Giáo án điện tử ngữ văn khối 7

Giáo án Ngữ Văn 7
Tiết 1 - Tuần 1. Bài 1
Văn bản: Cổng trờng mở ra
( Lí Lan )
Kết quả cần đạt:
Cảm nhận và thấm thía những tình cảm thiêng liêng, sâu nặng của cha mẹ đối với con cái;
thấy đợc ý nghĩa lớn lao của nhà trờng đối với cuộc đời mỗi con ngời.
Nắm đợc cấu tạo và ý nghĩa của các loại từ ghép
Hiểu rõ về liên kết văn bản, một trong những tính chất quan trọng nhất của VB
Tiết 1 - Đọc hiểu văn bản :
Cổng trờng mở ra
Ngày soạn :.2/9/2007.
Ngày dạy :8/9/2007
I.Mục tiêu bài học:
Giúp học sinh hiểu đợc tâm trạng của ngời mẹ khi đứa con lần đầu tiên đến trờng, qua đó
thấy đợc tình cảm và tấm lòng của ngời mẹ dành cho con.
II.Chuẩn bị đồ dùng :
Sách bài tập,Sách ĐHVB,Bảng phụ.
III.Các b ớc lên lớp:
1.ổn định
2.Kiểm tra: vở ghi, vở soạn và SGK của HS
3.Bài mới
Giới thiệu bài: Em hãy nhớ lại ngày khai trờng đầu tiên của mình, hãy kể lại cảm tởng
Tiến trình bài dạy:
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1:Hớng dẫn HS đọc và
chú thích .
? VB này có cách đọc ntn?
Em hãy đọc văn bản.
? Văn bản có xuất xứ ntn ?
H Giải nghĩa từ: nhạy cảm, háo

hức, khai trờng
? Những từ đó thuộc lớp từ nào đã
học
Hoạt động 2 Tìm hiểu nội dung
VB
? VB này là lời của ai? Nói về điều
gì?
? Tìm những chi tiết miêu tả việc làm,
cử chỉ của mẹ vào đêm trớc ngày khai
trờng
? Qua đó bộc lộ tâm trạng gì của mẹ?
? Vì sao mẹ có những tâm trạng nh
Hoạt động của trò
Đọc, tóm tắt ND, chú thích
Tình cảm, nhẹ nhàng
Khai trờng: mở trờng buổi
đầu tiên
Từ mợn, từ HV
Lời của mẹ nói với con
trai ;
Ngắm nhìn con ngủ, nghĩ
về những việc con làm,
không tập trung trằn trọc,
ko ngủ đợc, nhớ về ngày
ktrờng đtiên của mình
- Vì mẹ rất yêu con, quan
tâm đến con, bởi mẹ đã đợc
hởng tình yêu thơng ấy từ
Nội dung cần đạt
I/ Đọc, chú thích

* Đọc:
* Chú thích
-Xuất xứ văn bản :
- Giải nghĩa từ:
II/ Tìm hiểu VB
* Tâm trạng của mẹ
trong đêm trớc ngày
khai trờng của con :
- xốn xang, bồi hồi trớc
bớc đời đầu tiên của
con
1
Giáo án Ngữ Văn 7
vậy?
? Qua đó em thấy mẹ là ngời thế nào?
? Em có biết 1 câu ca dao, danh ngôn
hay 1 bài thơ nói về tấm lòng ngời mẹ
- Con là mầm đất tơi xanh
Nở trong tay mẹ, mẹ ơm mẹ trồng
Hai tay mẹ bế mẹ bồng
Nh con sông chảy nặng dòng phù sa
Mẹ nhìn con đẹp nh hoa
Con trong tay mẹ thơm ra giữa đời
Sao tua rua đã lên rồi
Con ơi có cả đất trời bên con
Cho dù đạn réo ma bom
Con trong tay mẹ vẫn ngon giấc nồng
Vẫn mơ tiếp giấc mơ hồng
Ru con tiếng mẹ bay vòng quanh nôi
? Ngời mẹ đang nói chuyện trực tiếp

với con không?Theo em ngời mẹ
đang nói với ai?
? Cách viết này có tác dụng gì?
? Câu văn nào nói lên tầm quan trọng
của nhà trờng với thế hệ trẻ?
? Hiểu đợc tqtrọng đó, mẹ đã định
nói với con ntn trong buổi ngày mai
khi con đến trờng?
? Em hiểu TG kỳ diệu đó là gì?
? Đọc xong VB, em hiểu thêm điều gì
về mẹ và vai trò của nhà trờng?
? Tại sao VB có tựa đề Cổng trờng
mở ra-? VB này có cốt truyện và có
1 chuỗi sviệc nh ở lớp 6 không?
H- Quan sát đoạn VB nói về ý nghĩ
của mẹ về giáo dục nớc Nhật
Thảo luận:
- TG của điều hay, lẽ phải, của tình
thơng và đạo lý làm ngời
- ánh sáng tri trức nhân loại
- tình bạn, tình thầy trò cao đẹp
- Vô cùng quan trọng
* Khái quát: Qua VB, em hiểu đợc sự
bà ngoại, tình cảm ấy là 1
sự tiếp nối thế hệ, là truyền
thống hiếu học.
- Không có mặt trời thì hoa
không nở, không có ngời
mẹ thì cả anh hùng và nhà
thơ đếu không có M.G.

- Đang tâm sự với chính
mình
- Giúp tác giả đi sâu vào TG
tâm hồn, miêu tả tinh tế tâm
trạng hồi hộp, trăn trở, xao
xuyến, bâng khuâng
> Nội tâm nv bộc lộ sâu
sắc, đậm chất trữ tình biểu
cảm
HS tự bộc lộ
-Không mà chủ yếu chỉ là
tâm trạng
- Ai cũng sau này
> cả XH qtâm, quyền của
trẻ em là đợc học tập
- Đi đi mở ra > lời
động viên
- Mẹ có tấm lòng sâu
nặng, quan tâm sâu sắc
đến con
> ngời mẹ yêu con vô
cùng
là 1 cách thể hiện trong
VB biểu cảm
- TG của ớc mơ và khát
vọng
- TG của niềm vui
> nhà trờng là tất cả
tuổi thơ
* Vai trò của nhà trờng

với thế hệ trẻ
2
Giáo án Ngữ Văn 7
quan tâm, chăm lo của mẹ dành cho
con, hiểu đợc tqtrọng vô cùng của
ngày đầu tiên đến trờng mốc
qtrọng của cuộc đời con > chăm lo
về trí tuệ.
-Gọi HS đọc ghi nhớ.
Hoạt động 3:Hớng dẫn luyện tập
IV.HDVN:
- Cảm nghĩ của em về ngời mẹ trong
văn bản Cổng trờng mở ra.Soạn
văn bản Mẹ tôi.
HS đọc ghi nhớ.
-Cảm nghĩ của em về ngời
mẹ trong văn bản Cổng tr-
ờng mở ra.
- HS trao đổi ý kiến 2 BT
(SGK)
* Ghi nhớ:
III/ Luyện tập
Tiết 2- Văn bản: Mẹ tôi
- Etmônđôđơ Amixi-
Ngày soạn :
Ngày dạy :
-
I. Mục tiêu bài học:
- Giúp HS hiểu đợc t/d lời khuyên của bố về lỗi của 1 đứa con với mẹ. Thấm thía những
tình cảm thiêng liêng sâu nặng của cha mẹ với con cái.

II.Chuẩn bị đồ dùng:
Sách bài tập,sách ĐHVB,bài soạn.
III. Các b ớc lên lớp:
1. ổn định
2. Kiểm tra:
Bài học sâu sắc nhất mà em rút ra đợc từ văn bản Cổng trờng mở ra là gì?
3. Bài mới
* Giới thiệu : Trong cuộc đời mỗi chúng ta, ngời mẹ có 1 vị trí và ý nghĩa hết sức lớn lao,
thiêng liêng và cao cả, nhng không phải khi nào ta cũng có ý thức hết đợc điều đó. Chỉ đến khi
mắc những lỗi lầm ta mới nhận ra tất cả. VB Mẹ tôi sẽ cho ta 1 bài học
* Tiến trình bài dạy:
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1:
Hớng dẫn HS đọc tác phẩm tìm
hiểu chú thích .
Gọi HS đọc văn bản.
? Nêu hiểu biết của em về tác giả
? VB cần đọc với giọng ntn?
? Em hiểu thế nào là: lễ độ, hối
hận, vong ân bội nghĩa
Hoạt động của trò
H - Đọc VB
- Nhà văn ý
- Diễn cảm, nhẹ nhàng
Nội dung cần đạt
I/ Đọc, chú thích
1. Đọc:
2. Chú thích :
- Tác giả:
- Tác phẩm :

- Giải nghĩa từ.
3
Giáo án Ngữ Văn 7
? Hãy TT bức th của ngời cha ?
Hoạt động 2: Tìm hiểu nội
dung VB
? VB này viết về điều gì?
? enricô đã giới thiệu bức th của
bố ntn? Tởng tợng và kể lại
? Biết đợc lỗi lầm của con, ngời
cha đã có thái độ ra sao? Câu nói
nào thể hiện? Từ ngữ nào diễn tả?
? Tìm những từ ngữ, hình ảnh, lời
lẽ trong bức th thể hiện thái độ
buồn bã, tức giận của bố?
? Tại sao thể hiện sự tức giận của
mình mà ngời bố lại gợi đến mẹ?
? Bố đã nêu lên nỗi đau gì khi 1
đứa con mất mẹ để giáo dục
enricô?
? Hãy tìm 1 số từ ghép trong
đoạn này nói lên nỗi đau của đứa
con mất mẹ?
? Bố đã thể hiện sự kiên quyết
của mình ntn?
? Bố đã khuyên con phải xin lỗi
mẹ ntn?
? Qua bức th, em thấy bố đã giáo
dục enricô điều gì?
? Tất cả những thái độ của bố đợc

bày tỏ bằng cách viết ntn? Trong
bức th, thỉnh thoảng bố lại gọi
con: enricô của bố ạ cách
viết đó có tác dụng gì?
? Vì thế đã tác động đến enrico ra
sao?
? Qua bức th, em còn thấy bố thể
hiện tình cảm với mẹ của enrico
ntn?
? Ngời mẹ không trực tiếp xuất
hiện trong câu chuyện, nhng ta
vẫn thấy hiện lên rất rõ nét. Vì
sao?

HS tóm tắt
- Miêu tả thái độ, tình cảm và
những suy nghĩ của ngời bố tr-
ớc lỗi lầm của con và sự tôn
trọng của ông đối với vợ mình.
- Rất tức giận, buồn bã.
Sự hỗn láo của con nh một
nhát dao đâm vào tim bố vậy
Thà rằng bố không có con,
còn hơn là thấy con bội bạc
- Cho con thấy đợc công ơn
của mẹ, khơi gợi tình cảm
trong con đối với mẹ.
H - Đọc đoạn VB Con sẽ cay
đắng thơng yêu đó
- yếu đuối, chở che, cay đắng,

đau lòng, thanh thản, lơng
tâm,
- Bắt con phải xin lỗi mẹ. Cho
con thời gian thử thách
- Cầu xin mẹ hôn con
- Phải lễ phép, biết kính trọng
và ghi nhớ công ơn của bố mẹ
và phải thành khẩn sửa chữa
lỗi lầm.
- Thể hiện tình cảm yêu thơng,
trìu mến
- xúc động vô cùng
- Dạy con thủ thỉ, tâm tình, tha
thiết, lời giáo huấn thấm sâu
vào tâm hồn con
> bức th là nỗi đau, sự tức
giận cực điểm của bố, nhng
cũng là lời yêu thơng tha thiết
- enrico đợc sống trong 1
gđình hạnh phúc.
II/ Tìm hiểu VB
1. Thái độ, tình cảm,
suy nghĩ của ngời cha
* Với con khi con mắc
lỗi lầm:
- buồn bã, tức giận
- nghiêm khắc, kiên
quyết phê phán
- giáo dục đạo đức cho
con

- yêu thơng con hết mực
* Với mẹ:
Rất trân trọng
2. Hình ảnh ngời mẹ:
4
Giáo án Ngữ Văn 7
? Qua bức th ngời bố gửi con, em
thấy enrico có một ngời mẹ ntn?
? Cách để cho nv bộc lộ qua cái
nhìn của ngời khác có t/d gì?
? Từ hình ảnh ngời mẹ hiền trong
tâm hồn con, bố đã viết 1 câu thật
hay nói về lòng hiếu thảo, đạo
đức làm ngời. Em hãy tìm những
câu nói ấy
?Tại sao bố không nói chuyện với
enrico mà lại viết th?
-> Bài học ứng xử trong gđ, ở tr-
ờng, ngoài XH
GV :Mẹ tôi chứa chan tình
phụ tử, mẫu tử, là bài ca tuyệt đẹp
của những tấm lòng cao cả.
Đ. Amixi đã để lại trong lòng ta
hình ảnh cao đẹp thân thơng của
ngời mẹ hiền, đã giáo dục bài học
hiếu thảo đạo làm con
- Rút ra bài học.
Hoạt động 3:
Hớng dẫn HS luyện tập
1. Hãy chọn 1 đoạn trong th của

bố enrico có nội dung thể hiện
vai trò vô cùng lớn lao của mẹ
2. Liên hệ với bản thân mình xem
đã lần nào nỡ gây ra 1 sự việc
khiến mẹ buồn phiền?
Trình bày suy nghĩ, tình cảm?
IV.HDVN :
-Tại sao nói câu: Thật đáng
xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào
chà đạp lên tình yêu thơng đó là
1 câu thể hiện sự liên kết xúc
cảm lớn nhất của ngời cha với 1
lời khuyên dịu dàng?
-Soạn văn bảnCuộc chia tay
của những con búp bê
- Bố đã kể về mẹ cho enrico
nghe > ngời mẹ xuất hiện
qua cái nhìn của bố
> lý giải cho nhan đề Mẹ
tôi
- Tăng tính khách quan của
sviệc, thể hiện tình cảm và thái
độ của ngời kể
- Con hãy nhớ rằng tình yêu
thơng, kính trọng cha mẹ là
tình cảm thiêng liêng hơn cả.
Thật đáng xấu hổ và nhục nhã
cho kẻ nào chà đạp lên tình
yêu thơng đó
Thảo luận:Tình cảm sâu sắc

thờng tế nhị, kín đáo
Viết th là chỉ nói riêng cho ng-
ời mắc lỗi biết, vừa giữ đợc sự
kín đáo, tế nhị không làm ngời
mắc lỗi mất lòng tự trọng
HS- Đọc phần ghi nhớ: SGK
HS Tự lựa chọn
- Có thể chọn phần ghi
nhớ.
- Yêu thơng, hy sinh tất
cả vì con
> cao cả, lớn lao
* Ghi nhớ:SGK
III/ Luyện tập
5
Giáo án Ngữ Văn 7

Tiết 3: Từ ghép
Ngày soạn:
Ngày dạy:
I.Mục tiêu bài học:
- Trên cơ sở ôn tập khái niệm từ ghép đợc học từ lớp 6, HS hiểu thêm về các loại từ ghép
và nghĩa của cac loại từ ghép đó.
II.Chuẩn bị đồ dùng.
Bài tập, Bảngb phụ.
III.Các b ớc lên lớp:
1
. ổ
n định
2. Kiểm tra:

VB Mẹ tôi đã đem đến cho em bài học gì? hãy đọc 1 đoạn VB mà em cho là sâu sắc
nhất?
3. Bài mới:
* Giới thiệu: Lớp 6 các em đã đợc học về từ và cấu tạo từ TV. Hãy nhắc lại thế nào là từ
ghép?
Từ ghép là những từ phức đợc tạo ra bằng cách ghép các tiếng có quan hệ với nhau về
nghĩa.
Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về các loại từ ghép và nghĩa
* Tiến trình bài dạy:
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1:
Hớng dẫn HS tìm hiểu về các loại
từ ghép
G Ghi sẵn VD1, VD2 SGK
? Trong các từ ghép bà ngoại,
thơm phức tiếng nào là tiếng
chính, tiếng phụ bổ sung nghĩa cho
tiếng chính?
? Vai trò của tiếng chính, phụ?
? Quan hệ giữa tiếng chính và
phụ? Nhận xét về vị trí của tiếng
chính?
? Các tiếng trong 2 từ ghép Quần
áo Trầm bổng có quan hệ với
nhau ntn? Có phân ra tiếng chính,
tiếng phụ không?
? Theo em có mấy cách ghép tạo
ra mấy kiểu từ ghép?
G: Kiểu ghép các tiếng không
ngang hàng nhau về nghĩa có tiếng

C P gọi là từ ghép C P
? Thế nào là từ ghép C P?
Hoạt động của trò
* Xét VD:
H- Đọc VD1
- bà ngoại, thơm phức
- tiếng chính là chỗ dựa. Tiếng
phụ bổ sung nghĩa cho t.chính
- không ngang hàng
- tiếng chính đứng trớc
H- Đọc VD2
- bình đẳng, ngang hàng
- 2 cách > 2 kiểu
- từ ghép C P có tiếng C &
tiếng P bổ sung nghĩa cho
tiếng C. Tiếng C đứng trớc,
Nội dung cần đạt
I/ Các loại từ ghép
* Ví dụ:
-bà ngoại
-thơm phức
1. Từ ghép C-P
6
Giáo án Ngữ Văn 7
G: Kiểu ghép những tiếng ngang
hàng, bình đẳng về NP tạo ra từ
ghép đẳng lập.
? Từ ghép đẳng lập là gì?
Hoạt động 2 Hớng dẫn HS tìm
hiểu nghĩa của từ ghép? So sánh

nghĩa của từ bà ngoại với nghĩa
của từ bà (lớp 6 đã học cách giải
nghĩa)
? Cả bà nội và bà ngoại đều có
chung 1 nét nghĩa là bà, nhng
nghĩa của 2 từ này khác nhau. Vì
sao?
? Tơng tự thơm, thơm phức
? So sánh nghĩa của từ ghép C- P
với nghĩa của tiếng chính?
Vậy từ ghép C-P có t/c gì?
? So sánh nghĩa của từ quần áo
với nghĩa của mỗi tiếng quần,
áo
? Tơng tự trầm bổng
? So sánh nghĩa của từ ghép ĐL
với nghĩa của từng tiếng?
Vậy từ ghép ĐL có t/c gì?
G: Đa tình huống
Có 1 bạn nói: tớ mới mua 1 cuốn
sách vở. Theo em bạn ấy nói 1
cuốn sách vở là đúng hay sai. Vì
sao? Chữa lại cho đúng.
G: chốt, những đơn vị kiến thức
cần nhớ
tiếng P đứng sau.
- Cho VD về 2 loại từ ghép
H- 2 em lên bảng điền BT2, 3
(1 nửa SGK)
- Đọc phần ghi nhớ: SGK

- Quan sát VD1 trên bảng
- bà: ngời đàn bà sinh ra mẹ
(cha)
bà ngoại: sinh ra mẹ
bà nội: sinh ra cha
- Do t/dụng bổ nghĩa của tiếng
phụ
- Thơm: có mùi thơm dễ chịu
khiến ngời ta thích ngửi
- Thơm phức: rất thơm
- Thơm mát: nhẹ nhàng, tự
nhiên
- Hẹp hơn, cụ thể hơn
- Quần: 1 thứ trang phục có 2
ống thờng mặc phía dới cơ thể
- áo: , phía trên cơ thể
- Quần áo: chỉ trang phục nói
chung mang nghĩa khái quát
- Trầm: âm thanh ở mức độ
thấp
- Bổng:
cao
- Trầm bổng: âm thanh lúc cao
lúc thấp nghe vui tai
- Có nghĩa kquát hơn
H- Đọc ghi nhớ SGK
Chia nhóm:
- Sách vở là từ ghép ĐL mang
nghĩa kquát, chỉ chung > sai
- Sách, vở là D chỉ vật tồn tài

dới dạng cá thể nên có thể đếm
đợc
> trong giao tiếp phải kết
2. Từ ghép đẳng lập
* Ghi nhớ:SGK
II/ Nghĩa của từ ghép
- Từ ghép C-P có tính
chất phân nghĩa
- Từ ghép đẳng lập có
tính chất hợp nghĩa
* Ghi nhớ
7
Giáo án Ngữ Văn 7
Hoạt động 3:
Sau BT 1, 2, 3 rút ra kết luận
Sau BT 5rút ra kết luận
IV.HDVN:
- BT 6, 7
- Học thuộc ghi nhớ
- Và chuẩn bị tiết 4
hợp từ cho chính xác, đúng
nghĩa
- Làm BT SGK
- Từ 1 tiếng có nghĩa ta có thể
tạo ra rất nhiều từ ghép khác
nhau cả ĐL và C-P.
Các tiếng phụ tuy có tác dụng
phân nghĩa để cấu tạo từ ghép
làm tên gọi của 1 loại sự vật
nhng không nên từ nghĩa của

tiếng phụ để suy ra 1 cách máy
móc, hiểu sai
III/ Luyện tập
BT 1, 2, 3
BT4 đã làm trong qtrình
lý thuyết
BT5

Tiết 4: Liên kết trong văn bản
Ngày soạn :
Ngày dạy :
I.Mục tiêu bài học:
Giúp HS thấy: muốn đạt đợc mục đích giao tiếp thì VB phải có tính liên kết (về hthức
ngôn ngữ và nội dung ý nghĩa)
Vận dụng kiến thức đã học để bớc đầu xây dựng đợc những VB có tính liên kết
II.Chuẩn bị đồ dùng:
Bảng phụ, Văn bản mẫu.
III.Các b ớc lên lớp:
1. ổn định
2. Kiểm tra: Có mấy loại từ ghép? nghĩa của từ ghép?
3. Bài mới:
* Giới thiệu: HS nhắc lại VB là gì? VB có những t/chất nào?
VB là các tác phẩm văn học và văn kiện ghi bằng giấy tờ
VB là 1 thể thống nhất và trọn vẹn về nội dung ý nghĩa, hoàn chỉnh về hình thức
* Tiến trình bài dạy:
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1: Hớng
dẫn HS tìm hiểu về
liên kết và phơng tiện
liên kết trong VB

? Những câu trong VD
đợc trích trong VB
nào? ndung 3?
? Theo em, nếu bố
Hoạt động của trò
* Xét VD
H- Đọc đoạn VB VD1.a SGK
- Mẹ tôi
- Không.Vì các câu cha có sự liên
Nội dung cần đạt
I/ Liên kết và ph ơng tiện
liên kết trong VB
1. Tính liên kết trong VB
8
Giáo án Ngữ Văn 7
enrico chỉ viết mấy câu
này thì enrico có hiểu
điều bố muốn nói
không?
? Nêu lý do?
? Muốn cho đoạn văn
có thể hiểu đợc thì nó
phải có tính chất gì?
? Đoạn văn thiếu ý gì
mà trở nên khó hiểu?
? Em hãy sửa lại đoạn
văn để En hiểu đợc ý
bố
? Nhắc lại nội dung
chính của VB Mẹ tôi

? Chỉ ra sự thiếu liên
kết trong đoạn văn?
? Hãy sửa lại để thành
1 đoạn văn có nghĩa
? Từ ngữ còn bây giờ
và từ con giữ vai trò
gì trong câu văn đoạn
văn?
? Từ 2VD cho biết
1VB có tính liên kết tr-
ớc hết phải có điều
kiện gì?
? Cùng với điều kiện
ấy các câu trong VB
phải sử dụng các ph-
ơng tiện gì?
Hoạt động 2: Hớng
dẫn HS luyện tập
Sắp xếp các câu văn
cho hợp lý
Điền các từ ngữ vào
chỗ trống
kết, không nối liền. Mỗi câu mang 1
nội dung khác nhau
- Liên kết
H- Đọc ghi nhớ 1
H - Đọc đoạn văn 1.a
- ý lộn xộn, không rõ ràng
- thiếu cái tâm trạng, thái độ của ng-
ời cha với sự thiếu lễ độ của enrico

> đoạn văn đã đợc liên kết về nội
dung: các câu đều hớng về ý chung:
sự xúc cảm ban đầu rất mạnh mẽ khi
bố biết con vô lễ với mẹ
H- đọc đoạn văn VD2.b
- câu 2 thiếu từ nối còn bây giờ
- đứa trẻ > sai
> diễn đạt thiếu mạch lạc, đoạn
văn khó hiểu
- là phơng tiện liên kết
> từ, câu là những phơng tiện ngôn
ngữ dùng để liên kết VB
- thống nhất về nội dung, trọn vẹn về
hình thức (hoàn chỉnh)
- từ, câu
H- Đọc phần ghi nhớ SGK
- 1 4 2 5 3
- Các câu không liên kết về nội dung
- bà, bà, cháu, bà, bà, cháu, thế là
Liên kết là một trong những
tính chất quan trọng nhất của
VB
2. Phơng tiện liên kết trong
VB
* Liên kết về nội dung các
câu cùng hớng về chủ đề
chính, gắn bó chặt chẽ
* Liên kết về phơng diện hình
thức ngôn ngữ
* Ghi nhớ: SGK

II/ Luyện tập
BT1
BT2
BT3
9
Giáo án Ngữ Văn 7
IV.HDVN:
- BT4, 5
- Soạn cuộc
chia tay của những con
búp bê.
Tuần 2 - Bài 2.
Văn bản: Cuộc chia tay của những con búp bê
Ngày soạn :
Ngày dạy :
Kết quả cần đạt:
- Thấy đợc tình cảm chân thành và sâu nặng của hai em bé trong câu chuyện. Cảm nhận
đợc nỗi đau đớn xót xa những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh gia đình bất hạnh và biết
thông cảm chia xẻ
- thấy đợc tqtrọng của bố cục trong VB. Có ý thức xây dựng bố cục khi tạo lập VB
- Hiểu rõ kn mạch lạc trong VB, từ đó biết tạo lập VB
Tiết 5, 6.
Văn bản: Cuộc chia tay của những con búp bê
I.Mục tiêu bài học:
-Thấy đợc cái hay của truyện là ở cách kể chuyện chân thật và cảm động.
II.Chuẩn bị đồ dùng:
-Bảng phụ,Bài soạn.
III.Các b ớc lên lớp:
1. ổn định
2. Kiểm tra: - Thế nào là liên kết trong VB?

- Cho biết những phơng tiện liên kết trong VB?
3. Bài mới:
* Giới thiệu bài
* Tiến trình bài dạy:
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1: Hớng dẫn HS
đọc, tóm tắt VB.
? VB có thể chia ra mấy phần?
? Truyện viết về ai, về việc gì?
Ai là nhân vật chính trong
truyện?
Hoạt động của trò
4 phần:
p1. Từ đầu giấc mơ thôi: Thành nghĩ
về những điều đã qua
p2. Tiếp nh vậy: việc chia đồ chơi
p3. Tiếp tôi đi: cảnh chia tay của 2
anh em với cô giáo
p4. Còn lại: cảnh 2 anh em chia tay
- Cuộc chia tay của 2 anh em Thành và
Thuỷ
Nội dung cần đạt
I/ Đọc, chú thích
1. Xuất xứ:
Là truyện ngắn đ-
ợc giải nhì trích
trong Tuyển tập
thơ văn đợc giải
thởng cuộc thi về
Quyền trẻ em

1992
10
Giáo án Ngữ Văn 7
Hoạt động 2: Tìm hiểu VB.
*Tình huống:
- Truyện đợc kể theo ngôi thứ
mấy? Tác dụng?
- Nhận xét cách mở đầu truyện
có giống với bố cục 3 phần th-
ờng thấy ở thể loại truyện đã
học ở lớp 6 không?
? Tìm những chi tiết trong
truyện diễn tả tâm trạng đau
khổ của 2 anh em Thành
? Hai anh em đã có hành động
gì?
? Cảnh Thuỷ chào từ biệt cô và
các bạn khiến em có cảm nhận
ntn?
? Chi tiết nào trong cuộc chia
tay của Thuỷ với lớp học làm
cô giáo bàng hoàng và khiến
em cảm động nhất? Vì sao?
? Giây phút chia tay của 2 anh
em đã diễn ra ntn?
> nỗi đau khổ của Thuỷ và
Thành trớc bi kịch gia đình đã
đợc Khánh Hoài thể hiện qua
nhiều chi tiết xúc động, chứa
chan tình nhân đạo

? Hãy tìm các chi tiết trong
truyện để thấy 2 anh em Thành
Thuỷ rất mực gần gũi, thơng
yêu chia sẻ và quan tâm đến
nhau
? Thành đã nghĩ về câu chuyện
em vá áo cho mình từ hồi lớp 5
với tình cảm ntn?
? Khi mẹ bảo chia đồ chơi, hai
anh em đã làm gì?
? Lời nói và hành động của
Thuỷ khi thấy anh chia hai con
búp bê có gì mâu thuẫn?
Theo em có cách nào giải
*Thảo luận:
- Ngôi 1 Tôi là ngời chứng kiến sviệc
xảy ra và là ngời cũng chịu nỗi đau
> thể hiện sâu sắc những suy nghĩ, tình
cảm và tâm trạng nvật
Tăng tính chân thực, thuyết phục
- Cách vào truyện đột ngột bằng lệnh
chia đồ chơi của mẹ
> ngời đọc ngạc nhiên, hồi hộp theo
dõi câu chuyện
- Suốt đêm 2 anh em đều khóc, nớc mắt
tuôn ra nh suối, ớt đẫm cả gối và hai
cánh tay áo
- Thuỷ lặng lẽ đặt tay lên vai anh
- Thành khẽ vuốt mái tóc em
- Rất xúc động

- Đứng nép vào gốc cây. Cắn chặt môi
im lặng mắt đăm đăm nhìn
- Thuỷ sẽ không đi học nữa, do nhà bà
ngoại xa trờng quá, mẹ bảo sẽ sắm cho
em thúng hoa quả ra chợ bán
> Thuỷ đã bị tớc đi quyền đợc đi học,
đợc vui chơi
- Thuỷ khóc nấc lên, trèo lên xe lại tụt
xuống
- Thành mếu máo và đứng nh chôn
chân xuống đất
> hai anh em Thành Thuỷ là trẻ con
song đã cảm nhận đợc rõ nỗi đau, sự đổ
vỡ quá lớn khi gia đình tan vỡ. Hai anh
em không còn quyền đợc sống hạnh
phúc cùng cha mẹ dới một mái ấm gia
đình
- Thuỷ vá áo cho anh
- Thành giúp em học, chiều nào cũng
đón em, vừa đi vừa trò chuyện
- Thành nhờng hết đồ chơi cho em, Thuỷ
để lại con vệ sỹ
- Rất đỗi thơng yêu
- Anh nhờng tất cả cho em
- Em để lại hết cho anh
Thảo luận:
- Một mặt Thuỷ giận dữ không muốn
II/ Tìm hiểu VB
1. Nỗi đau khổ
của những đứa

con thơ
- Hai anh em vô
cùng đau khổ và
cảm thấy cô đơn
- Thủy nh ngời
mất hồn, loạng
choạng, buồn bã.
- Thành đau đớn,
lặng lẽ, bơ vơ
2. Tình cảm hai
anh em
- Thành và Thủy
rất mực gần gũi,
thơng yêu, chia sẻ
và quan tâm đến
nhau
11
Giáo án Ngữ Văn 7
quyết đợc mâu thuẫn ấy
không?
? Kết thúc truyện, Thuỷ đã lựa
chọn cách giải quyết ntn?
Chi tiết này gợi lên trong em
những suy nghĩ và tình cảm
gì?
? Cử chỉ Thuỷ để lại con búp
bê em nhỏ cho anh và những
lời dặn búp bê có làm em xúc
động không? tại sao?
- Nói lên tình anh em của

Thành và Thuỷ hết sức sâu sắc
và dù trong hoàn cảnh chia ly
nào tình cảm ấy vẫn tồn tại
mãi mãi nh hình ảnh 2 con búp
bê ở bên nhau
? Trong truyện có những đoạn
tả cảnh
? Em hãy giải thích tại sao khi
dắt Thuỷ ra khỏi trờng, tâm
trạng của Thành lại kinh ngạc
thấy mọi ngời vẫn đi lại bình
thờng và nắng vẫn vàng ơm
trùm lên cảnh vật
? Theo em, đặt đầu đề truyện
là cuộc chia tay của những
con búp bê có ý nghĩa gì?
? Tác giả muốn nhắn gửi đến
mọi ngời điều gì?
? Nhận xét cách kể chuyện của
tác giả? Cách kể này có t/dụng
gì trong việc làm nổi rõ nội
dung, tt của truyện?
GV - Hãy chấm dứt những
cuộc chia tay đau đớn nh cuộc
chia tay của hai anh em Thành
Thuỷ trong truyện để bảo
vệ và gìn giữ những tình cảm
tự nhiên, trong sáng của gia
đình, để làm tròn trách nhiệm
chia rẽ 2 con búp bê, nhng mặt khác lại

rất thơng anh sợ đêm không có con vệ
sỹ canh cho anh ngủ
> muốn giải quyết mâu thuẫn chỉ có
một cách duy nhất là gia đình Thuỷ
đoàn tụ, hai anh em không phải chia tay.
- Thuỷ để lại con em nhỏ để chúng
không bao giờ phải xa nhau
> gợi trong lòng ngời đọc lòng thơng
cảm cho cảnh ngộ của hai anh em, th-
ơng cho sự bất hạnh quá lớn của Thành
và Thuỷ.
> Chi tiết này khiến ngời đọc thấy sự
chia tay của 2 em nhỏ là không nên có
> thức tỉnh các bậc làm cha làm mẹ
H- Theo dõi đoạn kết
- Thành kinh ngạc vì thấy mọi việc đề
diễn ra bình thờng, cảnh vật vẫn rất đẹp,
cuộc đời vẫn bình yên thế mà sao hai
anh em lại phải chịu đựng sự mất mát và
đổ vỡ quá lớn
> Đây là 1 diễn biến tâm lý đợc tác giả
miêu tả rất chính xác làm tăng thêm nỗi
buồn sâu thẳm, trạng thái thất vọng bơ
vơ của nvật trong truyện
- Thể hiện đợc chủ đề câu chuyện. Anh
em Thành Thuỷ cũng nh 2 con búp bê:
trong sáng, ngây thơ, vô tội thế mà phải
chia tay nhau > xót xa, thơng cảm
- Gia đình đổ vỡ, bố mẹ ly hôn, con cái
chịu nhiều thiệt thòi, đau đớn. Con cái

không chỉ chịu nỗi khổ về cuộc sống vật
chất mà còn chịu nỗi đau tinh thần. Mất
cha mẹ là một nỗi đau đã đành. Cha mẹ
còn sống mà con cái bị chia lìa xa cách
là sự mất mát quá lớn
- Ngời đọc thấm thía rằng: tổ ấm gia
đình là vô cùng quý giá và quan trọng.
Mọi ngời hãy cố gắng bảo vệ và gìn giữ,
không nên vì bắt cứ lý do gì làm tổn hại
đến những tình cảm tự nhiên, trong sáng
ấy.
- Kể chuyện bằng nghệ thuật miêu tả
12
Giáo án Ngữ Văn 7
của bố mẹ đối với con cái.
Gọi HS đọc ghi nhớ
Hoạt động 3: Luyện tập
Câu chuyện đã để lại cho
em ý nghĩ gì về hạnh phúc gia
đình, về nghĩa vụ của cha mẹ
đối với con cái?
IV.HDVN:
-Học tốt ghi nhớ SGK
-Soạn Bố cục trong
VB .
tâm lý nvật, tả cảnh vật xung quanh
- Lời kể chân thành, giản dị, phù hợp với
tâm trạng nvật.
- HS tự bộc lộ.
- HS có thể trao đổi với nhau để trả lời.

* Ghi nhớ: SGK
III/ Luyện tập

Bài 2 Tiết 7 Bố cục trong văn bản
Ngày soạn.
Ngày dạy
I.Mục tiêu bài học:
- HS hiểu sự cần thiết phải có bố cục khi viết văn bản và các yêu cầu cần đạt đối với 1 bố
cục VB.
II.Chuẩn bị đồ dùng.
Bảng phụ ,Văn bản mẫu.
III.Các b ớc lên lớp:
1. ổn định
2. Kiểm tra: Em hãy nêu ý nghĩa truyện Cuộc chia tay của những con búp bê?
3. Bài mới
* Giới thiệu
* Tiến trình:
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1: Làm rõ kn bố cục VB
và những yc
? Nêu nội dung chính của 1 lá đơn
xin nghỉ học
? Các trình tự trên có thể đảo lộn đ-
ợc không? vì sao?
G- Sự sắp đặt nội dung các phần
trong VB theo 1 trình tự hợp lý đợc
gọi là bố cục
? Bố cục trong VB là gì?
? Vì sao khi xây dựng VB cần phải
quan tâm đến bố cục?

Hoạt động 2:
Hoạt động của trò
* Phần chính:
- Đơn gửi ai?
- Ai gửi đơn?
- Lý do gửi đơn?
- Nguyện vọng, yêu cầu
- Không, vì lá đơn sẽ rất lộn xộn
không theo một trật tự nhất định
> ngời đọc không hiểu
> không đạt mục đích giao tiếp
Nội dung cần đạt
I/ Bố cục và những
yêu cầu về bố cục
trong văn bản
1. Bố cục của VB
Ghi nhớ: SGK
2. Những yêu cầu
13
Giáo án Ngữ Văn 7
? Câu chuyện trên đã có bố cục cha?
? Bản kể trong ngữ văn 6 và bản kể
VD có những câu văn về cơ bản là
giống nhau, nhng tại sao bản kể VD
lại khó nắm đợc trong đó nói
chuyện gì?
Gợi ý: Gồm mấy đoạn? Các câu
văn có tập trung quanh 1 ý lớn
không? ý đoạn này có phân biệt đợc
với ý đoạn kia không?

> Muốn đợc tiếp nhận dễ dàng thì
các đoạn trong VB phải rõ ràng, bố
cục phải rành mạch
Gọi HS ví dụ.
? Cách kể chuyện trên bất hợp lý ở
chỗ nào?
? Hãy sắp xếp lại bố cục truyện?
? Nêu các điều kiện để bố cục đợc
rành mạch và hợp lý

Gọi HS đọc ghi nhớ.
Hoạt động 3:
? Một bài văn em viết thờng gồm có
mấy phần?
? Hãy nêu nhiệm vụ của 3 phần mở
bài, thân bài, kết bài trong VB miêu
tả và tự sự.
? Có cần phân biệt rõ ràng nvụ của
mỗi phần không? vì sao?
? Có bạn cho rằng: phần MB chỉ là
sự tóm tắt, rút gọn của phần thân
bài, còn phần kết bài chẳng qua chỉ
là sự lặp lại 1 lần nữa của mở bài,
nói nh vậy có đúng không? vì sao?
? VB thờng có mấy phần?
Gọi HS đọc ghi nhớ.
Hoạt động 4
Ghi lại bố cục của truyện Cuộc
chia tay của những con búp bê
- VB sẽ rõ ràng, hợp lý, khoa học

H - Đọc ghi nhớ
H- Đọc VD(1)/29
- cha có bố cục, ý sắp xếp lộn
xộn
Thảo luận:
- Các câu không đợc sắp xếp theo
một trình tự hợp lý
- 2 đoạn
> bố cục không rõ ràng
H - Đọc VD2/29
- Sắp xếp ngợc trình tự
> câu chuyện không còn nêu đ-
ợc ý nghĩa phê phán và không
còn buồn cời nữa
> bố cục phải hợp lý để giúp
cho VB đạt mức cao nhất mục
đích giao tiếp mà ngời tạo lập đặt
ra.
H- Đọc ghi nhớ SGK
- 3 phần: mở thân kết
- Rất cần thiết vì bố cục 3 phần
giúp VB trở nên rành mạch và
hợp lý
Thảo luận
- MB: đa ngời đọc đến với đề tài
mình viết một cách hứng thú
- KB: chốt lại vấn đề, nêu cảm t-
ởng phải để lại ấn tợng tốt đẹp
cho ngời đọc
H - Đọc ghi nhớ: SGK

về bố cục trong VB
* Ghi nhớ 2
3. Các phần của
bố cục
* Ghi nhớ
II/ Luyện tập
BT2.
14
Giáo án Ngữ Văn 7
? Bố cục của bản báo cáo đã rành
mạch và hợp lý cha? vì sao?
Bổ sung thêm:
- Để bố cục đợc rành mạch nên nêu
lần lợt từmg kinh nghiệm học tập
> kết quả học tập > nguyện vọng
muốn nghe ý kiến trao đổi
IV. HDVN:
- Thử sắp xếp bố cục cho 1 VB
miêu tả chủ đề tự chọn.
4 phần:
- Thành nghĩ về ngày xa
- Hai anh em chia đồ chơi
- hai anh em chia tay cô giáo
- cảnh chia tay của hai anh em
- Bố cục cha rành mạch và hợp
lý. Các điểm 1, 2, 3 ở phần thân
bài mới chỉ kể lại việc học tốt chứ
cha trình bày kinh nghiệm học
tốt. (4) lại không nói về vấn đề
học tập

BT3

Bài 2 Tiết 8
Mạch lạc trong văn bản
Ngày soạn :
ngày dạy :
I.Mục tiêu bài học:
Giúp học sinh có những hiểu biết bớc đầu về mạch lạc trong văn bản và sự cần thiết phải
làm cho văn bản có mạch lạc, không đứt đoạn.
- Chú ý đến mạch lạc trong các bài làm văn.
II.Chuẩn bị đồ dùng.
- Văn bản mẫu, bảng phụ.
III.Các b ớc lên lớp:
1. ổn định:
2. Kiểm tra: Bố cục của văn bản là gì? Những yêu cầu về bố cục trong văn bản?
3.Bài mới :* Giới thiệu: Nói đến bố cục là nói đến sự sắp đặt, sự phân chia. Nhng văn
bản lại không thể không liên kết. Vậy làm thế nào để các phần, các đoạn của 1 văn bản đợc
phân cắt lành mạch mà lại không mất đi sự liên kết với nhau
*Tiến trình bài dạy:
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1: Giúp các em hiểu
thế nào là mạch lạc.
? Xác định mạch lạc và tính chất:
- Trôi chảy thành dòng, mạch
- Tuần tự đi khắp các phần các
đoạn trong VB
- Thông suốt, liên tục, không đứt
đoạn
Hoạt động 2:
? Chủ đề truyện cuộc chia tay

của những con búp bê
Hoạt động của trò
- Cả 3 ý kiến
- VB là mạch lạc là sự tiếp nối của
các câu, các ý theo 1 trình tự hợp
lý
- Sự đau khổ, bất hạnh đến vô cùng
của hai anh em Thành và Thuỷ khi
Nội dung cần đạt
I/ Mạch lạc và
những yêu cầu về
mạch lạc trong VB
1. Mạch lạc trong
VB
2. Các điều kiện để
có 1 VB có tính
mạch lạc
15
Giáo án Ngữ Văn 7
? ý chính đã xuyên suốt qua 4
đoạn VB ntn?
? Các từ ngữ: chia tay, chia đồ
chơi, chia ra, chia đi, & 1 loạt
từ ngữ chi tiết khác biểu thị ý
không muốn phân chia cứ lặp đi
lặp lại. theo em đó có phải là chủ
đề liên kết các sự việc nêu trên
thành 1 thể thống nhất không? có
thể xem là mạch lạc của VB
không?

? Trong VB có đoạn kể việc hiện
tại, có đoạn kể việc quá khứ, có
đoạn kể việc ở nhà, có đoạn kể
truyện ở trờng, hôm qua, sáng
nay. Cho biết các đoạn ấy đợc nối
với nhau theo mối liên hệ nào:
? Việc đảm bảo cho các tình tiết
trong VB có mối liên hệ thông
suốt nh vậy có tác dụng gì?
? 1 VB có tính mạch lạc là 1 VB
ntn?

Gọi Hs đọc ghi nhớ.
Hoạt động3:Hớng dẫn HS
luyện tập.
Tìm hiểu tính mạch lạc của:
- VB Mẹ tôi
- Lão nông và các con
- Đoạn văn của Tô Hoài
bố mẹ chia tay nhau
- Liệt kê nội dung 4 phần
- Toàn bộ sự việc xoay quanh sự
việc chính cuộc chia tay > chủ
đề liên kết các sự việc thành 1 thể
thống nhất
- Đây chính là phơng tiện liên kết
trong VB góp phần thể hiện chủ đề
của VB tạo nên tính mạch lạc cho
VB
> mạch lạc và liên kết có sự

thống nhất với nhau
- Liên hệ thời gian và tâm lý
-> Tự nhiên và hợp lý
- Liên hệ thời gian
- Liên hệ không gian
- Liên hệ tâm lý (nhớ lại)
- Liên hệ ý nghĩa
- Giúp cho mạch chủ đề VB đợc
giữ vững
- Tất cả các câu, đoạn trong VB
đều hớng về chủ đề chính
- Đợc tiếp nối theo 1 trình tự hợp
lý làm cho chủ đề liền mạch
H - Đọc ghi nhớ 32/SGK
- Chủ đề: tâm trạng, thái độ và suy
nghĩ của cha trớc lỗi lầm của con
- Chủ đề này xuyên suốt qua các
phần của VB
- Các phần đợc tiếp nối theo trình
tự tâm lý: chỉ ra lỗi của E > gợi
hình ảnh mẹ > khuyên con nhận
lỗi
- Chủ đề: Lao động là vàng xuyên
suốt bài thơ
2 câu mở bài: nêu chủ đề từ kho
vàng tốt thu lý giải vàng
Còn lại: nhấn mạnh, khắc sâu chủ
đề
* Ghi nhớ:SGK
II/ Luyện tập

BT1.
a/
b/
c/
16
Giáo án Ngữ Văn 7
Sự thể hiện chủ đề liên tục thông
suốt và hấp dẫn
? Trong truyện Cuộc chia tay
tác giả đã không thuật lại tỉ mỉ
nguyên nhân dẫn đến sự chia tay
của 2 ngời lớn. Theo em nh vậy
có làm cho tác phẩm thiếu mạch
lạc không?
IV. HDVN :
- Nắm chắc Tính mạch lạc trong
văn bản.
- Soạn Ca dao, dân ca về tình
cảm gia đình
ý chủ đạo xuyên suốt: sắc vàng trù
phú đầm ấm của làng quê vào mùa
đông, giữa ngày mùa
- ý đợc dẫn dắt theo dòng chảy
hợp lý: câu đầu giới thiệu bao quát
về sắc vàng trong thời gian và
không gian
> biểu hiện các sắc vàng >
nhận xét, cảm xúc về sắc vàng
- ý chủ đạo là xoay quanh cuộc
chia tay của 2 đứa trẻ. Việc thuật

lại tỉ mỉ nguyên nhân dẫn đến cuộc
chia tay của 2 ngời lớn có thể làm
cho ý tứ chủ đạo bị phân tán,
không có sự thống nhất, mất đi sự
mạch lạc của câu chuyện
BT2.

Tuần 3 Bài 3
Ca dao Dân ca
Những câu hát về tình cảm gia đình
Những câu hát về tình yêu quê hơng đất nớc, con ngời
Ngày soạn :19/9/2007
Ngày dạy :22/92007.
Kết quả cần đạt:
- Hiểu đợc khái niệm ca dao, dân ca. nắm đợc nội dung, ý nghĩa và 1 số hình thức nghệ
thuật tiêu biểu của những bài ca có chủ đề tình cảm gia đình và tình yêu quê hơng, đất nớc, con
ngời trong bài học.
- Nắm đợc cấu tạo từ láy. bớc đầu hiểu đợc âm nghĩa của nó
- Nắm đợc các bớc tạo lập VB
- Viết tốt bài TLV số 1
Tiết 9. Đọc hiểu văn bản:
Ca dao dân ca
Những câu hát về tình cảm gia đình
I.Mục tiêu cần đạt:
- Hiểu đợc ca dao, dân ca
- Nắm đợc nội dung, ý nghĩa và 1 số hình thức nghệ thuật tiêu biểu của ca dao dân ca qua
những bài ca thuộc chủ đề tình cảm gia đình
17
Giáo án Ngữ Văn 7
II.Các b ớc lên lớp:

1. ổn định
2. Kiểm tra: Thế nào là mạch lạc trong VB?
Nêu các điều kiện để có sự mạch lạc trong VB?
3. Bài mới:
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1:
* Ca dao: là những bài thơ
dân gian do ND LD sáng tạo
nên, phần lớn là thơ lục bát
phản ánh đời sống, tâm hồn
của họ
Hoạt động 2:
? Bài ca dao là lời của ai?
Nói với ai? Hình thức?
? Bài ca dao đã diễn tả tình
cảm gì?
? Chỉ ra cái hay của ngôn
ngữ, hình ảnh, âm điệu của
bài ca dao này?
? Bài ca dao đã sử dụng biện
pháp nghệ thuật gì để biểu
hiện công lao to lớn của cha
mẹ?
? Từ láy mênh mông diễn
tả thêm ý gì khi nói về công
ơn cha mẹ?
? Từ nào trong câu ca dao nói
lên lời khuyên tha thiết của
cha mẹ?
? Em còn biết những câu ca

dao nào nữa nói về công ơn
trời biển của cha mẹ?
Hoạt động 3:
? Bài ca dao là tâm trạng của
ai?
? Chủ thể trữ tình
? Tâm trạng đó đợc bộc lộ
thật xúc động và thấm thía
qua lời ca nhờ những chi tiết
Hoạt động của trò
* Dân ca: là những bài hát trữ tình
dân gian của mỗi miền quê. Dân ca
có lời thơ là ca dao
> cả 2 đều thuộc thể loại thơ trữ
tình
H- Đọc bài ca dao 1
- Lời của ngời mẹ nói với con qua
điệu hát ru
- Công lao trời biển của cha mẹ đối
với con và bổn phận của kẻ làm con
trớc công lao to lớn ấy
- Sử dụng lối ví von quen thuộc của
ca dao, lấy những cái to lớn, mênh
mông, vĩnh hằng của tự nhiên để so
sánh với công cha, nghĩa mẹ. Đây là
những biểu tợng truyền thống của văn
hoá phơng Đông, nó là cảm nghĩ dân
gian, dễ hiểu, thấm sâu
- Diễn tả công lao của cha mẹ vô
cùng to lớn, bao la.

- Cù lao chín chữ > hình ảnh quen
thuộc nói lên lòng biết ơn sâu nặng
của con đối với cha mẹ, tăng thêm âm
điệu tôn kính, nhắn nhủ, tâm tình của
câu hát.
Công cha đạo con
H- Đọc bài ca dao 2
- Tâm trạng, nỗi lòng ngời con gái lấy
chồng xa quê nhớ mẹ nơi quê nhà.
Đó là nỗi buồn xót xa, sâu lắng, đau
tận trong lòng, âm thầm không biết
chia sẻ cùng ai.
Nội dung cần đạt
I/ Khái niệm ca dao,
dân ca
II/ Tìm hiểu những
bài ca dao
* Bài 1
Bài thơ diễn tả công
lao trời biển của cha
mẹ đối với con và bổn
phận của kẻ làm con tr-
ớc công lao to lớn ấy.
> Bài học về đạo làm
con thật vô cùng sâu
xa, thấm thía
* Bài 2
Tâm trạng nỗi lòng của
ngời con gái đi lấy
chồng xa quê, nhớ th-

ơng mẹ già
- Nỗi buồn xót xa, sâu
lắng
18
Giáo án Ngữ Văn 7
ntn?
? Tâm trạng đó gắn với thời
gian nào?
- Điệp từ chiều chiều > sự
triền miên của thời gian và
tâm trạng
? Không gian diễn ra tâm
trạng?
- Ngời phụ nữ đứng nh tạc t-
ợng vào không gian, nỗi
buồn nhớ trào dâng trong
lòng
? Ngời con gái mang nỗi
niềm gì?
? Nỗi nhớ ấy đợc đặc biết
diễn tả bằng động từ gì?
> Bài ca giản dị, mộc mạc
mà đau khổ, xót xa
Hoạt động 4:
? Bài ca dao thứ 3 diễn tả
điều gì?
? Những tình cảm đó đợc
diễn tả ntn? Có gì độc đáo?
- Nhìn những sự vật đó mà
trong lòng cháu trào lên nỗi

nhớ thơng, lòng yêu kính da
diết, lắng sâu.
? Đọc câu ca dao, em bắt gặp
lối nói rất quen thuộc nào
trong ca dao?
HĐ5: Bài 5
? Nội dung bài ca dao?
? tình cảm anh em thân thơng
đợc diễn tả ntn? Tìm từ ngữ
diễn tả?
? Để diễn tả sự gắn bó của
anh em trong gia đình, ca dao
đã sử dụng cách nói nào?
? Bài ca dao khuyên nhủ điều
- buổi chiều là lúc gợi cái tàn lụi, gợi
buồn, gợi tình thơng nhớ. Chiều là
thời điểm của sự trở về vậy mà ngời
con gái vẫn bơ vơ nơi quê ngời.
- ngõ sau vắng lặng, heo hút > gợi
cảnh ngộ cô đơn của thân phận ngời
phụ nữ dới chế độ phong kiến
- Nhớ về quê mẹ mà thấy mình lẻ loi,
đau xót.
- Trông về > 1 cái nhìn đăm đắm,
đầy thơng nhớ . Ruột đau chín
chiều > cách nói rất cụ thể về nỗi
đau quặn lòng da diết
H- Đọc bài 3
- Dùng 1 sự vật rất bình thờng để nói
lên nỗi nhớ và lòng kính yêu

Nuột lạt gợi nhớ đến công lao của
ông bà đã xây dựng ngôi nhà
Nuột lạt còn đó mà ông bà đã đi xa
> biểu tợng của sự kết nối bền chặt
nh tình cảm huyết thống
_ So sánh tăng cấp bao nhiêu bấy
nhiêu > Lòng biết ơn ông bà vô
hạn của con cháu
> câu ca dao nói lên 1 tình cảm đẹp
của con ngời Vn. Có hiếu thảo với
cha mẹ thì mới biết nhớ ông bà tổ
tiên
H đọc bài ca dao 4
- Cùng chung > điệp 2 lần làm nổi
bật mqh rất thân thiết của anh em
trong gia đình
- So sánh hình ảnh: nh thể tay chân.
H/ả mang đậm màu sắc dân gian >
anhem phải biết yêu thơng nhau gắn
bó đỡ đần nhau
* Bài 3
- Nỗi nhớ và sự kính
yêu đối với ông bà
* Bài 4
Tình cảm anh em thân
thơng trong 1 nhà
- Nhắc nhở anh em
phải sống hoà thuận,
đùm bọc, nhờng nhịn
19

Giáo án Ngữ Văn 7
gì? ( câu cuối)
? Những biện pháp nghệ
thuật nào đợc 4 bài ca dao sử
dụng?
HĐ6; HDHS luyện tập
IV. HDVN:
- Học thuộc lòng các bài ca
dao đã hoc và nắm chắc nội
dung,nghệ thuật.
- Soạn những câu hát về tình
yêu quê hơng, đất nớc con
ngời.
- Anh em ruột thịt có biết yêu nhau
hoà thuận thì cha mẹ với vui vầy,
sống hạnh phúc.
> Cách sống, cách c xử đầy tình
nghĩa tốt đẹp của anh em trong gia
đình
- Thể thơ lục bát, giọng điệu tâm tình,
h/ả truyền thống, lối diễn đạt bình dị
H- Đọc biểu cảm, gạch chân các từ
ghép
- Đọc Bài đọc thêm: Nhớ công ơn cha
mẹ, nhớ thơng mẹ già, biết ơn ông bà
tổ tiên, tình nghĩa anh em là những
tình cảm gia đình, là bài học đạo lý
làm ngời > tình cảm gia đình là 1
trong những tình cảm đẹp của con ng-
ời VN để chúng ta tự hào trân trọng .

* Ghi nhớ
III/ Luyện tập
BT/SGK
Tiết 10:
Những câu hát về tình yêu quê hơng đất nớc, con ngời
Ngày soạn:20/9/2007
Ngày dạy:24/92007
A.Mục tiêu bài học:
- Qua nghệ thuật, các câu ca dao đã ngợi ca vẻ đẹp của các danh lam, thắng cảnh đất nớc
có tính chất tiêu biểu thể hiện thái độ trân trọng, tình cảm đối với quê hơng đất nớc.
B.Chuẩn bị đồ dùng.
Thầy:Những câu ca dao thể hiện tình yêu quê hơng, đất nớc.
Trò :Soạn bài .
C.Các hoat động dạy và học:
1.
ổ
n định
2. Kiểm tra: Em thuộc những câu ca dao nào nói về tình cảm gia đình? Em cảm nhận đợc
điều gì khi học những câu ca dao đó?
3. Bài mới:
* Giới thiệu:Bên cạnh những câu ca dao, dân ca khẳng định những giá trị về tình cảm gia
đình là những câu ca ca ngợi về quê hơng đất nớc.Vậy những câu ca đó thể hiện cụ thể ntn?
* Tiến trình:
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1 Phân tích nội dung và
nghệ thuật bài 1
? Bài ca dao đợc thể hiện dới hình
Hoạt động của trò
- Hát đối đáp là 1 loại dân ca.
Nội dung cần đạt

Bài 1
- Lời hát đối đáp của
những chàng trai
20
Giáo án Ngữ Văn 7
thức nào?
? Em hiểu thế nào về hình thức đối
đáp?
? Câu hỏi 1 (SGK)
? Vì sao chàng trai cô gái lại dùng
những địa danh với những đặc điểm
nh vậy để hỏi đáp?
? Em có nhận xét gì về cách hỏi của
chàng trai?
VD: Núi nào thắt cổ bồng mà có
thánh sinh > hình dáng núi Núi
thiêng
? Em có nhận xét gì về cách đáp gọn,
trả lời đúng câu đố của các cô gái?
? Em hiểu biết thêm điều gì về quê h-
ơng đất nớc ta qua lời hát đối đáp?
Hoạt động 2
Phân tích nội dung và nghệ thuật
bài 2
? Bài ca dao có nội dung gì?
? Bài ca dao đợc mở đầu bằng một lời
mời rủ nhau . Phân tích cụm từ
rủ nhau.
? Khi nào thì ngời ta thờng rủ
nhau?

? Em biết những câu ca dao nào cũng
mở đầu bằng rủ nhau?
? ở bài ca dao này, ngời ta rủ nhau
làm gì? Từ nào đợc lặp lại nhiều lần?
Thể hiện điều gì?
?Những địa danh đợc nêu ra trong bài
là những địa danh ntn?
? Em có nhận xét gì về cách tả cảnh
-Đối đáp thể hiện trí tuệ và tình
cảm dân gian về địa lý lịch sử
văn hoá thể hiện cách ứng xử
đẹp, sắc sảo của trai gái làng quê
xa
- (b) (c)
- Đây là một hình thức để trai
gái thử tài nhau về kiến thức địa
lý, lịch sử
- Rất hóm hỉnh, bí hiểm. Chàng
trai đã chọn đợc nét tiêu biểu của
từng địa danh để hỏi
- Rất sắc sảo, những nét đẹp
riệng về thành quách, đền đài,
sông núi của mỗi miền quê đều
đợc nàng thông tỏ
- Lời đối đáp đã làm hiện lên
một giang san gấm vóc rất đáng
yêu mến tự hào, dân ca đã mợn
hình thức đối đáp để thể hiện
tình yêu quê hơng đất nớc và
lòng tự hào dân tộc

H - đọc bài ca dao
- Rủ nhau: gọi nhau cùng đi,
đông vui, hồ hởi
- Có niềm say mê chung, muốn
chia sẻ tình cảm
- Rủ nhau đi tắm hồ sen
Nớc trong bóng mát, hơng chen
cạnh mình
- Rủ nhau đi cấy đi cày
Bây giờ khó nhọc có ngày phong
lu
- Họ rủ nhau đi xem những cảnh
đẹp đặc sắc, tợng trng cho HN
> họ rất yêu và say mê Hà Nội
- Điệp từ xem và liệt kê cảnh
đẹp cho thấy sự háo hức và tự
hào của ngời dân
cô gái nói về những
cảnh đẹp trên đất n-
ớc ta
> tình yêu quê h-
ơng đậm đà
Bài 2
- Niềm sung sớng tự
hào của nhân dân ta
trớc những cảnh đẹp
của Thăng Long
21
Giáo án Ngữ Văn 7
trong bài ca dao này?

? Câu ca dao có gợi cho em nhớ đến 1
câu chuyện truyền thuyết nào không?
? Câu hỏi cuối bài ca dao có tác dụng
gì? Hỏi ai gây dựng nên non nớc
này?? Em có biết 1 số câu ca dao
khác ca ngợi cảnh đẹp của Hà Nội?
Hoạt động 3 Phân tích nội dung và
nghệ thuật bài 3
? Bài ca dao ca ngợi cảnh đẹp gì?
? Trong câu thơ 1, cảnh đẹp đợc gợi
tả qua từ nào?
? Cách tả trong câu thứ 2 có gì đặc
biệt?
- Cảnh đẹp nh 1 bức tranh có đờng
nét, có màu sắc tơi mát > bức tranh
sơn thuỷ hữu tình
Câu cuối là 1 lời mời, lời nhắn gửi
Ai vô xứ Huế thì vô
? Phân tích đại từ ai và chỉ ra
những tình cảm ẩn chứa trong đó
/Qua đó bài ca dao còn thể hiện nội
dung tình cảm gì nữa ?
Hoạt động 4 Phân tích nội dung và
nghệ thuật bài 4
Gọi HS đọc bài ca dao.
- Tả từ cái bao quát cảnh kiếm
hồ > cái cụ thể chùa, tháp,
đền > 1 trong những trình tự
tả cảnh theo không gian rất tiêu
biểu

- Truyền thuyết Hồ Gơm > Địa
danh và cảnh trí gợi 1 Hồ Gơm,
1 Thăng Long đẹp giàu truyền
thống lịch sử văn hoá > gợi
tình yêu, niềm tự hào
- Câu hỏi tự nhiên, giàu âm điệu,
nhắn nhủ tâm tình. Đây cũng là
dòng thơ xúc động sâu lắng nhất
trong bài ca trực tiếp tác động
vào tình cảm ngời đọc. Câu hỏi
khẳng định nhắc nhở về công lao
xây dựng non nớc của cha ông
nhiều thế hệ, khêu gợi lòng biết
ơn, niềm tự hào dân tộc
H- Đọc bài 3
- Từ láy quanh quanh > sự
uốn lợn, khúc khuỷu, gập ghềnh
xa xôi
- Sử dụng thành ngữ non xanh
nớc biếc, so sánh nh tranh hoạ
đồ
> cảnh sắc thiên nhiên sông
núi tráng lệ, hùng vĩ, hữu tình,
nên thơ gợi lên trong lòng ngời
đọc niềm tự hoà về giang sơn
gấm vóc, về quê hơng xinh đẹp,
mến yêu
- Ai - đại từ phiếm chỉ hàm chứa
nhiều nghĩa, có thể là số ít, số
nhiều hớng tới những ngời cha

quen biết. Bài ca dao kết thúc ở
câu lục với dấu chấm lửng là một
hiện tợng độc đáo ít thấy trong
ca dao, là lời chào mời chân tình,
nh một tiếng lòng vẫy gọi
Bài 3
- Ca ngợi cảnh đẹp
trên đờng vào xứ
Huế
> thể hiện tình
yêu, lòng tự hào, ý
tình kết bạn tinh tế
và sâu sắc
22
Giáo án Ngữ Văn 7
? Hai dòng đầu có gì đặc biệt về từ
ngữ?Tác dụng, ý nghĩa?
? Trên cái bức tranh mênh mông, bát
ngát của cánh đồng, hiện lên hình ảnh
của ai?
? Tìm biện pháp nghệ thuật biểu
hiện?
? Em cảm nhận đợc điều gì về cô gái?
? Bài ca dao là lời của ai? Biểu hiện
tình cảm gì?
- Chàng trai ca ngợi cánh đồng, ca
ngợi vẻ đẹp cô gái > cách bày tỏ
tình cảm
Chốt: 4 bài ca dao đã làm hiện lên tr-
ớc mắt chúng ta hình ảnh đẹp của quê

hơng, đất nớc, con ngời VN. Qua đó
ta thấy tình yêu qh, đn đã thấm sâu
vào tâm hồn mỗi ngời dân. dao.
HĐ 5:HDHS khái quát nội dung bài
học .
Gọi Hs đọc Ghi nhớ
Hoạt động 6: HDHS thực hành.
BT1:Em có nhận xét gì về thể thơ
trong bốn bài ca?
BT2 :Tình cảm chung thể hiện trong
4 bài ca là gì?
HD hs đọc thêm.
D.HDVN:
H- Đọc bài ca dao
- Dòng thơ kéo dài 12 tiếng gợi
sự dài rộng, to lớn, mênh mông
của cánh đồng. Điệp từ, đảo ngữ
và đối xứng đợc sử dụng rất hay
tạo cảm giác choáng ngợp trớc
sự trải dài của cánh đồng.
- Hình ảnh thiếu nữ trẻ trung,
xinh tơi, đầy sức sống, làm chủ
tự nhiên, làm chủ cuộc đời, rất
đáng yêu > một sự hài hoà
tuyệt đẹp giữa cảnh và ngời.
Cảnh làm nền cho con ngời xuất
hiện, cảnh lại thêm đẹp, thắm
tình ngời.
==> Đó cũng là một trong những
tình cảm đẹp nhất, thiết tha nhất

của nd ta đợc nói thật hay trong
ca
H- Đọc ghi nhớ
Học sinh tự bộc lộ:BT1
HS tự bộc lộ 2 SGK
- Đọc thêm
Bài 4
- Vẻ đẹp trù phú,
mênh mông của
cánh đồng lúa
- Bức tranh đẹp và
đầy sức sống ca
ngợi vẻ đẹp của con
ngời lao động
* Ghi nhớ :Sgk
*Luyện tập
-BT1
-BT2 SGK
23
Giáo án Ngữ Văn 7
-Học thuộc và nắm chắc các bài ca
dao.
-Soạn văn bản:Ca dao về những câu
hát than thân.

Tiết 11. Từ láy
Ngày soạn :20/9/2007.
Ngày dạy :26/9/2007.
AMục tiêu bài học:
-Giúp HS có kỹ năng nhận biết từ láy, cảm thụ từ láy, biết sử dụng từ láy một cách

thích hợp.
B.Chuẩn bị :
Thầy :Bảng phụ,các ngữ liệu.
Trò : Học thuộc bài cũ và đọc trớc bài từ láy.
C.Các b ớc lên lớp:
1. ổn định
2. Kiểm tra: Đọc một bài ca dao nói về tình yêu quê hơng, đất nớc. Nêu nội dung của bài
ca dao đó?
3. Bài mới:
* Giới thiệu: Trong từ phức có từ láy,vậy từ láy đợc phân loại ntn và mỗi loại có ý nghiã
ntn T-T ta cùng tìm hiểu.
* Tiến trình:
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1 : Phân loại từ láy.
H- Nhắc lại khái niệm từ láy
Gọi HS đọc ví dụ.
? Những từ láy: đăm đăm, mếu máo,
liêu xiêu có đặc điểm âm thanh gì
giống nhau, khác nhau?
? Vì sao các từ láy bần bật, thăm
thẳm lại không nói đợc là bật bật
thẳm thẳm?
Hoạt động của trò
- Từ phức có sự hoà phối âm thanh
H- Đọc VD1/41
- Đăm đăm > các tiếng lặp lại
nhau hoàn toàn
- Mếu máo > lặp phụ âm đầu
- Liêu xiêu > lặp vần
- Biển đổi âm cuối và thanh điệu

> hoà phối âm thanh
Nội dung cần
đạt
I/ Các loại từ
láy
* VD:
1/ Láy hoàn toàn
2/ Láy bộ phận
24
Giáo án Ngữ Văn 7
? Em hãy phân loại từ láy?
? Láy toàn bộ có đặc điểm ntn?
? Láy bộ phận là ntn?
Gọi HS đọc ghi nhớ
Hoạt động 2
? Phát hiện từ láy trong bài ca dao đ-
ờng vô
? Phân loại từ láy?
? Nghĩa của các từ láy ha hả, oa oa,
tích tắc, gâu gâu đợc tạo thành do đặc
điểm gì về âm thanh?
? Các từ láy lí nhí, li ti, ti hí có đặc
điểm gì chung về âm thanh và nghĩa
? Các từ láy nhấp nhô,phập
phồng, bập bềnh có đặc điểm gì
chung về âm thanh và nghĩa?
(giải thích nghĩa từng từ)
? Xác định tiếng gốc?
? So sánh nghĩa của từ láy so với
nghĩa của tiếng gốc?

? So sánh nghĩa của các từ láy: mềm
mại, đo đỏ, mạnh mẽ, khoẻ khoắn với
các tiếng gốc làm cơ sở cho chúng?
? Trong trờng hợp từ láy có tiếng gốc
có nghĩa thì từ láy có nghĩa ntn?

Gọi Hs đọc ghi nhớ.
Hoạt động 3: HDHS thực hành.
Kết hợp nhiều hình thức khác nhau để
hs giải quyết bài tập.(Vấn đáp ,lên
bảng, thi nhanh giữa các tổ,Thảo luận
nhóm)
H- Đọc ghi nhớ: SGK
- quanh quanh, đòng đòng, bát
ngát, phất phơ
- Dựa vào sự mô phỏng âm thanh,
biểu thị tính chất to lớn, mạnh mẽ
của âm thanh, hoạt động, không có
tiếng gốc
- Tạo nghĩa dựa vào đặc tính của
âm thanh vần. Nguyên âm i là
ng.âm có độ mở nhỏ nhất > nhỏ
bé, nhỏ nhẹ về âm thanh hình dáng
- Nhấp nhô: khi nhô lên, khi hạ
xuống
- Phập phồng: khi phồng khi xẹp
- Bập bềnh: khi nổi khi chìm
- Biểu thị 1 trạng thái vận động
- Mềm mại: sắc thái biểu cảm (gợi
cảm giác dễ chịu)

- Đo đỏ: giảm nhẹ
- Mạnh mẽ, khoẻ khoắn: nhấn
mạnh
H - Đọc ghi nhớ
* Ghi nhớ
II/ Nghĩa của từ
láy
- Nghĩa của từ
láy đợc tạo thành
nhờ đặc điểm âm
thanh của tiếng
và sự hoà phối
âm thanh giữa
các tiếng
* Ghi nhớ: SGK
III/ Luyện tập
Bài tập 1. Tìm từ láy trong đoạn văn Cuộc chia tay
- Láy toàn bộ: bần bật, thăm thẳm
- Láy bộ phận: nức nở, tức tởi, rón rén, lặng lẽ,
Bài tập 2. Điền các tiếng láy
25