Dấu hiệu định tội thuộc mặt chủ quan của tội phạm trong luật hình sự Việt Nam

Đại học Quốc gia Hà nội
Khoa luật




Trần Thị Thu Trang





Dấu hiệu định tội thuộc mặt chủ quan
của tội phạm trong luật hình sự việt nam




Luận văn thạc sĩ luật học









Hà nội – 2010

Đại học Quốc gia Hà nội
Khoa luật




Trần Thị Thu Trang





Dấu hiệu định tội thuộc mặt chủ quan
của tội phạm trong luật hình sự việt nam

Chuyên ngành : Luật hình sự
Mã số : 60 38 40


Luận văn thạc sĩ luật học


Người hướng dẫn khoa học: TS. Đỗ Đức Hồng Hà

Hà nội - 2010





MỤC LỤC



Trang

Trang phụ bìa


Lời cam đoan


Mục lục


MỞ ĐẦU
1

Chương 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ DẤU HIỆU ĐỊNH TỘI THUỘC
MẶT CHỦ QUAN CỦA TỘI PHẠM
5
1.1.

lý luận chung về dấu hiệu định tội
5
1.1.1.
Khái niệm dấu hiệu định tội
5
1.1.2.
Đặc điểm của dấu hiệu định tội
12
1.2.
lý luận chung về dấu hiệu định thuộc mặt chủ quan của tội
phạm
19
1.2.1.
Khái niệm dấu hiê
̣
u đi
̣
nh tô
̣
i thuô
̣
c mặt chủ quan của tội phạm
19
1.2.2.
Phân loại dấu hiệu định tội thuộc mặt chủ quan của tội phạm
20

Chương 2: THỰC TIỄN ÁP DỤNG CÁC QUY ĐỊNH CỦA PHÁP
LUẬT HÌNH SỰ VỀ DẤU HIỆU ĐỊNH TỘI THUỘC MẶT
CHỦ QUAN CỦA TỘI PHẠM

33
2.1.
Thực tiễn áp dụng các quy định của pháp luật hình sự về dấu
hiệu lỗi
33
2.2.
Thực tiễn áp dụng các quy định của pháp luật hình sự về dấu
hiệu động cơ và mục đích phạm tội
49
2.2.1.
Thực tiễn áp dụng các quy định của pháp luật hình sự về dấu
hiệu động cơ phạm tội
49
2.2.2.
Thực tiễn áp dụng các quy định của pháp luật hình sự về dấu
hiệu mục đích phạm tội
58

Chương 3: ĐÁNH GIÁ THỰC TIỄN ÁP DỤNG VÀ PHƯƠNG HƯỚNG
HOÀN THIỆN CÁC QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT
HÌNH SỰ VỀ DẤU HIỆU ĐỊNH TỘI THUỘC MẶT CHỦ
QUAN CỦA TỘI PHẠM
67
3.1.
Đánh giá thực tiễn áp dụng các quy định của pháp luật hình sự
về dấu hiệu định tội thuộc mặt chủ quan của tội phạm ở Việt
Nam từ năm 2000 đến năm 2009
67
3.1.1.
Những kết quả đạt được trong thực tiễn áp dụng các quy định

của pháp luật hình sự về dấu hiệu định tội thuộc mặt chủ
quan của tội phạm
67
3.1.2.
Những hạn chế, thiếu sót trong thực tiễn áp dụng các quy
định của pháp luật hình sự về dấu hiệu định tội thuộc mặt chủ
quan của tội phạm
70
3.1.3.
Nguyên nhân của những hạn chế, thiếu sót trong thực tiễn áp
dụng các quy định của pháp luật hình sự về dấu hiệu định tội
thuộc mặt chủ quan của tội phạm
79
3.2.
Phương hướng hoàn thiện các quy định pháp luật hình sự về
dấu hiệu định tội thuộc mặt chủ quan của tội phạm
83
3.2.1.
Phương hướng hoàn thiện các quy định của pháp luật hình sự
về dấu hiệu lỗi
83
3.2.2.
Phương hướng hoàn thiện các quy định của pháp luật hình sự
về dấu hiệu động cơ và mục đích phạm tội
88

KÊ
́
T LUÂ
̣

N
97

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
98

PHỤ LỤC
104


1
MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

  

        
 "Định tội danh đúng sẽ là tiền đề cho việc phân hóa trách
nhiệm hình sự và cá thể hóa hình phạt một cách công minh, có căn cứ và
đúng pháp luật" [7, tr. 7-8]        



không ít B
và
 , ; nâng
 và 
"  
trong l"  .

2. Tình hình nghiên cứu
"" 

              

          "Luật hình sự Nga và các bài
giảng",            
Taganxev N.X; "Lý luận chung về định tội danh" 

2
 "Lý luận chung về cấu thành
tội phạm", NXB. Sách pháp lý,      

"Tội phạm và cấu thành tội phạm" - 

"Luật hình sự Việt Nam, những vấn đề lý luận và thực
tiễn", Cấu thành
tội phạm, lý luận và thực tiễn"  
Hòa; "Những vấn đề cơ bản trong khoa học luật hình sự" 
            "Tội giết
người và đấu tranh phòng, chống tội phạm giết người ở Việt Nam trong giai
đoạn hiện nay"

   
l

09.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
- 


              


- 

quy p. 3)



3
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
-   
trong l
-    
trong l 

5. Phƣơng pháp nghiên cứu
l- 

 

    
   l   
th
   
  
6. Ý nghĩa của luận văn
- 
  


 này.
- 
  

   
 
,  này


4
7. Kết cấu của luận văn
, o 
 3 
Chương 1: L    



















 .
Chương 2:  các 
 .
Chương 3: 
các   
.






5

LÝ LUẬN CHUNG VỀ DẤU HIỆU ĐỊNH TỘI
THUỘC MẶT CHỦ QUAN CỦA TỘI PHẠM

1.1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ DẤU HIỆU ĐỊNH TỘI
1.1.1. Khái niệm dấu hiệu định tội
        


P
 .


 




 



 "" hay ""  
a.





6



 













    
 

 






à
 


7
















 
:
Định tội danh đối với tội phạm hoàn thành là sự đánh giá về
mặt pháp lý hình sự hành vi nguy hiểm cho xã hội được thực hiện
trên cơ sở đối chiếu, so sánh và kiểm tra để xác định sự giống nhau
giữa các dấu hiệu của hành vi ấy với các dấu hiệu của cấu thành
tội phạm cụ thể do điều luật tương ứng trong phần các tội phạm Bộ
luật hình sự quy định [11, tr. 60].
 có
     


               

8








              

             


 




danh 
g




 





9





- 




            -  

 

 

- 

  

 

P 





  
             


10


              




Định tội danh đối với tội phạm chưa hoàn thành là sự đánh
giá về mặt pháp lý hình sự hành vi nguy hiểm cho xã hội được thực
hiện trong hoạt động phạm tội sơ bộ trên cơ sở đối chiếu, so sánh
và kiểm tra để xác định sự phù hợp ở một mức độ nhất định nào đó
giữa các dấu hiệu của hành vi ấy trong giai đoạn chuẩn bị phạm tội
hoặc (và) giai đoạn phạm tội chưa đạt với các dấu hiệu của các cấu

thành tội phạm cụ thể do điều luật tương ứng tại Phần các tội phạm
do Bộ luật hình sự quy định [11, tr. 93] .

 
     
"" 

   



    




11
               
          





h v
  - 

 



, 

ch
               
K
   

 



      





12

 xác



 



do hai 



 

1.1.2. Đặc điểm của dấu hiệu định tội



?
ành.




 


 

13


i tham ô 


 
không có c 

 tham ô

            


c
XXIV 







               

  

; 
 [65, tr. 215].
 

" cân nhắc tính chất và

14
mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, nhân thân người phạm
tội, các tình tiết giảm nhẹ và tăng nặng trách nhiệm hình sự" 

a
    

 

 
    

" Tòa án có thể coi các tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ ".
 
 






 

 
 
.
             




15

ph



              

 




 

Trong 



 

c





" "   
 
 

16

" " 


          "   
" "", "" 
""




     
- 

, c
    







.

khung hình ph

 


17





           

"
" 
"

"

  






 









18





 
tình     

"" 
96 


 [45].



  






tra làm sáng rõ.
 



 


19

 









   

1.2. LÝ LUẬN CHUNG VỀ DẤU HIỆU ĐỊNH THUỘC MẶT CHỦ QUAN
CỦA TỘI PHẠM
1.2.1. Khái niệm dâ
́
u hiê
̣
u đi
̣
nh tô
̣
i thuô
̣
c mặt chủ quan của tội phạm



          

  m   

Là đặc điểm tâm lý bên trong của cách cư xử có tính chất
tội phạm xâm hại đến khách thể được bảo vệ bằng pháp luật hình
sự, tức là thái độ tâm lý của chủ thể được thể hiện dưới hình thức
cố ý hoặc vô ý đối với hành vi nguy hiểm cho xã hội do mình thực
hiện và đối với hậu quả của hành vi đó (lỗi) [9, tr. 376].

20

         
            

 l
l


  
 nhau 



            
thành t




Động cơ và mục đích không phải là các dấu hiệu được xếp
ngang hàng với lỗi trong mặt chủ quan của tội phạm, vì tự bản thân
mình lỗi là toàn bộ mặt chủ quan của tội phạm, còn động cơ và mục
đích suy cho cùng, chẳng qua cũng chỉ là các dấu hiệu tùy nghi thuộc
mặt chủ quan của tội phạm - các yếu tố của lỗi mà thôi [9, tr. 378].
1.2.2. Phân loại dấu hiệu định tội thuộc mặt chủ quan của tội phạm
a. 




 

Trong 
v [66, tr. 193]. 

21






 [66, tr. 193].
Tl"lỗi là thái độ tâm lý
của người phạm tội đối với hành vi nguy hiểm cho xã hội của mình và hậu
quả do hành vi đó gây ra"


hà


 
               

 



      






            