Ý chí là chìa khoá để làm nên kỳ tích

I. ĐẶT VẤN ĐỀ.
Lật lại trang sử hào hùng của dân tộc, có thể nói ông cha ta đã trải qua
rất nhiều khó khăn thử thách trong cuộc sống, tưởng chừng như có lúc nó
nhấn chìm con người xuống vực sâu địa ngục... nhưng không, với ý chí quật
cường và lòng quyết tâm cao độ ông cha ta đã chiến thắng tất cả, thể hiện qua
2 lần đánh đuổi đế quốc Mỹ và thực dân Pháp... đưa đất nước thoát khỏi 1000
năm Bắc thuộc... Chúng ta chính thế hệ của tương lai đã được thừa hưởng
những kinh nghiệm quý báu của ông cha được đúc kết trong câu tục ngữ “có
chí thì nên”.
Câu tục ngữ muốn khuyên người đời phải có ý chí tức là nghị lực, niềm
tin và sự kiên nhẫn mới đạt được thành công trong cuộc sống. Từ đó có thể
khẳng định: “Ý chí là chìa khoá để làm nên kỳ tích”.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
Có thể nói ca dao tục ngữ chính là những kinh nghiệm quý báu mà cha
ông ta đã đúc kết từ bao đời và cho tới bây giờ, nó đã trở thành những bài học
vô giá cho biết bao thế hệ. Qua câu tục ngữ trên “chí” được hiểu là ý chí của
con người. Vậy “ý chí” là gì? Và tại sao có “ý chí” thì con người có thể có tất
cả? khi trả lời được các câu hỏi này chúng ta mới hiểu được rõ hơn về câu tục
ngữ trên.
Trước hết, “ý chí là mặt năng động...nỗ lực khắc phục khó khăn”. Trên
quan điểm tâm lý học, thì ý chí chính là một thuộc tính cá nhân. Nó không
được sinh ra mà được hình thành, tôi luyện trong quá trình con người đấu
tranh với khó khăn, thiếu thốn trong cuộc sống. Do vậy, không phải ai cũng
có ý chí. Vì thế người có ý chí là người không sợ nguy hiểm, không chùn
bước trước khó khăn, kiên trì theo đuổi mục đích, dồn mọi nỗ lực để khắc
phục khó khăn. Do vậy, chúng ta dễ hiểu tại sao người có ý chí là người luôn
thành công trong mục đích đề ra của mình.
Trong quá trình thực hiện những hành động có ý chí, những phẩm chất
ý chí của con người được hình thành. Những phẩm chất này vừa đặc trưng
cho cá nhân với tư cách là một nhân cách, vừa có ý nghĩa to lớn cho đời sống
1

và lao động của họ, những phẩm chất ý chí làm cho con người trở nên tích
cực hơn.
Ý chí được biểu hiện trong hành động, thông qua những phẩm chất cơ
bản là tính mục đích, tính độc lập, tính quyết đoán, tính kiên trì, tính dũng
cảm và tính tự chủ.
1. Tính mục đích:
Là phẩm chất của những con người biết đề ra cho mình những mục
đích trước mắt, những mục đích lâu dài, đồng thời biết bắt hành vi của mình
phục tùng các mục đích đó. Tính mục đích là phẩm chất quan trọng của
những con người thành đạt, bởi vì chỉ có những người sống có mục đích mới
có thể phát huy đầy đủ sức mạnh của mình và quan trọng hơn hướng sức
mạnh đó vào đúng những mục tiêu đã được lựa chọn.
Ví dụ: Bill Johnson, Chủ tịch Progress Energy Inc đã từng nói rằng:
“Nếu bạn đam mê điều gì hãy cố gắng theo đuổi đến cùng. Bởi nghề nghiệp
sẽ là thứ theo bạn suốt đời và sẽ không còn gì tốt hơn nếu như bạn được làm
những gì bạn thực sự thích”. Nếu không có một mục đích rõ ràng, con người
sẽ sống, cố gắng và nỗ lực ra sao? Có ai đó đã khẳng định: “sống không mục
đích thì không phải là sống, không đáng để sống”. Con người không có mục
đích thì chỉ là tồn tại chứ không phải là sống giống như đi vào một con đường
mà không nhìn thấy lối ra.
2. Tính độc lập:
Là phẩm chất của những người biết tự mình quyết định và tự mình thực
hiện lấy công việc của mình, không phụ thuộc, không trông chờ, không ỷ vào
người khác.
Tính độc lập không loại trừ việc cá nhân biết tiếp nhận ý kiến đúng,
hợp lý của người khác. Tính độc lập cũng không đống nhất với tính bướng
bỉnh và tính bảo thủ. Bill Gates, Chủ tịch tập đoàn máy tính Microsoft, Tỷ
phú giàu nhất thế giới, xuất thân từ một gia đình giàu có, bố là luật sư nổi
tiếng, mẹ là giáo sư của một trường trung học. Thiết nghĩ đó là một khởi đầu
khá suôn sẻ, ông có thể trở thành một luật sư hoặc một giáo sư giống như

cha và mẹ. Nhưng không, ông đã khởi nghiệp từ một chân phục vụ ở
Cappital. Loại trừ dần sự ảnh hưởng bao trùm của gia đình, Bill đã lựa chọn
2
cho mình một con đường đi độc lập thích hợp với sở thích của bản thân. Có
thể sẽ có người không hề biết Bill Gates là ai, vậy thì ví dụ ngay chính bản
thân chúng ta thôi, nếu bạn thấy mình sẽ phải làm gì, cần phải làm gì thì bạn
hãy hành động, đừng để người khác quyết định tương lai của bạn, hãy nói lên
chính kiến của mình, bạn có thể thấy rằng nếu nói “tôi thấy rằng...” sẽ hay
hơn nhiều so với câu “vì mọi người nói nên tôi cũng thấy rằng” không? Vậy
thì hãy thực hiện đi, độc lập trong suy nghĩ, độc lập trong hành động, độc lập
ngay từ hôm nay, ngay bây giờ để tương lai bạn có thể đứng vững ngay trên
đôi chân mình.
3. Tính quyết đoán:
Là phẩm chất của những con người có khả năng đưa ra những quyết
định kịp thời cứng rắn mà không có những dao động không cần thiết.
Tính quyết đoán thể hiện ở những hành động có cân nhắc, có tính toán.
Người quyết đoán là người sau khi cân nhắc thấy cần phải hành động là quyết
định ngay và sau khi quyết định thì thường bắt tay ngay vào việc. Chính vì
vậy người quyết đoán thường là người tận dụng được những cơ hội đến với
mình. Vì thế, chúng ta cũng cần rèn luyện để trở thành người quyết đoán nếu
không muốn bỏ lỡ những cơ hội vốn không phải lúc nào cũng đến với chúng
ta trong cuộc sống.
4. Tính kiên trì:
Là phẩm chất của con người bíêt chịu đựng nhằm khắc phục khó khăn
để đạt được mục đích, cho dù khó khăn kéo dài. Kiên trì là một phẩm chất
quan trọng để có thành công. Người xưa có câu “có công mài sắt có ngày nên
kim” hay “có chí thì nên” là vì vậy. Nhà bác học Edixon đã nói “trong thành
công của tôi thì có 99% là mồ hôi nước mắt, chỉ có 1% là do trời phú”.
Trong cuộc sống, mỗi chúng ta không ai là không nếm trải mùi vị của
thất bại, những lúc ấy đừng chán nản, bởi cuộc đời con người đâu phải lúc

nào cũng là tấm thảm trải đầy hoa hồng, mà nó còn rất nhiều chông gai, hãy
kiên trì vượt qua, cả một chân trời tươi sáng đang rộng mở chờ đón chúng ta.
5. Tính dũng cảm:
Là phẩm chất của những con người dám làm, dám chịu, không sợ nguy
hiểm, không sợ trách nhiệm.
3
Tính dũng cảm cũng như tính quyết đoán và nhiều phẩm chất ý chí
khác, đòi hỏi quyết định hay hành động của chủ thể phải có sự cân nhắc.
Trong trường hợp ngược lại, đó có thể không phải là sự dũng cảm hay quyết
đoán nữa, mà là sự liều lĩnh, manh động. Tính dũng cảm là một phẩm chất
cần thiết của điều tra viên và cảnh sát hình sự.
6. Tính tự chủ:
Là khả năng làm chủ, kiểm soát bản thân, không để xảy ra những hành
động, những lời nói bột phát không phù hợp, có hại cho việc đạt mục đích đã
đề ra. Người có tính tự chủ cao không phải là con người lạnh lùng, không biết
đến vui buồn hay tức giận mà là người biết bộc lộ cảm xúc của mình đúng
lúc, đúng chỗ, hành động có cân nhắc. Tính tự chủ là một trong những phẩm
chất ý chí quan trọng đối với những người hoạt động trong lĩnh vực bảo vệ
pháp luật như điều tra viên, kiểm sát viên, thẩm phán, luật sư. Nó cho phép họ
hành động một cách thận trọng và hợp lý ngay cả trong những tình huống
xung đột phức tạp vốn thường xuất hiện trong thực tiễn công tác bảo vệ pháp
luật.
Như vậy các phẩm chất ý chí nêu trên đều nảy sinh từ những tình
huống, hoàn cảnh khác nhau trong đời sống và hoạt động của cá nhân. Vì vậy
không phải ai trong tình huống nào cũng hội tụ đầy đủ những phẩm chất đó.
Có người kiên trì nhưng lại thiếu quyết đoán, có người quyết đoán, dũng cảm
song khả năng tự chủ không cao.
III. LIÊN HỆ THỰC TIỄN VÀ BÀI HỌC RÚT RA BẢN THÂN.
Với những lý lẽ đã phân tích ở trên, chắc hẳn chúng ta đã từng nghe
nói về sức mạnh của ý chí và niềm tin, chúng ta đã từng ngạc nhiên với những

con người có nghị lực và ý chí phi thường - những người đã thực hiện và vượt
qua những điều tưởng chừng không thể.
Chúng ta đã từng bíêt câu chuyện về một người phải đơn độc chống
chọi với đói khát, giá lạnh và hiểm nguy suốt mấy mươi ngày trong tác phẩm
nổi tiếng “tình yêu cuộc sống” của Jach London. Bằng niềm tin mãnh liệt và
một ý chí không khuất phục trước nghịch cảnh và tổn thương anh đã có sức
mạnh để tìm ra con đường sống cho mình trong một hoàn cảnh vô cùng khắc
nghiệt.
4
Có thể chúng ta đã từng biết câu chuyện về một người phi công trẻ tuổi
dũng cảm trong thế chiến thứ hai. Anh bị thương nặng trong một trận không
chiến một mất một còn với kẻ thù. Sau 18ngày bò lê trong bão tuyết để trở về,
hai chân anh ta đã bị hoại thư. Các bác sĩ quyết định cứu lấy mạng sống của
chàng trai trẻ bằng cách cắt bỏ đến đầu gối chân của anh. Tình trạng đó đã
khiến anh tưởng chừng mãi mãi tàn phế và giã từ đồng đội. Nhưng ước mơ
được trở lại lái máy bay chiến đấu luôn cháy bỏng trong anh. Khi rời bệnh
viện anh quyết tâm luyện tập với một ý chí sắt đá, cho dù bác sĩ cấp trên và
mọi người khẳng định chắc chắn rằng điều anh muốn làm là không thể thực
hiện được, khuyên anh đừng cố gắng vô ích nữa. Nhưng sau cùng với quyết
tâm không gì lay chuyển được – anh đã làm được điều chưa từng có trong lực
lượng không quân Xô Viết và cả trong ngành lịch sử hàng không thế giới:
Người mất cả hai chân vẫn lái được máy bay tiêm kích hiện đại nhất. Chàng
trai trẻ với đôi chân giả lại được tung hoành trên bầu trời và đã bắn hạ hàng
chục máy bay chiến đấu của kẻ thù trong những cuộc đối đầu trên không. Tên
của anh ta được lan truyền vượt ra ngoài biên giới và là nỗi ám ảnh kinh
hoàng của các phi công Đức Quốc xã lúc bấy giờ. Anh đã được quân đội Xô
Viết phong tặng Huân chương anh hùng vì lòng dũng cảm và ý chí vô song
của mình. Sự phi thường của anh bắt nguồn từ một ý chí kiên định.
Ngoài ra ta còn được nghe về nhiều tấm gương khác nữa. Một cô gái
không thể cất tiếng nói, cũng không nhìn thấy ánh sáng từ khi còn nằm trên

nôi đã trở thành một diễn giả có tầm ảnh sâu rộng trên thế giới. Chuyện về
một vận động viên vô đích thế giới đã chinh phục khán giả bằng những bước
chân thần tốc đã từng bị tê liệt hoàn toàn suốt 18 năm trước đó. Và động lực
nào đã giúp một câu thiếu niên Châu Phi một xu dính túi có thể hoàn tất cuộc
hành trình dài 5000km đầy mạo hiểm trong 2 năm ròng rã trên chính đôi chân
trần của mình đã đến đỉnh vinh quang.
Hiện nay ở Việt Nam ta, với động lực nào đã giúp cho người mất đi
hai tay để giành lại công việc viết lách cho đôi chân như Nguyễn Ngọc Ký,
những tấm gương vượt khó học tập để giật được danh hiệu thủ khoa trường
Bách Khoa: Bùi Văn Tú (30/30) hay Nguyễn Thanh Tuyền Thủ khoa Học
5