Tìm hiểu tính đa thần trong tín ngưỡng dân gian Nhật Bản so sánh với Việt Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
===========================




LƢU THỊ THU THỦY




TÌM HIỂU TÍNH ĐA THẦN TRONG
TÍN NGƢỠNG DÂN GIAN NHẬT BẢN
SO SÁNH VỚI VIỆT NAM






LUẬN VĂN THẠC SỸ
Ngành: Châu Á học






Hà Nội, 2013
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
===========================



LƢU THỊ THU THỦY



TÌM HIỂU TÍNH ĐA THẦN TRONG
TÍN NGƢỠNG DÂN GIAN NHẬT BẢN
SO SÁNH VỚI VIỆT NAM




LUẬN VĂN THẠC SỸ
Ngành: Châu Á học
Mã số: 60 31 50




Ngƣời hƣớng dẫn khoa học
PGS. TS. PHẠM HỒNG THÁI



Hà Nội, 2013
LỜI CAM ĐOAN

Tôi là Lưu Thị Thu Thủy, học viên cao học lớp QH K 2010 – 2013,
Khoa Đông Phương học, Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học
Quốc gia Hà Nội xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu cá nhân
dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS. TS. Phạm Hồng Thái, Tổng biên tập
Tạp chí Nghiên cứu Đông Bắc Á, Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á, Viện Hàn
lâm Việt Nam. Luận văn là sự trung thực, không sao chép ở bất cứ công trình
nào khác, do đó, tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm trước cam kết cá nhân.

Hà Nội, tháng 11 năm 2013
Học viên cao học


Lưu Thị Thu Thủy

1
LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình hoàn thành luận văn này, người viết đã nhận được sự
giúp đỡ của nhiều thầy cô giáo thuộc các Trường đại học, Viện nghiên cứu
trong và ngoài nước. Tôi đặc biệt muốn gửi lời cảm ơn tới PGS. TS Phạm
Hồng Thái, Tổng biên tập tạp chí Nghiên cứu Đông Bắc Á, Viện nghiên cứu
Đông Bắc Á, Viện Hàn lâm Khoa học Việt Nam; GS. TS Inoue Nobutaka,
Viện trưởng Viện nghiên cứu văn hóa phát triển, Viện trưởng Hiệp hội nghiên
cứu tôn giáo Nhật Bản, Giảng viên ngành xã hội học tôn giáo, trường đại học
Kokugakuin, Nhật Bản. GS.TS Norman Haven giảng viên môn Tín ngưỡng
dân gian, trực thuộc khoa Văn học, Trường đại học Kokugakuin, Tokyo, Nhật
Bản. Thạc sỹ Yokohama Noboru, giảng viên trường đại học Kokugakuin đã
giúp tôi rất nhiều trong quá trình đi tìm hiểu thực tế tại Nhật Bản. Tiến sỹ

Phan Hải Linh, Trưởng bộ môn Nhật Bản học, Khoa Đông Phương Học, Đại
học khoa học Xã hội và Nhân Văn, Đại học Quốc gia Hà Nội người đã cho tôi
nhiều nhận xét hữu ích trong quá trình hoàn thiện luận văn. Cuối cùng, tôi xin
gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy cô trong khoa Đông Phương học,
trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân Văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, Thư
viện Viện Thông tin Khoa học xã hội, Viện Hàn lâm Việt Nam là những thầy
cô, đồng nghiệp và nơi đã giúp tôi trong quá trình sưu tầm tài liệu, hoàn thành
bản luận văn này.
Hà Nội, tháng 11 năm 2013


Lưu Thị Thu Thủy


2
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN 0
LỜI CẢM ƠN 1
MỞ ĐẦU 4
CHƢƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TÍN NGƢỠNG DÂN GIAN
VÀ TÍN NGƢỠNG DÂN GIAN NHẬT BẢN 10
1.1. Một số vấn đề lý luận về tín ngƣỡng dân gian 10
1.1.1. Tín ngưỡng, tín ngưỡng dân gian và tôn giáo 10
1.1.2. Tính đa thần trong tín ngưỡng dân gian 14
1.2. Tín ngƣỡng dân gian Nhật Bản 15
1.2.1. Khái niệm tín ngưỡng dân gian Nhật Bản 15
1.2.2. Các loại hình tín ngưỡng dân gian Nhật Bản 19
1.2.3. Một vài đặc trưng đa thần giáo trong tín ngưỡng dân gian
Nhật Bản. 33
CHƢƠNG 2: TÍNH ĐA THẦN TRONG TÍN NGƢỠNG DÂN GIAN Ở

NHẬT BẢN 40
2.1. Tín ngƣỡng thờ cúng tự nhiên 46
2.2. Tín ngƣỡng thờ cúng động thực vật của ngƣời Nhật Bản 50
2.3. Tín ngƣỡng thờ cúng tổ tiên của ngƣời Nhật Bản. 55
2.4. Tín ngƣỡng phồn thực 62
2.5. Sự hợp nhất giữa tôn giáo-tín ngƣỡng ngoại sinh vào trong
tín ngƣỡng bản địa ở Nhật Bản 65
2.6. Một vài nét về tính đa thần trong đời sống xã hội Nhật Bản
hiện nay. 69
CHƢƠNG 3: TƢƠNG ĐỒNG VÀ KHÁC BIỆT TRONG TÍNH ĐA THẦN
GIÁO CỦA TÍN NGƢỠNG DÂN GIAN NHẬT BẢN VIỆT NAM 76

3
3.1. Sự tƣơng đồng và khác biệt trong hoàn cảnh sống và môi trƣờng
tự nhiên. 76
3.2. Sự tƣơng đồng của tính đa thần trong tín ngƣỡng dân gian
hai nƣớc. 80
3.3. Sự khác biệt của tính đa thần trong tín ngƣỡng dân gian hai
nƣớc 85
3.4. Vấn đề bảo tồn văn hóa tín ngƣỡng của Nhật Bản và bài học
kinh nghiệm Việt Nam. 91
KẾT LUẬN 98
TÀI LIỆU THAM KHẢO 101