Tư tưởng Hồ Chí Minh về giữ gìn và xây dựng Đảng cộng sản trong sạch,vững mạnh

MỤC LỤC
I - Đặt vấn đề
Hồ Chí Minh là người sáng lập, đồng thời là người giáo dục và rèn luyện
Đảng Cộng sản Việt Nam. Vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin,
Người đã kết hợp chặt chẽ giữa nhận thức lý luận và hoạt động, tổng kết thực tiễn,
xác lập nên một hệ thống các quan điểm, tư tưởng về Đảng Cộng sản và xây
dựng Đảng Cộng sản trong điều kiện một nước thuộc địa nửa phong kiến, kinh
tế nông nghiệp lạc hậu với các đặc điểm văn hóa truyền thống phương Đông.
Những quan điểm, tư tưởng đó bao gồm các vấn đề có tính quy luật có liên quan
đến sự hình thành, vị trí, vai trò, bản chất của Đảng Cộng sản và những vấn đề có
tính nguyên tắc liên quan tới công tác xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam trong
sạch, vững mạnh, nhất là trong điều kiện Đảng trở thành Đảng cầm quyền.
Theo Hồ Chí Minh, xây dựng, chỉnh đốn Đảng là quy luật tồn tại và phát
triển của Đảng. Người khẳng định “Đảng ta la một đảng cầm quyền, Mỗi đảng
viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm
chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn thật trong sạch,phải xứng đáng là người lãnh
đạo,là người đầy tớ trung thành của nhân dân”
1
. Xây dựng, chỉnh đốn Đảng là
nhằm làm cho Đảng thực sự trong sạch, vững vàng về chính trị, tư tưởng và tổ
chức; làm cho đội ngũ cán bộ, đảng viên không ngừng nâng cao phẩm chất và năng
lực trước những yêu cầu ngày càng cao, càng phức tạp của nhiệm vụ cách mạng.
Xây dựng, chỉnh đốn Đảng sẽ làm cho toàn Đảng trở thành một khối thống nhất về
nhận thức và tư tưởng và hành động, đủ sức lái con thuyền cách mạng Việt Nam
tiến về phía trước, vượt qua những khúc quanh đầy thử thách.
Trong điều kiện Đảng đã trở thành Đảng cầm quyền, việc xây dựng, chỉnh
đốn Đảng lại được Hồ Chí Minh coi là công việc càng phải tiến hành thường xuyên
hơn. Bởi lẽ, quyền lực vốn có tính hai mặt: một mặt, quyền lực dùng để cải tạo xã
1
(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập (2002), Nxb CTQG, HN, t.12, tr.510
1

hội cũ, xây dựng xã hội mới nếu biết sử dụng đúng; mặt khác, quyền lực cũng có
sức phá hoại ghê gớm nếu người nắm quyền lực bị thoái hóa, biến chất, đi vào con
đường ham muốn quyền lực, chạy theo quyền lực, tranh giành quyền lực, lạm
quyền, lộng quyền, biến quyền lực của nhân dân thành đặc quyền của cá nhân. v.v
Vì vậy, Đảng phải đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng, chỉnh đốn để hạn chế,
ngăn chặn, đẩy lùi và tẩy trừ mọi tệ nạn do thoái hóa, biến chất trong nội bộ Đảng.
II- Giải quyết vấn đề
1.Vai trò của Đảng theo quan điểm Hồ Chí Minh
- Đảng CSVN đã vạch ra đường lối chủ trương và con đường phát triển
đất nước-Độc lập dân tộc đi lên chủ nghĩa XH
- Đảng lãnh đạo giai cấp công nhân, nhân dân lao động và toàn thể dân tộc
VN thực hiện mục tiêu cách mạng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa XH.
- Đảng là đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân
lao động và của cả dân tộc Việt Nam.Và sự ra đời của đảng đã được toàn thể nhân
dân ủng hộ.
- Đảng CSVN ra đời và tồn tại hoàn toàn phù hợp với quy luật phát
triển của XH đảng không có mục đích tự thân.
2. Đảng ta là một đảng cầm quyền
Trong Báo cáo chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng,
năm 1951, khi nói về thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám 1945, Bác viết: "Chẳng
những giai cấp lao động và nhân dân Việt Nam ta có thể tự hào, mà giai cấp lao
động và những dân tộc bị áp bức nơi khác cũng có thể tự hào rằng: lần này là lần
đầu tiên trong lịch sử cách mạng của các dân tộc thuộc địa và nửa thuộc địa, một
Đảng mới 15 tuổi đã lãnh đạo cách mạng thành công, đã nắm chính quyền toàn
quốc".
Và trong Di chúc- tác phẩm cuối cùng của đời mình, khi nói về Đảng, một lần
2
nữa Bác viết: "Đảng ta là một đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật
sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư.
Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người

đầy tớ thật trung thành của nhân dân".
Theo tư tưởng của Bác Hồ và của Đảng ta từ trước đến nay, khái niệm Đảng
"nắm chính quyền" hay "cầm quyền" là đồng nghĩa với Đảng lãnh đạo chính
quyền.
Những vấn đề nêu trên cho thấy, vấn đề Đảng cầm quyền có ý nghĩa to lớn cả
hai mặt lý luận và thực tiễn trong công tác xây dựng Đảng. ở Việt Nam, Chủ tịch
Hồ Chí Minh là người có tầm nhìn xa trông rộng về vấn đề này, Hiện nay, quan
niệm chung về đảng cầm quyền, đó là thời kỳ mà một đảng đã nắm được chính
quyền và sử dụng chính quyền đó như một công cụ bạo lực để đạt được mục tiêu
chính trị mà đảng đó là người đại diện.
Hồ Chí Minh không hề đưa ra một định nghĩa nào về đảng cầm quyền, hay
Đảng Cộng sản Việt Nam cầm quyền. Nhưng từ trong di sản Hồ Chí Minh, chúng
ta có thể hiểu quan niệm của Người về Đảng Cộng sản Việt Nam cầm quyền như
sau: Thông qua việc nắm quyền, Đảng tiếp tục thực hiện sứ mệnh lãnh đạo của
mình- lãnh đạo xã hội, lãnh đạo hệ thống chính trị- để đạt được mục tiêu cách
mạng mà Đảng đã ghi trên lá cờ của Đảng từ khi ra đời. ở đây, cần nhận thức rõ
đảng cầm quyền là tiếp tục vai trò lãnh đạo đất nước để đạt được mục tiêu, lý
tưởng cách mạng trong điều kiện mới khi đã có chính quyền trong tay.
Nghiên cứu kỹ các bài viết của Hồ Chí Minh thấy rõ Người rất quan tâm tới
Đảng ta từ khi Đảng ta trở thành đảng cầm quyền. Tại sao như vậy?
Thứ nhất, khi trở thành đảng cầm quyền thì mọi sai, đúng về đường lối của
Đảng; tốt, xấu về phẩm chất đạo đức, chính trị của cán bộ, đảng viên không chỉ bó
hẹp trong nội bộ Đảng, mà trở thành hiện tượng của xã hội, tác động mạnh tới xã
hội, gắn chặt với vận mệnh của đất nước. Đảng lãnh đạo hệ thống chính trị, hạt
3
nhân của hệ thống chính trị, là trí tuệ, danh dự, lương tâm của giai cấp, dân tộc, Tổ
quốc, là tấm gương của xã hội. Gương sáng thì nhân dân soi, gương mờ thì dân
quay lưng.
Hai là, Đảng cầm quyền thì tạo ra nhiều thuận lợi cho Đảng thực thi vai trò
lãnh đạo của Đảng, nhưng đồng thời cũng thuận lợi cho nhiều thói hư tật xấu nảy

sinh. Từ khi Đảng lãnh đạo trong điều kiện nắm chính quyền trong tay, hàng trăm
tật bệnh nhanh chóng xuất hiện, đó là “bán thứ vị, bán ngôi thứ”
2
; là trái phép, cậy
thế, hủ hóa, tư túng, chia rẽ, kiêu ngạo, bệnh hiếu danh, óc hẹp hòi, thiếu kỷ luật,
óc địa phương, óc lãnh tụ, bệnh “hữu danh vô thực”, kéo bè kéo cánh, bệnh xu
nịnh a dua, v.v Như vậy, đảng cầm quyền, bên cạnh những thuận lợi, Đảng sẽ
phải đương đầu với nhiều khó khăn, thách thức, đó chính là những nguy cơ của
đảng cầm quyền.
Tư duy của đảng cầm quyền trước hết phải nhận thức đảng cầm quyền nhưng
dân là chủ; đảng cầm quyền để dân làm chủ; đảng cầm quyền lấy dân làm gốc.
Đảng cầm quyền để lãnh đạo toàn dân đạt được mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc
và chủ nghĩa xã hội. Đảng Cộng sản Việt Nam cầm quyền nhưng ra đời từ trong
lòng dân tộc; Đảng của giai cấp, đồng thời là Đảng của dân tộc, Đảng của toàn dân.
Đảng cầm quyền phải sửa ngay lối làm việc, từ cách ( phương thức) lãnh đạo, vấn
đề cán bộ, tư cách và đạo đức cách mạng đến công tác kiểm tra, giám sát, công tác
tư tưởng, v.v
3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về giữ gìn và xây dựng Đảng cộng sản trong
sạch,vững mạnh
Trước lúc đi xa, Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ kính yêu của Đảng và
dân tộc ta đã căn dặn: “Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là
người lãnh đạo, là người đầy tớ trung thành của nhân dân”. Chủ tịch Hồ Chí Minh
đã hiểu rất rõ vai trò của Đảng với sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Thực tiễn 80
2
(2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t.4, tr. 54.
4
năm qua, từ ngày thành lập Đảng đến nay cho thấy, vận mệnh của dân tộc ta đã gắn
liền với vận mệnh của Đảng. Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh là điều kiện
quyết định thắng lợi của sự nghiệp cách mạng Việt Nam.
Theo quan điểm của Người, từ ngày có Đảng, nhân dân ta luôn đi theo Đảng,

rất trung thành với Đảng, do vậy, “Đảng không phải là một tổ chức để làm quan
phát tài. Nó phải làm tròn nhiệm vụ giải phóng dân tộc, làm cho Tổ quốc giàu
mạnh, đồng bào sung sướng”
3
. Muốn thế, Đảng phải trong sạch, phải xứng đáng là
người lãnh đạo, là người đầy tớ trung thành của nhân dân. Quan điểm cách mạng
đó là nguyên nhân, là nguồn gốc sâu xa tạo nên sức mạnh của Đảng để Đảng lãnh
đạo nhân dân đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác, lập nên những kỳ tích vĩ đại.
“Dễ trăm lần, không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong”.
Là người sáng lập và rèn luyện Đảng ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường
xuyên quan tâm đặc biệt tới việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đảng phải là đội tiên
phong của giai cấp và dân tộc, phải hoàn thiện mình để lãnh đạo đất nước. Mỗi khi
cách mạng chuyển giai đoạn chiến lược, Người đều nhắc nhở phải chỉnh đốn Đảng,
làm cho Đảng xứng đáng với yêu cầu nhiệm vụ mới. Người đã nhạy bén thấy trước
những hiện tượng cần phải chỉnh đốn Đảng ngay sau khi kháng chiến chống Mỹ
thắng lợi, nhưng đáng tiếc, chúng ta chưa làm triệt để như Bác căn dặn trong Di
chúc. Trong Di chúc viết tháng 5-1968, Người nhắc nhở: “Việc cần phải làm trước
tiên là chỉnh đốn Đảng”
4
, bởi theo Người xây dựng, chỉnh đốn Đảng vừa là vấn đề
thường xuyên, vừa hết sức cấp bách.Trước lúc đi xa vấn đề Người quan tâm nhất
cũng la Đảng
Theo Hồ Chí Minh, tự phê bình và phê bình là quy luật phát triển, là phương
thức giáo dục, rèn luyện đảng viên và xây dựng đảng, làm cho Đảng ta thường
xuyên trong sạch, vững mạnh. Đây là một luận điểm quan trọng của Người, góp
3
(3 )Hồ Chí Minh: Toàn tập (2009), Nxb CTQG, HN, t.5, tr.249
4
(4 ) Hồ Chí Minh: Toàn tập (2009), Nxb CTQG, HN, t.12, tr.503
5

phần làm phong phú thêm lý luận xây dựng đảng. Người cho rằng, tự phê bình và
phê bình trước hết là để soi vào mình và người khác giúp mình thấy rõ mình hơn
nhằm phát huy ưu điểm, sửa chữa khuyết điểm; để tư tưởng và hành động đúng
hơn, tốt hơn, tiến bộ hơn; để xây dựng đoàn kết, thống nhất trong Đảng
Hồ Chí Minh là người kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, tham
ô, lãng phí. Người coi đó là kẻ thù của chủ nghĩa xã hội. Người yêu cầu “phải giữ
gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật
trung thành của nhân dân”. Để thực hiện tốt điều đó, trước hết đội ngũ cán bộ,
đảng viên phải thật sự trong sạch, vững mạnh, có đủ trí tuệ và năng lực lãnh đạo,
được nhân dân tin yêu, xứng đáng là tấm gương, là ngọn cờ lãnh đạo cách mạng.
Đồng thời đảng phải không ngừng đổi mới và chỉnh đốn đội ngũ. Theo Chủ tịch
Hồ Chí Minh, nguyên nhân sâu xa khiến người đảng viên mắc những căn bệnh
nguy hiểm như kiêu ngạo, hống hách, tham ô, lãng phí chính là chủ nghĩa cá nhân.
“Một dân tộc, một đảng và mỗi con người, ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn
lớn, không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người yêu mến và ca
ngợi nếu lòng dạ không trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân”
5
4. Liên hệ Việt Nam hiện nay
Từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta luôn khẳng định giai cấp công nhân Việt
Nam là giai cấp lãnh đạo cách mạng Việt Nam thông qua đội tiền phong là Đảng
Cộng sản Việt Nam; giai cấp đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến; giai cấp
tiên phong trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, lực lượng đi đầu trong sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; lực lượng nòng cốt trong liên minh
giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của
Đảng. Do đó, xây dựng giai cấp công nhân không ngừng lớn mạnh luôn là nhiệm
vụ quan trọng, cấp bách của Đảng, Nhà nước, của cả hệ thống chính trị và của toàn
xã hội.
5
(5) Hồ Chí Minh: Toàn tập (2009), Nxb CTQG, HN, t.11, tr.405
6

Đảng đã ra nhiều văn kiện nghị quyết về xây dựng và phát huy vai trò của
giai cấp công nhân Việt Nam, khẳng định là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc, đổi mới toàn diện đất nước và tạo ra những bước phát
triển tích cực, mạnh mẽ; tăng nhanh về số lượng, chất lượng.Cùng với đẩy mạnh
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng nền kinh tế tri thức, Đảng đã chú
trọng xây dựng giai cấp công nhân phát triển về số lượng, giác ngộ về giai cấp,
vững vàng về chính trị, tư tưởng, có trình độ học vấn và tay nghề cao, có năng lực
tiếp thu và sáng tạo công nghệ mới, lao động đạt năng suất, chất lượng, hiệu quả
cao, vươn lên làm tròn sứ mệnh lịch sử của mình.
Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh phải gắn với “xây dựng Đảng
trong sạch, vững mạnh”, xây dựng tổ chức công đoàn và các tổ chức chính trị - xã
hội trong giai cấp công nhân lớn mạnh. Tiếp tục đẩy mạnh công tác xây dựng,
chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở
đảng trong các doanh nghiệp. Chú trọng hơn nữa việc lựa chọn những cán bộ ưu tú
trong giai cấp công nhân, góp phần tạo nguồn cán bộ, từng bước tăng dần tỷ lệ cán
bộ xuất thân từ công nhân trong bộ máy lãnh đạo các cấp, sớm ban hành và thực
thi các chính sách, pháp luật đối với tổ chức công đoàn, Đoàn Thanh niên trong các
doanh nghiệp
Đường lối đổi mới đúng đắn, sáng tạo của Đảng đã tạo ra bước đột phá mới,
phát triển nông nghiệp toàn diện, hiệu quả, bền vững theo hướng công nghiệp hóa,
hiện đại hóa nhằm phát huy ưu thế của nền nông nghiệp nhiệt đới gắn với giải
quyết tốt các vấn đề nông dân, nông thôn.
Tuy nhiên trong thời kỳ hiện nay, sự cầm quyền của Đảng Cộng sản Việt
Nam cũng đang đứng trước nhiều khó khăn thử thách mới đòi hỏi phải có sự ứng
xử linh hoạt và đưa ra quyết sách kịp thời. Đảng tiếp tục lãnh đạo sự nghiệp đổi
mới đất nước trong bối cảnh thế giới đang thay đổi rất nhanh, phức tạp, khó lường.
Những thành tựu, kinh nghiệm của 25 năm đổi mới đã tạo cho đất nước thế và lực,
7
sức mạnh tổng hợp lớn hơn nhiều so với trước. Tuy nhiên, nước ta vẫn đang đứng
trước nhiều thánh thưc lớn, đan xen nhau, tác động tổng hợp và diễn biến phức tạp.

Trong đó “ tình trạng suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống của một
bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên, tệ quan liêu, tham, nhũng, lãng phí còn
nghiêm trọng”
6
làm ảnh hưởng đến vai trò của cầm quyền của Đảng ta. Sự cầm
quyền của Đảng ta hiện nay là sự thực hiện nhiệm vụ trước nhân dân, vì nhân dân,
vì dân tộc, cầm quyền theo hiến pháp và pháp luật, cầm quyền dân chủ, sáng tạo,
có trí tuệ, trong sạch, vững mạnh, liêm khiết, không thiên tư, thiên vị. Đây cũng là
cơ sở để dân tin Đảng và chịu sự cầm quyền lãnh đạo trường tồn của Đảng. Chính
vì vậy, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, phòng, tránh các nguy cơ đối với
đảng cầm quyền theo tư tưởng Hồ Chí Minh là một trong những yêu cầu, đòi hỏi
cấp thiết trong giai đoạn hiện nay.
III- Kết thúc vấn đề
Tầm quan trọng của Đảng trong quá khứ cũng như hiện tại là vô cùng to lớn.
Điều 4 của Hiến pháp Việt Nam khẳng định vai trò lãnh đạo tuyệt đối của
Đảng lên Nhà nước và xã hội:
“Đảng Cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt
Nam, đại biểu trung thành quyền lợi của giai cấp công nhân, nhân dân lao động
và của cả dân tộc, theo chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, là lực
lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội”.
Đảng CSVN đã vạch ra đường lối chủ trương và con đường phát triển đất
nước-Độc lập dân tộc đi lên chủ nghĩa XH, Đảng lãnh đạo giai cấp công nhân,
nhân dân lao động và toàn thể dân tộc Việt Nam thực hiện mục tiêu cách mạng độc
lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa XH.Đảng là đại biểu trung thành lợi ích của giai
cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt Nam
6
(6) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI (2011), Nxb
CTQG, HN, tr 29
8
Qua những gì mà Đảng đã làm được ,chúng ta phải biết giữ gìn và xây

dựng Đảng cộng sản Việt Nam ngày càng bền vững và lớn mạnh,luôn luôn đặt
niềm tin tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng
Là đảng cầm quyền, đặc biệt trong thời kỳ đất nước tiến hành CNH, HĐH,
hội nhập ngày càng sâu rộng với thế giới, sự trong sạch của bộ máy Đảng càng là
một đòi hỏi khách quan.Đó là bởi “ngoài lợi ích của giai cấp, của nhân dân, của
dân tộc, Đảng ta không có lợi ích gì khác” Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội là
lý lưởng, là mục tiêu đấu tranh và cũng là lý do tồn tại của Đảng. Đảng ra đời, tồn
tại vì điều đó và toàn bộ hoạt động của Đảng cũng là nhằm đạt được điều đó.
Để đáp ứng yêu cầu của tình hình mới, Đảng phải xây dựng, chỉnh đốn để
ngày càng vững mạnh về mọi mặt. Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh là một
trong những vấn đề có ý nghĩa quyết định đối với thắng lợi của công cuộc đổi mới
đất nước. Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”
đang được thực hiện sâu rộng trong Đảng và trong toàn xã hội sẽ thúc đẩy bước
chuyển biến mới trong công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng, tăng cường sự thống
nhất đoàn kết trong Đảng, làm cho Đảng ngày càng vững mạnh và trong sạch, đủ
sức lãnh đạo và tổ chức nhân dân vượt qua mọi khó khăn, thử thách, đưa đất nước
ngày càng giàu mạnh, đáp ứng lòng mong mỏi của nhân dân.
9