Cơ chế bầu cử tống thống Hoa Kỳ

KILOBOOKS.COM
M U

Sau hn 200 nm lch s hỡnh thnh v phỏt trin, Hoa K t 13 tiu bang
nh bộ ban u Bc M ó tr thnh mt liờn bang hựng mnh vi 50 tiu bang,
mt qun th ụ Columbia District (hay Washington D.C) v mt s quc o nh.
Theo bn Hin phỏp c Hi ngh Lp hin son tho nm 1787, chớnh quyn liờn
bang Hoa K l h thng tam quyn phõn lp vi vic phõn chia quyn lc rừ rng
cho ba b phn c lp ca Nh nc: Tng thng, Quc hi v To ỏn. Trong ú,
quyn hnh phỏp c trao cho Tng thng, quyn Lp phỏp cho Quc hi v
quyn t phỏp thuc v To ỏn. Nhng trờn thc t thỡ Tng thng Hoa K nm gi
quyn lc ln nht trong ton b h thng chớnh tr M: l ngi ng u Nh
nc, ngi ng u Chớnh ph, tng t lnh cỏc lc lng v trang, ngi lónh
o ng chớnh tr m Tng thng i din, nh ngoi giao ch cht ca t
nc, V cỏc cuc bu c Tng thng Hoa K luụn thu hỳt c s chỳ ý, s
quan tõm theo dừi trờn ton th gii. in hỡnh l nm 2004 va qua, cuc cnh
tranh gia hai ng c viờn Geogre W.Bush v John Kerry vo chc v Tng thng
Hoa K thc s sụi ng v thu hỳt khụng ch i vi ngi dõn Hoa K m cũn
i vi nhõn dõn th gii núi chung. iu ny dn n nhu cu tỡm hiu v ch
bu c Hoa K bao gm bu c Tng thng v bu c Quc hi (H vin v
Thng vin). Tuy nhiờn, bu c Quc hi ti Hoa K l mt ch tng i n
nh, khụng gõy nhiu tranh cói. Vỡ vy, ú l lý do ca vic bỏo cỏo khoa hc ny
nghiờn cu ch yu v bu c Tng thng.






THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM

1
NI DUNG CHNH

I. GII THIU KHI QUT CH BU C HOA K
Lut bu c Tng thng Hoa K c quy nh trong iu 2 Hin phỏp Hp
chng quc vi 4 iu khon c th. Theo ú, c 4 nm thỡ bu Tng thng 1 ln
theo c ch i c tri. Khụng mt ngi no cú quyn c bu lm Tng thng
nu khụng phi l cụng dõn sinh ra trờn t Hoa k, phi t 35 tui tr lờn v cú
trờn 14 nm c trỳ trờn lónh th Hp chng quc. Trong nhim k ca mỡnh, Tng
thng iu hnh b mỏy hnh chớnh gm hn 3,1 triu ngi, vi 60 c quan c
lp, 14 b v Vn phũng Tng thng. Ngoi ra, Tng thng cú quyn b nhim v
bói nhim nhiu quan chc ch cht trong nhỏnh hnh phỏp nh cỏc nhõn viờn Nh
Trng, b trng cỏc b, v nhng quan chc cao cp trong cỏc b v cỏc c quan
c lp. Cú th vỡ vy m c ch bu c Tng thng Hoa K rt c th, din ra
trong mt thi gian di v chu nhiu tỏc ng ca cỏc t chc chớnh tr-xó hi.
II. QU TRèNH BU C TNG THNG HOA K
Cỏc chớnh tr gia Hoa K cho rng cỏch bu c Tng thng ca h l mt
trong nhng tin trỡnh ci m v dõn ch nht trờn th gii. Tuy nhiờn, i vi
ngi nc ngoi thỡ õy li l cuc b phiu phc tp nht. Thụng thng, i vi
a s cỏc nc, bu c ch din ra trong vi tun nhng i vi Hoa K thỡ bu c
kộo di qua nhiu giai on nhng c bn thỡ cú 2 giai on chớnh:
Bu c s b
i hi ng
Tng tuyn c
1. Bu c s b
Giai on ny cú th c coi l giai on c ng c viờn Tng thng.
Cỏc th tc, iu kin c ng c viờn Tng thng khụng c quy nh rừ rng
trong Hin Phỏp v h thng ny thng rt phc tp v cú th coi l hn lon, luụn

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

KILOBOOKS.COM
2
trong tỡnh trng thay i liờn tc. V nhng ng c viờn thnh cụng nht l ngi
hiu c nhng s rc ri v cú th xoay s tt vi chỳng.
Cú nhiu hỡnh thc c ng c viờn Tng thng:
-T nm 1796: nhng ngh s Quc Hi Hoa K gn lin vi mt trong s
cỏc chớnh ng thi ú hp mt khụng chớnh thc tho thun v nhng ngi
c c cho v trớ Tng thng v phú Tng thng ca ng h. õy thng
c gi l Hp kớn bu lónh t (King Cancus). Ch ny tn ti trong gn
30 nm v tan v vo nm 1824.
-Sau nm 1824, cỏc Hi ngh c ton quc ó thay th ch hp kớn vi
s tham gia ca i biu cỏc bang chn ra cỏc ng c viờn Tng thng, phú
Tng thng v tho thun v quy nh v chớnh sỏch ca h. Trong sut th k
XIX sang th k XX, cỏc hi ngh c c iu hnh bi lónh o ng cỏc
bang, nhng ngi ny s dng nh hng ca mỡnh chn ra cỏc i biu ca
bang h. Nhng v sau thỡ cho phộp ng viờn ca cỏc bang c la chn i
biu d Hi ngh trong cỏc cuc bu c s b. Cho n nm 1916, hn mt na cỏc
bang t chc bu c Tng thng s b.V n sau Chin tranh th gii ln th II,
sau bu c s b, cỏc ng c viờn cũn cú th thụng qua vic xut hin trờn truyn
hỡnh th hin sc lụi cun, s ni ting v kh nng trỳng c ca mỡnh. Jonh
Kennedy, Richard Nixon ó tng thnh cụng phn ln l nh vo hỡnh thc ny.
Trong giai on ny cú rt nhiu bin c xy ra v nh nú m tin trỡnh bu
c s b thay i rt nhiu, cú rt nhiu ci cỏch. Vo nm 1831, mt ng nh
chim thiu s l ng Chng Mason hp mt ti thnh ph Baltimore, bang
Maryland, la chn ng c viờn v xõy dng mt cng lnh gm cỏc nguyờn
tc v chớnh sỏch mt chớnh ng hoc ng c viờn s ỏp dng. V ngay nm sau
ú, cỏc ng viờn ng Dõn Ch hp trong cựng a im chn ra nhng ng c
viờn ca h. Ngoi ra, Chin tranh Vit Nam, bt u t gia nhng nm 1960 v
kộo di sang nhng nm 1970, ó gõy chia r trong ni b ng Dõn Ch, to ra
sc ộp ũi ci cỏch hn na. ú l nhng cuc biu tỡnh mnh m ca phong tro

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
3
phn chin trờn cỏc ng ph ca Chicago, nm 1968. Bt chp vic ú, ng Dõn
Ch ó chn phú Tng thng Hubert Humphrey, ngi trc ú quyt nh khụng
tham gia bt c cuc bu c s b no ca ng Dõn Ch v do ú tr thnh i
tng ca nhng hot ng u tranh phn chin.
-Ngy nay, nh nhng ci cỏch ln m cỏc ng viờn Dõn Ch tin hnh
trờn ó khuyn khớch hu ht cỏc chớnh quyn bang, chớnh ph lp ra lut bu c
cho c dõn ca mỡnh, t chc bu c s b.
Theo quy nh hin nay, mt cuc bu c s b l mt cuc bu c gia
nhng ngi ng h cựng mt ng chn ra nhng ng c viờn ca ng ú s
tham gia cuc tng tuyn c.
Tu theo lut phỏp ca tng bang, c tri cú th b phiu trc tip cho cỏc
ng c viờn Tng thng ca mt ng hoc cú th b phiu giỏn tip cho nhng
i biu d Hi ngh c - nhng ngi cam kt s ng h ng c viờn ú. Ngoi
ra, cỏc bang cú th la chn mt cỏch khỏc l t chc hp kớn - hi ngh a cp.
Trong ú:cỏc ng viờn sng trong mt khu vc a lý tng i nh - mt phõn
khu cc b - hp mt v bu cho nhng i biu cam kt s ng h nhng ng c
viờn nht nh.Nhng i biu ny i din cho cho phõn khu ca mỡnh ti Hi
ngh cp ht chn ra nhng i biu tham d hi ngh cp bang.Cỏc i biu ti
Hi ngh cp bang chn i biu i din cho bang ú ti hi ngh ton quc.
Vớ d nh cuc hp kớn IOWA:

1.
Cỏc bui hp kớn c t chc ti hn 2000 phõn khu trờn khp bang Iowa
chn ra hn 1500 i biu d 99 hi ngh cp ht.
2.
Cỏc hi ngh c t chc cỏc ht chn ra hn 3000 i biu tham gia

5 hi ngh ca khu vc bu c Quc hi.
3.
Cỏc hi ngh c t chc ti cỏc khu vc bu c Quc hi chn ra cỏc
i biu ca vựng tham d hi ngh ton quc ca ng.õy cng l nhng i
biu tham d hi ngh ca bang.

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
4
4.Cỏc hi ngh ca bang bu chn nhng i biu i din bang tham d
hi ngh ton quc ca ng. Cỏc ng viờn Dõn Ch cng la chn cỏc i biu
l lónh o ng bang v cỏc quan chc c bu.
H thng ny kộo di , ũi hi mt nhiu thi gian song vic ng h cỏc ng
c viờn v c bn c quy nh vũng b phiu u tiờn.
S lng i biu ti Hi ngh ton quc da vo: dõn s ca bang, s ng
h trc õy ca bang ú i vi cỏc ng c viờn Tng thng ca ng, s lng
cỏc quan chc c bu v lónh o ng ang phc v trong c quan cụng quyn.
H thng bu c ny cú nhiu khỏc nhau gia hai ng Dõn Ch v Cng
Ho.
-i vi cỏc ng viờn Dõn Ch: Ch cú nhng ng viờn Dõn Ch cú ng
ký, sng trong phõn khu v t cỏch b phiu mi c tham gia. Nhng ngi
tham gia c yờu cu gia nhp nhng nhúm ng h cho cỏc ng h cho cỏc ng
c viờn. iu kin tn ti, mt nhúm phi gm ớt nht 15% s ngi cú mt.
Nhng nhúm khụng iu kin s b gii tỏn.
-i vi cỏc ng viờn Cng Ho: Nhng ngi tham gia phi cú t cỏch
b phiu song khụng nht thit phi ng ky l ng viờn Cng Ho, h b phiu
ng h ng c viờn Tng thng trong mt cuc b phiu kớn. Cỏc lỏ phiu c
xp thnh bng trờn c s ton bang. Nhng i biu tham d hi ngh cp ht sau
ú c la chn bi bt k phng phỏp no m hi ngh hp kớn chn, hoc bng
cỏch bu c trc tip hoc cõn i trờn c s b phiu th.

Tuy nhiờn, gia hai ng vn cú hai khuynh hng chung quan trng:
-Ngy cng cú nhiu bang chuyn cỏc cuc bu c s b v hp kớn ca h
n thi im khi u quỏ trỡnh bu c nhm to ra nhiu nh hng hn i vi
vic la chn ngi c c, khuyn khớch cỏc ng c viờn gii quyt nhng
nhu cu v li ớch ca bang v chi tin ca chin dch tranh c vo gii quyt
nhng vn ú.

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
5
-“Khu vực hố”: các bang hợp tác với nhau để tổ chức các cuộc bầu cử sơ bộ
và họp kín của họ vào cùng một thời điểm để tối đa hố ảnh hưởng đối với một khu
vực. Điều này buộc các ứng cử viên bắt đầu chiến dịch tranh cử sớm hơn để có thể
kiếm được một chỗ đứng tại những bang tổ chức các cuộc bầu chọn ban đầu.
Hiện nay, các phương tiện thơng tin đại chúng, đặc biệt là truyền thanh và
truyền hình, cộng với sự ủng hộ của lãnh đạo Đảng tại bang đã đóng một vai trò rất
quan trọng để các ứng cử viên có thể quan tâm tới tất cả các cử tri ở những bang
mà có tổ chức bầu cử sơ bộ vào cùng một ngày.
Việc này đem lại lợi ích rất to lớn cho những ứng cử viên được thừa nhận
trên tồn quốc, ví dụ như Tổng thống đương nhiệm, thống đốc của các bang lớn,
các Thượng nghị sĩ và Hạ nghị sĩ Hoa Kỳ, những người có khả năng tiếp cận tiền
bạc, giới truyền thơng và sự hỗ trợ của các tổ chức kinh tế và xã hội. Năm 2004, 8
ứng cử viên Dân Chủ đã gây quỹ khoảng 25 triệu đơ-la và chi 7 triệu đơ-la tính
đến ngày 31/3/2003. Trong số các ứng cử viên này, những người có ghế trong
Quốc hội gây được quỹ nhiều nhất, th những cố vấn chính trị nổi tiếng nhất, bắt
đầu xây dựng những tổ chức tiến hành những chiến dịch vận động tranh cử lớn
nhất.
Những cải cách trong q trình đề cử ứng cử viên Tổng thống đã tạo cơ sở
cho sự tham gia của dân chúng:
Năm 1968: 12 triệu người bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử sơ bộ, gần 11% số

dân trong độ tuổi bầu cử.
Năm 2000: 35 triệu người tham gia trong đó: 20 triệu người bỏ phiếu bầu
chọn Geogre W Bush và các đối thủ của đảng Cộng Hồ, 15 triệu người bỏ phiếu
bầu chọn Al Gore và các ứng cử viên của đảng Dân Chủ.
Nhìn chung, đây là bước đầu tiên để chọn ứng cử viên Tổng thống của mỗi
Đảng. ở hầu hết các nước, các Đảng tự chọn ứng cử viên. Tuy nhiên, tại Hoa Kỳ,
các cử tri tun bố ủng hộ Đảng này hay Đảng khác chọn ra một người từ danh
sách ứng cử viên. Các ứng cử viên, cạnh tranh với chính thành viên của Đảng

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
KILOBOOKS.COM
6
mỡnh, phi ginh s ng h ca cỏc bang trong vũng u cú c i a s
i biu ti i hi ng. Mt s bang nh Iowa, s dng h thng hp kớn, ch
khụng phi b phiu s b, chn ra ng c viờn. Hp kớn phc tp hn v hot
ng bng cỏch chn cỏc i biu qua rt nhiu giai on.

S LNG CC CUC BU C TNG THNG S B V T
L % CC I BIU HI NGH T CC BANG CH YU TNH
THEO NG NM 1912-2000
ng Dõn Ch ng Cng Ho
N
m
S cỏc
cuc bu c
s b bang
% i
biu t cỏc
bang ch
yu

N
m
S cỏc
cuc bu c
s b bang
%
i biu t
cỏc bang
ch yu
1
912
12 32.9 1
912
13 41.7
1
916
20 53.5 1
916
20 58.9
1
920
16 44.6 1
920
20 57.8
1
924
14 35.5 1
924
17 45.3
1

928
17 42.2 1
928
16 44.9
1
932
16 40.0 1
932
14 37.7
1
936
14 36.5 1
936
12 37.5

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
7
1
940
13 35.8 1
940
13 38.8
1
944
14 36.7 1
944
13 38.7
1
952

15 18.7 1
952
13 39.0
1
956
19 42.7 1
956
19 44.8
1
960
16 38.3 1
960
15 38.6
1
964
17 45.7 1
964
17 45.6
1
968
17 37.5 1
968
16 34.3
1
972
23 60.5 1
972
22 52.7
1
976

29 72.6 1
976
28 67.9
1
980
31 74.7 1
980
35 74.3
1
984
26 62.9 1
984
30 68.2
1
988
34 66.6 1
988
35 76.9
1
992
39 78.8 1
992
38 80.4
1 34 62.6 1 43 90.0

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
KILOBOOKS.COM
8
996 996
2

000
40 85.7 2
000
43 93.1

(Ngun: s liu ca U ban Quc gia ca ng Dõn Ch, U ban Quc gia
ca ng Cng Ho v U ban bu c Liờn Bang)
2. i hi ng
Nhng thay i trong quỏ trỡnh c ng c viờn Tng thng Hoa K ó
lm suy gim tm quan trng ca Hi ngh c quc gia. Thc t thỡ nhng ngi
c c ra ng c viờn Tng thng c xỏc nh bi c tri vo giai on tng
i sm trong quỏ trỡnh c. Tuy nhiờn, cỏc hi ngh ny vn l mt trong nhng
s kin ln trờn chớnh trng Hoa K, c truyn hỡnh Hoa K phỏt súng hng
nm. Vic ny ch nhm mc ớch l thụng tin n c tri, huy ng s ng h v
to nờn s hng khi trong cỏc ng viờn v ng c viờn ca ng mỡnh, tp trung
s chỳ ý ca t nc vo cuc tng tuyn c sp ti.
Mi bang ti phũng hp vi i biu v biu ng tuyờn b ng c viờn Tng
thng no c hu thun. i biu t mi bang chớnh thc chn ng h ng c
viờn Tng thng no. ng c viờn ginh c s ng h ca nhiu i biu nht l
chin thng. V ngi ginh chin thng cng c nhõn vt liờn danh chc phú
Tng thng vi mỡnh.
Quỏ trỡnh c ng c viờn Tng thng cha phi l hon thin song trong
nhng th k gn õy nú ó nõng cao s tham gia ca cụng chỳng, ci thin tớnh i
din v dõn s hc, cng c quan h gia cỏc ng viờn bỡnh thng v cỏc ng c
viờn. Quỏ trỡnh ny to li th cho nhng ng c viờn ni ting hn, cú th quyờn
gúp c nhiu tin hn, cú th t chc chin dch tranh c to hiu qu nht v
to nhiu s hng khi nht, trong c tri ngay t giai on u tiờn trong mựa bu
c s b.
3. Tng tuyn c

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
9
Vo ngy th ba tip sau ngy th hai u tiờn trong thỏng 11 vo nhng
nm chia ht cho 4, l ngy tng tuyn c Tng thng Hoa K. Thc cht l n
nh thnh phn c tri on. Cụng dõn Hoa K t 18 tui tr lờn s c i bu c
nu cú ng ký. Cụng dõn Hoa K l tt c ngi dõn ti nc ny, k c quõn
nhõn, s quan, viờn chc, chuyờn gia, v nh ngoi giao ca Hoa K ang cú mt
cỏc nc trờn th gii. Ngay c nhng ngi ang trong tự cng c bu Tng
thng nu ti ỏn di 3 nm.
3.1.Vai trũ ngi iu hnh bu c
Do bn cht a phng ca cỏc cuc bu c Hoa K nờn cú hng ngn
ngi iu hnh bu c chu trỏch nhim t chc v tin hnh bu c. ú l vic
nh ngy cho cỏc cuc bu c, chng nhn tớnh hp l ca cỏc ng c viờn, ng
ký cho c tri hp l, chun b danh sỏch c tri, la chn cỏc thit b phc v bu c,
thit k lỏ phiu, t chc lc lng nhõn viờn iu hnh vic b phiu trong ngy
bu c, lp bng kt qu b phiu v chng nhn kt qu. õy l mt cụng vic ũi
hi s chớnh xỏc rt cao, vỡ vy ngi iu hnh bu c, thng l mt nhõn viờn
h s ca qun hoc thnh ph, cú mt trỏch nhim nng n.
H chu trỏch nhim ng ký c tri trong sut c nm v xỏc nh xem ai l
ngi iu kin b phiu trong cuc bu c. H phi thit k lỏ phiu cho cuc
bu c m bo rng tỏt c cỏc ng c viờn c chng nhn u c lit kờ
v tt c nhng vn cn quyt nh u c trỡnh by chớnh xỏc, cng n gin
v cng rừ rng cng tt. Ngoi ra, h cũn phi la chn nhng thit b bu c c
th s s dng sao cho phự hp vi lỏ phiu. V h chu trỏch nhim lu tr v bo
qun cỏc thit b ny trong thi gian gia cỏc cuc bu c. Mt trong nhng nhim
v khú khn nht ca h l thuờ v hun luyn mt i ng nhõn viờn tng i ln
cú th lm vic trong mt ca di khong t 10h n 15h trong ngy bu c.
Cụng vic ca h thc s khú khn khi thit b bu c v mu lỏ phiu thay
i trong thi gian gia cỏc cuc bu c. Trong hon cnh ny thỡ nhng cụng vic

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
10
như kiểm tra tư cách cử tri phải giao cho những tình nguyện viên của các chính
đảng lớn.
3.2.Q trình bỏ phiếu
Mỗi địa hạt đều có phòng bầu cử dành cho dân trong khu vực và có thể thay
đổi mỗi năm. Thùng phiếu có thể tại một nhà chứa xe của một người phục vụ cộng
đồng, có thể tại một trường học, hay một cơ quan. Giờ bầu cử khác nhau tuỳ vùng
và tiểu bang, nhưng thơng thường từ 7h sáng đến 8h tối theo giờ địa phương. Tại
văn phòng bầu cử, ban vận động thuyết phục cử tri bỏ phiếu cho đảng của họ một
lần nữa. Mặc dù trước đó người ta đã nhận truyền đơn, điện thoại “quảng cáo” về
các ứng cử viên. Trước khi vào phòng phiếu, nhân viên ban bầu cử hướng dẫn cách
dùng máy bỏ phiếu mặc dù các cử tri đã biết.
Đối với việc bỏ phiếu, Hoa Kỳ có rất nhiều loại thiết bị bầu cử và cơng nghệ
này được thay đổi liên tục. Trước đây, khi cơng nghệ bầu cử chưa được hiện đại
hố thì đó là những lá phiếu đánh dấu “X” bên cạnh tên ứng cử viên được chọn.
Tuy nhiên, tính đến năm 2004 thì đã có 6 hệ thống bỏ phiếu được sử dụng mang
tính hiện đại hố rất cao. Đó là:
-Đục lỗ thẻ: Cử tri bấm lỗ bên cạnh sự lựa chọn của mình trên phiếu bầu
giấy. Loại này chiếm 13,7% tổng số phiếu.
-Cần gạt: Cử tri gạt một chiếc cần nhỏ bên cạnh tên của những ứng cử viên
mình chọn, 14%.
-Phiếu scan trên máy tính: Cử tri điền vào lá phiếu trên máy. Hình thức này
chiếm 34,9%.
-Thiết bị điện tử ghi nhận trực tiếp: Cử tri chọn ứng cử viên trực tiếp trên
máy, 29,3%.
-Phiếu giấy: Cử tri đánh dấu trên giấy và phiếu được kiểm bằng tay, 0,7%.
-Hỗn hợp: Các thành phố trong mỗi hạt sử dụng các loại máy khác nhau.

Trên đây là những hình thức bỏ phiếu trực tiếp hay còn gọi là bỏ phiếu kín,
ngồi ra dân Hoa Kỳ có quyền khơng đi bầu nếu họ khơng thích cả hai vị ứng cử

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
KILOBOOKS.COM
11
viờn Tng thng. Tuy nhiờn, nu mun d phn trong cuc bu c dự õu ngi
ta cng cú th bu qua th thc vng mt. Phong bỡ ó c gi n cho tng cụng
dõn Hoa K ó ng ký vi thỏng trc khi cuc ua vn cha n luc cng thng.
Sng nc ngoi, cụng dõn Hoa K ch vic gi th ca mỡnh v tiu bang ó
ng ký v ch kt qu. Nhiu c tri gp khú khn v phng tin i li hay khụng
thớch n nhng c s b phiu kớn thỡ bu theo th thc ny, nhng phi theo thi
hn quy nh ca tng tiu bang v cú xỏc nhn ngy gi xỏc minh tớnh trung
thc.
3.3.Kim phiu
Hin nay, cú mt iu khon mi l b phiu sm. Theo ú, cỏc mỏy bu
c c t trong cỏc siờu th v nhng ni cụng cng khỏc trong vũng 3 tun
trc ngy bu c. Cỏc cụng dõn cú th tin ng ghộ vo b phiu. V t l
cụng dõn b phiu trc ngy bu c tng lờn nờn ngy th 3 u tiờn sau ngy th
2 u tiờn trong thỏng 11 cú th c coi l ngy kim phiu. Nhng lỏ phiu ny
ch c kim vo cui ngy bu c nhm mc ớch l trc khi cỏc im b
phiu úng ca khụng cú thụng tin no c tit l v vic ng c viờn no ang
dn im hay tt li sau.
3.4.i c tri
Khi c tri Hoa K i b phiu bu Tng thng, nhiu ngi cho rng h
ang tham gia vo mt cuc bu c Tng thng trc tip. V mt phỏp lý thỡ iu
ú khụng ỳng vỡ s tn ti ca ch i c tri, mt di sn Hin phỏp th k
XVIII.
i c tri l tờn t cho mt nhúm cỏc i biu c tri, c cỏc nh hot
ng chớnh tr v thnh viờn cỏc ng cỏc bang c. Khi ó cam kt vi ng c

viờn ny hoc ng c viờn kia, vo ngy bu c cỏc i biu ny c bu theo
phng thc ph thụng.
Hot ng ca i c tri:

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
12
Cỏc c tri ó ng ký 50 bang v Qun Colombia b phiu bu Tng thng
v phú Tng thng vo th 3 u tiờn sau th 2 u tiờn ca thỏng 11 trong nm
bu c.
Nhng ng c viờn naũ ginh thng li trong cuc bu phiu ph thụng
bang thng ginh c tt c s phiu bu ca i biu bang ú.
S i c tri ca mt bang bng s Thng Ngh s v H Ngh s ca bang
ú.Qun Colombia khụng cú i din b phiu trong Quc hi thỡ c 3 phiu i
c tri.
Cỏc i biu gp g v chớnh thc bu Tng thng v phú Tng thng vo
th 2 u tiờn sau ngy th 4 th 2 trong thỏng 12 trong nm bu c Tng thng.
Mt ng c viờn mun trỳng c phi ginh c a s phiu. Vỡ cú 538 i c tri
nờn cn phi cú ti thiu l 270 phiu thỡ mi ginh c thng li.
Nu khụng cú ng c viờn no t c a s phiu ca i c tri, H vin
s phi quyt nh ngi chin thng trong s ba ngi ginh nhiu phiu bu nht
ca i c tri. Khi lm nh vy, thnh viờn ca H vin biu quyt theo bang, mi
c tri on ca bang cú 1 phiu.
Nu khụng cú ng c viờn phú Tng thng no ginh c a s phiu ca
i c tri, Thng vin s phi quyt nh ngi ginh thng li trong s 2 ngi
ginh nhiu phiu nht ca i c tri.
Tng thng v phú Tng thng tuyờn th nhm chc vo ngy 20 thỏng 1
nm sau, sau khi bu c.
Sc mnh b phiu ca i c tri tớnh theo bang

Bang S ai
c tri
Bang S i
c tri
Bang S i
c tri

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
13
Alabama
Alaska
Arizona
Arkansas
California
Colodaro
Connecticut
Delaware
Colombia
Florida
Geogia
Hawait
Idaho
Illinois
Indiana
Iowa
Kansas
Kentucky
9

3
10
6
55
9
7
3
3
27
15
4
4
21
11
7
6
8

Louisiana
Maine
Maryland
Massachusetts
Michigan
Minnesota
Mississippi
Missouri
Montana
Nebraska
Nevada
NewHamsphire

New Jersey
New Mexico
New York
North Carolina
North Dakota
Ohio

9
4
10
12
17
10
6
11
3
5
5
4
15
5
31
15
3
20
Oklahoma
Oregon
Pennsylvania
Rhode Island

SouthCarolina

South Dakota
Tennessee
Texas
Utah
Vermont
Virginia
Washington
West Virginia
Winconsin
Wyoming


7
7
21
4
8
3
11
34
5
3
13
11
5
10
3

Total 538


(Số liệu từ trang web:
của Đại sứ quán Hoa Kỳ
tại Việt Nam)





THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
KILOBOOKS.COM
14
Nm 2004, bu c Tng thng Hoa K c coi l cuc chy ua ht sc
cng thng v sỏt nỳt gia Tng thng ng nhim Geogre W.Bush ca ng
Cng Ho v ng c viờn John Kerry ca ng Dõn Ch. V Tng thng Bush ó
tỏi c c nhim k th hai ca mỡnh. Cú rt nhiu lý do gii thớch cho kt qu ny.
Dõn Hoa K vn mun tng thng Bush nm chớnh quyn bi h khụng quan tõm
lm n chớnh sỏch i ngoi ca ụng v vic ho gii vi Chõu u. H ch quan
tõm n quyn li kinh t ca h, nhng vn v vic lm, quc phũng. Hn na,
h khụng tin vo li ha ca ụng Kerry, mt ngi khụng kiờn nh v hay thay i
lp trng. Qua ba ln tranh lun gia hai ng c viờn, nhiu ngi núi rng xem
ai núi di gii hn bi cỏc cuc tranh lun ny thỡ xoay quanh cỏc vn nh:
chin tranh ti Iraq, chng khng b, vn ch to v khớ ht nhõn Bc Hn v
Iran; thu, bo him sc kho, vic lm, chớnh sỏch kinh t; cỏc vn xó hi nh
vic cú cho phộp ph n phỏ thai hay khụng, hụn nhõn ng gii cú c chp
nhn hay khụng, õy l nhng vn gõy nhiu tranh cói trong d lun Hoa K
v d lun quc t.

Ngoi ra, ụng Bush tỏi c c cú l mt phn nh cng lnh ca ng Cng
Ho. Di õy l trớch lc cng lnh ca hai ng v mt s vn ang gõy
c s chỳ ý rt ln
Trớch lc cng lnh

V
n
Cng lnh ca ng Cng hũa

Mt th gii an ton hn, mt
nuc M cú trin vng hn
Cng lnh ca ng Dõn ch

Mnh hn trong nuc v u
c
tụn trng trờn th gii
C
h
ngha
khng
Chỳng ta ang bo v ha
bnh bng cch tn cng k th.
Chng ta ang i u vi bn
khng b nuc ngoi b
i vy
Chin thng trong cuc chi
n
ch
ng khng b cn phi cú s kt
hp gia quyt tõm c

a nuc M
v
i s hp tỏc ca cng ng quc

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
15
b
chỳng ta khụng phi i u vi
bn chỳng trong nuc. Chỳng ta
ang tiờu dit gii lónh o ca cỏc
mng lui khng b bng cỏc cuc
t kớch bt ng, phỏ hng k
hoch v ngn chn ngun ti tr
ca bn chng v truy lựng chỳng
rỏo rit.
Chỳng ta ang gỡn gi hũa
bỡnh cựng vi hn 80 quc gia ng
minh v cỏc t chc quc t khỏc
nhm cụ lp v chng li bn
khng b cung nhu cỏc ch
ngoi vũng phỏp lut.
Chỳng ta khụng thng
lung vi bn khng b. Chỳng ta
khụng th ộp hay thuyt phc uc
chỳng t b con ung git ngui.
Ch khi no ch nghia khng b b
tiờu dit hon ton, lỳc ú chỳng ta
mi cú t do.
t trờn tt c cỏc mt trn.

Chin thng ny ũi h
i
chỳng ta phi cú kh nng v s
n
sng tin hnh cỏc ho
t ng quõn
s trc tip, hiu qu v k
p thi,
khi cú th bt gi hoc tiờu di
t cỏc
nhúm khng b hay cỏc th
lnh
ca chỳng; ci tin mnh m
vic
thu thp v phõn tớch thụng tin t
ỡnh
bỏo i ụi v
i vic thc thi lut
phỏp m
nh m; khụng ngng n lc
ngn chn ngun ti chớnh c
a bn
khng b; n lc ton c
u ngn
khụng cho cỏc qu
c gia tht bi tr
thnh so huy
t ca bn khng b;
n lc liờn t
c ngn khụng cho bn

khng b cú th thu np th
ờm thnh
viờn thụng qua cỏc bi
n phỏp ngoi
giao nhõn dõn hi
u qu; khụng
ngng c gng v kinh t v
chớnh
tr nhm c
i tin giỏo dc, to dng
hũa bỡnh, ng h dõn ch v truy
n
i hy vng.
Ir
aq
Iraq, Hoa K ang ang
u tranh vỡ s nghip t do, hũa
bỡnh v an ninh cho chớnh chỳng
ta Chỳng ta hon ton tin tung
Chỳng ta khụng u
c phộp
thua trong cụng cuc xõy dng h
ũa
bỡnh. Chỳng ta khụng cho phộp m
t
nu
c Iraq tht bi bi iu ú chc

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM

16
vo k hoch t tr ca ngui Iraq
m chớnh ph lõm thi Iraq hin
ang thc hin.
chn s bin Iraq thnh thiờn u
ng
ca bn khng b v l nhõn t
gõy
bt n nh khu vc Trung ụng.
T
rung
ụng
ng Cng hũa ng h chớnh
sỏch ca Tng thng Bush trong
vic hp tỏc vi tt c cỏc chớnh
ph Trung ụng cú quy
t tõm
tiờu dit mng lui khng b v
trong tng lai chỳng ta mong rng
cỏc quc gia thõn hu trong khu
vc s ci t sõu rng v dõn ch
hon. Chỳng ta s m rng nn hũa
bỡnh bng vic ng h dõn ch, v
chớnh dõn ch s em li hy vng
v tin b ch khụng phi l
cm
thự v khng b trong mt khu vc
Trung ụng rng ln hon
.
Chỳng ta ng h tm nhỡn

ca Tng thng Bush v hai nh
nuc Israel v Palestine chung sng
trong hũa bỡnh v an ninh Nu
nhõn dõn Palestine cỳ dõn ch v
phỏp quyn, u tranh ch
ng tham
nhng v kiờn quyt chng khng
b thỡ h cú th ginh uc s ng
h ca Hoa K v vic thnh lp
mt Nh nuc Palestine.
Hoa K
cn cỳ sng kin ln
v ngoi giao nhừn dừn nh
m ng
h
nhng ting nỳi t do ca th
gii Arp v Hi gio v ch
ng
ta phi ng h cc nhỳm nh
ừn
quy
n, cc húng truyn thng c
lp, cỏc nghip on ang quy
t
tõm xõy d
ng mt nn vn húa dõn
ch t co s.
Chỳng ta s hnh
ng
thay

i Chớnh quyn Palestine
b
ng vic to ra mt th h lúnh
o mi cú trỏch nhi
m, cam kt
chng khng b v thỳc
y dõn
ch. Chỳng ta ng h vic thnh l
p
mt nh nuc Palestine dõn ch

mong mun chung sng trong h
ũa
bỡnh v an ninh vi Nh nu
c Do
thỏi Israel.

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
17
W
MD
Chỳng ta s khụng cho phộp
nhng ch nguy him nht trờn
th gii uc s hu nhng v khớ
nguy him nht.
Mc tiờu an ninh hng
u
ca chỳng ta l ngn khụng cho b
n

khng b cú uc nhng v
khớ
ny.
V
ai trũ
ca Hoa
K trờn
th gii
Chỳng ta khng nh vai trũ
ca Hoa K trong vic dn dt th
gii ti t do, thnh vung v c
hi. Nhng n lc nhm m rng
t do kinh t v chớnh tr ca chỳng
ta s uc hoan nghờnh nh n lc
thỳc y t do tụn giỏo.
Chỳng ta tin vo m
t nuc
M m nhõn dõn trờn kh
p th gii

u ngung m bi h bit rng
chỳng ta khụng ch yờu m
n t do
ca riờng mỡnh m cũn yờu m
n t
do ca chớnh h Dõn ch khụng ch

l hy vng ca chỳng ta m
cũn l
hy vng ca chớnh h. Ho

bỡnh v
an ninh khụng ch cho chỳng ta m

cũn cho c th gii.
T
hng
mi
Thng mi t do phi l
hỡnh thc thng mi cụng bng
nhm thỳc y cỏc mc tiờu kinh t
ca M v bo v vic lm ca
ngu
i dõn M. t uc mc
tiờu ny, chỳng ta phi hnh ng
song phng, cp khu vc v
ton cu nhm am phỏn cỏc hip
nh thng mi mi v thc thi
cỏc cam kt thng mi hin cú.
Uu tiờn hng
u ca chỳng
ta l d b cỏc ro c
n tin ti
mt nn thng m
i t do, cụng
bng v cõn b
ng sao cho cỏc quc
gia khỏc cng s m c
a th trung
ca h ging nh ta. Chỳng ta s

dựng t
t c cỏc cụng c hin cú
to ra nh
ng co hi mi cho cụng
nhõn, nụng dõn v cỏc doanh
nghip Hoa K v d
b nhng
hng ro t
i cỏc th trung xut
khu chớnh ca chỳng ta.

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
18
Y
t
th
gii
Chỳng ta hon ton ng h
s ch o ca Tng thng trong
vic gia tng mnh m cỏc ngun
lc nhm tỡm ra vc-xin chng
HIV/AIDS v dnh ớt nht 15 t ụ-
la M trong nm nm cho cỏc
chng trỡnh iu tr, chm súc v
phũng chng trờn ton th gii cú
bin phỏp ton din chng li dch
bnh ny trong ú bao gm c giỏo
dc, kiờng c, phũng chng, th
nghim, iu tr v chm súc.

Gi
i quyt nhng thỏch thc
y t ton cu-trong ú cú c
dch
bnh AIDS l m
t nghia v nhõn
o v l yờu c
u ca an ninh quc
gia V chỳng ta s
khụi phc li
s lónh
o ca Hoa K trong vn
y t th gii bng cỏch loi b

nhng chớnh sỏch da trờn ý th
c
h ch khụng phi khoa hc.
A
n ninh
ni a
Cỏc co quan trng yu bo v
an ninh quc gia ca Hoa K ang
uc chuyn i nhm i phú vi
nhng thỏch thc trong cụng cuc
bo v t nuc trong k nguyờn
mi.
Chỳng ta c
n nõng cao kh
nng thu thp, phõn tớch v chia s

thụng tin sao cho cú th truy tỡ
m
uc nhng k khng b v
ngn
chn truc khi chỳng ra tay.
V
n
nhp c

ng Cng ha ng h vic
c
i t h thng nhp cu nhm m
bo rng ú l mt h thng hp
phỏp, an ton, cú trt t v mang
tớnh nhõn o Mt nn kinh t
ang tng trung s cn thờm nhiu
nhõn cụng v Tng thng Bush a
xut mt chng trnh vic lm
Chỳng ta s
m rng cam kt
cho phộp nh
ng ngui ang u
tranh vỡ t do uc tr thnh
cụng
dõn Nhng ngui nhp c hi
n
ang trong lónh th Hoa K m

a uc kim tra v nhõn thõn,
lm

vic chm ch, np thu thỡ c
n phi
uc tham gia y vo xó h
i

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
19
tm thi mi dnh cho nhng
trung hp khng th tỡm uc
cụng dõn M no phự hp vi cụng
vic.
Hoa K.
Ki
nh t
Chỳng tụi mong mun ng
y
cng cú nhiu ngui s hu hoc
thnh lp cỏc doanh nghip nh,
ngy cng cú nhiu ngui t lo cho
vn chm súc y t ca h, ng
y
cng cú nhiu ngui uc hung
lng huu.
Chỳng tụi s
khụi phc li
ngnh cụng nghi
p ch to ca Hoa
K, to vic lm m
i, bo v vic

lm hi
n cú bng cỏch chm dt
khụng cho cỏc cụng ty chuy
n vic
lm ra nuc ngoi u
c n thu

ng thi gim thu cho nhng
cụng ty no ang to thờm vic l
m
trong nuc.

(Ngun: trớch t Cng lnh ng Dõn Ch ti

v Cng lnh ng Cng Ho ti

4. Mt s yu t liờn quan n bu c Hoa K
Nhc n bu c Tng thng, i vi ngi dõn Hoa K, ú l s cnh tranh
ca hai ng Dõn Ch v Cng Ho. Ngoi ra, nú cũn cú s gúp mt ca cỏc nhúm
li ớch v vai trũ rt to ln ca thụng tin i chỳng.
4.1.Hai ng ln nht Hoa K
i vi ngi dõn nc ngoi núi chung v ngi dõn Hoa K núi riờng, h
cho rng a ng l cn thit. Nh vy m bo c tớnh dõn ch trong chớnh
quyn. ti Hoa K, tớnh n nm 2004, ngi dõn bit n cú ớt nht 56 ng phỏi
chớnh tr trờn ton quc. ng Dõn Ch v ng Cng Ho l hai ng ln (The

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
20
Two Major Parties) ti Hoa K hin nay. Tng cng cú tt c 37 ng phỏi th

ba (The Third Parties), nhng trong nm 2004 ch cú 7 ng chớnh tr thuc ng
phỏi th ba tham gia vo cuc chy ua bu c Tng thng. Ngoi ra, cũn cú 17
ng phỏi khỏc (The Other Parties) khụng chớnh thc vi lc lng khụng ỏng k,
khụng c nhiu ngi ng h.
ng Dõn Ch:
ng Dõn Ch c ụng Thomas Jeffeson sỏng lp nm
1792, trong mt cuc hi ngh kớn u tranh cho Bn tuyờn ngụn nhõn quyn
v chng li nhúm i biu ca ng Liờn Bang. Nm 1798, ng mi thc s ly
tờn l ng Dõn ch, ng ca ngi bỡnh dõn. V trong nm 1800, ụng Jefferson
ó c c lm Tng thng u tiờn ca Hoa K thuc ng Dõn Ch. ễng phc v
xut sc trong 2 nhim k v c k nhim bi ụng James Madison nm 1808.
n nm 1812, ụng James Monroe dn dt Hoa K t n K nguyờn ca phn
chn. T nm 2000, sau 2 nhim k ca Tng thng Clinton, ng Dõn Ch
khụng cũn chim a s trong Quc hi Hoa K. Nm 2004, ụng John Kerry,
Thng ngh s ca tiu bang Massachusetts l ng c viờn ca ng Dõn Ch cựng
chung liờn danh vi ụng John Edwards nhng tht bi.
ng Cng Ho: ng Cng Ho ra i trong nhng nm u ca thp niờn
1850 bi nhng nh hot ng chng ch nụ l. Cuc hp khụng chớnh thc ca
ng ny din ra Ripon, Wisconsin, mt lng nh phớa Tõy Bc tiu bang
Milwaukee. V sau ú l cuc hp chớnh thc u tiờn ca ng vo ngy 6/7/1854
ti Jackson, Michigan. Cỏi tờn ng Cng Ho c chn vỡ nú ỏm ch s bỡnh
ng, cụng bng trong xó hi cng nh chớnh tr. Hin nay, ng Cng Ho ang
chim u th v chớnh tr trong Quc hi v Tng thng ng nhim ca Hoa K,
Geogre W.Bush l ngi thuc ng Cng Ho.
Mc dự ng phỏi chớnh tr Hoa K cú vai trũ hn ch hn nhiu so vi cỏc
nc khỏc nhng nú vn l nhõn t quan trng trong i sng chớnh tr Hoa K.
Cỏc ng úng vai trũ nh nhng t chc trung gian trong quỏ trỡnh bu c. ng

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM

21
va ng ra chn ng c viờn cho chớnh ph, va giỳp c tri d dng hn trong
vic la chn ngi mỡnh s b phiu.
Nhng chin dch vn ng tranh c
Trong quỏ trỡnh bu c Tng thng Hoa K, cỏc chin dch vn ng tranh
c úng mt vai trũ rt quan trng. õy l lỳc cỏc ng c viờn a ra nhng chớnh
sỏch, ng li nhm thu hỳt, thuyt phc c tri trong c nc b phiu cho mỡnh.
Trong thi i ngy nay, cỏc ng c viờn v i ng vn ng phi b ra rt nhiu
tin ca xut hin trờn truyn hỡnh c nc. Ngoi ra, hai ng c viờn ca ng
Dõn Ch v ng Cng Ho cũn cú ba bui tranh lun trc tip trờn truyn hỡnh.
V trong nhng tun cui trc ngy bu c, cỏc ng c viờn thng tp trung chỳ
vo cỏc bang chớnh ginh c phiu ca i c tri.
Vn thng gõy c s chỳ nht trong nhng chin dch vn ng tranh
c l tỡnh hỡnh ti chớnh. Cỏc ng c viờn thng da vo 4 ngun ti chớnh
tranh c:
(1) Cỏ nhõn, cụng dõn trc tip quyờn gúp tin
(2) Cỏc ng chớnh tr ca h
(3) Cỏc nhúm li ớch, thng thụng qua cỏc u ban hnh ng chớnh
tr (PACs)
(4) Cỏc ngun ca cỏc nhõn v gia ỡnh
S ph thuc ngy cng nhiu vo phng tin thụng tin i chỳng v phm
cht chớnh tr chuyờn nghip ó lm cho cỏc t vn ng bu c ngy cng tr nờn
tn kộm. Cỏc ng c viờn Tng thng ó chi 607 triu ụ-la trong cuc bu c
Tng thng nm 2000 trong khi cỏc ng c viờn vo Quc hi ch chi mt hn 1 t
ụ-la. Mt ng c viờn hng trung bỡnh khi thng c vo Thng vin Hoa K ó
chi 7,4 triu ụ-la trong nm ú v ng c viờn hng trung bỡnh khi thng c vo
H vin Hoa K ó chi 849.000 ụ-la. Tuy nhiờn, s tin m cỏc ng c viờn chi
tiờu ngy cng ớt trong tng s tin chi ra vi mc gõy nh hng n cỏc cuc

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

KILOBOOKS.COM
22
bầu cử vì các Đảng chính trị và các nhóm lợi ích đóng một vai trò ngày càng lớn
hơn trong việc đối thoại trực tiếp với cử tri.
Muốn làm Tổng thống Hoa Kỳ, phải có phương tiện tiền bạc mà theo Luật
pháp Hoa Kỳ, mỗi ứng cử viên Tổng thống khơng được sử dụng ngân khoản riêng
hơn 50.000 USD, cho dù ơng ta là triệu phú. Vì vậy, họ trơng chờ vào Đảng của họ,
các nhà tài trợ: các nhà kinh doanh, cơng ty tài chính, cơng nghiệp, hội đồn,
trường Đại học, cá nhân, Các cơng ty tài trợ cho một nhà chính trị ra tranh cử
Tổng thống thì họ đang nghĩ đến món lợi kinh tế sau khi ứng cử viên tranh cử
thành cơng. Với các nhà tài phiệt tại Hoa Kỳ, đảng Dân Chủ và đảng Cộng Hồ đủ
mạnh và có quyền lực để họ nương nhờ, nên ủng hộ tài chính và phương tiện là một
kiểu đầu tư tạo ra lợi nhuận. Đối với người Hoa Kỳ, họ rất thực tế khi nói đến
quyền lợi cá nhân và lợi ích chung. Họ sẽ ly khai khỏi Đảng, dừng tài trợ cho chiến
dịch tranh cử nếu quyền lợi cá nhân của họ bị sứt mẻ,xâm hại.
Ngồi ra, các Đảng chính trị và các nhóm lợi ích cũng tập trung nguồn lực
vào việc đóng góp tài chính cho các ứng cử viên, những người chi tiền cho việc tiếp
xúc cử tri, vừa để thuyết phục cử tri thơng qua các hoạt động quảng cáo, thư tín,
và để đảm bảo rằng cử tri sẽ đi bỏ phiếu.
Điều này khiến rất nhiều người lo ngại về khả năng các nhà tài trợ hoặc các
nhóm lợi ích giàu có sẽ tác động q mức đến chính sách cơng. Từ đó nhiều giải
pháp được đề xuất nhằm quản lý chặt chẽ hơn việc sử dụng tiền cho mục đích
chính trị, ban đầu bằng việc nâng cao tính minh bạch để cơng chúng nhận thức
được hành động tài trợ cho bầu cử và ngăn khơng cho các “nhóm lợi ích cục bộ”
cản trở “các lợi ích cơng cộng”. Nhưng bên cạnh đó, có những người mà coi chi
tiêu cho lợi ích bầu cử phù hợp với chi phí hàng hố và dịch vụ trong nền kinh tế
hiện nay và quy mơ ngân sách chính phủ. Họ lại cho rằng chi tiêu cho bầu cử là cái
giá mà một nền dân chủ trả cho cuộc đua bầu cử, những khoản đóng góp và chi tiêu
lớn của các nhóm lợi ích là biểu hiện của truyền thống đa ngun lâu đời ở Hoa Kỳ.

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
KILOBOOKS.COM
23
K t nm 70, Hoa K cú 3 nguyờn tc chớnh iu chnh lut ti tr tranh
c Liờn bang, ỏp dng cho tt c cỏc cuc bu c Tng thng v Quc hi:
Cụng khai hot ng ti chớnh:
Vic cụng khai ti chớnh trong cỏc cuc bu
c, t ú thỳc y s theo dừi cht ch cỏc ng v ng c viờn i lp cng nh
cỏc phng tin thụng tin truyn thng, c coi l ro cn ln nht nhm trỏnh
nn tham nhng cú th phỏt sinh t vic quyờn gúp v chi tiờu cho chin dch tranh
c. V khớa cnh qun ly ny ca chớnh ph, cú mt s ng thun chung, ớt nht l
v nguyờn tc. cp liờn bang, nguyờn tc ny ũi hi bỏo cỏo nh k, vi con s
tng hp v chi tit i vi nhng khon tin trờn 200 ụ-la.
Cm mt s ngun ti tr: Cỏc tp on, ngõn hng quc gia v nghip on
t lõu ó b cm s dng tin ca h, li nhun kinh doanh v tin hi phớ, gõy
nh hng i vi cỏc cuc bu c liờn bang (mc dự nhiu bang cho phộp s dng
cỏc ngun ny trong cỏc cuc bu c). Tuy nhiờn, nhng t chc ny cú th thnh
lp cỏc u ban hnh ng chớnh tr gõy qu t nguyn t cỏc nh iu hnh, cỏc
c ụng v thnh viờn nghip on. Nhng qu ny cú th c dựng trong cỏc
cuc bu c liờn bang, do vy m cỏc tp on v nghip on ti tr cú th gõy
nh hng. Cỏc qu dnh cho vn ng tranh c ca cụng dõn nc ngoi cng b
cm s dng trong tt c cỏc cuc bu c Hoa K.
Hn ch ngun ti tr:
Lut liờn bang hn ch s tin quyờn gúp cho cỏc ng
c viờn, ng chớnh tr v cỏc nhúm tham gia vo cỏc cuc bu c liờn bang dự l
ca cỏ nhõn, ca u ban hnh ng chớnh tr hay ca cỏc ng. Trong mt cuc bu
c, mi cỏ nhõn cú th quyờn gúp 2000 ụ-la cho mt ng c viờn v cú th úng
gúp tng s l 95000 ụ-la cho tt c cỏc ng c viờn, cỏc ng, v cỏc u ban hnh
ng chớnh tr trong mt t bu c kộo di hai nm. Mt u ban hnh ng chớnh
tr cú th úng gúp 5000 ụ-la cho mt ng c viờn trong mt cuc bu c nhng

khụng hn ch tng s tin i vi tt c cỏc khon úng gúp nh vy ca mt t
chc.

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
24
Vic ny dn ti hin tng tin cng v tin mm. õy l cỏc thut ng
c dựng phõn bit cỏc loi qu cho mc ớch tranh c m lut ti chớnh v vn
ng bu c liờn bang iu chnh hoc khụng iu chnh. Tin cng (Hard
money) do phỏp lut iu chnh v cú th c dựng gõy nh hng n kt qu
cỏc cuc bu c liờn bang, ngha l ng h vic bu chn cỏc ng c viờn c th.
Tin mm (Soft money) khụng b phỏp lut iu chnh v ch c s dng vo
cỏc hot ng khụng gõy nh hng n vic bu chn cỏc ng c viờn vo cỏc
chc v trung ng, ngha l cho cỏc hot ng nh ng ký c tri, hot ng
xõy dng ng, chi phớ qun lý v giỳp cỏc ng c viờn bang, a phng.Nhng
thc cht thỡ tin mm cú th cú tỏc ng giỏn tip i vi cỏc cuc bu c liờn
bang. ú l vic dựng tin mm ng h cỏc vn liờn quan dn bu c.
Nhng vn ny sinh do quan h gia tin v chớnh tr ó lm cho vic ci
cỏch c ch ti chớnh trong bu c tr thnh vn thng xuyờn gõy tranh cói
Hoa K. Trong sut nhng nm 1980 v 1990, nhng ngi ch trng ci cỏch
khụng nõng cao c hiu qu ca c ch qun lý c. Nm 2002, o lut ci cỏch
vn ng tranh c hai ng (Bipartisan Campaign Reform Act of 2002, hay
BCRA) hay cũn c gi l o lut Mc Cain Feingold) c thụng qua nhm
mc tiờu l duy trỡ h thng qun ly hin hnh ca liờn bang. Nhỡn chung, o lut
ngn cm cỏc ng trờn ton quc v cỏc ng c viờn liờn bang hoc cỏc quan
chc khụng c gõy qu v chi tiờu tin mm vo cỏc hot ng c xp vo
dng cỏc hot ng bu c liờn bang. Lut ny cũn bt buc phi cụng khai tt c
cỏc qung cỏo liờn quan n vic tuyờn truyn cho cỏc ng c viờn liờn bang c th
trong vũng 30 ngy trc ngy bu c s b hoc 60 ngy trc ngy tng tuyn
c v o lut ny cng cm ti tr s dng tin qu ca nghip on hoc tp

on.
Nhng chin dch vn ng tranh c ca nhng ng c viờn Tng thng cũn
bao gm c ba cuc tranh lun trc tip trờn truyn hỡnh. Hin tng ny ó tr
thnh im mu cht trong quỏ trỡnh tranh c Hoa K k t nm 1976. Tuy

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN