Báo chí với vấn đề hướng nghiệp cho học sinh, sinh viên hiện nay (Khảo sát báo Giáo dục và thời đại, Thanh niên, Sinh viên Việt Nam từ 2006-2009

1


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
***







CẤN THỊ HẢI YẾN







BÁO CHÍ VỚI VẤN ĐỀ HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH,
SINH VIÊN HIỆN NAY
(Khảo sát báo Giáo dục và Thời đại, Thanh niên, Sinh viên
Việt Nam từ 2006 - 2009)

LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH BÁO CHÍ HỌC






Hà Nội, 2011
3

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài 2
2 . Lịch sử nghiên cứu vấn đề 4
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 5
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài 5
5. Phương pháp nghiên cứu đề tài 6
6. Ý nghĩa khoa học của đề tài 6
7. Kết cấu của luận văn 6
Chương 1. BÁO CHÍ VÀ VẤN ĐỀ HƯỚNG NGHIỆP 7
1.1. Một số quan niệm về hướng nghiệp 7
1.2. Quan điểm của Đảng và nhà nước 12
1.3. Vai trò của báo chí trong việc thông tin hướng nghiệp 16
1.4. Nguyên tắc thông tin hướng nghiệp trên báo chí 20
Chương 2. THỰC TRẠNG THÔNG TIN VỀ VẤN ĐỀ HƯỚNG NGHIỆP 24
2.1 Giới thiệu khái quát ba tờ báo khảo sát 24

2.2. Thực trạng phản ánh về hướng nghiệp trên 3 tờ báo khảo sát . 29
2.3 Đánh giá chung 56
2.4 Nguyên nhân thành công và hạn chế 64
Chương 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ 69
3.1. Nâng cao chất lượng, hiệu quả của việc thông tin hướng nghiệp 69
3.2 Giải pháp và kiến nghị 72
KẾT LUẬN 80
TÀI LIỆU THAM KHẢO 83
PHỤ LỤC 87
5

Phần mở đầu
1. Lý do chọn đề tài







n










"Giáo dục là một thị trường đặc biệt vì sản phẩm của giáo
dục là con người. Tuy nhiên sản phẩm đó không được "làm thử", không được
"làm lại". Trong cơ chế thị trường, nhất là trong nền kinh tế tri thức tương
lai, sức lao động cũng là một thứ hàng hóa. Giá trị của thứ hàng hóa sức lao
động này tùy thuộc vào trình độ, tay nghề, khả năng về mọi mặt của người lao
động. Xã hội đón nhận thứ hàng hóa này như thế nào là do "hàm lượng chất
xám" và "chất lượng sức lao động" quyết định.


6

" coi
trọng công tác hướng nghiệp và phân luồng học sinh sau trung học, chuẩn bị
cho thanh thiếu niên đi vào lao động nghề nghiệp phù hợp với sự chuyển dịch
cơ cấu kinh tế trong cả nước và từng địa phương ".




             
"Hướng nghiệp đi đôi với giáo dục lao động, để định hướng nghề nghiệp cho
học sinh trước hết cần giáo dục cho học sinh thái độ sẵn sàng bước vào hoạt
động lao động nghề nghiệp".

             










- 



"Báo chí với vấn đề hướng nghiệp cho học sinh, sinh viên hiện nay"
7


 
   g
tin   
2 . Lịch sử nghiên cứu vấn đề


 - 



















 





.
, 








 .   : 



















 : "Báo chí với vấn đề
việc làm của thanh niên" ( , , ).














 
“Báo chí với vấn đề hướng nghiệp cho học sinh - sinh viên thời kỳ đổi mới”

- 1997). 














 : “Tìm hướng đi mới cho
truyền thông hướng nghiệp






 , 
, 
. 







 ,  , 
, 
 


















 “Báo chí với vâ
́
n
đề hướng nghiệp cho học sinh- sinh viên hiện nay".


8

3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
- Mục đích:
 




 ,  3 :  , Thanh
,  . , 


- Nhiệm vụ:










, 










:


              



 

 
 
 - 








.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài
- Đối tượng nghiên cứu


- Phạm vi nghiên cứu
: 

 o: 


9

5. Phương pháp nghiên cứu đề tài
































 









 -  , quan
, 





























.
, 










- - - 


6. Ý nghĩa khoa học của đề tài
 
 
 
     



               
 

7. Kết cấu của luận văn


Chương 1
Chương 2-
 
Chương 3           
.



10

Phần nội dung
Chương 1: Báo chí và vấn đề hướng nghiệp
cho học sinh, sinh viên.
1.1. Một số quan niệm về hướng nghiệp.














              

              r
         

Theo UNESCO, "Hướng nghiệp là một quá trình cung cấp cho người
học những thông tin về bản thân, về thị trường lao động và định hướng cho
người học có các quyết định đúng đới với sự lựa chọn nghề nghiệp"[26,tr.76].


 
11







- 

hướng nghiệp giờ
đây không chỉ gắn với khâu chọn nghề của học sinh trường phổ thông mà còn
gắn với khâu thích ứng nghề ở bất kỳ trường chuyên nghiệp nào (doanh
nghiệp, TCCN, CĐ, ĐH) và tại các cơ sở sản xuất kinh doanh, nơi các em đến
làm việc sau khi tốt nghiệp. Nếu hiểu như vậy, hoạt động hướng nghiệp không
chỉ được tiến hành ở tất cả các loại trường học mà còn thực hiện ở các cơ
quan, các cơ sở sản xuất kinh doanh; không chỉ tiến hành với thế hệ trẻ mà
còn tiến hành với cả những người lớn tuổi không có nghề hoặc vì lý do nào đó
phải thay đổi nghề, lúc đó phải hướng nghiệp lại lần thứ hai, lần thứ ba. Nói
cách khác. hướng nghiệp được bắt đầu từ khi học sinh đến trường (trọng tâm
là THCS, THPT) đến khi các em có một nghề trong tay" [29,tr.12]. Trong
"Mục tiêu chủ yếu của hướng nghiệp là phát
hiện và bồi dưỡng tiềm năng sáng tạo của cá nhân, giúp họ hiểu mình, hiểu
yêu cầu của nghề, chuẩn bị cho thanh thiếu niên sự sẵn sàng tâm lý đi vào
những nghề mà có thành phần kinh tế đang cần nhân lực, trên cơ sở bảo đảm
của sự phù hợp nghề. Không có sự phù hợp nghề thì không thể nói tới sự sẵn
sàng tâm lý được. Và như vậy, hoạt động hướng nghiệp phải được tiến hành
qua 4 giai đoạn: giáo dục nghề, tư vấn nghề, tuyển chọn nghề, thích ững
nghề. Trách nhiệm chính ở hai giai đoạn đầu là nhà trường phổ thông, còn
hai giai đoạn cuối là trách nhiệm của các trường doanh nghiệp, TCCN, CĐ,
ĐH. Nhưng các trường ĐH và TCCN phải giúp học sinh phổ thông làm tốt
12

hoạt động hướng nghiệp, đây là chưa nói tới trách nhiệm của toàn xã hội"
[29, tr.14]
           




Theo 
"một hệ thống công tác giảng
dạy, giáo dục được tổ chức một cách đặc biệt, nhằm hình thành ở học sinh
một xu hướng nghề nghiệp có tính đến nhu cầu của xã hội, trên cơ sở đó mà
xác định nghề nghiệp của mình" 




nếu áp dụng máy móc những
nội dung của hoạt động hướng nghiệp theo cấu trúc do K. K. Platônốp đề
xuất mà chúng ta vẫn quen làm thì chắc chắn không đạt hiệu quả cao. Bởi khi
đó khách hàng bị đưa vào thế thụ động, không nhìn thấy tiềm năng phát triển
của cá nhân" " cần phải tổ chức các giời giáo
dục hướng nghiệp dưới dạng các hoạt động, và thông qua các hoạt động ấy,
các em học sinh sẽ biết tự tìm hiểu một nghề cụ thể, một trường học để mình
qua đó nắm được nghề, sẽ tự nghi chép được những điều cần thiết và bổ ích
cho mình qua giờ hướng nghiệp" [32,tr.21].
 

- 

13

            



 


-
 


hướng nghiệp đi đôi với giáo dục
lao động, để định hướng nghề nghiệp cho học sinh trước hết cần giáo dục cho
học sinh thái độ sẵn sàng bước vào hoạt động lao động nghề nghiệp. Giáo
dục thái độ lao động đúng đắn. Tổ chức cho học sinh thực tập làm quen với
một số nghề. Tìm hiểu năng kiếu, khuynh hướng năng kiếu nghề nghiệp của
từng học sinh để khuyến kích hướng dẫn, bồi dưỡng khả năng nghề nghiệp
thích hợp nhất. Động viên hướng dẫn học sinh đi vào những nghề, những nơi
đang cần lao động trẻ tuổi có văn hóa [17,tr.86]





"Giáo dục là một thị trường đặc biệt vì sản phẩm của giáo
dục là con người. Tuy nhiên sản phẩm đó không được "làm thử", không được
"làm lại". Trong cơ chế thị trường, nhất là trong nền kinh tế tri thức tương
lai, sức lao động cũng là một thứ hàng hóa. Giá trị của thứ hàng hóa sức lao
động này tùy thuộc vào trình độ, tay nghề, khả năng về mọi mặt của người lao
14

động. Xã hội đón nhận thứ hàng hóa này như thế nào là do "hàm lượng chất
xám" và "chất lượng sức lao động" quyết định    







.

: Hướng nghiệp là hoạt động tổng hợp bao gồm các quá trình tuyên
truyền, giáo dục nghề nghiệp, tư vấn và tuyển chọn nghề nghiệp nhằm tác
động đến học sinh, giúp học sinh lựa chọn nghề phù hợp với năng lực, hứng
thú cá nhân và phù hợp với nhu cầu nhân lực [18, tr.62].

            



               


              
            
th


15

1.2. Quan điểm của Đảng và nhà nước về vấn đề hướng nghiệp cho
học sinh, sinh viên














             
 
 






 


16


          

 
             







              



          


 - 



T


 
17




      

               




 


- 

 
 Về công
tác hướng nghiệp trong trường phổ thông và việc sử dụng hợp lý học sinh phổ
thông các cấp PTCS, PTTH tốt nghiệp ra trường”    

- -TTG,

 
             



              

18


- 





              
- 


           -    
 


 



(tron




     


            

19

- 
trong - - 3



 - 


 







c.
1.3. Vai trò của báo chí trong việc thông tin hướng nghiệp



- 
- 

- 
- 

20

- 



 . 



        



 . 
 ,
.














 
 
21




Nếu xét những sự
thật trong toàn bộ những sự thật, trong mối quan hệ giữa chúng với nhau thì
sự thật không những bao giờ cũng đanh thép mà còn là những chứng cớ chắc
chắn không thể chối cãi được. Nếu xét những sự thật đó ngoài toàn bộ những
sự thật, ngoài mối liên hệ giữa chúng với nhau, nếu nó rời rạc và được chọn
tuỳ tiện thì sự thật chỉ là những trò chơi trẻ con hay còn tệ hơn nữa”.






 

 











22



 


nh,
             





  

"hot", thu n
 
.
- 











23

1.4. Nguyên tắc thông tin hướng nghiệp trên báo chí
* 



              
: "Nguyên tắc hoạt động báo chí là sự
thể hiện khuynh hướng, quan điểm, chính kiến của một đảng, một giai cấp
đồng thời nó còn xác đinh thái độ, trách nhiệm, sự hiểu biết, cách đánh giá

của nhà báo đối với hoạt động thực tiễn.








"Các quy tắc, chuẩn mực chung của hoạt động báo chí giúp cho
nó thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình được gọi là nguyên tắc báo
chí. Nguyên tắc báo chí chính là cơ sở phương pháp luận của hoạt động báo
chí" [23,tr.96]. 






24

* .
           












Ngu             




- 


 

 



25

Tiểu kết chương 1

 

     h         


 
             







t

          




  
 


 

26









             
















27

Chương 2: Thực trạng thông tin về vấn đề hướng nghiệp cho học sinh-
sinh viên trên báo in hiện nay
(Khảo sát báo Giáo dục và Thời đại, Thanh niên, Sinh viên Việt Nam)
2.1 Giới thiệu khái quát ba tờ báo khảo sát
2.1.1. Báo Giáo dục và Thời đại

Người
giáo viên nhân dân". 
 

 

- 
c


- 

 






 


