ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
ĐINH THANH TÚ
SỬ DỤNG PHƢƠNG PHÁP ĐÀM THOẠI PHÁT HIỆN NHẰM
PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
THÔNG QUA DẠY HỌC HÓA HỌC VÔ CƠ LỚP 11 CHƢƠNG
TRÌNH NÂNG CAO TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ SƢ PHẠM HÓA HỌC
CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC
(BỘ MÔN HÓA HỌC)
Mã số: 60 14 10
Ngƣời hƣớng dẫn : PGS - TS Đặng Thị Oanh
HÀ NỘI - 2011
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
GV
HS
NXB
PP
PPDH
QTDH
SGK
TCN
TN
TNSP
ThS
1
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU
1
2
2
2
3
3
3
3
8
3
4
Chƣơng 1: TỔNG QUAN VỀ CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA
PHƢƠNG PHÁP ĐÀM THOẠI PHÁT HIỆN TRONG DẠY HỌC Ở
TRƢỜNG PHỔ THÔNG
5
5
6
6
7
7
7
12
16
16
16
1.4.3.
17
21
21
22
1.5
22
24
24
2
25
28
Chƣơng 2: SỬ DỤNG PHƢƠNG PHÁP ĐÀM THOẠI PHÁT HIỆN
TRONG DẠY HỌC PHẦN HOÁ HỌC VÔ CƠ LỚP 11 CHƢƠNG
TRÌNH NÂNG CAO TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
30
30
nh
30
31
33
33
34
34
36
36
38
42
44
47
47
47
107
108
115
Chƣơng 3: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM
116
3.1. Mc nghim
116
116
3
116
116
117
3.4. Kt qu thc nghim
118
3.5. X t qu thc nghim
119
119
125
t qu thc nghim
127
128
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
129
129
130
TÀI LIỆU THAM KHẢO
131
PHỤ LỤC
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
c nhu ca s n khoa hc
v s nghic, Luc
Quc hc Ci ch I k hp th
t ti mu 28: Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát
huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm
của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo
nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm,
đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh". Theo Socrates-
-
H - Gayclaxton-
m,
ph
2
: “Sử dụng phương pháp đàm
thoại phát hiện nhằm phát huy tính tích cực học tập của học sinh thông qua dạy
học hóa học vô cơ lớp 11 chương trình nâng cao trung học phổ thông”
2. Mục đích nghiên cứu
,
,
.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
1.
:
+
2.
3.
-
- cao.
-
3
4.
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
-
-
+
THPT
5. Giả thuyết khoa học
,
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Nh
-
-
7. Giới hạn đề tài
hvc
8. Đóng góp mới của đề tài
-
4
-
-
9. Cấu trúc của luận văn
T quan v c s l lu v th ti c phng ph
tho ph hi trong d h tr ph thng
S dng ph tho ph hi trong d h ph
ho h v c l 11 chng tr nng cao trung h ph thng
Th nghi s ph
5
CHƢƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA PHƢƠNG PHÁP
ĐÀM THOẠI PHÁT HIỆN TRONG DẠY HỌC Ở TRƢỜNG PHỔ THÔNG
1.1. Lịch sử của vấn đề nghiên cứu
-
,
-
-
c sinh
6
Th
ThS
1.2. Phƣơng hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học hoá học
1.2.1. Cơ sở Tâm lý học và Lí luận dạy học hiện đại
Nghi4, tr.129]:
+ Nghe: 15 %
7
1.2.2. Phương hướng đổi mới dạy học hoá học
1,tr.181-182]:
-
1.3. Phát huy tính tích cực nhận thức của học sinh qua giảng dạy hoá học ở
trƣờng phổ thông
1.3.1. Tính tích cực nhận thức ( TTCNT)
1.3.1.1. Học tập của học sinh là quá trình nhận thức tích cực
8
tr
-
-
Tính tích cực:
8, tr.43].
.
tr.136].
9
g
Những dấu hiệu của tính tích cực học tập [14]:
Ba cấp độ biểu hiện tính tích cực học tập[14]:
10
1.3.1.2. Tính tích cực nhận thức- yếu tố quyết định chất lượng và hiệu quả quá trình
học tập của học sinh
TTCNT
TTCNT
Tính tự giác nhận thức:
Tính tích cực nhận thức
Tính độc lập nhận thức:
HS. c nhn thc biu hin s n lc ca ch th i
11
c tu; th hin s n lc ca ho,
s ng m m
c mt ra vi m cao. GV mutính tích
cực hc tn dng du hi
1. c t
2. c hong hc t
hin vi
3. ng nhim v c giao
4. tt nhc h
5.
6. i n
7. n dn thc ti
8. T hc t
9. c tp hay ch t ngoi li hc?
10. c t
11. o trong hc t
V m c cc tp c ng nhau,
GV c dt s du hi
1. T c tp hay b bt buc bi nh
bi).
2. Thc hiu cu ti thiu hay t?
3. c nht thc?
4. m dn?
5.
HS hi t c nh c kt qu ca hc tp tt .
c nhn thc- yu t qunh cht u qu
hc tp ca HS.
1.3.1.3. Tổ chức quá trình nhận thức của học sinh với tư cách là chủ thể hoạt động ,
chủ thể nhận thức trong quá trình học tập
T chn thc ca hc sinh v th hong,
ch th nhn thc t
- c tin, tm quan trng ca v u.
12
- Ni dung DH phi m vi ph
h lai. Kin thc ph
thc tin, gi sinh hou nhn thc
ca HS.
- Phm, th
chc tho lui hi nhau.
- Kin thc ph n vi
nhau, tng v then chn ra mt ngt, bt ng.
- S dn DH hii.
- S dc t chp th, tham
m.
- Luyn tp, vn dng kin thc ting mi.
- lut kp thc.
- ng x gi
- n kinh nghim sng ca HS trong hc t n
i.
- Tnh trong l hc
h hc tp tt.
- ng t i.
- Trong thi gian tu ch o v
ng nhn thc ca HS theo mt s n sau:
- u PP nht ng nhn tho ch
dng li m n nay.
- c mnh bn cht ci h,
c bic mn (h
mc.
- Phi hp cht ch a gi
huynh HS.
1.3.2. Phương pháp dạy học tích cực
1.3.2.1. Khái niệm phương pháp dạy học tích cực [6]
13
6
1.3.2.2. Những dấu hiệu đặc trưng của PPDH tích cực
a.
b.
14
c.
d.
15
Dy h t trong nhm quan trng nht
cng hi lt vng truyn thng.
Tiêu chí
Dạy học truyền thống
Dạy học tích cực
1
Cung cp s kin, nh tt,
hc thu
Cung cp kin thn
lc.
2
n kin thc duy
nht.
n thc hc l
u ngun kin thn
3
c m
T hc, kt hp v
c
4
D
bit.
H thc.
5
Coi tr.
Coi tr a kin th
ch nh t ra nhiu
v mi.
6
t.
c l cu
nh n
dng.
7
Ch dng li
tp.
Th
8
t vi
th
t kt hp vi thn
dng kin thc sng.
9
i gian hc t
nm kin th
truyn th.
C o h sung
kin thc t vin
nhc kinh nghi
ra t thc tin.
10
Ngun kin thc hn hp.
Ngun kin thc rng ln.
16
1.4. Phƣơng pháp đàm thoại ( phƣơng pháp vấn đáp) [1],[4],[11],[17]
1.4.1. Khái niệm
u
1.4.2. Phân loại phương pháp đàm thoại
a.
Đàm thoại gợi mở:
Đàm thoại củng cố:
Đàm thoại tổng kết:
Đàm thoại kiểm tra:
17
Đàm thoại tái hiện:
Đàm thoại minh họa – giải thích
Đàm thoại phát hiện:
1.4.3. Các loại câu hỏi sử dụng trong phương pháp đàm thoại [12, tr.41]
Cách 1: Dựa vào mục đích dạy học:
Câu hỏi định hướng:
Câu hỏi gợi mở:
18
Cách 2: Dựa vào nội dung bài học:
Câu hỏi đơn giản:
Câu hỏi phức tạp:
Cách 3: Dựa vào chức năng
Câu hỏi phân tích – tổng hợp:
Câu hỏi so sánh – đối chiếu:
19
Câu hỏi hệ thống hóa kiến thức:
Cách 4: Dựa vào mức độ, tính chất nhận thức của hoc sinh
Câu hỏi tái hiện:
Câu hỏi giải thích – minh họa:
Câu hỏi phát hiện:
Trong
Cách 5: Theo mức độ năng lực nhận thức
Câu hỏi có yêu cầu thấp:
20
Câu hỏi có yêu cầu cao:
1.
2.
3.
4.
5.
1956)
-
s