SKKN Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm và khai thác bản đồ trong dạy học địa lý ở THCS

Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm và khai thác bản đồ trong dạy học địa lý ở THCS
I . PHẦN MỞ ĐẦU.
1 . LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Một trong những đặc điểm của thời đại ngày nay là cuộc cách mạng khoa
học công nghệ đang phát triển như vũ bão đã dẫn tới sự bùng nổ thông tin.Nên
đòi hỏi con người phải có tri thức , năng động sáng tạo, biết sống tốt góp phần
xây dựng quê hương đất nước giàu mạnh. Để có được những phẩm chất đó thế
hệ trẻ phải không ngừng học tập , rèn luyện bản thân. Giáo dục nhà trường là
giáo dục ưu việt với hai hoạt động đặc trưng dạy và học, là hai con đường quan
trọng để giáo dục thế hệ trẻ.Để nâng cao chất lượng dạy và học là vấn đề phức
tạp, nỗi trăn trở của các nhà giáo dục, nhà giáo. Vậy làm thế nào để nâng cao
chất lượng dạy và học? Hàng năm chúng ta không ngừng đổi mới phương pháp
dạy học và kết quả thu được thật đáng khích lệ.
Bộ môn Địa Lý ở trường THCS có nhiệm vụ là bồi dưỡng cho học sinh
một khối lượng tri thức phong phú về tự nhiên ,về kinh tế ,xã hội và bồi dưỡng
cho học sinh những kỹ năng, kỹ xảo cần thiết để vận dụng vào trong cuộc sống
mà trong đó đặc biệt là kỹ năng nhận biết, phân tích trên bản đồ mà không có
một môn khoa học nào đề cập tới.
Là giáo viên dạy bộ môn Địa Lý, trước những yêu cầu của xã hội ,thời đại
và sự phát triển của khoa học kỹ thuật tôi xác định mục tiêu dạy học của bộ môn
Địa Lý không chỉ đơn thuần là cung cấp kiến thức và rèn luyện kỹ năng địa lý
cho học sinh, mà qua đó còn góp phần cùng các môn học khác đào tạo ra những
con người có phẩm chất năng lực hành động,tính sáng tạo, năng động, tính tự
lực và trách nhiêm, năng lực vận dụng kiến thức, kỹ năng để giải quyết những
tình huống,vấn đề của xã hội, của cuộc sống.
Để đạt được mục tiêu trên cần phải đổi mới phương pháp dạy học theo
hướng học sinh giữ vai trò chủ đạo nắm vững kiến thức,giáo viên là người
hướng dẫn, định hướng cho học sinh. Đổi mới phương pháp dạy học không có
nghĩa là loại bỏ các phương pháp dạy học hiện có mà thay vào đó các phương
pháp mới, mà cần có sự vận dụng linh họat các phương pháp cổ truyền và các
phương pháp hiện đại. Mà tôi thấy phương pháp khai thác bản đồ và thảo luận

nhóm được kết hợp với nhau trong dạy học địa lý sẽ đem lại hứng thú học tập
cho học sinh, các em chiếm lĩnh được tri thức, rèn luyện được kỹ năng, đồng
thời các em còn đánh giá được kết quả học tập của mình.
Trang 1
Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm và khai thác bản đồ trong dạy học địa lý ở THCS
Nên tôi đã kết hợp hai phương pháp này trong dạy học địa lý và đã đem lại
kết quả .
2. MỤC ĐÍCH:
Để học sinh tích cực tham gia vào quá trình học tập, các em chủ động nắm
vững tri thức đồng thời rèn luyện được kỹ năng, kỹ xảo cho các em trong quá
trình học tập bộ môn Địa Lý ở Trường THCS, biết quan sát thực địa để kết hợp
tốt trong các bài học Địa Lý.
3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG :
A , Khách thể:
122 học sinh khối 8 Trường THCS Cao Minh
B, Đối tượng :
Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm và phương pháp khai thác bản đồ
trong quá trình dạy học bộ môn Địa Lý ở trường THCS.

II . NỘI DUNG
1, VỀ LÝ LUẬN:
Bản đồ có ý nghĩa quan trọng trong dạy học địa lý: là kiến thức, cuốn sách
giáo khoa thứ hai, là phương tiện dạy học trong nhiều bài địa lý. Bản đồ có hai
công dụng : một là minh hoạ cho một bài giảng địa lý, hai là cung cấp kiến thức.
Do đặc điểm của các đối tượng, sự vật địa lý phân bố trải rộng trong không gian
nên bản đồ thể hiện sự phân bố và mối quan hệ giữa các hiện tượng địa lý trên
bề mặt trái đất bằng màu sắc và các ký hiệu. Đó là ngôn ngữ của bản đồ. Bản đồ
là phương tiện trực quan đồng thời lại giúp cho học sinh tư duy và tìm ra kiến
thức tiềm ẩn trong bản đồ. Khi nhìn vào bản đồ chúng ta phải đọc được chứ
không phảI xem. Trong Địa Lý có câu nói nổi tiếng của N. N. Baranxki, nhà địa

lý Nga: “Địa lý học bắt đầu từ bản đồ và kết thúc bằng bản đồ” . Do vậy việc
dạy học sinh đọc, quan sát bản đồ là nhiêm vụ quan trọng hàng đầu .
Nên khi sử dụng bản đồ có các tác dụng sau:
Khi có kỹ năng sử dụng bản đồ học sinh có thể tái tạo lại những hình ảnh của
các sự vật trên các lãnh thổ với những đặc điểm riêng của chúng mà không cần
nghiên cứu ngoài thực địa.
- Làm việc với bản đồ học sinh sẽ có kỹ năng sử dụng bản đồ trong học tập
và trong cuộc sống sau này.
- Khi phân tích nội dung bản đồ so sánh chúng với nhau học sinh sẽ thiết
lập được các mối liên hệ nhân quả địa lý.
Trang 2
Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm và khai thác bản đồ trong dạy học địa lý ở THCS
Thảo luận là sự trao đổi ý kiến về một chủ đề giữa giáo viên và học sinh
cũng như giữa học sinh với nhau. Mục đích của thảo luận là để khuyến khích sự
phân tích một vấn đề hoặc các ý kiến khác nhau của học sinh, và trong những
trường hợp nhất định nó mang lại sự thay đổi thái độ của những người tham gia.
Phương pháp thảo luận có ý nghĩa:
- Giúp cho học sinh mở rộng ,đào sâu những vấn đề học tập trên cơ sở nhìn
nhận một cách có suy nghĩ, phân tích có lý lẽ, có dẫn chứng minh hoạ, phát triển
được tư duy khoa học .
- Giúp học sinh phát triển kỹ năng nói, giao tiếp, tranh luận, bồi dưỡng các
phương pháp nghiên cứu một cách vừa sức như các phương pháp tìm đọc tài
liệu tham khảo, phương pháp quan sát và ghi chép ngoài thực địa…
- Thông qua thảo luận có thể làm thay đổi quan điểm của cá nhân trên cơ sở
các sự kiện, thông tin một cách logic từ các học sinh trong nhóm, lớp.
- Quá trình thảo luận dưới sự hướng dẫn của giáo viên còn tạo ra mối quan
hệ hai chiều giữa giáo viên và học sinh, giúp cho giáo viên nắm được hiệu quả
giáo dục về các mặt nhận thức, thái độ , quan điểm, xu hướng hành vi của học
sinh.
2 . VỀ THỰC TIỄN:

Với những ý nghĩa và tác dụng trên của hai phương pháp thảo luận và khai
thác bản đồ khi vận dụng trong quá trình dạy học địa lý có những thuận lợi và
những khó khăn riêng.
Những thuận lợi: Khi kết hợp hai phương pháp này trong dạy học địa lý
giúp cho học sinh vừa giao tiếp vừa trình bày được hiểu biết của mình cho bạn
nghe, đồng thời lắng nghe ý kiến của các thành viên khác trong nhóm và trong
lớp, cùng nhau bàn bạc các em sẽ cảm thấy tự tin. Như vậy sẽ giúp các em có cơ
hội để làm quen với nhau, gắn bó với nhau trong một tập thể, tạo cơ hội để các
em tích cực hoạt động và có tính cạnh tranh với nhau.( thi đua nhau học tập).
Đồng thời các em còn có thể xác định các địa danh , các yếu tố địa lý trên lược
đồ, và trình bày được đặc điểm, nơi phân bố của chúng,…
Những khó khăn: trong một giờ học 45 phút đồng hồ hoạt động nhóm nhiều
khi mất thời gian, hoặc có nhóm làm việc rất tích cực có nhóm làm việc còn
chưa tích cực, có nhóm chỉ là hình thức của một số học sinh tích cực, còn những
học sinh chưa tích cực thì coi đó là cơ hội để các em nói chuyện riêng. Đồng
Trang 3
Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm và khai thác bản đồ trong dạy học địa lý ở THCS
thời khi khai thác bản đồ và xác định các yếu tố địa lý trên bản đồ chỉ có thể
kỉêm tra được một số em vì nếu nhiều học sinh lên bảng sẽ rất mất thời gian nên
kỹ năng chỉ bản đồ của học sinh còn rất kém.
3 , CÁCH TIẾN HÀNH:
Để kết hợp hai phương pháp trên trong dạy học địa lý tôi đã áp dụng
trong những bài giảng cụ thể như sau:


Bài 23 : Vị trí giới hạn, hình dạng lãnh thổ Việt Nam
I, MỤC TIÊU BÀI HỌC: Sau bài học học sinh nắm được :
1 , Về kiến thức :
- Lãnh thổ Việt Nam bao gồm 2 phần : phần đất liền và phần biển
- Đặc điểm vị trí và giới hạn lãnh thổ Việt Nam.

- Đặc điểm lãnh thổ nước ta, ý nghĩa của vùng biển Việt Nam.
- Những thuận lợi và khó khăn của nước ta về mặt vị trí, giới hạn và đặc
điểm lãnh thổ.
2 , Về kỹ năng :
- Học sinh rèn luyện kỹ năng xác định lược đồ : các điểm cực,vị trí, giới
hạn lãnh thổ nước ta
- Rèn luyện kỹ năng quan sát và phân tích ảnh địa lý.
- Học sinh xác lập được các mối quan hệ địa lý giữa vị trí địa lý, giới hạn
lãnh thổ với đặc điểm tự nhiên, hoạt động kinh tế và an ninh quốc phòng.
3 , Về thái độ:
- Giáo dục học sinh tình yêu quê hương đất nước, khám phá những nét đẹp
của thiên nhiên.
- Luôn có ý thức xây dựng quê hương đất nước,phòng chống giặc ngoại
xâm,phòng chống thiên tai ,bảo vệ môi trường.
II , CHUẨN BỊ :
Giáo viên : - Màn hình , máy chiếu
- Các hình ảnh
- Phiếu học tập
Học sinh : - Chuẩn bị kỹ bài học ở nhà
III , TIẾN TRÌNH BÀI HỌC.
1 . Ổn định lớp
Trang 4
Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm và khai thác bản đồ trong dạy học địa lý ở THCS
2 . Kiểm tra bài cũ :
Chọn đáp án đúng thích hợp :
1 , Hiện nayViệt Nam đang hợp tác toàn diện , tích cực với các nước trong tổ
chức ;
A . EEC B . ASEAN C . OPEC D . ASEM
2 , Từ năm 1990 đến năm 2000 cơ cấu kinh tế nước ta có sự dịch chuyển :
A . Tăng tỷ trọng ngành nông nghiệp , giảm tỷ trọng ngành công nghiệp và

dich vụ.
B . Tăng tỷ trọng ngành nông nghiệp và công nghiệp , giảm tỷ trọng ngành
dịch vụ.
C . Giảm tỷ trọng ngành nông nghiệp, tăng tỷ trọng ngành công nghiệp và
dịch vụ.
D . Giảm tỷ trọng ngành nông nghiệp và dịch vụ, tăng tỷ trọng ngành công
nghiệp .
3 . Bài mới
A, Giới thiệu bài : Vị trí hình dạng kích thước lãnh thổ là những yếu tố địa lý
góp phần hình thành nên đặc điểm chung của thiên nhiên và có ảnh hưởng sâu
sắc đến mọi hoạt động kinh tế , xã hôị nước ta . Vậy vị trí hình dạng kích thước
lãnh thổ nước ta có đặc điểm gì ? nó có ảnh hưởng gì tới môi trường tự nhiên và
sự phát triển kinh tế xã hội nước ta ? Đó là nội dung chúng ta cùng tìm hiểu
trong bài học hôm nay.
B . Tiến trình hoạt động .
Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
Hoạt động 1 : Tìm hiểu vị trí
và giới hạn lãnh thổ Việt
Nam
Gv đưa lược đồ hành
chínhViệt Nam trên màn
hình
H : Hãy cho biết lãnh thổ
Việt Nam bao gồm các phần
nào? Hãy xác định trên lược
đồ?
Gv : Các bộ phận đó có đặc
Hs quan sát
Gồm 2 phần : phần đất liền và
phần biển

Hs xác định trên lược đồ
1 . Vị trí và giới
hạn lãnh thổ.
Trang 5
Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm và khai thác bản đồ trong dạy học địa lý ở THCS
điểm như thế nào cô trò ta
cùng tìm hiểu phần a.
Yêu cầu học sinh quan sát
lươc đồ hành chính Việt
Nam trên màn hình và bảng
23.2
H: Phần đất liền nước ta giáp
với những quốc gia nào ? xác
định trên lược đồ?
H: Xác định các điểm cực B,
N, T, Đ của nước ta trên lược
đồ và cho biết toạ độ địa lý
của chúng?
Yêu cầu hs khác nhận xét

H: Việt Nam nằm từ vĩ độ
nào đến vĩ độ nào? Từ kinh
Hs quan sát
Hs xác định trên lược đồ
Giáp : Trung Quốc, Lào,
Cam-pu-chia.
Hs xác định:
- Điểm cực Bắc: 23
o
23’B –

105
o
20’Đ Xã Lũng Cú –
Huyện Đông Văn- Tỉnh Hà
Giang
- Điểm cực Nam:8
o
34’B –
104
o
40’Đ Xã Đất Mũi –
Huyện Ngọc Hiển – Tỉnh Cà
Mau.
- Điểm cực Tây:22
o
22’B –
102
o
10’Đ - Xã Sín Thầu –
Huyện Mường Nhé – Tỉnh
Điện Biên
- Điểm cực Đông:12
o
40’B –
109
o
24’Đ Xã vạn Thạnh –
Huyện Vạn Ninh – Tỉnh
Khánh Hoà
Hs nhận xét

Xác địnhlại .
Hs: - Từ 8
0
34’ B đến 23
0
23’B
- Từ 102
0
10’Đ đến 109
0
24’ Đ
a ,Phần đất liền
- Vị trí:
+ Điểm cực Bắc:
23
o
23’B
+ Điểm cực
Nam: 8
o
34’B.
Trang 6
Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm và khai thác bản đồ trong dạy học địa lý ở THCS
độ nào đến kinh độ nào?
Gv đưa hình 23.1 và 23.3.
H: Hãy mô tả các bức
hình trên?
Gv chia nhóm thảo luận
(chia lớp thành 2 nhóm: dãy
trong và dãy ngoài, thời gian

3 phút)
Gv đưa lược đồ.
Nhóm 1: - Từ Bắc vào Nam
phần đất liền nước ta kéo dài
bao nhiêu vĩ độ ?
- Việt Nam nằm trong đới
khí hậu nào?
- Từ Tây sang Đông phần đát
liền lãnh thổ nước ta kéo dài
bao nhiêu kinh độ?
- Lãnh thổ phần đất liền
nước ta nằm trong múi giờ
thứ mấy theo giờ GMT?
- Nêu diện tích đất tự nhiên
nước ta? cả nước có bao
nhiêu tỉnh , thành phố?
Nhóm 2: _ Nêu diện tích
Hs quan sát
H23.1: Lá cờ Tổ Quốc tung
bay trên đỉnh núi Rồng, đây là
điểm cực Bắc của Việt Nam
nơi ranh giới phân chia giữa
Việt Nam và Trung Quốc.
H23.3: Hình ảnh rừng ngập
mặn (Cà Mau) đang vươn
mình chắn sóng,là điểm cuối
cùng của Tổ Quốc ta phần đất
liền điểm cực Nam.
Hs thảo luận theo nhóm
Sau 3 phút các nhóm cử đại

diện trình bày ,nhóm khác
nhận xét ,bổ sung.
Hs quan sát
Nhóm 1:
- kéo dài 15 vĩ độ
- khí hậu nhiệt đới (kiểu nhiệt
đới gió mùa).
- 7 kinh độ
- Múi giờ thứ 7
- S :329.247 km
2
(61/ 200
quốc gia)
- 63 tỉnh ,thành phố
Nhóm 2:- Khoảng 1 triệu km
2
.
(gấp 3 lần diện tích đất liền).
- S : 329.247 km
2
- Gồm 63 tỉnh,
thành phố.
b, Phần biển
- S: 1 triệu km
2
Trang 7
Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm và khai thác bản đồ trong dạy học địa lý ở THCS
phần biển nước ta ? So sánh
với diện tích đất liền? Em có
nhận xét gì?

- Biển nước ta nằm ở phía
nào của lãnh thổ? Tiếp giáp
với biển những nước nào?
- Xác định tên và vị trí quần
đảo xa nhất nước ta? Quần
đảo đó thuộc tỉnh nào?
- Xác định trên lược đồ vùng
biển Việt Nam và các quốc
gia có chung biển Đông ?
Gv: Với vị trí và giới hạn
lãnh thổ nêu trên hãy cho
biết :
H: Đặc điểm nổi bật của vị
trí địa lý nước ta về mặt tự
nhiên?
Yêu cầu hs nhắc lại
Gv ghi bảng
H: Tại sao nói Việt Nam
nằm ở vị trí nội chí tuyến?
H: Những đặc điểm nêu trên
của vị trí địa lý có ảnh hưởng
như thế nào tới môi trường
tự nhiên nước ta? Cho ví dụ?
- Nằm ở phía đông của lãnh
thổ.
- Tiếp giáp biển: Trung Quốc,
Phi-lip-pin, …
- Hs xác định quần đảo
Trường Sa( Khánh Hoà), các
quốc gia có chung biên giới

với Biển Đông.
Hs: - Vị trí nội chí tuyến.
- Vị trí trung tâm của khu vực
Đông Nam á.
- Vị trí cầu nối giữa đất liền
và hải đảo, giữa Đông Nam á
đất liền và Đông Nam á hải
đảo.
- Vị trí tiếp xúc giữa các luồng
gió mùa và các luồng sinh vật.
Hs nhắc lại
Hs : Do nằm từ 23
o
23’B –
8
o
34’ B
Hs: Thiên nhiên nước ta rất
phong phú và đa dạng do:
nằm ở vị trí nội chí tuyến nên
tổng nhiệt độ trong năm tương
- Nằm ở phía
đông của lãnh
thổ.
c, Đặc điểm của
vị trí địa lý về
mặt tự nhiên.
- Vị trí nội chí
tuyến.
- Vị trí cầu nối.

- Vị trí trung tâm.
- Vị trí tiếp xúc.
Trang 8
Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm và khai thác bản đồ trong dạy học địa lý ở THCS
G: Ngoài những sinh vật đặc
hữu ở nước ta còn có các
sinh vật đến từ các luồng như
Hoa Nam ,Hymalay a- ấn
Độ,…nên sinh vật nước ta
rất phong phú và đa dạng.
Với tài nguyên sinh vật nước
ta đa dạng và phong phú ra
sao các em sẽ tìm hiểu trong
những bài học sau.
H: Điều gì sẽ xảy ra nếu
nước ta không nằm ở vị trí
như hiện nay mà nằm sâu
trong nội địa hoặc ở vùng
cực của Trái đất?
Hoạt động 2 : Tìm hiểu đặc
điểm lãnh thổ nước ta.
H: Dựa vào kênh chữ và
kênh hình, hãy nêu những
đặc điểm nổi bật về hình
dạng lãnh thổ nước ta phần
đất liền?
H: Em có nhận xét gì về hình
dạng lãnh thổ nước ta?
đối lớn -> cây cối xanh tốt
quanh năm,

Việt Nam là nơi gặp gỡ của 3
luồng gió mùa : Gió mùa
Đông Bắc á, Tây Nam á,
Đông Nam á -> Khí hậu nước
ta rất đa dạng và có tính thất
thường
Hs : thiên nhiên kém phong
phú và đa dạng ( hoang mạc
hoá,rất lạnh )
Hs: - Chiều dài B- N: 1650
km
- Nơi hẹp nhất theo chiều T -
Đ : 50 km (Quảng Bình).
- Đường bờ biển uốn cong
hìmh chữ S ,dài 3260 km
- Đường biên giới dài 4550
km.
2, Đặc điểm lãnh
thổ
a, Phần đất liền:
Uốn cong hình
chữ S, kéo dài và
tương đối hẹp
ngang.
Trang 9
Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm và khai thác bản đồ trong dạy học địa lý ở THCS
Gv đưa hình ảnh sự đa dạng
của thiên nhiên và khó khăn
trong giao thông vận tải nước
ta.

H: Hình dạng lãnh thổ nước
tacó ảnh hưởng gì tới điều
kiện tự nhiên và hoạt động
giao thông vận tải nước ta?
Hs: Uốn cong hình chữ S, kéo
dài và tương đối hẹp ngang.
Hs: quan sát
Hs: - Thiên nhiên phong phú
và đa dạng:
+ có sự khác nhau giữa các
vùng: ven biển, sâu trong đát
liền…
+ có sự khác nhau giữa các
miền: Miền Bắc có rừng nhiệt
đới gió mùa, Miền Nam rừng
cận xích đạo…
+ ảnh hưởng của biển dễ dàng
vào sâu trong đất liền càng
làm tăng cường tính chất nóng
, ẩm của thiên nhiên nước ta
_ Hoạt động giao thông vận
tải: + Nước ta có nhiều loại
hình giao thông vận tải: biển,
sông , bộ…
+ đường bờ biển dài có nhiều
vịnh và vũng vịnh ăn sâu vào
đất liền… thuận lợi cho việc
xây dựng những cảng nước
sâu…
+ Tuy nhiên gây trở ngại cho

giao thông: Lãnh thổ kéo dài
và hẹp ngang, các tuyến
đường giao thông lại nằm sát b, Phần biển
Trang 10
Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm và khai thác bản đồ trong dạy học địa lý ở THCS
H: Phần biển Việt Nam có
đặc điểm gì?
Yêu cầu hs quan sát màn
hình
Xác định tên đảo lớn nhất
nước ta? Thuộc tỉnh nào?
Xác định đảo lớn nhất Hải
Phòng?
H: Xác định 2 quần đảo lớn
nhất nước ta? Chúng thuộc
tỉnh nào?
H: Vịnh biển đẹp nhất nước
ta là vịnh biển nào? Vịnh đó
được UNESSCO công nhận
là di sản thiên nhiên thế năm
nào?
Gv đưa hình ảnhvề đảo Phú
Quốc, đảo Cát Bà, quần đảo
Trường Sa, Hoàng Sa, Vịnh
Hạ Long
H: Biển đông có ý nghĩa như
thế nào với tự nhiên, kinh
tế ,an ninh quốc phòng?
biển nên dễ bị hư hỏng do
thiên tai, bão, sóng biển …đặc

biệt là tuyến đường B –N.
Hs: - Mở rộng ở phía Đông và
Đông Nam.
- Có nhiều đảo và quần đảo:
khoảng 4000 đảo.
Hs xác định
- Đảo Phú Quốc( tỉnh Kiên
Giang: 568 km
2
)
- Đảo Cát Bà ( Hải Phòng-
100 km
2
)
Hs xác định
Hs : Vịnh Hạ Long
Năm 1994
Hiện nay đang được bình bầu
là 1 trong 7 kỳ quan thiên
nhiên của thế giới
Hs quan sát
Hs : _ Tự nhiên: thiên nhiên
phong phú và đa dạng mang
tính bán đảo rất rõ nét…
-Kinh tế :+ phát triển tổng hợp
kinh tế biển…
+ Giúp giao lưu kinh tế được
dễ dàng thuận tiện… thúc đẩy
kinh tế phát triển
- An ninh : Nước ta có vùng

- Mở rộng về
phía Đông và
Đông Nam.
- Có nhiều quần
đảo và đảo.
Trang 11
Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm và khai thác bản đồ trong dạy học địa lý ở THCS
H: Vị trí dịa lý ,hình dạng
lãnh thổ nước ta có khó khăn
gì?
biển rộng ngăn cách các thế
lực ngoại xâm.
Hs: - Có nhiều thiên tai, bão
lụt … -> ảnh hưởng xấu đến
môi trường ( làm cho môi
trường bị ô nhiễm)
- Việc bảo vệ vùng đất, biển
,trời trước nguy cơ ngoại
xâm…
IV, LUYỆN TẬP CỦNG CỐ:

Trò chơi ô chữ thi giữa các tổ.
1 , Ô chữ gồm 7 chữ cái: Tên huyện chứa điểm cực Bắc nước ta?
2 , Ô chữ gồm 9 chữ cái: Nơi lãnh thổ nước ta hẹp nhất theo chiều Tây - đông
thuộc tỉnh này?
3 , Ô chữ gồm 10 chữ cái: Tên vịnh biển đẹp nhất nước ta?
4 , Ô chữ gồm 5 chữ cái: Tên đảo lớn nhất của Hải Phòng?
5 , Ô chữ gồm 8 chữ cái:Biển Việt Nam là một bộ phận của biển này?
6 , Ô chữ gồm 5 chữ cái: Tên tỉnh chứa điểm cực Nam của nước ta?
7, Ô chữ gồm 8 chữ cái: Tên quần đảo xa nhất nước ta?

Trang 12
Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm và khai thác bản đồ trong dạy học địa lý ở THCS

V . HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
1. Hướng dẫn bài tập 1:
H: Hãy cho biết tỷ lệ 1 : 30 000 000 có nghĩa là gì?
Hs: 1 cm trong lược đồ bằng 30 000 000 cm ngoài thực tế
- Đổi 30 000 000 cm = 300 km
- Dùng thước đo khoảng cách từ Hà Nội đến thủ đô các nước :
VD :Hà Nội đến Băng Cốc ( TháI Lan) là 3,3 cm
- Vậy khoảng cách từ Hà Nội đến Băng Cốc ( Thái Lan) là :
3,3 . 300 = 990 km
2 .Yêu cầu học sinh về nhà làm các bài tập trong SGK/ 86.
3 . Xem lại kSGK Địa Lý 6 các kiến thức về dòng bỉên, thuỷ triều…
đ
o n g
v
a n
q u a n g b
i
n h
v i n h h
a
l o n g
c a
t
b a
b i
e
n d o n g

c a
m
a u
t r ư ơ
n
g s
a
Trang 13
1
2
3
4
5
6
7
Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm và khai thác bản đồ trong dạy học địa lý ở THCS
4 . Đọc và chuẩn bị trước bài 24.
4 , Kết quả:
Sau khi áp dụng hai phương pháp trên trong những bài giảng địa lý, cụ thể
với bài giảng trên trong dạy học dạy học địa lý khối 8 trường THCS Cao Minh
tôi thấy kết quả thu được thật đáng mừng . Vì với bài học trên nếu như không áp
dụng phương pháp thảo luận nhóm thì các câu hỏi sẽ rất nhiều, và giáo viên hỏi
học sinh đáp sẽ tạo nên sự nhàm chán đối với các em. Có câu hỏi thảo luận các
em sẽ được bàn bạc để nhớ lại các kiến thức cũ đồng thời thống nhất các ý kiến
để có câu trả lời đúng nhất . Ví dụ với câu hỏi: Nước ta nằm trong đới khí hậu
nào? Để trả lời được học sinh phải nhớ lại kiến thức của đầu chương trình Địa
Lý 8 về khí hậu Đông Nam á . Hoặc câu hỏi : Lãnh thổ phần đất liền nước ta
nằm trong múi giờ thứ mấy theo giờ GMT? Học sinh phải nhớ lại kiến thức của
lớp 6 về giờ quốc tế. Còn phương pháp khai thác bản đồ bắt buộc phải sử dụng
vì có khai thác bản đồ học sinh mới xác định được vị trí và giới hạn của nước ta

trên bản đồ thế giới và khu vực, xác định được vị trí các điểm cực , các đảo và
quần đảo, các vịnh biển, bãi biển, Không chỉ xác định được vị trí và giới
hạn… của nước ta trên bản đồ mà sau đó học sinh phải tái tạo đượchình ảnh của
lãnh thổ nước ta với những đặc điểm cơ bản của chúngkết hợp với quan sát
ngoài thực địa.Sau khi làm việc với bản đồ học dsinh còn rèn luyện được kỹ
năng đọc bản đồ ví dụ nhìn vào bản đồ hành chính Việt Nam học sinh có thể đọc
được tên các tỉnh, thành phố của nước ta,các đảo và quần đảo, các đảo ven bờ và
các đảo xa bờ…Khi phân tchs nôI jdung của bản đồ học sinh còn so sanhd, đối
chiếu và xác lập được mối liên hệ địa lý như nhìn vào bản đồ tự nhiên học sinh
thấy được do có vùng biển rộng lớn, do lãnh thổ kéo dài và tương đối hẹp
ngang nên ảnh hưởng của biển dễ dàng vào sâu trong nội địa làm tăng cường
tính chất nóng ẩm của thiên nhiên nước ta.Trong tiết học các em rất tích cực
trong hoạt động nhóm, hăng hái giơ tay phát biểu xây dựng bài và tích cực lên
bảng để xác định trên bản đồ . Vì vậy sau buổi học đa số các em hiểu bài và có
thể xác định được vị trí và giới hạn lãnh thổ nước ta…trên bản đồ

III . PHẦN KẾT LUẬN.

1, Kết luận chung:
Trang 14
Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm và khai thác bản đồ trong dạy học địa lý ở THCS
Qua giảng dạy tôi thấy chất lượng dạy học phụ thuộc phần lớn vào tính tích
cực học tập của học sinh. Có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến tính tích cực học tập
của học sinh trong đó việc đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên và kết
hợp nhuần nhuyễn các phương pháp trong dạy học là một trong những nhân tố
quan trọng Nếu trong học tập thầy giáo luôn thành công trong việc tổ chức cho
học sinh tự phát hiện ra những điều mới lạ, cả tri thức, kỹ năng ,kỹ xảo và
phương pháp giành kỹ năng , kỹ xảo sẽ tạo ra ấn tượng tốt đẹp đối với các em .
Tuy nhiên đổi mới phương pháp dạy học không có nghĩa là xoá bỏ hoàn toàn
các phương pháp dạy học truyền thống thay vào đó là các phương pháp dạy học

mới mà cần phải có sự kết hợp nhuần nhuyễn các phương pháp cả truyền thống
và hiện đại.Và trong dạy học chúng ta phải căn cứ vào đối tượng học sinh, căn
cứ vào từng bài học cụ thể mà chúng ta sử dụng các phương pháp dạy học nào
cho phù hợp để học sinh có thể hiểu bài và nắm dược bài một cách tốt nhất.
2, Một số kiến nghị:
a , Đối với ban giám hiệu:
- Hiện nay đồ dùng dạy học bộ môn Địa Lý cũng như nhưng môn học khác
ở trường ta còn thiếu nhiều nên tôi đề nghị lãnh đạo nhà trường cần mua thêm
các đồ dùng để phục vụ tốt hơn nữa cho việc dạy học .Vì trong dạy học Địa Lý
nếu thiếu bản đồ thì học sinh không xác định được vị trí của các đối tương địa lý
trên lược đồ để từ đó các em hình thành được những biểu tượng địa lý.
b , Đối với giáo viên:
- Các giáo viên dạy bộ môn Địa Lý ở các lớp dưới hãy bồi dưỡng hơn cho
học sinh kỹ năng chỉ bản đồ , đọc bản đồ…
- Giúp học sinh sử dụng sách giáo khoa ,bản đồ trong sách giáo khoa một
cách triệt để.
- Giáo viên cần phải khéo léo trong việc phối hợp các phương pháp cũng
như các hình thức tổ chức dạy học, các phương tiện dạy học, đặc biệt là các bản
đồ và tranh ảnh địa lý.
- Các giáo viên cần phải tổ chức nhiều hình thức học tập theo hướng tích
cực để học sinh có cơ hội tham gia vào quá trình học tập và chủ động nắm vững
tri thức.
Trang 15
Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm và khai thác bản đồ trong dạy học địa lý ở THCS
- Với đồ dùng bộ môn hiện có giáo viên phải sử dụng triệt để để học sinh
dễ dàng nắm vững kiến thức và có thói quen làm việc với bản đồ từ những lớp
dưới…
c , Đối với học sinh:
- Các em phải làm quen với thói quen tự học, làm việc nhiều hơn một cách
tự giác chứ không cần giáo viên nhắc nhở nhiều.

- Học sinh cần phải chuẩn bị bài ở nhà một cách kỹ càng để việc phát hiện
kiến thức của các em được nhanh chóng đỡ mất nhều thời gian của giáo viên.
- Các em cần học cách xác định các yếu tố địa lý trên bản đồ và mạnh dạn
lên bảng xác định trên bản đồ để rèn luỵên kỹ năng chỉ bản đồ .
-Trong lớp các em cần hăng hái giơ tay phát biểu xây dựng bài tức là các
em vừa nắm được kiến thức vừa rèn luyện đượckỹ năng.
- Cần phải biết ghi chép tài liệu, thu thập kiến thức để kiến thức địa lý của
mình thêm phong phú.
Trên đây là ý kiến riêng của tôi về việc kết hợp hai phương pháp thảo luận
nhóm và phương pháp khai thác bản đồ trong dạy học bộ môn địa Lý . Qua bài
dạy của mình tôi thấy rằng để đạt được kết quả cao nhất trong quá trình dạy học
giáo viên phải có kiến thức ,có hiểu biết nhiều về tất cả các lĩnh vực của cuộc
sống vầ biết áp dụng trong bài giảng của mình một cách linh hoạt,để lôi kéo học
sinh vào bài giảng của mình, giáo viên còn phải biết vận dụng khéo léo các
phương pháp dạy học vào trong quá trình giảng dạy.Vì trong quá trình dạy học
học sinh giữ vai trò trung tâm, giáo viên chỉ là người định hướng, hướng dẫn các
em chiếm lĩnh tri thức, kỹ năng ,kỹ xảo. Sinh thời chủ tịch Hồ Chí Minh đã
khẳng định: “Có gì vẻ vang hơn là đào tạo những thế hệ trẻ sau này tích cực góp
phần xây dựng chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản. Người thầy giáo tốt, người
thầy giáo xứng đáng là thầy giáovẻ vang nhất dù tên tuổi không đăng trên báo,
không được thưởng huy chương song những người thầy giáo tốt là những người
anh hùngvô danh.” Thấm nhuần lời dạy đó tôi không ngừng bồi dưỡng đạo đức
và nâng cao tay nghề để trở thành người giáo viên có phẩm chất tốt, có năng lực.
Trang 16
Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm và khai thác bản đồ trong dạy học địa lý ở THCS
PHỤ LỤC
Tài liệu tham khảo
1 , Sách giáo khoa, Sách Giáo viên Địa Lý 8
2 , Một số vấn đề về đổi mới phương pháp dạy họcmôn Địa Lý ở THCS.
3 ,Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên THCS chu kỳ III môn Địa Lý.

4 , Hoạt động dạy học ở trường THCS.
Trang 17