SKKN Một số biện pháp khi chăm sóc trẻ thừa cân – béo phì lứa tuổi 24-36 tháng

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
“MỘT SỐ BIỆN PHÁP KHI CHĂM SÓC TRẺ THỪA CÂN – BÉO
PHÌ LỨA TUỔI 24-36 THÁNG”
I. Đặt vấn đề.
Cùng với sự phát triển chung của xã hội, mỗi người chúng ta ngày nay đều có cuộc
sống đầy đủ sung túc hơn. Chính vì vậy trẻ em ngày nay được hưởng sự chăm sóc đặc
biệt của gia đình và toàn xã hội . nhiều người cho rằng có điều kiện cho con ăn nhiều là
cái tốt con mình càng mập mạp, càng bụ bẫm thì càng tốt nên đến khi cha mẹ phát hiện
con mình thừa cân quá nhiều thì đã muộn. Trong lúc mức độ báo động và cần thiết quan
tâm của xã hội đối với trẻ thừa cân béo phì hiện nay được ưu tiên hàng đầu, song hành
với trẻ suy dinh dưỡng thì “ các trường hiện đang phải tự thực hiện chế độ chăm sóc trẻ
béo phì theo cách riêng của mình chứ không có một mức chuẩn chung”. Bên cạnh đó các
trường phổ thông đều quan niệm nhiệm vụ chính là dạy học, chuyện ăn uống là phụ chỉ
cần đủ chất , đủ lượng calo theo độ tuổi là được. Còn tại các trường mầm non vấn đề dinh
dưỡng cho học sinh là mục tiêu quan tâm đầu tiên nhưng tình hình vẫn không khá hơn là
bao, vì tại đây các cháu được ăn từ 8000đ đến 10.000đ/ngày/3bữa. Chế độ này được áp
dụng đại trà cho tất cả cá học sinh, vì thế số trẻ thừ cân có chỉ số ngày càng cao. Đây là
một vấn đề cần được nhiều người quan tâm trong xã hội. Bản thân tôi là một giáo viên
mầm non lâu năm tôi luôn trăn trở trước thực trạng trẻ em thừa cân béo phì hiện nay và từ
đó tìm mọi cách chăm sóc trẻ có một kết quả tốt nhất. Tôi luôn phối hợp các nhóm thực
phẩm một cách hợp lý với độ tuổi kết hợp tạo cho trẻ có thói quen tốt trong ăn uống. Có
như vậy trẻ mới phát triển toàn diện cân đối giữa chiều cao/cân nặng, cân nặng/tháng
tuổi Chính vì vậy từ việc làm hàng ngày tôi đã tìm ra: “Một số biện pháp chăm sóc trẻ
thừa cân của lớp mình trong năm học 2007-2008.
II. Giải quyết vấn đề.
Năm học 2007-2008 tôi được nhà trường phân công dạy các cháu lớp B2 lứa tuổi
24-36 tháng. Khi nhận lớp tôi thấy có một số khó khăn và thuận lợi sau:
1. Thuận lợi.
- Nhà trường: Ban giám hiệu chỉ đạo sát sao, luôn thăm lớp dự giờ đóng góp những
ý kiến bổ ích cho từng hoạt động trong ngày đặ biệt là giờ ăng của lớp. Qua đó giáo viên

trong lớp đã kịp thời rút kinh nghiệm và khắc phục tồn tại ngay.
- Giáo viên: Giáo viên trong lớp nhiệt tình có kinh nghiệm lâu năm khi chăm sóc
trẻ nhỏ. Hai cô phối hợp nhịp nhàng, năm được tâm lý trẻ từ đó có biện pháp tốt nhất đối
với từng trẻ.
- Học sinh: Số trẻ vừa đủ với diện tích phòng học và số cô trong lớp. Các cháu
ngoan có nề nếp đặc biệt là trong giờ ăn.
- Cơ sở vật chất: Tương đối đầy để phục vụ tốt trẻ trong tất cả các hoạt động.
- Phụ huynh: Nhiệt tình quan tâm đến các hoạt động chung tại lớp va fluôn lăng
nghe những bài tuyên truyền bổ ích của nhà trường và cô giáo.
2. Khó khăn.
- Đây học sinh ở lứa tuổi nhỏ nhất trường, để tạo cho trẻ có thói quen tốt là rất khó
khăn, mất nhiều thời gian.
- Số cháu thừa cân trong lớp tương đối nhiều 4/22 trẻ.
- Chế độ ăn của trường không có chế độ riêng cho trẻ thừa cân béo phì.
- Quan niệm của phụ huynh còn khác nhau (trái ngược nhau).
Từ những thực tế trên ttôi đã rút ra được một số biện pháp sau để chăm sóc trẻ thừa cân
trong lớp.
3. Một số biện pháp chăm sóc trẻ thừa cân lứa tuổi 24-36 tháng.
Tình trạng trẻ em béo phì, thừa cân ngày cang phổ biến, nhất là các cháu trong độ
tuổi mầm non, cấp một. Đa số bệnh phát hiện là nhờ các trường có cán bộ y tế sát sao tận
tình, có chương trình dinh dưỡng theo dõi sức khoẻ của trẻ em báo động cho cha mẹ. Qua
chăm sóc trẻ hàng ngày tôi thấy trẻ có cân nặng nhiều hơn so với độ tuổi là những trẻ rất
thích ăn hay tích cực ăn dưới mọi hình thức. Điều này không có nghĩa là ta phải đảm bảo
nhu cầu riêng của trẻ. Trái lại với những trẻ này tôi phải giúp trẻ ăn uống điều độ hơn mà
vẫn đảm bảo nhu cầu chung về dinh dưỡng, năng lượng mà trẻ vẫn cảm thấy thích.
* Biện pháp 1: Giảm năng lượng khẩu phần ăn từng bước một, mõi tuần giảm kkhoảng
300 calo so với khẩu phần ăn trước đó cho đến khi đạt năng lượng tương ứng.
Đối với trẻ nhỏ năng lượng calo mồi ngày của trẻ được tương ứng giữa tỷ lệ của
các chất như: P 10-15%, L 12-13%, G 71-72%. Có nhiều hình thức cho trẻ giảm bớt năng
lượng nhưng vẫn đảm bảo cho trẻ được no, khoẻ mạnh và tích cực tham gia các họt động

trong ngày đó là việc kết hợp nhiều loại thức ăn trong ngày thay thế cho thực phẩm
chính.
Ví dụ 1: Theo chế độ nhà trường 9h15’ là được uống sữa, toi đã không báo số trẻ
thừa cân béo phì cho KT nhà ăn biết và tăng thêm lượng sữa cho trẻ đó ở bữa này
Ví dụ 2: Đến giờ ăn bữa chính 10h30 phút tôi lại tiếp tục giảm lượng tinh bột cho trẻ
(cơm) thay vào đó là tăng cường cho trẻ ăn rau củ. Như vậy với lượng sữa trẻ uống thêm
và lượng cơm giảm đi tôi thấy lượng calo đã giảm được một phần nhưng sức khoẻ của trẻ
vẫn được đảm bảo.
Với hình thức này tôi cũng gặp mộy số khó khăn vì thực tế nhữnh trẻ đó rất thích ăn cơm,
trẻ muốn ăn thêm nữa nhưng với lời giải thích nhẹ nhàng dần dần trẻ đã hiểu ra và nghe
lời cô giáo ăn nhiều rau củ cho má hồng môi xinh, da tráng như thế bé trông lại càng
đáng yêu hơn.
* Biện pháp 2: Ăn ít chất béo, chất bột.
- Năng lượng (calo) đưa vào cơ thể qua thức ăn, thức uốngđược hấp thu và được oxy hoá
để tạo thành nhiệt lượng.
- Năng lượng ăn quá nhu cầu sẽ được dự trữ dưới dạng mỡ. chế độ ăn giàu chất béo hoặc
đạm, nhiệt độ cao có liên quan chặt chẽ với gia tăng tỷ lệ béo phì. Các thức ăn giàu chất
béo thường dễ ăn nên người ta ăn quá thừa mà không biết. vì vậy khẩu phần nhiều mỡ dư
số lượng nhỏ cũng có thể gây thừa calo nên chỉ ăn nhiều mỡ thịt mà ăn nhiều chất bột
đường, đò ngọt đều có thể gây béo.
- Qua khảo sát ta nhận thấy: Những trẻ thích ăn chất béo, chất bột luôn tăng cân nhanh
hơn so với trẻ khác từ 0,7- 0,8 kg trong một tháng. Nên trong quá trình chăm sóc trẻ thừa
cần ta cũng cần chú ý đến những trẻ này qua các hình thức. Kết hợp với nhà bếp khi lựa
chọn thực phẩm khônh có mỡ, khi chế biến các món ăn không dùng bằng dầu ăn thì
lượng chất béo trong thành phần cũng được giảm bớt đáng kể.
- Chất bột ta cũng phải giảm cho trẻ trong quá trình chăm sóc.
Ví dụ: Trong bữa ăn nên giảm cơm cho trẻ, hạn chế ăn nước thịt, khoai tây và bí ngô
v v để tăng cường ăn rau và các chất sơ.
- Để biện pháp này có kết quả cao tôi thường kết hợp với cha mẹ trẻ và đề cao vai trò của
những người mẹ đối với trẻ.

Ví dụ: Hướng dẫn các mẹ cho con ăn điều độ, khônh cho trẻ uống nhiều nước ngọt. Ăn
sáng nhiều hơn là buổi tối.
Buổi tối cho các con ăn thức ăn dễ tiêu hơn vì buổi tối các con ít làm việc và vận động
hơn. Cần nhất là cha mẹ phải coi lại chế độ ăn uống của con em mình, hạn chế nhưng
chất dầu mỡ, chiên sào và năng cho các cháu tập thể dục.
* Biện pháp 3: ăn đủ chất đạm, vitamin, muối khoáng. Cần bổ xung viên đa vitamin và vi
lượng tổng hợp.
Để biện pháp này thự sự có hiệu quả bản thân tôi đã kết hợp tốt với cán bộ y tế để lấy
được những chuẩn mực rõ ràng về cách đánh giá trẻ thừa cân béo phì dưới 6 tuổi. Cán bộ
cho rằng để có kết quả tốt người ta chủ yếu dựa vào cân nặng so với chiều cao và lớp mỡ
dưới da (tuy nhiên ở lứa tuổi này lớp mỡ dưới dacủa trẻ chưa ổn định, việc đo lớp mỡ
dưới da của trẻ dưới 6 tuổi và trẻ quá béolà thiếu chính xác hơn nữa trẻ thừa cân thường
là béo phì. Do đó theo WHO về mặt đánh giá cộng đồng trẻ thừa cân được xem là béo phì
độ 1. Từ những kết luận của cán bộ y tế tôi đã yêu cầu họ cung cấp cho một số loại thuốc
phù hợp với trẻ để từ đó trẻ có thể bổ sung thêm vitamin, vi lượng tổng hợp mà cân
không tăng nhiều, sức khoẻ vẫn đảm bảo tốt.
Vai trò của cán bộ y tế rất quan trọng nhưng không kém phần quan trọng đó là vai trò của
người mẹ, người cha phải biết tuân thủ theo đúng chỉ định của bác sĩ. Có như vậy việc
thực hiện giúp trẻ hạn chế tăng cân cho trẻ mới có hiệu quả cao.
*Biện pháp 4: Tăng cường ăn rau và hoa quả.
Đúng như vậy rau quả là một loại thức ăn vô cùng quan trọng nó góp phần tăng sức đề
kháng cho cơ thể, cung cấp một số vitamin cần thiết giúp cơ thể hấp thu được nhiều loại
thức ăn khác nhau.
Tuy nhiên để rau quả thực sự có tác dụngcho cơ thể ta cần phải chú ý đến cách chế biến
và thời gian ăn các loại quả.
Ví dụ 1: Khi ta chế biến các loại rau củ cần phải đảm bảo còn đủ lượng vitamin cần thiết
cho đến lúc trẻ ăn.
Ví dụ 2: Ta không xào giá đỗ với gan lợn vì sẽ làm mất hết chất tươi của giá và các chất
bổ trong gan lợn cũng bị phân huỷ nhiều.
- Khi chọn thực phẩm phải tươi ngon, không có chất kích thích, chất xúc tác, rau ngon

đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Tất cả các vấn dề trên đều đã được đảm bảo tốt vì Trường mầm non Hoạ Mi nhiều năm
nay đạt danh hiệu tổ nuôi xuất sắc và đã ký hợp đồng với công ty cung cấp thực phẩm
sạch an toàn có uy tín của thành phố.
Ví dụ 3: Khi ăn hoa quả nên ăn trước bữa ăn thì hoa quả có tác dụng trực tiếp trong quá
trình tiêu hoá thức ăn sau naỳ của cơ thể.
* Biện pháp 5: Bổ sung gia vị cho trẻ như muối, mì chính 6g/ngày nếu trẻ tăng huyết áp
chỉ dùng 4g/ngày.
Gia vị là nguồn thực phẩm không thể thiếu được trong mỗi bữa ăn hàng ngày của
chúng ta. Một bữa ăn ngon là ta biết kết hợp các loại gia vị vào thức ăn cho phù hợp từ đó
sẽ kích thích được các giác quan như khứu giác, vị giác, thị giác và bữa ăn của ta trở
nên hấp dẫn hơn. Nhưng đối với trẻ thừa cân béo phì thì việc sử dụng gia vị lại là cả vấn
đề quan trọng. Đa số trẻ thừa cân thường ăn mặn hơn so với những trẻ khác nên khi chế
biến thức ăn chỉ nên dừng lại ở mức độ 6gmuối, mì chính / 1 ngày là đủ.
Muốn biện pháp này có kết quả tôi đã kết hợp với nhiều đối tượng khác để cùng nhau
chăm sóc trẻ.
- Kết hợp với tổ nuôi: Nấu riêng thức ăn cho những trẻ thừa cân và béo phì. trước khi cho
trẻ ăn tôi phải nếm thử thức ăn xem đã đủ đậm, ngọt chưa như thế mới có thể điều chỉnh
kịp thời lượng gia vị từ các bữa ăn sau.
- Kết hợp với gia đình: Để phụ huynh hiểu sâu hơn về vấn đề này tôi thường tư vấn cho
cha mẹ trẻ cách nấu ăn như thế nào cho trẻ với những bữa ăn ở nhà để trẻ ăn ngon miệng
mà vẫn đảm bảo được mục đích giảm khả năng tăng cân cho trẻ.
* Biện pháp 6: Tạo thói quen ăn uống đúng chế độ.
Để điều chị và dự phòng trẻ thừa cân béo phì một cách có hiệu quả trước hết cần
hiểu rõ do đâu mà trẻ bị mập phì. Hiện tượng thừa cân béo phì xảy ra khi năng lượng hấp
thu lớn hơn năng lượng tiêu hao. Một chế độ ăn nhiều năng lượng (thường là nhiều chất
béo), ít vận độngdễ dẫn đến thừa cân béo phì. Các yếu tố về nội tiết, chuyển hoá và gia
đình cũng liên quan đến tình trạng béo phì của trẻ . Để điều chỉnh chế độ ăn uống, bắt các
con không phải là chuỵen dễ dàng, đòi hỏi cô giáo phải kiên trì, nhẹ nhàng giảng giải cho
trẻ mỗi khi đến giờ ăn . Ngoài ra tôi còn kết hợp với các thành phần khác để cùng nhau

chăm sóc trẻ. Điềuđó được thể hiện rất rõ đối với công việc của tôi trong ngày.
Tôi đã kết hợp tốt, linh hoạt với cô giáo trong lớp nghiêm túc thực hiện chế độ sinh
hoạt một ngày của trẻ, thực hiện đúng thời gian cho các hoạt động theo quy định có sự
giám sát chặt chẽ của ban giám hiệu nhà trường. Có như vậy tôi đã tạo cho trẻ được một
thói quen tốt giờ nào việc nấy.
Kết hợp với kế toán nhà ăn: Để thực hiện tốt nhiệm vụ của mình tôi còn kết hợp với
kế toán nhà ăn luôn thay đổi thực đơn theo mùa, theo tuần chẵn, lẻ có thực đơn riêng
cho trẻ thừa cân béo phì. Có như thế thức ăn trong mỗi bữa ăn của trẻ được thay đổi liên
tục không bị trùng nhau giúp trẻ ăn ngon, ăn hết xuất và đặc biệt là vẫn đảm bảo được
năng lượng cần thiết cho trẻ trong mồi ngày đến trường. Sau đây là 1 số thực đơn mà tôi
đã thực hiện có hiệu quả trong quá trình chăm sóc trẻ thừa can béo phì.
Thực đơn 1: 09h15’: Sữa 80ml/trẻ.
10h30’: Xào thập cẩm, canh mọc nấu chua thả giá, cơm tám.
15h00’: Phở gà.
Thực đơn 2: 09h15’: Sữa 80ml/trẻ.
10h30’: Thịt bò (lợn) hầm hạt sen, rau củ nấu xương, cơm tám.
15h00’: Cháo thị củ quả.
Thực đơn 3: 09h15’: Sữa 80ml/trẻ.
10h30’: Chả cá BASA + thịt, rau cải cúc nấu thịt bò, cơm tám.
15h00’: Xôi + thịt kho tầu.
Thực đơn 4: 09h15’: Sữa 80ml/trẻ.
10h30’: Trứng đúc thịt, Bắp cải nấu thịt, cơm tám.
15h00’: Cháo gà.
Thực đơn 5: 09h15’: Sữa 80ml/trẻ.
10h30’: Thịt sốt đậu, Canh rau nấu cua, cơm tám.
15h00’: Cháo thập cẩm.
Kết hợp với tổ nuôi: Chỉ có cô giáo thực hiện tốt thì vẫn chưa đủ mà tôi còn kết hợp với
các cô trong tổ nuôi để chế biến thức ăn sao cho đúng giờ là trẻ có cơm ăn đối với lứa
tuổi 24-36 tháng giờ uống sữa là 9h15’, ăn trưa 10h30’, ăn chiều là 15h00’.
ý kiến của tôi đưa ra được các cô bác trong tổ nuôi nhất trí luôn và tất cả các đồng chí

trong tổ phối hợp với nhau rất nhịp nhàng linh hoạt có hiệu quả cao để đảm bảo chung
yêu cầu của các cô giáo cũng như yêu cầu của nhà trường.
III. kết quả đạt được và bài học kinh nghiệm.
1. Kết quả thực hiện:
Qua một thời giandài kiên trì, tận tình kết hợp với một số biện pháp khoa học trên
mà tôi đã làm, một phần nào đó đã giảm được tỷ lệ trẻ thừa cân béo phì trong lớp giảm rõ
ràng. Đầu năm lớp tôi có 3 cháu trong diện thừa cân béo phì đến tháng 03/2008 đã không
còn cháu nào. Đây là một kết quả đáng mừng cho cô và trò lớp tôi. Điều đáng mừng hơn
cả là sức khoẻ của trẻ đã đạt được mức chung của lứa tuổi. Mẹ cháu Phương tâm sự: “
Thật cảm ơn các cô giáo, lần đầu tôi cứ nghĩ con mình béo khoẻ thế này là tốt quá rồi chứ
đâu có lường trước được một số bệnh do béo phì gây nên. Nay nhờ các cô cháu không
những có một thân hình khoẻ đẹp mà cháu còn nhanh nhẹn hơn hứng thú tham gia vào
các hoạt động chung với cô, với lớp”. Đây là một thành công lớn của tôi cũng như của
các cô giáo trong quá trình chăm sóc và giáo dục trẻ. Từ đây trẻ được phát triển toàn diện
cả về thể lực và trí tuệ góp phần quan trọng trong việc hình thành nhân cách cho trẻ.
2. Bài học kinh nghiệm.
Việc điều trị béo phì ở trẻ em đòi hỏi có thời gian, kết hợp sự điều chỉnh hợp lý chế
độ ăn của trẻ và các hoạt động. Với trẻ dưới 6 tuổi biện pháp chủ yếu là giảm tốc độ tăng
cân ( không phải là làm cho trẻ giảm cân hoặc không tăng cân), bằng cach lựa chọn áp
dụng những thực đơn đã được tính toán phù hợp với trẻ. Ngoài ra cần khuyến khích trẻ
hoạt động như chạy, nhảy hoạt động, đi bộ hoặc thông qua các trò chơi vận động phù hợp
hạn chế các trò chơi ít vận động như xem tivi. Đối với các bậc cha mẹ trước tiên cần phải
giáo dục làm thay đổi quan niệm “ béo là khoẻ, phát tướng, ” giúp họ hiểu được nguyên
nhân tai hại cánh phòng bệnh boé phì đặc biệt là cacnhs phòng bệnh boé phì ở trẻ em.
Hướng dẫn cho mẹ biết cách theo dõi sự tăng trưởng của con mình, và cách cho con ăn
uống, hoạt động hợp lý nhằm phòng chống cả suy dinh dưỡng và béo phì ở trẻ em.
Đúng như vậy với lương tâm của một nhà giáo tôi luôpn tự nhủ mình dù trong bất
cớ hoàn cảnh nào cũng phải đặt nhiệm vụ chăm sóc các cháu lên hàng đầucoi các cháu
như con ruột của mình. Vui khi khoẻ buồn khi con đau.
Đến nay các cháu lớp tôi rất khoẻ mạnh luôn vượt tỷ lệ chuyên cần của trường đề

ra. Phụ huynh yêu quý trường lớp ngày càng cho con đi học đều hơn. Bên cạnh đó qua
trao đổi với cô giáo phụ huynh đã biết cách chăm sóc trẻ thừa cân khi ở nhà. Với kinh
nghiệm của tôi đã được phụ huynh học tập và nhân rộng ra hơn với các gia đình khác.
Đặc biệt các biện pháp này của tôi đã được áp dụng trong 2 năm nay.
Rất mong sự góp ý của đồng nghiệp để những kinh nghiệm của tôi ngày một có
hiệu quả hơn đó cũng chính là góp phần chăm sóc và giáo dục trẻ trong trường mầm non
ở giai đoạn phát triển hiện nay.
Tôi xin trân thành cảm ơn!