Sáng kiến kinh nghiệm sửa lỗi phát âm cho học sinh lớp 1.DOC

Sửa lỗi phát âm cho học sinh lớp 1
a. Đăt vấn đề
I/ Lý do chọn đề tài.
Tiếng Việt là một môn học chiếm nhiều thời gian trong chơng trình học
của bậc Tiểu học nói chung và lớp 1 nói riêng, coi trọng đồng thời cả 4 kỹ
năng: nghe, đọc, nói, viết trong dạy học Tiếng Việt. Con ngời Việt Nam sử
dụng tiếng Việt là công cụ giao tiếp chính. Học tốt môn Tiếng Việt thì đó sẽ là
phơng tiện giúp các em học tốt các môn học khác. Học xong chơng trình lớp 1
các em phải đọc thông viết thạo. Song thực tế hiện nay còn có một bộ phận học
sinh Tiểu học nói chung và học sinh lớp 1 nói riêng còn mắc rất nhiều lỗi khi
phát âm. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng học sinh phát âm sai và làm
thế nào để khắc phục tình trạng này? Đó là những câu hỏi thiết thực cần sớm
có lời giải đáp, và cũng là mối quan tâm của các nhà làm công tác giáo dục và
những ai tâm huyết với sự nghiệp giáo dục.
II/ Cơ sở lý luận.
Trong các nhà trờng công việc giảng dạy và công việc giáo dục phần lớn
dựa vào sách. Sách là ngời thày thứ hai đối với học sinh. Thông qua việc đọc
sách HS mở rộng tầm hiểu biết về thiên nhiên, xã hội, cuộc sống, con ngời văn
hoá, phong tục tập quán Đọc các tác phẩm văn học HS đợc bồi dỡng về vốn
hiểu biết, năng lực thẩm mỹ, trau rồi kỹ năng sử dụng ngôn ngữ, sử dụng tiếng
mẹ đẻVì vậy việc đọc đối với HS mang ý nghĩa giáo dục rất lớn, nó không
thể thiếu với các hoạt động trong nhà trờng.
1. Xuất phát từ vị trí của môn Tiếng Việt trong nhà trờng tiểu học
và thông qua việc dạy HS đọc, phát âm môn Tiếng Việt.
Nó còn là con đờng để dẫn chúng ta vào thế giới bao la vô tận của tri
thức khoa học và của con ngời. Nếu không am hiểu và vận dụng đúng thì HS sẽ
không bao giờ nhìn thấy ánh sáng hào quang của thế giới tri thức đó. Đọc và
phát âm chuẩn giúp các em không hiểu sai, không hiểu lệch lạc vấn đề.
Cho nên việc phát âm của HS Tiểu học thực sự quan trọng, nhất là đối
với HS lớp 1.
2. Xuất phát từ tầm quan trọng của kỹ năng nghe, nói, đọc, viết của

HS Tiểu học.
Mặc dù mới bớc chân vào nhà trờng Tiểu học nhng các em đã phải lĩnh
hội rất nhiều tri thức, nhất là nghe đọc để viết, mà bậc Tiểu hoc nói chung và
lớp 1 nói riêng là một nền tảng để sau này các em tiếp bớc trên con đờng tri
thức. Trong nhà trờng , giáo viên đánh giá kết quả học tập của HS cũng phải
thông qua năng lực nói, đọc, phát âm. Hoạt động nghe, nói , đọc ,viết không
thể thiếu đợc trong nhà trờng tiểu học, khôngthể thiếu đợc trong hoạt động giao
tiếp bằng ngôn ngữ. Nếu học sinh chỉ biết đọc, không biết viết hay chỉ biết viết
không biết đọc thì hoạt động giao tiếp gặp nhiều khó khăn. Bởi vậy nên việc
đọc đúng và phát âm chuẩn dẫn đến nghe hiểu và viết đợc ở Tiểu học là hết sức
quan trọng, nhất là quá trình đọc đúng và phát âm chuẩn của giáo viên cũng có
rất nhiều ảnh hởng đến các em vì cô là tấm gơng để HS soi mình vào đó.
Mặt khác, ngời nói và ngời viết có diễn đạt đợc đúng ý mình hay không;
ngời nghe, ngời đọc có hiểu đợc chính xác, đầy đủ nội dung cần thông báo hay
không là phụ thuộc vào mức độ thuần thục của 4 hoạt động: nghe, nói, đọc,
viết. Vì vậy mà giao tiếp ngời nói phát âm sai nhiều sẽ làm cho ngời nghe giảm
sự chú ý, hiệu quả của giao tiếp sẽ kém. Đối với giờ học tiếng Việt đặc biệt là
giờ học vầnvà tập đọc nếu HS phát âm sai nhiều sẽ dẫn đến chất lợng giờ học
không đạt yêu cầu. Bởi vậy nhiệm vụ của ngời GV Tiểu học là phải cung cấp
1
Sửa lỗi phát âm cho học sinh lớp 1
cho HS các quy tắc và rèn luyện để các em có kỹ năng nói và thói quen phát
âm đúng. Đối với HS Tiểu học các em có phát âm chuẩn thì mới nói đúng, mới
hay khi viết, mới chuẩn chính tả và mới có thể tiến tới đọc diễn cảm.
III/ Cơ sở thực tiễn.
Trong xã hội hiện đại nh ngày nay, khi mà nền kinh tế, khoa học kỹ
thuật và nền giáo dục nớc nhà phát triển nh vũ bão, tiến tới hội nhập với thế
giới con ngời phải giao tiếp nhiều, giao tiếp rộng thì việc phát âm chuẩn lại
càng trtở nên bức thiết. Một ngời phát âm chuẩn, đọc đúng, đọc hay, đọc diễn
cảm cũng chính là biểu hiện của con ngời có ý thức, có hiểu biết, có văn hoá.

Thực tế hiện nay trong giao tiếp xã hội hay ở chính trong các hội nghị;
các buổi thuyết trình của các nhà chính trị khi mà các đại biểu phát biểu ý kiến
chúng ta nghe thấy rất buồn cời vì những phát âm sai:
Ví dụ :
- Đã đến giờ nàm (làm) việc.
- Tôi xin lói (nói) với các đồng chí
Hay có HS lên tới trung học rồi còn nói:
- Xin phép cô cho em đi mua vợ. (vở)
-
Đây là kết quả của giảng dạy và giáo dục trong nhà trờng Tiểu học.
Ngay tại thời điểm hiện nay trên địa bàn huyện Lý Nhân và ở trờng tôi
hiện nay thì tình trạng phát âm sai còn phổ biến. Do ảnh hởng của ngôn ngữ
địa phơng HS ở đây phần lớn sai ở các âm phụ âm đầu l/n; d/r/gi; s/x; ch/ tr.
Ngoài ra các em còn phát âm sai, lẫn lộn giữa các thanh hỏi - nặng, ngã - hỏi,
ngã - nặng ; các vần u iu, ơu iêu ,
Yêu cầu tối thiểu của 1 HS đã hoàn thành bậc Tiểu học là phải đọc thông
viết thạo. Nhng đọc thông viết thạo không có nghĩa là chỉ cần đọc đợc, viết đ-
ợc mà phải đạt đợc những yêu cầu tối thiểu của Tiếng Việt đó là:
- Phát âm chuẩn
- Không nói ngọng hay đọc sai, lẫn phụ âm đầu. Nếu HS đã đạt đợc
những yêu cầu trên thì hoạt động viết của các em rất dễ dàng. Có đọc đúng thì
mới viết đúng. Có phát âm chuẩn thì ngời nghe mới hiểu mình nói gì và không
gây cời ở những cuộc họp hay những lúc cần nghiêm túc. Vì vậy đọc đúng và
phát âm chuẩn ở bậc Tiểu học nhất là lớp 1 là một điều quan trọng bậc nhất khi
các em đến trờng.
Một ngời đọc đúng, đọc hay dễ thu hút, lôi cuốn ngời nghe, làm cho họ
chú ý hơn đến điều mà mình đang đọc, tránh tình trạng tâm lý tẻ nhat . Một ng-
ời đọc không đúng, phát âm không chuẩn sẽ không thu hút đợc ngời nghe mà
nhiều khi gây sự khó chịu, nực cời cho mọi ngời.
Qua quá trình giảng dạy trong trờng Tiểu học, tôi đã hiểu đợc phần nào

thực tế giảng dạy ở nhà trờng. Nhiều khi giáo viên dạy các em đọc trong các
giờ học vần, tập đọc, có em còn đọc sai, đọc cha chuẩn, GV vẫn phải tiếp tục
giảng bài mới không sửa sai cho các em để cho kịp thời gian của tiết học. Thực
tế với khả năng của HS lớp 1, nhiều em thông minh, nhanh hiểu, tiếp thu bài tốt
nhng vẫn còn một số em học kém, tiếp thu chậm. Các em lại học ở lớp 1 nên
việc giảng dạy của giáo viên cũng gặp ít nhiều khó khăn. Bởi vì nếu cứ giành
nhiều thời gian cho các em học kém thì các em khá sẽ cảm thấy nhàm chán
Vì vậy trong một lớp không thể có tất cả các em đều học tốt, phát âm chuẩn đ-
ợc. Điều này đã làm cho tôi suy nghĩ rất nhiều là làm sao để giảm tỷ lệ HS đọc
sai, phát âm không chuẩn tới mức độ tối thiểu. Bởi vậy tôi đã lên kế hoạch
2
Sửa lỗi phát âm cho học sinh lớp 1
nghiên cứu, tìm hiểu nguyên nhân và áp dụng một số biện pháp nhằm khắc
phục thực trạng trên.
B. giải quyết vấn đề.
- Để có một phơng pháp cụ thể và hữu hiệu nhằm nâng cao năng lực phát
âm của HS tôi tiến hành nghiên cứu:
I/ Thực trạng tình hình học sinh phát âm sai
- Qua một thời gian trực tiếp giảng dạy phần âm và phần vần tôi thấy
tình hình đọc của các em HS lớp mình ở mức trung bình, tình trạng phát âm sai
còn khá phổ biến, đa số giữa các em còn nhầm lẫn giữa các cặp phụ âm : l - n;
s - x; tr - ch; gi r - d . Một số các em còn phát âm sai ở vần, thanh, tiếng. Cụ
thể tôi đã tiến hành khảo sát chất lợng phát âm của HS lớp 1A do tôi chủ nhiệm
và lớp 1B lần một qua hai bài tập đọc (Bài 37 và 42 Sách Tiếng Việt lớp 1
tập 1)
Bài 1 :
Gió từ tay mẹ
Ru bé ngủ say.
Thay cho gió trời
Giữa trời oi ả.

Bài 2 : Buổi tra, Cừu chạy theo mẹ ra bờ suối. Nó thấy bầy hơu nai đã ở đấy
rồi.
Cho thấy kết quả nh sau:
Lớp Sĩ số
Lỗi
n- l ch - tr s - x gi - r - d
Vần, thanh,
tiếng
1A
25 8 = 323% 6 = 24% 6 = 24% 4 = 16% 3 = 12%
1B 27 8 = 29,6% 7 = 25,9% 4 = 14,8% 5 = 18,5 % 3 = 11,1%
* Nhận xét:
Qua khảo sát 2 bài tập đọc trên đây tôi nhận thấy HS phát âm chuẩn cha
nhiều. Lỗi mà HS mắc phải là các cặp phụ âm n - l ở các tiếng nh:
Cặp n - l:
nó đọc thành ló
nai đọc thành lai
Cặp s - x:
say đọc thành xay
Cặp tr - ch:
tra đọc thành cha
trời đọc thành chời
chạy đọc thành trạy
Cặp gi - r - d:
gió đọc thành dó
ru đọc thành du
Vần, thanh, tiếng:
ngủ đọc thành ngụ
đã đọc thành đá
hơu đọc thành hiêu

cừu đọc thành cìu
3
Sửa lỗi phát âm cho học sinh lớp 1
Để đảm bảo độ chính xác và để kiểm tra xem tình trạng phát âm sai có
ảnh hởng gì đến việc viết chính tả hay không, tôi đã tiến hành kiểm tra viết
chính tả nghe đọc qua các bài và tôi nhận thấy đa phần HS khi đọc cũng nh
trong khi viết còn nhầm lẫn giữa các cặp âm: l - n; tr - ch; s - x; gi r d . Cụ
thể tôi đã kiểm tra hai bài chính tả:
Bài 1: Gió lùa kẽ lá
Lá khẽ đu đa
Gió qua cửa sổ
Bé vừa ngủ tra
Bài 2:
Những bông cải nở rộ nhuộm vàng cả cánh đồng. Trên trời bớm bay lợn
từng đàn.
* Nhận xét:
Qua hai bài chính tả nghe đọc tôi nhận thấy phần lớn các em phát âm
sai thì dẫn đến viết sai. Tuy nhiên có một số em phát âm sai nhng viết lại đúng
hoặc viết sai nhng phát âm lại đúng (nguyên nhân này chỉ có thể do các em
trong khi GVđọc các em cha chí ý lắng nghe.)
Sau khi khảo sát tình hình về năng lực phát âm của HS tôi đi tìm hiểu
nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên.
II/ Nguyên nhân dẫn đến tình trạng phát âm sai
1/ Do ảnh hởng của tiếng địa phơng.
Nh chúng ta đã biết, tâm lý HS Tiểu học là lứa tuổi rất hay bắt chớc
việc làm, lời nói của ngời lớn. Các em còn nhỏ nên cha phân biệt đợc đúng, sai.
Mà địa phơng tôi dạy nhân dân thờng nói ( phát âm) sai nhiều ở các cặp âm: l -
n ; tr - ch ; s - x; gi r d do thói quen thờng phát âm nhẹ, không cong lỡi;
về vần thờng sai: vần u thành iu; ơu thành iêu cho dễ nói nh rợu thành riệu.
Ngay từ khi còn nhỏ các em đợc nghe bà, mẹ hát ru đợc ngời thân dạy nói. Lớn

lên các em tiếp xúc và giao tiếp với mọi ngời xung quanh, mọi ngời phát âm sai
các em sẽ bắt chớc học theo, dẫn đến trở thành các thói quen trong giao tiếp.
Sự quan tâm của gia đình đến việc học hành của con cái còn ít hoặc là
không quan tâm, phó mặc cho nhà trờng. Cha mẹ các em do bận công việc, lo
làm ăn không thờng xuyên kiển tra con em mình học tập nh thế nào nên lực
học các em chỉ đạt TB, năng lực phát âm cha cao mặc dù một số em nhận thức
rất tốt.
2/ Về phía giáo viên
- Bản thân GV là ngời địa phơng nên có thể GV còn phát âm cha chuẩn.
Mà chúng ta đã biết lứa tuổi HS Mầm non, Tiểu học là lứa tuổi hay bắt chớc,
tin yêu thày cô giáo. Các em luôn coi thày cô giáo là tấm gơng sáng mẫu mực
trong mọi hành vi cử chỉ, điệu bộ, ngôn ngữ. Các em bắt chớc và làm theo.
Chính vì vậy, muốn cho HS phát âm chính xác thì yêu cầu GV dạy từ Mầm non
cũng phải phát âm chuẩn ( không chỉ trong giờ dạy mà trong cả giao tiếp hằng
ngày).
- Khi HS phát âm sai bản thân GV không xây dựng ý thức, thói quen cho
HS tự sửa sai cho nhau. Mặt khác trong các tiết học vần và tập đọc đợc phân bố
tơng đối nhiều và thời gian dành cho 1 tiết học là 35 đến 40 phút, đôi khi GV
còn mải truyền thụ kiến thức, nội dung bài mới, mải lo kết thúc tiết học đúng
thời gian quy định nên bỏ qua việc luyện đọc, luyện phát âm cho HS hoặc có
luyện nhng qua loa cha triệt để.
- Ngoài những giờ tập đọc học vần GV cha chú trọng rèn cách phát âm
cho HS trong các tiết học khác.
4
Sửa lỗi phát âm cho học sinh lớp 1
Ví dụ: Trong tiết toán, khi cho HS đọc đề bài toán thì yêu cầu HS cũng
phải phát âm đúng, có phát âm đúng từ ngữ thì mới hiểu nội dung bài toán.
3/ Về phía học sinh
- ở lớp: bản thân HS trong giờ học Tiếng Việt hay trong các giờ học
khác không tập trung nghe cô giáo đọc mẫu phát âm mẫu những tiếng hay

nhầm lẫn, những tiếng khó. T tởng của các em bị phân tán nên các em không
xác định đợc cách phát âm của các cặp phụ âm : l - n ; tr - ch; s - x; gi r
d. Đồng thời đọc sai cả những vần, tiếng khác nh: u thành iu; ơu thành iêu.
nhầm cả dấu thanh, chẳng hạn: những đọc thành nhứng, vở đọc
thành vợ.
- ở nhà: Các em cha chú ý luyện đọc, trong giao tiếp với ngời thân khi
phát âm sai cũng không chú ý sửa, hoặc biết ngời lớn và bản thân phát am sai
cũng không sửa mà cứ nói theo thế cho dễ nói.
Nh vậy bản thân các em không có ý thức hoặc thiếu ý thức sửa sai khi
phát âm. Các em còn coi nhẹ việc phát âm mà không biết tầm quan trọng của
nó.
Ngoài ra còn một vài em nói ngọng từ nhỏ phát âm không rõ ở một số
âm đầu và vần.
Trên đây là một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng HS phát âm sai.
Là một GV trực tiếp giảng dạy ở khối lớp 1 tôi nhận thấy việc sửa chữa
và uốn nắn để nâng cao năng lực phát âm cho HS là một điều kiện hết sức quan
trọng và cấp thiết đối với những ngời làm công tác GD. Muốn hình thành đợc
thói quen luyện phát âm ở HS Tiểu học, giúp các em phát âm chuẩn thì GV
phải có chơng trình, kế hoạch cụ thể để uốn nắn sửa chữa cho các em. Hiểu đợc
tâm lý HS đây lầ lứa tuổi để uốn nắn, dễ hình thành thói quen, tiếp thu nhanh,
nếu khắc phục đợc các nguyên nhân trên đây thì các em sẽ phát huy tốt hơn,
chuẩn xác hơn.
Bởi vậy trong thời gian qua, tôi đã đa ra một số biện pháp nhằm tháo gỡ
từng bớc giúp HS nâng cao dần năng lực phát âm tạo điều kiện để các em học
lên các lớp trên tốt hơn.
III/ một số biện pháp
1. Đẩy mạnh công tác xẫ hội hoá giáo dục.
- Đến gặp và trao đổi trực tiếp với đ/c phát thanh viên của xã, đề nghị
đ/c đó rất thông cảm và cố gắng chú ý khi đọc tin tức, văn bản trên loa phóng
thanh thì phát âm cho chuẩn mực.

- Tuyên truyền qua các buổi họp phụ huynh để các bậc phụ huynh nắm
đợc tầm quan trọng và cách tiến hành phối hợp với nhà trờng trong việc dạy dỗ
con em mình nói chung, đặc biệt trong việc rèn cho các em có kĩ năng, thói
quen phát âm chuẩn.
- Gặp gỡ các phụ huynh có con em phát âm cha chuẩn. Trao đổi về tình
hình học tập ở lớp của em đó. Đề nghị phụ huynh phối kết hợp rèn khả năng
phát âm cho các em bằng cách:
+ Thờng xuyên đôn đốc, kiểm tra việc học tập của con em.
+ Trong giao tiếp hằng ngày, khi thấy các em phát âm sai thì cần uốn
nắn sửa chữa ngay.
+ Các bậc phụ huynh khi giao tiếp với trẻ nhỏ cần chú ý nói (phát âm)
chuẩn mực để làm gơng cho các em. Tránh tình trạng ngời lớn phát âm tự do
làm cho các em bắt chớc theo sẽ tạo thành thói quen xấu.
2/ Đối với giáo viên:
5
Sửa lỗi phát âm cho học sinh lớp 1
Muốn HS phát âm đúng, nâng cao năng lực phát âm điều quan trọng trớc
tiên là GV phải nắm chắc phơng pháp bộ môn, cụ thể là nắm đợc tiến trình, ph-
ơng pháp dạy tập đọc, học vần.
Một yếu tố không kém phần quan trọng là GV cần phải phát âm chuẩn
xác trong tất cả các giờ học, trong mọi lúc giao tiếp để học sinh bắt chớc và
làm theo. GV phải là tấm gơng sáng cho các em noi theo, mọi cử chỉ, hành
động của GV đều phải mẫu mực. Tuyệt đối GV không đợc phát âm sai.
- GV luôn luôn phải có ý thức, thói quen sửa lỗi phát âm cho HS trong
tất cả các môn học cũng nh trong giao tiếp giữa cô và trò. Đặc biệt cần chú ý
đến các tiết tập đọc và học vần - hai môn học đợc đọc và phát âm nhiều. Khi
thấy HS phát âm sai GV phải hớng dẫn tỉ mỉ, kiên trì giúp các em phát âm
đúng, đọc đúng. Khi HS có sự tiến bộ cần khen ngợi ,động viên kịp thời ,
khuyến khích các em cầu tiến.
- Để sửa lỗi cho HS ở các cặp phụ âm: l - n; tr - ch; s - x; gi r d .

GV cần hớng dẫn các em cách phát âm những phụ âm mà các em hay nhầm
lẫn .
Bớc đầu tiên GV đa ra một số tiếng:
+ Tiếng có phụ âm đầu là s x : nh xa sa
+ Tiếng có phụ âm đầu là n l : nh nói lói ; lòng - nòng
+ Tiếng có phụ âm đầu là ch tr : nh châu trâu
+ Tiếng có phụ âm đầu là gi r - d : nh giận rận dận
Sau đó GV phát âm mẫu từng tiếng. Tiếp theo đó GV dùng lý thuyết
giảng giải cho HS cách phát âm, cho HS phát âm thử từng phụ âm, khi đợc rồi
mới ghép các phụ âm đó vào tiếng. Chẳng hạn:
+ Âm n: là âm tắc vang nên khi phát âm đầu lỡi thẳng.
+ Âm l: là phụ âm sát vang nên khi phát âm đầu lỡi cong, vòm miệng
trên hơi thoát ra ngoài.
Tơng tự nh trên, GV cũng hớng dẫn cách đọc, phân biệt các cặp ch tr ;
gi r d cùng với cá vần, tiếng khó để HS đọc đúng, chính xác. Hay những
em không phân biệt đợc dấu hỏi, dấu ngã nh ngã đọc thành ngá ; hỏi
đọc thành hõi, GV cần trực tiếp hớng dẫn, sửa cho từng em và yêu cầu em
đó đọc nhiều lần.
3/ Đối với HS
- Trớc hết GV cần cho các em thấy rõ tầm quan trọng của việc phát âm
đúng. Có thể đa ra một số chuyện gây cời do phát âm sai nh: Tha cô cho em về
lấy vợ ( vở) để các em thấy tác hại của việc phát âm sai.
- GV cần tạo hứng thú học tập cho các em không chỉ trong giờ tập đọc,
học vần mà cả trong các giờ học khác hớng sự chú ý của các em vào việc nghe
cô hớng dẫn cách phát âm. Ngoài việc hớng dẫn trong giờ, trớc lớp, GV cũng
cần phải giúp cho các em hiểu nghĩa của từ để giúp cho việc phát âm đúng. Có
đọc đúng thì mới viết đúng.
- Đối với những HS nói ngọng từ nhỏ, khi phát âm không phân biệt đợc
một số âm đầu hoặc dấu thanh hỏi, sắc, ngã, nặng; sai vần nh:
anh đọc là ăn

ngã đọc là ngá
hiểu đọc là hiệu
sẻ đọc là sẽ
GV cần có sự quan tâm đặc biệt, chú ý gần gũi uốn nắn, động viên các
em. Cần dành nhiều thời gian hơn các em khác để sửa sai cho các em, giúp các
6
Sửa lỗi phát âm cho học sinh lớp 1
em phát âm đúng, phân biệt đợc dấu thanh. Có nh vậy khi viết mới đúng, với
các em này phải đọc nhiều lần sau đó mới cho viết. Giao từ khó, tiếng khó để
các em về nhà luyện và có hình thức kiểm tra. Đặc biệt cần có sự phối kết hợp
với gia đình để tìm hiểu rõ nguyên nhân để từ đó cùng với gia đình có biện
pháp giúp các em tiến bộ (nếu cần có thể nhờ bác sỹ t vấn thêm nếu các em đó
ngọng bệnh lý )
GV cần chú ý hết sức nhiệt tình, kiên trì không nôn nóng, vội vã giúp HS
chuyển biến dần. Chẳng hạn trong gìơ học vần, tập đọc GV gọi những HS phát
âm yếu, ngọng nhiều hơn. Thờng xuyên kiểm tra, động viên kịp thời khi các
em có tiến bộ, nh thế sẽ tạo cho các em hứng thú trong học tập, có ý thức và
thói quen trong việc sửa lỗi phát âm. Lấy gơng những HS tiến bộ để khuyến
khích các em khác noi theo. Có nh vậy mới phát huy đợc tính tích cực của HS.
Trong qúa trình sửa lỗi cho HS điều tối kị nhất là GV không đợc nhại lại
khi HS phát âm sai, cũng không nên trách mắng hay có hình thức kỷ luật phạt
HS làm cho các em thấy mặc cảm hay tự ti các em không sửa đợc lỗi hoặc
không muốn sửa lỗi.
Cho những HS hay phát âm sai, phát âm yếu ngồi cạnh những HS phát
âm chuẩn và giao nhiệm vụ cho những em này kèm cặp giúp đỡ bạn, giúp bạn
sửa lỗi, uốn nắn kịp thời.
Ngoài thời gian giúp đỡ các em trên lớp, GV cần đa ra một số từ, câu
khó về nhà các em tự luyện. GV có thể đọc mẫu, hớng dẫn tỷ mỷ về cách đọc
phát âm thế nào cho đúng, kiểm tra các em có tiến bộ không vào đầu giờ học
buổi sau.

Ví dụ: GV đa ra một số từ sau:
- leo núi, lăn lông lốc
- trái chín
- say sa, xào xạc
- gió rung rinh cành lá
- nhanh nhẹn
Với biện pháp trên các em có thể nhớ lâu hơn và tình trạng đọc vẹt
không thể xảy ra.
- GV có thể đa ra một số từ giống nhau nhng khác nghĩa nh châu và
trâu
+ trâu : con trâu
+ châu : châu á
hay no và lo
+ lo: lo lắng
+ no: ăn no
- Giải nghĩa những từ giống nhau nhng khác nghĩa cho các em biết và đa
ra một số từ khác cho các em suy nghĩ và nêu lên ý kiến của mình về cách
hiểu từ và giải thích ý nghĩa của từ. Thờng xuyên kiểm tra kết quả của các em
và tiếp xúc gần gũi với các em để hiểu các em nhiều hơn.
- GV cần có kế hoạch luyện phát âm từ thấp đến cao, từ đơn giản đến
phức tạp và có tốc độ tăng dần nh: Trớc tiên luyện cho các em phát âm đúng
các âm, vần sau đó tiến tới luyện tiếng, từ và tiếp theo luyện đến câu, đoạn, bài;
từ đọc đúng đến đọc hay, đọc diễn cảm.
* Tóm lại: Các phơng pháp trên cần phải áp dụng một cách liên tục, dần
dần và khoa học thì mới có hiệu quả.
7
Sửa lỗi phát âm cho học sinh lớp 1
Sau khi đi sâu nghiên cứu tìm hiểu tình hình và thực trạng phát âm sai
của HS, tìm ra một số nguyên nhân và biện pháp thích hợp nhằm nâng cao
năng lực phát âm cho HS và đã áp dụng vào lớp 1A do tôi trực tiếp giảng dạy.

IV / Kết quả đạt đợc sau khi áp dụng các biện pháp
trên:
Để xem xét kết quả sau khi áp dụng các biện pháp trên, tôi tiến hành
khảo sát chất lợng phát âm của lớp tôi lần 2. Và khảo sát chất lợng tại lớp 1B
(lớp không đợc áp dụng các biện pháp trên và do GV cao tuổi dạy)
Tôi cho HS 2 lớp đọc bài:
Bài 73 - TV lớp 1 tập 1
Con gì có cánh
Mà lại biết bơi
Ngày xuống ao chơi
Đêm về đẻ trứng
Bài 77 TV lớp 1 tập 1
Những đàn chim ngói
Mặc áo màu nâu
Đeo cờm ở cổ
Chân đất hồng hồng
Nh nung qua lửa
Số liệu thống kê nh sau:
Lớp Sĩ số
Lỗi
n- l ch - tr s - x gi - r - d
Vần, thanh,
tiếng
1A
25 2 = 8% 2 = 8% 1 = 4% 2 = 8% 0 = 0%
1B 27 7 = 25,9% 5 = 18,5% 2 = 7,4% 3 = 11,1 % 2 = 7,4%
* Nhận xét:
Qua khảo sát lần 2 cho thấy lớp 1B không áp dụng các biện pháp trên
của tôi thì chất lợng phát âm hầu nh vẫn nh cũ, sự tiến bộ là không đáng kể.
Còn lớp 1A của tôi chất lợng phát âm có sự tiến bộ rõ rệt. Số HS phát âm đúng

tăng lên. Nhìn vào kết quả đạt đựơc tôi rất phấn khởi và tự tin vào những biện
pháp mà mình đã đa ra. Điều đáng mừng là một số HS trớc kia đọc yếu mắc
nhiều lỗi (có em măc tới 2 đến 3 lỗi phát âm) bây giờ đợc sự hỗ trợ, giúp đỡ,
uốn nắn cách phát âm theo các biện pháp mà tôi đã đa ra có tiến bộ rõ rệt.
Những cặp phụ âm mà trớc đây các em hay nhầm lẫn trong cách phát âm: n -
l ; ch tr ; gi - r d, bây giờ các em đã phát âm tơng đối chuẩn. Khi phát
âm cũng ít sai hơn, nếu sai chỉ cần cô giáo nhắc là em phát âm lại thì HS đó tự
sửa đợc ngay. Từ đó HS viết chính tả cũng ít sai và chuẩn xác hơn. Tỷ lệ HS
phát âm sai giảm đi đáng kể, nhất là cặp phụ âm n - l từ chỗ có 8 em mắc lỗi
trong lần khảo sát thứ nhất thì lần khảo sát thứ 2 chỉ còn 2 em. Số HS phát âm
sai ở các cặp ch - tr; gi- r d; s x cũng giảm đi rõ rệt. Số HS phát âm sai về
vần, thanh điệu cũng giảm đi trong khi đó thời gian áp dụng các biện pháp trên
cha lâu. Nhìn vào kết quả khảo sát ta thấy số HS sai lỗi phát âm giảm dần đáng
kể. Điều này cho thấy các em đã nhận ra đợc cái sai của mình và sửa sai đợc.
Nhng đây mới là kết qủa bớc đầu. Muốn chấm dứt và hạn chế tối đa tình trạng
8
Sửa lỗi phát âm cho học sinh lớp 1
này đòi hỏi phải có một thời gian lâu dài để rèn luyện cho các em. Tôi nhận
thấy trong thời gian vừa qua mình cha thể sửa hết lỗi phát âm cho HS, nhng
những biện pháp mà tôi đa ra là những biện pháp khá hữu hiệu và tích cực, có
tác dụng trực tiếp, thiết thực đối với HS.
C/ kết luận
Qua quá trình giảng dạy và thời gian trực tiếp sửa lỗi phát âm cho HS,
tôi thấy việc sửa lỗi cho HS nói chung và HS lớp 1 nói riêng là một yêu cầu cấp
bách và cần thiết. Bởi vì HS biết đọc đúng, viết đúng là biểu hiện của sự hoàn
thiện góp phần giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt. Muốn sửa lỗi phát âm và
nâng cao năng lực phát âm cuả HS trớc tiên ngời GV phải nhận thức vai trò
nhiệm vụ và tầm quan trọng của việc phát triển nhân cách toàn diện của con
ngời nói chung.
- Muốn nâng cao nănglực phát âm cho HS thì điều quan trọng trớc tiên là

ngời GV phải tự hoàn thiện mình để trở thành ngời mẫu mực, là tấm gơng sáng
trong cách phát âm, nói năng trớc HS để các em noi theo. Ngời GV phải thờng
xuyên trau dồi kinh nghiệm, nhiệt tình, năng động và phải có tâm huyết với
nghề nghiệp. Đặc biệt là phải tích luỹ đợc vốn kiến thức phong phú về tiếng mẹ
đẻ thờng xuyên nâng cao kỹ năng đọc và phát âm cho bản thân.
Trong qua trình sửa lỗi phát âm cho HS đòi hỏi sự khéo léo tinh tế của
ngời thày. Làm thế nào để HS thấy việc rèn luyện cách phát âm là điều cần
thiết, có lợi cho các em, đồng thời nâng cao trình độ văn hoá cho xã hội.
Luyện cách phát âm cho HS Tiểu học ngời GV phải nắm đợc đặc điểm
tâm lý của các em, có biện pháp khen, chê kịp thời, khéo léo.
- Khuyến khích các em ham đọc sách, báo, truyện bổ ích để nâng cao
năng lực tự đọc, năng lực t duy, sự hiểu biết về các mặt trong cuộc sống. Đồng
thời qua các hình thức này giáo dục t tởng, tình cảm cho các em.
- GV cần kết hợp chặt chẽ với gia đình, xã hội để dành sự quan tâm đến
HS nhiều hơn. Việc rèn phát âm cho HS phải ở mọi lúc, mọi nơi và liên tục.
Theo tôi trên đây là những bài học cần thiết đối với những GV muốn sửa
lỗi phát âm cho HS. Tuy nhiên việc áp dụng những biện pháp này vào từng lớp
cụ thể đòi hỏi phải có sự khéo léo, linh hoạt, kiên trì của cả thày và trò. Đây là
một vấn đề khó thực hiện song vẫn làm đợc nếu có sự kiên trì, có sự tìm tòi
công phu các biện pháp nhằm tháo gỡ. Việc sửa lỗi phát âm cho HS có đạt kết
quả cao hay không còn phụ thuộc vào khả năng, lòng nhiệt tình của mỗi GV.
Phải xuất phát từ lòng yêu nghề, mến trẻ, có tâm huyết với nghề thì chất lợng
giáo dục mới đạt hiệu quả cao. Đồng thời còn phụ thuộc vào bản thân HS có ý
thức tự rèn luyện, sửa sai hay không. Tóm lại, thành công trong việc nâng cao
năng lực phát âm cho HS phụ thuộc vào cả thày và trò.
D/ những vấn đề còn tồn tại
Trong khoảng thời gian nghiên cứu và áp dụng các biện pháp nâng cao
năng lực phát âm cho HS tôi thấy rằng năng lực phát âm của HS đã đạt đợc
mức khá. Đó là kết quả đáng mừng. Tuy nhiên mức độ này cha ổn định, ít
nhiều vẫn có sự dao động. Bởi vì vẫn còn một số em lơ là trong việc phát âm,

cha hình thành cho mình ý thức, thói quen tự rèn luyện cách phát âm đúng,
chính xác. Bên cạnh đó còn có những lý do chủ quan và khách quan khác phần
nào tác động đến các em. Chẳng hạn khi đọc bài do không chú ý các em phát
âm sai; trong khi đọc đề toán HS phát âm sai mà GV không sửa để tránh mất
thời gian của tiết học; trong khi giao tiếp với mọi ngời nhất là cha mẹ, những
ngời thân trong gia đình không chú ý sửa sai cho các em. Trong lúc trò chuyện,
9
Sửa lỗi phát âm cho học sinh lớp 1
vui chơi cùng bạn bè các em hay nói tự do, cha có ý thức, thói quen phát âm
chuẩn và tự sửa sai cho nhau. Điều quan trọng là việc rèn luyện phát âm cho
HS là một quá trình lâu dài, đòi hỏi ngời GV phải kiên trì, tỉ mỉ giúp đỡ, uốn
nắn kịp thời nhất là đối với HS yếu kém, phát âm ngọng từ nhỏ. Có nh vậy mới
thực hiện tốt mục tiêu giáo dục, nhiệm vụ giáo dục đào tạo thế hệ trẻ, đặc biệt
là lứa tuổi hiếu động của HS Tiểu học.
E/ ý kiến đề xuất.
Để góp phần nâng cao năng lực phát âm cho HS nói riêng cũng nh hiệu
quả học tập nói chung tôi có một số đề xuất sau:
- Mỗi GV khi thi tuyển vào trờng s phạm thì cần có thêm một phần thi
điều kiện nữa là thi đọc ( đọc đúng, phát âm chuẩn, không ngọng)
- Mỗi GV cần tự học hỏi để nâng cao kỹ năng nghiệp vụ s phạm và cần
phải tâm huyết với nghề.
- Các cấp các ngành tiếp tục tạo điều kiện hỗ trợ về mặt kinh phí cũng
nh tinh thần thời gian cho GV Tiểu học tiếp tục học nâng cao ( cao đẳng, đại
học)
- Mở các lớp bồi dỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ GV Tiểu học
nói chung, đặc biệt là các đồng chí GV cao tuổi bằng cấp cha đạt chuẩn trong
thời gian ngắn để các đồng chí đợc học tập nhiều hơn về đổi mới phơng pháp
dạy học Tiếng Việt cũng nh các môn khác và nâng cao năng lực chuyên môn.
- Cùng với sự đóng góp của nhân dân, các cấp các ngành, đặc biệt là
UBND xã tạo điều kiện xây dựng trờng lớp đủ các điều kiện về cơ sở vật chất,

ánh sáng, trang thiết bị phục vụ cho việc giảng dạy.
10