Giải pháp phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô trên thị trường miền Bắc.DOC

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI PHÁT TRIỂN THƯƠNG
MẠI MẶT HÀNG PHỤ TÙNG ÔTÔ TRÊN THỊ TRƯỜNG MIỀN BẮC
1.1 Tính cấp thiết của việc nghiên cứu
Cuộc khủng hoảng tài chính và suy thối thế giới bắt nguồn từ sự sụp đổ của thị
trường bất động sản, của hệ thống tài chính ngân hàng…dẫn đến khủng hoảng trong
lĩnh vực sản xuất ôtô. Nhưng hiện nay nền kinh tế thế giới đã thốt khỏi giai đoạn khó
khăn nhất của cuộc khủng hoảng, đang bước đầu hồi phục với tốc độ tăng trưởng kinh
tế bình qn là 4,2%, kéo ngành cơng nghiệp xe hơi thế giới sôi động trở lại. Theo
nhận định của các nhà phân tích thị trường ơtơ của nhiều nước: ngành công nghiệp xe
hơi thế giới đang khởi sắc trở lại, sức tiêu thụ ơtơ trên tồn cầu tăng mạnh, tình hình
sản xuất của các hãng xe hơi đang hoạt động tích cực nhằm đáp ứng nhu cầu đó.
Trước tình hình đó các nhà sản xuất linh kiện phụ tùng ôtô đã tăng công suất để đáp
ứng nhu cầu lớn của không những cho các nhà sản xuất xe hơi mà còn cho cả những
người tiêu dùng.
Cùng với tốc độ tăng trưởng kinh tế thế giới, kể từ năm 2004 Việt Nam đã đề ra
chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô đến năm 2010 và tầm nhìn 2020, một thị
trường nhiều hứa hẹn cho ngành cơng nghiệp ơtơ Việt Nam phát triển. Bên cạnh đó là
đời sống và thu nhập của người dân Việt Nam ngày một nâng cao. Xu hướng tiêu
dùng đang bắt nhịp theo xu hướng của thế giới, hướng tới những sản phẩm đắt tiền
với sự an toàn và sang trọng. Lượng tiêu thụ ôtô trên thị trường nội địa ngày càng gia
tăng. Nhưng để sản xuất và lắp ráp ôtô đáp ứng nhu cầu nội địa thì phía sau ngành
cơng nghiệp ơtơ Việt Nam là vai trò rất quan trọng của thương mại ngành sản xuất,
kinh doanh phụ tùng ôtô. Thương mại ngành này mới chỉ phát triển mạnh kể từ năm
2004 khi có quy hoạch phát triển ngành cơng nghiệp ơtơ Việt Nam. Chính vì thế các
doanh nghiệp sản xuất kinh doanh phụ tùng ơtơ cịn đang gặp nhiều khó khăn. Thể
hiện ở thị trường nguồn cung chưa dồi dào, tuy số lượng các sản xuất, kinh doanh là
505 doanh nghiệp nhưng năm 2004 số doanh nghiệp sản xuất chỉ mới chiếm khoảng
40 doanh nghiệp, năm 2010 tăng lên 70 doanh nghiệp (trong đó doanh nghiệp FDI
chiếm khoảng 40, doanh nghiệp trong nước là 30), ngoài ra tốc độ tiêu thụ mặt hàng
phụ tùng ơtơ tăng khơng đều và cịn chậm, các doanh nghiệp chưa có sự liên kết với
nhau, cũng như chưa biết liên kết với các nhà sản xuất lắp ráp ôtô để chuẩn bị cho

chiến lược kinh doanh của mình. Thương mại ngành chậm phát triển khơng thể khơng
tính đến vai trị của nhà nước trong vấn đề như phát triển hạ tầng, chính sách đầu tư,
chính sách ưu tiên. Ngồi ra nhà nước chưa có định hướng rõ ràng về các dòng xe
chiến lược để các doanh nghiệp tập trung kinh doanh và sản xuất mặt hàng phụ tùng

-1-


ơtơ chủ chốt, bên cạnh đó chính sách thuế thường xuyên thay đổi gây rất nhiều khó
khăn cho các doanh nghiệp.
Tuy vậy nhưng vai trị của ngành đã đóng góp đáng kể vào ngân sách của nhà
nước và đã đóng góp rất lớn trong vấn đề giải quyết cơng ăn việc làm, giúp cho ngành
sản xuất và lắp ráp ôtô nước nhà ngày càng phát triển. Hoạt động thương mại mặt
hàng phụ tùng ôtô trên thị trường Việt Nam đang được nhà nước chú trọng, và sẽ hứa
hẹn nhiều tiềm năng phát triển.
Qua khảo sát thực tế tại Công ty TNHH Nhâm Tuấn, nhận thấy tình hình chung
của hoạt động thương mại mặt hàng phụ tùng ơtơ cịn gặp rất nhiều khó khăn. Bên
cạnh yếu tố bên trong doanh nghiệp như về nguồn lực lao động, về công nghệ sử dụng
cho hoạt động thương mại thì ngay cả trong định hướng phát triển thương mại của
cơng ty cũng có nhiều vấn đề. Qua điều tra cho thấy tốc độ tiêu thụ mặt hàng phụ
tùng ơtơ tại Cơng ty có tăng nhưng số lượng còn hạn chế, dẫn tới ảnh hưởng tới doanh
thu tiêu thụ mặt hàng phụ tùng ôtô tại cơng ty. Kết quả đó một phần là do yếu tố nội
tại của công ty, nhưng phần lớn chịu ảnh hưởng nhiều từ những yếu kém trong cơ sở
hạ tầng thương mại cũng như trong cơ chế chính sách ban hành của nhà nước. Vấn đề
đặt ra cho Công ty TNHH Nhâm Tuấn cũng như các Công ty kinh doanh khác trong
ngành là phải có một cái nhìn tổng thể về thực trạng phát triển thương mại mặt hàng
phụ tùng ôtô trên thị trường thế giới, trên thị trường Việt Nam cụ thể ở thị trường
miền Bắc, từ đó đề ra những hướng đi riêng cho Cơng ty và có những đề xuất kiến
nghị với nhà nước trong phát triển hoạt động thương mại mặt hàng này.
Xuất phát từ những lý do trên mà em lựa chọn đi sâu nghiên cứu đề tài: “Giải

pháp phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô trên thị trường miền Bắc”. Lấy đơn
vị nghiên cứu điển hình là Cơng ty TNHH Nhâm Tuấn.
1.2 Xác lập và tuyên bố vấn đề trong đề tài
Với sự cần thiết đã chỉ ra ở phần trên luận văn “Giải pháp phát triển thương mại mặt
hàng phụ tùng ôtô trên thị trường miền Bắc” tập trung nghiên cứu những vấn đề lý
luận và thực tiễn của phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô trên thị trường
miền Bắc. Để thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu trên, luận văn tập trung trả lời các câu
hỏi sau:
- Bản chất phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô là gì?
- Thực trạng phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô như thế nào?
- Những thành công và tồn tại trong phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô?
- Ảnh hưởng của chính sách vĩ mô đến phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô
như thế nào?
- Giải pháp giúp phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô trong thời gian tới?

-2-


1.3 Các mục tiêu nghiên cứu
Đề tài hướng tới giải quyết 3 mục tiêu:
- Làm rõ những vấn đề lý luận về phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô.
- Nghiên cứu thực trạng thương mại và phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng
ôtô trên thị trường miền Bắc, từ đó thấy được những thành cơng và tồn tại trong phát
triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô trên thị trường miền Bắc.
- Từ những phát hiện qua nghiên cứu đề ra những giải pháp cho công ty và các
doanh nghiệp khác cũng như có những kiến nghị với Nhà nước trong phát triển
thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô trên thị trường miền Bắc.
1.4 Phạm vi nghiên cứu đề tài
Về nội dung nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu phát triển thương mại theo quy mô,
chất lượng và hiệu quả phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô của Công ty

TNHH Nhâm Tuấn trên thị trường miền Bắc. Nhưng dưới góc độ kinh tế thương mại,
luận văn chỉ tập trung nghiên cứu các chỉ tiêu về quy mô và chất lượng của hoạt động
phát triển thương mại.
Về khơng gian: Tập trung nghiên cứu điển hình ở Cơng ty TNHH Nhâm Tuấn.
Với phạm vi thị trường được giới hạn trên thị trường miền Bắc.
Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô,
số liệu nghiên cứu thu thập từ các báo cáo kết quả kinh doanh của Công ty TNHH
Nhâm Tuấn trong giai đoạn từ đầu năm 2007 tới năm 2010. Đồng thời, các dự báo,
kiến nghị và đề xuất về giải pháp phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô được
áp dụng cho doanh nghiệp nghiên cứu và các doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng phụ
tùng ôtô trong khoảng thời gian từ 2010 – 20120.
1.5 Kết cấu luận văn tốt nghiệp
Ngồi phần tóm lược, lời cảm ơn, danh mục bảng biểu, danh mục từ viết tắt, tài
liệu tham khảo, phụ lục, luận văn gồm 4 chương:
Chương 1: Tổng quan nghiên cứu về phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô
trên thị trường miền Bắc.
Chương 2: Cơ sở lý luận cơ bản về phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô trên
thị trường miền Bắc.
Chương 3: Phương pháp nghiên cứu và kết quả phân tích thực trạng phát triển thương
mại mặt hàng phụ tùng ôtô của Công ty TNHH Nhâm Tuấn trên thị trường miền Bắc.
Chương 4: Các kết luận và đề xuất giải pháp về việc phát triển thương mại mặt hàng
phụ tùng ôtô trên thị trường miền Bắc.

-3-


CHƯƠNG II: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI MẶT
HÀNG PHỤ TÙNG ÔTÔ TRÊN THỊ TRƯỜNG MIỀN BẮC
2.1 Một số định nghĩa, khái niệm cơ bản
2.1.1 Mô tả mặt hàng phụ tùng ôtô

Từ điển Tiếng Việt do Nhà xuất bản Thanh niên, xuất bản năm 2008, trang 471
có đưa ra định nghĩa: Phụ tùng là bộ phận nhỏ của một vật, có thể thay thế được khi
hỏng hóc hay hao mịn. Như vậy phụ tùng ơtơ được hiểu là bộ phận có thể thay thế
cho những thành phần, bộ phận cấu tạo nên chiếc xe ôtô.
Thông thường cấu tạo của một xe ôtô gồm động cơ, hệ thống truyền lực, gầm
xe, điện động cơ, điện thân xe, thân vỏ. Chính vì thế, phụ tùng đi kèm cơ bản gồm các
loại như sau:
1.
Phụ tùng động cơ: mục đích của phụ tùng động cơ ôtô (thường sử dụng nhiên
liệu xăng hoặc dầu diesel - tạm gọi là động cơ) là chuyển đổi năng lượng sinh ra từ
quá trình đốt cháy xăng, dầu thành năng lượng cơ học để chiếc xe có thể chuyển động
được. Các phụ tùng trong động cơ gồm:

Trục cơ

Bơm dầu



Xilanh
Bộ lọc nhiên liệu




Gioăng mặt
……

2.
Phụ tùng hộp số: nhằm thay đổi tỷ số truyền và moment xoắn từ động cơ đến

các bánh xe chủ động phù hợp với moment cản luôn thay đổi và nhằm tận dụng tối đa
công suất động cơ.

Bánh răng hộp số

Bầu lọc dầu



Cảm biến tốc độ
Bộ phanh




Van điều khiển
Trục




Bị rọ hộp số
……

3.



Phụ tùng phần gầm: quản lý các chức năng lái xe, quay vòng và dừng xe.
Cáp phanh tay

Bộ vi sai



Vành chậu quả dứa

-4-





Bơm trợ lực lái
Bộ giảm sóc




Lị xo
…..

Ngồi những phụ tùng cơ bản trên cịn có các phụ tùng khác như: phụ tùng cho
thân vỏ, nội thất ơtơ, điện điều hồ trong ơtơ, các loại ống xả…
Minh hoạ một số hình ảnh của phụ tùng như sau:

Tên hàng: Bánh răng số 3; 32R
Loại xe: HYUNDAI 15T
Hãng sản xuất: SAMSUNG
Xuất xứ: Hàn Quốc

Loại hàng: Vành chậu quả dứa
Loại xe: SAMSUNG 15T
Hãng sản xuất: SAMGUNG
Xuất xứ: Hàn Quốc

-5-


2.1.2 Khái niệm phát triển thương mại
2.1.2.1 Phát triển thương mại
Hiện nay chưa có một định nghĩa chính thống về phát triển thương mại. Do đó,
chúng ta dựa trên quan điểm phát triển kinh tế để đưa ra cách hiểu chính xác hơn về
phát triển thương mại. Theo Giáo trình Kinh tế phát triển, trường đại học KTQD, nhà
xuất bản lao động – xã hội trang 14 “Phát triển kinh tế là một quá trình lớn lên hay
biến đổi về mọi mặt của nền kinh tế trong một thời kỳ nhất định. Trong đó bao gồm
sự tăng lên về quy mô sản lượng cùng với sự thay đổi về chất của nền kinh tế (như
phúc lợi xã hội, tuổi thọ,…) và những thay đổi về cơ cấu kinh tế. Phát triển kinh tế là
một q trình hồn thiện về mọi mặt của nền kinh tế bao gồm kinh tế, xã hội, môi
trường, thể chế...”. Như vậy, khái niệm phát triển kinh tế bao hàm các vấn đề cơ bản
sau:

Mức độ gia tăng của sản lượng quốc gia và sự tăng trưởng của sản xuất trong
một thời kỳ.

Mức độ biến đổi cơ cấu kinh tế của quốc gia thể hiện ở tỷ trọng của công nghiệp,
dịch vụ trong tổng sản phẩm quốc dân.

Sự tiến bộ xã hội thể hiện ở đời sống dân cư, xóa bỏ nghèo đói, tăng cơng ăn việc
làm và công bằng xã hội.
Dựa vào nội hàm phát triển kinh tế có thể hiểu: Phát triển thương mại là sự phát

triển về cả chiều rộng cũng như chiều sâu của các hoạt động thương mại trong nền
kinh tế. Đó là sự nỗ lực cải thiện về quy mơ, chất lượng các hoạt động thương mại
trên thị trường nhằm tối đa hóa tiêu thụ và hiệu quả của các hoạt động thương mại,
hướng tới sự bền vững trong phát triển thương mại. Như vậy phát triển thương mại
thể hiện trên cả ba nội dung: qui mô, tốc độ phát triển thương mại; chất lượng trong
phát triển thương mại; tính tối ưu và hiệu quả trong phát triển thương mại
Đối với một doanh nghiệp phát triển thương mại mặt hàng là: Sự mở rộng về
quy mô thương mại (Tăng sản lượng bán ra, mở rộng thị trường tiêu thụ, tăng sự đa
dạng của người bán và người mua trên thị trường), thay đổi về chất lượng thương mại
(Thể hiện ở sự dịch chuyển cơ cấu hàng hóa, sự tăng lên của các hàng hóa, dịch vụ có
chất lượng tốt, mẫu mã đẹp, sang trọng, sự thay đổi phương thức kinh doanh và phân
phối từ truyền thống sang hiện đại…nhằm mục tiêu thâm nhập và khai thác tốt hơn thị
trường cũ), nâng cao hiệu quả hoạt động thương mại (Thể hiện qua quan hệ so sánh
giữa kết quả đạt được và chi phí bỏ ra để có được kết quả đó), và phát triển thương
mại hướng tới mục tiêu bền vững (Đảm bảo hài hoà các mục tiêu kinh tế - xã hội môi trường)

-6-


2.1.2.2 Phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô
Phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô bao gồm các hoạt động như sự mở
rộng quy mô thương mại, tăng tốc độ tăng trưởng, nâng cao hiệu quả hoạt động
thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô và mục tiêu hướng tới phát triển bền vững thương
mại mặt hàng phụ tùng ôtô.
Để phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô có thể phát triển theo hai hướng là
phát triển thương mại theo chiều rộng hoặc chiều sâu:
Phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ơtơ theo chiều rộng chính là sự mở
rộng về quy mô thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô, gia tăng thị phần mặt hàng phụ
tùng ôtô của doanh nghiệp trên thị trường, gia tăng số lượng doanh nghiệp tham gia
thị trường cũng như gia tăng nhu cầu đối với mặt hàng phụ tùng ôtô.

Phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô theo chiều sâu có nghĩa thay đổi về
mặt chất lượng của hoạt động thương mại, phát triển thương mại theo hướng sự tăng
trưởng thương mại một cách đều đặn, ổn định, thay đổi cơ cấu mặt hàng cũng như thị
trường hợp lý, sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho phát triển thương mại cùng với áp
dụng phương thức kinh doanh thích hợp.
Phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô trên thị trường miền Bắc theo
hướng nâng cao chất lượng hoạt động thương mại mặt hàng phụ tùng ơtơ có nghĩa
khơng những cần gia tăng khuyến khích các doanh nghiệp tham gia thị trường nhiều
hơn nữa mà còn định hướng cho các doanh nghiệp đó sản xuất, kinh doanh những mặt
hàng đang chiếm lợi thế, tăng những mặt hàng sản xuất kinh doanh có chất lượng tốt,
có uy tín thương hiệu trên thị trường. Đối với các doanh nghiệp tham gia sản xuất linh
kiện, phụ tùng ơtơ thì khơng những sản xuất những linh kiện phụ tùng ơtơ có quy trình
sản xuất đơn giản mà còn phải tăng trong các sản phẩm có mức độ cơng nghệ cao, và
cần đảm bảo u cầu về an tồn, chính xác, độ bền và đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Ngoài ra, cần quan tâm đến việc sử dụng hiệu quả các nguồn lực như nguồn lực
lao động, nguồn lực về vốn, nguồn lực công nghệ… cho phát triển thương mại mặt
hàng phụ tùng ôtô; Quan tâm đổi mới hình thức sản xuất kinh doanh từ hình thức chỉ
hình thành các nhà máy, cửa hàng nhỏ lẻ, riêng biệt phát triển thành cụm công nghiệp
sản xuất, chuỗi các cửa hàng kinh doanh phụ tùng ơtơ có mối quan hệ mật thiết với
nhau, hình thành các trung tâm lớn mua bán phụ tùng ôtô với phương thức kinh doanh
đa dạng như bán hàng và tư vấn trực tuyến cho khách hàng, cho phép khách hàng đặt
hàng qua mạng cung cấp đầy đủ số lượng, mẫu mã, giá cả cho khách hàng. Tích cực
thu hút mọi thành phần kinh tế tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh linh kiện, phụ
tùng ôtô, nâng cao hiệu quả hoạt động các doanh nghiệp này.

-7-


Với những vấn đề lý thuyết đã phân tích ở trên có thể thấy để phát triển thương
mại mặt hàng phụ tùng ôtô cần giải quyết ba vấn đề cơ bản là phát triển thị trường để

phát triển thương mại, phát triển nguồn hàng để phát triển thương mại, và tạo lập môi
trường thuận lợi để phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô.
Thứ nhất: Phát triển thị trường để phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô.
Nhân tố thị trường - thị trường đầu ra của mặt hàng phụ tùng ơtơ - có ảnh hưởng
rất lớn chi phối toàn bộ hoạt động phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ơtơ trên
thị trường miền Bắc. Do đó, phát triển thị trường mặt hàng phụ tùng ôtô thực chất là
xem xét về dung lượng thị trường, về phía cầu mặt hàng.
Mặt hàng phụ tùng ơtơ là hàng hố đặc biệt, nó là linh kiện phụ tùng đi kèm với
xe ôtô, phải thoả mãn tiêu chuẩn của nhà sản xuất lắp ráp ơtơ nên khó thay đổi như
các mặt hàng khác, bởi có những quy định chung về thiết kế, tiêu chuẩn kích thước,
quy trình sản xuất địi hỏi ứng dụng những cơng nghệ máy móc hiện đại phức tạp, vốn
đầu tư lớn, không thể thay đổi thường xuyên. Dung lượng thị trường mặt hàng phụ
tùng ôtô được xem xét qua cầu về ôtô. Nếu lượng tiêu thụ ôtô sản xuất trong nước lớn
chứng tỏ số lượng linh kiện phụ tùng ôtô cần thiết để sản xuất là lớn.
Vậy xác định những tồn tại trong phát triển thị trường để phát triển thương mại
mặt hàng phụ tùng ôtô, doanh nghiệp sản xuất kinh doanh phụ tùng ôtô cần điều tra,
nghiên cứu, tìm hiểu thị trường thường xuyên để nắm bắt xu hướng các dòng xe đang
được tiêu thụ mạnh, dòng xe sẽ được tiêu thụ mạnh, xu hướng sản xuất của các nhà
sản xuất lắp ráp ôtô cũng như thị hiếu tiêu dùng của người mua xe. Từ đó khai thác,
đáp ứng nhu cầu trên thị trường; có phướng hướng kinh doanh mặt hàng phù hợp,
cũng như sản xuất các linh kiện, phụ tùng đáp ứng kịp thời cho thị trường; Bên cạnh
đó các doanh nghiệp cần quan tâm tới các chính sách xúc tiến, dịch vụ hỗ trợ, xây
dựng thương hiệu công ty…
Thứ hai: Phát triển nguồn hàng để phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô.
Nguồn hàng được hiểu là nguồn tạo ra hàng hoá để cung ứng trên thị trường.
Xem xét nguồn hàng trên các góc độ về quy mơ nguồn, cơ cấu nguồn, chất lượng
nguồn và sự ổn định của nguồn cung. Với mặt hàng phụ tùng ơtơ thì số lượng các
doanh nghiệp cung ứng trên thị trường miền Bắc còn rất nhỏ so với nhu cầu mặt hàng
này trên thị trường. Nguồn hàng trong phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô
được nhập khẩu chủ yếu từ bên ngoài chiếm tới 90%, chỉ có 10% là do các doanh

nghiệp trong nước sản xuất. Vậy yếu kém ở đây chính là số lượng nguồn cung hàng
trong nước quá thấp, phải phụ thuộc vào nguồn cung bên ngoài quá nhiều. Điều này
gây ảnh hưởng không nhỏ tới sự ổn định nguồn cung, cũng như phát sinh chi phí cao
trong q trình vận chuyển. Vai trò nhà nước trong phát triển nguồn cung rất quan

-8-


trọng. Nhà Nước cần tạo lập một môi trường thuận lợi khuyến khích các doanh nghiệp
tham gia sản xuất linh kiện, phụ tùng nhiều hơn nữa, đưa ra các chính sách ưu đãi về
lãi suất, về thuế…để số lượng doanh nghiệp tham gia sản xuất trong lĩnh vực này
nhiều hơn, với quy mơ rộng hơn.
Do đó cùng với sự hỗ trợ từ phía nhà nước để ổn định thị trường nguồn cung, các
doanh nghiệp sản xuất kinh doanh phụ tùng ôtô cần liên kết, hợp tác với nhau, mạnh
dạn tham gia đầu tư sản xuất giữ thế chủ động trong việc cung ứng, đề phịng những
rủi ro khơng thể kiểm sốt từ những nguồn cung bên ngồi.
Thứ ba: Tạo lập môi trường thuận lợi để phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô.
Môi trường cho hoạt động phát triển thương mại bao gồm mơi trường kinh tế,
chính trị, mơi trường pháp luật nhà nước, cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật
thương mại….các yếu tố này tác động tới cả thị trường và nguồn hàng. Đối với người
tiêu dùng ôtô, khi chỉ số giá tiêu dùng tăng, giá các mặt hàng thiết yếu tăng tác động
mạnh tới chi tiêu của người dân đặc biệt với mặt hàng phụ tùng ơtơ. Bên cạnh đó các
chính sách của chính phủ như gói kích cầu năm 2009 gồm giảm 50% thuế VAT và lệ
phí trước bạ, cũng như hỗ trợ lãi suất ngân hàng 4%; lãi suất cho vay để mua xe, hay
tỷ giá hối đoái ngân hàng điều chỉnh…đã tác động tích cực đến thị trường tiêu thụ xe
trong nước, giúp các nhà sản xuất ôtô tăng công suất thiết kế, và số lượng tiêu thụ linh
kiện phụ tùng ôtô cũng tăng lên đáng kể. Vấn đề cơ sở hạ tầng giao thông ở Việt Nam
vẫn xảy ra nhiều tình trạng ùn tắc giao thơng, đường sá chật hẹp cũng ảnh hưởng
nhiều đến tâm lý ngần ngại mua xe, làm cho lượng tiêu thụ giảm, giảm lượng xe bán
ra và giảm lượng phụ tùng cung cấp cho xe. Ngoài ra tệ nạn hàng giả, hàng nhái phụ

tùng ôtô tràn lan trên thị trường làm ảnh hưởng tới lòng tin của khách hàng tới sản
phẩm, cũng như ảnh hưởng tới uy tín của các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh chân
chính.
Từ những vấn đề trên để hoạt động thương mại mặt hàng phụ tùng ơtơ phát triển
thuận lợi, cần hồn thiện, thống nhất, chặt chẽ hệ thống luật pháp, tạo mơi trường ổn
định về chính trị và kinh tế vĩ mơ, cải cách các thủ tục hành chính, minh bạch, ổn định
các chính sách, tăng cường giám sát thị trường. Ngồi ra nhà nước cần tăng cường
tính hiệu quả làm việc của bộ máy tổ chức và hiệu suất làm việc của đội ngũ cán bộ
cơng chức, tăng tính năng động, mở cửa, cạnh tranh của nền kinh tế trong nước. Nhà
nước cần có những biện pháp khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất kinh
doanh phụ tùng ôtô như hỗ trợ về điều kiện vay vốn, ưu đãi về thuế suất,…ngoài ra
nhà nước cần đầu tư cho phát triển kết cấu hạ tầng thương mại về giao thông, thông
tin liên lạc,…Hệ thống này đảm bảo việc lưu thông nhanh chóng, kịp thời, đảm bảo

-9-


cung cấp nguồn hàng một cách nhanh chóng, tiết kiệm thời gian và chi phí lưu thơng
cho doanh nghiệp.
2.2 Một số lý thuyết về phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ơtơ trên miền Bắc
2.2.1 Tiêu chí và hệ thống chỉ tiêu đánh giá
2.2.1.1. Tiêu chí đánh giá sự phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ơtơ
Tiêu chí là một trong những cơ sở xây dựng hệ thống chỉ tiêu đánh giá sự phát
triển thương mại sản phẩm. Có nhiều tiêu chí khác nhau đánh giá sự phát triển thương
mại sản phẩm, tuy nhiên với nội hàm của phát triển thương mại đã nêu thì đánh giá sự
phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô cần dựa các tiêu chí như:
Sự gia tăng về quy mơ
Sự thay đổi về chất lượng của hoạt động thương mại
Sự hài hoà về các mục tiêu phát triển thương mại
2.2.1.2 Các chỉ tiêu đánh giá sự phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ơtơ

Dựa trên ba tiêu chí nêu trên, luận văn sẽ xác định các chỉ tiêu đánh giá phát
triển thương mại theo chiều rộng và chiều sâu sẽ được sử dụng trong chương ba.
1. Nhóm các chỉ tiêu đánh giá theo chiều rộng
a. Doanh thu tiêu thụ:
Theo sách kinh tế học vi mô xuất bản năm 2008 của GS.TS Ngơ Đình Giao:
“doanh thu là thu nhập mà doanh nghiệp nhận được từ việc bán hàng hoá, dịch vụ mà
doanh nghiệp bán được trên thị trường”. Trong kinh tế học, doanh thu được tính bằng
giá thị trường của hàng hoá nhân với lượng hàng hoá bán ra. Nếu doanh thu tiêu thụ
của doanh nghiệp lớn chứng tỏ quy mô hoạt động thương mại của doanh nghiệp lớn.
Nếu ngành hàng có doanh thu tiêu thụ trên thị trường lớn chứng tỏ quy mô hoạt động
thương mại mặt hàng trên thị trường sẽ lớn. Đây là chỉ tiêu phản ánh rõ nét nhất về
phát triển thương mại mặt hàng.
n

TR =

 Pi * Qi
i 1

Trong đó: TR là tổng doanh thu
Qi là giá bán một đơn vị mặt hàng i trên thị trường
Qi là số lượng mặt hàng i bán ra
b. Sản lượng tiêu thụ:
Trong doanh nghiệp, sản lượng tiêu thụ là khối lượng mặt hàng bán ra của
doanh nghiệp trên thị trường. Sản lượng tiêu thụ trên thị trường càng lớn chứng tỏ quy
mô của doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp có sức ảnh hưởng chi phối đến thị trường.
Trên tầm vĩ mơ, sản lượng tiêu thụ của tồn ngành là khối lượng mặt hàng mà tất cả
các doanh nghiệp kinh doanh về mặt hàng bán ra. Nếu mặt hàng tiêu thụ tăng chứng

- 10 -

tỏ quy mô thương mại mặt hàng tăng lên, mặt hàng đang ngày càng thâm nhập sâu
vào thị trường, mặt hàng đang đi nhanh vào khâu lưu thông và tiêu dùng, đáp ứng nhu
cầu của khách hàng.
Để đo lường sự tăng lên của sản lượng bán, luận văn sử dụng chỉ tiêu sau:
Số lượng tăng tuyệt đối của sản lượng bán cho biết sự gia tăng tuyệt đối của sản lượng
bán kỳ sau so với kỳ trước: ∆Q = Q1 – Q0
Trong đó: ∆Q là số lượng tăng tuyệt đối của sản lượng tiêu thụ kỳ hiện tại so với kỳ gốc
Q1 là số lượng bán kỳ hiện tại
Q0 là số lượng bán kỳ gốc
∆Q > 0 có nghĩa là quy mô doanh nghiệp hay quy mô ngành đang được mở rộng, đây là
dấu hiệu tích cực đối với phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô.
Tốc độ tăng sản lượng bán hay chính là tốc độ tăng trưởng mặt hàng, được tính
bằng thương số giữa số lượng tăng tuyệt đối của sản lượng bán năm nay so với số lượng
bán năm trước.
Công thức:

Q
g = Q 100%
0

2. Chỉ tiêu đánh giá phát triển thương mặt hàng phụ tùng ôtô về chiều sâu
Chiều sâu của phát triển thương mại sản phẩm nói chung và phát triển thương
mại mặt hàng phụ tùng ơtơ nói riêng trước hết được biểu hiện bời chất lượng của phát
triển thương mại. Để đo lường chất lượng của phát triển thương mại, chúng ta có thể
dựa vào các chỉ tiêu sau đây:

Tốc độ tăng trưởng bình quân: Chỉ tiêu này dùng để tính tốc độ tăng trưởng
trung bình trong một giai đoạn.

Cơng thức:

T n  1 t2 .t3 .tn
T : tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm

t2 .t3 .tn : tốc độ tăng trưởng hàng năm


Tính ổn định, đều đặn của tăng trưởng: Được đánh giá dựa vào tốc độ tăng

trưởng hàng năm và tốc độ tăng trưởng bình quân. Độ lệch này càng nhỏ thì tăng
trưởng càng ổn định.
Cơng thức:



 (t



2
i  t)

n

 : Tính ổn định của tăng trưởng
ti : Tốc độ tăng trưởng hàng năm (i= 1,n)

- 11 -



t : Tốc độ tăng trưởng bình quân
n : Số năm

+

Sự chuyển dịch cơ cấu mặt hàng thương mại: Cơ cấu mặt hàng phản ánh tỷ trọng

của một nhóm hàng, một sản phẩm nào đó trong tổng giá trị (khối lượng thương mại). Tỷ
trọng này càng lớn chứng tỏ thương mại mặt hàng đó ngày càng được mở rộng và có cơ
hội phát triển. Tuy nhiên, khi nói chất lượng của phát triển thương mại mặt hàng, người ta
quan tâm tới một sự chuyển dịch cơ cấu mặt hàng theo hướng hợp lý hay không? Phát triển
thương mại mặt hàng về mặt chất lượng khi sự phát triển này kéo theo sự chuyển dịch cơ
cấu mặt hàng thương mại theo hướng gia tăng các mặt hàng có chất lượng tốt, mẫu mã
đẹp, có giá trị gia tăng cao, có hàm lượng chất xám cao, sử dụng tiết kiệm các tài nguyên
thiên nhiên cũng như các nguồn lực thương mại khác.
+

Sự chuyển dịch cơ cấu thị trường thường mại: Thương mại phát triển về mặt

chất lượng đòi hỏi thị trường mặt hàng không chỉ được mở rộng tại các thị trường
thành phố, khu vực trung tâm mà những sản phẩm tốt, đẹp phải đến được với cả
những thị trường nông thôn, miền núi, giúp thoả mãn nhu cầu của người dân, nâng
cao mức sống, chất lượng cuộc sống của nhân dân vùng nông thôn, vùng sâu.
+

Sự chuyển dịch cơ cấu phương thức, loại hình kinh doanh, phân phối sản phẩm:

Trong thương mại, có nhiều phương thức kinh doanh, mà các doanh nghiệp có thể lựa
chọn được những phương thức phù hợp nhất với điều kiện kinh doanh của mình. Mỗi loại
hình kinh doanh có những ưu điểm cũng như hạn chế riêng và phù hợp với điều kiện của
từng vùng, mặt hàng nhất định. Tuy nhiên, nhìn trên bình diện chung của cả ngành thương
mại mặt hàng thì sự phát triển thương mại địi hỏi phải có sự phát triển các loại hình kinh
doanh từ các cửa hàng nhỏ lẻ, bn bán rời rạc hình thành nên những khu phố chuyên
cung cấp mặt hàng, hình thành những showroom quảng cáo rộng, liên kết mở ra những
siêu thị, trung tâm mua bán lớn.
Sự chuyển dịch đối với các hình thức phân phối trong thương mại cũng diễn ra với xu
hướng như vậy. Tức là sự xuất hiện và ngày càng trở nên phổ biến của các hình thức phân
phối sản phẩm hiện đại như bán hàng online, marketing trực tiếp sẽ dần thay thế cho các
hình thức phân phối truyền thống.
+

Sự chuyển dịch cơ cấu các doanh nghiệp tham gia hoạt động thương mại: Để hoạt

động thương mại sản phẩm phát triển một cách tồn diện, cần có sự chuyển dịch cơ cấu
các loại hình doanh nghiệp tham gia hoạt động thương mại mặt hàng. Cùng với sự phát
triển thương mại mặt hàng sẽ có sự tham gia của các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần
kinh tế khác nhau vào hoạt động thương mại từ các doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp

- 12 -


tư nhân đến các doanh nghiệp nước ngoài. Điều này sẽ tạo sự cạnh tranh, tạo động lực cho
sự phát triển thương mại. Đồng thời, cùng với tiến trình phát triển thương mại, sẽ có ngày
càng nhiều các cơng ty thương mại tập đồn, tổng cơng ty thương mại, cơng ty cổ phần,
còn các doanh nghiệp nhà nước được đổi mới và hoạt động hiệu quả hơn.
+

Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận: Lợi nhuận là phần chênh lệch giữa tổng doanh

thu và tổng chí phí. Nó vừa là mục tiêu hoạt động, vừa phản ảnh hiệu quả sản xuất
kinh doanh của doanh nghiệp trong thời kỳ nhất định. Lợi nhuận được tính theo cơng
thức:
Trong đó:

: Là lợi nhuận
: Là tổng doanh thu
: Là tổng chi phí

Lợi nhuận càng cao chứng tỏ doanh nghiệp hoạt động càng có hiệu quả.
Tuy nhiên, để đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp một cách chính xác hơn,
người ta sử dụng chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu hoặc tỷ suất lợi nhuận trên
chi phí. Nó phản ánh doanh nghiệp thu được bao nhiêu đồng lợi nhuận trên một đồng
doanh thu, chi phí.
Cơng thức tính:

=

hoặc

=

Tỷ suất lợi nhuận càng cao chứng tỏ hiệu quả kinh tế của doanh nghiệp càng cao
Phát triển thương mại tạo ra được bao nhiêu việc làm, có đóng góp như thế nào đối
với vấn đề xố đói giảm nghèo, cơng bằng trong xã hội, có tác động như thế nào tới
môi trường và bảo vệ môi trường sinh thái…
+

Hiệu quả sử dụng lao động thương mại được đánh giá bằng chỉ tiêu:

W=
Trong đó: W: Là năng suất lao động
: Là số lao động thương mại bình quân trong kỳ
+

Hiệu quả sử dụng vốn:

HV =

- 13 -


Trong đó: HV : là hiệu quả sử dụng vốn
V : Là tổng số vốn đầu tư.
Chỉ tiêu này phản ánh: Để có được 1 đồng lợi nhuận, doanh nghiệp phải bỏ ra bao
nhiều đồng vốn. Hv càng cao chứng tỏ doanh nghiệp sử dụng vốn càng hiệu quả.

- 14 -


2.2.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô
a. Các nhân tố thuộc về thị trường mặt hàng phụ tùng ôtô
 Thứ nhất về cầu thị trường
Theo kinh tế vi mô “cầu là số lượng hàng hoá hay dịch vụ mà người mua có
khả năng và sẵn sàng mua ở các mức giá khác nhau trong một thời gian nhất định”.
Cầu thị trường là tổng hợp cầu của các cá nhân. Đây là một nhân tố quan trọng là
động lực thúc đẩy phát triển thương mại.
Cầu thị trường chịu ảnh hưởng mạnh bởi các yếu tố liên quan tới dân số như quy mô

dân số, sự phân bố dân số…quy mô dân số ảnh hưởng tới quy mơ thị trường cịn sự
phân bố dân số ảnh hưởng tới cơ cấu thị trường. Ngoài ra yếu tố thu nhập của người
tiêu dùng sẽ ảnh hưởng đến sức mua của thị trường. Thu nhập tăng có nghĩa sức mua
của thị trường càng tăng, tạo điều kiện cho thương mại sản phẩm phát triển thuận lợi.
Cầu thị trường mặt hàng phụ tùng ôtô ảnh hưởng gián tiếp thông qua cầu thị trường
ôtô. Cầu thị trường mặt hàng phụ tùng ôtô hướng tới hai khách hàng mục tiêu chính là
những nhà sản xuất, lắp ráp xe ơtơ và cả những người tiêu dùng xe ôtô. Nên cầu phụ
tùng ôtô được xem xét bởi hai người tiêu dùng này. Nếu trên thị trường số lượng nhà
sản xuất lắp ráp xe lớn thì nhu cầu về phụ tùng ơtơ sẽ lớn, ngồi ra sự phân bố về vị trí
của những nhà sản xuất sẽ chi phối tới sự phân bố thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô.
Đối với người tiêu dùng xe ơtơ, nếu người dân có thu nhập cao sẽ gia tăng nhu cầu về
xe ơtơ từ đó tăng nhu cầu bảo dưỡng sửa chữa, thay thế, làm gia tăng thương mại mặt
hàng phụ tùng ôtô. Yếu tố về lượng cầu quyết định tới sự hấp dẫn của thị trường,
trong đó lượng xe ơtơ được tiêu dùng là yếu tố quan trọng. Với sự phân bố về nhu cầu
của thị trường của người tiêu dùng sẽ ảnh hưởng tới sự phân bố thương mại mặt hàng
phụ tùng ôtô. Với những vị trí có dân số tập trung đơng ảnh hưởng tới khả năng tiêu
thụ ôtô, và trực tiếp và gián tiếp ảnh hưởng tới sự phân bố mạng lưới thương mại phụ
tùng ôtô.
 Thứ hai về cung thị trường
Nguồn cung mặt hàng phụ tùng ôtô gồm tất cả các doanh nghiệp hoạt động
trong lĩnh vực này. Quy mô của cung phụ thuộc vào quy mô, số lượng các doanh
nghiệp hoạt động trên thị trường. Nếu có nhiều doanh nghiệp với quy mô kinh doanh
mặt hàng phụ tùng ôtô lớn thì khả năng cung ứng mặt hàng phụ tùng ôtô ra thị trường
lớn. Cung mặt hàng tăng làm tăng quy mô thương mại mặt hàng trên thị trường.
Nhưng nếu lượng cung lớn hơn hoặc nhỏ hơn so với lượng cầu, sẽ làm cho thị trường
mất cân bằng. Và trong thực tế đối với mặt hàng phụ tùng ôtô hiện nay, cung về mặt
hàng phụ tùng ơtơ cịn rất nhỏ so với nhu cầu hiện tại, chính phủ cần có những chính
sách ưu đãi khuyến khích sự gia tăng của các doanh nghiệp trong nước cũng như

- 15 -

ngồi nước tham gia vào cung ứng phụ tùng ơtơ. Nguồn cung mặt hàng phụ tùng ôtô
trên thị trường sao cho đảm bảo nguồn cung luôn đáp ứng đủ cầu trên thị trường, để
luôn giữ thị trường ở trạng thái cân bằng, ổn định, đây là điều kiện ổn định nhằm phát
triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô trên thị trường.
 Thứ ba về giá cả thị trường
Sự cân bằng trên thị trường cung cầu xác định giá cả thị trường. Sự biến động
giá cả hàng hoá trên thị trường ảnh hưởng mạnh mẽ tới cả cung và cầu thị trường. Giá
mặt hàng phụ tùng ôtô tăng lên trong điều kiện các yếu tố khác không đổi sẽ làm gia
tăng lợi nhuận thu được và khuyến khích những doanh nghiệp mở rộng sản xuất kinh
doanh. Tuy nhiên giá tăng đó làm cho các nhà sản xuất lắp ráp ơtơ sẽ tăng giá bán xe,
dẫn tới nhu cầu của người tiêu dùng giảm, từ đó tác động đến số lượng xe bán ra, ảnh
hưởng đến nhà sản xuất xe, dẫn tới nhu cầu về phụ tùng ơtơ ở phía nhà sản xuất lắp
ráp ôtô cùng với người tiêu dùng ôtô giảm, và làm giảm nhu cầu phụ tùng ôtô, ảnh
hưởng tới phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô. Cịn nếu giá cả mặt hàng phụ
tùng ơtơ thấp thì dẫn tới tình huống ngược lại. Vậy giá cả thị trường mặt hàng phụ
tùng ơtơ nếu phản ánh chính xác cung và cầu mặt hàng phụ tùng ôtô trên thị trường thì
hoạt động thương mại mặt hàng phụ tùng ơtơ mới giữ được trạng thái bình ổn.
b. Các nhân tố thuộc về năng lực của ngành
Năng lực của ngành là thể hiện thực lực của ngành bao gồm cả điểm mạnh và
điểm yếu của ngành. Đánh giá năng lực của ngành thơng qua các chỉ tiêu định tính,
định lượng như vốn, công nghệ, lao động của ngành, thương hiệu và mạng lưới phân
phối mặt hàng phụ tùng ôtô của ngành…
 Vốn
Vốn là điều kiện không thể thiếu được để thành lập doanh nghiệp, đảm bảo cho
hoạt động của doanh nghiệp được tiến hành thuận lợi theo mục đích đã định. Khi có
vốn doanh nghiệp có thể sử dụng để thuê lao động, mua tài nguyên và công nghệ.
Việc thực hành tiết kiệm và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn sẽ giúp doanh nghiệp mở
rộng quy mô, nâng cao hiệu quả của hoạt động thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô.

Vốn đầu tư trong ngành sản xuất phụ tùng ôtô rất lớn vì đó là ngành cơ khí cần đầu tư
lớn về máy móc thiết bị có kỹ thuật cao, cần chế tạo ra các chi tiết với độ chính xác
cao, đạt tiêu chuẩn quốc tế. còn đối với những nhà kinh doanh thì lượng vốn phải lớn
thì các mặt hàng cung ứng cho trường mới đảm bảo đa dạng. Đối với những doanh
nghiệp có nguồn lực vốn mạnh có điều kiện mở rộng nguồn hàng cung ứng thị trường,
luôn chủ động mở rộng hoạt động thương mại của doanh nghiệp trên thị trường, sẽ có
ưu thế so với những doanh nghiệp nguồn lực vốn yếu.

- 16 -


 Lao động của ngành
Lao động trong ngành gồm cả những người trực tiếp sản xuất linh kiện phụ
tùng ôtô, gồm cả những người trong khâu lưu thông, cả những người trực tiếp điều
hành hoạt động kinh doanh mặt hàng này trên thị trường. Con người ln đóng vai trị
quan trọng trong hoạt động phát triển thương mại vì chính con người là người chỉ đạo
và thực hiện để phát triển thương mại. Tuy nhiên số lượng lao động trong ngành là
chưa đủ mà lao động trong ngành còn đòi hỏi phải có trình độ chun mơn, kỹ thuật
cao, phải am hiểu nắm rõ thị trường, phải là những người lao động được đào tạo, có
tính sáng tạo, nghiêm túc, giữ kỷ luật…thì mới thúc đẩy thương mại mặt hàng phụ
tùng ôtô phát triển nhanh và vững chắc được.
 Khoa học công nghệ
Ngày nay công nghệ thực sự trở thành nguồn lực của sản xuất kinh doanh. Nhờ
có cơng nghệ mà những nhà sản xuất linh kiện phụ tùng ôtô áp dụng để cho ra các sản
phẩm đạt tiêu chuẩn với độ chính xác cao, nhờ có cơng nghệ mà năng suất sản xuất
sản phẩm cao, tiết kiệm thời gian tăng năng suất dẫn tới hạ giá thành sản phẩm. Cũng
nhờ có cơng nghệ mà những doanh nghiệp kinh doanh phụ tùng ơtơ áp dụng trong q
trình tìm kiếm khách hàng, thực hiện các giao dịch mua bán, thanh toán nhanh, thuận
tiện,… Do đó, trình độ cơng nghệ đóng vai trò quan trọng đối với phát triển thương
mại mặt hàng phụ tùng ôtô, với sự phát triển công nghệ sẽ giúp cho hoạt động thương

mại mặt hàng phụ tùng ôtô có hiệu quả hơn.
c. Các nhân tố thuộc về năng lực của những ngành có liên quan
Ngành có liên quan bao gồm ngành thuộc kết cấu hạ tầng nền kinh tế, ngành
công nghiệp ôtô, … đây là những ngành cung cấp các yếu tố đầu vào cho hoạt động
thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô và quyết định đầu ra của mặt hàng này. Các ngành
có liên quan hoạt động hiệu quả, đảm bảo cung ứng đầu vào liên tục, chất lượng thì
hiệu quả hoạt động thương mại sẽ hiệu quả hơn.
Đối với ngành thuộc kết cấu hạ tầng nền kinh tế như ngành giao thông vận tải,
ngành thông tin quảng cáo, ngành giáo dục, ngân hàng, ngành cơ khí…nếu các ngành
này phát triển tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại phụ tùng ôtô phát triển theo.
Nếu giao thông thuận tiện sẽ giúp cho các doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng tiết
kiệm chi phí lưu thơng, tiết kiệm thời gian trong quá trình kinh doanh. Hơn nữa nếu
giao thơng thuận tiện, có quy hoạch, khơng bị ùn tắc sẽ kích thích nhu cầu tiêu dùng
ơtơ từ đó ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp tới nhu cầu linh kiện phụ tùng ôtô trên thị
trường. Nếu ngành thông tin quảng cáo phát triển giúp cho mặt hàng phụ tùng ôtô tiếp
cận với người tiêu dùng một cách nhanh chóng, giúp cho người tiêu dùng có thể dễ
dàng lựa chọn những mặt hàng phụ tùng ôtô đúng với nhu cầu. Ngoài ra ngành ngân

- 17 -


hàng phát triển tạo cơ hội cho các doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn dễ dàng, tạo sự
chuyên nghiệp, nhanh chóng, tiết kiệm chi phí, thời gian trong q trình thanh toán
giữa người bán lẫn người mua. Ngành giáo dục, ngành cơ khí phát triển giúp đào tạo
nguồn nhân lực cho doanh nghiệp nâng cao về kỹ năng, giúp liên kết với các doanh
nghiệp nước ngoài trong việc sản xuất ra những linh kiện phụ tùng ơtơ có kỹ thuật
phức tạp…
Đối với ngành công nghiệp ôtô, đây là ngành liên quan trực tiếp tới hoạt động
thương mại mặt hàng phụ tùng ơtơ. Bởi nếu trên thị trường hình thành nhiều nhà sản
xuất lắp ráp ơtơ thì nhu cầu về linh kiện phụ tùng ôtô lớn, dẫn tới cầu thị trường lớn,

kích thích những doanh nghiệp sản xuất kinh doanh phụ tùng ôtô tham gia thị trường
cung ứng. Nếu sản lượng tiêu thụ ôtô lớn, nảy sinh nhiều nhu cầu về bảo dưỡng sửa
chữa thay thế dẫn tới hình thành các trung tâm dịch vụ sửa chữa, bảo hành xe ơtơ,
hình thành nhu cầu về mặt hàng phụ tùng ôtô từ các trung tâm này, làm cầu trên thị
trường tăng, thúc đẩy hoạt động thương mại phụ tùng ôtô sôi động hơn.
d. Các nhân tố thuộc về luật pháp
Bất kể doanh nghiệp nào tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh đều phải nằm
trong giới hạn luật pháp cho phép. Hoạt động thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô chủ
yếu được nhập khẩu từ bên ngồi nên khơng những chịu sự tác động từ phía luật pháp
trong nước mà cịn chịu sự tác động từ luật pháp quốc tế.
Trong nước, hoạt động thương mại chịu sự quản lý của nhà nước về hoạt động
sản xuất, phân phối, quảng cáo trong kinh doanh nhằm bảo về lợi ích cho người tiêu
dùng. Luật pháp nhà nước có vai trị trong việc tạo lập trật tự thị trường, khắc phục
tình trạng bn lậu, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng không đảm bảo sức
khoẻ cho người tiêu dùng, cũng như bảo vệ cho những doanh nghiệp kinh doanh chân
chính. Ngồi ra, các thủ tục pháp lý liên quan đến nhập khẩu mặt hàng phụ tùng ôtô,
các quy định về thuế nhập khẩu… ảnh hưởng lớn tới phát triển thương mại mặt hàng
phụ tùng ôtô. Nếu các thủ tục hành chính rườm rà, chậm chạp sẽ làm tiêu tốn thời
gian, nguồn lực của doanh nghiệp một cách không cần thiết, gây chậm trễ trong việc
đưa mặt hàng tới thị trường tiêu thụ. Nhà nước có xây dựng hệ thống luật pháp đồng
bộ, tạo hành lang pháp lý thơng thống thì hoạt động thương mại mặt hàng phụ tùng
ơtơ mới có điều kiện phát triển thuận lợi.
e. Các chính sách vĩ mơ của nhà nước
Chính sách vĩ mơ của nhà nước gồm chính sách tài khố và chính sách tiền tệ,
chính sách tài khố sử dụng chi tiêu và thuế, cịn chính sách tiền tệ sử dụng lãi suất
ngân hàng để điều chỉnh hoạt động kinh tế trên thị trường, ổn định giá cả, cung cầu
hàng hoá.

- 18 -

Các chính sách vĩ mơ của nhà nước điều chỉnh hoạt động thương mại mặt hàng
phụ tùng ôtô gồm các chính sách ưu đãi về lãi suất vay ngân hàng , ưu đãi về thuế
nhập khẩu công nghệ phục vụ cho q trình sản xuất mặt hàng phụ tùng ơtơ, các ưu
đãi về điều kiện vay vốn... Đây là một ngành phụ trợ của ngành công nghiệp ôtô nên
được nhà nước rất ưu tiên về những điều kiện trên, nên các nhà sản xuất kinh doanh
phụ tùng ôtô gặp rất nhiều thuận lợi trong hoạt động kinh doanh của mình, tạo thuận
lợi rất nhiều cho hoạt động thương mại mặt hàng phụ tùng ơtơ phát triển.
Chính sách tác động đến cung (chính sách tiền lương, chính sách giá…), các
chính sách hỗ trợ cho hoạt động thương mại như: chính sách hạ tầng thương mại giao
thông vận tải, ngân hàng, bưu chính viễn thơng…nếu nhà nước ưu tiên đầu tư cho các
ngành này tạo rất nhiều thuận lợi cho hoạt động thương mại phụ tùng ôtô diễn ra
thông suốt.
f. Các nhân tố khác
Ngồi ra cịn có các nhân tố khác ảnh hưởng đến sự phát triển của mặt hàng
phụ tùng ôtô: sự ổn định và phát triển của nền kinh tế, sự ổn định chính trị của quốc
gia, nền văn hố…
2.3 Tổng quan tình hình khách thể nghiên cứu của những cơng trình năm trước
Mặc dù chưa có đề tài nào nghiên cứu trực tiếp vai trò phát triển thương mại
mặt hàng phụ tùng ơtơ, nhưng trong q trình hồn thiện bài viết, em đã thu thập và
tìm hiểu được nhiều nghiên cứu có liên quan đến đề tài của mình. Qua tham khảo các
nghiên cứu đó giúp em nhìn nhận vấn đề dưới nhiều góc độ và nắm bắt hoạt động
thương mại phụ tùng ôtô một cách sâu sắc hơn. Cụ thể:
Thứ nhất, Nguyễn Thị Son (2010) với đề tài “Phát triển thương mại mặt hàng ô
tô Honda trên thị trường miền Bắc tại công ty TNHH Motor N.A Việt Nam”, LVTN khoa Kinh tế thương mại - đại học Thương Mại. Luận văn đưa ra cách nhìn khái quát
về thị trường ôtô và thực trạng tiêu thụ ôtô trên thị trường miền Bắc. Luận văn có sử
dụng các phương pháp điều tra, thu thập các dữ liệu thứ cấp để nghiên cứu, điều tra
nhu cầu thị trường miền Bắc về mặt hàng ơtơ, từ đó đưa ra các giải pháp phát triển
cho phát triển thương mại ôtô Honda trên thị trường miền Bắc. Tuy nhiên, luận văn
chưa làm rõ được thực trạng và những vấn đề tồn tại trong phát triển thương mại

ngành sản xuất - kinh doanh ôtô vì chỉ đi nghiên cứu riêng doanh nghiệp. các vấn đề
tồn tại được chỉ ra ở luận văn cũng chỉ tập trung ở tồn tại trong phát triển thị trường
ôtô Honda trên thị trường miền Bắc. Luận văn chưa nghiên cứu về hạn chế trong phát
triển nguồn hàng ôtô cũng như chưa tìm ra nguyên nhân của hạn chế nguồn hàng nên
vẫn cịn thiếu sót khi đưa ra các giải pháp nhằm phát triển thương mại mặt hàng ôtô
trên thị trường miền Bắc.

- 19 -


Thứ hai, Phạm Thị Mỵ (2008) với đề tài “Giải pháp phát triển dịch vụ sửa chữa
và cung cấp thiết bị phụ tùng ôtô suzuki trên thị trường miền Bắc”, LVTN – khoa
Kinh tế thương mại - đại học Thương Mại. Luận văn nghiên cứu tập trung về nhu cầu
dịch vụ sửa chữa và cung cấp thiết bị phụ tùng ôtô Suzuki, và các giải pháp phát triển
dịch vụ sửa chữa và cung cấp thiết bị phụ tùng ôtô suzuki chỉ tập trung ở giải pháp thị
trường. Luận văn đề cập đến phạm vi rất nhỏ về thực trạng cung cấp thiết bị phụ tùng
ôtô Suzuki. Luận văn chưa nghiên cứu về thực trạng cung cấp toàn ngành thiết bị phụ
tùng ôtô, cũng như chưa đưa ra các giải pháp phát triển dịch vụ liên quan đến nguồn
cung hàng.
Ngoài những cơng trình nghiên cứu ở trên cịn có những bài báo và một số bài
viết về thực trạng tình hình buôn bán phụ tùng ôtô nhập lậu, không rõ nguồn gốc xuất
xứ; các vấn đề quản lý thị trường đối với buôn bán phụ tùng ôtô, các quy định của nhà
nước về chính sách thuế nhập khẩu linh kiện, phụ tùng ơtơ; ngồi ra cịn có một số bài
báo viết nhận định về lượng tiêu thụ phụ tùng ôtô trên thị trường, hay một số khó
khăn mà các cơng ty kinh doanh phụ tùng ôtô đang gặp phải…tất cả các bài báo chỉ
tập trung vào từng khía cạnh rất nhỏ trong vấn đề phát triển thương mại mặt hàng phụ
tùng ôtô, chưa có bài báo nào nghiên cứu tổng thể nhu cầu tiêu thụ phụ tùng ơtơ cũng
như chưa có sự đánh giá tổng quát về thực trạng phát triển tồn ngành cung cấp phụ
tùng ơtơ trên thị trường miền Bắc.
Khác với các đề tài nêu trên, đề tài phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng

ôtô trên thị trường miền Bắc có sự khác biệt ở cả đối tượng và nội dung nghiên cứu.
về đối tượng: đề tài nghiên cứu mặt hàng phụ tùng ôtô. Về nội dung: Đề tài nghiên
cứu phát triển thương mại cả ngành hàng. Từ đó đề tài đưa ra hướng giải pháp cho
phát triển thương mại không những đề cập đến phát triển thị trường để phát triển
thương mại, phát triển nguồn hàng để phát triển thương mại mà còn cả những giải
pháp kiến nghị với cơ quan nhà nước trong vấn đề phát triển thương mại mặt hàng
phụ tùng ôtô.
2.4 Phân định nội dung nghiên cứu của đề tài
Đề tài “Giải pháp phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô trên thị trường
miền Bắc” là đề tài mang tính cấp thiết cao xuất phát từ những vấn đề đặt ra trong
phát triển thương mại mặt hàng phụ tùng ôtô trên thị trường miền Bắc cũng như đơn
vị nghiên cứu. Qua tổng quan đề tài nghiên cứu ở chương 1 và đối sánh với các cơng
trình năm trước, đề tài tập trung nghiên cứu cụ thể vấn đề sau:
Về mặt lý luận
1.
Phân định đối tượng nghiên cứu: Mặt hàng phụ tùng ôtô.

- 20 -