SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM_BIỆN PHÁP DẠY ÂM NHẠC CHO HỌC SINH LỚP 4 VÀ LỚP 5

Sáng Kiến Kinh Nghiệm Âm Nhạc

BIỆN PHÁP DẠY ÂM NHẠC CHO HỌC SINH LỚP 4,5
A.

ĐẶT VẤN ĐỀ

I. Cơ sở khoa học vấn đề nghiên cứu
1. Cơ sở lý luận:
Giáo dục thẩm mỹ cho con người là không thể thiếu được trong mục đích giáo
dục hiện nay của chúng ta là đào tạo những con người phái triển toàn diện.Việc giáo
dục con người tồn diện khơng chỉ giáo dục cho họ có đạo đức tốt, có trình độ hiểu
biết,nắm chắc các kiến thức khoa học và xã hội,có sức khỏe,biết lao động,sẵn sàng
lao động mà phải còn giáo duc cho họ biết nhìn nhận, phân biệt,biết thưởng thức cái
đẹp và biết làm đẹp cho cuộc sống.Một trong những con đường giáo dục thẩm mỹ
nhanh và hiệu quả nhất là giáo dục thơng qua các mơn học nghệ thuật.Trong đó có
mơn âm nhạc
Để nâng cao dân tri về văn hóa,thẩm mỹ về nghệ thuật là công việc không hề dễ
dàng,không thể thực hiện trong một sớm một chiều,nhưng đó là một việc vơ cùng
quan trọng như Khổng Tử đã nói: “Đi qua nhà nào nghe thấy tiếng nhạc,biết được
nhà đó có hiền đức”,hoặc văn hào Vích_to Huy_gơ đã xác nhận “Nghệ thuật
giúp một dân tộc nô lệ trở thành tự do,giúp một dân tơc tự do trở thành vĩ đại”.Để
nâng cao trình độ văn hóa âm nhạc địi hỏi có sự nổ lực lớn của nghành của toàn xã
hội của bản thân.
Âm nhạc là một trong những con đường giáo dục thẩm mỹ nhanh và hiệu quả
nhất là giáo dục thông qua các mơn học nghệ thuật. Trong đó Âm nhạc có vị trí rất
quan trọng. Trong những năm gần đây, nắm bắt tình hình thực tế những địi hỏi của
sự phát triển xã hội, bộ giáo dục và đào tạo đã điều chỉnh nội dung giáo dục nghệ
thuật trong nhà trường và coi đây là môn học bắt buộc. Âm nhạc là phương tiện hiệu
quả nhất trong giáo dục thẩm mỹ. Trong nhà trường phổ thông, đặc biêt là ở bậc tiểu
học, Âm nhạc tuy không đào tạo các em thành những ca sĩ, nhạc sĩ chuyên nghiệp

nhưng thông qua môn học này đã hình thành cho các em những kiến thức ban đầu,
đặc biệt là trang bị cho các em có một thế giới tinh thần thoải mái hơn,giúp cá em
phát triển hiền hịa,tồn diện hơn,từ đó giúp các em học tốt môn học khác.
2. Cơ sở thực tiển :
Trường Tiểu học Lê Thị Hồng Gấm là một điểm trường thuộc vùng 2 của xã
nên có đến 4 điểm trường học tất cả, cơ sở vật chất ,đồ dùng cho các em học sinh ở
một số điểm trường chưa được đảm bảo và đạt yêu cầu.
Bên cạnh có đến 2 điểm trường học thuộc vùng sâu, vùng xa của xã, đa số học sinh
là người dân tộc như: Êđê, Tày, Nùng, Vân Kiều…nên khi giáo viên diễn tả bằng lời

1

Huỳnh Thị Khuyên


Sáng Kiến Kinh Nghiệm Âm Nhạc
nói cũng gặp khơng ít khó khăn, và sự tiếp thu kiến thức của các em cịn hạn chế nên
q trình giảng dạy, truyền đạt kiến thức của giáo viên đến học sinh cũng như học
sinh tiếp thu cịn gặp nhiều bất cập.
Âm nhạc, góp phần thành công không nhỏ là phân môn tập đọc nhạc,hát nhạc là
nền tảng để cho các em học sinh hát đúng, chuẩn, thể hiện chính xác bài hát, học hát,
tập đọc nhạc đòi hỏi thái độ học tập nghiêm túc đúng
đắn mang tính chính xác cao,vì vậy để các em học tốt và có hứng thú học tập, địi
hỏi người thầy phải có một phương pháp truyền đạt, phương pháp thu hút, tạo sự
hứng thú cho các em, đây là một quá trình cần phải rèn luyện lâu dài, bền vững,
mang tính căn bản và hệ thống. Đa số các em do ít được tiếp xúc loại hình này nên
còn thể hiện nhiều nhược điểm khi học hát, tập đọc nhạc.
Vì vậy người giáo viên phải từng bước giúp các em có được sự tự tin, nắm được
các kiến thức, các kỹ năng cơ bản từ đó giúp các em phát triển tai nghe và khả năng
thể hiện tốt các bài tập đọc nhạc.

Những năm trước đây, việc đầu tư trang thiết bị cho mơn học cịn hạn chế. Do đó
việc truyền đạt và giúp các em tiếp thu kiến thức Âm nhạc là hết sức khó khăn, thậm
chí những kiến thức đó đến với các em hết sức trừu tượng. Việc truyền thụ các kiến
thức âm nhạc chi qua phương pháp truyền khẩu thuần tuý, ít phát triển khả năng tư
duy của các em. Do đó khơng tạo được sự thu hút, ít gây hứng thú học tập cho các
em. Dựa vào cơ sở lý luận đã có cùng với thời gian giảng dạy tại trường tiểu học
Lê Thị Hồng Gấm, tơi đã tìm hiểu khả năng học nhạc của học sinh hai lớp Năm bằng
việc quan sát thực tế các giờ học tôi nhận thấy việc tiếp thu các kiến thức Âm nhạc
và sự yêu thích học tập bộ môn chỉ rơi vào một số em gọi là có “năng khiếu” . Cịn
lại các em khác chỉ học theo bản năng phải học nên it có sự sáng tạo trong vận dụng
kiến thức.
Bản thân tôi là giáo viên được phân công giảng dạy bộ môn tôi nhận thấy đại đa
số các em rất thích ca hát nhưng thường hát sai cao độ,trương độ, sai tiết tấu.Qua
thực tế giảng dạy từ những năm trước đây,tôi nhận thấy rằng trước một bài hát,bài
tập đọc nhạc,để các em hiểu,nắm được và thực hiện tốt yêu cầu của bài người giáo
viên cần có một phương pháp truyền đạt,hướng dẫn thật tốt,đơn giản nhưng lai hiệu
quả nhất,để giúp các em nắm bắt,tiếp thu nhanh nhất bài học.
Chính vì vậy tơi đã chọn đề tài: “ Một số biện pháp dạy âm nhạc cho học sinh
lớp 4 và lớp 5 ”.
a. Mục đích nghiên cứu:
Nhằm giúp các em học sinh trường tiểu học Lê Thị Hồng Gấm nâng cao chất
lương hiệu quả hứng thú trong học tập.
Hình thành một trình độ văn hóa âm nhạc tối thiểu cho hoc sinh.
Bước đầu giúp các em làm quen với một số kỹ năng đơn giản về ca hát và thói
quen tập hát đúng.

2

Huỳnh Thị Khuyên

Sáng Kiến Kinh Nghiệm Âm Nhạc
Tạo cho học sinh hứng thú, niềm vui khi hoc hát, nghe ca nhạc. Giáo dục năng
lực cảm thụ âm nhạc,kích thích tiềm năng nghệ thuật, làm cho đời sống tinh thần của
trẻ em thêm phong phú. Góp phần giáo dục tính tập thể, tính kỉ luật, tính chính xác,
tính khoa học.
Phát triển trí tuệ, bồi dưỡng tình cảm trong sáng , lành mạnh, hướng tới cái tốt ,
cái đẹp. Góp phần làm thư giãn đầu óc trẻ em, làm cân bằng các nội dung học tập ở
tiểu học.
b. Đối tượng nghiên cứu:
học sinh lớp 4;5 trường Tiểu hoc Lê Thị Hồng Gấm
c. Phạm vi nghiên cứu:
Đề tài được nghiên cứu,đúc kết kinh nghiệm nhiều năm giảng dạy
Và những quá trình trao đổi với đồng nghiệp,cộng với đổi mới các phương pháp dạy
học làm trung tâm.Được tiến hành áp dụng đối với học sinh khối học sinh khối 4;5
trường tiểu học Lê Thị Hồng Gấm nhằm giúp các em thực hiện các bài hát,các bài
tập đọc nhạc trong chương trình.
d. Phương pháp nghiên cứu:
Để giải quyết những vấn đề mà trong đề tài đưa ra tôi đã sử dụng các phương
pháp sau:
+ Phương pháp đọc tài liệu tham khảo:
Tôi đã tham khảo các tài liệu chun mơn như sách giáo khoa nghành cho giáo
viên,giáo trình lý luận của nhà xuất bản Giáo Dục,Giáo trình tâm lý học của nhà xuất
bản Giáo Dục và các tài liệu tập huấn cho giáo viên.
+ Phương pháp quan sát sư phạm:
Là phương pháp theo dõi trực tiếp các hoạt động của học sinh thực hiện.
+ Phương pháp phỏng vấn tọa đàm:
Là phương pháp trao đổi trò chuyện trực tiếp với các em nhằm tìm hiểu tâm tư
nguyện vọng,sở thích của các em.
+ Phương pháp thực nghiệm sư phạm:

Là đưa các bài hát dân ca các bài hát địa phương để tăng cảm thụ âm nhạc cho học
sinh.

3

Huỳnh Thị Khuyên


Sáng Kiến Kinh Nghiệm Âm Nhạc

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Thực trạng vấn đề nghiên cứu:
Một số thuận lợi, khó khăn trong quá trình dạy âm nhạc cho học sinh lớp 5 tại
trường tiểu học Lê Thị Hồng Gấm.
1. Thuận lợi :
Nhà trường đã mua sắm đầy đủ các sách hướng dẫn,bảng phụ bài tập đọc
nhạc.
Học sinh rất hứng thú ,mạnh dạn,tự tin khi tham gia trình diễn các bài hát
cũng như các bài tập đọc nhạc.
Học sinh phối hợp tốt với giáo viên trong các hoat động.Tạo động lực tốt
giúp học sinh hoàn thành tốt các nội dung bài học.
2. Khó khăn:
Trường tiểu học Lê Thị Hồng Gấm là điểm trường tương đối khó khăn ,bởi
địa bàn khá rộng có một điểm chính và ba điểm lẻ,riêng học sinh ở hai điểm lẻ là
chiếm đa số.
Cơ sở vật chất thiếu thốn.
Trình độ tiếp thu cịn hạn chế.
Đa số học sinh là người dân tộc thiểu số như:Tầy,Nùng,Vân kiều Êđê….hạn
chế nhiều về ngơn ngữ trong q trình giao tiếp,trao đổi,lắng nghe nội dung bài dạy
do giáo viên truyền đạt.

Do trường thuộc khu vực Tây Nguyên với kiểu thời tiết hai mùa rõ rệt với
mùa nắng thì thời tiết nóng,đường đi bụi, mùa mưa thì lầy lội.Do đó làm ảnh hưởng
tới duy trì sĩ số cũng như chất lượng giáo dục thẩm mỹ trong nhà trường không đạt
kết quả như mong muốn.
Một số giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh học sinh cịn có tâm lý coi âm nhạc
là mơn học phụ,khơng quan trọng.chính do vậy khơng nhắc nhở học sinh khi tham
gia học tập dẫn tới một số em tham gia học tập còn chưa nghiêm túc,chưa đảm bảo
sĩ số.
Tuy đã có sự quan tâm và đầu tư nhưng những dụng cụ ,thiết bị để phục vụ
cho giờ học vẫn cịn hạn chế,nhiều lúc khơng đáp ứng được nhu cầu giờ học.

4

Huỳnh Thị Khuyên


Sáng Kiến Kinh Nghiệm Âm Nhạc
II. Nội dung:
Trường Tiểu Lê Thị Hồng Gấm là một trường có phong trào văn hoá văn nghệ
khá tốt. Các hoạt động văn hoá văn nghệ diễn ra rất sôi nổi trong suốt năm học qua
các đợt thi đua. Các hoạt động đó được tác động nhiều bởi bộ môn Âm nhạc. Do vậy
để các em học tốt và có hứng thú học tập bộ mơn này, địi hỏi người thầy phải có
một phương pháp truyền đạt, phương pháp thu hút, tạo sự hứng thú cho các em với
môn học. Đại bộ phận các em cịn nhược điểm rất phổ biến là hát theo thói quen cũ,
hát tự do, tuỳ tiện không theo một giai điệu cụ thể. Vì vậy người giáo viên phải từng
bước giúp các em có được sự tự tin, nắm được các kiến thức, các kỹ năng cơ bản của
ca hát từ đó giúp các em phát triển tai nghe và khả năng thể hiện các tính chất Âm
nhạc
Những năm trước đây, do nền kinh tế chưa đáp ứng nên việc đầu tư trang thiết
bị cho mơn học cịn hạn chế. Do đó việc truyền đạt và giúp các em tiếp thu kiến thức

Âm nhạc là hết sức khó khăn, thậm chí những kiến thức đó đến với các em hết sức
trừu tượng. Việc truyền thụ các bài hát chỉ qua phương pháp truyền khẩu thuần tuý,
ít phát triển khả năng tư duy của các em. Do đó khơng tạo được sự thu hút, ít gây
hứng thú học tập cho các em.
1. Tìm hiểu tình hình học sinh:
Dựa vào cơ sở lý luận đã có cùng với thời gian giảng dạy tại trường Tiểu học
Lê Thị Hồng Gấm, tơi đã tìm hiểu khả năng học tập bộ môn Âm nhạc của học sinh 2
lớp 5A và 5B Bằng việc quan sát thực tế các giờ học tôi nhận thấy việc tiếp thu các
kiến thức Âm nhạc và sự yêu thích học tập bộ môn chỉ rơi vào một số em gọi là có
năng khiếu. Cịn lại các em khác chỉ học theo bản năng phải học lên ít có sự sáng tạo
trong vận dụng kiến thức.
Qua kiểm tra chất lượng cho thấy các em rất thích học bộ mơn,nhưng để học
tốt thì số lượng cịn rất khiêm tốn. Thực tế khi nghe các em thực hiện bài hát, bên
cạnh những em có phong cách trình bày tự nhiên và khá thoải mái vẫn còn một số
em chưa thực sự mạnh dạn, tự tin, chỉ hát thuộc bài hoặc gần đúng giai điệu. Việc
thể hiện tính chất của bài hát là rất hạn chế
2/Các giải pháp
Để có một tiết học Âm nhạc hiệu quả, gây hứng thú cho học sinh trước tiên
người giáo viên phải xây dựng nề nếp học tập ngay từ bài học đầu tiên. Cụ thể như
xác định thái độ, ý thức học tập đối với môn Âm nhạc. Các kỹ thuật cơ bản như tư
thế ngồi hát, kỹ năng phát âm, nhả tiếng, quan sát, nghe và cảm nhận tầm cữ giọng,
âm sắc, giai điệu... Vì vậy, giáo viên phải nắm vững các phương pháp và các bước
tiến hành để truyền thụ lại cho các em các kiến thức của bài học một cách dễ hiểu
nhất.
a. Xây dựng phương pháp dạy hát:
Phương pháp dạy tập hát bài mới.Có rất nhiều phương pháp để hướng
dẫn học sinh tập một bài hát. ở đây chỉ đưa ra phương pháp mà theo tôi là giúp học
sinh dễ tiếp thu bài học nhất, đó là phương pháp kết hợp giữa nghe giai điệu tập hát
5

Huỳnh Thị Khuyên


Sáng Kiến Kinh Nghiệm Âm Nhạc
và hướng dẫn sửa lỗi thông qua truyền miệng từng câu. Để làm được điều này trươc
tiên người giáo viên phải giới thiệu và dẫn dắt bài hát một cách sinh động, gây sự
chú ý, tò mò cho học sinh, làm cho các em cảm nhận được giai điệu của bài
thông qua nghe hát mẫu. Các em còn nhỏ, khả năng nhận thức chủ yếu theo bản
năng và cảm tính. Do đó, cho các em nghe hát mẫu và đọc lời ca của bài hát là việc
đầu tiên phải làm, ở giai đoạn này việc giải nghĩa những từ khó sẽ giúp các em hiểu
ược ý nghĩa của lời ca. Việc đọc lời ca theo tiết tấu sẽ giúp các em phần nào cảm
nhận được tính chất nhịp điệu của bài, người giáo viên chỉ cần hướng dẫn rõ thêm
một chút là các em có thể hình dung được những chỗ ngân hay nghỉ sau mỗi câu của
bài hát. Công việc kế tiếp sau khi giúp học sinh đọc đúng lời ca là tập lần lượt các
câu hát theo lối móc xích. Do cao độ, trường độ của các câu hát thường xuyên thay
đổi tác động rất lớn đến thanh quản của các em, để bảo vệ thanh đới, bảo vệ giọng
và giúp cho giọng của các em phát triển bình thường giáo viên phải hướng dẫn các
em qua bước khởi động, đây là giai đoạn chuẩn bị còn gọi là luyện thanh. Tuy
nhiên chỉ cần hướng dẫn các em thực hiện bài tập thay đổi cao độ, tiết tấu đơn giản
dễ thực hiện.
Khi tập hát cần tới sự đồng đều hồ giọng chính xác và diễn cảm với
những trạng thái khác nhau và đặc biệt là hát rõ lời giáo viên luôn phải đặt ra kế
hoạch hướng dẫn các em thực hiện tốt. Việc lấy giọng một bài hát cụ thể, phù hợp
đúng tầm cữ chung cho cả lớp là hết sức quan trọng, điều đó giúp các em dễ dàng
điều khiển giọng hát của mình đúng cao độ của bài.
Để các em cảm nhận giai điệu của từng câu hát, không nhất thiết giáo
viên lúc nào cũng phải hát mẫu, việc hát mẫu tốt nhất là chỉ dùng để trình bày tồn
bài hát vào đầu tiết học giúp các em cảm nhận giai điệu, tiết tấu của bài hoặc dùng
để sửa lỗi từng câu hát cho các em, việc dùng tiếng đàn để đàn lên giai điệu của câu
hát đó, các em nghe cảm nhận giai điệu sau đó tự hát lời ca theo giai điệu đó là tốt

nhất. Việc các em thực hiện tự vỡ bài sẽ giúp cho tai nghe của các em phát triển
nhanh hơn. Hơn nữa sự cảm nhận giai điệu và thể hiện giai điệu đó thành câu hát của
chính các em sẽ dễ dàng chuẩn xác hơn. Sau mỗi câu hoặc mỗi đoạn, giáo viên nên
tấu đàn, hát mẫu lại cho các em nghe và kiểm tra so sánh giai điệu của bài. Việc tập
hát từng câu và kết nối theo lối móc xích sẽ giúp các em mau nhớ lời ca và hát chuẩn
xác giai điệu hơn. Việc củng cố luyện tập từng đoạn của bài hát ngoài việc giúp các
em cảm nhận giai điệu và lời ca ra còn giúp cho các em tự tin hát đúng cao độ, câu
hát không rời rạc, không ê a, phát âm nhả tiếng rõ lời. Đặc biệt là giúp các em loại
bỏ sự chán nản khi chưa thực hiện được bài tập.
Khi các em hát được lời ca và giai điệu của bài, để giúp cho việc luyện
tập củng cố, khắc sâu bài học giáo viên phải giúp các em vừa hát ,vừa gõ đệm nhạc
cụ để tạo sự sinh động của bài hát và giúp các em giữ được nhịp độ của bài mà
không bị cuốn nhanh. Việc sử dụng các nhạc cụ để gõ đệm theo khi hát làm cho bài
hát sinh động, gây hứng thú và tránh được sự nhàm chán đơn điệu của tiết học.
Thơng thường, có 3 cách gõ đệm để luyện tập củng cố bài hát đó là: Hát gõ đệm theo
6

Huỳnh Thị Khuyên


Sáng Kiến Kinh Nghiệm Âm Nhạc
nhịp, hát gõ đệm theo phách và gõ đệm theo tiết tấu. Tuy nhiên tuỳ theo từng bài hát
cụ thể mà vận dụng cho phù hợp.
Để khích lệ các em trong học tập và tạo điều kiện cho các em chứng
minh khả năng cảm nhận của mình, sau khi nắm được cơ bản giai điệu của bài hát
giáo viên phải tổ chức cho các em thể hiện theo các hình thức đơn ca, song ca hoặc
tốp ca. ở giai đoạn này việc động viên, khuyến khích các em là hết sức quan trọng
cho dù các em có thể chưa thực hiện được bài hát một cách chính xác và tốt nhất.
+ Phương pháp luyện tập, củng cố bài cũ.
Thơng thường, trong chương trình học hát ở Tiểu học, việc dạy một bài

hát từ đầu đến khi hồn chỉnh phải thơng qua 3 tiết học. Trong đó, tiết đầu dạy lời ca
mới, tiết 2 củng cố; sửa chữa lời của tiết trước; dạy tiếp lời ca cịn lại (lời 2 nếu có).
Luyện tập củng cố cách gõ đệm theo tiết tấu; theo phách nhạc; theo nhịp (tuỳ theo
từng bài), tiết thứ 3 là ôn luyện, tập vận động phụ hoạ và trình bày bài hát.
Bắt đầu ở tiết thứ 2, việc chỉnh sửa cao độ, tiết tấu của từng câu hát phải
được giáo viên hướng dẫn các em thực hiện đúng nguyên tắc cơ bản. Thông thường
sau tiết 1 các em được học tiết 2 tiếp theo là sau khoảng thời gian 1 tuần. Việc nhớ
lại hồn tồn giai điệu của bài hát khơng phải học sinh nào cũng làm được.
Lúc này người giáo viên phải lấy giọng cho các em, lại phải thực hiện hát mẫu hoặc
cho các em nghe bài hát qua băng để các em nhớ lại giai điệu của bài . Giáo viên
dạo đàn, học sinh hát lại bài hát. Việc đầu tiên là phát hiện những câu, những từ
trong bài các em hát chưa đúng để sửa chữa cho các em. Khi các em thực hiện đúng
cao độ của các câu hát trong bài, việc tiếp theo là giúp các em luyện tập, củng cố.
Giáo viên cần đưa ra những yêu cầu, phải nêu rõ những nhiệm vụ mà các em phải
thực hiện khi luyện tập.
Việc luyện tập bắt đầu từ từng nhóm rồi từng bàn thậm chí từng cá nhân. Giáo
viên lắng nghe, chữa từng lỗi sai sót nhỏ của các em, cũng có thể dùng đàn tấu các
câu các em hát chưa đúng đó để các em nghe và tự sửa lỗi cho mình. Việc luyện tập
hay sửa lỗi cho học sinh phải thực hiện một cách tổng quát, mặc dù ở thời điểm đó
có thể chỉ sửa lỗi cho 1 em.Giải quyết vấn đề này, giáo viên chỉ cần đàn đúng theo
bản nhạc cho học sinh nghe khoảng 2 lần, sau đó hát mẫu lại câu hát đó và bắt nhịp
cho tập lại theo đúng bản nhạc.Làm như vậy sẽ giúp các em tự nhận biết và sửa lỗi
cho mình.
Việc củng cố lại bài hát khơng chỉ ở việc hát lại lời hát mà còn thực hiện
theo một số phương pháp khác, như gõ đệm nhạc cụ theo tiết tấu, nhắc lại tính chất
nhạc điệu của bài. Các hình thức luyện tập này vừa hiệu quả lại vừa thu hút học sinh
tham gia. Yêu cầu là giáo viên phải nêu và giao rõ nhiệm vụ cho các em.
Tóm lại, phương pháp luyện tập củng cố 1 bài hát là hết sức đa dạng, tuỳ
theo từng thời điểm, từng bài mà người giáo viên sử dụng, lựa chọn 1 phương pháp
thích hợp, duy chỉ có 1 điều dù có thực hiện phương pháp nào thì người giáo viên

vẫn phải ln sử dụng nhạc cụ để thực hiện, có như vậy các em mới cảm nhận thực
sự những âm thanh và đặc biệt là gây sự hứng thú cho các em.
7

Huỳnh Thị Khuyên


Sáng Kiến Kinh Nghiệm Âm Nhạc
b. Xây dựng phương pháp tập đọc nhạc.
Ở lớp 4;5 do mới được tiếp xúc nên yêu cầu của phân môn tập đọc nhạc
đặt ra cho các em là hết sức nhẹ nhàng, đơn giản. Ở giai đoạn đầu tiếp cận với phân
môn này, các em phải thực hành các bài tập về cao độ, về tiết tấu, người giáo viên
phải giúp các em nhận ra được âm thanh cao, thấp tương ứng với vị trí các nốt nhạc
trên khng trong phạm vi 1 qng 8. Sau đó, các em được tiếp cận với thang 5 âm:
Đô - Rê - Mi – Son – La và tiến tới thang 7 âm: Đô - Rê - Mi – Pha – Son La – Si.
Về trường độ, các em được làm quen với các hình nốt và luyện tập thể hiện
các hình nốt trong mối quan hệ 2 hình nốt, rồi 3 hình nốt. Cách dạy thực hành các
hình nốt có thể thực hiện gõ theo tiết tấu, cũng có thể cho học sinh tập đọc bằng tên
gọi các hình nốt: đơn, đen, trắng. Đơi khi để đỡ nhàm chán có thể thay bằng tiếng
trống: Tùng, rinh...
Việc giúp học sinh tập đọc 1 bài nhạc cũng phải được thực hiện theo
đúng các bước nhất định. Nếu như ở tập hát, bước đầu tiên là luyện thanh thì ở tập
đọc nhạc sẽ phải là luyện tập cao độ. Cho các em đọc lại cao độ của các nốt nhạc
khơng chỉ giúp các em khởi động giọng mà cịn giúp các em nhớ vị trí các nốt trên
khng và cảm nhận cao độ các nốt so với nhau. Muốn các em thực hiện tốt bài tập,
giáo viên phải đưa ra yêu cầu để các em tìm hiểu, nhận xét bài nhạc, về cao gồm nốt
gì? Về trường độ gồm hình nốt gì? Trong bài có sử dụng các ký hiệu âm nhạc nào?
Sau khi đã tìm hiểu, nhận xét xong bài nhạc, giáo viên đàn để các em nghe và cảm
nhận giai điệu. Nên đọc mẫu trước 2 hoặc 3 lần để các em so sánh với cao độ của
đàn. Trước khi tập đọc từng câu, từng nhịp nên cho học sinh thực hiện trước tiết tấu

rút ngọn của bài bằng cách gõ nhạc cụ hoặc đọc tên nốt. Tập đọc từng câu theo đàn,
giáo viên sửa lỗi truyền miệng. Luyện tập củng cố theo nhóm, tổ hoặc cá nhân.
Khi các em đọc đúng cao độ, trường độ của bài, mới chuyển sang ghép lời ca.
Cơng việc này địi hỏi sự kết hợp luyện tập nhịp nhàng giữa đọc nhạc, hát lời và gõ
đệm nhạc cụ. Cuối cùng là việc đánh giá, đây là giai đoạn động viên khích lệ các
em học tập. Phải thường xuyên động viên học sinh, việc động viên có thể bằng lời
hoặc bằng điểm số ngay cả khi các em thực hiện bài đọc chưa thật tốt.
c. Xây dựng phương pháp ghi chép nhạc.
Ghi chép lại các bài nhạc đã học giúp các em nắm chắc vị trí các nốt trên
khng cũng như nhớ các hình nốt, ký hiệu đã học. Nếu như tập đọc nhạc mang
nhiều tính chất trìu tượng vì nó cịn phụ thuộc vào tai nghe của từng em thì ghi chép
nhạc mang tính cụ thể hơn, hiện thực hơn. Do vậy, việc hướng dẫn các em ghi chép
đơn giản và dễ thực hiện. Tuy nhiên, đơn giản khơng có nghĩa là không quan trọng,
ngược lại tập ghi chép nhạc là sự đúc kết giữa 2 phân môn tập hát và tập đọc nhạc để
khắc sâu kiến thức. Do đó địi hỏi phải có sự chính xác tuyệt đối từng vị trí nốt trên
khng nhạc, quan trọng hơn nữa là qua chép nhạc các em phải nhớ được tên các nốt
nhạc là gì, nằm ở vị trí nào, cách viết các hình nốt ra sao, các hình nốt đó có ý nghĩa
gì và phải thể hiện thế nào. Việc ghi chép nhạc còn giúp các em ghi nhớ các ký hiệu

8

Huỳnh Thị Khuyên


Sáng Kiến Kinh Nghiệm Âm Nhạc
khác về âm nhạc. Các kiến thức đó bổ trợ cho việc tập đọc nhạc hoặc thực hiện các
bài hát theo yêu cầu của tác giả.
Việc ghi chép nhạc là cơng việc địi hỏi phải hướng dẫn các em thực hiện một
cách thường xuyên. Tuy nhiên không nhất thiết lúc nào cũng phải thực hiện ngay tại
lớp vì như thế sẽ mất rất nhiều thời gian. Ở lớp chỉ hướng dẫn các em cách thực hiện

việc ghi chép, nhận ra cách trình bày thế nào cho đúng, cho đẹp còn việc ghi chép
lại bài nên cho các em thực hiện về nhà.
Một phương pháp ghi chép nhạc nữa có thể nêu ra ở đây bởi phương pháp
này hỗ trợ rất nhiều cho sự phát triển tai nghêcủa các em là phương pháp “Nghe đàn
ghi nhạc”. Trong Âm nhạc chun nghiệp thì đây là một mơn cơ bản, phương
pháp ghi âm. Với học sinh lơp4;5 mục tiêu của phương pháp này là giúp cá em
thoải mái hơn, hứng khởi hơn, đặc biệt là giúp các em phát triển tái nghe tốt hơn,
đồng thời củng cố cho các em các kiến thức ban đầu đã học. Với học sinh lớp 4;5
nghe đàn và nghi nhạc là hoàn tồn mới. Do vậy, muốn thực hiện và có kết quả
giáo viên phải hướng đẫn thật kỹ cách thực hiên cho học sinh nắm được, đặc biệ là
việc làm mẫu phải rễ hiểu để các em nắm được cốt lõi của vấn đề. Hơn nữa, các bài
tập ghi nhạc thực hành phải đơn giản, giáo viên đàn phải thật rõ ràng, thậm chí lúc
đầu giáo viên cịn phải vừa đàn vừa gõ phách giúp các em phân biệt.
Trong quá trình giảng dạy thực tế tôi đã thực hiện đầy đủ các bước trên và
thấy các em rất say mê hứng thú học tập do đó kết quả đã nâng lên rõ rệt. Sau đây tơi
xin được trình bày kế hoạch một bài học cụ thể với hai nội dung: Học hát và tập đọc
nhạc ở chương trình Âm nhạc lớp 4;5.

TIẾT 20:
ÔN TẬP BÀI HÁT CHÚC MỪNG
TẬP ĐỌC NHẠC: TĐN SỐ 5
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
- Học sinh hát đúng, tính chất nhịp nhàng, vui tươi của bài hát.
- Tập trình diễn bài hát kết hợp vận động phụ họa.
- Học sinh đọc thang âm: Đô - rê - mi - son - la và đọc đúng bài TĐN.
II. CHUẨN BỊ:
- Giáo viên: Chép sẵn bài TĐN lên bảng và nhạc cụ. Phách , song loan
- Tranh minh họa.
9

Huỳnh Thị Khuyên


Sáng Kiến Kinh Nghiệm Âm Nhạc
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CHỦ YẾU :

HOẠT ĐỘNG CỦA GV
1. Ổn định tổ chức:
- Kiểm tra sĩ số tư thế ngồi , kiểm tra đồ dùng
sáh vở HS
2. Kiểm tra bài cũ:
- Gọi 3 em lên bảng hát bài “Chúc mừng”.
- HS nhận xét bạn
- Giáo viên nhận xét ghi điểm.
3. Bài mới
a. Giới thiệu bài, ghi bảng
- Trong tiết học hôm nay các em sẽ ôn lại bài
hát “Chúc mừng” và tập đọc nhạc bài TĐN
số 5
b. Nội dung:
* Hoạt động 1: Ôn bài hát “Chúc mừng”
- Giáo viên chỉ huy cho học sinh ôn tập bài
hát một vài lượt dưới nhiều hình thức cả lớp,
dãy, tổ, nhóm.
- Tổ chức cho học sinh hát kết hợp thể hiện
một số động tác phụ họa (cả lớp, nhóm)
- Nhận xét
* Hoạt động 2: TĐN số 5
? Nhìn vào bài đọc nhạc em cho biết cao độ
từ thấp đến cao

? Trong bài có những hình nốt gì
- Cho học sinh luyện cao độ
Đ-R-M-S-L
10

HOẠT ĐỘNG CỦA HS
- Thực hiện
- Cả lớp hát 1 bài

- 3 học sinh lên bảng thể hiện

- Học sinh lắng nghe

- Học sinh ôn lại bài hát theo
yêu cầu của giáo viên.
- Hát kết hợp một số động tác
phụ họa

- Đô - Rê - Mi - Son - La
- Nốt móc đơn nốt đen và nốt
trắng
- Học sinh làm theo yêu cầu
của giáo viên
Huỳnh Thị Khuyên


Sáng Kiến Kinh Nghiệm Âm Nhạc
- Cho học sinh thực hành gõ thanh phách - Học sinh gõ đệm theo tiết tấu
nhiều lần
- Học sinh đọc nhạc và ghép

- Hướng dẫn cách gõ đệm có nốt móc đơn
lời ca theo hướng dẫn của giáo
- Cho học sinh tập gõ đệm theo tiết tấu
viên.
- Cho học sinh đọc nhạc rồi ghép lời bài - Ghi nhớ
TĐN số 5: Hoa bé ngoan
Nhạc và lời: Hoàng Văn Yến
- Tổ chức cho học sinh hát với nhiều hình - Thực hiện
thức cả lớp, nhóm, dãy bàn.
- Nhận xét
4. Củng cố dặn dò:- Cho học sinh hát lại bài
hát và bài TĐN số 5 một lần.
- Hát lại HB và bài tập đọc
- Nhận xét tiết học.
nhạc
- Dặn dị: Về nhà ơn lại bài và chuẩn bị bài - Ghi nhớ
tiết sau
- Ghi nhớ

11

Huỳnh Thị Khuyên


Sáng Kiến Kinh Nghiệm Âm Nhạc
III. Kết quả nghiên cứu:
Qua quá trình áp dụng phương pháp mới,học theo phương pháp dạy học ở lớp
thực nghiệm(5B) tôi nhận thấy đã thu những kết quả tích cực.
Tính tích cực,tự giác,sáng tạo,năng động,tinh thần trách nhiệm của học
sinh.Học sinh đã biết tự thể hiện,tự tin,khẳng định mình hơn khi trình diễn bài hát.

Học sinh có tinh thần đồn kết giúp đỡ nhau trong học tập,khơng khí lớp học
cũng sơi nổi,hứng thú thoải mái,khơng còn cảm thấy nhàm chán khi học.
Qua số liệu cụ thể của bảng thống kê về chất lượng đạt được của hai lớp thì
nhận thấy rằng nhóm thực nghiệm(5B) tỉ lệ phần trăm của nhóm thực nghiệm ở mức
độ hồn thành tốt tăng lên so với nhóm đối chứng(5A) và khơng cịn học sinh khơng
hồn thành.
Điều này chứng tỏ biện pháp và hình thức tổ chức dạy học đối với học am nhạc
đối với học sinh lớp4;5 là có kết quả tích cực.Qua đó thấy tính khả thi của đề với
bảng đánh giá như sau:

Tên nhóm

Tổng
số HS

Đối chứng

30

Chưa H.thành
Số Lượng
5

(Lớp 5B)

16,

Số Lượng %

H.thành tốt

Số Lượng

15

50

10

10

(Lớp 5A)
Thực nghiệm

%

Hoàn thành

33,4

20

%
33,4

6
30
0

66,6

0

12

Huỳnh Thị Khuyên


Sáng Kiến Kinh Nghiệm Âm Nhạc

C. KẾT LUẬN VẤN ĐỀ
I. Kết luận:
Qua thời gian áp dụng và thực hiện đề tài tơi nhận thấy học sinh có nề nếp học
tập tốt, có hứng thú hơn với những giờ học âm nhạc .Dần dần ở các em khơng cịn
sự nhàm chán mà sự yêu thích mạnh dạn tự tin hơn.Học sinh mạnh dạn trao đổi với
thầy cô và với bạn bè trong lớp,trong nhóm và được giúp đỡ lẫn nhau.Tự tin
hơn,mạnh dạn hơn khi trình diễn bài hát cũng như thực hiện gõ đệm đối với bài tập
đọc nhạc.Tự tin trong nhận xét,góp ý sửa sai cho bạn.
II. Bài học kinh nghiệm:
Trong quá trình giảng dạy và áp dụng một số biện pháp để uốn nắn sửa sai
cho học sinh khi thực hiện các bài hát các bài tập đọc nhạc,bản thân tôi đã rút ra một
số kinh nghiệm như :
Chuẩn bị đầy đủ về tranh ảnh trực quan ,đồ dùng dạy học như:Đàn, Đĩa,Bảng
phụ bài hát,Bảng phụ bài tập đọc nhạc,thanh phách,v.v...Dạy học kiến thức mới,ôn
lại kiến thức cũ,phối hợp hài hịa các phương pháp.
Ln sửa sai liền ở mỗi câu hát để uốn nắn điều chỉnh sai sót kịp thời,để tổ
chức cho các em thực hiện đạt hiệu quả cac nhất.
Bồi dưỡng tình cảm trong sáng lành mạnh,hướng tới cái tốt,cái đẹp.
Sau mỗi tiết dạy giáo viên cần rút kinh nghiệm bổ sung những thiếu sót để tiết
sau dạy hoàn thiện hơn.
Trong giờ học âm nhạc,học sinh thể hiện được tính tích cực,tính tự giác,mạnh

dạn, tự tin ,sơi nổi,hào hứng khi tham gia học âm nhạc.
Từ những kinh nghiệm trên,tôi thấy học sinh trường Tiểu Học Lê Thị Hồng
Gấm ngày một hăng hái và say mê tự tin mạnh dạn tham gia văn nghệ lớp,trường
nhiều hơn.
Trên đây là một số biện pháp dạy âm nhạc cho học sinh lớp 4;5 trường Tiểu
học Lê Thị Hồng Gấm.Bản thân tôi thấy rằng cần phải nghiên cứu thêm các tài liệu
học hỏi trao đổi kinh nghiệm từ các đồng nghiệp,dự giờ đánh giá,thao giảng,hội
giảng,mở chuyên đề...Nhằm nâng cac hiệu quả của việc dạy và học mon âm nhạc
được tốt hơn.

13

Huỳnh Thị Khuyên


Sáng Kiến Kinh Nghiệm Âm Nhạc
III. Kiến nghị đề xuất:
Mong được sự tiếp tục quan tâm giúp đỡ,đóng góp ý kiến xây dựng về chuyên
môn của ban giám hiệu.
Ban giám hiệu tạo điều kiện để giáo viên tham gia học tập nâng cao qua các
lớp đào tạo và các buổi tập huấn về chuyên môn nghiệp vụ.
Trang bị về cơ sở vật chất,trang thiết bị dạy và học.
Mong bộ phận thiết bị-đồ dùng cấp thêm một số đồ dùng dạy học cho phân
môn âm nhac như:Tranh,Thanh Phách,Đĩa nhạc,..
Ban giám hiệu nhà trường tham mưu với cấp trên hỗ trợ kinh phí xây dựng
phịng học chức năng để học sinh có đủ điều kiện học tập tốt.

BGH KÝ DUYỆT

Lê Thị Hồng Gấm,ngày 18, tháng 10, năm 2014

Huỳnh Thị Khuyên

MỤC LỤC
A. Đặt vấn đề.............................................................................................Trang 1
14

Huỳnh Thị Khuyên


Sáng Kiến Kinh Nghiệm Âm Nhạc
I. Cơ sở khoa học vấn đề nghiên cứu.........................................................Trang 1
1. Cơ sở lý luận..........................................................................................Trang 1
2. Cơ sở thực tiển.......................................................................................Trang 1
B. Giải quyết vấn đề.................................................................................. Trang 3
I. Thực trạng vấn đề nghiên cứu................................................................ Trang 3
1. Thuận lợi................................................................................................ Trang 3
2. Khó khăn................................................................................................ Trang 3
II. Nội dung................................................................................................ Trang 4
1. Tìm hiểu tình hình học sinh................................................................... Trang 4
2. Các giải pháp......................................................................................... Trang 4
III. Kết quả nghiên cứu............................................................................. Trang 11
C. Kết luận vấn đề.................................................................................... Trang 11
I. kết luận.................................................................................................. Trang 11
II. Bài học kinh nghệm............................................................................. Trang 12
III. Kiến nghị đề xuất............................................................................... Trang 13

15

Huỳnh Thị Khuyên