Quyền hành pháp và tổ chức quyền hành pháp ở Việt Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT





NGUYỄN THỊ HÀ







QUYỀN HÀNH PHÁP
VÀ TỔ CHỨC QUYỀN HÀNH PHÁP Ở VIỆT NAM





LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2010



ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT



NGUYỄN THỊ HÀ





QUYỀN HÀNH PHÁP
VÀ TỔ CHỨC QUYỀN HÀNH PHÁP Ở VIỆT NAM

Chuyên ngành : Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật
Mã số : 60 38 01


LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC




Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Bùi Xuân Đức

HÀ NỘI - 2010


MỤC LỤC



Trang

Trang phụ bìa


Lời cam đoan


Mục lục


MỞ ĐẦU
1

Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUYỀN HÀNH PHÁP
VÀ TỔ CHỨC QUYỀN HÀNH PHÁP Ở VIỆT NAM
5
1.1.
Khái niệm về quyền hành pháp và tổ chức quyền hành pháp
ở Việt Nam

5
1.1.1.
Quyền hành pháp và mô hình tổ chức quyền hành pháp ở
một số nước trên thế giới
5
1.1.1.1.
Quyền hành pháp
5
1.1.1.2.
Mô hình tổ chức quyền hành pháp ở một số nước trên thế giới
10
1.1.2.
Khái niệm, đặc điểm của quyền hành pháp ở Việt Nam
31
1.1.2.1.
Khái niệm
31
1.1.2.2.
Đặc điểm của quyền hành pháp
31
1.2.
Nội dung của quyền hành pháp ở Việt Nam
33
1.2.1.
Tính chất của quyền hành pháp ở Việt Nam
33
1.2.1.1.
Tính chấp hành (tính thi hành pháp luật)
33
1.2.1.2.

Tính hành chính nhà nước
34
1.2.2.
Chức năng của quyền hành pháp
36
1.2.2.1.
Chức năng đảm bảo an ninh, chính trị và trật tự an toàn xã hội
37
1.2.2.2.
Chức năng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân
37
1.2.2.3.
Chức năng thực thi pháp luật
38
1.2.2.4.
Chức năng tài phán
39
1.2.2.5.
Chức năng quản lý, điều hành
39
1.2.3.
Mô hình tổ chức quyền hành pháp ở Việt Nam
39
1.2.3.1.
Mô hình Chính phủ ở trung ương
39
1.2.3.2.
Mô hình Uỷ ban nhân dân ở địa phương
43

Chương 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN QUYỀN HÀNH
PHÁP Ở VIỆT NAM
45
2.1.
Tổ chức quyền hành pháp ở Việt Nam qua các Hiến pháp
45
2.1.1.
Tổ chức quyền hành pháp theo Hiến pháp 1946
45
2.1.2.
Tổ chức quyền hành pháp theo Hiến pháp năm 1959
54
2.1.3.
Tổ chức quyền hành pháp theo Hiến pháp năm 1980
57
2.2.
Tổ chức quyền hành pháp ở Việt Nam theo Hiến pháp năm 1992
59
2.2.1.
Nguyên thủ quốc gia - Chủ tịch nước - một chủ thể của quyền
hành pháp
62
2.2.2.
Chính phủ - chủ thể cơ bản của quyền hành pháp
65
2.2.3.
Các cơ quan hành pháp ở địa phương
71
2.3.
Đánh giá những ưu điểm và hạn chế trong quy định của các

Hiến pháp về vị trí, vai trò của quyền hành pháp và cách tổ
chức thực hiện quyền hành pháp
72

Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ
CHỨC THỰC HIỆN QUYỀN HÀNH PHÁP TRONG ĐIỀU
KIỆN XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN Ở VIỆT
NAM HIỆN NAY
82
3.1.
Yêu cầu hoàn thiện tổ chức quyền hành pháp ở nước ta
hiện nay
82
3.2.
Phương hướng hoàn thiện tổ chức và hoạt động của hành pháp
trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền ở Việt Nam
85
3.2.1.
Đổi mới trong nhận thức và vận dụng nguyên tắc tập quyền
xã hội chủ nghĩa theo hướng tăng cường sự phân công để
xây dựng một nhánh hành pháp độc lập tương đối
85
3.2.2.
Đổi mới mô hình tổ chức và phương thức hoạt động của các
cơ quan thực hiện quyền hành pháp theo hướng xây dựng
quyền hành pháp mạnh
91
3.2.2.1.
Đổi mới mô hình tổ chức và hoạt động của Chính phủ ở
Trung ương

91
3.2.2.2.
Đổi mới mô hình tổ chức và hoạt động của các cơ quan hành
pháp ở địa phương: từ mô hình chấp hành, hành chính
chuyển sang mô hình cơ quan hành chính nhà nước
95
3.3.
Một số giải pháp hoàn thiện tổ chức thực hiện quyền hành
pháp trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền ở Việt
Nam hiện nay
97
3.3.1.
Kiện toàn cơ cấu tổ chức của bộ máy hành pháp
97
3.3.1.1.
Đối với Chính phủ
97
3.3.1.2.
Đối với Ủy ban nhân dân các cấp
99
3.3.2.
Hoàn thiện cơ chế chịu trách nhiệm của cơ quan hành pháp
101
3.3.3.
Tăng cường trách nhiệm cá nhân của những người đứng đầu
các cơ quan hành pháp
101
3.3.4.
Thực hiện công khai, minh bạch trong bộ máy nhà nước,
chống tham nhũng

105
3.3.5.
Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trong các cơ quan
hành pháp
107
3.3.6.
Hiện đại hóa quyền hành pháp bằng việc áp dụng khoa học
công nghệ trong bộ máy quản lý nhà nước
109

KẾT LUẬN
112

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
115


1
MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
    là         
               
 


  
, trong 
 


. Nghiên  
             
 

 

 

               
 

  

    
  "Quyền hành pháp và tổ chức quyền
hành pháp ở Việt Nam" 

 

2
2. Tình hình nghiên cứu đề tài


   



Các
 
pháp 

 báu cách hành
 
Hành chính học và vấn đề cải cách hành chính, Nxb , 1992; Quyền
hành pháp và chức năng của quyền hành pháp, 
             
, TS.  
 và trong
các giáo trình 
  

 

nhà 
  cách


3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn
 
, iá

3

, 






 1980 1992

 





4. Phạm vi nghiên cứu của đề tài



c  
.

 phân tích quy


  


 
 sâu .
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
- 

- 
, 

4
6. Những điểm mới và ý nghĩa của luận văn
-  




 

- 


-  







hành c
7. Kết cấu của luận văn
             

Chương 1:            
.
Chương 2:  
Chương 3: 
 


5
Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUYỀN HÀNH PHÁP

VÀ TỔ CHỨC QUYỀN HÀNH PHÁP Ở VIỆT NAM

1.1. KHÁI NIỆM VỀ QUYỀN HÀNH PHÁP VÀ TỔ CHỨC QUYỀN HÀNH
PHÁP Ở VIỆT NAM
1.1.1. Quyền hành pháp và mô hình tổ chức quyền hành pháp ở
một số nƣớc trên thế giới
1.1.1.1. Quyền hành pháp
 
 
 
 



 các

Qth
hay chính là 
"




 

6


không" [25]





nguyê
               
 
  

"
quan hành chính (           
" [45, tr. 95]


Aristote. Aristote là " 
" (C.Mác), là "   
" "" 





 
tòa án. 
              hau,


7


 




  



       









  tín 







 [22].

8
Vua Vua ban hành



 
 Vua. Nhà Vua 


Vua 
 Vua
 
 Vua, nhà Vua 
             
 Vua,


               
 
 
  

 


. 
,  
. Ông cho r
Vua 
 có


9
     


. 

 
Vua 

             

" " 
 
. 


 

 
 
  
 

gh



 , 

ki


 


.

10
1.1.1.2. Mô hình tổ chức quyền hành pháp ở một số nước trên thế giới
a. Mô hình tổ chức quyền hành pháp ở Anh
             


 


   không có 
hoàn toàn mà luôn luôn  

t và chính    





quan  


 
Vua và

   







11

 Vua 
Vua             



 Vua.
Nhà Vua 
cao, Vua Vua 

Vua.
Vua
Vua 


 VuaVua 
             
 Vua Vua 
 
  
- XVua 
 Vua 

               
Vua  1714, khi George lên

ngVua do không 
Vua  các công v cho các quan, cho

 

12
T              
T t. Vua 


    


     
  


q
  Vua ành

a là  

chi 
Vua. Ch
 Vua


             
              


             
 

N Vua 


13
Vua 
Vua  Vua 
Vua. Vua 


Vua 

c

à Vua  

Vua Vua.
   Vua

Vua  ho
 Vua 

"" [2, tr. 243], là
   






ôi.
 và các thành

 
  

14
 


do               

 
  Vua"Trong



" [1, tr. 279]. 
Theo g



 


Vua 
    Vua   




h 

  t
 t  
N t 

 t 

 


15


 t 

 t           
 t 

tr
 t 

 t 


các  t 

  
 t 

Vua gia.  t 

 t 
 t 
 t 
 mình,
 t 
       là "     " [6, tr. 225].
 
 t 
 t  viên


16

 t 



 t 
 t 

 t 
 
 t  

 t 


    



 



b. Mô hình tổ chức quyền hành pháp ở Mỹ

               
ng 



17

"", 

 t - 


 N 
 t 





       
h 


 - 



 
.
 ang có chính


. Vì



18
-   -
t 

t là Vua 
t- 



 















 

   
 không làm cho

u c N - hành

19







  






        



The, 
 - ách

    "
"

t
 c có



              

20
t t   do 
btrách n


 trách 
ng




ông Vua 
 
m 
 



giúp cho 


                
-


pháp cò
             


không rõ ràng
, không rõ ràng   g t