SKKN Xây dựng tập thể lớp tự quả đối với học sinh trường THPT Nguyễn Chí Thanh

SỞ GD-ĐT KHÁNH HỊA
TRƯỜNG THPT NGUYỄN CHÍ THANH

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

“Xây dựng tập thể tự quản đối với học sinh trường
THPT Nguyễn Chí Thanh”

NGƯỜI THỰC HIỆN : NGUYỄN THỊ NGỌC LỆ

NĂM HỌC: 2013-2014


DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT

1. GVCN
2. BCSL
3. HS
4. GD
5. CBL
6. BCHCĐ
7. PHHS

Giáo viên chủ nhiệm
Ban cán sự lớp
Học sinh
Giáo dục
Cán bộ lớp
Ban chấp hành Chi đoàn.
Phụ huynh học sinh.

Trang 1


ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Bối cảnh của đề tài:
Trước thực tế chất lượng giáo dục nhân cách học sinh còn chưa được như
mong đợi và giáo viên chủ nhiệm (GVCN) gặp nhiều khó khăn trong việc quản lí
và giáo dục học sinh, chúng tôi - là giáo viên giảng dạy và kiêm nhiệm vai trị chủ
nhiệm lớp ln trăn trở với công tác quản lý và giáo dục học sinh trong tập thể lớp
chủ nhiệm.
II. Lý do chọn đề tài:
Công tác chủ nhiệm ở trường THPT nói chung, chủ nhiệm lớp 12 nói riêng,
việc xây dựng, tổ chức lớp có khả năng tự quản là hết sức cần thiết và quan trọng,
nhằm xây dựng một mơi trường giáo dục có trật tự, kỷ cương, xứng đáng là nơi
đào tạo những con người có văn hố, có nếp sống văn minh.
Ngồi ra cịn có một ý nghĩa hết sức quan trọng trong giáo dục tự quản là nó ảnh
hưởng trực tiếp đến phẩm chất đạo đức và ảnh hưởng đến kết quả học tập của học
sinh.
Qua thực tế 12 năm công tác giảng dạy và chủ nhiệm ở trường THPT
Nguyễn Chí Thanh, tơi nhận thấy đại đa số những lớp có kết quả học tập tốt đều là
những lớp có tổ chức nề nếp tốt, có sự đồng thuận cao trong bộ máy hoạt động của
lớp. Bên cạnh đó, tập thể các lớp có tinh thần tự quản cao sẽ góp phần xây dựng nề
nếp tự quản tốt trong nhà trường. Vì vậy để xây dựng được tập thể lớp vững mạnh
đòi hỏi GVCN phải xây dựng mơi trường lớp học có lề lối, có khn mẫu nhằm
hướng cho các em một ý thức xây dựng cho mình một nề nếp trong học tập, trong
sinh hoạt tập thể một cách hợp lý nhằm nâng cao ý thức, sức khoẻ phục vụ tốt cho
học tập. Đây là vấn đề có ý nghĩa hết sức thiết thực đối với việc quản lý và giáo
dục nhân cách học sinh và là mối quan tâm của hầu hết các thầy cô giáo và những
người làm giáo dục.Vì vậy bản thân tơi muốn nêu lên vấn đề “Xây dựng tập thể
lớp tự quản” nhằm góp một kinh nghiệm nhỏ trong nhiệm vụ giáo dục của nhà

trường.
III. Mục đích nghiên cứu:
Vì GVCN khơng thể ơm đồm làm thay mọi việc của học sinh và không phải
lúc nào chủ nhiệm cũng có mặt trên lớp để chỉ đạo những công việc thường ngày
của lớp. Mặt khác, sự quá nhiệt tình của GVCN lúc nào cũng hiện diện ở lớp sẽ
khiến cho học sinh nảy sinh tâm lí ỷ lại, trông chờ ở GVCN, thiếu trách nhiệm với
bản thân và với tập thể, làm lu mờ vị trí, vai trị của chính các em ngay tại ngơi nhà
mà các em là chủ nhân đang sống và gắn bó. Cần phải làm cho học sinh nhận thức
được rằng tập thể lớp chính là ngơi nhà nhỏ của chính các em. Chính các em chứ
khơng phải ai khác là người có trách nhiệm gắn bó xây dựng, tơ điểm ngơi nhà
thân thương của mình, làm cho nó ngày càng đàng hồng hơn, đẹp lên trong mắt
mọi người. Trong quá trình ấy, GVCN chỉ là người đóng vai trị cố vấn, điều khiển
từ xa. Vì vậy, khơng có con đường nào khác, GVCN phải hướng tới “Xây dựng
lớp học tự quản”.
Trang 2


IV. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu:
Trong phạm vi bài sáng kiến kinh nghiệm này, tôi nghiên cứu áp dụng cho
học sinh các lớp khối 10, 11, 12 cấp THPT. Các quý thầy cô thuộc khối lớp, cấp
học khác có thể đọc và tham khảo.
V. Phương pháp nghiên cứu:
1. Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu:
Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu là một phương pháp nghiên cứu
khoa học rộng rãi và cần thiết. Mục đích của phương pháp nhằm thu thập tài liệu,
tổng hợp các nguồn thơng tin hiện có đã được cơng nhận trên sách báo và tạp chí,
thực tế kinh nghiệm bản thân 12 năm làm công tác chủ nhiệm lớp .... Giúp bổ trợ
cho việc giải quyết các mục tiêu nghiên cứu.
2. Phương pháp phỏng vấn:
Đây là phương pháp được sử dụng rộng rãi trong các cơng trình nghiên cứu

khoa học về tâm lý, giáo dục sư phạm... nhằm có thêm được những nguồn kiến
thức, các suy nghĩ và ý tưởng để có được tầm nhìn rộng hơn. Từ đó chúng tơi hình
thành được các giả thiết khoa học.
Trong đề tài này, để giải quyết các vấn đề cơ sở lý luận khoa học và thực
tiễn của việc lựa chọn biện pháp giáo dục theo hướng “Xây dựng tập thể lớp tự
quản” . Thông qua phỏng vấn các giáo viên đang làm cơng tác chủ nhiệm tại
trường THPT Nguyễn Chí Thanh, cũng như kinh nghiệm của các giáo viên khác,
đặc biệt là giáo viên bộ môn đang trực tiếp giảng dạy lớp 12C1, từ đó lựa chọn
phương pháp giáo dục phù hợp nhất cho lớp chủ nhiệm.
3. Phương pháp quan sát sư phạm:
Với đặc trưng của đề tài này, nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm là làm cố
vấn, nên quan sát sư phạm cũng là phương pháp nghiên cứu khoa học được sử
dụng rộng rãi. Đặc điểm nổi bật của phương pháp quan sát sư phạm là nghiên cứu
tiếp cận trực tiếp với thực tế khách quan (đối tượng thực nghiệm, đối tượng nghiên
cứu). Trong nghiên cứu khoa học quan sát sư phạm được thực hiện ở những nhóm
chính như:
- Quan sát sư phạm trực tiếp: Nhà nghiên cứu tiếp cận trực tiếp hiện tượng bằng
giác quan của mình.
- Quan sát sư phạm bằng máy: Nhà nghiên cứu tiếp cận hiện tượng thông qua
phương tiện kỹ thuật (Quay phim, chụp ảnh)
- Khảo sát đo đạc…
Đối với đề tài này, chúng tôi sử dụng phương pháp quan sát sư phạm trực
tiếp và phương pháp tổng hợp các số liệu giúp cho việc nhận xét, đánh giá kết quả
của học sinh từng học kì, cuối năm học một cách chính xác hơn.
4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm:

Trang 3


Với mục đích của đề tài, chúng tơi đã tiến hành thực nghiệm sư phạm nhằm

kiểm định tính khoa học, tính thực tiễn và tính hiệu quả của phương pháp giáo dục
đạo đức theo hướng “Xây dựng tập thể lớp tự quản” bằng các biện pháp cụ thể:
- Thiết lập, cơ cấu bộ máy tự quản.
- Bồi dưỡng đội tự quản lớp.
- Lập sơ đồ tổ chức lớp học.
- Phân công nhiệm vụ cho học sinh.
- Kiểm tra và đánh giá kết quả thực hiện.
- Định hướng kĩ năng cần có của GVCN.
Lấy kết quả từ việc thi đua giữa các tổ trong tuần . So sánh các kết quả ban
đầu và sau thực nghiệm để đánh giá mức độ và khẳng định được tính hiệu quả của
phương pháp trên.
5. Phương pháp kiểm tra sư phạm:
Sau khi tổ chức thực nghiệm các kết quả được thu thập thống kê và đưa ra
kết quả đánh giá cụ thể cho từng học sinh trong lớp:
- Tổng điểm thi đua tuần – Xếp loại
- Tổng điểm thi đua tháng – Xếp loại
- Tổng điểm học kì, cả năm – Xếp loại
(Theo quy định thi đua đề ra trong bảng phương hướng của lớp từ đầu năm học)
VI. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu.
1. Thời gian nghiên cứu:
Đề tài được tiến hành từ tháng 9 năm 2013 đến tháng 4 năm 2014
Giai đoạn 1: Từ tháng 9 năm 2013 đến tháng 10 năm 2013.
- Xác định tên đề tài.
- Viết phiếu đề xuất.
- Thu thập tài liệu có liên quan.
- Xây dựng đề cương nghiên cứu.
Giai đoạn 2: Từ tháng 11 năm 2013 đến tháng 12 năm 2013 giải quyết
nhiệm vụ 1và 2:
- Nghiên cứu cơ sở lí luận, đánh giá thực trạng công tác giáo dục của giáo viên
và học sinh lớp chủ nhiệm 12C1 trường THPT Nguyễn Chí Thanh, năm học 20132014.

- Lựa chọn, định hướng biện pháp cụ thể đối với đề tài nghiên cứu.
Giai đoạn 3: Từ tháng 01 năm 2014 đến tháng 04 năm 2014 giải quyết
nhiệm vụ 3 và 4:
Trang 4


- Đánh giá kết quả thực hiện công tác giáo dục theo hướng “Xây dựng tập thể
lớp tự quản” của giáo viên và học sinh lớp 12C1 cuối học kì I.
- Tiếp tục áp dụng phương pháp giáo dục theo hướng “Xây dựng tập thể lớp tự
quản” ở học kì II.
- Quan sát, theo dõi, tổng hợp đánh giá kết quả cuối năm học.
- Hoàn thiện đề tài.
2. Địa điểm nghiên cứu:
Trường THPT Nguyễn Chí Thanh – Ninh Phụng – Ninh Hòa – Khánh Hòa.
VII. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu:
Hiện nay, song song với việc dạy học văn hóa theo hướng hiện đại, tăng
cường tính chủ động , sáng tạo và phát huy tính tích cực của HS thì việc đổi mới
giáo dục nhân cách HS theo hướng đó cũng được đặt ra cấp thiết. Trong việc giáo
dục nhân cách HS, giáo viên chủ nhiệm đóng vai trị hết sức quan trọng .Vì vậy
đổi mới cơng tác chủ nhiệm được đặt ra đối với giáo viên phân công đảm nhận
công việc này. Và xây dựng lớp học tự quản được xem là khâu đột phá trong nội
dung đổi mới công tác chủ nhiệm, công tác giáo dục nhân cách HS.

Trang 5


GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lí luận:
Dựa trên cơ sở thực hiện quy chế đánh giá, xếp loại học sinh THCS và học
sinh THPT của Bộ Giáo dục và Đào tạo, ban hành theo thông tư số 58/2011/TTBGDĐT, ngày 12/12/2011.

Tài liệu tập huấn về công tác giáo viên chủ nhiệm trong trường THCS,
THPT của BGDĐT in ấn tháng 6 năm 2011.
Trên cơ sở nhu cầu thực hiện công tác chủ nhiệm tốt mà trách nhiệm đặt ra
đối với từng giáo viên là rất cấp thiết.
Tôi thiết nghĩ, xây dựng lớp học tự quản trước hết để đáp ứng mục tiêu đào
tạo thời đại mới: Chúng ta đều biết con người làm chủ tương lai của thế kỷ 21
trong sự hồ nhập với cộng đồng thế giới khơng thể là con người thụ động, ngoan
ngoãn giản đơn, chỉ biết vâng lời rập khn một cách máy móc, mà thực sự phải là
con người biết làm chủ mình, phù hợp nhất với ích lợi của cộng đồng. Một thế hệ
người tương lai như vậy sẽ khơng thể hình thành nếu chúng ta không biết tạo cơ
hội để họ tập dượt, rèn luyện tính tự giác tự quản, năng động, sáng tạo ngay từ khi
cịn ngồi trên nghế nhà trường phổ thơng sẽ là một thành quả ban đầu giúp các em
sau này ra đời tiếp cận với môi trường xã hội rộng lớn một cách dễ dàng, đầy tự
chủ hơn.
Thứ hai, trong giảng dạy chuyên môn chúng ta đang sôi nổi và thực hiện có
hiệu quả phương pháp giáo dục (PPGD) tích cực - lấy học sinh làm trung tâm. Vậy
khơng lẽ trong công tác chủ nhiệm (CN) chúng ta lại để tồn tại mãi cách giáo dục
thụ động, máy móc - thầy là trung tâm của tất cả, còn trò cứ vẫn là đối tượng thi thi
nhiệm vụ của thầy cô một cách vô điều kiện. Cần Phải đổi mới, phải thực sự coi
việc giáo dục lấy học sinh làm trung tâm là một phương pháp tiến bộ và hiệu quả
thiết thực nhất. Phải biến quá trình GD thành tự GD, tự ý thức, tự quản lấy chính
mình, tổ, lớp mình. Chỉ có như thế nhân cách HS mới được xác lập bền vững. Chất
lượng giáo dục của chúng ta mới không bị tụt hậu, mới đáp ứng được những yêu
cầu ngày càng cao của cuộc sống hiện đại.
Thứ ba, để thoả mãn nhu cầu tâm lý của tuổi vị thành niên. Học sinh THPT
trong độ tuổi mới lớn, rất thích hoạt động, ham hiểu biết, muốn thể hiện mình. Các
em khơng chỉ ước ao khám phá bí mật thế giới xung quanh, mà cịn muốn khám
phá chính bản thân mình. Hàng ngày, khơng em nào khơng nảy sinh ý thức muốn
tự khẳng định mình, chứng tỏ mình, và cũng muốn tập thể cơng nhận mình. Xây
dựng lớp học tự quản không những thoả mãn tâm lý này của các em mà còn tạo

cho các em cơ hội để được trải nghiệm, chia sẽ và được nuôi dưỡng, rèn luyện,
phát triển theo hướng tích cực.
II.Thực trạng của vấn đề:
Trên cơ sở phân tích lý luận và thực trạng cơng tác giáo dục đạo đức cho học
sinh nói chung và của trường THPT Nguyễn Chí Thanh nói riêng, phần lớn giáo
viên chủ nhiệm thường vấp phải nhiều khó khăn như: Tính tự giác của học sinh
Trang 6


còn thấp, tinh thần tự học chưa cao, lười phát biểu, chưa mạnh dạn, tự tin; chưa
chủ động để làm tốt nhưng công việc nhỏ như đi sớm trực nhật, đến xây dựng nề
nếp, học tập, văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao… Để lớp hoạt động tốt, đa phần
GVCN siết chặt nội quy và tăng cường các biện pháp trách phạt, theo dõi và quản
lý sát sao tình hình lớp. Lâu dần, các em sẽ nhận thấy việc phấn đấu trong học tập
và xây dựng tập thể nề nếp là một áp lực vì sợ trách phạt và dễ nhàm chán hơn là ý
thức tự giác, tự quản vì tập thể. Vây nên việc xây dựng đề tài nghiên cứu với mục
đích lựa chọn phương pháp giáo dục tích cực “Xây dựng tập thể lớp tự quản” nhằm
phát huy tính tự giác, tự nguyện, ý thức trách nhiệm của học sinh và đem lại hiệu
quả cao trong công tác chủ nhiệm của giáo viên qua ứng dụng kiểm nghiệm thực
tiễn đối với học sinh lớp chủ nhiệm 12C1 trường THPT Nguyễn Chí Thanh, năm
học 2013-2014. minh chúng
III. Các biện pháp tiến hành để giải quyết vấn đề:
Thực chất của xây dựng lớp tự quản là quá trình từng bước chuyển hố tâm
huyết, nhiệt tình của thầy cơ thành ý thức tự quản tự giác đầy trách nhiệm và thích
thú của HS, cũng có nghĩa là biến lớp học của những cá nhân học sinh thành một
tập thể học sinh biết tự quản dưới sự quản lý, chỉ đạo của GVCN. Mỗi HS trong
lớp là một chủ thể có tính tự giác cao. BCS lớp triển khai và tổng kết các hoạt động
trong tuần, tháng, GVCN đóng vai trị tham mưu khi cần thiết. Để làm tốt, GVCN
cần tiến hành các khâu then chốt:
1. Thiết lập, cơ cấu bộ máy tự quản:

Ban chấp hành chi đoàn -> Lớp trưởng -> Các lớp phó -> Các tổ trưởng ->
Các cán sự bộ mơn.
Hình thành đội ngũ cán bộ tự quản trên cơ sở cơ cấu tổ chức lớp đã được
thiết lập (các tổ chức có thể là cố định, có thể là tạm thời nhưng cần thiết) để đạt
được kết quả hoạt động chung, mục tiêu của tập thể. Lựa chọn đội ngũ cán bộ tự
quản theo quan điểm: Chọn đúng người, giao đúng việc dựa trên sự lựa chọn dân
chủ, bình đẳng, khuyến khích sự ứng cử với những cương lĩnh, kế hoạch hành
động phù hợp với từng vị trí.
Đảm bảo có sự phân cơng trách nhiệm rõ ràng, cụ thể cho từng vị trí, vai trị
trách nhiệm.
- Đảm bảo mỗi em nhận thức được vị trí, trách nhiệm (nội dung cơng việc phải
thực hiện) của mình trong cả vai trò độc lập và vai trò phối hợp theo quan hệ dọc,
ngang với những vị trí khác trong tập thể lớp trên cơ sở thực hiện các nhiệm vụ có
mối quan hệ phụ thuộc tích cực.
- Đảm bảo mỗi em được bồi dưỡng phương pháp lập kế hoạch, tổ chức công
việc, ghi chép,… thông qua hướng dẫn của GVCN, phát huy tối đa sự chủ động,
sáng tạo của từng em và thường xuyên rút kinh nghiệm qua thực tiễn cơng việc.
- Đảm bảo ln phiên vai trị tự quản của HS sao cho nhiều HS có cơ hội thể
hiện khả năng và rèn luyện kĩ năng quản lí, gương mẫu đối với các bạn, đồng thời

Trang 7


qua đó HS nào cũng được trải nghiệm đầy đủ các vị thế. Đây cũng chính là một
biện pháp hình thành, giáo dục kỉ luật tích cực cho HS.
Sau đây là ví dụ phân cơng trách nhiệm cho từng vị trí trong bộ máy tự quản
:
* Lớp trưởng là người chịu sự điều hành, quản lý trực tiếp của GVCN lớp.
Chịu trách nhiệm trước GVCN điều hành, quản lý toàn bộ các hoạt động của lớp
và từng thành viên trong lớp, cụ thể:

+ Tổ chức, quản lý lớp thực hiện các nhiệm vụ học tập, rèn luyện theo quy định
của nhà trường.
+ Theo dõi, đôn đốc lớp chấp hành đầy đủ và nghiêm chỉnh quy chế, quy định,
nội quy về học tập và sinh hoạt của nhà trường. Xây dựng và thực hiện nề nếp tự
quản trong HS.
+ Tổ chức, động viên giúp đỡ những HS gặp khó khăn trong học tập, rèn luyện
và đời sống.
+ Chủ trì các cuộc họp lớp để đánh giá kết quả học tập, rèn luyện, bình xét học
bổng, đề nghị thi đua khen thưởng đối với tập thể và cá nhân HS trong lớp. Cụ thể
là : Quản lý 15 phút đầu giờ, theo dõi chung các hoạt động của lớp, tổng hợp kết
quả thi đua và điều hành tiết sinh hoạt cuối tuần/ tháng.
* Lớp phó phụ trách học tập: Theo dõi nề nếp học tập chung, đôn đốc, nhắc
nhở việc thực hiện sinh hoạt 15 phút đầu giờ của cán sự bộ môn và tổng hợp để
đánh giá hoạt động học tập vào tiết sinh hoạt cuối tuần/ tháng.
* Lớp phó phụ trách lao động: Phân công, theo dõi, đôn đốc công tác lao
động, vệ sinh lớp và khu vực, tổng hợp để đánh giá vào tiết sinh hoạt cuối tuần/
Tháng.
* Lớp phó phụ trách Văn - Thể: Theo dõi, đơn đốc các hoạt động văn nghệ,
tập các bài hát truyền thống cho lớp vào tiết sinh hoạt 15 phút của thứ 7 hàng tuần
và tổng hợp để đánh giá vào tiết sinh hoạt cuối tuần/ Tháng.
* Tổ trưởng: Điều hành các hoạt động của tổ theo sự phân công của lớp
trưởng, lớp phó. Theo dõi, ghi chép điểm thi đua của các thành viên trong tổ qua
phiếu điểm, tổng hợp, báo cáo kết quả cho lớp trưởng vào thứ 7 hàng tuần để xếp
loại thi đua.
* Tổ phó: Kết hợp cùng tổ trưởng đôn đốc các hoạt động của tổ, điều hành
tổ khi tổ trưởng vắng.
* Bàn trưởng: Kiểm tra sách, vở, đồ dùng học tập, trang phục học sinh của
bàn.
* Nhiệm vụ đội cờ đỏ: Theo dõi kiểm tra, đánh giá, giữ trật tự, kỉ luật, thực
hiện nội quy của lớp và tổ, báo cáo kết quả hàng tuần, tháng cho lớp trưởng và báo

cáo trước lớp. Đội cờ đỏ có nhiệm vụ đặc biệt quan trong việc giữ được thứ hạng
thi đua giữu các lớp nên cần phải thường xuyên nhắc nhở các thành viên của lớp
thực hiện tốt nội quy, quy định thi đưa của lớp, của trường.
Trang 8


* Các cán sự chức năng như:
- Cán sự bộ môn: Điều hành tiết sinh hoạt 15 phút đầu giờ theo phân cơng thời
khóa biểu. Có nhiệm vụ liên hệ với GV bộ môn, đề đạt nguyện vọng của lớp, xin ý
kiến GV bộ môn… nhằm giúp lớp học bộ mơn có hiệu quả.
- Cán sự tài chính chịu trách nhiệm thu giữ quỹ lớp, quản lí chi tiêu cho các
hoạt động chung của lớp, phối hợp với BCS lớp trong việc cơ cấu giải thưởng và
chuẩn bị phần thưởng cho các thành phần đươc khen thưởng ở cuối tháng.
- Thư kí lớp: Bảo quản, ghi chép nhật kí, nghị quyết, biên bản họp lớp.
Như vậy, mỗi học sinh trong lớp cũng có thể tham gia làm cán sự lớp từ lớp
trưởng đến bàn trưởng, trong thời gian 2 đến 3 tháng, sau đó lại đổi nhiệm vụ ở các
vị trí khác. Với các vị trí từ lớp trưởng đến bàn trưởng trong 1 năm học GVCN có
thể đảo vị trí vài lần và tất cả các học sinh trong lớp đều được tham gia làm cán sự
lớp ở những vị trí khác nhau. Sau mỗi lần đảo nhiệm vụ của các em ở các vị trí cán
sự lớp khác nhau, sao cho học sinh nhút nhát cũng có cơ hội đảm nhiệm các công
việc đơn giản như bàn trưởng để các em tự tin và tiếp tục thực hiện nhiệm vụ ở
mức cao hơn. GVCN cùng cả lớp đánh giá việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ của
từng em và rút kinh nghiệm, qua đó các em biết chia sẻ, học tập lẫn nhau, và tinh
thần tập thể, đoàn kết, thân thiện được nâng cao. GVCN nên khuyến khích mỗi học
sinh phát huy tính sáng tạo, cách điều hành riêng khi thực hiện nhiệm vụ của mình
để đạt hiệu quả cao.
2. Bồi dưỡng đội tự quản lớp:
Sự trưởng thành của mỗi tập thể HS gắn liền với năng lực tự quản của tập
thể đó. Một tập thể học sinh chỉ trở nên vững mạnh trước hết chọn ra được lực
lượng cốt cán (gồm đội ngũ cán bộ lớp, ban chấp hành chi đồn, tổ trưởng…).

GVCN cần có kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ cán bộ tự quản thông qua thực hiện các
nhiệm vụ, các hoạt động. Các biện pháp cụ thể như sau:
Để ban cán sự lớp có thể theo dõi chặt chẽ các mặt hoạt động của học sinh
trong lớp, GVCN cần chuẩn bị cho ban cán sự lớp một số sổ sách với các tiêu chí
cần thiết cho từng chức danh để các em có thể ghi chép những công việc diễn ra
hàng ngày và báo cáo cho GVCN vào cuối tuần.
Trong giai đoạn đầu hình thành tập thể GVCN cần thường xuyên đối thoại
với đội ngũ cốt cán. Cứ mỗi cuối tuần, giáo viên chủ nhiệm lại tổ chức một cuộc
“đối thoại nóng” với cán bộ lớp, vừa để nắm được một cách cụ thể chi tiết hơn tình
hình của từng học sinh trên lớp, đánh giá và rút kinh nghiệm để điều chỉnh kịp
thời, vừa tạo cơ hội để các cán bộ lớp thể hiện tâm tư nguyện vọng …
GVCN là người cố vấn và bồi dưỡng hỗ trợ đội ngũ tự quản, giúp các em
phân tích, đánh giá, khái qt hóa kinh nghiệm hoạt động tự quản, khắc phục khó
khăn, xây dựng và giữ gìn uy tín. GVCN khơng được khốn trắng cho đội ngũ tự
quản, hoặc biến đội ngũ cán bộ tự quản thành công cụ quản lý lớp, tạo ra sự đối lập
giữa đội ngũ tự quản với các thành viên khác trong tập thể.

Trang 9


Kinh nghiệm thực tế của một số GVCN cho thấy: đã có thể phân cấp quản lý
cho đội ngũ cán bộ lớp những trách nhiệm to lớn như sau:
+ Tổ chức cho lớp tham gia đầy đủ các phong trào của các đoàn thể và nhà
trường tổ chức.
+ Giải quyết những vướng mắc tồn tại, những việc phát sinh khác của lớp, giữ
vững đoàn kết nội bộ trong lớp.
+ Thường xuyên liên hệ phối hợp với giáo viên giảng dạy các mơn học đối với
lớp để nắm tình hình học tập, rèn luyện của các bạn trong lớp.
+ Báo cáo kịp thời với giáo viên chủ nhiệm về tình hình chung cũng như việc
bất thường của lớp, đề xuất các giải pháp xử lý.

Nếu đội ngũ cán bộ lớp đảm nhiệm được những trách nhiệm này thì có thể
thấy GVCN chỉ giữ vai trò cố vấn, quản lý gián tiếp tập thể lớp mà thôi. GVCN
quản lý thông qua chức năng cố vấn hoạt động tự quản của HS: Phát huy sự tham
gia và quyền ra quyết định cho HS. Lúc này GVCN không trực tiếp tham gia điều
khiển công việc của lớp mà ủy quyền cho đội ngũ cán bộ lớp, tổ tự quản và tổ chức
mọi hoạt động của HS.
Ngoài ra các thành viên trong lớp đảm bảo việc ghi chép nhật kí học tập vào
sổ tay cá nhân và được BCS lớp thừa lệnh GVCN kí gửi cho PHHS cập nhật về
thơng tin của con em mình hàng tháng sau đó có ý kiến phản hồi kịp thời và chữ kí
xác nhận từ phía PHHS.
Bằng cách đó GVCN đã đào tạo được kĩ năng quản lý, ý thức tự giác cho
HS ngay từ khi các em đang học phổ thông và sẽ là hành trang rất hữu ích cho các
em bước vào đời.
3. Lập sơ đồ tổ chức lớp học:
Thực hiện chức năng tổ chức, quản lý những GVCN có kinh nghiệm cịn
quan tâm đến việc lập sơ đồ tổ chức lớp học, mà cụ thể hơn là bố trí và luân
chuyển vị trí ngồi học của các thành viên trong tập thể lớp. Việc phân công chỗ
ngồi và luân chuyển vị trí ngồi học cũng là một công việc rất quan trọng tạo điều
kiện thuận lợi cho từng HS trong lớp học tập, trao đổi kiến thức, giúp đỡ những
học sinh yếu, kém góp phần xây dựng được một tập thể lớp đoàn kết, thân thiện,
gắn bó với nhau, tạo động lực cho các thành viên tự phấn đấu và cố gắng hồn
thiện mình..
GVCN cần linh hoạt bố trí để : HS yếu kém, chậm tiến ngồi trước; HS khá
giỏi ngồi sau. HS thấp ngồi bàn trước, cao bàn sau; HS mắt yếu ngồi gần bảng.
Ban cán sự ngồi đan xen ở giữa, trước và sau. Trong một học kì GVCN cần điều
chỉnh đổi luân phiên từ 2 đến 3 lần. Mỗi lần thay đổi là một lần thiết lập lại sơ đồ
lớp để trên bàn giáo viên để giáo viên bộ môn kết hợp tổ chức hoạt động trong mỗi
tiết dạy cho phù hợp. Những em trong Ban cán sự lớp ngồi sau có thể quản lí, theo
dõi, nhắc nhở các bạn khác trong các giờ học. Những em học sinh yếu kém ngồi
đầu sẽ được giáo viên bộ môn quan tâm theo dõi và giúp đỡ kịp thời, như thế mỗi

Trang 10


em sẽ có cơ hội thể hiện mình bằng cách từ bỏ thói quen thụ động, trơng chờ, ỷ lại
trong học tập.
4. Phân công nhiệm vụ kiêm nhiệm cho cán bộ lớp(Nếu có):
Theo luật GD và tuỳ tình hình cụ thể GV phân kiêm nhiệm thêm:
* Lớp trưởng, bí thư chi đoàn:
- Theo dõi, nắm bắt các hoạt động của chi đoàn, lớp để chỉ đạo chi đoàn hoàn
thành nhiệm vụ chính trị do đồn trường đề ra.
- Chủ động đề xướng, triển khai các hoạt động có tính xung kích, tình nguyện
trong đồn viên.
- Trực báo, nắm bắt, triển khai những thơng báo, kế hoạch, chỉ đạo của đồn
trường, nhà trường cho chi đoàn.
- Điều hành quản lý tất cả các hoạt động của lớp và từng thành viên trong lớp,
cụ thể như sau:
- Tổ chức quản lý lớp thực hiện nhiệm vụ học tập, rèn luyện theo qui định của
BGD&ĐT, sở GĐ&ĐT cũng như nhà trường.
- Theo dõi đôn đốc lớp chấp hành đầy đủ và nghiêm chỉnh quy chế,qui định, nội
qui về học tập và sinh hoạt của bộ, sở GD&ĐT và nhà trường; xây dựng và thực
hiện nề nếp tự quản trong HS.
- Tổ chức,động viên, giúp đỡ những HS có khó khăn trong học tập, sinh hoạt và
rèn luyện.
- Chịu sự điều hành và quản lý trực tiếp của GVCN lớp.
- Chủ trì các cuộc họp lớp để đánh giá kết quả học tập, rèn luyện, bình xét học
bổng, đề nghị thi đua khen thưởng hay kỷ luật đối với các tổ và cá nhân HS trong
lớp.
*Các lớp phó và phó bí thư, uỷ viên
- Đôn đốc HS đi học đúng giờ, đầy đủ, đảm bảo học tập nghiêm túc.
- Điểm danh, ghi sổ đầu bài chính xác, kịp thời, đầy đủ.

- Lập các biểu mẫu thống kê, báo cáo (danh sách HS thuộc diện chính sách ưu
tiên, ...)
- Tổ chức và quản lý thực hiện trực nhật, lao động, và các hoạt động do đoàn
trường, nhà trường tổ chức.
- Động viên, thăm hỏi những HS đau ốm, gia đình gặp có tang, tai nạn, hay
chuyện không may khác.
* Ban cán sự bộ môn
- Thực hiện và duy trì sinh hoạt 15 phút đầu giờ theo chủ đề nội dung mà lớp đã
chọn theo thời khóa biểu trong ngày. Kiểm tra việc chuẩn bị bài ở nhà mơn mình
phụ trách.
Trang 11


- Theo dõi việc học tập bộ môn, những vi phạm và tổng hợp báo cáo với lớp
trưởng cuối tuần, tháng.
* Những cá nhân khác
- Theo dõi giám sát việc thực hiện nhiệm vụ của BCS lớp, báo cáo với GVCN
nếu phát hiện CBL làm việc thiếu tinh thần trách nhiệm, che dấu khuyết điểm của
bạn khác.
- Có trách nhiệm và nghĩa vụ chấp hành các quy định của nhà trường, đoàn
thanh niên, lớp và chịu sự quản lý điều hành của CBL.
5. Tổ chức giờ sinh hoạt lớp:
Tổ chức có chất lượng giờ sinh hoạt chủ nhiệm hàng tuần và các buổi sinh
hoạt tập thể. Với mơ hình lớp tự quản, đây là những cơ hội rất có ý nghĩa để thử
thách và rèn luyện ý thức và khả năng tự quản của các em. Ngoài việc động viên tổ
chức cả lớp tự giác tích cực tham gia sơi nổi các buổi sinh hoạt của lớp. Với tinh
thần tự quản, nội dung sinh hoạt một giờ chủ nhiệm thường diễn ra như sau: quản
ca bắt nhịp, cả lớp vui vẻ mở đầu bằng bài đồng ca thật khí thế; lớp trưởng mời các
tổ trưởng và các lớp phó lần lượt báo cáo, nhận xét, tuyên dương kịp thời, phê bình
đối với các thành viên trong tổ, trong lớp một cách công khai. Trên cơ sở việc theo

dõi thực hiện nội qui, đến tiết sinh hoạt cuối tháng, tổ trưởng và BCS lớp tiến hành
bình bầu hạnh kiểm, thi đua của từng bạn trong lớp. Lớp sẽ có phần thưởng để
động viên đối với những HS có thành tích cao. Trên cơ sở nắm bắt kế hoạch hành
động của Đoàn trường hàng tuần/ tháng, BCS lớp tiến hành xây dựng kế hoạch
hành động thích ứng, cụ thể. Những kế hoạch này được thảo luận dân chủ, cởi mở,
được đông đảo thành viên trong lớp tích cực góp ý, đề xuất nội dung lẫn giải pháp
thực hiện và được biểu quyết nhất trí thơng qua với tỉ lệ tuyệt đối. Hễ cịn có điều
gì băn khoăn thì cả lớp phải tìm cách giải quyết nốt băn khoăn đó để đạt được sự
đồng thuận cao. Cuối cùng công bố trọng tâm công việc tuần tới…GVCN chỉ góp
ý và định hướng .
6. Phát động phong trào thi đua:
Hòa chung với phong trào thi đua học tập, nề nếp do Đoàn trường phát
động vào các dịp lễ lớn như chào mừng 20-11, 26-3…GVCN cùng với BCS lớp
phát động phong trào thi đua giữa các tổ như : Thi đua phát biểu xây dựng bài, thi
đua làm việc tốt, thi đua làm đồ dùng học tập, thi đua điểm tốt…Khi phát động lớp
chuẩn bị sổ thi đua để các tổ và các cá nhân đăng kí, tạo sự nghiêm túc và sự phấn
khởi trong học sinh. Sau đợt thi đua, GVCN cùng ban cán sự lớp tổ chức khen
thưởng, động viên trong giờ sinh hoạt lớp.
7. Kĩ năng GVCN cần có khi xây dựng đội ngũ tự quản:
Cần biết rằng, khơng thể có ngay số em HS có năng lực làm cán bộ lớp.
Muốn xây dựng lớp tự quản, đầu tiên phải lựa chọn, bồi dưỡng được lớp trưởng
xứng đáng là cánh chim đầu đàn của lớp, có phong cách chỉ huy và giao tiếp tốt,
cùng một BCS lớp, tổ gương mẫu có khả năng tổ chức và quan trọng nhất là có
tinh thần trách nhiệm cao. Đối với lớp khá, giỏi để làm được điều này khơng khó,
Trang 12


song đối với lớp TB, yếu thì đây quả là vấn đề không dễ. Để lớp trưởng cũng như
đội ngũ cán bộ lớp ngày càng có đủ năng lực điều hành, tổ chức địi hỏi GVCN
phải có kế hoạch lựa chọn khoa học, tổ chức và bồi dưỡng cho những em này một

số kỹ năng cần thiết, nhất là thời gian đầu cấp học mới.
a. Kỹ năng lựa chọn
Qua sự tín nhiệm của tập thể lớp, và sự quan sát, lựa chọn, gợi ý của GV. Có
em có năng lực học tập nhưng khơng có khả năng điều hành lớp. Phải chọn những
HS có khả năng học lực khá, hạnh kiểm tốt, biết diễn đạt mạch lạc một vấn đề hơn
những HS khác.
b. Kỹ năng thiết kế công việc
GVCN biết những công việc cần thiết trong năm học, trong tháng, tuần để
thiết kế kế hoạch cho tập thể lớp hoạt động, mà trong đó đội ngũ cán bộ lớp là
những người có trách nhiệm theo dõi, điều hành dưới sự giám sát chỉ đạo chặt chẽ
của GVCN.
Với mục tiêu và nhiệm vụ như trên, công tác tự quản chỉ thực sự phát huy
hiệu quả, tác dụng khi HS tham gia các hoạt động với tư cách là chủ thể thực sự.
Điều đó có nghĩa là các em phải có đủ khả năng để tích cực, chủ động tham gia
vào các cơng đoạn của việc tổ chức hoạt động. Vì vậy, cần bồi dưỡng cho HS biết
cách tổ chức các hoạt động khi các em rất muốn thực hiện nhưng còn lúng túng,
ngỡ ngàng.
* Các giai đoạn thiết kế và tổ chức một hoạt động
Đề xuất ý tưởng -> thiết kế hoạt động -> tổ chức thi công -> rút kinh
nghiệm.
+ Giai đoạn đề xuất ý tưởng
Biết dựa vào chương trình, yêu cầu giáo dục của nhà trường, đoàn trường,
lớp trong từng tháng, từ đó đề xuất chủ đề, nội dung, hình thức hoạt động cho phù
hợp với tình hình, đặc điểm của lớp mình qua từng tuần trong tháng.
+ Giai đoạn thiết kế hoạt động
Biết lập kế hoạch chương trình hoạt động và chuẩn bị các điều kiện cho việc
tổ chức thành công hoạt động (chuẩn bị về tổ chức nhân sự, cơ sở vật chất, phương
tiện, môi trường địa điểm, thời gian,...)
+ Giai đoạn tổ chức thi công
Tổ chức điều hành theo kế hoạch đã chuẩn bị, biết động viên, phối hợp, hỗ

trợ giúp đỡ nhau trong hoạt động.
+ Giai đoạn rút kinh nghiệm
Biết cách biểu dương, kiểm điểm, rút ra bài học thành công, thất bại để tổ
chức tốt các hoạt động tiếp theo.

Trang 13


c. Kỹ năng bồi dưỡng
Căn cứ vào các dấu hiệu trên, chúng ta có thể rút ra những định hướng
chung, những biện pháp để bồi dưỡng khả năng tự quản cho HS trong việc tổ chức
hoạt động giáo dục.
- GV cần tin tưởng khả năng của HS, các em hoàn tồn có thể tự quản được nếu
có tác động đúng cách của chúng ta. Người GV luôn biết cách tạo cho các em sự tự
tin vào khả năng của chính mình và tạo điều kiện để các em được thể hiện khả
năng của mình trong cơng việc tập thể.
- Bồi dưỡng khả năng tự quản cho HS đòi hỏi phải có q trình hướng dẫn, chỉ
bảo, giúp đỡ các em từ thấp đến cao, để các em tự giải quyết công việc từ đơn giản
đến phức tạp. Biện pháp trong giai đoạn đầu là bắt tay chỉ việc, sau đó để các em
từng bước tự lực giải quyết những công việc cụ thể trong tồn bộ tiến trình tổ chức
hoạt động có sự theo dõi, uốn nắn của GVCN.
- Chẳng hạn trước hết phải tập cho các em cách tự quản lớp trong buổi đầu giờ,
tiết vắng giáo viên... Có thể buổi đầu chưa quen, kết quả chưa đạt nhưng gắn nội
dung sinh hoạt theo chủ đề nào đó thiết thực: cán sự bộ môn lên giải bài tập… sau
nhiều lần các em sẽ thực hiện được. Từ đó việc tự quản sẽ đi vào nề nếp, trở thành
thói quen. Trong những buổi đầu duy trì phong trào này rất cần sự quan tâm, theo
dõi nhắc nhở của GVCN.
- Gắn các em vào các phong trào ( nhất là giữ vai trị nịng cốt trong hoạt động
ngồi giờ lên lớp) để các em cảm thấy tự tin hơn, mình được thầy và các bạn tín
nhiệm nên cố gắng làm việc cho thật tốt.

- Muốn phong trào đạt kết quả, điều trước tiên phải : Xây dựng hạt nhân trong
phong trào. Tùy theo tình hình, khả năng của lớp mà GVCN lựa chọn lực lượng
nòng cốt để xây dựng phong trào học tập, văn thể… Đa số học sinh khá giỏi
thường ham thích hoạt động và có năng lực trong cơng tác, nên GVCN dễ dàng
tuyển chọn.
- Phương hướng chung là tăng dần khả năng tự quản của HS đi đôi với việc
giảm dần sự tham gia cụ thể của GVCN trong từng hoạt động cho đến khi các em
có thể chủ động hồn tồn trong cơng việc.
- GV ln giữ vai trị là người cố vấn, hướng dẫn chứ khơng phải là người làm
thay.
- Xây dựng uy tín cho cán bộ lớp, GVCN phải công khai chức năng, nhiệm vụ,
quyền hạn của từng các bộ lớp.
Tóm lại, phải thường xuyên trao đổi và hướng dẫn cho các em theo từng
nhiệm vụ mà chúng ta đã phân công, không nên giao khốn cho các em mà có sự
trợ giúp; cũng khơng nên tham gia quá sâu, để các em độc lập hoạt động và GVCN
sẽ tư vấn cho các em, giúp các em giải quyết tình huống .

Trang 14


d. Kỹ năng kiểm tra và đánh giá.
- Mỗi em trong BCS và ban thi đua đều có sổ sách ghi chép và hiểu được nội
dung cơng việc mình phụ trách. Đến tiết sinh hoạt lớp, các em tự giác xếp thi đua
theo tổ, trình bày trước lớp và thầy chủ nhiệm.
- GVCN một mặt nắm bắt đầy đủ thông tin cá nhân của từng học sinh trong lớp
thông qua phiếu điều tra, sổ tay cá nhân.
Mặt khác, phải thật sự nhiệt tình, tâm huyết trong cơng tác CN, thường xuyên
theo dõi, động viên đội ngũ cán bộ lớp, tuyên dương các em làm tốt. Đồng thời tiến
hành xử phạt nghiêm minh những HS có thái độ coi thường, khơng chấp hành lệnh
của CBL. Đối với những CBL chưa gương mẫu, thiếu trách nhiệm, GVCN cũng

khéo léo tế nhị, phê bình, uốn nắn những lệch lạc của các em nhưng khơng làm các
em mất uy tín mất tự tin trong tập thể lớp, song cũng khơng vì thế mà nng chiều,
ưu tiên, dành đặc ân cho CBL, làm cho các em ngộ nhận về vai trị, uy danh của
mình, sớm nhiễm tính ham quyền chức, hách dịch, coi thường người khác.
Ngồi những biện pháp có tính khả thi được tham khảo từ “Tài liệu tập
huấn GVCN với công tác tư vấn tâm lý – giáo dục cho học sinh THPT”, tôi
nhận thấy cần thiết áp dụng bổ sung một số biện pháp cụ thể phù hợp với đối
tượng học sinh của trường THPT Nguyễn Chí Thanh nói chung và lớp 12C1
nói riêng.
* Những biện pháp cụ thể của lớp:
- GVCN lên kế hoạch định hướng chung cho lớp về quy định thi đua của lớp
(Trên cơ sở nội quy của trường) và thời gian thực hiện cho cả năm học.
- Thành phần, đối tượng thực hiện là tập thể lớp 12C1(năm học 2013-2014).
+ Mỗi cá nhân tự ghi chép tất cả hoạt động trong tuần, tháng của mình vào sổ
tay cá nhân (Nhật kí cá nhân) để minh chứng, đối chiếu với điểm theo dõi thi đua
của tổ tưởng, lớp (Nếu có sự sai lệch, khơng khớp).
+ Hàng tuần các tổ, nhóm, lớp trưởng tổng hợp điểm thi đua của từng thành
viên trong lớp có nhận xét, đánh giá, rút kinh nghiệm và để khắc phục kịp thời
những sai phạm nếu có (Dưới sự điều hành của lớp trưởng)
+ Tổng hợp thi đua, xếp loại HK theo từng tháng, có hình thức khen thưởng, xử
phạt cụ thể và báo cáo kết quả hàng tháng cho PHHS.
Với những biện pháp trên, mỗi học sinh tự ý thức được những gì mình được
làm và cần phải làm. Đồng thời với sự điều hành của một Ban CSL có năng lực,
làm việc khoa học đa giúp cho công tác chủ nhiệm của GV thuận lợp, dễ dàng,
hiệu quả cao, đáp ứng được mục tiêu đề ra: Giáo dục đạo đức theo hướng “Xây
dựng tập thể lớp tự quản”.

IV. Kết quả đạt được.
Trang 15

Qua thời gian thực hiện công tác chủ nhiệm theo hướng xây dựng tập thể
lớp tự quản, tôi nhận thấy đây là biện pháp giáo dục mới, có tính khả thi, khích lệ
được tính tự giác, ý thức học tập của học sinh và đem lại kết quả cao.
Ban CSL đã mạnh dạn hơn trong lãnh đạo và quản lý lớp, biết lo lắng cho
phong trào lớp. Điều hay là các em biết tự nhận khuyết điểm mỗi khi chưa hồn
thành nhiệm vụ hoặc có vi phạm nhỏ sửa sai ngay, không bao che những sai phạm
của bạn. Tự giác làm việc theo nhiệm vụ của mình được phân cơng, các bạn đồng
tình ủng hộ.
Thực tế đã thử nghiệm ở các năm học trước: Lớp 10A10 năm học 20112012, lớp 12C4 năm học 2012-2013…, nhìn chung tạo được khơng khí học tập sôi
nổi, đặc biệt là tinh thần tập thể, đoàn kết đem lại hiệu quả cao trong mọi hoạt
động của lớp.
Những minh chứng về kết quả của quá trình thực hiện phương pháp giáo dục
theo hướng “Xây dựng tập thể lớp tự quản”:
1. Kết quả thực hiện đề tài đối với lớp 12C4 năm học 2012- 2013
* Thực trạng của lớp:
Bước đầu tìm hiểu, nắm bắt tình hình của lớp ở năm học trước – Lớp 11B4
năm học 2011- 2012, thông qua giáo viên chủ nhiệm.
Nhận xét chung : Học yếu, việc thực hiện nề nếp của học sinh rất kém,
thường xun đứng vị trí kề chót của khối (sau lớp B5, B6), thường bị Đoàn
trường nhắc nhở trong buổi chào cờ.
Một số học sinh thường xuyên vi phạm:
+ Trần Thanh Phong: Bỏ học nhiều, học yếu, gây gỗ đánh nhau.
+ Nguyễn Văn Quy: Học yếu, thường bỏ học.
+ Lê Thành Nhân: Bỏ học, gây gỗ đánh nhau.
Tiến hành thực nghiệm phương pháp giáo theo hướng “Xây dựng tập thể
lớp tự quản” ở năm học 2012-2013 đối với lớp 12C4:
+ Thời gian: Bắt đầu từ tháng 12/2012 đến tháng 4/2013.
* Kết quả HKI:
Hạnh kiểm

Học lực

Tốt

Khá

T.Bình

Giỏi

Khá

T.Bình

Yếu

Kém

13/43

22/43

8/43

0

4/43

34/43

5/43

0

18,6%

0%

9,3%

30,23% 51,16%

79,06% 11,62%

0%

- Đã hạn chế được đối tượng học sinh cá biệt, thường vi phạm nhưng sự tiến
triển còn chậm.
Trang 16


- Việc xây dựng tập thể lớp học theo hướng tự quản đã tạo cho lớp một luồng
sinh khí mới.
Tiếp tục áp dụng phương pháp giáo dục theo hướng tự quản ở học kì II.
Đội ngũ BCSL nhiệt tình, có năng lực đã lãnh đạo, hướng dẫn, điều hành
lớp thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao, hoạt động tự quản trong trong học sinh
có hiệu quả rõ rệt.
Từ lớp yếu của năm học lớp 11(2012-2013) đã vươn lên, có tuần xếp thi đua
đứng vị trí nhất, nhì của khối. Nhìn chung ở học kì II đã hạn chế, khắc phục được

tình trạng đánh nhau, bỏ học, nhiều học sinh cá biệt đã tham gia tích cực vào các
phong trào của lớp như: Tham gia HKPĐ cấp trường, tham gia dầy đủ các buổi
sinh hoạt tập trung của trường. Duy trì được việc tự quản trong sinh hoạt và học
tập.
Phụ huynh học sinh quan tâm, lo lắng hơn cho việc học tập của con em
mình. Thường xuyên theo dõi việc học tập, rèn luyện con em mình qua sổ tay cá
nhân và bảng đánh giá xếp loại hàng tháng. Có sự phản hồi kịp thời của phụ
huynh.
* Kết quả HKII, cuối năm:
Hạnh kiểm

Học lực

Tốt

Khá

T.Bình

Giỏi

Khá

T.Bình

Yếu

Kém

18/43

22/43

3/43

0

10/43

31/43

2/43

0

6,97%

0%

23,3%

72,09%

4,7%

0%

41,86% 51,16%

- Kết quả thi TN THPT đạt 100%

- Có học sinh thi đậu ĐH: Nguyễn Hồng Thảo Linh, Trường ĐH Khoa Học Xã
Hội và Nhân Văn- TP HCM.
2. Kết quả thực hiện đề tài ở lớp 12C1 (2013- 2014)
Năm học (2013-2014) tiếp tục áp dụng phương pháp giáo dục theo hướng
“Xây dựng tập thể lớp tự quản” đối với học sinh lớp chủ nhiệm 12C1 năm học.
* Trước khi thử nghiệm:
Thực trạng tình hình lớp: Đây là năm học thực nghiệm đầu tiên về việc cho
các em chọn lớp học theo môn thi ĐH, đối với lớp 12C1 tổng hợp từ 12 lớp học kia
và môn tự chọn của lớp thuộc khối thi A1, D1.
Sĩ số đầu năm 43 học sinh, đến cuối tháng 10/2013 một học sinh chuyển
trường: Đinh Nhật Bảo.
Sĩ số thời điểm hiện tại của lớp 42 học sinh/ 28 nữ.
Trước tình hình thực tế nêu trên, chúng tôi nhận thấy đây là năm hết sức khó
khăn về cơng tác chủ nhiệm vì gần như các em đến từ những lớp khác nhau nên để
Trang 17


có được một tập thể lớp đồn kết và đồng thuận cao trong giáo dục đạo đức cũng
như phong trào học tập là khơng thể dễ dàng, đơn giản.
Vì vậy buộc GVCN phải có phương pháp giáo dục tích cực, hiệu quả. Đặc
biệt là công tác tiếp cận, gần gũi, tìm hiểu tâm lý, sở trường của mỗi học sinh,
động viên khuyến khích để các em nhanh chóng hịa vào phong trào chung của lớp,
tạo được một tập thể lớp với những học sinh năng động, đoàn kết, vững mạnh.
* Kết quả sau khi thử nghiệm:
Với sự quan tâm, hướng dẫn nhiệt tình của GVCN, đăc biệt là đã bầu ra
được Ban CSL, Ban CHCĐ có năng lực, nhiệt tình cơng tác, xây dựng được một
tập thể tự quản có ý thức, trách nhiệm cao đã ngày một đưa phong trào lớp đi lên,
đứng ở tốp đầu trong phong trào thi đua của trường.
Sau đây là một số minh chứng về kết quả hoạt động tự quản của lớp 12C1
năm học 2013-2014.

* Kết quả HKI:
Hạnh kiểm

Học lực

Tốt

Khá

T.Bình

Giỏi

Khá

T.Bình

Yếu

Kém

17/42

22/42

3/42

0

9/42

29/42

4/42

0

40,5%

52,4%

7,1%

0%

9,52%

0%

21,43% 69,05%

- Lớp được trường khen về mặt học tập.
- Hoạt động phong trào khác của lớp:
+ Tham gia HKPĐ cấp trường:
100% học sinh tham dự.
100% tham gia tất cả các môn thi đấu.
Kết quả: Đồn Thái Phi - đạt giải Nhì - mơn Taekwondo
Giải Nhất môn Kéo co.
+ Thi học sinh giỏi tỉnh bảng B:
Kết quả: Lâm Thị Mỹ Giang: 9,5 điểm- môn văn.

Phùng Thị Cẩm Loan: 12 điểm – Giải Khuyến khích - môn Văn.
+ Tham gia hội trại xuân:
Kết quả: Giải Nhất: Thi Múa.
Giải Nhất: Thi Ăn chuối.
Giải Nhì : Thi Trại đẹp.
Giải Nhì : Thi Kéo co.
Trang 18


+ Tham gia cuộc thi:Tìm hiểu về HIV/AIDS có 2 học sinh tham gia trong số 3
học sinh của đội: Hà Thị Mỹ Quyên, Phạm Thị Thúy Vân, thuộc đội chơi mang tên
SOS và đạt giải nhì đội.
+ Tình trạng đi học trễ, bỏ học, trốn tiết không xảy ra.
+ Đối tượng học sinh cá biệt của lớp có tiến bộ rõ rệt.
Nguyễn Quang Phát: Vắng nhiều - Lí do sức khỏe yếu.
Biện pháp: Trao đổi với PHHS tìm hiều nguyên nhân.
Kết quả hiện tại: Khắc phục được tình trạng vắng học, học tập có tiến bộ.
Lê Văn Tú: Vắng học nhiều
Lí do: Giao du, kết bạn với HS ngồi trường học.
Biện pháp: Phối hợp PHHS, động viên nhắc nhở, phân công học sinh khá
giỏi trong lớp quan tâm, giúp đỡ
Kết quả: Khắc phục được tình trạng vắng học, có tiến bộ trong học tập.
* Kết quả HKII:
Hạnh kiểm

Học lực

Tốt

Khá

T.Bình

Giỏi

Khá

T.Bình

Yếu

Kém

21/42

20/42

1/42

0

15/42

26/42

1/42

0

50%

47,6%

2,4%

0%

35,7%

61,9%

2,4%

0%

- Xếp loại thi đua nề nếp: Vị thứ 3 - khối 12
Đăng kí thực hiện chương trình hành động học tập và làm theo tấm gương
đao đức Hồ Chí Minh.
Chuyên đề năm 2014: Nêu cao tinh thần trách nhiệm, chống chủ nghĩa cá
nhân, nói đi đơi với làm.
Đối với học sinh lớp chủ nhiêm tơi đề ra chương trình hành động cụ thể như
sau:
- Tăng cường theo dõi, đôn đốc, nhắc nhở học sinh thực hiện tốt nề nếp và
tích cực học tập để đạt kết quả cao trong các kì thi sắp tới: Thi HKII, TN THPT,
đặc biệt là kì thi TS ĐH, CĐ.
- Giải pháp:
+ Nề nếp: Phát động phong trào làm sạch môi trường trước, trong và sau lớp học.
Thời gian: sáng thứ 7 hàng tuần (Trước giờ SH 15p).
+ Về học tập: Phát động thi đua, khen thưởng giữa cá nhân, tổ; giữa các đôi bạn
cùng tiến nhằm động viên, khuyến khích các em cố gắng phấn đấu để đạt được

thành tích cao hơn.
PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
I. KẾT LUẬN
Trang 19


1. Những bài học kinh nghiệm:
Cơng tác chủ nhiệm nói chung và xây dựng đội ngũ để thực hiện công tác tự
quản nói riêng là q trình xun suốt trong công tác giáo dục và đào tạo của
người giáo viên. Để có đội ngũ cán bộ lớp tự quản tốt, lớp học có ý thức tự quản
cao, GVCN phải biết vận dụng linh hoạt các kỹ năng xây dựng và bồi dưỡng đội
tự quản lớp. Để làm được điều này, không chỉ đơn thuần thông qua hoạt động học
tập trên lớp, các tiết sinh hoạt cuối tuần mà còn phải thông qua các hoạt động đa
dạng như: hoạt động văn hố văn nghệ, thể dục, lao động, cơng tác xã hội tự
nguyện như vệ sinh môi trường,...; đây là dịp để các em thể hiện sự thống nhất
giữa trí và đức giữa tình cảm và lý trí, giữa nhận thức và hành động , giúp các em
hiểu, yêu thương, giúp đỡ nhau hơn và cũng thông qua các hoạt động này các em
được giáo dục trong tập thể, bằng tập thể; hơn thế nữa các em cịn khẳng định được
mình trong tập thể.Và trên hết, thái độ, nhân cách, tình cảm của các em đối với xã
hội, với quê hương làng xóm,với cộng đồng ... sẽ hình thành và được sẻ chia.
Do đó, GVCN phải nắm vững nguyên tắc GD và có nghệ thuật tổ chức để
thu hút lớp học cùng tham gia một cách tự giác, tự kiểm tra đánh giá hoạt động
của mình một cách trung thực.
GVCN phải hiểu một cách đúng đắn vai trị vị trí và nhiệm vụ của hoạt động
tự quản trong việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh nhằm góp phần tích
cực vào việc thực hiện nhiệm vụ GD.
GVCN phải biết phối kết hợp các lực lượng trong, ngoài nhà trường cùng
tham gia kế hoạch này.
GVCN cần lập KH XD lớp học tự quản thật chi tiết, có tính khả thi, theo chủ
đề của năm học, triển khai qua các tháng, tuần sao cho phù hợp với đặc điểm tình

hình của nhà trường và lớp. KH phải được xây dựng cân đối, đều đặn, thường
xuyên trong suốt năm học, không để tồn động hay có khi bng lỏng; GVCN phải
chủ động định hướng công việc cần thực hiện, tránh hiện tượng “vỡ kế hoạch” hay
“đầu voi đuôi chuột”
Cuối năm học, chọn thời gian thích hợp, GVCN hội ý Ban cán sự lớp, rút
kinh nghiệm, thăm dò ý kiến, nguyện vọng của các em để có kế hoạch cho năm
sau.
2. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm:
Việc Xây dựng lớp học tự quản có tác dụng lớn trong việc GD nhân cách
học sinh. Cụ thể:
- Từ việc thực hiện tốt nội qui lớp, nội qui trường, các em sẽ có ý thức cao
trong việc chấp hành nghiêm chỉnh đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của
nhà nước, trở thành một công dân tốt cho xã hội, cho đất nước.
- Hình thành ý thức làm chủ bản thân, tránh dựa dẫm, thói quen ỷ lại vào
người khác.

Trang 20


- Giúp các em biết phân biệt việc xấu, việc tốt, những việc nên làm trong
cuộc sống. Từ đó các em biết đấu tranh chống những hành vi tiêu cực, sai trái ảnh
hưởng đến cộng đồng và xã hội.
- Giáo dục các em có trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, làng xóm và
đất nước
- Giáo dục các em tinh thần đoàn kết, kĩ năng hợp tác, làm việc theo nhóm
có hiệu quả cao.- Giáo dục các em ý thức phê và tự phê để mỗi ngày tiến bộ, biết
vươn lên trong cuộc sống.
3. Những khả năng ứng dụng :
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm này là tâm huyết của tơi trong nghề dạy học.
Tơi mong rằng nó sẽ giúp các giáo viên đồng nghiệp ít nhiều trong cơng tác chủ

nhiệm, góp phần nhỏ bé đẩy mạnh hiệu quả của công tác chủ nhiệm lớp. Đề tài
sáng kiến kinh nghiệm này khơng tránh khỏi những khiếm khuyết song nó vốn
chủ yếu xuất phát từ thực tiễn và đã được kiểm chứng bằng thực tiễn, khơng nặng
tính giáo điều sách vở nên tơi tin rằng nó có thể ứng dụng rộng rãi trong các lớp
học phổ thông từ THCS đến THPT.
II. NHỮNG KIẾN NGHỊ:
Với tư cách cá nhân của một giáo viên luôn đề cao tinh thần trách nhiệm
trong công việc giảng dạy cũng như chủ nhiệm, thông qua đề tài sáng kiến kinh
nghiệm về công tác chủ nhiệm này, tôi mạnh dạn đề xuất những mong muốn của
tôi nhằm mục đích nâng cao hiệu quả của cơng tác chủ nhiệm lớp nói riêng, của
cơng tác giáo dục nói chung.
+ Với giáo viên, cần có những hoạt động bồi dưỡng công tác chủ nhiệm như
bồi dưỡng thường xuyên về chuyên mơn; Cần tổ chức các hội nghị định kì, giao
lưu, trao đổi kinh nghiệm làm chủ nhiệm lớp của những giáo viên chủ nhiệm giỏi
để đưa chất lượng giáo dục toàn diện ngày cầng đi lên đáp ứng yêu cầu đổi mới và
không ngừng nâng cao chất lượng của ngành giáo dục hiện nay.
+ Với sinh viên sư phạm, cần có mơn học về phương pháp chủ nhiệm tách riêng
và dành quỹ thời gian xứng đáng cho môn học này thì sẽ giúp các thầy cơ mới ra
trường, vào nghề không bỡ ngỡ nhiều với công tác chủ nhiệm lớp như hiện nay.
+ Công tác chủ nhiệm thực sự là một nhiệm vụ rất quan trọng nhưng vất vả đòi
hỏi nhiều công sức, tâm huyết nên cần được chế độ ưu tiên, đãi ngộ hơn nữa.

Trang 21


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Luật giáo dục năm 2009 (Ban hành ngày 25/11/2009)
2. "Từ điển Tiếng Việt"
3. Điều lệ trường phổ thông (Ban hành theo Quyết định số 07/2007/QĐBGD&ĐT ngày 02/04/2007).
4. Sổ công tác giáo viên chủ nhiệm.

5. Sổ tay công tác giáo viên phổ thông.
6. Tài liệu tập huấn về công tác giáo viên chủ nhiệm trong trường THCS, THPT
của BGDĐT in ấn tháng 6 năm 2011.
7. Tài liệu tập huấn Giáo viên chủ nhiệm với công tác tư vấn tâm lý – giáo dục cho
học sinh THPT của Bộ Giáo dục và đào tạo – Hà nội 2013.
8. Một số vấn đề giáo dục Việt Nam đầu Thế kỉ XXI - Phạm Minh Hạc
(NXB giáo dục, Hà Nội 2010)
9. Giáo dục – quốc sách hàng đầu, tương lai của dân tộc – Phạm Văn Đồng
(NXB giáo dục 1999).
10. Một số Trang nguồn từ Internet.

Trang 22


PHỤ LỤC 1
KẾT QUẢ XẾP LOẠI THI ĐUA THEO THÁNG CỦA LỚP.
1. Biên bản sinh hoạt lớp.
2. Bảng điểm tổng hợp.
3. Danh sách khen thưởng và xử lý vi phạm.

Trang 23


Trang 24