Chính sách phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa ở việt nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
o0o




PHẠM HOÀNG PHƢƠNG



CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP
NHỎ VÀ VỪA Ở VIỆT NAM










LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH

HÀ NỘI – 2014

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
o0o



PHẠM HOÀNG PHƢƠNG


CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP
NHỎ VÀ VỪA Ở VIỆT NAM

Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế
Mã số : 60 34 01







TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM QUANG VINH


HÀ NỘI – 2014

MỤC LỤC
DANH MC T VIT T i
DANH MC BNG BI ii
LI M U 1
     N V    N DOANH
NGHIP NH A 6
1.1. Tng quan chung v doanh nghip nh a 6
1.1.1. Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa 6
1.1.2. Đặc điểm của các doanh nghiệp nhỏ và vừa 8
1.1.3. Vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nền kinh tế 12
1.1.4. Những yếu tố tác động tới sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ và vừa
Việt Nam, cơ hội và thách thức 18
  26
1.3. Kinh nghi gii 29
1.3.4. Một số bài học kinh nghiệm 37
  C TR    RIN DOANH NGHIP
NH A CA VIT NAM 40
2.1. Thc trng DNNVV  Vit Nam hin nay 40
2.1.1. Tình hình phát triển 40
2.1.2. Những khó khăn chính của DNNVV 53
c tr tr n doanh nghip nh a 
Vit Nam 56
2.2.1. Thực trạng Chính sách tín dụng đối với các DNNVV 58
2.2.2. Thực trạng chính sách đất đai và mặt bằng sản xuất đối với các doanh
nghiệp nhỏ và vừa 63

2.2.3. Thực trạng chính sách lao động và phát triển nguồn nhân lực cho
DNNVV 65
2.2.4. Thực trạng chính sách đổi mới, nâng cao năng lực công nghệ, trình độ kỹ
thuật 66
2.2.5. Thực trạng chính sách thuế đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa 68
2.2.6 . Thực trạng chính sách thương mại hỗ trợ phát triển doanh nghiêp nhỏ
và vừa 70
ng tin b c trong vin doanh nghip nh 
va  Vit Nam 72
2.3.1. Những kết quả đạt được 72
2.3.2. Những vấn đề tồn tại 74
2.3.3. Nguyên nhân của những yếu kém trên 76
          
  N DOANH NGHIP NH  A CA VIT NAM
TRONG THI GIAN TI 78
3.1. Gim hn doanh nghip nh a . 78
3.1.1. Tăng cường quản lý của nhà nước đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa78
3.1.2. Tăng cường khả năng tiếp cận vốn vay cho các doanh doanh nghiệp nhỏ
và vừa 79
3.1.3. Đổi mới chính sách về đất đai và mặt bằng kinh doanh cho doanh nghiệp81
3.1.4. Cải cách hệ thống thuế hỗ trợ các doanh nghiệp trong sản xuất kinh
doanh 81
3.1.5. Xúc tiến thương mại hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa 82
3.1.6. Hỗ trợ các doanh nghiệp đào tạo lao động kỹ thuật, lãnh đạo 83
n doanh nghip va   Vit Nam 84

3.2.1. Định hướng phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa của Nhà nước 84
3.2.2. Mục tiêu phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa 85
KT LUN 88

U THAM KHO 89




i

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
T vit tt

BIDV
n Vit Nam
CNH - 
- hi
CSS
H tr ng
DN
Doanh nghip
DNNVV
Doanh nghip nh a




EU

GDP
Tng thu nhp qu
IE
T chn doanh nghip

NHTM
i
TNHH
m hu hn
WTO
T chi th gii


ii

DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH
STT
BNG
NI DUNG
TRANG
1
Bng 2.1
S p nh quy
n 2000  2009
44
2
Bng 2.2
S  l p nh 
c s hn
2000  2009
45
3
Bng 2.3
S p nh 
n 2000  2009

46
4
Bng 2.4
S doanh nghi       
1/1/2010
47
5
Bng 2.5
S a doanh nghi
thn 2001  2006
48
6
Bng 2.6
 doanh nghi kinh t 2005
 2009
50
7
Bng 2.7
 doanh nghip ho
2009
53
8
Bng 2.8
T l vng nhu cu ca doanh nghip
62
1
 2.1
S p mn
2001  2010
43

2

          
2008
60
1
LỜI MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu
    

 




 - 




 



                

  

               
“Chính sách phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam”.

2. Tình hình nghiên cứu
 




2


tr 

 p b: 01X-07/09/2007-2c try s
nh ph u kin gia nh
do thc s Phm Th  nhi  p trung
u nhng v chung v  n hong
ca doanh nghip, kinh nghim quc t v n DNNVi
nhp kinh t quc t, kinh nghim h tr        
 u thc tr        
ng, giu kin
gia nhp WTO [20].
 p b: B2006-06-c cnh tranh ca
p nh  i sau khi Vit Nam gia
nhn 2006-Ph nhi
  c cnh tranh c
i, nh ng
c kinh nghim t  xuc cnh tranh
cho khu v 
  nh
c cnh tranh ca doanh nghip [21].
i m trong hot ng sn xut kinh

doanh ca   p nh  a TS.Trn Ng   t bn
 Quc gia, 2000 [12]. N tham kh 
lun v qui mi doanh nghip.
 tr i m p nh a ca
   c s kinh t   c  Nguyn Th  
2012. Trong lu t s m v
3
  tr i m,   c hin
 tr i m cho doanh nghip nh a c
 xut mt s gi   n ngh   i ch dng 

   n, t ng, bo h s h n th
ng khoa h.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu





Tham 









4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu


.

.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
* Dữ liệu được thu thập từ các nguồn:
4
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 

- 
* Phương pháp:
Lu dng kt hu sau:
  lic
s dng nhng dn chm bt phc
cho luc tin. D lic thu thp t 
    t qu  u t     
quan DNNVV,
ng hp: dng s li
th thng hp nhng d li
bu tra nhm phc v tt nhVic x l
c trn DNNVV  Vi vc nhng
ging hc thuyt hin trng ca DNNVV  Vit Nam.
i chiu: dng bng tng hp, s d
n thng hii nhm thy

c s n c
d
6. Những đóng góp mới của luận văn
 

a DNNVV.
5





h




7. Kết cấu luận văn
 l 
Chƣơng 1: 
Chƣơng 2: 

Chƣơng 3: 

6
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DOANH
NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA
1.1. Tổng quan chung về doanh nghiệp nhỏ và vừa
1.1.1. Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa
 Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa ở các quốc gia trên thế giới

          





             
               


doanh nghi







 - 

 

7


 Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam





 

           
- 






  nh doanh nghip v   c th hin trong ngh nh
-CP  06 - 2009 c. Tu 3 ca ngh 
nh c th v doanh nghip nh 
“Doanh nghiệp nhỏ và vừa là cơ sở kinh doanh đã đăng ký kinh doanh theo
quy định pháp luật, được chia thành ba cấp: siêu nhỏ, nhỏ, vừa theo quy mô tổng
nguồn vốn (tổng nguồn vốn tương đương tổng tài sản được xác định trong bảng cân
đối kế toán của doanh nghiệp) hoặc số lao động bình quân năm (tổng nguồn vốn là
tiêu chí ưu tiên), cụ thể như sau [8]:

8




Khu vc
Doanh
nghi
nh
Doanh nghip nh
Doanh nghip va

S ng
i)
Tng ngun
vn (t
ng)
S ng
i)
S ng
i)
S ng
i)

nghiy sn
i 10
i 20
n
i 200
n
i 100
n
i 300

ng
i 10
i 20
n
i 200
n
i 100
n

i 300

dch v
i 10
i 10
n
i 50
n
i 50
n
i 100
1.1.2. Đặc điểm của các doanh nghiệp nhỏ và vừa








 Tính chất hoạt động kinh doanh


9


 





C




 Về vốn
n vn nh ng doanh nghip khi s thuc
khu vc kinh t c khi s  ri
m ngh, thit b c thc hin ch yu bng mt phn vn t 
d   n b      ch  
         c phc v trc ti i
sng, nhng sn phc mua cao, th  lc
n ln vm 
 sn xut kinh doanh ca doanh
nghing ngn dn kh i vn nhanh tu kin cho doanh
nghip kinh doanh hiu qu. V t linh
hot, d ng vi s bia th p vu
kin s d k thu 
sn xut ra nhng sn phng vu ca nhiu tng l
nh
D khi nghi  n rng khp  c      
   p mt doanh nghip v   ch cn v    u
10
n, mt bng sn xut nh hng va ph
p nh n  khp m
ngh, tu kin cho nn kinh t i tio ra mt th ng
c
 Về năng lực cạnh tranh
     n ch    n nh   

u ki i mm thit b 
ngh n, hii. Vic s d lc hu dn chng sn
ph               sn
ph p nhiu
p th i sn phm do thiu
   th ng. Kh  p cn th   c bi i vi th
      y       ng
doanh nghip mp th u qu 
nhi  n th      ng c 
nghing phc v cho nhu cu cc m r
ng mn ch c cnh tranh c
 Về lao động
Phn l dng nhing ging
nh  tay ngh    d ng h  
tuyn dng  ng th m t trng ln.
 qu cn ch
, k  dng kinh nghi y
ng d hc vi cao so
v  yc gin
 l o ngh th su
S  doanh nghip gi 
c quu. Mt b phn ln ch doanh nghi
tn v u kin thc kinh t - 
11
nn tr kinh doanh. M      
qu, tay ngh  tr 
 hp d  
nhng gii.
 Về công nghệ và máy móc thiết bị
 t b cng lc h

 m thut hi a
n hn ch , k thut lc hu so vi
ma th gia t i mi li chm. Hn ch v c
 u trong doanh nghi ng dng sn
xut kinh doanh.
p nh i mi
 p v nh c hu
 t v sn ph p nh  tn ti
 ng.
 Về năng lực quản lý điều hành

                 




 
               
   



12
1.1.3. Vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nền kinh tế
Trong nh  tr 
tri sau khi Lut Doanh nghi
hiu lc k t   c h   t Doanh
nghip mi (Lut Doanh nghi cho Lut Doanh nghi
hiu lc t t Doanh nghi tha
nhng ca Lut Doanh nghing thtrin 

nhiu mt, s  n rt nhanh. Phn
lp nh lp trong thi s 
dng v n s hu, bao gm doanh nghi
ty c ph
v n quan trng trong vin
sc sn xuc ni ln kinh t,
 ng kinh to nhiu
vii quy  h [30],[31]
vi vi nn kinh t - i ca Vit Nam
c th hit sau:
1.1.3.1. Tạo công ăn việc làm cho người lao động
Nhi    to ra nhiu vi    ng l i lao
ng.  nht trong nhng ngun to ra nhiu vic
    ng nht. S xut hi   u DNNVV   a
n gii quyt v i
nh kinh t -  th hin
  kinh t o ra, quan trc
 mang li lt c mi
i, k c nht nghip.
 s ng vio m, b
thc t vi  vn nh 
ng khi nghin t ng lao
13
ng vt ch i rt
thp so vi doanh nghip ln. Theo s liu th s su
cho thy trong khi doanh nghic cn 493 tri to ra mt ch
       n 342 tri   to 1 vi 
DNNVV ch c [15].
c t, ch s sut phn xu  rng khu
vc DNNVV v

ng m php xp l
c thu h    ng ca khu v    n
vi vi khu vc DNNVV rt lt
ch c tt nhiu so vp ln, ch yu do chi
ng th thun l tip nhn s ng  
   
c qua vic c ph
1.1.3.2. Hình thành và phát triển đội ngũ các nhà kinh doanh năng động
S xut hi     n ca mi doanh nghip ph thuc rt
nhi ng doanh nghip va
 t l ng xung
quanh, phn ng vi nhng bt li do s  p
n xut. S p, gii th t hip v
n ra trong mn buc nhi qun
h linh hot cao trong qu
nghp nhn s mo him, s t ci qun
i kh , nhn thc ca h v  
 m b i kinh doanh s  ng l n ho ng ca tng doanh
nghip v. H i mc
mt ra nhim v chuyp vng kinh doanh.
i vi mt qu n ca nn kinh t ph thuc rt lo
s t c to ra mu kinh t 
ng, linh hop vi th ng.
14
              
trong vi      
do, chn l  i c
t hin nhit bit
i. Bng s 
gii, kinh nghim qua h s i

nhi to nhic.
 trong vio li  Vit Nam
 th gii.
1.1.3.3. Thu hút vốn
Vt yu t n cn xu n
trong vit b, ci tio ngh
tay ngh  qua ch doanh nghip.
n nay khi l
s 



 i c 





 c
ng ting. 



  










































 


 .  t thc b , 










n.
ng vn cp dn,
 sn xut nh 
u t c ca ving v
p.
1.1.3.4. Tăng trưởng nền kinh tế
Theo thi nhn
xut kinh doanh  c ta hin nay doanh nghip v c lan to trong
mc ci sng kinh t - i vi s ng 550.000 doanh
nghip vi s vn 2.313.857 t  USD)
15
[49]p v chim 98% tng s 

nghip thuc: Doanh nghic, doanh nghi
c phn, doanh nghi ng GDP c
  thc
t t nhiu, bc t, rt nhiu DN
c tit s hong giao dch, h ch xut 
doanh nghic hoc thc hin xut. 
 
u ngun vi nhn kinh t
  c
 h tng hc, th dc th thao,
u cng
 tt c  c.
 xut khu: Vn mnh m ca khoa h
ngh, kt hp vi th ng m cu DNNVV
nh dn chuyn sang sn xuc v xut khu, s 
tham gia xut khu sn php xut
khu trc tip hoc xut p
hy chuyn du kinh t
ng gi Xu nn kinh t p
y n cy mnh chuyn du kinh
t c, ng  
t s ng lng b ng vi
l      yu t      
nghiu kinh t 
 n kinh t  n chuyn d  u chung kinh t  c theo




16


 

               

t 
[11].
1.1.3.5. Khai thác và phát huy tốt các nguồn lực tại chỗ
T ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip v
nh o ra cho doanh nghip li th v m hong sn xut kinh doanh.
Thc t y doanh nghip v t  hu ha
p tn d
ngun lc ti ch. D n dng tri   n l  u
thun li trong vi , tay
ngh tinh xo, vn lit ngh nghip, nh 
h huyt th truyn th n sn xut kinh doanh.
 chn l
 
trin nguc, mt b phn lng  ng
b ng vi
dng vi n nt s ch v 
Doanh nghip v  dng gn 1/2 lng sn xut l
nghip (49%) trong c i mt s  dng tuy lc
ng sn xung ra doanh nghip v
nh  dng nguu trong
 hong sn xut kinh doanh.
p cn vi v
ng v d ngu
t liu tn.
17

1.1.3.6. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế
 n kinh t  Vianh nghip
lng tp trung   i
v  n kinh ti gi 
t qu y chuyn du
kinh t theo tt c  n kinh t.
c h u kinh t  s n c
khu v          p, tiu th 
nghich v   n m
n kinh t i nh s 
c doanh. S n c i c
c   y hiu qu kinh t

 th n thng nhm sn xu
mang bn sc.
1.1.3.7. Góp phần vào việc đô thị hoá
Vi n gii quyt
vic p, gim bt s ch v i sng gith 
  c s 
trin bn vng CNH-c ht phn mnh doanh nghip
nh a. Thc t cho thy lo  ng khoa hc
k thut tm lc kinh t  s
Li th c i s v
l   n t      ca
ng thi s d  h 
ngay vii l  xy
ng mt via to ra nhi nh, kim ch h trng
  . S i
quan h gip, gii
18

p, gi  yu
to ra thu nh
th n ch  v  u v
i phc tp.
  thm quan trng
cp v n ca khu v
rt rng ln. Bp v ng ln
kinh t, tng ngun v
c khuych, h tr n ca doanh nghip v 
quan tr thc hin kinh t - 
m bo cho s n bn vng ca nn kinh t c ta.
1.1.4. Những yếu tố tác động tới sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt
Nam, cơ hội và thách thức
 Tình hình quốc tế
Kinh t th gii trong m   l     ng
hong nng n. Cuc khng hon 2008 - 2009 xut
 Mdo nhng tn tt n ca kinh t M  l
tit kip, n ng l; khng hong n i chun; khng
hong bng sn. Khng ho bt ngun t vi
  mua bng sn qua
n. Cuc khng hong kinh t u
n nn kinh t n xut b 
trng tht nghi
ng ca cuc khng hop gp nhi vn, th
ng cung t liu sn xu  u b thu
hp lng sn xut kinh doanh ca nhiu doanh nghip
i nhun giu doanh nghin. Vin cnh
nn kinh t th gim trong thi gian t
n kinh t th gii s dc phc hn, s mang li nhi