Vị trí nhà máy Các nhân tố kinh tế

Bài 8. Vị trí nhà máy
1
Giới thiệu
•
Quyết định vị trí nhà máy là một quyết định
chiến lược, lâu dài chịu ảnh hưởng bởi nhiều
yếu tố, cả yếu tố bên trong và bên ngoài
–
Các yếu tố bên trong bao gồm công nghệ sử dụng,
công suất nhà máy, tài chính và yêu cầu lao động
–
Các yếu tố bên ngoài bao gồm điều kiện kinh tế,
chính trị, xã hội của các khu vực khác nhau
2
•
Nguồn nhân lực
–
Khi định vị doanh nghiệp cần phải tính đến khả năng cung cấp nhân lực cả về số lượng và
chất lượng. Nếu đặt doanh nghiệp ở xa nguồn nhân lực sẽ phải giải quyết nhiều vấn đề có
liên quan đến việc thu hút lao động như giải quyết chỗ ở, y tế, xã hội, phương tiện đi lại
–
Cần chú ý giá thuê nhân công rẻ chưa phải là yếu tố quyết định. Thái độ lao động và năng
suất lao động mới thực sự quan trọng.
–
Có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến năng suất lao động. Ngoài trình độ kỹ thuật nghiệp vụ ra
còn phải kể đến thái độ lao động và trình độ giáo dục của người lao động. Nếu người lao
động không có khả năng hoặc không muốn làm việc thì dù giá thuê có rẻ bao nhiêu cũng
không có ích lợi gì, đó là chưa kể đến có thể gây ra những ảnh hưởng xấu trong nội bộ.
3
Các nhân tố kinh tế
•

Gần thị trường tiêu thụ
–
Trong điều kiện hiện nay, thị trường tiêu thụ là một nhân tố quan trọng tác
động đến quyết định định vị doanh nghiệp. Gần thị trường tiêu thụ là một
bộ phận trong chiến lược cạnh tranh của các doanh nghiệp, đặc biệt đối
với các loại doanh nghiệp dịch vụ, sản xuất bia rượu
–
Để xác định địa điểm đặt doanh nghiệp, cần thu thập, phân tích và xử lý
các thông tin về thị trường, bao gồm:
•
Dung lượng thị trường;
•
Cơ cấu và tính chất của nhu cầu;
•
Xu hướng phát triển của thị trường;
•
Tính chất và tình hình cạnh tranh;
•
Đặc điểm sản phẩm và loại hình kinh doanh
4
•
Gần nguồn nguyên liệu
–
Những loại doanh nghiệp sử dụng nhiều nguyên vật
liệu, chi phí vận chuyển nguyên liệu lớn thì nên lựa
chọn vị trí đặt doanh nghiệp ở gần vùng nguyên liệu
•
Giao thông thuận lợi
–
Tuỳ theo đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh mà

nên chọn giao thông thuận lợi về hệ thống đường
thuỷ, đường bộ, đường sắt hay hàng không.
5
Thảo luận
Hãy cho hai ví dụ về nhà máy thực phẩm
(sản xuất sản phẩm cụ thể) nên đặt gần
nguồn nguyên liệu, có sử dụng các loại hình
giao thông thuận tiện việc vận chuyển
nguyên liệu và sản phẩm?
6
•
Thủy – bộ: thủy sản, đường mía, lúa gạo,
trái cây
•
Đường bộ: bia, sữa, nước giải khát, bánh
ngọt
•
Đường sắt:
•
Đường hàng không:
7
Các điều kiện xã hội
•
Tình hình dân số, dân sinh, phong tục tập quán, các chính sách phát triển
kinh tế địa phương, thái độ của chính quyền, khả năng cung cấp lao động,
thái độ và năng suất lao động.
•
Các hoạt động kinh tế của địa phương về nông nghiệp, công nghiệp, chăn
nuôi, buôn bán, khả năng cung cấp lương thực, thực thẩm, dịch vụ
•

Trình độ văn hoá, kỹ thuật: số trường học, số học sinh, kỹ sư, công nhân
lành nghề, các cơ sở văn hoá, vui chơi giải trí
•
Cấu trúc hạ tầng của địa phương: điện nước, giao thông vận tải, thông tin
liên lạc, giáo dục, khách sạn, nhà ở
8
Khi nào chọn vị trí nhà máy ?
Định vị một nhà máy có thể được thực hiện với
các lý do sau:
•
Chọn vị trí cho một nhà máy mới
•
Trong vài trường hợp, hoạt động của nhà máy
và việc mở rộng bị hạn chế bởi vị trí không tốt
của nhà máy trước đây, vì vậy cần thiết lập nhà
máy tại một vị trí mới
•
Sự tăng quy mô kinh doanh yêu cầu thiết lập
thêm chi nhánh tại khu vực khác
9
•
Chính sách của nhà nước về di chuyển
các nhà máy ra khỏi khu vực trung tâm
thành phố
•
Các yếu tố mới về kinh tế, xã hội, luật
pháp và chính trị có thể làm thay đổi vị trí
nhà máy hiện tại
10
Khi quyết định vị trí đặt nhà máy thì cần phải

quan tâm cẩn thận trước khi đưa ra quyết
định vì quyết định này có thể có những kết
quả/hậu quả lâu dài.
Bất cứ sự thiếu sót nào trong quyết định
chọn vị trí nhà máy đều có thể làm ảnh
hưởng đến kết quả hoạt động kinh doanh.
11
Vị trí nhà máy không thích hợp là nguyên nhân
gây ra:
•
Chi phí đầu tư cao,
•
Khó khăn trong makerting và vận chuyển sản
phẩm,
•
Thiếu hụt nguyên liệu cho sản xuất
•
Hao hụt lớn
•
Chất lượng sản phẩm thấp
12
Một khi nhà máy được xây dựng ở một vị trí
nào đó, thì việc di dời đến vị trí tốt hơn là rất
khó khăn vì một số lý do về kinh tế, chính trị
và xã hội
13
Nguồn cung cấp nguyên liệu
Nguồn nguyên liệu có thể được chia ra làm
hai loại:
•

Loại nguyên liệu hầu như ở đâu cũng có,
loại này ít ảnh hưởng đến việc lựa chọn vị
trí nhà máy (ubiquitous materials)
•
Loại nguyên liệu đặc trưng chỉ có ở một
vài địa phương (localized materials)
14
Các nguyên liệu còn được phân ra làm hai
loại (pure materials và gross materials):
•
Pure materials: là nguyên liệu chiếm hầu
hết khối lượng sản phẩm cuối cùng
•
Gross materials: là nguyên liệu chỉ chiếm
một phần nhỏ của khối lượng sản phẩm
cuối cùng
15
Thảo luận
•
Trong mỗi nhóm nguyên liệu (đại trà - ubiquitous và
địa phương - lacalized materials), hãy tìm hai loại
nguyên liệu được sử dụng để chế biến thực phẩm ?
•
Trong mỗi nhóm nguyên liệu (pure and gross
materials) kể trên. Tìm hai nguyên liệu và hai nhà
máy cụ thể sử dụng các nguyên liệu vừa tìm ?
•
Khi chọn vị trí nhà máy, theo nhóm thì công việc này
cần những ai ? Giải thích ?
16

•
Chỉ số nguyên liệu là tỉ số của nguyên liệu
(localized materials) sử dụng trong sản phẩm
cuối cùng chia cho khối lượng sản phẩm
•
Nếu MI >1 thì vị trí của nhà máy nên đặt gần
nguồn nguyên liệu hơn
•
Nếu MI<1 thì vị trí nhà máy nên đặt gần thị
trường tiêu thụ hơn
hoan thien phamsan cua luong khoi
hoan thien phamsan lieu trongnguyen luong khoi
=MI
17
Đối với dự án lớn thì đội ngũ chọn vị trí cho
nhà máy bao gồm các chuyên gia về kinh
tế, thị trường, pháp luật, nhà chính trị, sinh
thái học, kỹ sư…nó thực sự là một đội ngũ
chuyên ngành nên được thiết lập cho việc
nghiên cứu vị trí nhà máy
18
Bài 9. Lựa chọn khu vực và
vị trí đặt nhà máy
19
•
Chọn vị trí đặt nhà máy thường chia làm
hai giai đoạn:
–
Giai đoạn 1: chọn vùng/khu vực đặt nhà máy
–

Giai đoạn 2: chọn vị trí cụ thể trong vùng/khu
vực đã chọn ở giai đoạn 1
20
Chọn vùng/khu vực đặt nhà máy
•
Các nhân tố ảnh hưởng đến chọn vùng
–
Các điều kiện tự nhiên
–
Các điều kiện văn hóa - xã hội
–
Các nhân tố kinh tế
•
Thị trường tiêu thụ
•
Nguồn nguyên liệu
•
Nhân tố lao động
•
Nhân tố vận chuyển
•
Đối thủ cạnh tranh
21
Các điều kiện tự nhiên
•
Các điều kiện tự nhiên bao gồm địa hình, địa
chất, thuỷ văn, khí tượng, tài nguyên, môi
trường sinh thái.
•
Các điều kiện này phải thoả mãn yêu cầu xây

dựng công trình bền vững, ổn định, đảm bảo
cho doanh nghiệp hoạt động bình thường
quanh năm trong suốt thời hạn đầu tư và
không ảnh hưởng xấu đến môi trường sinh
thái.
22
Các điều kiện văn hóa - xã hội
•
Tình hình dân số, dân sinh, phong tục tập quán, thái độ của chính quyền địa
phương, khả năng cung cấp lao động, thái độ lao động và năng suất lao
động;
•
Các hoạt động kinh tế của địa phương về nông nghiệp, công nghiệp chăn
nuôi, buôn bán, khả năng cung cấp lương thực, thực phẩm, dịch vụ;
•
Cơ sở hạ tầng của địa phương như điện, cấp và thoát nước, giao thông vận
tải, thông tin liên lạc, giáo dục, khách sạn, nhà ở
•
Trình độ văn hóa kỹ thuật bao gồm số trường học, số học sinh, kỹ sư, công
nhân lành nghề, các cơ sở văn hóa, vui chơi giải trí;
•
Chính sách phát triển kinh tế - xã hội của các vùng;
•
Sự phát triển của các ngành phụ trợ trong vùng.
23
Lựa chọn khu vực
•
Thị trường
Tiềm năng tăng trưởng của thị trường và vị
trí đặt nhà máy của các đối thủ cạnh tranh là

những yếu tố quan trọng có thể ảnh hưởng
đến vị trí đặt nhà máy của chúng ta trong
tương lai
24
Các nhân tố kinh tế
•
Nếu nguyên liệu tươi có tính chất cồng kềnh hoặc giá thấp, dễ
hư hỏng thì vị trí nhà máy nên đặt gần nguồn nguyên liệu
•
Nếu nguyên liệu có ở nhiều nơi khác nhau thì nên đặt nhà máy
ở nơi có chi phí vận chuyển là thấp nhất, chi phí vận chuyển
phụ thuộc vào đường đi, hình thức vận chuyển, loại sản phẩm
•
Nếu sản phẩm dễ hư hỏng thì nên đặt nhà máy gần thị trường
tiêu thụ
•
Nếu sản phẩm có giá trị thấp nhưng chi phí vận chuyển cao thì
vị trí đặt nhà máy cũng nên gần thị trường tiêu thụ
25