Tham nhũng trong việc thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ

®¹i häc quèc gia hµ néi
Khoa luËt







NGUYỄN HỮU QUÂN


THAM NHŨNG TRONG VIỆC THỰC HIỆN
CÁC NHIỆM VỤ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ


Chuyên ngành : Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật
Mã số : 60 38 01


LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HỌC



Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Bùi Xuân Đức
Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

HÀ NỘI - 2009
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT





NGUYỄN HỮU QUÂN







THAM NHŨNG TRONG VIỆC THỰC HIỆN
CÁC NHIỆM VỤ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ






LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2009

3
MỤC LỤC
Trang
PHẦN MỞ ĐẦU
6
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THAM NHŨNG
TRONG VIỆC THỰC HIỆN CÁC NHIỆM VỤ KHOA HỌC VÀ
CÔNG NGHỆ
12
1.1.
Khái niệm và chủ thể của tham nhũng trong hoạt động
khoa học và công nghệ
12
1.1.1.
Khái niệm tham nhũng
12
1.1.2.
Chủ thể của tham nhũng trong việc thực hiện các nhiệm vụ
khoa học và công nghệ
21
1.2.
Các dạng tham nhũng trong việc thực hiện các nhiệm vụ
khoa học và công nghệ
30

1.2.1.
Tham nhũng diễn ra dưới dạng gây khó khăn cho người khác
khi giải quyết công việc
31
1.2.2.
Tham nhũng diễn ra dưới dạng mang lại quyền, lợi ích cho chủ
thể khác một cách bất hợp pháp
32
1.2.3.
Tham nhũng diễn ra dưới dạng gian lận, trốn tránh pháp luật và
các tiêu chuẩn, các thoả thuận
33
1.2.4.
Tham nhũng diễn ra dưới dạng thông đồng, móc ngoặc
35
Chương 2: NHẬN DIỆN THAM NHŨNG TRONG VIỆC THỰC HIỆN
CÁC NHIỆM VỤ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
37
2.1.
Tham nhũng trong giai đoạn xác định nhiệm vụ khoa học
và công nghệ
39
2.2.
Tham nhũng trong giai đoạn giao nhiệm vụ khoa học và
công nghệ
43
2.2.1.
Hành vi tham nhũng của thư ký hội đồng
45
2.2.2.

Hành vi tham nhũng của thành viên hội đồng
46
2.3.
Tham nhũng trong giai đoạn triển khai nhiệm vụ khoa học
và công nghệ
49
2.3.1.
Nhóm hành vi gian gian lận
51
2.3.2.
Nhóm hành vi thông đồng, móc ngoặc
65
2.4.
Tham nhũng trong giai đoạn đánh giá, nghiệm thu nhiệm
vụ khoa học và công nghệ
69
2.4.1.
Hành vi tham nhũng trong hoạt động đánh giá, nghiệm thu cấp
cơ sở
70

4
2.4.2.
Hành vi tham nhũng trong hoạt động đánh giá, nghiệm thu cấp
nhà nước
71
2.5.
Một số đặc điểm rút ra qua nghiên cứu nhận diện tham
nhũng trong việc thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ
73

2.5.1.
Đặc điểm về quyền lực
73
2.5.2.
Đặc điểm về lợi ích
78
2.5.3.
Đặc điểm về phạm vi và mức độ
81
2.6.
Những khó khăn khi xác định hành vi tham nhũng trong
việc thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ
83
Chương 3: NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ VÀ GIẢI PHÁP
PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG TRONG VIỆC THỰC HIỆN
CÁC NHIỆM VỤ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
86
3.1.
Nguyên nhân tham nhũng trong việc thực hiện các nhiệm
vụ khoa học và công nghệ
86
3.1.1.
Tham nhũng do chế độ thù lao đối với những người thực hiện
nhiệm vụ khoa học và công nghệ chưa tương xứng
86
3.1.2.
Tham nhũng do cơ chế quản lý, sử dụng kinh phí dành cho
nghiên cứu khoa học và công nghệ chưa phù hợp
88
3.1.3.

Tham nhũng do ảnh hưởng tiêu cực của quá trình chuyển đổi
cơ chế quản lý
91
3.2.
Hậu quả của tham nhũng trong việc thực hiện các nhiệm vụ
khoa học và công nghệ
97
3.2.1.
Làm mất cơ hội nghiên cứu của các nhà khoa học khác
97
3.2.2.
Gây thiệt hại về kinh tế cho đất nước
99
3.2.3.
Làm tha hoá đội ngũ trí thức, ảnh hưởng xấu đến giá trị đạo
đức và chuẩn mực xã hội
100
3.2.4.
Cản trở nỗ lực đổi mới, phát triển khoa học và công nghệ
102
3.3.
Phương hướng, giải pháp phòng, chống tham nhũng trong
việc thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ
103
3.3.1.
Xu hướng phát triển của tham nhũng trong việc thực hiện các
nhiệm vụ khoa học và công nghệ thời gian tới
103
3.3.2.
Một số giải pháp phòng, chống tham nhũng trong việc thực

hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ ở Việt Nam
105
KẾT LUẬN
115
TÀI LIỆU THAM KHẢO
117
PHỤ LỤC
124


5
NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN



KH&CN
Khoa học và công nghệ
UBND
Ủy ban nhân dân
XHCN
Xã hội chủ nghĩa








6

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
 
, , 

 

  nghèo. Nghiêm

l
 [37].

               

             
ng (     
2006).
  (KH&CN) là 
, 
             
GDP) Bên
KH&CN 
 
                
KH&CN , 
              

7


, 
" 


cho  
  
KH&CN  
   

 - KH&CN 
 
hành vi 
hóa kinh phí" bình th m
, 
- 
,  trong
KH&CN 
  

 
 hành vi   


   

NB 
 [36].

8


KH&CN 
 chung:
"-             
KH&CN KH&CN

-     KH&CN     KH&CN  

 ".
 
 
.

KH&CN là  làm  ,    

2. Tình hình nghiên cứu của đề tài
  ,         
ng trình

               
         
     tài nghiên        tham
              :
"TKH&CN"  

3. Mục đích và mục tiêu nghiên cứu của đề tài
 
 KH&CN, 

9

, 
hóa và có góc nhìn sâu g
  phòng, tránh, 
sách
 phòng, 

4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài
KH&CN  
KH&CN  
kinh phí khác nhau. Tuy nhiên, xá
 
chính công) nên          
    KH&CN         
 KH&CN 

NKH&CN 
hình khác nhau, 
KH&CN  c nông thôn - m
KH&CN 
n , 
KH&CN :
- KH&CN
trình KH&CN KH&CN 

-     KH&CN 

   


10

5. Phương pháp nghiên cứu

 - Lênin 
             

 KH&CN 
 hoá các hành vi, 
          ,      
phòng, 

KH&CN 
 KH&CN 

Ngoài ra,   
, KH&CN.
6. Đóng góp của luận văn
- 
             
KH&CN.            tham 
.
- 
   
KH&CN.
7. Kết cấu của luận văn
 
Chương 1: 
KH&CN

11
Chương 2: 

KH&CN
Chương 3:        phòng  
KH&CN.
Tuy nhiên, , hành vi  nói chung
KH&CN nói riêng 
, , 

 . 
khái quát các hành vi vi
 à KH&CN 
         
            
   















12

Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THAM NHŨNG TRONG VIỆC
THỰC HIỆN CÁC NHIỆM VỤ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

1.1. Khái niệm và chủ thể của tham nhũng trong hoạt động khoa
học và công nghệ
1.1.1. Khái niệm tham nhũng

   t
 
phá  , 
-

i , do  
phát  
 [35].
               







y,  a rõ ràng và 
, 


13
            

côn , 

           --nê-xi-  



                

 (TI) - 
 hành vi vi

 
      

ort transparency in local goverm
 , TI  
    






          


14
Tuy nhiên
  
 .

 
 [44]

t"Tham
   ng"         ách
 mãn lòng tham. 
   .
, v
 
              

, 

  

           

 



        ,    
  
    ch    
 khá 

15
 các XHCN T
XHCN 
  hành vi tham


T   
  C  
, 


               
quan,  
t:
- XHCN;
- 
- 
- 
- 
-   

- 

trong .
 
 

               
  


16

c. 
 


           
              
 


 -  - 
.
, 

               
,  

Tuy nhiên, 
nhau 
  
 
 
 
              


P

.

17

  các hành vi tham


- 

-       


-              


- 
                

-  là hành vi



                


, 



- 



18




-  
 

-               
            n   

               

 



các 



         

- 
à hành 


sh

            -CP

19
          
).
- 


   

              
  - 
             g tham
).
- l


-            

à hành vi
n
  


, 

hai khái n
T





20
chính t     -         
 



             
 



 Qcó lý do là 

m  
-

Ngoài ra c  cho , 
   c 
           
  

             
               

 
: l llàm
gian 
.  là 
 tìm
.

21


 


KH&CN.
1.1.2. Chủ thể của tham nhũng trong việc thực hiện nhiệm vụ khoa
học và công nghệ
Nhiệm vụ KH&CN        
-CP ngày 17/10/2008         
KH&CN) KH&CN 
ng
trình KH&CN.
  KH&CN           
KH&CNKH&CN.
KH&CN 
             
 - 
  KH&CN.
KH&CN KH&CN,
 
KH&CN 
KH&CN 
 c nông thôn - KH&CN 
KH&CN ); 
 ;  ; 
n          119-CP ngày
18/9/1999 
KH&CN

22
KH&CN 

 n   

ý  


thông


Nghiên cứu khoa học l
 ra 

 [33].

  s 

  

 i.
Tùy 
            : c 
      ,    


H  là tính
  

  

23

   (kinh phí)
KH&CN.

Chủ thể của hành vi tham nhũng trong việc thực hiện nhiệm vụ
KH&CN 
      KH&CN.    
KH&CN-
  KH&CN,          
KH&CN -
 -BKHCN, n 
             
  viên ban

chuyên 

;
 ;
Thành viên các h          
ng
h.
              
KH&CN
- KH&CN


 - , tuy
       KH&CN p khái
- 

24

 cho h s kinh phí
 KH&CN



 
 
trong b 
- KH&CN


90% [42]. Tuy nhiên, 
         
KH&CN 
hi  
  

các 
 h   tham
  , có trách nh
   
nhân  
KH&CN  

cách khác, 
vào  

- KH&CN

25
KH&CN 
 
 

, tùy 

 
, KH&CN có hành
vi - 
khác nhau.
Nhiệm vụ, quyền hạn trong việc thực hiện các nhiệm vụ KH&CN của
các chủ thể nêu trên KH&CN giao cho, 
  trong 

             
-BKHCN ngày 29/12/KH&CN
  có kh nng chi phi, nh h ln n quá
trình th hi các nhi v KH&CN, c th là:
- ": q
 ,  c
         
trình; qng trình.
-  g



- : 

