Chính trị với kinh tế và sự vận dụng vào quá trình đổi mới ở nước ta hiện nay

BÒ GlAO
DUC
VA
DÀO TAO
DAI HOC
QUÓC
GIÀ
HA
NÓI
TRUÒNG
DAI
HOC
KHOA
HOC
XÀ
HÓI
VA
NHAN VÀN
VU
HOÀNG
GIAO
CHiNH TR! VÓI KINH TÉ VA Sii
VAN
DUNG
VÀG
QUA TRlNH OÓI MÒI Ò NUÒC TA HIÉN NAY
Chuyén ngành : Chù nghTa duy
vàt
bién
chCmg
va

Chù nghTa duy vàt
Ijch
su
Luàn
àn Thac
s\
Khoa hoc
Triét
hoc
=
Uà
nói
1996
=
BÒ GlAo
DUC
VA
DÀO TAO
• •
•
DAI HOC QUÓC
GIÀ HA
NÓI
TRUÒNG
DAI
HOC
KHOA
HOC
XÀ HÓI
VA

NHÀN VÀN
VO HOÀNG
GIAO
CHiNH TR!
VÓI
KINH TÉ VA
Sii
VAN
DUNG
VAO
QUA TRlNH OÓI
MÓl Ò
NUÓC TA HIÉN NAY
Chuyén ngành
Chù nghTa duy vàt bién
chùhg
va
Chù nghTa duy vàt Ijch
su
MàsÓ
50102
\
f.'OI
I
''• .i;U,!ÉN
U
o
Luàn àn Thac
sT
Khoa hoc

Triét
hoc
Ngi/òi hiróng d§n
khoa hoc
:
POS, PTS Pham Ngoc Quang
=
Ifà
nói 1996 =
= 4 =
MUC LUC LUÀN
VAN
CHfNH TRI VÓI KINH
TÉ VA SU'VÀN
DUNG
VÀO
QUA TRÌNH DÓI MÓI Ò
NUÓC TA HIÉN NAY
Trang
A.TfNH
CHAT
CHUNG
CÙA
LUÀN VÀN
5
B.
NÓI DUNG
ChUbng
I :
Chfnh Irj

vói Kinh
té
:
Ljch sCrvà ly
luàn
§1 :
Chfnh tri
va
kinh
té"
: Khài nièm
,
cflu
tnic
va
vai trò
cùa nò
trong
dòri s<!Jng x3 hOi 13
§2
. Chfnh tri vói kinh té trong
lich sii phàt trién
cùa x3
hOi
loài ngiròfi 18
§3.
NliOng
quan
didrn ccf bàn
cùa chù nghia

Màc
-
Lenin ve
chfnh tri vói kinh té 29
ChUbng II
: Chfnh trj vói kinh
té
trong
qua
trình
ó6\
mói
ò ntfóc
ta
hién nay
va phiWng hUÓng
nàng cao hiéu
qua
tàc dóng cùa
chfnh tri
d6i
vói kinh
ìé ^^
§1 . Chfnh tri vói kinh té trong
viéc
chuyén sang kinh té thi
tnrèfng òniróc
ta 41
§2.
Chfnh tri vói kinh té trong

qufi
trình
còng nghiép hoà
,
hièn
dai
hoà <t niróc
ta
hi^n
nay 46
§3.
fX^i mdi SII lanh
dao cùa
Dàng va
quàn
1^
cùa Nhà
niróc
dói
vói
nén
kinh
té
thi
tniòmg va qua
trình c6ng
nghiep hoà
,
hiCn
dai

hotì dJff niróc
50
KÉT
LUÀN 58
DANI!
MUC
TÀI LIÉU
THAM KHÀO 60
= 5 =
CHINH
TA|
VÓI KINH
rf
sy
v^N
DVNG vAo Quri
TRÌNH
Del Mdl
Ò NirÓC
TR
HlfN
NRV
A. TfNH
CHAT
CHUNG CÙA LUÀN VÀN .
1.
Tfnh cip thift
cùa
de
tal:

Thèfi
k^
Dàng
13nh dao chfnh quyèn , theo
càch
nói cùa
Le
- nin, là
thè'i
k^
lich
sù^
ma \f
luàn d3 bién
thành
thuc tién
, là
thèri
k^
chù
nghia cóng san khòng
con
là
mot
hoc thuyét ,
khóng con
là
mot cucrng llnh
,
khóng con

là
m6t nhièm vy
; ngày nay
dèi v<5ri chùng
ta,
dò
là còng
vi^c
xày
dung
kinh té hàng ngày .
Nói
càch khàc
, sau khi giai
cfl'p
còng
nhàn
dà
tra
thành
giai
cà'p dm
quyén , chfnh tri khi dò là chinh tri ngay
trong
ITnh vite
kinh té' ; chinh tri
làn nhdt lue
này là
xày
dung nuàc

nhà
ve
kinh
t/
.
Su khùng
hoàng dàn
tòi
viec
sup
dò
cùa chù
nghia
xS hOi vói
tu
càch
là
mOt che
dò
xS
hòi à
mot loat
nuóc
Dòng Àu
va Lién Xò
(
cQ
)
co nhiéu
nguyen

nhAn
kh/ic
nhau , trong dò
co thè xeni nguyòn nhàn
truc
tiép là
nhf?ng
sai
làm
chfnh tri pham phài
=
6 =
trong
qua
trình
cki tó , cài cach
;
nguyfin
nhan sau xa
là
, mflc
dù
da trai
qua nhiéu
thdp
ky
xdy
dung chù
nghia xa
hOi,

nhirng chira niróc xS hOi chù nghTa
nào
tao ra
mOt
nén kinh té
co ndng sua't lao dOng
cao
hcrn
chù
nghla tir bàn
-
cai dirac L6 *
nin
xem
là
nhdn tó
bào dkm thàng Ieri cutfi
cùng cùa
che dO xa hOi
mói
A6ì
vói
chef do
x3
hói cQ .
Trong qua trình
dói
mói
ò
niróc ta hién nay ,

nhó kièn tri duóng
ì6i
dÓi
mói dung
dàn trén
co
so
giéi
quyét mot
cach khoa hoc
m(Ji
quan
he gi&a
dói mói
kinh té
va
ddi mói chfnh tri ,
chùng
ta da giành
duac
nhiéu
thàng loi
to
lón
: chfnh tri
dn
dinh , kinh té' tàng
triròng
nhanh
, cac

quan
he
xa
hOi lành
manh
tìTng buóc
dutfc xac làp
.
Mat khac , trong thuc tién
dÓi
mói cQng
xua't hifin
hai
quan nièm
khOng
that
dtìng lión
quan tói
va'n de
chfnh tri vói kinh té
. Mot
là
, co hièn tirang
chfnh tri
bi hoà tan trong kinh
té^
. Ò
nhffng Itic
,
nhGng noi

nha"!
dinh
da xua't hifin
su dinh huóng
phi^n diftn
d6i
vói kinh té
, khOng
danh
già A&y
dù vai trò sang tao
cùa chfnh tri
ó6i
vói su tàng
truòng
kinh
té"
. KhOng
kip
thói
ngàn chàn tình trang
dò sé làm
cho
cac
tfung
tam quyén lue
roi
vào tình trang thu dóng , làm tàng
nhffng
nhan tó tu phat

khOng
thi
kiém
soat
ndi dòi
vói
cor
thè
xa
hOi .
Hai là
, co hien tuong
chfnh tri tach
rói
kinh
t^
. Day
dò co
lue da
xua't
hién thai
dO
coi
thuóng
cac
nhu
càu
kinh té
, tuyèt dóì
hoa

si?c
manh
cùa cac
= 7 =
quyéft
dinh chfnh tri
,
làm cho
cac quyét
dinh dò
ma^t
ce so
khach quan
trén
nén tàng kinh
té^
.
vSir Ificti lac
nhu
vày
s6 dua
chóng
ta vai vào sai làm cùa chù nghla
duy
tàm
chù quan, duy
y
chf
.
Do

ta^t
cà
cac
diéu
nfiu tròn
,
viéc hình thành
cho
mình mot quan
nifim ddng
dàn
ve
chfnh tri
ddi
vói kinh
té^
co
tàm quan trong
ve nguyén
tàc. Bòi
vdy,
viec chon
de
tài
"
Chfnh trj vói kinh té
va
su
vdn
dung vào qua

trình dói mói à nuóc la hien nay
"
là nhàm dap
(irng
nhu càu
ly ludn va
thuc tién dò .
2.
Tình hình
nghìcn c<ìru
de
(ài
.
Chfnh tri vói kinh té
tir lau da
là
mOl vin
di
quan
trong
duoc de cdp
nhiéu trong hoc
thuyéft ve mdi
quan
he giffa
co
so
ha
tàng va
kién truc

thuong
tàng
thuòc
chuong
trình triét hoc
Màc
-
Lenin
. Trong
qua
trình dói mói à nuóc ta ,
de
làm
sàng
tò quan
diém
cùa
DAng
Còng
sAn Viét
Nam
ve mèi
quan
he giGa
dói
mói kinh té
va dÓi
mói chfnh tri , nhiéu nhà
ly
luàn

chfnh tri
va
thuc tién
ò
nuóc ta da
co
khòng ft
nhffng
còng trình
nghiCn
curu
duóc
còng
bò
trén
sàch
,
bào
,
lap
chi
lifin
quan tói
va'n de
này .
CMiang
han :
"NhOng va'n de
kinh té chfnh tri trong
thói ky qua

dò
lén
chù nghia x3
hòi
à
Viet nam
" cùa
Thàn viCn
Uà
nói
, Khoa kinh té chfnh tri - Uà
nói
,
thàng
3 nam
1994
; "
Cai e ^ e
h
nén
h à n h
chfnh
q u
é e già
, q u
a
n d i
6 ni
=
8

=
va
giài phàp
"
cùa Ngoc Kim
,
Tap chf Còng
san
,
thang 3 nam 1995 ;
"
Khoa hoc
xa
hOi
va
Nhan van
trong su
nghiep
cOng nghiep hoa
,
Hien dai hoa
da^t
nuóc
"
cùa Nguyén Duy
Qu^
- Giao su , Tién
si
, Tap
chf COng

san
thang 04
nàm
1995;
" Tur
Hoc
thuyét
chuyén
chfnh vO
san
cùa chù nghla
Mac
- Lenin
dén
dói mói he
thóng
chfnh tri b nuóc ta hien nay
"
cùa
Pham Ngoc Quang -Phó Giao su, Phò Tién si triét hoc,
Tap chf Triét hoc,
sÓ
2,
1993;"Chfnh
tri vói kinh té
trong qua trình cOng nghiep hóa , hien dai hoa b nuóc
ta hien nay
"
cùa Phó Giao su
,

Phó Tién si Pham Ngoc
Quang , Tap
chi
Nghien
ctìru
1^
luàn , sé 4 nàm 1995 .
Ngoài ra ,
lien
quan tói chù
de
cùa
luan
vàn này
da
c6 mot sé luan vàn
,
luan
an
Phó tién
si
duce bào ve
thành
cOng .
Chàng
han ,
"
Vai trò
cùa
Nhà

niróc
vói
tu càch là mot bO
phdn
cùa kién truc thuong tàng
chfnh tri
dèi
vói viec phat trién nén kinh té hàng hoa
nhiéu thành phàn vàn hành
theo
co
che
thi
truóng "
cùa
Thac
SI
Thiéu Quang Dóng ;
"
DÓi mói su tac dOng
cùa Nhà nuóc nhàm chuyén nén kinh té
tir
tu cung ,
tu
càp
sang san
xuàt
hàng hoa
"
( qua thuc tién b

tình
vSon
la ) cùa Thac
si
Dang
Dinh
Vinh;
"
Vai trò cùa
Nhà nuóc
chuyCn chfnh
vO
san dèi
vói viec
xdy
dung phuong thurc san
xua't xà
hOi
chù nghia b Viet
Nam
"
cùa Phó tién
si Tran
Vàn Hai
cac
bài
bao , cac luan
vàn Thac
si va
Phó tién

si neu tren da
de càp
tói mOt sé khfa
canh
trong vai
= 9
=
trò cùa chfnh tri , cùa Nhà nuóc nói chung
dèi
vói su
phat trién kinh té . Nhung dói
song
chfnh tri thuc
tién khOng
ngùrng
vàn dOng
va
phat trién
,
tir dò da
va
dang xua't hien nhiéu va'n
de
mói càn
duoc
tiép
tue
nghien ctìru
.
Do

vdy
, trong khi danh
già
cao
nhfing
thành
qua
da dat
duoc
trong
cac
cOng trình
khoa hoc
da duoc
cOng bé
thói
gian qua ,
chùng
tOi cung
thày
ràng khOng ft
nhOng
vàn
de duoc de cdp
trong
cac
cOng
trình
dò
càn c6 su phat trién

hon nOa de chiing
c6
thè cdp nhàt
vói dòi hòi mói cùa tình hình . Viéc thuc
hien c6
két qua
luàn vàn này hy vong sé gòp phàn dap
lirng
dòi hòi dò
,
3.GÌÓÌ
han
nghien cóu
cua luan
vdn
- Chfnh tri
co
két càu
rat phurc
tap ,
góm
nhiéu
yéu té tao thành
.Trong ludn
vàn này
chùng lOi
huóng
trong tàm vào viec nghien
curu
vai trò cùa Nhà nuóc

dèi
vói kinh té . Trong
nhCrng
truóng
hop
nhàt dinh
,
chiìng
tOi
efing de
càp tói vai trò cùa Dang
va mot sé
yéu tè khac cùa chfnh tri .
-
Trong khi xem xét su tac dOng cùa chfnh tri
dèi vói
kinh
té nói chung
,
chiing tOi
tàp
trung chu
5^
vào hai vàn
de
tac dOng cùa chfnh tri dèi vói nén
kinh té thi truóng ; tac dOng cùa chfnh tri dèi vói qua
trình
cOng
nghiep hoa

,
hien dai hoa dàt nuóc .
= 10 =
4.
Myc dìch
,
nhiém vy nghien
curu cua luàn vàn
Dua tren quan diém cùa triét hoc
Mac
- Lenin ,
tu tuòng
Ho
Chf Minh
ve
vai trò cùa chfnh tri dèi vói
kinh té , luan van góp phàn làm sang tò vai trò cùa
chfnh tri dèi vói
qua
trình dÓi mói kinh té ò nuóc ta
nói chung , dèi vói
qua
trình chuyén sang kinh té thi
truóng
,
qua trình thuc hien cOng nghiep hoa , hien dai
hoa dàt nuóc nói rieng .
De dat duoc
muc dfch tren day ,
ludn

vàn tàp
trung
giài
quyét nh&ng
nhiem vu co bàn sau :
- Khai
quat
lich
su
tac dOng cùa chfnh tri dèi vói
kinh té , tir dò làm sang tò
nhffng
nOi dung co bàn
trong
quan
niem
màc-
xit
ve
chfnh
tri
dèi vói
kinli
té .
- Làm sang tò vai trò cùa chfnh tri trong qua
trình chuyén sang kinh
té thi
truóng
, trong
qua

trình
cOng
nghiep
hoa
va
hien dai hoà dàt nuóc .
-Neu
ra mot sé giài phap nhàm nàng cao hieu
qua
tac dOng cùa chfnh tri dèi vói kinh té ò nuóc ta
hien nay .
5. Ca sa ly luan
va phirang
phàp
nghien
curu
- Luàn vàn dua trèn
nhffng
quan diém co bàn
cùa
chù nghla Mac
-
Lenin va
tu tuòng
IIÓ Clii Minh
ve vai trò cùa e !i f
n h
tri dèi vói kinh té
;
trong

dò,
= 11 =
luan diém cùa Le - nin
ve
vi trf uu tién cùa chfnh
tri so vói kinh té là luàn diém nén tàng
cùa
luàn vàn .
-
De
thuc hien duoc muc dfch
va
nhiem vu cùa
a • > • • •
luan van ,
chóng
tOì
vdn
dung
tóng hop càc
nguyen tàc
phuong phap luàn co bàn cùa chù nghia duy vàt bien
chtfng va
chù nghla
duy
vàt lich su , trong
dó,dàc biCt
chu
^
quan diém phuong phàp luàn

ve
mèi quan he
giOa
chfnh tri vói
kinh
té
,
phuong
phap lOgfch va
lich
sir

6.
Cài mói
cùa luan vdn
.
- Góp phàn he thèng hoa lich
sir va ly
luàn lien
quan dén vàn
de
chfnh tri vói kinh té .
-
Làm
s^ng
tò vai
trò tlch cu e
cùa
clifnii
tri

khoa hoc trong viec dinh huóng phat trién nén kinh té
nliiéu tliành phàn
, cOng
nghiep
hoa
va
hien dai hoa
dàt nuóc theo dinh huóng
xS
hòi chù nghia
cilng
mOt
sé giài phàp
de
thuc hien su dinh
huóng dò
.
7.
^
nghia ly luan
va th\rc
tién cùa
lu^n
vàn
.
Luàn
vàn góp phàn làm sàng tò quan diém cùa
chù nghla Mac - Lenin
,
tu tuòng IIÓ Chf Minh

va
Dang
ta
ve
vai trò
cùa
chfnh tri dèi vói
kinh té nói chung
,
ve
vai trò
cùa
chfnh tri dèi vói
qua trình dói mói
= 12 =
kinh té , truóc hét là qua trình chuyén sang kinh té
thi truóng
va
qua trình thuc hien cOng nghiep hoa ,
hien dai hoà Ò nuóc ta nói rieng .
Luàn van
co thè
dùng làm tài
lieu 'ham
khào cho
viec giàng day
chuyén de
phép bien eh' g
giOa
co

so
ha tàng
va
kién truc thuong tàng trong
giào
trình triét
hoc
Mac
- Lenin
.
8.
Càu trùc
cùa
luàn
vàn.
Ngoài phàn mò dàu , két luàn
va
danh muc tài
liOu
tham khào
,
luàn vàn góm 2 chuong
,
6 tiét
.
=
13
=
B.
NÓI DUNG

CHLfONG
I
CHiNH
TRI VÓI KINH TÉ : LICH
SLT VA
LY LUÀN
§1.Chfnh
trj
va
kinh
ié
:Khài
niém ,càu
truc
va vai
trò cùa
nò
trong dòi
s6ng xS
hòi.
1.
Kinh
té
.
Theo nguyén nghia cùa
nò
,
"
kinh té " là pham
trù dùng

de
chi
nghe thuàt
tién hành còng viec
nói
trcr ,
nghe thuàt
quAn
1^
kinh té
già dinh
.
Vói tu càch là
mot
pham trù khoa hoc , " kinh
té"
duoc hiéu vói 3 nói dung sau
day
:
Mot
là , tóng
hgrp
càc quan
he
san
xuà^t
tao
thành co
so kinh
té cùa

mot che
dò x3
ho nhà't
dinh .
Hai là , nén kinh té
quéc
dàn cùa
mot
nuóc hay
là
mot
bò phàn
cùa
nén kinh té quéc dàn . Nò bao
góm càc ngành
va
càc hình
thiJc san xuà^t
tuong
l'rng
.
Nò cung bao góm cà co
cfl'u
nén kinh té làn co
cà'u
thành pliàn
kinh té cùa
mot che
dò xà
hòi

.
Il a là ,
mot
ngành khoa hoc
nghien
curu càc quan
he san xuà^t
hay càc
màt
dàc
thìì
cùa
chiing
trong pham
vi
nhrft
dinh cùa san
xua't va
trao dói .\
Trong luàn vàn này chung tòi
su
dung pham trù
" kinh té " vói nói dung
thiJ nhà^t va thtìr
hai
vira neu
trén .
= 14 =
Xét
ve

màt càu
trùc
,
linh
vuc kinh té cùa dói
sèng
xa
hOì bao
gómrQuan he san
xua't , lue
luong san
xuàt ,
mèi quan
he
kinh té giGa
cac
don vi kinh té
( quan
he gì&a cac
ngành ,
gifta
càc
viìng
lành
thó
,
giOa
càc co
8Ò san
xuàt - kinh doanh

).
Pham vi kinh té cùa dói sèng
xa
hOi
co
vi trf cuc
k^
quan trong . N6 là co
so
càn thiét
va sàu
xa
nhà^t
cùa
xa
hOi loài
ngirói
ò moi giai doan
phàt
trién cùa
lich
sxs
. Càu trùc cùa nhiéu pham vi khac nhu co càu
xà hOi , dói sèng tinh
thàn
phu thuOc mOt cach
quyét dinh vào
linh
vuc dò .
Xét vi tfnh

chat
boat dOng cùa con nguói ,
chùng
ta
cflng
thày ràng trong tfnh da dang
va
muOn
ve
cùa
cac loai
hình boat dOng khac nhau , boat dOng
san
xua't
cùa cài vàt
chat
vàn là boat dOng co bàn nhàt
cùa con nguói . Chfnh boat dOng
dò
truc
tiép
tao ra
nhtTng
diéu kien vàt
ehà"!
càn thiét
de
duy
tri
su tón

tai
va
phàt trién cùa bàn thàn con nguói . Dién dat tu
tuòng
dò
, càc nhà kinh dién cùa
chù nghia
Màc
-
Lenin
da
vi et
:
" san xuàt
ra nhffng tu
liéu
boat dóng
cùa mình , nhu
thè
là con nguói dà gian tiép
san
xuàt
ra
chfnh
dói sèng vàt
chat
cùa mình
" ^ ^
.
Quan

he giGa
ngirói va
nguói trén
llnh
vuc kinh
té
- san xua't cOng
là co
so
hién thuc cùa toàn bO
nhffng quan
he trCn linh
vuc tu tuòng , tinh thàn . Bòi
vày
, su phat trién cùa
linh
vuc san xuàt vàt
chat
,
(I)
C.MAc
-PhÀng ghcn . TtiyAi (ftp NXR SiT thAt
.
H,
1980
; TI
Tr 268
= 15 =
xét
dén

cùng
,
sé
quyét
dinh su phàt trién cùa dói
sèng tinh thàn .
"
Phuong
thtìrc san
xuàt dói sèng vàt
chat
quy dinh
cac
qua trình chfnh tri , tinh thàn , xà
hOi
cùa dói sèng nói chung
"^^^
. Mac da viét nhu vày .
Hon nffa ,
linh
vuc kinh té cùa dói sèng xa
hOi
con
c6 mot dàc trung hét
sffc
quan trong .
Dò
là
thuOc tfnh tu phàt trién cùa
nò

. Su phat trién cùa
càc
linh
vuc khac trong dói sèng
xa hOi ve
ca bàn
phu thuOc vào su phat trién cùa dói sèng kinh té .
1.
Chinh tri
Chfnh tri là
llnh
vuc
phtìrc
tap nhàt cùa dói
sèng
xa
hOi
co
giai càp . Tiép càn vói chfnh tri
tur
nhffng phuong
dien
, nhffng càp dO khac nhau
va
trén nhffng quan diém giai
ca'p
khac nhau sé c6 quan
niém khOng
nhu
nhau

ve
pham trù
dò .
Trong giói hoc già tu san c6 thói
k^
lan
truyén
quan
diém xem chfnh tri là mOt
"
nhà hat
"
.
Trong dò
c6 vò dién ,
nghé
si
,
nguói xem , su bài trf
san
khàu
va
nhà
phé
bình
.Trong "
nhà hat
"
dò, mói nguói
vO tình hay

ce
5^
déu
dòng mOt vai trò nhàt dinh,
nhirng su
tón tai cùa
"
nhà hàt
"
lai khòng phu
thu
Oc
vào
e a nhàn
ày .
Frong "
nhà hat chfnh tri
" dò
màc
dù
vàn
co
dao dién
,
nhung lai
co
nhiéu ngàu
hi'rng
trong
qua trình

"
biéu dién "
P)
C.Milc
-PhÀng ghen - Toàn (ftp -
TI 3 ;
Tr
17 . Tìéng
Nga
= 16 =
Mac
-
VàyBe
lai xem chfnh tri là khat vong tham
già
vào quyén
lue
hay ành huòng dén phàn chìa quyén
lue
giffa
cac
quèc
già
, giffa càc tàp doàn trong mOt
quèc
già

Tiép càn vói vàn
de
tir quan diém cùa chù nghia

Màc -
Lenin
,
co thè
xem
chfnh
tri là mèi
quan he
giffa
càc giai
càp
,
cac
dàn tOe , càc quèc
già
trong vàn
de
giành , giff ,
su
dung quyén lue nhà nuóc ; là
nhffng phuong huóng
,
nhffng muc
tiéu
duoc quy dinh
bòi
loi
fch co bàn cùa
giai ca'p
, cùa dàng

phai
; là
su tham
già cùa
nhàn dàn vào
cOng viéc
Nhà nuóc
va
xa
boi ; là boat dOng thuc tién
chfnh
tri
cùa
càc giai
càp ,
cac
dàng phài ,
cac
Nhà nuóc
de
thuc
hiCn
duóng lèi da duoc
lira
chon nhàm di tói muc
tiCu
da dàt
ra
Chfnh tri
co

càu
triic
phtìrc tap duoc tao thành
tir
nhiéu nhàn tè
khàc nhau
:
quan
diém
chfnh
tri ,
he
tu
tuòng chfnh tri ,
1^
tuòng chinh tri , dOng lue boat
dOng
chfnh tri ,eac phuong tien boat dOng
va thiét
che boat
dOng
chfnh
tri , càc chù
truóng va
chfnh
sach
Trong
cac
nhàn tè
càu thành chfnh

tri
, ht
tu
tuòng chfnh tri là bO phàn quan trong nhàt . Bòi
vi
nò
luàn churng
thuc
chat
,
y
nghia
, myc dfch
, bien
phàp
,
phuong hiróng va
trién vong boat dOng
chfnh
tri
cùa
giai càp .
ne
tu
tuòng
chfnh tri phàn
ành mOt
cach
truc tiép
va

tàp trung nhàt co
so
kinh té cùa xa bòi
= 17 =
Bòi vày,
nò
c6 tac dOng manh nhàt dén moi
linh
vuc
,
khàc cùa dói sèng
xa
hòi nói chung , dén dói sèng
kinh té nói riéng
,
Thuc tién
chtìrng
minh ràng ,
he
tu
tuòng chfnh tri tién bO , mang tfnh khoa hoc
co
vai trò
to lón trong viéc bién tfnh tàt yéu khach quan cùa su
phàt trién
xa
hOi thành hién thuc
bang
tÓ
chffc

boat
dOng thuc tién nhàm thuc hién nhffng cuOc cài tao
xa
hOidachfnmuóivémàtlichsù.
Qua trình phàt
trién
xà hOi trong xà hOi
co
giai
ca'p chiù
ành huòng
rà't
to lón cùa chfnh tri . MOt quan
diém , mot
thè che
chfnh tri , mOt quyét
sach
chfnh tri
dung dàn sé gòp phàn
dà^'y
nhanh su phàt trién kinh
té -
xa
hOi . Trong nhffng su tac dOng manh me nhu vày
cùa chfnh tri , Le - nin làm nói bàt vai trò cùa chfnh
tri cach mang , cùa càch mang chfnh tri
va
cùa cach
mang
nói chung dèi vói su phàt trién

xa
hOi
Ngirói da
khàng
dinh : mOt ngày càch mang mang lai su
chuyén bién
bang
20 nàm
NgUóc
lai , mot quan diém chfnh tri , mOt
thè
che
chfnh tri lac
bau
,
mot
quyét
sach
chfnh tri sai
làm sé
co
tac dOng kìm hàm to lón dèi vói su phàt
trién
xa
boi , làm thay dÓi
thè che
theo
huóng
tiéu
cuc.

Quan diém khoa hoc
ve
chfnh tri
va
mOt he
tu
tuòng chfnh tri khoa hoc xuàt bién cùng vói su ra dói
cùa chù ngbia Mac
.
Dira trCn quan dièm
duy vàt lich
su va bang viéc
làm
^àng
tò vi trf , vai trò cùa càc
V-l-l
1
ÌC-X
18
=
giai
ca'p
trong dói sèng
xa
hOi ,
cac
nhà kinh dién cùa
chù nghia Mac -
Lenin
da

rdt
ra két luàn quan trong :
quan
he
chfnh tri, xét
ve
bàn
chà't,
do quan he kinh té
quy dinh. Chfnh su ra dói
va
tón tai cùa giai càp ,
chfnh nhu càu cùa càc giai
ca'p
quyét dinh nOi dung
cùa
cac
loi fch chfnh tri .
Theo
quan diém cùa chù nghla Màc -
Lenin
,
chfnh tri cà vói tu cach là nhffng quan
he
thuc tién ,
cà vói tu càch là
he
tu tuòng déu duoc quyét dinh bòi
su vàn dOng
cùa

càc
qua
trình kinh té .
Cac
loi fch
kinh té
riit
cuc
biéu
hien nhu là
nguyCn
nhàn
xa hOi
cùa
càc boat dOng chfnh tri .
§2.Chfnh
tri vói kinh
ié
trong
Neh su
phàt
trl^n
cùa xS hòi loài
ngi/òi
Vai trò cùa chfnh tri dèi vói kinh té sé
rat
khàc
nhau trong càc thói
k^
lich

sijr
khàc
nhau
. Diéu
dó
phu
thu
Oc vào su
triròng
thành cùa
cac
giai càp
và^
tuong
ffng vói nò
,
su
chln
mudi cùa nhffng quan diém
chfnh tri khoa hoc ; nò efing phu thuOc vào tfnh
chat
cùa che
do chfnh
tri
, trang thai
cùa
giói càm
quyén
,
mure dO chfn

muói
cùa quàn chung
cOng
nhu su
hoàn
thien
cùa
co
che
tac dOng cùa chfnh tri vào kinh té
1.
Chinh
Ir} v6i
kinh té trong thòrì
k^
co dai
= 19 =
Trong x3 hOi
co
dai
,
Nhà nuóc (chfnh tri) tham
già va
tao dòng vào kinh té thOng qua 3 con duóng chù
yéu : giao thOng , tién te , du trff luong thuc .
Thoat vi thuy , Nhà nuóc làm duóng giao thOng
vi ly
do quàn su , Làm duóng giao thOng khi dó
co
muc tiéu dàu tién

va
chù
yéu
là
de
di chuyén quàn
dòi
va
nhàm dap
itng
nhu càu chuyén dat mau le càc
cOng vàn ,
cac
van kien lien quan tói cOng
viCc
nOi
tri
va
ngoai giao . Nhung khi nhffng con
duóng
dó
duoc hoàn thành , giói doanh
thuong
cGng
sijf
dung nò
vào viéc
luu
chuyén hàng hoa
,

Khi dó Nhà nuóc kiém
soàt thuong
mai
bang
cuóc phf
va
thué
luu
thOng.
Trong luu thOng
va
trao dói
bang
hoà này sinh
nhu
càu
càn thiét phài
co
vat ngang già chung , gon ,
nhe ,
de su
dung -
tién té
ra dói da
thoà
man duoc
nhffng
nhu càu dó .
Nhà nuóc
co

dai nàm khàu
san
xuàt tién vói 2
\f
do : mot là , tao ra mOt phuong tien duac moi nguói
chàp nhàn
va
tin tuòng , Nhà nuóc
di'rng
ra bào dàm
già
tri cùa dóng tién ; hai là , viéc
san
xuàt tién
cflng là ngành
san
xuàt mang lai loi
nhuàn
lón . Nhà
nuóc nàm khàu này
de
tàng nguón thu
nhàp
bào dàm
nhu càu ehi ngày càng tàng cùa bO
mày
Nhà nuóc .
Trong
thói
k^

co
dai
cOng thuong dién
ra
nhffng cuOc chién tranh xàm
luoc
. Khi càc quèc
già
bi
xAm lUóc
, bao gió
cac
nguón luong thuc chù yéu
cfing
= 20 =
bi dèi phuong tìm càch
huy^
hoai .
Chàng
nhffng vày ,
ngay
trong
thói bình nguón luong
thuc cOng
bi
xào
trOn
do nhffng dào
lOn
chfnh tri ngàn càn viéc

san
xua't va
nhàp khàu luong thuc
.
Do vày , càc quèc
già
thói eó
thuong ap
dung nhffng bién phap
nghiém
ngàt de
kiém soàt thi truóng luong thuc
bang
cach
mua
lirong
thuc trong nuóc cGng nhu nuóc ngoài
nhàm diéu hoà luong thuc trong nuóc .
Nhu vày , trong truóng bop
thur nhtft
, Nhà nuóc
làm kinh té ( giao thOng ) truóc hét
vi
quan su ; trong
truóng hop thur 2 (
san
xua't tién té ) chù yéu
ve
kinh
té;

trong truóng
bop thiìr
ba ( tiép té
va
bào dàm du
trff luong thuc ) chù yéu
vi
chfnh tri .
2.
Chinh
(rj
vói kinh té trong thòri
k^
Trung co
Trong
che
dO
chuyén che
phong kién , kinh té
chù yéu
phue tùng
dao
dffe
theo quan diém phong
kién.
Bòi
vi
thói
ky
này Thàn hoc

va
dao
Thién
chua chi
phèi
cac
yéu tè kinh té .
Ly
do dao
dtìrc
theo quan
diém
tOn giao , phong
kién
duoc dùng làm tieu chuàn
de
thiét
lap
mot màu muc kinh té
.
Cho vay
lai
bi két
an
là
" bop bau '*
,
" bop có "
, là
"

phi Thien chua
giào".
Khi già
cà
ICn cao
do hàng hoà khan h
iém
,
chfnh
sàch
kiém soàt già cà bòi Nhà niróc duoc
biCn
minh
bòi quan niem " già cà phài
e bang
"
= 21 =
Nhìn chung , quan diém chfnh tri duom màu sàc
tOn giao
va
dàng
ca'p
phong
kién
khOng gòp
phàn thUc
day
phat trién manh
me
nén kinh té quèc

dAn.
3.
Chinh tri vói kinh té trong
thiyi
ky ra dòi
va
phét tricn cùa Chù
nghia
tir bàn
De gitìp
cho phuong
thffc san
xuàt tu bàn chù
nghia da bàt dàu này sinh ò giai doan cuèi cùa
che
dO
phong kién phuong
Tày
ra dói , mOt yéu càu mang
tfnh tàt yéu kinh té dà này sinh trong
xa
hOi
dirong
thói :
xoà
bò nén kinh té tu
nhién
, tu cung tu càp vói
thi
truóng

han hep trong
kbuOn khó tirng
dia phuong
nhò
bédo chédO catcff
phong
kién quy
dinh
,
nhffng nhà tu tuòng tién bO cùa giai càp tu
san
cach
mang lue bà'y
gió
da
dua ra hoc
thuyét
kinh té theo
xu huóng trong
thucfng
.
Theo
quan die in ly
thuyét này , tién te là
nói
dung càn bàn cùa cùa cài , là fhuóc do su
bung thinh
cùa quèc già Ilàng boa
chi là
phuong

tien
de dat
duac
su
già
tàng tién te .
Ho cho
ràng bàt ky
hoat
dOng nào khOng mang lai su tàng
truóng
trong tfch
luy
tién te déu là tieu cuc Nén kinh té
nOng nghiCp
khOng
làm
tàng ,
cQng
chàng
làm
giàm tién te .
NCn
nò
là nghé
trung
gian
giffa
tfch cuc
va tifiu

cuc .
San
xuàt
cOng nghiep
chi
là ngành
che bién san
vàt
tir
= 22 =
nhién hay
san
phàm cùa nOng
nghiep
nén
nò
cGng
.
khòng phài là nguón gèo cùa cùa cài .
Ngoai thuong, theo
hp.là
nguón gèc thuc su cùa
cùa cài , là con duóng
de
tàng
truóng
tién te
.
Tur
quan diém kinh té nhu vày , ho

xac
dinh vai
trò cùa chinh tri
là
phài huóng trong tàm vào
viCc
tao
ra nhffng diéu kién cho su phàt trién thuong nghiep ,
day
manh xuàt
siéu
, tang khèi luong tién té .
Ve mài
xa
hOi , Nhà
nuóc nCu
cao vai trò
cùa
tàng
lóp
thuong
nhàn
.
Khi cOng
truóng thù cOng
ngày càng phàt trién ,
nhffng
co
so
tón tai cho chù nghia trong thuong

cQng
bi xòi mòn dàn .
Ltìe
này trong tàm nhffng loi fch
kinh té cùa giai
càp
tu
san dàn
dàn chuyén sang
linh
vuc
san
xuàt , truóc hét là
san
xuàt nOng
nghiCp
. Tir
dó ra dói chù nghTa trong nàng .
Theo
ly
luàn này ,
xa
bòi loài nguói vàn dOng
theo nhffng quy
luàt
tu nhién . Nguón gèc duy nhàt
cùa
cùa cài là tu nhien , là nOng
nghiep .
Bòi

vi
san xuàt
nOng
nghiep
mang lai cho con nguói nhffng két
qua
cùa
tu nhien
.
Tir quan dièm kinh té dò ,
n
girói theo chù nghia
trong nOng
xàc
dinh vai trò cùa quèc
già
là phài tàp
trung phàt trién nOng
nghiep ,
Nhà nuóc phài xem
nOng nghiep là
ngành
kinh té
eh
iém vi trf hàng dàu .
De
giài phóng
stJc
san xuàt
nOng nghiep ,

chfnh quyén phài
ditng
tren moi thành vien
xa
hOi (!)
.
= 23 =
Nhà nuóc phài giài phóng nOng dàn , giài phòng kinh
té nOng
nghiep
khòi nhffng quan he phong kién
nhàm phat trién kinh té nOng
nghiep
theo kièu Tu bàn
chù nghla
.
Bao trùm
lén
tàt cà là quan dièm cho ràng Nhà
nuóc phài
thiira
nhdn quyén tu do cùa con
nguói
, eoi
dó là luàt tu nhién khòng thè thiéu duoc ; Nhà nuóc
phài
thffa
nhàn quyén bà't khà xàm pham dèi vói
che
dO

so
hffu tu nhàn .
Toàn bO nhffng quan dièm
ly
luàn chfnh tri tren
day
, xét
ve
thuc chà't , phàn ành khat vong
viron
tói
quyén lue
day
dù cùa giai
ca'p
tu
san
, loai bò vi trf
nhà vua ,
xac làp
chédO
eh
iém hffu tu
nhàn
tu bàn
chù
nghla dèi vói ruOng dàt .
Viéc chuyén nOng
nghiep
tir

chò
bi ràng
buOc bòi nhffng quan
he
phong kién
chat
hep sang nén
•
nòng nghiep
vàn dòng theo quy dao tu bàn chù nghia
thuc su da tao ra buóc nhày vot trén
ITnh
vuc kinh té
vSu
phàt trién dó da tao tién
de
vàt
chat
cho cuOc càch
mang trèn linh vuc chfnh tri do giai càp tu
san
tién
hành
.
Ngay sau khi chù nghTa tu bàn
duoc xaclàp
trong hién thuc ,
ben
canh nhffng thành tuu khOng
thè phù nhàn trén

ITnh
vuc phat trién kinh té
ma
thè
che tu
bàn mang lai (
ve
diéu này , trong tac phàm
"Tu
yen ngOn cùa Dàng COng
san "
, Màc
va
Ang -
ghen
da
thira
nlìàn
ràng , chi trong vòng
thèng
tri
= 24 =
chua
day
ba
thè
ky , chù nghia tu bàn dà tao ra mOt
luong
cùa
cài

bang
tóng
sé
cùa cài
ma
loài nguói da
tao ra cho dén
Itic
dó ) , thì phuong
thi'rc san
xuàt tu
bàn chù nghla
cOng
bOc 10 ra nhffng han
che
cùa minh .
Càc nhà khòng tuòng cùa
thè
ky XVIII
va
dàu
thè
ky XIX khòng chi
làm rò
bàn
chat
àn
bàm
cùa
triéu

dinh
phong kién , càc Ong
con
coi chù nghia tu
bàn là su thèng tri cùa tfnh fch ky
,
Trong xà bòi tu
bàn
chù
nghia , càc nhà tu
san
xem muc tiéu duy nhàt
cùa minh là chay theo loi nhuàn cà nhàn
,
bàt chàp
bau qua
cùa nò dèi vói xa bòi .
Cac
Ong
cfing
chi ra
tinh
trang
san
xuàt vO chfnh
phù
bi chia
cài bòi
loi
fch

ca
nhàn . Chfnh su phàt trién cùa chù nghTa tu
bàn da làm tàng tình trang bàn cùng cùa quàn chùng
lùr
su phé phàn dò , cac nhà xà bòi chù
nghia
khOng tuòng
da
néu
ra dòi hòi chfnh dang : thù tiéu
su tha hoà cùa con nguói do
che
dò chiém hffu tu nhàn
tu
bàn chù nghTa
san
sinh ra, phài làm cho nhàn dàn -
truóc hét là nguói lao dòng - là chù
so
hffu thuc té
dèi vói tu lieu
san
xuàt
de tur
dò xày dung
mot
xà bòi
thuc su còng
bang,
bình

dàng va
phàt trién . Chfnh tri
cùa
Nhà
nuóc phài
là thur
chfnh
tri cùa nhàn dàn, vi
nhàn
dàn
Nhung do tình trang chua chfn
muÓi ve nhffng
diéu
kien khach quan
va nhàn
tè chù quan ,
nhffng
quan dièm chfnh
tri tèt dcp cùa
cac
Ong
Irò nCn
ào
tuòng .
= 25 =
Ké thira
va
phat trién nhffng thành qua
ly
luàn

kinh té
va
chfnh tri cùa nhffng bàc tién bèi ,
Mac va
Àng - ghen da có
mot
quan dièm thuc su khoa hoc
ve
bàn
chat
kinh té cùa chù nghia tu bàn ,
ve
vai trò
chfnh tri cùa Nhà nuóc tu bàn dèi vói nén kinh té dò .
cac
Ong dà
chi
ra ràng , tfnh
chat
xà bòi hoà cùa lue
luong
san xuàt
trong chù nghTa tu bàn càng tàng lén
bao nhiéu , thì màu thuàn giffa yéu càu phàt trién
hon nffa cùa nò vói quan
he san xua't
dua trén
che
dò
chiém hffu tu nhàn tu bàn chù nghTa dèi vói tu liéu

san xua't
càng trò nén càng tbàng
bay
nhieu ,
Màu
thuàn
dèi khang dó trén
ITnh
vuc kinh té
biéu
hién thành màu thuàn càng tbàng
ve
màt xà hOi
giffa giai càp tu
san va
giai càp vO
san
.
Dà'u
tranh giai
cép
( thuOe
ve
pham trù chfnh tri)
giffa hai giai càp này tàt yéu dàn dén
chuyén
chfnh
vO san . Giai
cép
cOng nhàn

su
dung quyén
lue
chfnh
tri cùa mình
de
cài tao toàn dién nhffng quan he
tu
bàn
chù
nghTa
va
xày
dung
thành còng chù nghTa xa
boi , chù nghTa còng
san
.
Tu
cuèi thè ky XIX
.
dàu
thè
ky XX lai xuàt
hien hoc thuyét kinh té cùa truóng phài "Tàn có dién"
vói nhffng pham trù co bàn cùa nò là " fch loi giói
han " ,
"
già tri giói han "
, "

nàng suàt giói han
Theo
ly
thuyét " fch
lói
giói han
" ,
su thoà man
nhu càu tàng tói
mffc
nào dò thì fch loi giói han sé
ngày càng giàm ;
fch
loi giói han
cùa
mOt loai san
= 26 =
phàm duoc quyét dinh bòi fch loi cùa san phàm cuèi
ciìng trong
nhóm
. Bòi vày , khà nàng thoà
man
nhu
càu càng cao , fch
Ieri
giói han càng giàm ,
va
tuong
ffng vói
nò , " già

tri giói han " cfing ngày càng giàm
Két luàn chfnh tri duoc
r(it
ra tir
ly
thuyét kinh té này
là ò
chó
,
de
dàm bào
"
fch loi giói
han"cao , "
già
tri giói han
"
cao
-
nhffng cài eó loi cho giai
càp
tu
san,
Nhà nuóc khòng nén mò rOng
san
xuàt
de
thoà
man
ngày càng cao nhu càu cùa nhàn dàn , Nhà nuóc

va
càc chù doanh
nghiep khòng
nén thu hùt nhiéu
ngirói
lao
d^ng
vào
day
chuyén san xuàt Duy tri
tình
trang
mot
bò phàn khòng eò viéc làm nhu là
nhu càu
nói
tai
de
làm tàng loi fch cho nhà
tu san
.
Nhffng thàp
ky
dàu cùa thè
ky XX lai ra dói hoc
thuyét kinh té cùa truóng phài
Keynes
.
Nhffng pham trù trung tàm cùa hoc thuyét kinh
té này là " tiéu dùng giói han " , "

hitu qua
giói
han"
Theo truóng phài Keynes , mói cà nhàn nhàn
duoc thu nhàp déu có khuynh hiróng chia nò cho tieu
dùng
va
tiét kiem .
Tff
dò hình thành khuynh huóng
tiéu dùng
va
khuynh huàng tiét kiém .
Khuynh li
uón g
tiéu dùng là quan
h
C giffa 1
i
e
u
dùng va thu nhàp
.
Khuynh huóng tiét
kiCm
là quan
hC
giffa tiét
kiém va thu nhàp
.