463 Một trong những khó khăn Doanh nghiệpViệt Nam vừa & nhỏ là không giữ được lao động giỏi

Đề tài thảo luận: Một trong những khó khăn DNVN vừa và nhỏ là
không giữ được lao động giỏi. Tại sao? DN cần làm gì để giữ chân lao
động giỏi?
Theo kinh nghiệm của các công ty kinh doanh thì một trong những bí
quyết của sự thành công là có đội ngũ nhân viên không những giỏi về chuyên
môn mà còn thực sự gắn bó với công ty, lăn lộn cùng công ty tìm những
hướng đi đúng.
Làm thế nào để các Doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể giữ chân được
nhân viên giỏi trong môi trường cạnh tranh khốc liệt này?
Tăng lương, tăng thưởng, đề bạt, cải thiện quan hệ làm việc? Hầu như
mọi cố gắng đều không mang lại kết quả mong muốn, nhân viên giỏi vẫn tiếp
tục ra đi và tình trạng “chảy máu chất xám” trong các doanh nghiệp vừa và
nhỏ Việt Nam phải chăng là bài toán chưa có lời giải?
Đây là những câu hỏi đã được đại đa số các doanh nghiệp vừa và nhỏ
đặt ra tại một số cuộc hội thảo hoặc tại một số diễn đàn có nội dung tương tự
nhưng dường như chỉ dừng lại ở việc nêu lên hiện tượng mà chưa đưa ra được
lời giải đáp.
Chương 1: Các khái niệm cơ bản
1- Chảy máu chất xám( CMCX)
CMCX là hiện tượng những người tài giỏi( nhân tài )của một tổ chức
hay một quốc gia từ bỏ tổ chức hay nước đó ra đi.
Tài liệu thu thập được về vấn đề CMCX tuy chưa được đầy đủ và chính
xác nhưng cơ quan IMF trong một nghiên cứu mới nhất của 61 quốc gia đang
và đang kém phát triển thì trung bình các quốc gia mất khoảng 30% những
người tài giỏi, có quốc gia mất đến 60%. Tại VN, con số trích dẫn từ báo của
nhà nước CSVN là 80% số lượng sinh viên du học không trở về nước- đây
chính là những người có trình độ cao- một lực lượng nhân lực vô cùng quan
trọng củ đất nước.
2- Nhân tài là ai?
1
GIỮ NHÂN TÀI TRONG CÁC DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ

Nhân tài thường là danh từ dùng để chỉ những người có khả năng vượt
trội, khác biệt so với những người bình thường khác. Tài năng thường do bẩm
sinh, hoặc do quá trình học tập lao động mà có, bởi vậy, nếu đã săn tìm được
nhân tài thực thụ, khi anh ta nghỉ việc, có nghĩa là tài năng của anh ta cũng
như chiếc bóng, sẽ theo anh ta ra đi. Một nhân viên tài năng – đó chính là thứ
tài sản quý giá của doanh nghiệp mà khi cho đi một, doanh nghiệp có cơ hội
nhận được từ họ hai, ba hoặc nhiều hơn.
Nhân tài có thể được chia làm hai nhóm.
- Nhóm thứ nhất – các vị trí lãnh đạo – nguồn tài sản quý giá nhất của
công ty. Những người này có tính cách riêng, sự tự tin, bản lĩnh cũng như khả
năng lãnh đạo cấp dưới. Họ được kính trọng, được lắng nghe. Bất cứ một quy
trình tổ chức nào, dưới sự lãnh đạo của họ, cũng trở nên năng động, đầy sinh
khí và chính xác như chiếc đồng hồ Thụy Sĩ. Nếu vì một lí do nào đó mà
người lãnh đạo tài năng này ra đi, thiệt hại cho tổ chức thật khó mà lường hết
- Nhóm thứ hai bao gồm các tài năng thuộc nhóm nhân viên cấp trung.
Họ là những người, ngoài việc thực hiện công việc được giao một cách xuất
sắc, có khả năng tìm ra cách giải quyết vấn đề bằng những giải pháp tối ưu.
Họ không nhất thiết phải là những người có đầu óc sáng tạo, song, họ biến
nghề nghiệp của mình thành công việc đầy tính sáng tạo.
Có lẽ, chẳng ai hoài nghi về tầm quan trọng của các nhân tài đối với tổ
chức, doanh nghiệp. Tuy nhiên, thật khó để nhận diện tài năng của một cá
nhân ngay từ những bước đầu tiên trên con đường sự nghiệp của anh ta, và
thậm chí, ngay cả bản thân họ cũng không dự đoán được “giá” của mình trên
thị trường lao động.
Chương 2: Nguyên nhân khiến nhân tài ra đi
Vì sao bỗng dưng nhân tài của bạn lại muốn dứt áo ra đi? Có thể, anh ta
không còn cảm thấy hứng thú với công việc, với trách nhiệm của mình nữa,
hoặc cũng có thể, anh ta đang muốn thử sức mình ở một môi trường mới,
nhiều khó khăn hơn, nhiều thách thức hơn. Điều này chẳng có gì là khó hiểu,
2

GIỮ NHÂN TÀI TRONG CÁC DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ
bởi chẳng ai muốn cứ mãi dẫm chân một chỗ, khi mọi thứ xung quanh đang
biến đổi. Đối với một nhân viên bình thường thì môi trường làm việc ổn định
lại là điều mơ ước, và họ bằng lòng với những “chiến công” nho nhỏ của
mình. Tuy nhiên, điều này, đối với một nhân tài thì lại hoàn toàn khác. Họ
không muốn giam mình trong một chiếc lồng hẹp, họ muốn tung cánh bay tới
những chân trời xa. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng CMCX: Đó
là cuộc chiến tranh giành nhân lực giữa các đối thủ cạnh tranh, áp lực công
việc, môi trường làm việc hay thậm chí là sức hấp dẫn của những khoản
lương bổng, ưu đãi cao hơn ở những cơ hội kháccó thể nắm bắt trong lòng
bàn tay..Với nhiều người, việc nhây việc xuất phát từ việc họ không có cơ hội
để cống hiến hết mình cho công việc, cũng có nghĩa là lộ trình thăng tiến xem
ra không sáng sủa.
1- Thay đổi công việc để tự làm mới mình
Một công việc phải xứng đáng với tầm vóc, đó là hoài bão của những
người trẻ dám nghĩ, dám làm hiện nay. Có bằng cấp nhưng đó chưa phải là tất
cả. Những người trẻ chọn con đường nhảy việc cho bản thân để đúc rút kinh
nghiệm càng nhiều càng tốt.
“Ở mỗi công ty, doanh nghiệp đều có những bản sắc, văn hoá công sở
riêng. Tôi học được rất nhiều thứ trong quá trình luân chuyển đầu quân liên
tục từ công ty này sang công ty khác. Tôi sẽ còn nhảy việc nếu cảm thấy có
cái gì đó chưa đủ”.
Sự hấp dẫn của môi trường làm việc và tính thử thách của công việc
đang được đánh giá là những yếu tố hấp dẫn người trẻ ưa mạo hiểm. Cứ hễ có
công ty đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn thì họ sẵn sàng nhảy việc. Với những
người thích nhảy việc nghiêm túc biết mình biết ta thì nhảy việc còn đồng
nghĩa với quá trình học hỏi không ngừng, phải luôn luôn năng động hơn để có
thể kịp xoay mình với môi trưòng mới.
3
GIỮ NHÂN TÀI TRONG CÁC DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ

Nhảy việc đã nhanh chóng trở thành một xu hướng lan rộng trong giới
nhân viên trẻ. Năng lực, kinh nghiệm và nhiệt huyết với công việc là những
nhân tố thúc đẩy họ đến với đỉnh cao mới hơn qua mỗi bước nhảy.
2- Đi để học
Nhiều người thay đổi chỗ làm vì muốn có thêm kiến thức và kinh
nghiệm. Những kinh nghiệm này sẽ là tiền đề cho ước mơ sau này. Nhiều bạn
trẻ tuy có việc làm khá tốt nhưng muốn tích cóp thật nhiều kinh nghiệm cũng
như kiến thức để làm hành trang cho công việc sau này.
Trao đổi với một số ứng viên về vấn đề liên tục chuyển nơi làm việc,
phần lớn các bạn cho biết lý do chủ yếu là chưa tìm kiếm được công việc thực
sự vừa ý vì những lý do như mức thu nhập, môi trường làm việc... Bạn
Nguyễn Thu Hiền, tốt nghiệp Đại học KTQD, người đã hai lần chuyển công
ty trong vòng một năm, cho biết: "Tôi chuyển công ty vì nơi đó chưa phù hợp,
tôi cần công việc đúng với chuyên môn và môi trường làm việc tốt để có thể
phát huy hết khả năng của mình và có thu nhập khá" . Còn bạn Lê Quang
Tuấn, kỹ sư điện Đại học Bách Khoa, cho biết: "Tôi nghĩ mình còn trẻ, vì vậy
chưa muốn dừng chân ở công ty nào. Tôi muốn thử sức mình ở các môi
trường khác nhau và tìm kiếm những kinh nghiệm cả trong chuyên môn lẫn
cuộc sống. Theo tôi, việc người lao động luôn thay đổi nơi làm việc cũng cần
được nhìn nhận đúng đắn hơn từ phía nhà tuyển dụng
3- Tìm cơ hội thăng tiến
Hiện nay, thị trường lao động cao cấp đang thiếu hụt trầm trọng nên
tình trạng nhân lực chạy lòng vòng từ doanh nghiệp này sang doanh nghiệp
khác càng trở nên sôi động. Tuy nhiên, với đội ngũ lao động cao cấp, sự ra đi
bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân trong đó có thể kể đến sự nhàm chán trong
công việc, không phù hợp với văn hóa của doanh nghiệp, sáng kiến không
được tôn trọng hay vì không tìm thấy cơ hội phát triển...
Đầu tháng 7 vừa qua, T.V.N từ bỏ vị trí quản lý kinh doanh tại một
công ty sản xuất hàng tiêu dùng để chuyển sang công ty tài chính. Vốn là
4

GIỮ NHÂN TÀI TRONG CÁC DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ
quản lý kinh doanh nên suốt ngày cô luôn bận rộn với việc điều hành, đàm
phán, tìm đối tác mới. Công việc bề bộn khiến cô không còn thời gian để
tham dự các lớp nâng cao trình độ về tài chính. Đến một ngày, không thể đủ
sức chu toàn công việc cũng như theo đuổi việc học, cô quyết định tìm công
việc khác. “Tôi chọn công việc này vì ít áp lực và có đủ thời gian cho tôi theo
đuổi ước mơ học tập”- T.V.N quả quyết.
Còn với Nguyễn Thị Kim Thoa, phụ trách đối ngoại tại Công ty
Vinagame, từng làm việc cho các công ty như S-Fone, các văn phòng đại diện
nhưng sau một thời gian không thể trụ lại cô phải dứt áo ra đi. Cô cho rằng:
“Tuy lương ở những đơn vị ấy không thấp nhưng tôi cảm thấy không có cơ
hội phát triển, không phát huy hết khả năng sáng tạo của mình”.
Chương 3: Hậu quả của CMCX
Trên thực tế hầu hết các bạn sinh viên mới ra trường khi chưa có việc
làm thì chấp nhận làm việc ở các công ty TNHH với quy mô vừa và nhỏ, mức
thu nhập chưa cao... nhưng tâm lý chung là chỉ làm một thời gian để tích luỹ
kinh nghiệm và chờ tìm kiếm các cơ hội việc làm tốt hơn. Điều này ảnh
hưởng không nhỏ đến hoạt động của các công ty và tạo nên tâm lý không mấy
thiện cảm đối với sinh viên mới ra trường. Khi nhân tài rời bỏ công ty ra đi
tức là công ty đã mất đi một lực lượng nhân lực chủ chốt, có thể khiến cho
việc kinh doanh chững lại và sẽ phải mất một khoản tiền đầu tư mới cho việc
tìm kiếm và đào tạo lao động.
Ông Nguyễn Hoài Nam, Giám đốc Công ty Phượng Hoàng, cho biết:
"Chúng tôi gặp không ít khó khăn trong hoạt động kinh doanh bởi sinh viên
mới ra trường khi được nhận vào làm việc, được công ty đào tạo nhưng chỉ
làm một thời gian, khi có kinh nghiệm bắt đầu tìm kiếm công việc khác, khiến
chúng tôi gặp nhiều khó khăn do thiếu cán bộ thạo việc. Theo tôi người lao
động cần có ý thức cống hiến rồi mới hưởng thụ chứ không thể đòi hỏi ngay
những điều mình mong muốn khi mới vào làm việc". Có bạn chỉ trong vòng 3
5

GIỮ NHÂN TÀI TRONG CÁC DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ