GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH BẬC THCS THÔNG QUA GIỜ HỌC NGỮ VĂN

Giáo dục đạo đức HS thông qua giờ học Ngữ Văn
GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH BẬC THCS THƠNG QUA
GIỜ HỌC NGỮ VĂN
Họ và tên: HỒ THỊ THU HIỀN
Nơi công tác: Trường THCS Phan Đình Phùng
Trình độ chuyên môn: CĐSP Văn – Đoàn đội
NHẬN XÉT CỦA TRƯỜNG NHẬN XÉTCỦA PHÒNG GD-ĐT
Chủ tòch hội đồng kí tên
(Đóng dấu)
Người đánh giá xếp loại kí tên
Lời nói đầu
Trang1
Giáo dục đạo đức HS thông qua giờ học Ngữ Văn
Thưa đồng nghiệp! Đã từ bao đời nay ông cha ta luôn nêu cao và giữ gìn truyền
thống đạo đức của dân tộc. Bao giờ mọi người cũng xử sự với nhau bằng “lễ, nghóa”
xem lễ nghiã là bài học hàng đầu đối với mọi con người. Ngay từ lúc còn bé thơ ông bà,
cha mẹ, thầy cô luôn nhắc nhở “ Tiên học lễ hậu học văn”
Quả thật đúng như vậy học lễ nghóa đầu tiên là điều rất cần thiết, chính vì vậy
mà thực tế đã cho thấy thầy giáo Chu Văn An đã cảm hóa được học trò bằng chính
đạo đức của mình và người học trò đã vì chữ “nghóa” với thầy mà làm việc nghóa
cho đến muôn đời sau vẫn còn lưu truyền mãi mãi. Thế nhưng, để giữ được chữ
“nghóa” quả là điều phải đáng trăn trở của nhiều người.
Trong quá trình giảng dạy tại trường THCS Phan Đình Phùng tôi thấy bộ môn
Ngữ Văn đóng vai trò quan trọng không chỉ giúp học sinh chiếm lónh tri thức mà còn
góp phần giáo dục đạo đức, nhân cách, bồi dưỡng tâm hồn tình cảm. Từ những thực
tiễn ấy tôi chọn đề tài “ Giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ học Ngữ Văn bậc
THCS
”
với mong muốn chia sẽ tham khảo cùng các đồng nghiệp trong việc giáo dục
đạo đức cho học sinh.
Tuy vậy trong quá trình biên soạn còn nhiều điều thiếu sót, tôi rất mong q

đồng nghiệp góp ý kiến xây dựng cho đề tài được hoàn thiện hơn.
Người biên soạn:

PHẦN I
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trang2
Giáo dục đạo đức HS thông qua giờ học Ngữ Văn
1 .Lý do khách quan
Hiện nay cùng với sự hội nhập và phát triển kinh tế của đất nước toàn thể dân
tộc Việt Nam đang ra sức phấn đấu nhằm mục tiêu xây dựn g đất nước ngày
càng giàu đẹp phát triển nhanh, mạnh đề sánh vai với các dân tộc anh em khác. Nên
xã hội luôn luôn đòi hỏi, chờ đợi những người công dân có đầy đủ cả đức lẫn tài để
xây dựng đất nước nhưng làm sao để có được điều này đó là điều đáng trăn trở của
toàn xã hội nói chung và ngành giáo dục nói riêng.
Bên cạnh ưu điểm lớn đó thì xã hội cũng đang có một số thế hệ trẻ, bò nhu cầu
vật chất cám dỗ dữ dội nên đạo đức một số học sinh bò xuống cấp hết sức nghiêm
trọng đáng báo động là lứa tuổi thanh thiếu niên, do thích đua đòi, ăn chơi lêu lổng,
thiếu sự quan tâm của gia đình…Nên thực tế đã có bao nhiêu chuyện xảy ra ngoài xã
hội, học sinh vi phạm pháp luật ngày càng gia tăng vv Điều đó là do xem nhẹ đạo
đức coi thường bài học làm người, cho nên bài học đạo đức bao giờ cũng là đầu tiên,
bài học suốt cả đời cho tất cả mọi người.
2. Lý do chủ quan
Ngày nay, phần lớn các bậc phụ huynh vẫn có tư tưởng là làm thế nào con em mình
có nhiều kiến thức, cho đi học thêm đủ thứ cốt để được vào trường công, sau này vào
được đại học,có một việc làm ổn đònh, chứ ít chú ý đến đạo đức của con em mình.
Vì thế HS đến trường còn vi phạm nội quy, không vâng lời thầy cô giáo. Trong gia
đình, con cái không nghe lời cha mẹ, lười học, trốn học đi chơi đang rất phổ biến.
Trách nhiệm này thuộc về ai? Gia đình, nhà trường hay xã hội? …rõ ràng là tất cả.
Nhưng trách nhiệm lớn nhất thuộc về nhà trường. Với HS cấp II, lứa tuổi thiếu niên
được gọi là lứa tuổi chuyển tiến. Các em đã có sự biến đổi không kém phần rõ rệt

về bộ mặt bên ngoài, trong hoạt động sinh lý cơ thể, trong thế giới nội tâm, thoát vui,
thoắt buồn, thích lí sự và hay chống đối ý kiến của cha mẹ và thầy cô và biểu hiện
rất rõ nét. Vì vậy, để giáo dục đạo đức cho HS được tốt, có hiệu quả, nhà trường
đóng một vai trò hết sức quan trọng, trong đó người giáo viên dạy bộ môn Ngữ Văn
càng có nhiều thuận lợi . Môn ngữ văn có vò trí đặc biệt ngoài việc giúp các em bước
đầu có năng lực cảm thụ các giá trò chân, thiện, mó trong nghệ thuật, năng lực sử
dụng Tiếng Việt như một công cụ để tư duy và giao tiếp thì việc việc bồi dưỡng tâm
hồn, tình cảm cho học sinh, góp phần hình thành ở học sinh biết yêu thương quý
trọng gia đình, bạn bè, có tình yêu quê hương đất nước, lòng nhân ái bao dung, tinh
thần tôn trọng lẽ phải, sự công bằng, lòng căm ghét cái xấu, cái ác …
Làm thế nào để người công dân tương lai có đủ phẩm chất và năng lực để
bước vào đời? Đây là câu hỏi luôn đặt ra cho nhà trường. Với tư cách là một giáo
Trang3
Giáo dục đạo đức HS thông qua giờ học Ngữ Văn
dạy môn Ngữ Văn bậc THCS lại trực tiếp dạy bộ môn Ngữ Văn, bản thân tôi thấy
trách nhiệm, vò trí quan trọng của người giáo viên vô cùng to lớn trong việc hình
thành nhân cách học sinh mà những môn học khác ít có được. Vì vậy mà tôi quyết
đinh chọn đề tài : “ Giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ học Ngữ Văn bậc
THCS
”
.
PHẦN II
ĐỐI TƯNG, CƠ SỞ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1 Đối tượng: các em học sinh từ lớp 6 đến lớp 9 (Từ 11 đến 15 tuổi) ở trường THCS
Phan Đình Phùng
2.Cở sở nghiên cứu: Môn Ngữ Văn THCS
3.Phương pháp nghiên cứu:
+ Trực tiếp, gián tiếp: trò chuyện, giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm, phụ
huynh, học sinh, đồng nghiệp, bạn bè của học sinh.
PHẦN III

NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
1.Nhiệm vụ đề tài;
Nhằm mục đích giáo dục bồi dưỡng cho học sinh có đủ các giá trò chân – thiện –mó cả
đức lẫn tài và đẩy lùi các khuyết điểm trong việc hình thành nhân cách của học sinh .
2.Phương pháp giáo dục
Chúng ta đã biết ở lứa tuổi THCS HS thường có sự thay đội về tâm sinh lý lứa
tuổi . Ở lứa tuổi này các em rất nhảy cảm với các vấn để gặp phải đang vươn lên
làm người lớn. Theo các nhà tâm lý học thì đây là lứa tuổi nằm trong những năm
tháng mà con người đang mở ra cho mình những cảm xúc và hứng thú mới mẻ. Đây
là lứa tuổi giàu cảm xúc nhất trong một đời người. Thế giới nội tâm và quan hệ xã
hội xung quanh của lứa tuổi này rất phức tạp. Về hành vi các em còn mang tính trẻ
con, nhưng ý thức lại cho mình là người lớn, thường mâu thuẫn giữa hành động bên
ngoài và nội tâm bên trong. Đã có hứng thú và cảm xúc mới mẻ, phương pháp hiếu
động. Các em ngồi học không yên, hay nói chuyện riêng, thiếu tập trung trong giờ
học … Để ổn đònh được làn sóng này là điều rất khó. Chính cái hiếu động cảm xúc
ấy, bản thân nó lại bao hàm một năng lực sáng tạo to lớn. Cụ thể là năng khiếu sáng
tạo biểu hiện rõ trong văn học. Các em dễ dàng đồng cảm với nhân vật, nhập cuộc
sống với tác giả. Sẽ rất thuận lợi để giáo dục các em, nếu như giáo viên hiểu
Trang4
Giáo dục đạo đức HS thông qua giờ học Ngữ Văn
rõ được đặc điểm này và trở thành một người đồng cảm chia sẻ với các em.
Rõ ràng là không có một phương pháp cụ thể nào cho bất cứ môn học nào ở
nhà trường phổ thông. Nếu ta không xuất phát từ đối tượng cụ thể. Chương
trình từ cấp 1 đến đại học, được cấu tạo khác nhau tuy cùng một tác phẩm
văn học dân gian. Ví dụ: Truyện cổ tích “ Sọ Dừa” nhưng mức độ hiểu biết và
nhận thức của đối tượng lại khác nhau.
Ăng ghen nói “ Phương pháp là do đối tượng quyết đònh, đối tượng nào
thì phương pháp ấy”.Đặc biệt là trong giờ học Ngữ Văn đầu tiên là tạo tâm thế
thoải mái, ngay từ đầu giờ học, việc kiểm tra bài cũ không nhất thiết là đọc
thuộc hết bài thơ hay phần ghi nhớ SGK. Mà có thể linh hoạt đưa ra các câu

hỏi trắc nghiệm, những phần nào các em nắm chắc nhất, là học sinh yếu kém
để tự các em lựa chọn, giáo viên cần cộng thêm điểm hoặc khen ngợi những
học sinh soạn bài tốt, trình bày vở cẩn thận, trả lời hay, có cách trình bày đẹp
sáng tạo, thường xuyên phát biểu xây dựng bài…Làm như vậy để các em ham
thích môn học này. Nói cụ thể hơn là trong các tiết giảng văn đối với học sinh
cấp 2 văn bản nào cũng có thể khơi dậy sự tự nhận thức sâu sắc.
Sau đây là một số ví dụ cụ thể: để soạn được bài mới thì khâu hưỡng dẫn các
em soạn bài ở nhà là rất quan trọng. Yêu cầu đọc kó tác phẩm và phần chú
thích sau đó suy nghẫm,suy nghó phần câu hỏi đọc hiểu văn bản (SGK), ghi
những ý chính mà mình tâm đắc, tóm tắt văn bản (đối với văn bản tự sự), học
thuộc văn bản trữ tình …Nhất là trong phần bài giảng giáo viên linh hoạt lồng
vào bài học bằng những cảm xúc thật sự, không nên gượng ép. Bởi lẽ những
lời giảng hay của thầy cô giáo có khi theo học sinh suốt cuộc đời.Phần lồng
ghép giáo dục đạo đức cho học sinh có thể bằng nhiềøu hình thức: lời giảng,
tranh, ảnh minh họa, băng hình, các em tự đặt câu hỏi, thảo luận nhóm lớn,
nhóm nhỏ. Muốn thế người giáo viên dạy môn ngữ văn phải là người luôn biết
lắng nghe và phải thấu hiểu những điều học sinh hỏi, điều đó sẽ mang lại niềm
vui, sự thích thú, hạnh phúc cho người học. Để đạt được điều này người dạy
phải luôn tạo cơ hội cho thầy – trò tâm tình trò chuyện,tỏ thái độ thân
thiện,gần gũi và luôn quan niệm rằng:Dạy kó,học kó hơn là dạy nhiều học nhiều
tránh dồn ép học sinh.
Qua một số năm giảng dạy góp nhặt từ những kinh nghiệm của bản thân,
bạn bè, đồng nghiệp tôi xin đưa ra một vài ý tưởng trong các giờ dạy mà tôi đã
đúc kết được.
ĐỐI VỚI VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM
Khi dạy truyện ngụ ngôn CHÂN ,TAY, TAI ,MẮT MIỆNG cho các em trao
đổi thảo luận: Em rút ra được bài học gì cho bản thân? Từ đó học sinh nhận
Trang5
Giáo dục đạo đức HS thông qua giờ học Ngữ Văn
thức được, Trong học tập,lao động, cần phải có sự đoàn kết, tương trợ lẫn

nhau thì mới tồn tại được tránh tình trạng so bì tò nạnh nhau trong việc trực
nhật lau lớp học hay các buổi lao động …
ĐỐI VỚI VĂN HỌC TRUNG ĐẠI:
Qua “ Truyện Kiều” của Nguyễn Du và “ Chuyện người con gái Nam Xương” của
Nguyễn Dữ, Truyện “ Lục Vân Tiên” của Nguyễn Đình Chiểu …các em thấy được
cảm hứng nhân đạo –lòng thương yêu con người sâu sắc, chan chứa để các em trân
trọng vẻ đẹp của con người, đồng cảm với nỗi đau của nhân vật. Bồi dưỡng tư tưởng
cho các em biết chia sẽ với những con người tài hoa, bạc mệnh, biết làm việc nghóa
giúp đời …
ĐỐI VỚI VĂN HỌC HIỆN ĐẠI:
- Bồi dưỡng tình yêu quê hương, đất nước qua truyện ngắn “ Làng” của Kim Lân
- Cho các em trao đổi, thảo luận: Khi tương lai đất nước đang hi vọng vào sự cống
hiến của thế hệ trẻ hiện nay, bản thân em nghó như thế nào về việc học tập, rèn
luyện của bản thân? Những việc làm cụ thể đó là gì? Để từ đó các em nhận thức
sâu sắc biết sống đúng, sống đẹp là cống hiến cho đời. Giáo dục các em về tình
phụ tử trong chiến tranh, tình mẫu tử thiêng liêng bất diệt …Đặc biệt qua truyện “
Bến quê” của Nguyễn Minh Châu làm cho các em tự cảm nhận được những vẻ đẹp
bình dò mà quý giá xung quanh mình…
ĐỐI VỚI CÁC TIẾT THI LÀM THƠ 5 CHỮ, 7 CHỮ, 8 CHỮ:
- GV hướng dẫn các em tập làm thơ theo chủ đề ví dụ như: về mẹ, về tình bạn, tình
thầy trò, tình cảm quê hương, … có những em có bài thơ rất độc đáo, những giờ học
như vậy khiến các em nhớ mãi.
- Có những bài thơ về Tình thầy các em làm như sau:

Nghó về thầy
Em như con thuyền nhỏ
Giữa biển trời mênh mông
Thầy như người cầm lái
Đưa thuyền em ra khơi.
Trang6

Giáo dục đạo đức HS thông qua giờ học Ngữ Văn
Em như cánh diều nhỏ
Giữa bầu trời bao la
Thầy như là ngọn gió
Nâng cánh diều bay xa.
Năm tháng vẫn trôi qua
Biển đời dâng đầy sóng
Thầy như là người cha
Dắt em vào cuộc sống …!
ĐỐI VỚI CÁC GIỜ DẠY TIẾNG VIỆT:
- Ở các tiết học này giáo viên có thể linh động tuỳ theo từng bài để lồng ghép ví dụ
như: khi học “câu cầu khiến” thì cho các em thi đặt câu về chủ đề “ Bảo vệ môi
trường”:
 Bạn hãy bỏ rác đúng nơi quy đònh !
 Chúng ta đừng vứt rác bừa bãi !
Mọi người hãy giữ gìn vệ sinh chung ! …
“Khuyên bạn trong học tập”, “ Chấp hành nội quy trường, lớp”…
- Với bài: “ Câu cảm thán” thì cho các em viết đoạn văn nói về cảm xúc của em
trước sự quan tâm chăm sóc của mẹ, trong đó có dùng câu cảm thán …( Tình cảm của
mẹ dành cho em sâu sắc biết nhường nào ! ). Hay cho các em thi đặt câu dựa vào
các tác phẩm: Lão Hạc, Cô bé bán diêm, chiếc lá cuối cùng…đặt những câu cảm
thán?
 Chao ôi ! Sự hi sinh của cụ Bơ-men thật cao cả.
 Cái chết của cô bé bán diêm thật thương tâm biết bao.
 Tình cảm của lão Hạc giành cho con thật đáng kính phục biết nhường nào!
ĐỐI VỚI CÁC BÀI VIẾT TẬP LÀM VĂN:
Cách ra đề của giáo viên cũng góp phần giúp các em nhận thức đúng đắn về nhiều
mặt ví dụ ở lớp 7 có “ Biểu cảm” cho các em phát biểu cảm nghó về người
thân( với bố mẹ, ông, bà…), ở lớp 8 có bài viết số 7, có những đề bài có ý nghóa giáo
dục rất cao: Hãy nói “không” với các tệ nạn. ( Gợi ý: Hãy viết một bài nghò

luận để nêu rõ tác hại của một trong các tệ nạn xã hội mà chúng ta cần phải
kiên quyết và nhanh chóng bài trừ như cờ bạc, thuốc lá, tiêm chích ma tuý,
hoặc tiếp xúc với văn hoá phẩm không lành mạnh,…). Qua bài viết này, học sinh
Trang7
Giáo dục đạo đức HS thông qua giờ học Ngữ Văn
tự nhận thức được các tệ nạn xã hội như cờ bạc, thuốc lá, tiêm chích ma túy …là thói
hư tật xấu gây ra những tác hại ghê gớm với bản thân, gia đình và xã hội về nhiều
mặt: Tư tưởng, đạo đức, sức khoẻ, kinh tế, nòi giống …Đây là mối nguy cơ trước mắt
và lâu dài của đất nước, dân tộc. Từ đó các em biết kiềm chế trước những thú vui
không lành mạnh và chung tay góp sức đẩy lùi, tiến tới đấu tranh tiêu diệt tệ nạn để
cuộc sống ngày càng trong sạch tốt đẹp hơn.
Ở lớp 9, bài viết số 5, có rất nhiều đề bài rất gần gũi với đời sống thường nhật, có ý
nghóa giáo dục sâu sắc ví dụ: Trò chơi điện tử là món tiêu khiển hấp dẫn. Nhiều
bạn vì mãi chơi mà sao nhãng học tập và còn phạm những sai lầm khác. Hãy nêu ý
kiến của em về hiện tượng đó. Sau khi gợi ý các em làm dàn bài đề này, giáo viên
đònh hướng cho các em, tiếp xúc với máy tính không phải là không có lợi, nhưng
phải biết chỗ lợi, hại đó …Hay là đề: Một hiện tượng khá phổ biến hiện nay là vứt
rác ra đường hoặc những nơi công cộng. Ngồi bên hồ, dù là hồ đẹp nổi tiếng,
người ta cũng tiện tay vứt rác xuống … Em hãy đặt một nhan đề để gọi tên hiện
tượng ấy và viết bài văn nêu suy nghó của mình. Từ việc hướng dẫn học sinh phân
tích các nguyên nhân, tác hại thì giúp các em thấm thía một điều: Muốn xây dựng
một cuộc sống tốt đẹp, văn minh, bản thân mỗi người phải có ý thức giữ gìn, bảo vệ
phát huy nếp sống “ Mình vì mọi người”, nâng cao trách nhiệm đối với cộng đồng.
Có như vậy môi trường sống mới trở nên xanh -sạch-đẹp và Trái đất mới thực sự là
ngôi nhà chung đáng yêu của tất cả nhân loại.
ĐỐI VỚI VĂN BẢN NHẬT DỤNG:
 Phần giới thiệu bài với những văn bản “ Bức thư của lónh da đỏ”, “ Thông tin
về trái đất năm 2000 ”, “ Ôn dòch, thuốc lá” …GV có thể sử dụng tranh ảnh,
băng hình minh hoạ ghi những hình ảnh thiên nhiên bò tàn phá, rác thải, cảnh ngập
lụt, những người bò viêm phổi nặng do hút thuốc lá … hay là những bài báo viết về

dân số tăng dẫn đến nạn thất nghiệp để học sinh phát biểu, từ đó các em tự nhận
thức được tác hại của thuốc lá là kẻ giết người thầm lặng.
- Giáo dục các em về lối sống giản dò, có văn hoá, trong cách ăn mặc nói năng …qua
văn bản “ Đức tính giản dò của Bác Hồ”, “Phong cách Hồ Chí Minh”, qua thảo
luận câu hỏi: Tìm hiểu về cách sống của Bác, lối sống giản dò, thanh cao của Bác
Hồ đã bồi đắp thêm tình cảm nào của chúng ta đối với Bác Hồ? Em sẽ làm gì để
noi theo gương Bác? Giáo viên có thể giảng bình ở phần này: Với một vò lãnh tụ
suốt đời vì nước, vì dân -một người đã từng đưa đất nước Việt Nam từ bóng tối nô lệ
được làm chủ cuộc đời,một con người từng đi nhiều nước, nói nhiều thứ tiếng -một
Trang8
Giáo dục đạo đức HS thông qua giờ học Ngữ Văn
con người vó đại như thế lại có một lối sống vô cùng bình dò, đạm bạc như vậy, thật
đáng cảm phục biết nhường nào !
- Có thể cho HS thi tìm những câu thơ, câu văn ngoài 2 văn bản đó nói lên sự giản dò
của Bác Hồ:
Bác Hồ đó chiếc áo nâu giản dò ,
Màu quê hương bền bỉ đậm đà …
Giọng của Người không phải sấm trên cao,
Thấm từng tiếng ấm vào lòng mong ước
Nơi Bác ở: sàn mây vách gió,
Sáng nghe chim rừng hót sau nhà
( Tố Hữu )
Người thường bỏ lại đóa thòt gà mà ăn hết mấy quả cà xứ Nghệ,
Tránh nói to mà đi rất nhẹ nhàng.
( Việt Phương)
BÀI MINH HOẠ
Tuần 10 THÔNG TIN VỀ NGÀY TRÁI ĐẤT NĂM 2000
Tiết 39
Ngày soạn: 13/11/2008
Ngày dạy: 15/11/2008

Lớp dạy:
A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS:
- Thấy được tác hại, mặt trái của việc sử dụng bao bì ni lông, tự mình hạn chế sử
dụng bao bì ni lông và vận động mọi người cùng thực hiện khi có điều kiện.
- Từ việc sử dụng bao bì ni lông, có những suy nghó tích cực về các việc tương tự
trong vấn đề xử lý rác thải sinh hoạt, một vấn đề vào loại khó giải quyết nhất trong
nhiệm vụ bảo vệ môi trường. Giáo dục cho HS có ý thức bảo vệ môi trường bằng
những việc làm và hành động cụ thể.
B. Chuẩn bò: - GV: Đọc kỹ mục “Những điều cần lưu ý” SGV. Tìm hiểu việc dùng
bao bì ni lông ở đòa phương, liên hệ với đòa phương xã Quảng Hiệp. Chuẩn bò tranh
Trang9
Giáo dục đạo đức HS thông qua giờ học Ngữ Văn
ảnh, băng hình, các bài báo nói về môi trường hiện nay …Tích hợp với VB thuyết
minh ở TLV, với một số kiến thức khoa học tự nhiên nhất là môn Hóa học.
- HS đọc trước văn bản, soạn bài, bảng con, bảng nhóm.
C. Các bước lên lớp :
1. Ổn đònh lớp:
2.Kiểm tra bài cũ:

1HS lên bảng làm câu hỏi trắc nghiệm

:
Câu 1: Các tác phẩm ( Tôi đi học, Trong lòng mẹ Tức nước vỡ bờ, Lão Hạc ) được
sáng tác thời kỳ nào?
A. 1900 - 1930 C. 1945 - 1954
B. 1930 – 1945 ( Câu B) D. 1955 – 1975
Câu 2: Nhận đònh nào nói đúng nhất giá trò của các VB: Trong lòng mẹ, Tức nước
vỡ bờ, Lão Hạc ?
A. Giá trò hiện thực. C. Cả A và B đều đúng ( Câu
C)

B. Giá trò nhân đạo. D. Cả A và B đều sai.
Câu 3:Truyện ngắn “Tôi đi học” bố cục theo dòng hồi tưởng, cảm nghó của nhân vật
“tôi”, đúng theo trình tự thời gian của buổi tựu trường.
A. Đúng ( Câu A) B. Sai
Câu 4: Điền vào chỗ trống cho đúng với tên tác giả,năm sáng tác, nội dung chính
của các văn bản?
TÊN VĂN BẢN TÁC GIẢ NĂM SÁNG
TÁC
NỘI DUNG CHÍNH
Tức nước vỡ bờ
Trong lòng mẹ
Lão Hạc

1HS lên bảng trả lời câu hỏi phần tự luận

:
-Nêu những điểm giống và khác nhau của các VB: Trong lòng mẹ, Tức nước vỡ bờ,
Lão Hạc Về đề tài, thể loại, giá trò tư tưởng, giá trò nghệ thuật?
3. Bài mới:
 Giới thiệu bài: GV cho HS xem một đoạn băng về rác thải ( trong đó có rác thải
ni lông ) => Hỏi học sinh: Đoạn băng gợi cho em suy nghó gì? (HS trả lời có thể
nhiều ý khác nhau ).
Trang10
Giáo dục đạo đức HS thông qua giờ học Ngữ Văn
GV: Môi trường sống chung quanh ta đang bò đe dọa hết sức nghiêm trọng, có rất
nhiều nguyên nhân, một trong những nguyên nhân không thể không kể đến đó là
việc sử dụng bao bì ni lông hàng ngày. Tác hại của việc dùng bao bì ni lông ảnh
hưởng như thế nào đến sức khỏe con người cũng như môi trường tự nhiên. VB “
Thông tin về ngày trái đất năm 2000” sẽ cung cấp cho chúng ta những thông tin
về vấn đề đó.


Tiến trình bài học.
HOẠT ĐỘNG GIẢNG DẠY CỦA
GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS GHI BẢNG
Hoạt động 1: Tìm hiểu về
hoàn cảnh ra đời, thể loại
văn bản.
- VB “ Thông tin về ngày trái
đất năm 2000” thuộc văn bản
nào mà ta đã học? Vì sao
em biết ?
- Ở lớp 6 ,7 ta đã học những
VB nhật dụng nào?
- GV hướng dẫn HS đọc:
Đọc rõ ràng, mạch lạc, chú ý
phát âm đúng những thuật
ngữ chuyên môn, cần thể
hiện giọng điệu của một lời
kêu gọi => GV đọc mẫu, gọi
HS đọc.
Hoạt động 2:
- Tìm bố cục của VB? Nội
dung của mỗi phần?
- Phân tích tính chặt chẽ của
bố cục ?
- 1HS trả lời, những HS
khác bổ sung.
-Văn bản Nhật dụng vì nội
dung bàn về vấn đề nóng

bỏng của xã hội hiện này
đó là về môi trường.
- 1 hoặc 2 HS trả lời: (Lớp
6: Động Phong Nha, Cầu
Long Biên, Bức thư của thủ
lónh da đỏ. Lớp 7: Cổng
trường mở ra, Cuộc chia
tay của những con búp bê
…
- 3 HS đọc nối tiếp. Những
HS khác nhận xét về giọng
đọc, tác phong …
- HS đọc thầm chú thích,
lưu ý các chú thích 2,3,4.
3 phần: 1: Từ đầu đến “
Một ngày không sử dụng
bao bì ni lông”: Trình bày
nguyên nhân ra đời của
bản thông điệp này. 2:
Tiếp cho đến: “ Ô nhiễm
nghiêm trọng đối với môi
I. Giới thiệu:
- Văn bản nhật dụng.
- 22/ 4/ 2000 Việt
Nam tham gia ngày
trái đất với chủ đề “
Một ngày không sử
dụng bao bì ni lông”
Trang11
Giáo dục đạo đức HS thông qua giờ học Ngữ Văn

Hoạt động 3:
- Theo em, Nguyên nhân cơ
bản nào khiến cho việc sử
dụng bao bì ni lông ảnh
hưởng đến sức khỏe và môi
trường tự nhiên? Em có thể
giải thích cho các bạn cùng
nghe?
- GV treo bảng phụ ghi sẵn
câu hỏi.
1) Theo dõi phần 2 cho biết:
Những tác hại nào của bao bì
ni lông ảnh hưởng đến sức
khỏe con người, những tác
hại nào hủy hoại môi trường?
Ngoài ra còn có những tác
hại nào khác?
trường”: Phân tích tác
hại của việc sử dụng bao bì
ni lông và giải pháp. Còn
lại: Lời kêu gọi
-Phần 1 rất ngắn gọn mà
nêu được sự ra đời của bản
thông điệp này. Phần 2:
đoạn 1 đi từ nguyên nhân
đến hậu quả và đề ra giải
pháp một cách tự nhiên
qua từ “ vì vậy”. Phần 3:
dùng 3 từ “ Hãy” tất phù
hợp với 1 lời kêu gọi.

-1 HS đọc lại đoạn 1:
-1 HS đọc đoạn 2:
-Tính không phân hủy của
nhựa pla-xtíc.
- 1 HS giải thích: Bao bì
ni lông không thể phân huỷ
như các loại cọng rau, bã
chè …
Thảo luận theo nhóm
( 8 Phút ).
- 2 HS của 2 nhóm trình
bày trước lớp, Những HS
khác nhận xét, bổ sung.
a)Đối với môi trường:
Cản trở quá trình sinh
trưởng của các loài thực
vật, xói mòn, tắc nghẽn
cống, gây ngập lụt, sinh
vật nuốt phải chết, đốt làm
thủng tầng ôzôn. Ngoài ra
II. Đọc – hiểu văn
bản
1) Thông báo về ngày
trái đất:
2) Tác hại của việc
sử dụng bao bì ni
lông:

Đối với môi trường:
Cản trở sự sự phân

hủy của đất đai, làm
thủng tầng ôzôn,
động vật nuốt phải
chết …
Trang12
Giáo dục đạo đức HS thông qua giờ học Ngữ Văn
2) Em có suy nghó gì về
những tác hại đó ?
- Khi nói về tác hại của việc
dùng bao bì ni lông tác giả đã
dùng phương pháp nào?
GV :Đó chính là phương
pháp thuyết minh. Vậy
thuyết minh là gì chúng ta
tìm hiểu VB thuyết minh vào
tiết sau.
- Tác hại của bao bì ni lông
như vậy tác giả đã đưa ra
làm mất vẻ mó quan, rác
buộc trong bao bì ni lông
khó phân hủy sẽ gây ra
mùi thối khai, cản trở sự
phân hủy. Hàng năm có
hơn 400.000 tấn pô-li-ê-ti-
len được chôn lấp tại miền
Bắc nước Mó, tại vườn thú
Ấn Độ 90 con hươu đã
chết do ăn phải hộp nhựa
đựng thức ăn thừa của
khách tham quan du lòch.

Hàng năm trên thế giới có
100.000 chim, thú biển
chết do nuốt phải bao bì ni
lông … Ở nước ta ngày 23
Tết quý mùi 2003 vừa qua
đã vứt khá nhiều túi ni
lông thả cá chép xuống Hồ
Gươm.
b) Đối với sức khỏe: Lây
dòch bệnh, ô nhiễm thực
phẩm, đốt gây ngộ độc,
ung thư, dò tật bẩm sinh cho
trẻ sơ sinh.
2)Điều đó làm cho chúng
ta hết sức lo ngại và tự
mình phải có trách nhiệm
1 phần.
-Liệt kê, phân tích trên cơ
sở khoa học.

Đối với sức khỏe:
Lây dòch bệnh, gây
ung thư, ngộ độc …
 Liệt kê, phân tích
trên cơ sở khoa học:
Tác hại nghiêm
trọng của bao bì ni
lông.
 Giải pháp:
- Hạn chế dùng,

tuyên truyền cho mọi
người biết về tác hại
của việc sử dụng bao
bì ni lông.
Trang13
Giáo dục đạo đức HS thông qua giờ học Ngữ Văn
những giải pháp nào ?
-GV phát phiếu thảo luận
theo nhóm:
1) Theo em, ngoài tác hại
của bao bì ni lông còn có
những nguyên nhân nào khác
làm ô nhiễm môi trường?
2) Chúng ta phải làm gì để
góp phần bảo vệ môi trường?
Liên hệ đòa phương em ?
Hoạt động 4:
-Tại sao tác giả lại đưa
nhiệm vụ trước hành động ?
- Em có biết hiện nay có
những phương thức xử lý về
bao bì ni lông?
GV đưa ra 3 phương án:
Chôn lấp, đốt, tái chế đều
gặp nhiều trở ngại, khó thực
hiện. vậy VB đưa ra phương
án “ Một ngày không sử dụng
bao bì ni lông” em thấy như
thế nào?
GV: Liên hệ ở đất nước

XIN-ga-po sạch nhất thế
giới: Mỗi người dân vứt rác
ra đường phạt tương đương
tám trăm ngàn đống Việt
Nam: giáo dục HS có ý
thức bảo vệ môi trường - ngôi
-Hạn chế dùng, giặt phơi
khô dùng lại, thay thế bằng
giấy, lá để gói, tuyên
truyền cho mọi người biết
về tác hại của bao bì ni
lông.
Thảo luận ( 5 Phút ). 2 HS
của 2 nhóm trình bày,
những HS khác nghe và bổ
sung
1) Nguyên nhân khác: xả
rác bừa bãi, ô nhiễm nguồn
nước, các lò giết mổ chưa
đảm bảo vệ sinh, dùng
thuốc bảo vệ thực vật, chặt
phá rừng…
2) Chúng ta phải bảo vệ
môi trường, không xả rác
bừa bãi, đổ rác đúng nơi
quy đònh, hạn chế dùng bao
bì ni lông, giữ gìn vệ sinh ở
nhà, ở trường, ở nơi công
cộng. Mỗi gia đình trồng
một cây xanh, thường

xuyên tổng vệ sinh đường
phố, xã, thôn, gia đình …
-1HS đọc đoạn cuối. Cả
lớp độc lập suy nghó trả lời
câu hỏi, HS khác bổ sung.
- Chôn lấp, đốt, tái chế
-2HS giỏi phân tích những
khó khăn của từng phương
án.
- Chôn lấp nhiều mất diện
tích canh tác, đốt thì gây ra
3) Lời kêu gọi:
- Bảo vệ trái đất.
- Hành động “ Một
ngày không sử dụng
bao bì ni lông”
 Hợp tình, hợp lý.
Trang14
Giáo dục đạo đức HS thông qua giờ học Ngữ Văn
nhà chung của tất cả chúng ta
( Hãy giữ cho sạch nhà, sạch
trường, sạch đường phố, góp
phần làm đẹp cho cảnh quan
môi trường )
Điểm chốt: Qua VB này, em
hiểu được vấn đề gì về việc
sử dụng bao bì ni lông?
- Qua bài học, em hãy liên hệ
ở đòa phương em về vấn đề
thu gom rác thải, sử dụng bao

bì ni lông?
- Em có thể đưa ra ý tưởng
của em về vấn đề sử dụng
bao bì ni lông, xử lí rác thải
hiện nay?
- Muốn giữ gìn trường lớp,
bản thân em phải làm gì?
chất độc, tái chế rất tốn
kém
-Bảo vệ trái đất là vô
cùng quan trọng, vấn đề to
lớn khắp mọi lónh vực đời
sống xã hội, tự nhiên con
người – Hành động“ Một
ngày không sử dụng bao bì
ni lông” là hợp tình, hợp
lý.
-Ghi nhớ SGK/ 107.
- HS nêu: Giặt phơi khô
dùng lại, dùng giấy gói,
sản xuất bao bì ni lông tự
phân huỷ …Tuyên truyền
cho mọi người: giữ sạch
nhà, sạch trường, đẹp phố
…
- Bỏ rác đúng nơi quy đònh.
- Mỗi bạn có một quyển vở
nháp, không xé giấy, làm
vệ sinh sạch sẽ, không để
rác len lõi trong hộc bàn …

III. Tổng kết
 Ghi nhớ SGK/
107.
4. Củng cố:
Thông qua các câu hỏi trắc nghiệm.
 2 HS của 2 nhóm lớn lên bảng thi nhau đặt câu cầu khiến có nội dung khuyên bảo
đề nghò liên quan đến vấn đề bảo vệ môi trường.
5.Hướng dẫn về nhà:
- HS học bài - Mỗi HS cúi xuống gầm bàn, chỗ đang ngồi lượm hết rác gom bỏ vào
thùng rác - Soạn bài: NÓI GIẢM, NÓI TRÁNH.
- Bài tập về nhà: Viết một đoạn văn kêu gọi mọi người “ Hãy bảo vệ môi trường”.
 KẾT QUẢ:


Trong những năm học qua, những biện pháp trên bản thân tôi đã áp
dụng và đạt hiệu quả. Tuy nhiên, cũng cần phải có sự phối hợp với BGH nhà
trường, Đoàn, Đội, GVBM. Nhất là bản thân GV phải không ngừng nỗ lực học hỏi
kinh nghiệm của những trường khác, huyện khác, cần trân trọng hết sức những cố
Trang15
Giáo dục đạo đức HS thông qua giờ học Ngữ Văn
gắng nỗ lực của HS, lắng nghe những ý kiến của các em cho dù đó là việc làm nhỏ
nhặt nhất, có như vậy mới đem lại hiệu quả cao trong công tác giáo dục …
Trong năm học 2006 - 2007 tôi được phân công giảng dạy 4 lớp ( 2lớp 8 2lớp 7). Kết quả
xếp loại hạnh kiểm như sau :
TỐT KHÁ TRUNG BÌNH
TS % TS % TS %
92
66%
54
34%

0
0%
Năm học 2007-2008, tôi được phân công giảng dạy 3lớp (3lớp 8) kết quả hạnh kiểm như
sau :
TỐT KHÁ TRUNG BÌNH
TS % TS % TS %
98
78
28
22%
0
0%
Phần IV.
NHỮNG ĐỀ XUẤT

Sau khi trải qua một thời gian dài nghiên cứu và áp dụng phương pháp
“giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ học Ngữ Năn bậc THCS” Của bản
thân đã đưa ra kết quả như trên. Nhưng tôi xin đề xuất một số ý kiến sau:
Đối với nhà trường: Đầu tư trang thiết bò phục vụ việc dạy học môn ngữ văn như, tranh
văn bản nhật dụng,băng đóa tài liệu hỗ trở minh họa tác hại thuốc lá, ma túy, cờ bạc, đua
xe, thảm họa thiên tai, rác thải, ô nhiễm môn trường, phim lòch sử,vv…, máy tính,đen chiếu.
Đối với gia đình: Thường xuyên quan tâm tới việc học của con, rèn luyện nhân cách hiểu
về sự thay đổi tâm sinh lý, quan hệ bạn bèvv…
Phải gần gũi trò chuyện tâm sự với con, tránh tình trạng chiều con quá mức. Học hỏi
kinh nghiệm trên mọi phương tiện thông tin đại chúng để có phương pháp giáo dục tốt nhất
tránh dùng bạo lực để giáo dục con cái.
Đối với đòa phương: Xây dựng thôn xóm văn hóa, gia đình văn hóa, gia đình hiếu học,
nên có những phần thưởng dành cho học sinh có đạo đức tốt, học giỏi nhằm khích lệ động
viên để các em có hướng phấn đấu .
Phần V. KẾT LUẬN

:
Tóm lại đạo đức con người là cái đáng quý nhất , đáng trân trọng nhất
cho nên bài học làm người bao giờ cũng là bài học đầu tiên bài học suốt cả
cuộc đời cho tất cả mọi người .
Là một nhà giáo dục, người giáo viên có những biện pháp sư phạm, những tình
huống tâm lý khi cần sử dụng phải tùy thuộc vào đối tượng học sinh, tuỳ thuộc mục tiêu của
từng bài học. Nghệ thuật khéo léo của người giáo viên đứng lớp thể hiện niềm tin vào
Trang16
Giáo dục đạo đức HS thông qua giờ học Ngữ Văn
những phẩm chất tốt đẹp trong nhân cách HS Mỗi thầy cô giáo là tấm gương sáng cho học
sinh noi theo . Nó gợi lên trong tâm hồn các em tình cảm, cảm xúc mới. Nó được thể
hiện ngay trong bản thân, tập thể lớp của các em. Đó là tình cảm kính yêu ông bà, cha mẹ,
thầy cô …là sự đoàn kết, yêu thương giúp đỡ bạn bè, sau này lớn lên cho dù có làm ngành
nghề gì các em cũng là người có nhân cách, đạo đức tốt, có ích cho xã hội.
Trên đây là một số giải pháp về việc giáo dục đạo đức cho HS thông qua giờ học
Ngữ Văn. Đây là một vấn đề lâu dài, kiên trì áp dụng mới có hiệu quả, đòi hỏi giáo viên
phải linh hoạt, khéo léo, qua mỗi tiết dạy, mỗi giờ lên lớp, qua bao năm tháng mỗi GV sẽ
đúc kết cho mình những kinh nghiệm để góp phần giáo dục học sinh hiệu quả tốt nhất.
Tôi mong nhận được sự đóng góp của BGH và tất cả các thầy cô giáo - những người
đang ươm những mầm xanh cho đất nước mai sau những ý kiến thật sự quý báu.
Quảng Hiệp, tháng 3 năm 2009
GV thực hiện:

Hồ Thò Thu Hiền

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1) Tạp chí “Thế giới trong ta”.
2) Tạp chí “Văn học và tuổi trẻ”.
3) Báo giáo dục và thời đại

4) Tạp chí “ Thông tin khoa học Giáo dục”.
5) Yêu văn và học văn, tập 1 và tập 2 NXB Hà Nội 2002

Trang17