Thái độ bàng quan của người dân với các hiện tượng xã hội

1

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN




VŨ THỊ HUỆ





THÁI ĐỘ BÀNG QUAN CỦA NGƢỜI DÂN
VỚI CÁC HIỆN TƢỢNG XÃ HỘI






LUẬN VĂN THẠC SỸ TÂM LÝ HỌC

HÀ NỘI- 2013
2

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN



VŨ THỊ HUỆ





THÁI ĐỘ BÀNG QUAN CỦA NGƢỜI DÂN
VỚI CÁC HIỆN TƢỢNG XÃ HỘI



LUẬN VĂN THẠC SỸ TÂM LÝ HỌC





Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS.TS Trần Thị Minh Đức

HÀ NỘI- 2013
3

MỤC LỤC
 6
 6
 7
 7
 7
 7
 8
 8
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA THÁI ĐỘ BÀNG QUAN XÃ HỘI 9
 9
 9
 11
1.1.2.1. quan 11
1.1.2 15
 18
 18
 19
 19
 19
 20
 21
 23
1.2.7 25

1.2.7.1  26
1.2.7.2.  27
1.2.7.3  29
 34
 34
 34
 34
4

 35
 36
 37
 37
 38
 40
 41
 42
 43
 43
 44
 45
 46
 48
 48
 49
CHƢƠNG 2: TỔ CHỨC VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 51
 51
2.1.1. Mục đích nghiên cứu lý luận: 51
: 51
 51

 51
2.2.1. Mục đích của nghiên cứu thực tiễn 51
2.2.2. N 52
 52
 52
 53
CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 59
 59
 59
5


 70
 70
 74
 78
 81
 84

 86

 91
 94
 94
3.2.2  96
 98
 100
 101
6

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.


         









 











               

7








2. Mục đích nghiên cứu



3. Nhiệm vụ nghiên cứu
 

4. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu



 
              

5. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
             




8





6. Giả thuyết nghiên cứu



7. Phƣơng pháp nghiên cứu.
 
 
 
 
 












9

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA THÁI ĐỘ BÀNG QUAN XÃ HỘI
1.1. Tổng quan nghiên cứu về sự bàng quan xã hội
1.1.1. Một số hƣớng nghiên cứu về thái độ bàng quan xã hội




Hƣớng nghiên cứu bàng quan với pháp luật
   (2010)  
t
; r
v
l

   t             
43].
K
  .
(2004) đây không phải là điều khó hiểu mặc dù
đó là nỗi khổ của người dân. Bởi vì người dân luôn gặp thái độ tiêu cực khi tiếp xúc
với cán bộ công chức. Ý kiến phản hồi của họ không được giải quyết triệt để, cán bộ
công chức chưa coi người dân là đối tác khi đến với cơ quan nhà nước [44].
Hƣớng nghiên cứu bàng quan với văn hóa truyền thống


              1.800
 tham gia              
                
; ; 
10

; 60%

 [46].
qua 

  
 
Trung Thu : "Nguyên nhân là do các cơ quan văn hóa, ban tổ chức lễ hội
truyền thống, tổ chức ngày lễ lớn còn mang nặng tính chất hình thức mà chưa chú
trọng đến phần hội. Nếu không tổ chức các trò chơi để các bạn trẻ được chơi và vui
theo đúng nghĩa thì giới trẻ quay lưng là dễ hiểu" [47].
-   Nhiều
lớp dạy nghề mở ra còn không thu hút được cả học viên nên khó khăn để giữ được
chân lao động ở lại với nghề47].
  quan
  

Hƣớng nghiên cứu bàng quan với bảo vệ môi trƣờng
    
 chung tay h 
 
 ,

               
 (2012) “Người dân tỏ ra thờ ơ thiếu tinh thần hợp tác với
Nhà nước trong việc bảo vệ môi trường mà đặc biệt là các bạn trẻ. Nhiều người
nghĩ việc mình làm là quá nhỏ, không đủ để làm hại môi trường. Một số người khác
lại cho rằng việc bảo vệ môi trường là trách nhiệm của nhà nước, chính quyền mà
không phải là của mình Do đó người dân thiếu trách nhiệm trong bảo vệ môi
trường, thậm chí còn tham gia hủy hoại như chặt phá rừng, khai thác tài nguyên
11

bừa bãi” [48]. 

 - 


,  [42].
1.1.2. Nghiên cứu về thái độ bàng quan với ngƣời gặp khó khăn.
C


  
           



  .


1.1.2.1. Các yếu tố mang tính khách quan
Số người chứng kiến và hành vi giúp đỡ
- 
- 
. 

 
  [11].
 
   
     
. (1970), Latane & Dabs (1975),
12

Latane & Nida (1981
[, tr.342].


                
, tr.342].
dân số càng đông ở một địa điểm nhất định thì tinh
thần hợp tác và trách nhiệm của con người càng ít
         
 
. Theo
       
 [20]. 



,




  



.

.
H


13






Nguyên nhân của tình huống cần hỗ trợ khách quan hay chủ quan
     
 

        [      1, tr.86].
 (1970) 

  
 [1, tr.86].
 chúng ta có xu hướng giúp đỡ người khác nếu
đó là lý do chính đáng. A
         
 
 . 

Áp lực thời gian của người giúp đỡ
             
 
  
 
 
tại sao họ lại chọn ngành tâm thần để nghiên cứu?”, 
, 1, tr.142].
14


Giúp đỡ người khác có liên
quan đến áp lực thời gian 
.
Ảnh hưởng của quá trình đô thị hóa
Theo vx) s


 
 [38].
T



 coi 38].






Ảnh hưởng của quá trình xã hội hóa cá nhân
Theo   c 
.   
, 
              

.   
[50]. 
15

 . 

Ảnh hưởng của cơ chế quản lý xã hội
  k  
                 
                
   [51].
1.1.2.2. Các yếu tố mang tính chủ quan
Tâm trạng của người giúp đỡ
, 

 1, tr.143].


 1, tr.169]. L
khi- 
               

            [     2,
tr.338].





tha.         

. 


16




Trách nhiệm xã hội của cá nhân
Th            
  . N
 



 (2011)b
t 







 
 ,  

t 
   
 
.
Năng lực trợ giúp, khả năng đồng cảm của cá nhân
    



8]. Theo 
  
. 



17

Nghiên cứu chuyên đề
(2010)
, 

 
  
.
         
 


AVG  t 

). 

m
. N


, 


ta  


 



18

   
th C
Thái độ bàng quan của ngƣời dân với các hiện
tƣợng xã hội" c 
 
1.2. Một số vấn đề lý luận cơ bản của đề tài
1.2.1. Khái niệm thái độ
 

.Znaniecki;
G.Allport, Newcome, D.N.Uznatze, V.N.Miaxisev, G.Clauss, K.K.Platono 

 Thái độ là sự phản ánh có ý thức của cá nhân được biểu hiện ra bên
ngoài thông qua hành vi và cử chỉ, định hướng vào sự đánh giá hoàn cảnh chứ
không phải vào sự thích ứng [15].


 Thái độ là tổng thể những biểu hiện ra bên ngoài
(bằng nét mặt, cử chỉ, lời nói, hành động) của ý nghĩ, tình cảm đối với ai hay đối
với sự vật nào đó, một vấn đề, một tình hình [13, tr.877].

ch  h

 
t 
- - 
thái độ là phản ứng, đánh giá của con người về một đối
tượng nào đó, được thể hiện thông qua nhận thức, cảm xúc, hành vi và giữ vai
trò định hướng hành vi.
19

1.2.2. Khái niệm bàng quan xã hội
1.2.2.1. Định nghĩa bàng quan
: 
13, tr55].
t

:  

, i 

B l
41].
        : hiện
tượng càng nhiều người có mặt, người bị nạn càng ít nhận được sự giúp đỡ. Khi
gặp trường hợp khẩn cấp, người quan sát có hành động giúp đỡ nếu có một vài
hoặc không có người chứng kiến khác [41].
1.2.3. Khái niệm thái độ bàng quan xã hội (social indifferent attitude):





Thái độ bàng quan xã hội là phản ứng đánh giá tiêu cực của cá nhân
(không liên quan, không trách nhiệm, không hỗ trợ) với ngƣời gặp khó khăn,
đƣợc thể hiện thông qua nhận thức, cảm xúc và hành vi bàng quan. Thái độ
bàng quan xã hội của cá nhân góp phần định hƣớng hành động không trợ giúp
của họ.

   
20



1.2.4. Phân loại thái độ bàng quan xã hội
J. Mark Weber, Shirli Kopelman,  David Messick 
 một
người như tôi làm gì trong một tình huống này?".   
c  ,    
 trong hai     . S
  cho        ,
 
      
              
      ra   .
khi
               













Theo kết quả của hành động



21

Theo cách thức của hoạt động
               


1.2.5 Cơ chế hình thành thái độ bàng quan



               



              

Các yếu tố vô thức:





 


 

             
             


22




Cơ chế bắt chước:

“hãy làm như tôi nói chứ đừng làm như tôi làm”,

             








      







n
            

 

23















1.2.6. Các tiếp cận thái độ bàng quan xã hội
Thuyết trao đổi xã hội: 



 



tra x45]. Khi

                
- 
Tiếp cận học tập, bắt chước xã hội: 
    

24



               
 


Lý thuyết về sự củng cố: Theo Skinner 






Tiếp cận theo thuyết nhu cầu Maslow: hu






Tiếp cận theo thuyết ảnh hưởng xã hội: Muzafer Sherif (1935, 1936, 1937)









25

Thuyết lựa chọn hợp lý:     
 
 
 
 
]. Vi


Tiếp cận gây tổn thương người khác từ giới truyền thông
    



         









1.2.7. Cấu trúc của thái độ bàng quan


n; ; h vi 

.