SKKN Hướng dẫn học sinh quan sát, tìm ý để học tốt môn tập làm văn

Hướng dẫn học sinh quan sát, tìm ý để học tốt môn tập làm văn
A- PHẦN MỞ ĐẦU:
I. Lí do chọn đề tài
Thế kỉ XXI mở ra nhiều thách thức và vận hội đối với đất nướcMục tiêu
giáo dục tiểu học là nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Mỗi môn học
ở tiểu học đều góp phần hình thành và phát triển nhân cách của trẻ và
cung cấp cho trẻ những trí thức cân thiết. Môn tập làm văn ở tiểu học có
nhiệm vụ rất quan trọng là rèn kĩ năng nói và viết. Nhưng học sinh còn
lúng túng không biết nói gì? viết gì? Vì vậy dạy cho học sinh biết quan
sát tìm ý để hình thành một thói quen chuẩn bị làm tốt là một yêu cầu
quan trọng khi làm văn. Muốn quan sát tốt, học sinh cần nắm được cách
quan sát và những yêu cầu quan sát để làm văn.
Đối với cả giáo viên và học sinh đều chưa nhận thức được hết tầm
quan trọng của giờ hướng dẫn học sinh quan sát, tìm ý nên chất lượng giờ
dạy còn hạn chế.
Với mong muốn có một đóng góp nhỏ bé trong việc giáo dục học sinh
phát triển toàn diện; nâng cao năng lựcc sư phạm cho bản thân, tôi đã
chọn đề tài:
“Hướng dẫn học sinh quan sát, tìm ý để học tốt môn tập làm văn”.
1. Cơ sở lí luận
a. Vị trí, nhiệm vụ của môn tập làm văn
Môn tập làm văn có nhiệm vụ chủ yếu là dạy học sinh sản sinh ra các
ngôn bản và viết. Tập làm văn còn là sản phẩm thể hiện rõ vốn hiểu biết,
đời sống, trình độ văn hoá của học sinh. Bài tập làm văn trở thành sản
phẩm tổng hợp, là nơi trình bày kết quả đích thực của việc học Tiếng
Việt.
Tiết dạy quan sát và tìm ýlà tổ chức cho học sinh quan sát đối tượng
miêu tả là một công việc thuộc về nguyên tắc khi dạy học văn miêu tả.
Trên cơ sở có sự thu nhận trực tiếp các nhận xét, ấn tượng, cảm xúc của
mình, học sinh mới bắt tay vào làm bài. Khi quan sát học sinh huy động
vốn sống, khả năng tưởng tượng và cảm xúc giúp cho việc quan sát tốt

hơn. Từ đó hiểu biết và kĩ năng về văn miêu tả được hình thành một cách
tự giác chủ yếu qua con đường thực hành.
Tiết học này mở đầu một quy trình dạy một kiểu bài . thông qua giải
quyết một bài cụ thể luyện cho học sinh hai kỹ năng:
- Tìm tư liệu cho đề bài để chuẩn bị tập làm văn.
- Cung cấp hiểu biết chung nhất mang tính lý thuyết về kiểu bài , loại
bài.
b. Cơ sở tâm lý và cơ sở ngôn ngữ
* ở lứa tuổi lớp 5 học sinh đang phát triển về hệ xương, hệ thần
kinh,
* Các em đã có sự phát triển về trí tuệ, tâm hồn, các em thích quan
sát mọi vật xung quanh. Khả năng tư duy cụ thể nhiều hơn khả năng khái
quát hoá về t/c các em rất nhạy cảm với vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước,.
Các em dễ xúc động và bắt đầu biết mơ ước có trí tượng phong phú.
Thích nghi lại các vấn đề mà mình đã quan sát được. Song vốn ngôn ngữ
chưa phong phú. Sắp xếp ý chưa có hệ thống và diễn đạt còn thiếu mạch
lạc.
c. Chương trình và sách giáo khoa
* Chương trình
Tập làm văn ở lớp 5 một tuần có 2 tiết, tổng cộng có 70 tiết/năm học.
Gồm:
+ Miêu tả: -Tả cảnh -Tả người + Tập viết đoạn đối thoại. + Làm báo
cáo thống kê. + Ôn tập làm đơn + Ôn tập kể chuyện. + Ôn tả đồ vật. + Ôn
tả cây cối. +Ôn tả con vật.
- Số tiết dạy học sinh quan sát tìm ý cho học sinh lớp 5 không nhiều. Kết
quả cuối cùng của tiết học này là học sinh phải tìm được ý cần thiết chuẩn
bị cho việc làm bài văn theo yêu cầu của đề bài đã cho. Hình thành
phương pháp kĩ năng quan sát cho những yêu cầu của các đề văn khác.
* Sách giáo khoa:
Sách tiếng việt lớp 5 và một số sách tham khảo.

2. Cơ sở thực tiễn
a. Quan điểm của giáo viên và học sinh
* Học sinh: Phần đông học sinh khi đươch hỏi em có thích nghe phân
tích cái hay ,cái đẹp trong văn học không thì các em trả lời là “thích”
nhưng hỏi các em có thích văn học không thì nhiều em đều trả lời “không
thích” vì “khó học”.
Học sinh ngại nói ngại viết
*Giáo viên: Đại đa số giáo viên đều cho các tiết dạy học sinh quan
sát tìm ý “khó dạy”. Đây là các tiết mới có từ khi thực hiện SGK cải cách
giáo dục, các chỉ dẫn về phương pháp giảng dạy còn sơ lược, kinh
nghiệm giảng dạy của giáo viên về quan sát tìm ý chưa nhiều.
Tuy vậy môn tập làm văn rất quan trọng, là môn thi tốt nghiệp nên cả
giáo viên và học sinh đều rất coi trọng.
b. Thực trạng việc dạy giờ quan sát tìm ý ở trường tiểu học
* Nội dung mức độ kỹ năng cần đạt được
Đề bài tập làm văn ở lớp 5 thường chọn những đề bài gần gũi với học
sinh và học sinh có điều kiện được quan sát cụ thể đối tượng cần miêu tả.
* Mức độ kỹ năng cần đạt
- Kỹ năng quan sát: Biết lựa chọn trình tự quan sát; biết sử dụng các giác
quan để quan sát; quan sát cần đi vào trọng tâm của cảnh vật và người
®rèn luyện sự tinh tế trong quan sát.
* Phương pháp
Trình tự tiết dạy thường được thiết kế như sau:
- Kiểm tra phần chuẩn bị của học sinh
- Giới thiệu đề bài
- Tìm hiểu để
- Đọc phần hướng dẫn, ghi nhớ
- Đọc phần quan sát tìm ý của học sinh đã sắp xếp thành dàn ý.
- Cho nhận xét
- Tổng kết dặn dò.

* Thực tế học sinh đã học đã thực hành và thu được kết quả gì qua giờ
học.
- Học sinh quan sát còn đại khái, lướt qua nên không tìm được ý ®ý
nghèo nàn, bài văn không có sáng tạo.
Học sinh ngoại nói, ngại viết.
* Giáo viên: Đại đa số giáo viên đều cho các tiết dạy học sinh quan sát
tìm ý “khó dạy”.
II. Mục đích nghiên cứu
Dựa vào việc tìm hiểu thực trạng của việc giảng dạy và học tập giờ quan
sát tìm ý cho bài tập làm văn hiện nay, người viết có một số đề xuất về
việc hướng dẫn học sinh biết quan sát tìm ý một cách tích cực có hiệu quả
tiến tới học sinh có khả năng nói và viết tốt hơn.
III. Đối tượng nghiên cứu
-Chương trình môn tập làm văn
-Phương pháp dạy môn tập làm văn
-Cách tổ chức học sinh quan sát, tìm ý
-Giáo vên và học sinh lớp 5 Trường Tiểu Học Xuyên Mộc.
IV. Phương pháp nghiên cứu
1. Nghiên cứu tài liệu
-Đọc tài liệu sách tham khảo
- Sách tiếng Việt 5
- Sách hướng dẫn giảng dạy tiếng Việt 5.
- Sách bồi dưỡng học sinh giỏi văn 5.
- Phương pháp dạy học tiếng Việt tiểu học.( nhiều tác giả)
- Tâm lý học( Phạm Đình Hạc – Nguyễn Kế Hào – Nguyễn Quang Uẩn)
2. Khảo sát thực tế
-Dự giờ thăm lớp
-Khảo sát tình hình thực tế
V-Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu
Từ tháng 8 năm 2011 đến hết học kì I năm học 2011 - 2012

B- PHẦN NỘI DUNG:
I. Thực trạng việc dạy giờ quan sát tìm ý ở trường tiểu học
* Nội dung mức độ kỹ năng cần đạt được
Đề bài tập làm văn ở lớp 5 thường chọn những đề bài gần gũi với học
sinh và học sinh có điều kiện được quan sát cụ thể đối tượng cần miêu tả.
* Mức độ kỹ năng cần đạt
- Kỹ năng quan sát: Biết lựa chọn trình tự quan sát; biết sử dụng các giác
quan để quan sát; quan sát cần đi vào trọng tâm của cảnh vật và người
®rèn luyện sự tinh tế trong quan sát.
* Nguyên nhân của những tồn tại
- Sự hướng dẫn của sách học sinh chưa thật cụ thể, dễ hiểu.
- Giáo viên chưa chuẩn bị chu đáo ®hướng dẫn học sinh quan sát chưa
kỹ.
- Học sinh thiếu sự tưởng tượng, ít cảm xúc về đối tượng miêu tả.
Không quan sát theo đúng yêu cầu. Vốn ngôn ngữ còn quá tí ỏi.
Những nguyên nhân trên đã ảnh hưởng không tốt tới chất lượng giờ dạy,
không gây hứng thú học tập của học sinh.
II. Phương pháp
Trình tự tiết dạy thường được thiết kế như sau:
- Kiểm tra phần chuẩn bị của học sinh
- Giới thiệu đề bài
- Tìm hiểu để
- Đọc phần hướng dẫn, ghi nhớ
- Đọc phần quan sát tím ý của học sinh đã sắp xếp thành dàn ý.
- Cho nhận xét
- Tổng kết dặn dò.
* Thực tế học sinh đã học đã thực hành và thu được kết quả gì qua giờ
học.
- Học sinh quan sát còn đại khái, lướt qua nên không tìm được ý ®ý

nghèo nàn, bài văn không có sáng tạo.
- Học sinh không biết ghi chép những ý mà mình quan sát được một
cách rõ ràng.
- Chưa biết sắp xếp ý theo một trình tự hợp lý. Từ đó hạn chế tới việc
nói và viết.
III. Biện pháp giải quyết vấn đề :
Để giúp cho học sinh có hứng thú học tập ở khả năng quan sát tìm ý cho
bài tập làm văn tốt tôi có một số giải pháp sau đây:
1. Xác định rõ nhiệm vụ của môn tập làm văn và nhiệm vụ của giờ
quan sát tìm ý.
Chúng ta phải xác định dạy học sinh học môn tập làm văn là giúp cho
các em nói viết lưu loát. Học sinh phát triển vốn từ ngữ, bồi dưỡng cảm
xúc tình cảm lành mạnh trong sáng, khả năng lựa chọn sắp xếp ý rõ ràng.
Rèn khả năng tư duy, trí tưởng tượng phong phú. Qua đó vốn sống của
các em được tăng lên giúp các em tự tin, có khả năng ứng xử sinh hoạt
trong cuộc sống.
Đối với các tiết quan sát tìm ý:
Giáo viên phải nắm vững yêu cầu của tiết quan sát tìm ý gồm 2 mặt:
+Chuẩn bị kiến thức phục vụ cho việc làm 1 đề văn theo yêu cầu
bài đã cho.
+ Hình thành phương pháp và kĩ năng quan sát gắn với miêu tả.
Rèn kĩ năng quan sát cho học sinh: Khi quan sát phải sử dụng các
giác quan như: mắt, mũi, tai, lưỡi… để nhìn, nghe, sờ, ngửi, nếm… nhằm
nhận biết sự vật về hình dạng, màu sắc, âm thanh, mùi vị…
Quan sát nhằm nhận ra nét độc đáo đặc biệt của đối tượng chứ
không phải thống kê tỉ mỉ, trung thực mọi chi tiết về sự vật.
Trong khi quan sát cần luôn gắn với cảm xúc, kỉ niệm, với cuộc
sống cá nhân của người quan sát, từ đó gắn chặt với các hoạt động liên
tưởng, so sánh, tưởng tượng… của từng cá nhân.
Từ việc quan sát học sinh tìm được những từ ngữ diễn tả đúng và

sinh động những điều đã quan sát được.
Hướng dẫn học sinh biết quan sát đúng trình tự: Quan sát
toàn bộ đến quan sát từng phần, quan sát từ trái sang phải, từ trên xuống
dưới, từ ngoài vào trong hoặc ngược lại. Trong quá trình quan sát phải
biết sử dụng các giác quan để quan sát, đây là thao tác quan trọng nhất và
có tính quyết định về nhiều mặt, thông thường học sinh chỉ dùng mắt để
quan sát do đó kết quả thu được thường là các nhận xét và cảm xúc gắn
liền với thính giác như: hình dáng, màu sắc, đường nét, độ xa, gần, vì vậy
chúng ta cần lưu ý các emdung2 các giác quan thích hợp khác để quan
sát. Ví dụ quan sát giờ ra chơi ở trường em ngoài việc dùng ma7t1 để
quan sát các trò chơi còn phải sử dụng tai để nghe các âm thanh của tiếng
cười, tiếng nói, tiếng động của các trò chơi.
2. Những việc cần chuẩn bị.
a) Chọn đề bài tập làm văn: Chọn những đề bài phù hợp, gần gũi với
học sinh. Các em có khả năng trực trực tiếp quan sát.
VD: Tả quang cảnh sân trường trong giờ ra chơi hay tả giờ tan trường
b) đọc kỹ yêu cầu của đề bài
Đây là khâu chuẩn bị rất quan trọng đối với giáo viên và học sinh.
- Học sinh đọc kỹ đề bài
- Phân tích đề bài bằng cách đặt ra các câu hỏi (bài văn thuộc thể loại gì?
Nội dung bài văn là gì? Kiểu bài văn? Trọng tâm? Muốn làm bài tốt cần
quan sát những gì?
c) Hướng dẫn học sinh quan sát
Giáo viên cho học sinh biết quan sát để làm tập làm văn và quan sát tìm
hiểu khoa học có mục đích khác nhau.
+ Mục đích quan sát khoa học là tìm ra công dụng cấu tạo của sự vật,
đặc điểm tính chất của hiện trường.
+ Quan sát văn học là tìm ra màu sắc, âm thanh hình ảnh tiêu biểu và
cảm xúc của người đối với sự vật.
* Quan sát bằng nhiều giác quan

- Quan sát bằng mắt ®nhận ra màu sắc, hình khối, sự vật
- Quan sát bằng tai ®âm thanh, nhịp điệu, gợi cảm xúc.
- Quan sát bằng mũi ®những mùi vị tác động đến tình cảm
- Quan sát bằng vị giác và xuc giác ®quan sát cảm nhận.
Nhờ cách quan sát này mà các em ghi nhận được nhiều ý ®bài văn đa
dạng phong phú.
* Quan sát tỉ mỉ nhiều lượt:
Muốn tìm ý cho bài văn, học sinh phải quan sát kỹ, quan sát nhiều lần
cảnh đó. Tránh quan sát qua loa như ta nhìn lướt qua hay liếc nhìn nó thì
sẽ không tìm ra những ý hay cho bài văn.
* Học sinh cần xác định rõ vị trí, thời điểm, thời gian, trình tự quan sát.
- Học sinh có thể lựa chọn các trình tự quan sát khác nhau
+ Trình tự không gian: quan sát từ trên xuống dưới hoặc từ dưới lên
trên. Từ trái sang phải hay từ ngoài vào trong
+ Trình tự thời gian: quan sát từ sáng đến tối; từ lúc bắt đầu đến lúc kết
thúc
+ Trình tự tâm lý: thấy nét gì nổi bật thu hút bản thân, gây cảm xúc quan
sát trước.
d) Hướng dẫn học sinh nắm được yêu cầu quan sát của bài văn
* Phải tìm được những nét riêng tiêu biểu của sự vật. Không cần dàn đủ
sự việc, chỉ cần chép lại những đặc điểm mà mình cảm nhận sâu sắc nhất
không thống kê tỉ mỉ mọi chi tiết về sự vật.
* Để làm được bài văn đúng yêu cầu của đề bài, quá trình quan sát
không thể dàn đều mà phải tìm ra trọng tâm để tìm hiểu kỹ trọng tâm
quan sát thường là nét chính của bài nêu bật chủ đề của văn và dụng ý của
người viết. Miêu tả một em bé, một chú mèo, một cái cây, một dòng
sông mà ai cũng miêu tả giống nhau thì không ai thích đọc.
* Tạo ra hứng thú, cảm xúc
Quan sát trong văn học cần giúp học sinh có hứng thú say mê, từ đó bộc
lộ được cảm xúc của bản thân trước đối tượng quan sát. Có hứng thú, cảm

xúc, học sinh mới dễ dàng tìm từ, chọn ý giúp cho việc diễn tả sinh động
và hấp dẫn.
e) Giáo viên phải chuẩn bị các câu hỏi gợi ý hướng dẫn học sinh quan
sát
VD: - Thể loại của bài văn là gì ?
- Kiểu bài văn là gì ?
- Trọng tâm miêu tả cảnh nào?
- Quan sát cảnh đó vào lúc nào?
- Quan sát theo thứ tự nào?
- Quan sát bằng những giác quan nào?
- Quan sát như vậy nhìn thấy hình ảnh gì?
- Nghe thấy âm thanh gì? Có cảm xúc gì?
- Có nhận xét gì qua những quan sát đó.
3. Tổ chức cho học sinh quan sát
Tuỳ theo đề bài, giáo viên tổ chức cho các em quan sát ngay tại địa điểm
có cảnh vật cần tả.
Nếu không thể tổ chức quan sát được thì giáo viên hướng dẫn học sinh
quan sát cảnh vật trước khi tới lớp và ghi chép lại những điều ghi nhận
được.
Học sinh phải tự làm việc, tự quan sát, tự ghi chép là chính.
Giáo viên có thể nêu những câu hỏi chung cho cả lớp.
- Giáo viên có thể có những câu hỏi gợi mở, học sinh trả lời miệng hoặc
giáo viên chỉ cần gợi ý với một học sinh nào đó để em đó thực hiện.
- Giáo viên giành thời gian tối đa cho hoạt động này, học sinh có thể
ngồi yên một chỗ, để có vị trí thích hợp quan sát các em có thể dịch
chuyển vị trí. Các em có thể thảo luận nhóm để tìm ý
Giáo viên có thể gợi ý các em phát hiện những nét đặc sắc của bầu trời,
cây cối, cảnh vật
4. Quy trình lên lớp
a) Giáo viên kiểm tra phần chuẩn bị của học sinh.

b) Lên lớp
b.1. Giới thiệu bài, viết đề tài
b. 2. Hướng dẫn học sinh tìm hiểu, nắm chắc đề bài.
+ Thể loại
+ Kiểu bài
+ đối tượng miêu tả
+ Trọng tâm
+ Cảnh đó diễn ra ở đâu? Lúc nào
b. 3. Giáo viên vừa gợi ý vừa gạch dưới các từ quan trọng.
b. 4. Hoàn chỉnh bài chuẩn bị: Đọc hướng dẫn SHS và ghi nhớ.
b.5. Học sinh trình bày những điều quan sát được đã sắp xếp theo trình
tự.
* HS nhận xét: - Đã quan sát tỉ mỉ chưa?
- Đã sắp xếp theo trình tự hợp lý chưa?
- Đã có trọng tâm chưa?
- HĐ nào được tả chính?
- Đã chọn lọc nét tiêu biểu cha?
- Đã bộc lộ được cảm xúc khi miêu tả chưa?
b. 6. Củng cố: Một em đọc phần tìm ý tương đối hoàn chỉnh
Dặn dò: Tiếp tục quan sát bổ sung cho cho dàn bài chi tiết. Chú ý tìm từ
câu, sinh động để diễn tả những điều quan sát được.
* Bài soạn minh họa
TẬP LÀM VĂN
Tả cảnh sinh hoạt (quan sát, tìm ý, lập dàn bài)
Đề bài: Em hãy tả cảnh nhộn nhịp của sân trường trong giờ ra chơi.
A Yêu cầu: qua việc hướng dẫn học sinh quan sát và làm bài, giáo viên
giúp học sinh nhận biết thế nào là văn tả cảnh sinh hoạt, không lẫn với
kiểu bài tả cảnh vật hoặc tả cảnh người đang hoạt động.
-Hướng dẫn học sinh rèn luyện kĩ năng quan sát nhằm tìm ra những nét
đặc sắc tiêu biểu của cảnh sinh hoạt, kết hợp với kĩ năng dùng từ đặt câu

để miêu tả cho sinh động.
B. Chuẩn bị:
* Học sinh đọc sách học sinh để tìm hiểu bài và biết cách quan sát:
-Quan sát theo thứ tự
+ Từ lúc bắt đầu đến khi kết thúc
+ Từ xa đến gần
+Từ một trò chơi mà mình thích đến lúc kết thúc trò chơi
-Quan sát bằng nhiều giác quan
Mắt nhìn; Tai nghe; Mũi ngửi
* Giáo viên có thể tổ chức quan sát giờ ra chơi trước khi tiết học diễn ra.
* Cho vẽ tranh hoặc xem băng hình
C- Các hoạt động trên lớp
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
I-Kiểm tra bài cũ
Hỏi: Kiểm tra phần chuẩn bị của học
sinh
II. Bài mới
1. Giới thiệu bài
Tiếp tục loại văn miêu tả, hôm nay
các em bắt đầu sang kiểu bài mới,
kiểu bài tả cảnh sinh hoạt
2. Chép đề lên bài bảng
3. Tìm hiểu đề
Hỏi: - Bài văn thuộc thể loại gì
- Kiểu bài gì
- Đối tượng miêu tả
- Thời gian địa điểm
- Trọng tâm
* Giáo viên vừa hỏi vừa gạch chân
các từ quan trọng:

- Cảnh nhộn nhịp
- Các tổ trưởng báo cáo




- Học sinh chép vào vở, vài học
sinh nhắc lại

- HS1: Thể loại miêu tả
- HS2: Kiểu bài tả cảnh sinh hoạt
- HS3: Cảnh học sinh vui chơi
- HS4: Sau 2 tiết học, tại sân trường
em
- HS5: Hoạt động của nhiều người
diễn ra trong giờ chơi


- Sân trường
- Giờ ra chơi
Giáo viên
Hỏi: Các em đã quan sát giờ ra chơi
chưa?
Gv nêu: Sách tiếng việt đã hướng dẫn
chúng ta như thế nào về đề văn này
- Dàn bài chung cho bài văn tả cảnh
sinh hoạt như thế nào?

- Học sinh trả lời cá nhân.
- Học sinh đọc phần hướng dẫn
trong SGK
Học sinh đọc phần gi nhớ
Vài học sinh nêu
1. Mở bài: Giới thiệu giờ ra chơi
2. Thân bài: Tả cảnh giờ ra chơi
a) Tả bao quát
- Sân trường lúc bắt đầu ra chơi
b) Tả chi tiết các trò chơi:
- Nhảy dây
- Kéo co
- Đọc báo
- Em có theo thứ tự như dàn bài
chung không?
- Trình bày dàn bài chi tiết
4. Em giới thiệu giờ ra chơi như thế
nào?
- Giáo viên nhận xét
H: Thân bài của em gồm mấy ý?
- Phần tả bao quát gồm những ý gì?
- Giờ ra chơi gồm những trò chơi gì?

- Các trò chơi đó diễn ra như thế nào?
Hỏi: Em đã quan sát bằng những giác
quan nào?
- Không khí chung trên sân trường ra
sao?
Hỏi: Khi miêu tả các trò chơi diễn ra
trên sân cần kết hợp tả những gì?
Hỏi: Giờ chơi kết thúc ra sao?
Hỏi: Kết luận cần nêu ý gì?
- Dạo chơi
3. Kết luận.

- HS trả lời, HS khác bổ sung.

- HS trả lời cá nhân.



- HS trả lời cá nhân.

- Cần tả cảnh thiên nhiên để làm
nền cho mọi hoạt động.
- HS trả lời cá nhân.
- HS trả lời cá nhân.

Giáo viên
Hỏi: Ai có thể tìm ý cho cả bài
Khi học sinh trình bày phần tìm ý,
giáo viên gợi ý cho học sinh trả lời
những nhận xét

* Giáo viên chốt lại ý đúng
III-Củng cố-Dặn dò
+ Củng cố: Đọc lại dàn bài
- Giáo viên có thể giới thiệu 1 dàn
bài chuẩn bị cho h/s
+ Dặn dò: Sửa lại dàn bài
- Tả hoạt động vui chơi là chính. Cần
chọn lại các chi tiết tiêu biểu đặc sắc
làm nổi không khí vui chơi nhộn

* Học sinh nhận xét phần trình bày
của bạn với các tiêu chí:
- Bài văn đã nổi rõ trọng tâm chưa?
- Có điểm nào cần tả mà chưa nêu?
- Đã lựa chọn những chi tiết đặc sắc
chưa?
- Quan sát đã chính xác chưa?
- Cần xếp lại đoạn nào?
- Lời văn dùng từ có ưu điểm gì?

- HS đọc.
- HS ghi vào vở
nhịp.
- Có thể lựa chọn các trình tự miêu tả
khác
- Chú ý dùng đặt câu, diễn ý sinh

động
Kết thúc giờ học có thể cho hát bài
hát “Ra sân ta cùng chơi”.
Tuyên dương các em học tập tốt
IV.Tự đánh giá kết quả thực hiện
Qua việc giảng dạy theo các quy trình trên, tôi thấy giờ văn quan sát tìm
ý của lớp tôi đã đạt kết quả khá tốt:
- 100% học sinh nắm được thể loại, yêu cầu của đề bài;
- 100% học sinh có khả năng quan sát tìm ý;
- 70 % học sinh kiểm tra đạt điểm khá trở lên;
Các bài kiểm tra định kì các môn Tập làm văn các em làm bài đạt trên
trung bình 100%.
C. PHẦN KẾT LUẬN:
I. Ý nghĩa của đề tài đối với công tác:
Hướng dẫn học sinh quan sát tìm ý trước khi làm bài tập làm văn thực
sự là một vấn đề cần thiết và quan trọng. Giáo viên phải tạo điều kiện cho
các em đến tận nơi quan sát đối tượng được miêu tả, coi việc tổ chức cho
các em quan sát trực tiếp đối tượng miêu tả là một công việc thuộc
nguyên tắc dạy học làm văn miêu tả. Giáo viên phải dạy tốt tiết quan sát
tìm ý. Trong tiết học đó, học sinh phải tập quan sát bằng nhiều giác quan
khác nhau. Tuy vậy giáo viên cũng cần hướng dẫn các em quan sát, phải
huy động vốn sống, khả năng tưởng tượng và cảm xúc rồi gi chép lại.
Trong giờ học, thầy phải hướng dẫn các em, nhận xét, uốn nắn, chuẩn bị
ứng phó với các tình huống sư phạm. Giờ tập làm văn đảm bảo thep
hướng đổi mới phương pháp dạy học, lấy học sinh làm trung tâm. các em
được học tập tích cực, chủ động và sáng tạo suy nghĩ độc lập, tự nhiên
không gò bó, rập khuân máy móc. Tuy nhiên học sinh vẫn còn một số khó
khăn khi quan sát tìm ý. Vì vậy đòi hỏi giáo viên phải linh hoạt và sáng
tạo trong việc hướng dẫn học sinh. Giáo viên phải động viên và khuyến
khích các em mạnh dạn , tích cực hơn. Có như vâỵ học sinh mới có thể

học tốt môn tập làm văn ở lớp cuối cấp này.
II. Bài học kinh nghiệm:
Đối với giáo viên: Giáo viên phải có năng lực chuyên môn vững
vàng, phải có vốn kiến thức, có vốn từ ngữ vốn, hiểu biết phong phú để
có thể giúp đỡ hoặc cung cấp thêm kiến thức cho các em.
Giáo viên phải có tinh thần tự học tự nhằm nâng cao năng lực bản
thân.
Giáo viên phải có tinh thần trách nhiệm, luôn quan tâm đến học sinh,
hết lòng vì học sinh. Trong từng tiết dạy giáo viên phải hướng dẫn học
sinh hết sức cụ thể, nhận xét sủa chữa bài làm của học sinh một cách tỉ
mỉ, rõ ràng.
Giáo viên phải có sự chuẩn bị bài tốt, có đồ dùng dạy học đầy đủ sinh
động.
Thường xuyên động viên khuyến khích học sinh.
Đối với học sinh: Các em phải có tinh thần và ý thức học tập tốt, luôn
có ý thức vươn lên trong học tập.
Các em phải có sự chuẩn bị bài chu đáo, phải trau dồi để có được vốn
từ ngữ và vốn hiểu biết phong phú qua các phân môn các bài học trong
trương trình hoặc tham khảo thêm qua sách báo, tài liệu tham khảo.
Trong giờ học các em phải chú ý nghe thầy cô giảng bài, tích cực phát
biểu xây dựng bài, lắng nghe lời nhận xét của thầy cô để tiếp thu những
ưu điểm và biết sửa chữa những tồn tại của mình.
III. Đề xuất:
Đối với nhà trường và phòng Giáo dục nên thường xuyên mở các đợt
chuyên đề, hội thảo về phương pháp dạy phân môn Tập làm văn ở tất cả
các khối lớp để các giáo viên được tham gia dạy cũng như dự giờ nhăm
nâng cao năng lực chuyên môn.
Nhà trường nên trang bị thêm nhiều tài liệu, sách tham khao3cho giáo
viên và học sinh để giáo viên và học sinh có thể tham khảo thêm.
Nên tổ chức các kì thi học sinh giỏi văn các cấp nhằm khuyến khích

động viên cũng như phát hiện, bồi dưỡng và phát triển những tài năng
của học sinh.
Trên đây là một số suy nghĩ tìm tòi của tôi trong quá trình dạy học
sinh quan sát, tìm ý. Do không có nhiều thời gian nghiên cứu và trình độ,
kinh nghiệm có hạn nên những vấn đề nêu trên không khỏi có sai sót. Tôi
mong nhận được những góp ý, phê bình của Ban giám hiệu nhà trường,
của các bạn đồng nghiệp để tôi có thể rút kinh nghiệm trong quá trình dạy
học ngày một tốt hơn.Tôi xin chân thành cảm ơn.