Cơ sở lý luận về hoạt động xuất nhập khẩu

Ch ng 1: C s lý lu n v ho t ng xu t nh p kh uươ ơ ở ậ ề ạ độ ấ ậ ẩ
I . Khái ni m v vai tròệ à XNK.
1. Khái ni m:ệ
Theo qui nh v ch v t ch c qu n lý ho t ng kinh doanh XNKđị ề ế độ à ổ ứ ả ạ độ
thì ho t nh kinh doanh XNK ph i nh m ph c v n n kinh t trong n cạ độ ả ằ ụ ụ ề ế ướ
phát tri n trên c s khai thác v s d ng có hi u qu các ti m n ng v thể ơ ở à ử ụ ệ ả ề ă à ế
m nh s n có v lao ng, t ai v các t i nguyên khác c a n n kinh t ,ạ ẵ ề độ đấ đ à à ủ ề ế
gi i quy t công n vi c l m cho nhân dân lao ng, i m i trang thi t b kả ế ă ệ à độ đổ ớ ế ị ỹ
thu t v qui trình công ngh s n xu t, thúc y nhanh quá trình công nghi pậ à ệ ả ấ đẩ ệ
hoá t n c, áp ng các yêu c u c b n v c p bách v s n xu t v iđấ ướ đ ứ ầ ơ ả à ấ ề ả ấ à đờ
s ng, ng th i góp ph n h ng d n s n xu t, tiêu dùng v i u ho cungố đồ ờ ầ ướ ẫ ả ấ à đ ề à
c u n nh th tru ng trong n c.ầ để ổ đị ị ờ ướ
XNK l ho t ng kinh doanh buôn bán trên ph m vi qu c t . Nó khôngà ạ độ ạ ố ế
ph i l h nh vi buôn bán riêng l m l c m t h th ng các quan h mua bánả à à ẻ à à ả ộ ệ ố ệ
ph c t p có t ch c c bên trong v bên ngo i nh m m c tiêu l i nhu n, thúcứ ạ ổ ứ ả à à ằ ụ ợ ậ
y s n xu t h ng hoá phát tri n, chuy n i c c u kinh t , n nh v t ngđẩ ả ấ à ể ể đổ ơ ấ ế ổ đị à ừ
b c nâng cao m c s ng c a nhân dân. XNK l ho t ng d em l i hi uướ ứ ố ủ à ạ độ ễ đ ạ ệ
qu t bi n nh ng có th gây thi t h i l n vì nó ph i i u v i m t hả độ ế ư ể ệ ạ ớ ả đố đầ ớ ộ ệ
th ng kinh t khác t bên ngo i m các ch th trong n c tham gia XNKố ế ừ à à ủ ể ướ
không d d ng kh ng ch c.ễ à ố ế đượ
XNK l vi c mua bán h ng hoá v i n c ngo i nh m phát tri n s n xu tà ệ à ớ ướ à ằ ể ả ấ
kinh doanh i s ng. Song mua bán ây có nh ng nét riêng ph c t p h nđờ ố ở đ ữ ứ ạ ơ
trong n c nh giao d ch v i ng i có qu c t ch khác nhau, th tr ng r ngướ ư ị ớ ườ ố ị ị ườ ộ
l n khó ki m soát, mua bán qua trung gian chi m t tr ng l n, ng ti n thanhớ ể ế ỷ ọ ớ đồ ề
toán b ng ngo i t m nh, h ng hoá v n chuy n qua biên gi i c a kh u, c aằ ạ ệ ạ à ậ ể ớ ử ẩ ử
kh u các qu c gia khác nhau ph i tuân theo các t p quán qu c t c ng nh aẩ ố ả ậ ố ế ũ ư đị
ph ng.ươ
Ho t ng XNK c t ch c th c hi n v i nhi u nghi p v , nhi uạ độ đượ ổ ứ ự ệ ớ ề ệ ụ ề
khâu t i u tra th tr ng n c ngo i, l a ch n h ng hoá XNK, th ng nhânừ đ ề ị ườ ướ à ự ọ à ươ
giao d ch, các b c ti n h nh giao d ch m phán, ký k t h p ng t ch cị ướ ế à ị đà ế ợ đồ ổ ứ
th c hi n h p ng cho n khi h ng hoá chuy n n c ng chuy n giaoự ệ ợ đồ đế à ể đế ả ể

quy n s h u cho ng i mua, ho n th nh các thanh toán. M i khâu, m iề ở ữ ườ à à ỗ ỗ
nghi p v n y ph i c nghiên c u y ,k l ng t chúng trong m iệ ụ à ả đượ ứ đầ đủ ỹ ưỡ đặ ố
quan h l n nhau,tranh th n m b t nh ng l i th nh m m b o hi u quệ ẫ ủ ắ ắ ữ ợ ế ằ đả ả ệ ả
cao nh t, ph c v y k p th i cho s n xu t, tiêu dùng trong n c.ấ ụ ụ đầ đủ ị ờ ả ấ ướ
i v i ng i tham gia ho t ng XNK tr c khi b c v o nghiên c u,Đố ớ ườ ạ độ ướ ướ à ứ
th c hi n các khâu nghi p v ph i n m b t c các thông tin v nhu c uự ệ ệ ụ ả ắ ắ đượ ề ầ
h ng hoá th hi u, t p quán tiêu dùng kh n ng m r ng s n xu t, tiêu dùngà ị ế ậ ả ă ở ộ ả ấ
trong n c, xu h ng bi n ng c a nó. Nh ng i u ó tr th nh n p th ngướ ướ ế độ ủ ữ đ ề đ ở à ế ườ
xuyên trong t duy m i nh kinh doanh XNK n m b t c .ư ỗ à để ắ ắ đượ
M c dù XNK em l i nhi u thu n l i song v n còn t n t i nhi u h n ch :ặ đ ạ ề ậ ợ ẫ ồ ạ ề ạ ế
+ C nh tranh d n n tình tr ng tranh mua, tranh bán h ng XNK. N uạ ẫ đế ạ à ế
không có s ki m soát c a Nh n c m t cách ch t ch k p th i s gây cácự ể ủ à ướ ộ ặ ẽ ị ờ ẽ
thi t h i khi buôn bán v i n c ngo i. Các ho t ng x u v kinh t xã h iệ ạ ớ ướ à ạ độ ấ ề ế ộ
nh buôn l u, tr n thu , ép c p, ép giá d phát tri n.ư ậ ố ế ấ ễ ể
+ C nh tranh s d n n thôn tính l n nhau gi a các ch th kinh tạ ẽ ẫ đế ẫ ữ ủ ể ế
b ng các bi n pháp không l nh m nh nh phá haoa c n tr công vi c c aằ ệ à ạ ư ị ả ở ệ ủ
nhau vi c qu n lý không ch n thu n tính toán v hi u qu kinh t m… ệ ả ỉ đơ ầ ề ệ ả ế à
còn ph i chú tr ng t i v n hoá v o c xã h i.ả ọ ớ ă à đ ạ đứ ộ
2. Vai trò c a XNK.ủ
2.1 i v i nh p kh u.Đố ớ ậ ẩ
Nh p kh u l m t ho t ng quan tr ng c a TMQT, nh p kh u tác ngậ ẩ à ộ ạ độ ọ ủ ậ ẩ độ
m t cách tr c ti p v quy t nh n s n xu t v i s ng. Nh p kh u l ộ ự ế à ế đị đế ả ấ à đờ ố ậ ẩ à để
t ng c ng c s v t ch t k thu t công ngh tiên ti n, hi n i cho s n xu tă ườ ơ ở ậ ấ ỹ ậ ệ ế ệ đạ ả ấ
v các h ng hoá cho tiêu dùng m s n xu t trong n c không s n xu t c,à à à ả ấ ướ ả ấ đượ
ho c s n xu t không áp ng nhu c u. Nh p kh u còn thay th , ngh a lặ ả ấ đ ứ ầ ậ ẩ để ế ĩ à
nh p kh u nh ng th m s n xu t trong n c s không có l i b ng xu tậ ẩ ữ ứ à ả ấ ướ ẽ ợ ằ ấ
kh u,l m c nh v y s tác ng tích c c n s phát tri n cân i vẩ à đượ ư ậ ẽ độ ự đế ự ể đố à
khai thác ti m n ng,th m nh c a n n kinh t qu c dân v s c lao ng ,ề ă ế ạ ủ ề ế ố ề ứ độ
v n , c s v t ch t, t i nguyên v khoa h c k thu t.ố ơ ở ậ ấ à à ọ ĩ ậ
Chính vì v y m nh p kh u có vai trò nh sau:ậ à ậ ẩ ư

- Nh p kh u thúc y nhanh quá trình s d ng c s v t ch t k thu tậ ẩ đẩ ử ụ ơ ở ậ ấ ỹ ậ
chuy n ể d ch c c u kinh t theo h ng y m nh công nghi p hoá , hi n i hoáị ơ ấ ế ướ đẩ ạ ệ ệ đạ
t n cđấ ướ
- B xung k p th i nh ng m t m t cân i c a n n kinh t , m b oổ ị ờ ữ ặ ấ đố ủ ề ế đả ả
m t s phát tri n cân i n nh.khai thác n m c t i a ti m n ng v khộ ự ể đố ổ đị đế ứ ố đ ề ă à ả
n ng c a n n kinh t v o vòng quay kinh t .ă ủ ề ế à ế
- Nh p kh u m b o u v o cho s n xu t t o vi c l m n nh choậ ẩ đả ả đầ à ả ấ ạ ệ à ổ đị
ng i lao ng góp ph n c i thi n v nâng cao m c s ng c a nhân dân.ườ độ ầ ả ệ à ứ ố ủ
- Nh p kh u có vai trò tích c c thúc y xu t kh u góp ph n nâng caoậ ẩ ự đẩ ấ ẩ ầ
ch t l ng s n xu t h ng xu t kh u ,t o môi tr ng thu n l i cho xu t kh uấ ượ ả ấ à ấ ẩ ạ ườ ậ ợ ấ ẩ
h ng hoá ra th tr ng qu c t c bi t l n c nh p kh u.à ị ườ ố ế đặ ệ à ướ ậ ẩ
Có th th y r ng vai trò c a nh p kh u l h t s c quan tr ng c bi t lể ấ ằ ủ ậ ẩ à ế ứ ọ đặ ệ à
i v i các n c ang phát tri n (trong ó có Vi t Nam) trong vi c c i thi nđố ớ ướ đ ể đ ệ ệ ả ệ
i s ng kinh t ,thay i m t s l nh v c ,nh có nh p kh u m ti p thu cđờ ố ế đổ ộ ố ĩ ự ờ ậ ẩ à ế đượ
nh ng kinh nghi m qu n lí ,công ngh hi n i thúc y n n kinh t phát…ữ ệ ả ệ ệ đạ đẩ ề ế
tri n nhanh chóng.ể
Tuy nhiên, nh p kh u ph i v a m b o phù h p v i l i ích c a xã h iậ ẩ ả ừ đả ả ợ ớ ợ ủ ộ
v a t o ra l i nhu n các doanh nghi p ,chung v riêng ph i ho v i nhau. ừ ạ ợ ậ ệ à ả à ớ Để
t c i u ó thì nh p kh u ph i t c yêu c u sau:đạ đượ đ ề đ ậ ẩ ả đạ đượ ầ
* Ti t ki m v hi u qu cao trong vi c s d ng v n nh p kh u :trongế ệ à ệ ả ệ ử ụ ố ậ ẩ
I u ki n chuy n sang n n kinh t th tr ng vi c kinh doanh mua bán gi ađ ề ệ ể ề ế ị ườ ệ ữ
các n c u tính theo th i giá qu c t v thanh toán v i nhau b ng ngo i tướ đề ờ ố ế à ớ ằ ạ ệ
t do . Do v y,t tc các h p ng nh p kh u ph i d a trên v n l i ích vự ậ ấ ả ợ đồ ậ ẩ ả ự ấ đề ợ à
hi u qu l v n r t c b n c a qu c gia , c ng nh m i doanh nghi p òiệ ả à ấ đề ấ ơ ả ủ ố ũ ư ỗ ệ đ
h i các c quan qu n lí c ng nh m i doanh nghi p ph i :ỏ ơ ả ũ ư ỗ ệ ả
+ Xác nh m t h ng nh p kh u phù h p v i k ho ch phát tri n kinh tđị ặ à ậ ẩ ợ ớ ế ạ ể ế
xã h i ,khoa h c k thu t c a t n c v nhu c u tiêu dùng c a nhân dân .ộ ọ ĩ ậ ủ đấ ướ à ầ ủ
+ Gi nh ngo i t cho nh p kh u v t t ph s n xu t trong n c xétà ạ ệ ậ ẩ ậ ư để ụ ả ấ ướ
th y có l i h n nh p kh u .ấ ợ ơ ậ ẩ
+ Nghiên c u th tr ng nh p kh u c h ng hoá thích h p ,v i giáứ ị ườ để ậ ẩ đượ à ợ ớ

c có l i ph c v cho s n xu t v nâng cao i s ng nhân dân.ả ợ ụ ụ ả ấ à đờ ố
* Nh p kh u thi t b k thu t tiên ti n hi n i :ậ ẩ ế ị ĩ ậ ế ệ đạ
Vi c nh p kh u thi t b máy móc v nh n chuy n giao công ngh ,k cệ ậ ẩ ế ị à ậ ể ệ ể ả
thi t b theo con ng u t hay vi n tr u ph i n m v ng ph ng trâmế ị đườ đầ ư ệ ợ đề ả ắ ữ ươ
ón u i th ng v o ti p thu công ngh hi n i .Nh p ph i ch n l c ,tránhđ đầ đ ẳ à ế ệ ệ đạ ậ ả ọ ọ
nh p nh ng công ngh l c h u các n c ang tìm cách th i ra .Nh t thi tậ ữ ệ ạ ậ ướ đ ả ấ ế
không vì m c tiêu “ ti t ki m” m nh p các thi t b c ,ch a dùng c baoụ ế ệ à ậ ế ị ũ ư đượ
lâu ,ch a sinh l i ã ph i thay th .Kinh nghi m c a h u h t các n cư đủ để ợ đ ả ế ệ ủ ầ ế ướ
ang phát tri n l ng bi n n c mình th nh “bãi rác”c a các n c tiên ti n.đ ể à đừ ế ướ à ủ ướ ế
* B o v v thúc y s n xu t trong n c ,t ng nhanh xu t kh uả ệ à đẩ ả ấ ướ ă ấ ẩ
N n s n xu t hi n i c a nhi u n c trên th gi i y p nh ng khoề ả ấ ệ đạ ủ ề ướ ế ớ đầ ắ ữ
t n tr h ng hoá d th av nh ng nguyên nhiên v t li u .Trong ho n c nhồ ữ à ư ừ à ữ ậ ệ à ả
ó,vi c nh p kh u d h n l t s n xu t trong n c.Trong i u ki n ng nhđ ệ ậ ẩ ễ ơ à ự ả ấ ướ đ ề ệ à
công nghi p còn non kém c a Vi t Nam, giá h ng nh p kh u th ng r h n,ệ ủ ệ à ậ ẩ ườ ẻ ơ
ph m ch t t t h n .Nh ng n u ch nh p kh u không chú ý t i s n xu t sẩ ấ ố ơ ư ế ỉ ậ ẩ ớ ả ấ ẽ
“bóp ch t”s n xu t trong n c .Vì v y ,c n tính toán v tranh th các l i thế ả ấ ướ ậ ầ à ủ ợ ế
c a n c ta trong t ng th i kì b o h v m mang s n xu t trong n củ ướ ừ ờ để ả ộ à ở ả ấ ướ
v a áp ng nhu c u tiêu dùng n i a v a t o ra c ngu n h ng xu t kh uừ đ ứ ầ ộ đị ừ ạ đượ ồ à ấ ẩ
m r ng th tr ng ngo i n c.ở ộ ị ườ à ướ
2.2 i v i xu t kh u.Đố ớ ấ ẩ
Xu t kh u l m t c s c a nh p kh u v l ho t ng kinh doanh ấ ẩ à ộ ơ ở ủ ậ ẩ à à ạ độ để
em l i l i nhu n l n, l ph ng ti n thúc y kinh t . M r ng xu t kh uđ ạ ợ ậ ớ à ươ ệ đẩ ế ở ộ ấ ẩ
t ng thu ngo i t , t o I u ki n cho nh p kh u v phát tri n c s hđể ă ạ ệ ạ đ ề ệ ậ ẩ à ể ơ ở ạ
t ng. Nh n c ta luôn coi tr ng v thúc y các ng nh kinh t h ng theoầ à ướ ọ à đẩ à ế ướ
xu t kh u, khuy n khích các th nh ph n kinh t m r ng xu t kh u gi iấ ẩ ế à ầ ế ở ộ ấ ẩ để ả
quy t công n vi c l m v t ng thu ngo i t .ế ă ệ à à ă ạ ệ
Nh v y xu t kh u có vai trò h t s c to l n th hi n qua vi c:ư ậ ấ ẩ ế ứ ớ ể ệ ệ
- Xu t kh u t o ngu n v n ch y u cho nh p kh u.ấ ẩ ạ ồ ố ủ ế ậ ẩ
Công nghi p hoá t n c òi h i ph i có s v n r t l n nh p kh uệ đấ ướ đ ỏ ả ố ố ấ ớ để ậ ẩ
máy móc, thi t b , k thu t, v t t v công ngh tiên ti n.ế ị ỹ ậ ậ ư à ệ ế

Ngu n v n nh p kh u có th c hình th nh t các ngu n nh :ồ ố để ậ ẩ ể đượ à ừ ồ ư
. Liên doanh u t v i n c ngo iđầ ư ớ ướ à
. Vay n , vi n tr , t i tr .ợ ệ ợ à ợ
. Thu t ho t ng du l ch, d ch vừ ạ độ ị ị ụ
. Xu t kh u s c lao ngấ ẩ ứ độ
Trong các ngu n v n nh u t n c ngo i, vay n v vi n tr c ng…ồ ố ư đầ ư ướ à ợ à ệ ợ ũ
ph i tr b ng cách n y hay cách khác. nh p kh u, ngu n v n quan tr ngả ả ằ à Để ậ ẩ ồ ố ọ
nh t l t xu t kh u. Xu t kh u quy t nh qui mô v t c t ng c a nh pấ à ừ ấ ẩ ấ ẩ ế đị à ố độ ă ủ ậ
kh u.ẩ
- Xu t kh u góp ph n chuy n d ch c c u kinh t sang n n kinh t h ngấ ẩ ầ ể ị ơ ấ ế ề ế ướ
ngo i.ạ
+ Xu t kh u t o i u ki n cho các ng nh liên quan có c h i phát tri nấ ẩ ạ đ ề ệ à ơ ộ ể
thu n l iậ ợ
+ Xu t kh u t o ra kh n ng m r ng th tr ng tiêu th , cung c p uấ ẩ ạ ả ă ở ộ ị ườ ụ ấ đầ
v o cho s n xu t, khai thác t i a s n xu t trong n cà ả ấ ố đ ả ấ ướ
+ Xu t kh u t o ra nh ng ti n kinh t k thu t nh m i m i th ngấ ẩ ạ ữ ề đề ế ỹ ậ ằ đổ ớ ườ
xuyên n ng l c s n xu t trong n c. Nói cách khác, xu t kh u l c s t oă ự ả ấ ướ ấ ẩ à ơ ở ạ
thêm v n v k thu t, công ngh tiên ti n th gi i t bên ngo iố à ỹ ậ ệ ế ế ớ ừ à
+ Thông qua xu t kh u, h ng hoá s tham gia v o cu c c nh tranh trên thấ ẩ à ẽ à ộ ạ ị
tr ng th gi i v giá c , ch t l ng. Cu c c nh tranh n y òi h i ph i tườ ế ớ ề ả ấ ượ ộ ạ à đ ỏ ả ổ
ch c l i s n xu t cho phù h p v i nhu c u th tr ng.ứ ạ ả ấ ợ ớ ầ ị ườ
+ Xu t kh u c n òi h i các doanh nghi p ph i luôn i m i v ho n thi nấ ẩ ồ đ ỏ ệ ả đổ ớ à à ệ
công tác qu n lý s n xu t, kinh doanh, nâng cao ch t l ng s n ph m, h giáả ả ấ ấ ượ ả ẩ ạ
th nh.à
- Xu t kh u t o thêm công n vi c l m v c i thi n i s ng nhân dân.ấ ẩ ạ ă ệ à à ả ệ đờ ố
Tr c h t, s n xu t h ng xu t kh u thu hút h ng tri u lao ng, t o raướ ế ả ấ à ấ ẩ à ệ độ ạ
ngu n v n nh p kh u v t ph m tiêu dùng thi t y u ph c v i s ng c aồ ố để ậ ẩ ậ ẩ ế ế ụ ụ đờ ố ủ
nhân dân.
- Xu t kh u l c s m r ng v thúc y các quan h kinh t iấ ẩ à ơ ở để ở ộ à đẩ ệ ế đố
ngo i c a t n c.ạ ủ đấ ướ

Xu t kh u v các quan h kinh t i ngo i l m cho n n kinh t g nấ ẩ à ệ ế đố ạ à ề ế ắ
ch t v i phân công lao ng qu c t . Thông th ng ho t ng xu t kh u raặ ớ độ ố ế ườ ạ độ ấ ẩ
i s m h n các ho t ng kinh t i ngo i khác nên nó thúc y các quanđờ ớ ơ ạ độ ế đố ạ đẩ
h n y phát tri n.ệ à ể
Ch ng h n, xu t kh u v s n xu t h ng xu t kh u thúc y quan h tínẳ ạ ấ ẩ à ả ấ à ấ ẩ đẩ ệ
d ng, u t , v n t i qu c t …ụ đầ ư ậ ả ố ế
Tóm l i, y m nh xu t kh u c coi l v n có ý ngh a chi n l cạ đẩ ạ ấ ẩ đượ à ấ đề ĩ ế ượ
phát tri n kinh t , th c hi n công nghi p hoá v hi n i hoá t n c.để ể ế ự ệ ệ à ệ đạ đấ ướ
3. Tình hình XNK c a Vi t Nam th i gian qua.ủ ệ ờ
3.1 Nh ng th nh t u đ t đ c:ữ à ự ạ ượ
T khi i m i c ch th tr ng, n n kinh t c a n c ta ã có sừ đổ ớ ơ ế ị ườ ề ế ủ ướ đ ự
chuy n i sâu s c v to n di n c bi t l trong l nh v c XNK. Tr c âyể đổ ắ à à ệ đặ ệ à ĩ ự ướ đ
ngo i th ng Vi t Nam do Nh n c c quy n qu n lý v i u h nh vạ ươ ệ à ướ độ ề ả à đ ề à à
ch y u c th c hi n vi c trao i h ng hoá theo ngh nh th gi a cácủ ế đượ ự ệ ệ đổ à ị đị ư ữ
Chính ph do ó m ho t ng th ng m i tr nên kém phát tri n.ủ đ à ạ độ ươ ạ ở ể
3.1.1 V ho t ng XNK.ề ạ độ
B ng 1ả : kim ng ch XNK c a Vi t Nam th i k 1993 2003.–ạ ủ ệ ờ ỳ
n v : Tri u USDĐơ ị ệ
N mă
T ngổ
KNXNK KNXK KNNK
1993 6.876,0 2.952,0 3.924,0
1994 9.880,1 4.054,0 5.825,8
1995 13.604,3 5.448,9 8.155,4
1996 18.399,5 7.255,9 11.143,6
1997 20.777,3 9.185,0 11.592.3
1998 20.859,9 9.360,3 11.499,6
1999 23.283,5 11.541,4 11.742,1
2000 30.119,2 14.482,7 15.636,5
2001 31.189,0 15.027,0 16.162,0

2002 34.300,0 16.100,0 18.200,0
2003(DK) 36.600,0 17.300,0 19.300,0
Ngu nồ : Niên giám th ng kêố
Nhìn v o b ng trên ta có th th y r ng, kinh ng ch XNK c a ta t ng liênà ả ể ấ ằ ạ ủ ă
t c. T 6876 tri u USD n m 19993 lên 30.119,2 tri u USD n m 2000, t c lụ ừ ệ ă ệ ă ứ à
sau 7 n m kim ngh ch XNK c a ta ã t ng lên 2.243,2 tri u USD v 2 n m sauă ạ ủ đ ă ệ à ă
ó v n liên t c t ng. S chuy n i n n kinh t ã thúc y ngo i th ngđ ẫ ụ ă ự ể đổ ề ế đ đẩ ạ ươ
Vi t Nam phát tri n m nh m c v nh p kh u v xu t kh u ng th i t cệ ể ạ ẽ ả ề ậ ẩ à ấ ẩ đồ ờ ố
t ng tr ng v ngo i th ng nhanh qua các n m v t ng cao h n t c độ ă ưở ề ạ ươ ă à ă ơ ố độ
t ng tr ng c a s n xu t. T c t ng tr ng bình quân qua các n m 1993 –ă ưở ủ ả ấ ố độ ă ưở ă
1996 l 38,64%, giai o n 1996 – 1999 l 8,3% v n m 2000 l 29%. à đ ạ à à ă à Có thể
th y r ng, trong các n m 1996 – 1999 t c t ng tr ng gi m sút l do cu cấ ằ ă ố độ ă ưở ả à ộ
kh ng ho ng t i chính ti n t khu v c, nh ng b c sang n m 2000 t c t ngủ ả à ề ệ ự ư ướ ă ố độ ă
tr ng tr l i bình th ng t m c ưở ở ạ ườ đạ ứ
29% nh ng v n m c th p. M c dù kim ngh ch XNK c a ta t ng khôngư ẫ ở ứ ấ ặ ạ ủ ă
u qua các n m song c ng th hi n ph n n o s phát tri n n n kinh t c ađề ă ũ ể ệ ầ à ự ể ề ế ủ
n c ta. N u xét riêng v xu t kh u v nh p kh u thì t c t ng c a nh pướ ế ề ấ ẩ à ậ ẩ ố độ ă ủ ậ
kh u cao h n t c t ng c a xu t kh u.ẩ ơ ố độ ă ủ ấ ẩ
V c c u XNK c a ta c ng có nhi u thay i, i u n y c th hi n quaề ơ ấ ủ ũ ề đổ đ ề à đượ ể ệ
b ng sau:ả
B ng 2:ả c c u h ng hoá XNK c a n c taơ ấ à ủ ướ giai đo n 1999 2003.–ạ
1999 2000 2001 2002 2003 (DK)
KN
(tri u $)ệ
TT
(%)
KN
(tri u $)ệ
TT
(%)

KN
(tri u $)ệ
TT
(%)
KN
(tri u $)ệ
TT
(%)
KN
(tri uệ
$)
TT
(%)
V xu t kh uề ấ ẩ 11.541,4 100 14.482,7 100 15.027,0 100 16.100 100 17.300 100
1.H ngCNN và à
KS . 3.609,5

31,3 5.382,1 37,2 4.600 30,6 4.750 29,5 4.800 27,7
2.H ng CNà
nh .ẹ 4.243,2 36,8 4.903,1 33,8 5.400 35,9 6.350 39,4 7.200 42,3
3. Nông, lâm ,
th y s n.ủ ả 3.688,7 31,9 4.197,5 29,0 5.027 33,5 5.000 31,1 5.300 30,6
V nh p kh uề ậ ẩ 11.742,1 100 15.636,5 100 16.162
1
100 18.200 100 19.300 100
1. Máy móc
thi t bế ị 3.503,6 29,8 4.781,5 30,6 4.700 29,0 5.400 29,7 5.800 30,1
2.Nguyên nhiên
v t li u.ậ ệ 7.246,8 61,7 9.886,7 63,2 10.612 65,7 11.950 65,7 12.600 65,3
3. H ng tiêuà

dùng. 991,7 8,5 986,3 6,2 850
6
6.3 850 4,6 900 4,6
Ngu nồ : Niên gián th ng kêố
V xu t kh uề ấ ẩ : H ng nông – lâm – thu s n n m 1999 chi m 31,9%à ỷ ả ă ế
trong t ng kim ng ch xu t kh u, b c sang n m 2000 thì gi m xu ng ch tổ ạ ấ ẩ ướ ă ả ố ỉ đạ
m c 29% nh ng 2 n m ti p theo l i có chi u h ng gia t ng. H ng côngở ứ ư ă ế ạ ề ướ ă à
nghi p n ng v khoáng s n có chi u h ng gi d n qua các n m, n m 2000ệ ặ à ả ề ướ ả ầ ă ă
t 37,2% tong t ng kim ng ch xu t kh u nh ng n n m 2001, 2002 ãđạ ổ ạ ấ ẩ ư đế ă đ
gi m xu ng còn 30,6%, 29,5%. C ng theo xu h ng n y d oán n n mả ố ũ ướ à ự đ đế ă
2003 gi m xu ng ch còn 27,7%. i u n y có th do l ng khoáng s n ng yả ố ỉ Đ ề à ể ượ ả à
c ng ít i v ng nh công nghi p n ng ph c v trong n c l chính. Ch cóà đ à à ệ ặ ụ ụ ướ à ỉ
ng nh công nghi p nh l t ng u qua 4 n m qua v d báo n m 2003 tà ệ ẹ à ă đề ă à ự ă đạ
42,3%, t c l t ng 13,3% so v i n m 2000 v 11,2% so v i n m 2002.. Nhìnứ à ă ớ ă à ớ ă
chung, tình hình xu t kh u c a Vi t Nam l t ng i n nh, h ng nông,ấ ẩ ủ ệ à ươ đố ổ đị à
lâm, thu s n v n chi m t tr ng cao, duy ch có h ng công nghi p n ng vỷ ả ẫ ế ỷ ọ ỉ à ệ ặ à
khoáng s n l có xu h ng gi m i.ả à ướ ả đ
V nh p kh u:ề ậ ẩ Vi t Nam v n l n c có t tr ng nh p kh u cao so v iệ ẫ à ướ ỷ ọ ậ ẩ ớ
t ng kim ng ch XNK. H ng nguyên, nhiên, v t li u luôn chi m t tr ng caoổ ạ à ậ ệ ế ỷ ọ
nh t ng th i t ng liên t c qua các n m: n m 1999 t 61,7%, n m 2000,ấ đồ ờ ă ụ ă ă đạ ă
n m 2000 t 63,2%, v n m 2001, n m 2002 t 65,7% ch ng t n c taă đạ à ă ă đạ ứ ỏ ướ
v n l n c nh p nguyên v t li u nhi u nh t ph c v cho ng nh côngẫ à ướ ậ ậ ệ ề ấ để ụ ụ à
nghi p hoá, hi n i hoá át n c. H ng tiêu dùng chi m t tr ng th p nh tệ ệ đạ đ ướ à ế ỷ ọ ấ ấ
v gi m d n. N m 1999 t 85% n n m 2002 còn 4,6% t c l gi m g nà ả ầ ă đạ đế ă ứ à ả ầ
g p ôi. i u n y do n c ta ng y c ng s n xu t c các h ng tiêu dùngấ đ Đ ề à ướ à à ả ấ đượ à
trong n c thay th cho nh p kh u. H ng máy móc, thi t b , ph tùng thì kháướ ế ậ ẩ à ế ị ụ
n nh ch giao ng m c 29 – 30% . S thay i v c c u nh p kh uổ đị ỉ độ ở ứ ự đổ ề ơ ấ ậ ẩ
c a Vi t Nam cho th y n c ta ã i úng h ng trong vi c y m nh nh pủ ệ ấ ướ đ đ đ ướ ệ đẩ ạ ậ
kh u công ngh v k thu t v kh n ng áp ng h ng tiêu dùng ã t ng lênẩ ệ à ỹ ậ à ả ă đ ứ à đ ă
do t s n xu t cự ả ấ đượ

3.1.2 V th tr ng XNK.ề ị ườ
Phát tri n th tr ng XNK theo quan i m Marketing hi n i có ngh a lể ị ườ đ ể ệ đạ ĩ à
không nh ng m r ng thêm nh ng th ph n m i m còn ph i t ng th ph n c aữ ở ộ ữ ị ầ ớ à ả ă ị ầ ủ
s n ph m ó trong các th ph n ã có s n. G n m t th p k qua th tr ngả ẩ đ ị ầ đ ẵ ầ ộ ậ ỷ ị ườ
XNK c a Vi t Nam ã có s thay i sâu s c. N u nh tr c ây ch y uủ ệ đ ự đổ ắ ừ ư ướ đ ủ ế
buon bán v i Liên Xô v ông Âu, chi m kho ng 80% kinh ng ch XNK thìớ à Đ ế ả ạ
hi n nay h ng hoáv d ch v c a Vi t Nam ã có m t trên 140 qu c gia vệ à à ị ụ ủ ệ đ ặ ố à
vùng lãnh th trên th gi i. Vi c chuy n h ng k p th i ã t o i u ki n ổ ế ớ ệ ể ướ ị ờ đ ạ đ ề ệ để
m r ng qui mô XNK l a ch n b n h ng phù h p v gíup cho n n kinh tở ộ ự ọ ạ à ợ à ề ế
t ng tr ng m t cách liên t c m c dù có nh ng bi n ng l n Liên Xô vă ưở ộ ụ ặ ữ ế độ ớ ở à
ông Âu.Đ
+ Cá n c Châu á:ướ L th tr ng buôn bán ch y u c a Vi t Nam,à ị ườ ủ ế ủ ệ
chi m 63,65% t ng kim ng ch xu t khâu v 74- 75% t ng kim ng ch nh pế ổ ạ ấ à ổ ạ ậ
kh u c a c n c th p k qua, trong ó các n c lân c n chi m 45%, cẩ ủ ả ướ ậ ỷ đ ướ ậ ế đặ
bi t l Nh t B n, ASEAN, v Trung Qu c l nh ng b n h ng l n c a Vi tệ à ậ ả à ố à ữ ạ à ớ ủ ệ
Nam. Thei B ngo i giao thì các n c APEC tiêu th t Vi t Nam to n b d uộ ạ ướ ụ ừ ệ à ộ ầ
thô xu t kh u, g n 70% g o, 90% h t i u, 90- 94% cao su, 80% h t tiêu, 85%ấ ẩ ầ ạ ạ đ ề ạ
l c nhân, 65% thu s n, 60- 70% c phê, 60% d t may, 55- 60% d y dép, 95-ạ ỷ ả à ệ ầ
96% thi c th i, g n 70% than á. V nh p kh u, i b ph n h ng hoá nh pế ỏ ầ đ ề ậ ẩ đạ ộ ậ à ậ
kh u c a Vi t Nam t th tr ng n y v i kim ng ch t 75- 77%. Nhìn chung,ẩ ủ ệ ừ ị ườ à ớ ạ ừ
th tr ng Châu á t ng i n nh v y tri n v ng cho h ng hoá c a taị ườ ươ đố ổ đị à đầ ể ọ à ủ
v o th tr ng n y.à ị ườ à
+ Th tr ng Nh t B nị ườ ậ ả : L th tr ng chi m 16% t ng kim ng ch xu tà ị ườ ế ổ ạ ấ
kh u, d ki n kim ng ch xu t kh u c a ta v o Nh t B n t 21- 25% m i n mẩ ự ế ạ ấ ẩ ủ à ậ ả ừ ỗ ă
trong th i gian t i. Các m t h ng Vi t Nam xu t sang Nh t B n bao g m nôngờ ớ ặ à ệ ấ ậ ả ồ
s n, thu h i s n, may m c Bên c nh ó còn có m t s h ng công nghi p…ả ỷ ả ả ặ ạ đ ộ ố à ệ
nh máy móc thi t b . Tuy nhiên, th tr ng Nh t B n có nh ng nét c thù, hư ế ị ị ườ ậ ả ữ đặ ệ
th ng qu n lý ch t l ng h ng nh p kh u r t ch t ch , cách th c phân ph iố ả ấ ượ à ậ ẩ ấ ặ ẽ ứ ố
h ng theo kênh riêng vì th khi xu t kh u sang th tr ng n y c n tìm hi u rõ…à ế ấ ẩ ị ườ à ầ ể
tránh r i ro.để ủ

+ Th tr ng EU:ị ườ Phát tri n c v b r ng l n b sâu, c xây d ngể ả ề ề ộ ẫ ề đượ ự
trên c s nh ng m i quan h truy n th ng v nh ng thi t ch lu t phápơ ở ữ ố ệ ề ố à ữ ế ế ậ
c hai bên cam k t v tuân th . EU l th tr ng tiêu th h ng hoá côngđượ ế à ủ à ị ườ ụ à
nghi p n ng v h ng tiêu dùng l n nh t c a Vi t Nam kho ng 8% t ng h ngệ ặ à à ớ ấ ủ ệ ả ổ à
xu t kh u sang EUấ ẩ
+ Liên Bang Nga : l th tr ng truy n th ng v nhi u ti m n ng. Nh ngà ị ườ ề ố à ề ề ă ữ
n m g n ây, tuy kim ng ch XNK còn r t nh bé so v i ti m n ng, n m 1996ă ầ đ ạ ấ ỏ ớ ề ă ă
kim ng ch xu t kh u sang Nga t 85 tri u USD, n m 1997 t 120 tri u USDạ ấ ả đạ ệ ă đạ ệ
n m 1998 l ă à 132,6 tri u USD song l th tru ng h p d n i v i các doanh nghi pệ à ị ờ ấ ẫ đố ớ ệ
c a Vi t Namủ ệ
Ngo i ra, n c ta còn quan h v i nhi u n c khác nh th tr ng Châuà ướ ệ ớ ề ướ ư ị ườ
M c ng có nhi u tri n v ng.…ỹ ũ ề ể ọ
3.2 M t s m t còn t n t i.ộ ố ặ ồ ạ
M c dù c nh ng th nh t u áng k song ngo i th ng Vi t Namặ đạ đượ ữ à ự đ ể ạ ươ ệ
v n còn nhi u h n ch c th hi n qua m t s m t sau.ẫ ề ạ ế đượ ể ệ ộ ố ặ
+ V xu t kh uề ấ ẩ : t c t ng tr ng còn th p v không u qua cácố độ ă ưở ấ à đề
n m, d b nh h ng b i cu c kh ng ho ng khu v c v th gi i.C c u m tă ễ ị ả ưở ở ộ ủ ả ự à ế ớ ơ ấ ặ
h ng xu t kh u còn l c h u, ch t l ng th p, m t h ng manh mún, s c c nhà ấ ẩ ạ ậ ấ ượ ấ ặ à ứ ạ
tranh còn y u.Xu t kh u ch y u l nguyên li u thô ch a qua ch bi n, s nế ấ ẩ ủ ế à ệ ư ế ế ả
ph m c a các ng nh công nghi p nh , công nghi p ch bi n nông, lâm, thuẩ ủ à ệ ẹ ệ ế ế ỷ
s n v n l các m t h ng ch y uả ẫ à ặ à ủ ế
+ V nh p kh uề ậ ẩ : T c t ng tr ng nh p kh u liên t c t ng , ch ng tố độ ă ưở ậ ẩ ụ ă ứ ỏ
n c ta v n l n c nh p siêu cao. H n n a nh p kh u lãng phí, kém hi uướ ẫ à ướ ậ ơ ữ ậ ẩ ệ
qu ,vi c buôn l u tr lên nghiêm tr ng gây t n th t l n.ả ệ ậ ở ọ ổ ấ ớ
+ V b n h ng: ề ạ à Th tr ng b p bênh, ch y u qua trung gian,v n thu h pị ườ ấ ủ ế ẫ ẹ
th tr ng các n c trong khu v c, ch a phát tri n nhi u ra các n c trên thở ị ườ ướ ự ư ể ề ướ ế
gi i, thi u h t các h p ng l n v d i h n.M c dù th tr ng có c mớ ế ụ ợ đồ ớ à à ạ ặ ị ườ đượ ở
r ng nh ng l ng xu t kh u v n còn h n ch vì th r t gây b t l i cho h ngộ ư ượ ấ ẩ ẫ ạ ế ế ấ ấ ợ à
hoá c a n c ta.ủ ướ
+ C ch qu n lý XNKơ ế ả ch a ch t ch ki m soát v ng n ch n buônư ặ ẽ để ể à ă ặ

l u, ch a khuy n khích xu t kh u, th t c còn nhi u r m r , b t c p, thôngậ ư ế ấ ẩ ủ ụ ề ườ à ấ ậ
tin v th tr ng còn thi u, không k p th iv chính xác.ề ị ườ ế ị ờ à
4. Các nhân t nh h ng n ho t ng XNK.ố ả ưở đế ạ độ
Th tr ng qu c t ch u nh h ng c a r t nhi u nhân t khác nhauị ườ ố ế ị ả ưở ủ ấ ề ố
th ng l a d ng v phong phú h n nhi u so v i th tr ng n i a. Chínhườ à đ ạ à ơ ề ớ ị ườ ộ đị
vì v y ho t ng kinh doanh XNK c ng ph i ch u nh h ng c a nhi u nhânậ ạ độ ũ ả ị ả ưở ủ ề
t m các nhân t n y có th mang tính v mô ho c mang tính vi mô. C thố à ố à ể ĩ ặ ụ ể
ho t ng kinh doanh XNK ch u nh h ng c a nh ng nhân t sau:ạ độ ị ả ưở ủ ữ ố
4.1 Nhân t mang tính to n c u.ố à ầ
ó l nhân t thu c v h th ng th ng m i qu c t . M c dù xu h ngĐ à ố ộ ề ệ ố ươ ạ ố ế ặ ướ
chung trên th giói l t do m u d ch v các n l c chung gi m b t h ngế à ự ậ ị à ỗ ự để ả ớ à
r o ng n c n i v i kinh doanh qu c t , các nh kinh doanh XNK luôn ph ià ă ả đố ớ ố ế à ả
i di n v i các h n ch th ng m i khác nhau. Ph bi n nh t l thu quan,đố ệ ớ ạ ế ươ ạ ổ ế ấ à ế
m t lo i thy do chính ph n c ngo i ánh v o nh ng s n ph m nh p kh u.ộ ạ ế ủ ướ à đ à ữ ả ẩ ậ ẩ
Thu quan có th c qui nh l m t ng thu nh p cho qu c gia hay ế ể đượ đị để à ă ậ ố để
b o h cho các doanh nghi p trong n c. Nh xu t kh u c ng có th i di nả ộ ệ ướ à ấ ẩ ũ ể đố ệ
v i m t h n ng ch ( quota ) l vi c ra nh ng gi i h n v s l ng nh ngớ ộ ạ ạ à ệ đề ữ ớ ạ ề ố ượ ữ
h ng hoá m n c nh p kh u ph i ch p nh n i v i nh ng lo i s n ph mà à ướ ậ ẩ ả ấ ậ đố ớ ữ ạ ả ẩ
n o ó. M c tiêu c a h n ng ch l b o l u ngo i h i v b o v côngà đ ụ ủ ạ ạ à để ả ư ạ ố à ả ệ
ngh c ng nh công n vi c l m trong n c . M t s c m v n l hình th cệ ũ ư ă ệ à ướ ộ ự ấ ậ à ứ
cao nh t c a h n ng ch , trong ó vi c nh p kh u các lo i s n ph m trongấ ủ ạ ạ đ ệ ậ ẩ ạ ả ẩ
danh sách c m v n b c m ho n to n.ấ ậ ị ấ à à
Kinh doanh XNK c ng có th b h n ch do vi c ki m soát ngo i h i lũ ể ị ạ ế ệ ể ạ ố à
vi c i u ti t l ng ngo i t hi n có v t giá h i oái so v i ng ti nệ đ ề ế ượ ạ ệ ệ à ỷ ố đ ớ đồ ề
khác. Các nh kinh doanh XNK c ng có th ph i i di n v i m t lo t cácà ũ ể ả đố ệ ớ ộ ạ
h ng r o phi thu quan nh gi y phép nh p kh u, nh ng s qu n lý, i u ti tà à ế ư ấ ậ ẩ ữ ự ả đ ề ế
nh hình nh phân bi t i x v i các nh u th u n c ngo i, các tiêuđị ư ệ đố ử ớ à đấ ầ ướ à
chu n s n ph m mang tính phân bi t i x v i h ng n c ngo i.ẩ ả ẩ ệ đố ử ớ à ướ à
4.2 Ch đ chính sách lu t pháp c a Nh nu c vế ộ ậ ủ à ớ à
qu c t .ố ế

ây l y u t m doanh ngi p kinh doanh XNK c n n m rõ v tuân th . B iĐ à ế ố à ệ ầ ắ à ủ ở
v y nó th hi n ý chí th ng nh t chung c a qu c t . Ho t ng XNK c ti nậ ể ệ ố ấ ủ ố ế ạ độ đượ ế
h nh gi a các ch th các qu c gia khác nhau, nên nó ch u s tác ng c aà ữ ủ ể ở ố ị ự độ ủ
chính sách ch , lu t pháp c a qu c gia ó, ng th i tuân theo nh ng qui nhế độ ậ ủ ố đ đồ ờ ữ đị
, lu t pháp c a qu c gia ó v nó ph i tuân theo nh ng qui nh , lu t pháp qu c tậ ủ ố đ à ả ữ đị ậ ố ế
chung.
Nhân t thu c môi tr ng v n hoá.ố ộ ườ ă
M i n c u có nh ng t p t c , qui t c , kiêng k riêng. Chúng cỗ ướ đề ữ ậ ụ ắ ỵ đượ
hình th nh heo truy n th ng v n hoá c a m i n c v có nh hu ng to l nà ề ố ă ủ ỗ ướ à ả ỏ ớ
n t p tính tiêu dùng c a khách h ng n c ó. Tuy s giao l u v n hoá gi ađế ậ ủ à ứơ đ ự ư ă ữ
các n c ã l m xu t hi n khá nhi t p tính tiêu dùng chung cho mo dân t c,ướ đ à ấ ệ ề ậ ị ộ
song nh ng y u t v n hoá truy n th ng v n còn r t b n v ng có nh h ngữ ế ố ă ề ố ẫ ấ ề ữ ả ưở
r t m nh n thói quen v tâm lý tiêu dùng. c bi t chúng th hi n r t rõấ ạ đế à Đặ ệ ể ệ ấ
trong s khác bi t gi a truy n th ng ph ng ông v ph ng Tây, gi a cácự ệ ữ ề ố ươ Đ à ươ ữ
tôn giáo v gi a các ch ng t c.à ữ ủ ộ
Môi tr ng kinh t .ườ ế
Môi tr ng kinh t có nh h ng quy t nh n ho t ng xu tườ ế ả ưở ế đị đế ạ độ ấ
kh u. Nó quy t nh s h p d n c a th tr ng thông qua vi c ph n ánh ti mẩ ế đị ự ấ ẫ ủ ị ườ ệ ả ề
l c th tr ng v h th ng c s h t ng c a m t qu c gia. Trong nh ng n mự ị ườ à ệ ố ơ ở ạ ầ ủ ộ ố ữ ă
g n ây, môI tr ng kinh t qu c t có nhi u thay i do xu h ng nh t thầ đ ườ ế ố ế ề đổ ướ ấ ể
hoá n n kinh t có nhi u m c khác nhau nh khu v c m u d ch t do , khuề ế ề ứ độ ư ự ậ ị ự
v c th ng nh t thu quan, khu v c th tr ng chung Nh ng xu h ng n y có…ự ố ấ ế ự ị ườ ữ ướ à
tác ng n ho t ng xu t kh u c a các qu c gia theo hai h ng : t o ra sđộ đế ạ độ ấ ẩ ủ ố ướ ạ ự
u tiên cho nhau v kích thích t ng tr ng c a các th nh viên.ư à ă ưỏ ủ à
4.3 H th ng giao thông v n t i , thông tin liên l cệ ố ậ ả ạ
Vi c th c hi n ho t ng XNK không th tách r i công vi c v n chuy nệ ự ệ ạ độ ể ờ ệ ậ ể
v thông tin liên l c. Nh có thông tin m các bên có th cách nhau t i n aà ạ ờ à ể ớ ử
vòng tráI t v n thông tin c v i nhau tho thu n ti n h nh ho t ngđấ ẫ đượ ớ để ả ậ ế à ạ độ
k p th i. Vi cị ờ ệ
v n chuy n h ng hoá t n c n y sang n c khác l công vi c n ng nậ ể à ừ ướ à ướ à ệ ặ ề

t n nhi u chi phí c a ho t ng XNK. Do ó, n u h th ng giao thông v n t iố ề ủ ạ độ đ ế ệ ố ậ ả
v thông tin liên l c c a m t n c thu n ti n s giúp cho vi c th c hi n ho tà ạ ủ ộ ướ ậ ệ ẽ ệ ự ệ ạ
ng XNK c ti n h nh d d ng, nhanh chóng v ng c l i.độ đượ ế à ễ à à ượ ạ
4.4 H th ng t i chính ngân h ng:ệ ố à à
Hi n nay h th ng t i chính ngân h ng ã phát tri n h t s c l n m nh,ệ ệ ố à à đ ể ế ứ ớ ạ
can thi p t i t t c các doanh nghi p trong n n kinh t dù l n hay nh , dù ệ ớ ấ ả ệ ề ế ớ ỏ ở
b t k th nh ph n kinh t n o. Ho t ng xu t nh p kh u s không th th cấ ỳ à ầ ế à ạ độ ấ ậ ẩ ẽ ể ự
hi n c n u không có s phát tri n c a h th ng ngân h ng. D a trên cácệ đượ ế ự ể ủ ệ ố à ự
quan h , uy tín , nghi p v thanh toán liên ngân h ng r t thu n l i m cácệ ệ ụ à ấ ậ ợ à
doanh nghi p tham gia ho t ông XNK s c m b o v m t l i ích.ệ ạ đ ẽ đượ đả ả ề ặ ợ
4.5 Kh n ng s n xu t, ch bi n c a n n kinh tả ă ả ấ ế ế ủ ề ế
trong n c.ướ
Kinh doanh th ng m i nói chung v kinh doanh xu t nh p kh u nóiươ ạ à ấ ậ ẩ
riêng l mua bán h ng hoá ch không ph i tiêu dùng cho chính mình . Cácà à ứ ả để
doanh nghi p XNK ho t ng trên th tr ng u v o nh m chu n b y ệ ạ độ ị ườ đầ à ằ ẩ ị đầ đủ
các y u t u v o trong ó quan tr ng nh t l h ng hoá. Ngu n h ng c aế ố đầ à đ ọ ấ à à ồ à ủ
doanh nghi p XNK l to n b v c c u h ng hoá thích h p v i ệ à à ộ à ơ ấ à ợ ớ nhu c u c aầ ủ
khách h ng ã v ang có kh n ng huy ng trong k k ho chà đ à đ ả ă độ ỳ ế ạ
4.6 Doanh nghi p v s c c nh tranh trên th tr ngệ à ứ ạ ị ườ
Doanh nghi p không th XNK c h ng hoá n u doanh nghi p khôngệ ể đượ à ế ệ
có kh n ng thu mua, ch bi n v ti p c n c v i khách h ng n c . Doanhả ă ế ế à ế ậ đượ ớ à ướ
nghi p ph i bi t t n d ng th m nh có m t ch ng v ng ch c trên thệ ả ế ậ ụ ế ạ để ộ ỗ đứ ữ ắ ị
tr ng.ườ
II. Các hình th c XNK.ứ
Các nghi p v xu t nh p kh u h ng hoá l ho t ng th ng m i liênệ ụ ấ ậ ẩ à à ạ độ ươ ạ
quan n mua v bán h ng hoá v i th tr ng n c ngo i bao g m c táiđế à à ớ ị ườ ướ à ồ ả
xu t kh u (Reexport) v tái nh p kh u (Reimport )ấ ẩ à ậ ẩ
1. Tái xu t kh u :ấ ẩ
L xu t kh u h ng ã nh p v trong n c, không qua ch bi n thêm,à ấ ẩ à đ ậ ề ướ ế ế
c ng có tr ng h p h ng không v trong n c, sau khi nh p h ng, giao h ngũ ườ ợ à ề ướ ậ à à

ó ngay cho ng i th ba. Nh v y ây có c h nh ng mua v h nhđ ườ ứ ư ậ ở đ ả à độ à à
ng bán nên m c r i ro có th l n v l i nhu n có th cao.độ ứ ủ ể ớ à ợ ậ ể
2. Tái nh p kh u.ậ ẩ
L nh p kh u t n c ngo i m h ng tr c ó ã xu t kh u nh p l ià ậ ẩ ừ ướ à à à ướ đ đ ấ ẩ ậ ạ
h ng ó không qua ch bi n.à đ ế ế
V nguyên lý nghi p v tái xu t kh u v tái nh p kh u không tính v oề ệ ụ ấ ẩ à ậ ẩ à
h ng xu t kh u hay h ng nh p kh u m c dù ph i quá th t c h i quan.à ấ ẩ à ậ ẩ ạ ả ủ ụ ả
Nhi u h ng tái xu t th c hi n các khu t do th ng m i, khu n y n mề à ấ ự ệ ở ự ươ ạ à ằ
ngo i vòng ki m tra c a h i quan. H ng nh p v o khu n y không n p thuà ể ủ ả à ậ à à ộ ế
h i quan k c h ng nh p tái xu t i n c khác. Nh ng n u h ng n y tả ể ả à ậ để ấ đ ướ ư ế à à ừ
khu t do th ng m i l i chuy n v o các vùng khác c a n c ó (n c chự ươ ạ ạ ể à ủ ướ đ ướ ủ
nh khu t do th ng m i ) thì ph i n p thu nh p kh u theo t l chung c aà ự ươ ạ ả ộ ế ậ ẩ ỷ ệ ủ
h i quan.ả
Ví d :ụ
M : New York, New orleau, Los Angeles , Cietle, Sanfranciseo.ỹ
Anh : C ng London.ả
Thu i n : C ng Gofeborg , Stockholm Maemo.ỵ Đ ể ả
an M ch : Gopenhagen.Đ ạ
CHLB c : Hambourg.Đứ
3. Xu t kh u v nh p kh u tr c ti pấ ẩ à ậ ẩ ự ế
Các nh s n xu t công nghi p giao h ng tr c ti p cho ng i tiêu dùngà ả ấ ệ à ự ế ườ
n c ngo i v mua h ng tr c ti p nh p h ng c a ng i s n xu tướ à à à ự ế ậ à ủ ườ ả ấ
V nguyên t c m c dù xu t kh u tr c ti p có l m t ng thêm r i ro trongề ắ ặ ấ ẩ ự ế à ă ủ
kinh doanh song nó có nh ng u i m sau:ữ ư đ ể
Gi m b t l i nhu n trung gian s l m t ng chênh l ch gi a giá bán v chiả ớ ợ ậ ẽ à ă ệ ữ à
phí, t c l l m t ng l i nhu n cho nh s n xu tứ à à ă ợ ậ à ả ấ
Ng i s n xu t có liên h tr c ti p v u n v i khách h ng, v i thườ ả ấ ệ ự ế à đề đặ ớ à ớ ị
tr ng, bi t c nhu c u c a khách h ng v tình hình bán h ng do ó cóườ ế đượ ầ ủ à à à đ
th thay i s m ph m v các i u ki n bán h ng rong i u ki n c n thi tể đổ ả ẩ à đ ề ệ à đ ề ệ ầ ế
4. Xu t kh u v nh p kh u gián ti p.ấ ẩ à ậ ẩ ế

L hình th c khi doanh nghi p thông qua d ch v c a các t ch c c l p tà ứ ệ ị ụ ủ ổ ứ độ ậ đặ
ngay t i n c xu t kh u nh p kh u ti n h nh XNK.ạ ướ ấ ẩ ậ ẩ để ế à
Hình th c xu t kh u gián ti p khá ph bi n nh ng doanh nghi p m iứ ấ ẩ ế ổ ế ở ữ ệ ớ
tham gia v o th tr ng qu c t .à ị ườ ố ế
Hình th c n y có u i m c b n l :ứ à ư đ ể ơ ả à
- ít ph i u t .ả đầ ư
- Doanh nghi p khong ph i tri n khai m t l c l ng bán h ng n cệ ả ể ộ ự ượ à ở ướ
ngo i c ng nh các ho t ng giao ti p v khuy ch tr ng n c ngo i.à ũ ư ạ độ ế à ế ươ ở ướ à
- H n ch c các r i ro có th x y ra th tr ng n c ngo i.ạ ế đượ ủ ể ả ở ị ườ ướ à
Tuy nhiên, hình th c n y c ng có h n ch l gi m l i nhu n c a doanhứ à ũ ạ ế à ả ợ ậ ủ
nghi p do ph i chia s v i các t ch c tiêu th v do không có liên h tr c ti p v iệ ả ẻ ớ ổ ứ ụ à ệ ự ế ớ
th tr ng n c ngo i nên vi c n m b t các thông tin v th tr ng n c ngo i bị ườ ướ à ệ ắ ắ ề ị ườ ướ à ị
h n ch , không thích ng nhanh c v i các bi n ng c a th tr ng.ạ ế ứ đượ ớ ế độ ủ ị ườ
5. T m nh p, tái xu t.ạ ậ ấ
Nh a h ng i tri n lãm, a i s a ch a r i l i mang vư đư à đ ể đư đ ử ữ ồ ạ ề
6. T m xu t, tái nh p.ạ ấ ậ
Nh a h ng v o d tri n lãm, h i ch , qu ng cáo sau ó a vư đư à à ự ể ộ ợ ả đ đư ề
7. Chuy n kh u.ể ẩ
L h ng mua c a n c n y bán cho n c khác, không l m th t c XNK.à à ủ ướ à ướ à ủ ụ
Nh v y, trong ho t ng chuy n kh u không có h nh vi mua bán m ch th cư ậ ạ độ ể ẩ à à ỉ ự
hi n các d ch v nh v n t i quá c nh, l u kho, l u bãi, b o qu n B i v y…ệ ị ụ ư ậ ả ả ư ư ả ả ở ậ
m c r i ro trong ho t ng nói chung l th p v l i nhu n c ng không cao.ứ độ ủ ạ độ à ấ à ợ ậ ũ
8.D ch v xu t kh u, nh p kh u.ị ụ ấ ẩ ậ ẩ
Nh g i i lý hay thuê ng i s a ch aư ử đạ ườ ử ữ
9. Xu t kh u t i ch .ấ ẩ ạ ỗ
Trong tr ng h p n y h ng hoá v d ch v có th ch a v t ra ngo iườ ợ à à à ị ụ ể ư ượ à
biên gi i qu c gia nh ng ý ngh a kinh t c a nó t ng t nh ho t ng xu tớ ố ư ĩ ế ủ ươ ự ư ạ độ ấ
kh u. ó l vi c cung c p h ng hoá v d ch v cho các ngo i giao o n, choẩ Đ à ệ ấ à à ị ụ ạ đ à
khách du l ch qu c t Ho t ng xu t kh u t i ch có thê t hi u qu cao…ị ố ế ạ độ ấ ẩ ạ ỗ đạ ệ ả
do gi m b t chi ả ớ phí bao bì óng gói, chi phí b o qu n, chi phí v n t i, th i gianđ ả ả ậ ả ờ

thu h i v n nhanh.ồ ố
III. N i dung m r ng th tr ng.ộ ở ộ ị ườ
1. Khái ni m th tr ng v vai trò c a th tr ng trongệ ị ườ à ủ ị ườ
ho t đ ng XNK.ạ ộ
1.1 Khái ni m th tr ng.ệ ị ườ
Th tr ng l con kinh t h ng hoá v s phát tri n c a phân công laoị ườ à đẻ ế à à ự ể ủ
ng xã h i. Nh VI. Lênin ã v ch rõ: “ n i n o có phân công xã h i v s nđộ ộ ư đ ạ ơ à ộ à ả
xu t h ng hoá n i ó có th tr ng .’’ấ à ơ đ ị ườ
Trong i u ki n s n xu t nh , th tr ng h ng hoá nh h p, trình đ ề ệ ả ấ ỏ ị ườ à ỏ ẹ độ
phát tri n th p. n th i k ch ngh a t b n, kinh t h ng hoá phát tri nể ấ Đế ờ ỳ ủ ĩ ư ả ế à ể
nhanh chóng, qui mô th tr ng h ng hoá m r ng ch a t ng có, ph m vi giaoị ườ à ở ộ ư ừ ạ
d ch c ng r ng, v a có h ng hoá h u hình, v a có h ng hoá vô hình , th mị à ộ ừ à ữ ừ à ậ
chí s c lao ng c ng tr th nh h ng hoá. H n th n a kinh t h ng hoá ãứ độ ũ ở à à ơ ế ữ ế à đ
v t qua gi i tuy n dân t c, v t qua biên gi i qu c gia l m xu t hi n thượ ớ ế ộ ượ ớ ố à ấ ệ ị
tr ng có tính th gi i.ườ ế ớ
Theo quan i m kinh t h c thì “ Th tr ng l t ng th c a cung v c uđ ể ế ọ ị ườ à ổ ể ủ à ầ
i v i m t lo i h ng hoá nh t nh trong m t không gian v th i gian c th .’’đố ớ ộ ạ à ấ đị ộ à ờ ụ ể
ng trên giác qu n lý m t doanh nghi p, khái ni m th tr ng ph iĐứ độ ả ộ ệ ệ ị ườ ả
c g n v i các tác nhân kinh t tham gia v o th tr ng nh ng i mua,đượ ắ ớ ế à ị ườ ư ườ
ng i bán ,ng i phân ph i v i nh ng h nh vi c th c a h…ườ ườ ố ớ ữ à ụ ể ủ ọ
M t khác trong i u ki n kinh doanh hi n i thì trong khái ni m thặ đ ề ệ ệ đạ ệ ị
tr ng y u t cung c p ang m t d n t m quan tr ng, trong khi ó nhu c c vườ ế ố ấ đ ấ ầ ầ ọ đ ầ à
s nh n bi t nhu c u l nh ng y u t ng y c ng quy t nh i v i ho tự ậ ế ầ à ữ ế ố à à ế đị đố ớ ạ
ng c a doanh nghi p. Do ó có th a ra khái ni m th tr ng qu c t nhđộ ủ ệ đ ể đư ệ ị ườ ố ế ư
sau : Th tr ng qu c t c a doanh nghi p l t p h p nh ng khách h ng n cị ườ ố ế ủ ệ à ậ ợ ữ à ướ
ngo i ti m n ng c a doanh nghi p ó.à ề ă ủ ệ đ
1.2 Vai trò c a th tr ng i v i ho t ng XNK.ủ ị ườ đố ớ ạ độ
Th tr ng l môi tr ng ho t ng c a m i doanh nghi p. thu n l iị ườ à ườ ạ độ ủ ọ ệ Để ậ ợ
cho các ho t ng kinh doanh thì t b n thân doanh nghi p ph i bi t c ng cạ độ ự ả ệ ả ế ủ ố
v phát tri n cho môi tr ng ho t ng c a mình, bao g m c th tr ng uà ể ườ ạ độ ủ ồ ả ị ườ đầ

v o v th tr ng u ra. Ho theo xu th qu c t hoá, ng y nay nhi u doanhà à ị ườ đầ à ế ố ế à ề
nghi p m r ng vi c a s n ph m ra tiêu th th tr ng n c ngo i b ngệ ở ộ ệ đư ả ẩ ụ ở ị ườ ướ à ằ
cách xu t kh u, dây l cách d th c hi n v th ng c s d ng c i v iấ ẩ à ễ ự ệ à ườ đượ ử ụ ả đố ớ
nh ng doanh nghi p m i tham ra v o th tr ng qu c t c ng nh nh ngữ ệ ớ à ị ườ ố ế ũ ư ữ
doanh nghi p ã có nh ng kinh nghi m. Trong b i c nh c nh tranh ng y c ngệ đ ữ ệ ố ả ạ à à
gay g t, th tr ng ng y c ng tr nên mang tính to n c u. Chính vì v y, thắ ị ườ à à ở à ầ ậ ị
tr ng có vai trò r t l n i v i ho t ng XNKườ ấ ớ đố ớ ạ độ
+ Th tr ng l n i tiêu th h ng hoá XNK : m i h ng hoá s c emị ườ à ơ ụ à ọ à ẽ đượ đ
ra trao i mua bán trên th tru ng, áp ng nhu c u cân b ng gi a cung v c u.đổ ị ờ đ ứ ầ ằ ữ à ầ
+ Th tr ng l s t n t i c a doanh nghi p: M i doanh nghi p hay Côngị ườ à ự ồ ạ ủ ệ ỗ ệ
ty n o tham gia v o ho t ng kinh doanh XNK u coi tr ng th tr ng vì nóà à ạ độ đề ọ ị ườ
l khâu then ch t quy t nh s th nh b i c a doanh nghi p.à ố ế đị ự à ạ ủ ệ
+ Th tr ng l n i cung c p thông tin cho ng i s n xu t, ng i tiêuị ườ à ơ ấ ườ ả ấ ườ
dùng v c ng i kinh doanh th ng m i. Th tr ng ch rõ nh mg bi n ngà ả ườ ươ ạ ị ườ ỉ ữ ế độ
v nhu c u xã h i, s l ng giá c , c c u v xu h ng thay i c a nhu c uề ầ ộ ố ượ ả ơ ấ à ướ đổ ủ ầ
các lo i h ng hoá d ch v . ó l nh ng thông tin c c k quan tr ng i v iạ à ị ụ Đ à ữ ự ỳ ọ đố ớ
ng i s n xu t h ng hoá, giúp h i u ch nh s n xu t cho quan h cung c u,ườ ả ấ à ọ đ ề ỉ ả ấ ệ ầ
thay i qui cách m u mã cho phù h p nhu c u, th hi u, s n xu t h ng hoáđổ ẫ ợ ầ ị ế ả ấ à
theo m t m ng i tiêu dùng òi h i…ố à ườ đ ỏ
S hình th nh, phát tri n c a th tr ng g n li n v i s hình th nh, phátự à ể ủ ị ườ ắ ề ớ ự à
tri n c a s n xu t, l u thông h ng hoá v l u thông ti n t .Th tr ng có vai tròể ủ ả ấ ư à à ư ề ệ ị ườ
to l n thúc y s phát tri n, m r ng s n xu t v l u thông h ng hoá.ớ đẩ ự ể ở ộ ả ấ à ư à
2. Chi n l c m r ng th tr ng.ế ượ ở ộ ị ườ
Có hai lo i chi n l c khác nhau trong m r ng th tru ng n c ngo i lạ ế ượ ở ộ ị ờ ướ à à
chi n l c t p trung (hay qu c t hoá t ng b c ) v chi n l c phân tán (hayế ượ ậ ố ế ừ ướ à ế ượ
qu c t hoá to n c u ) .Chúng c tr ng cho nh ng b c i khác nhau trôngố ế à ầ đặ ư ữ ướ đ
quá trình b nh tr ng ra th tr ng n c ngo i.à ướ ị ườ ướ à
2.1 Chi n l c t p trung.ế ượ ậ
Chi n l c n y có u i m c b n l do ch thâm nh p v o m t s ít thế ượ à ư đ ể ơ ả à ỉ ậ à ộ ố ị
tr ng nên d t p trung u c các ngu n l c c a doanh nghi p, vi c chuyênườ ễ ậ đ ợ ồ ự ủ ệ ệ

môn hoá s n xu t v tiêu chu n hoá s n ph m t c m c cao h n,ả ấ à ẩ ả ẩ đạ đượ ứ độ ơ
ho t ng qu n lý trên các th tr ng ó c ng th c hi n c d d ng h n.ạ độ ả ị ườ đ ũ ự ệ đượ ễ à ơ
M t khác do t p trung c các ngùn l c c a doanh nghi p nên t o c cácặ ậ đượ ự ủ ệ ạ đượ
u th c nh tranh cao h n t i các th tr ng ó. Tuy nhiên, chi n l c n y cóư ế ạ ơ ạ ị ườ đ ế ượ à
nh c i m c b n l do ch ho t ng trên m t sd ít th tr ng nên tínhượ đ ể ơ ả à ỉ ạ độ ộ ố ị ườ
linh ho t trong kinh doanh b h n ch , các r i ro t ng lên v khó i phó khi cóạ ị ạ ế ủ ă à đố
h ng bi n ng c a th tr ng.ữ ế độ ủ ị ườ
2.2 Chi n l c phân tán.ế ượ
c c tr ng b ng vi c m r ng ho t ng kinh doanh c a doanhĐượ đặ ư ằ ệ ở ộ ạ độ ủ
nghi p cùng m t lúc sang nhiêù th tr ng khác nhau. Chi n l c n y có uệ ộ ị ườ ế ượ à ư
i m chính l tính linh ho t trong kinh doanh cao h n, h n ch c các r iđ ể à ạ ơ ạ ế đượ ủ
ro trong kinh doanh song do ho t ng kinh doanh b d n tr i nên khó thâmạ độ ị à ả
nh p sâu v ho ng qu n lý c ng ph c t p h n, chi phí thâm nh p thậ à ạ độ ả ũ ứ ạ ơ ậ ị
tr nh l n h n.ườ ớ ơ
Xem xét trên t ng th tr ng c th các u i m v h n ch c a hai chi nừ ị ườ ụ ể ư đ ể à ạ ế ủ ế
l c trên c ng th hi n khác nhau. Ch ng h n v ch ng lo i s n ph m c aượ ũ ể ệ ẳ ạ ề ủ ạ ả ẩ ủ
doanh nghi p, vi c m r ng ch ng lo i s n ph m sang nhi u th tr ng khácệ ệ ở ộ ủ ạ ả ẩ ề ị ườ
nhau trong chi n l c phân tán cho phép rút ng n vòng i c a s n ph m theoế ượ ắ đờ ủ ả ẩ
nguyên t c thâm nh p v rút lui nhanh t o ra nh ng c n tr cho nh ng i thắ ậ à ạ ữ ả ở ữ đố ủ
c nh tranh v mang l i l i nhu n cao h n cho doanh nghi p. Ng c l i, vi c l aạ à ạ ợ ậ ơ ệ ượ ạ ệ ự
ch n có m c ích m t s ít th tre ng phát tri nchi u sâu l i t o ra s phânọ ụ đ ộ ố ị ườ để ể ề ạ ạ ự
chia th tr ng cao h n, t o nên v trí c nh tranh v ng ch c h nị ườ ơ ạ ị ạ ữ ắ ơ
Vi c phân bi t chi n l c t p trung v chi n l c phân tán thì s l ngệ ệ ế ượ ậ à ế ượ ố ượ
các th tr ng ch có ý ngh a t ng i b i l kh n ng kinh doanh c a m tị ườ ỉ ĩ ươ đố ở ẽ ả ă ủ ộ
doanh nghi p s thay i tu theo ti m l c v kh n ng c a doanh nghi p ó,ệ ẽ đổ ỳ ề ự à ả ă ủ ệ đ
s khác bi t gi a các th tr ng xu t kh u, qui mô c a ch ng lo i s n ph mự ệ ữ ị ườ ấ ẩ ủ ủ ạ ả ẩ
v các n l c th tr ng m doanh nghi p ph i b ra cho các th tr ng khácà ỗ ự ị ườ à ệ ả ỏ ị ườ
nhau.
B n thân khái ni m th tr ng c ng không nh t thi t g n v i ranh gi iả ệ ị ườ ũ ấ ế ắ ớ ớ
qu c gia. M t th tr ng bao g m nhi u qu c gia ho c ng c l i có qu c giaố ộ ị ườ ồ ề ố ặ ượ ạ ố

l i ph i c xem xétl nhi u th tr ngf tu thu c v o m c khác nhau vạ ả đượ à ề ị ươ ỳ ộ à ứ độ ề
kinh t , xã h i, v n hoá v t p quán tiêu dùng nhi u hay ít. Do ó ánh giáế ộ ă à ậ ề đ đẻ đ
c m c t p trung hay phân tán c a chi n l c l a ch n th tr ng thìđượ ứ độ ậ ủ ế ượ ự ọ ị ườ
thay cho ch tiêu s l ng th tr ng có th s d ng ch tiêu ph n ngân sáchỉ ố ượ ị ườ ể ử ụ ỉ ầ
c a doanh nghi p c phân ph i cho các th tr ng khác nhau.ủ ệ đượ ố ị ườ
3. Các nhân t nh h ng đ n vi c m r ng th tr ng.ố ả ưở ế ệ ở ộ ị ườ
Có nhi u nhân t khác nhau nh h ng n quy t nh v l a ch nề ố ả ưở đế ế đị ề ự ọ
chi n l c m r ng th tr ng c a doanh nghi p vì th khó có th l a ch d tế ượ ở ộ ị ườ ủ ệ ế ể ự ọ ứ
khoát m t trong hai chi n l c nói trên vì s nh h ng c a các nhân t theoộ ế ượ ự ả ưở ủ ố
nh ng h ng khác nhau d d n n tình tr ng ti n thoái l ng nan. Tuyữ ướ ễ ẫ đế ạ ế ưỡ
nhiên, n u doanh nghi p có c nh ng phân tích c s ánh giá h ng cế ệ đượ ữ ơ ơ để đ ữ ơ
h i m r ng th tr ng thì chúng ta s t o ra c m t b c tranh to n c nhộ ở ộ ị ườ ẽ ạ đượ ộ ứ à ả
giúp doanh nghi p th y rõ hi n ệ ấ ệ tr ng kinh doanh c a doanh nghi p thích h p v iạ ủ ệ ợ ớ
chi n l c t p trung hay phân tán.ế ượ ậ
M t s nhân t nh h ng n vi c l a ch n chi n l c m r ng th tr ngộ ố ố ả ưở đế ệ ự ọ ế ượ ở ộ ị ườ
XNK sau.
3.1 Nhân t s n ph m.ố ả ẩ
B n ch t c a s n ph m (dung l ng, tíh th ng xuyên v tính a d ng),ả ấ ủ ả ẩ ượ ườ à đ ạ
m c chuyên môn hoá, tiêu chu n hoá s n ph m, n i dung h ng hoá tínhứ độ ẩ ả ẩ ộ à
mua i bán l i v vòng i s n ph m l nh ng nhân t nh h ng n vi cđ ạ à đờ ả ẩ à ữ ố ả ưở đế ệ
lu a ch n chi n l oc m r ng th tr ng. Các c tính dung l ng cao, t n sự ọ ế ự ở ộ ị ườ đặ ượ ầ ố
xu t hi n th p, không mua i bán l i nhi u l n c tr ng cho chi n l c phânấ ệ ấ đ ạ ề ầ đặ ư ế ượ
tán. Ng c l i dung l ng th p, t n s xu t hi n cao c a s n ph m l i cượ ạ ượ ấ ầ ố ấ ệ ủ ả ẩ ạ đặ
tr ng cho chi n l c t p trung.ư ế ượ ậ
i v i các s n ph m có tính c thù, ph n th tr ng nh thì ph i theoĐố ớ ả ẩ đặ ầ ị ườ ỏ ả
chi n l c phân tán t ng ph n ti m n ng th tr ng. Tính c thù c aế ượ để ă đủ ầ ề ă ị ườ đặ ủ
s n ph m c bi u th qua trình công ngh , các c i m c a th tr ngả ẩ đượ ể ị độ ệ đặ đ ể ủ ị ườ
v d ch v .à ị ụ
V trí m s n ph m ang trong chu k s ng c a nó t i m i th tr ngị à ả ẩ đ ở ỳ ố ủ ạ ỗ ị ườ
c ng có ý ngh a l n trong vi c l a ch n chi n l c m r ng. N u v trí óũ ĩ ớ ệ ự ọ ế ượ ở ộ ừ ị đ

khác nhau nhi u t i các th tr ng khác nhau thì chi n l c t p trung s cóề ạ ị ườ ế ượ ậ ẽ
hi u q a h n do doanh nghi p có th thâm nh p t ng b c th tr ng n yệ ủ ơ ệ ể ậ ừ ướ ị ườ à
sang th tr n khác.M t khác n u s khác bi t v v trí s n ph m trong chu kị ườ ặ ế ự ệ ề ị ả ẩ ỳ
s ng l không áng k thì n u s n ph m ang giai o n u hay cu i c aố à đ ể ế ả ẩ đ ở đ ạ đầ ố ủ
chu s ng t i các th tr ng, doanh nghi p nên theo u i chi n l c phân tánố ạ ị ườ ệ đ ổ ế ượ
duy trì áng k dung l ng th tr ng. Ng c l i vi c t p trung th tr ngđể đ ể ượ ị ườ ượ ạ ệ ậ ị ườ
s thích h p khi s n ph m ang giai ẽ ợ ả ẩ đ ở o n t ng tr ng v chín mu i, lúc mđ ạ ă ưở à ồ à
s c nh tranh v giá c ang tr nên m nh m .ự ạ ề ả đ ở ạ ẽ
3.2 Nhân t th tr ng.ố ị ườ
c tính c a th tr ng ( nh ph m vi, s bi n ng, tính khong ngĐặ ủ ị ườ ư ạ ự ế độ đồ
nh t, m c c nh tranh, s tín nhi m c a khách h ng i v i dôanh nghi p ) cóấ ứ độ ạ ự ệ ủ à đố ớ ệ
nh h ng n vi c l a ch n chi n l c th tr ng. N u th tr ng có ti mả ưở đế ệ ự ọ ế ượ ị ườ ừ ị ườ ề
n ng l n v n nh thì thích h p h n v i chi n l c t p trung còn n u thă ớ à ổ đị ợ ơ ớ ế ượ ậ ế ị
tr ng nh v không n nh thì l i thích h p h n v i chi n l c phân tán. M tườ ỏ à ổ đị ạ ợ ơ ớ ế ượ ặ
khác n u công ty ang có u th c nh tranh v khi các th tr ng ch y u khôngế đ ư ế ạ à ị ườ ủ ế
b các i th m nh l n áp thì chi n l c t p trung l i h p lý h n.ị đố ủ ạ ấ ế ượ ậ ạ ợ ơ
T c t ng tr ng c a th tr ng c ng có ý ngh a quan tr ng. N u thố độ ă ưở ủ ị ườ ũ ĩ ọ ừ ị
tr ng có t c t ng tr ng th p thì doanh nghi p có th t c dungườ ố độ ă ưở ấ ệ ể đạ đượ
l ng l n nh a d ng hoá th tr ng. Lúc n y chi n l c phân tán s có l iượ ớ ờ đ ạ ị ườ à ế ượ ẽ ợ
cho các doanh nghi p có ngu n l c h n ch .ệ ồ ự ạ ế
Trong tr ng h p không có s khác bi t c b n trong i u ki n thườ ợ ự ệ ơ ả đ ề ệ ị
tr ng thì chi n l c phân tán l i h p d n h n. i u ó c ng có th x y raườ ế ượ ạ ấ ẫ ơ Đ ề đ ũ ể ả
khi có nhi u c n tr trong vi c thâm nh p th tr ng v n u s tín nhi m c aề ả ở ệ ậ ị ườ à ế ự ệ ủ
khách h ng th tr ng ó v i doanh nghi p không cao.à ở ị ườ đ ớ ệ
3.3 Nhân t chi phí Marketing.ố
Chi phí Marketing v b n ch t c a nh ng chi phí ó có th l nh ngà ả ấ ủ ữ đ ể à ữ
nhân t quan tr ng nh t cho vi c l a ch n th tr ng. Chi pí Marketing l k tố ọ ấ ệ ự ọ ị ườ à ế
qu c a b n ch t s n ph m v tính ch t th tr òng nói chung ph thu c v oả ủ ả ấ ả ẩ à ấ ị ư ụ ộ à
hình th c ho t th tr ng n c ngo i v òi h i th tr ng ó. Các chiứ ạ ở ị ườ ướ à à đ ỏ ở ị ườ đ
phí Marketing c o l ng trong m i quan h v i l ng bán v c bi uđượ đ ườ ố ệ ớ ượ à đượ ể

di n qua h m s l ng bán theo nh ng chi phí cho th tr ng.ễ à ố ượ ữ ị ườ
IV. M t v i c thù trong ho t ng XNK c a ng nh khoáng s n Vi t Namộ à đặ ạ độ ủ à ả ệ
Trong nh ng n m qua, ho t ng XNK c a n c ta r t a d ng v nhi uữ ă ạ độ ủ ướ ấ đ ạ à ề
ch ng lo i, tuy nhiên v n t p trung ch y u v o h ng nông, lâm, thu s n vủ ạ ẫ ậ ủ ế à à ỷ ả à
nguyên, nhiên v t li u. i v i ng nh khoáng s n, vi c xu t nh p kh u c aậ ệ Đố ớ à ả ệ ấ ậ ả ủ
n c ta có m t s c i m sau:ướ ộ ố đặ đ ể
+ N u xét trong t ng th c ng nh công nghi p n ng v khoáng s n thìế ổ ể ả à ệ ặ à ả
h ng n m xu t kh u c kho ng 30% trong t ng kim ng ch xu t kh u, riêngà ă ấ ẩ đượ ả ổ ạ ấ ẩ
n m 2000 t m c cao nh t l 37,2% sau ó có xu h ng gi m d n. i uă đạ ở ứ ấ à đ ướ ả ầ Đ ề
n y o l ng khoáng s n c a n c ta ng y c ng ít i c bi t l qu ng k m,à đ ượ ả ủ ướ à à đ đặ ệ à ặ ẽ
qu ng Fluospar, d ki n n n m 2003 xu t kh u ch còn m c 27,7%.ặ ự ế đế ă ấ ẩ ỉ ở ứ
+ H ng khoáng s n c a Vi t Nam ch y u c xu t kh u d i d ngà ả ủ ệ ủ ế đượ ấ ẩ ướ ạ
thô, không qua ch bi n. i u n y r t úng v i tình hình c a Vi t Nam.N cế ế Đ ề à ấ đ ớ ủ ệ ướ
ta v n l m t n c nông nghi p, ch a có nh ng trang thi t b hi n i khaiố à ộ ướ ệ ư ữ ế ị ệ đạ để
thác khoáng s n c ng nh ch bi n m t h ng n y, vì th d m ch t l ngả ũ ư ế ế ặ à à ế à ấ ượ
không cao,luôn b c nh tranh gay g t c v giá c l n ch t l ng v không gâyị ạ ắ ả ề ả ẫ ấ ượ à
c uy tín trên th tr ng th gi i.H n n a l ng khoáng s n xu t kh uđượ ị ườ ế ớ ơ ữ ượ ả ấ ẩ
không cao, m i n m ch t c v i tr m ng n t n v m t h ng thi c th iỗ ă ỉ đạ đượ à ă à ấ à ặ à ế ỏ
l m t h ng xu t kh u ch l c c a ng nh khoáng s n n c ta. Doanh thu tà ặ à ấ ẩ ủ ự ủ à ả ướ ừ
ng nh n y không caoà à
+ M t c i m n i b t trong ng nh xu t kh u khoáng s n n y l khôngộ đặ đ ể ổ ậ à ấ ẩ ả à à
ph i xu t ph c v cho h ng tiêu dùng cu i cùng m l ph c v cho ng nhả ấ ụ ụ à ố à à ụ ụ à
công nghi p trong quá trình công nghi p hoá, hi n i hoá t n cệ ệ ệ đạ đấ ướ
+ B n h ng ch y u l Malaixia v Trung Qu c, ó l hai n c n mạ à ủ ế à à ố đ à ướ ằ
trong khu v c Châu á có nhu c u v khoáng s n cao. Ngo i ra còn có m t sự ầ ề ả à ộ ố
th tr ng khác nh Nh t B n, UK.ị ườ ư ậ ả
Nhìn chung l ng xu t kh u nh ng m t h ng thu c ng nh khoáng s nượ ấ ẩ ữ ặ à ộ à ả
c a n c ta l không cao, h n n a nó còn ph c v cho ng nh công nghi p ủ ướ à ơ ữ ụ ụ à ệ ở
n c ta trong qú trình chuy n i c c u kinh t . Bên c nh ng nh công nghi pướ ể đổ ơ ấ ế ạ à ệ
n ng c ng v Nh n c quan tâm thì ng nh khoáng s n v n luôn cặ đượ Đả à à ướ à ả ẫ đượ

chú tr ng v trong t ng lai y m nh khai thác m t h ng n y. Trong nh ngọ à ươ đẩ ạ ặ à à ữ
n m qua Chính ph ã có nh ng qui nh riêng v ng nh khoáng s n, ã choă ủ đ ữ đị ề à ả đ
phép các c s s n xu t có m c xu t kh u m t h ng n y vì th m t sơ ở ả ấ ỏ đượ ấ ẩ ặ à à ế ộ ố
Công ty th ng m i tham gia xu t kh u b h n ch . Qu ng s t v thi c th iươ ạ ấ ẩ ị ạ ế ặ ắ à ế ỏ
luôn c xu t kh u nhi u nh t v doanh thu t m t h ng n y t ng i cao.đượ ấ ẩ ề ấ à ừ ặ à à ươ đố
V. V i nét v h i nh p kinh t qu c t c a Vi t Nam.à ề ộ ậ ế ố ế ủ ệ
Th p k cu i th k XX ã ch ng ki n nhi u thay i l n v m i m tậ ỷ ố ế ỷ đ ứ ế ề đổ ớ ề ọ ặ
trong i s ng chính tr v kinh t qu c t , c bi t l nh ng th nh t u vđờ ố ị à ế ố ế đặ ệ à ữ à ự ề
khoa h c, công ngh . Ho bình , h p tác vì s phát tri n ng y c ng tr th nhọ ệ à ợ ự ể à à ở à
m t òi h i b c xúc c a nhi u qu c gia v dân t c trên th gi i nh m t pộ đ ỏ ứ ủ ề ố à ộ ế ớ ằ ậ
chung m i n l c v u tiên cho phát tri n kinh t . Nh ng l nh v c trên l nhọ ỗ ự à ư ể ế ữ ĩ ự ĩ
v c khoa h c công ngh , nh t l công ngh truy n thông v tin h c, c ng l mự ọ ệ ấ à ệ ề à ọ à à
t ng thêm s g n k t gi a các qu c gia v các n n kinh t . Trong b i c nhă ự ắ ế ữ ố à ề ế ố ả
to n c u hoá, h i nh p kinh t qu c t ã v ang tr th nh yêu c u b c thi tà ầ ộ ậ ế ố ế đ à đ ở à ầ ứ ế
i vói m i n c. Xu h ng n y ã th hi n rõ qua s gia t ng áng k trongđố ỗ ướ ướ à đ ể ệ ự ă đ ể
nh ng n m g n ây c a s trao i h ng hoá, d ch v , v n v công ngh …ữ ă ầ đ ủ ự đổ à ị ụ ố à ệ
gi a các n c trên th gi i v s hình th nh c a nhi u th ch h p tác kinhữ ướ ế ớ à ự à ủ ề ể ế ợ
t khu v c v qu c t .ế ự à ố ế
Nh n th c rõ nh ng c h i v thách th c trong h i nh p kinh t qu c tậ ứ ữ ơ ộ à ứ ộ ậ ế ố ế
v xu t phát t m c tiêu h i nh p kinh t qu c t l phát tri n kinh t à ấ ừ ụ ộ ậ ế ố ế à để ể ế yđẩ
nhanh s nghi p công nghi p hoá, hi n i hoá. Tháng 7/ 1995 Vi t Nam ãự ệ ệ ệ đạ ệ đ
chính th c tr th nh th nh viên c a Hi p h i các qu c gia ông Nam áứ ở à à ủ ệ ộ ố Đ
(ASEAN ). V tháng 11/ 1996 n a ta ã ký k t Hi p nh u ãi v thu quanà ướ đ ế ệ đị ư đ ề ế
có hi u l c chung, c s c a vi c thi t l p khu v c m u d ch t do ASEANẹ ự ơ ở ủ ệ ế ậ ự ậ ị ự
(CEP/ AFTA). TháNG 11/ 1998 ã tr th nh th nh viên chính th c c a Di nđ ở à à ứ ủ ễ
n h p tác kinh t châu đà ợ ế á- Thái Bình D ng ( APEC ) v trong n m t i s trươ à ă ớ ẽ ở
th nh th nh viên c a T ch c th ong m i th gi i (WTO ).à à ủ ổ ứ ư ạ ế ớ
1. Nh ng c h iữ ơ ộ
Vi t Nam h i nh p kinh t qu c t ã mang l i nhi u thu n l i v c h iệ ộ ậ ế ố ế đ ạ ề ậ ợ à ơ ộ
cho các doanh nghi p , c th :ệ ụ ể

1.1 H i nh p kinh t qu c t ã góp ph n m r ng th tr ng XNK c aộ ậ ế ố ế đ ầ ở ộ ị ườ ủ
Vi t Nam quan h b n h ng c m r ng. Vi c c h ng nh ng u ãiệ ệ ạ à đượ ở ộ ệ đượ ưở ữ ư đ
v thu quan v xoá b h ng r o phi thu quan, v các ch ãi ng khácề ế à ỏ à à ế à ế độ đ ộ
nh t i hu qu c v i x qu c gia, ã t o i u ki n cho h ng hoá c a Vi tư ố ệ ố à đố ử ố đ ạ đ ề ệ à ủ ệ
Nam thâm nh p th tr ng th gi i. i u n y ã t o ra r t nhi u c h i choậ ị ườ ế ớ Đ ề à đ ạ ấ ề ơ ộ
Công ty XNK khoáng s n thâm nh p v o th tr ng th gi i , mang l i m cả ậ à ị ườ ế ớ ạ ứ
doanh thu cao.
Khi tham gia các t ch c th ng m i khu v c v th gi i, ngo i các quiổ ứ ươ ạ ự à ế ớ à
ch t i hu qu c (MFN ) v ãi ng qu c gia ( NT ), Vi t Nam còn có c h iế ố ệ ố à đ ộ ố ệ ơ ộ
c h ng m c thu quan th p c a các n c, ng th i tranh th nh ng uđượ ưở ứ ế ấ ủ ướ đồ ờ ủ ữ ư
ãi v th ng m i, u t v các l nh v c khác m cá n c th nh viên c a tđ ề ươ ạ đầ ư à ĩ ự à ướ à ủ ổ
ch c n y gi nh cho nhau. Ngo i ra Vi t Nam s có c h i c h ng nh ngứ à à à ệ ẽ ơ ộ đượ ưở ữ
i x u ãi v m c cam k t m c a v v th i h n th c hi n các ngh a vđố ử ư đ ề ứ ế ở ử à ề ờ ạ ự ệ ĩ ụ
ho c các i u ki n u ãi trong vi c ti p c n th tr ng bán các s n ph mặ đ ề ệ ư đ ệ ế ậ ị ườ để ả ẩ