SKKN MỘT SỐ BIỆN PHÁP BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP CHO GIÁO VIÊN

.
Phòng Gd&T Lệ Thủy Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt nam
Trờng Tiểu học đại phong
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc.

sáng kiến
cải tiến kỹ thuật
Một số biện pháp
bồi dỡng năng lực tổ chức hoạt động
trên lớp cho giáo viên

Họ và tên: võ thị lí
Hiệu trởng Tiểu học Đại Phong
1
MT S BIN PHP BI DNG NNG LC T CHC HOT
NG TRấN LP CHO GIO VIấN
I- Đặt vấn đề:
Ngời thầy giáo giữ một vai trò quyết định đối với quá trình dạy và học, một
lực lợng có chức năng đặc biệt chi phối và định hớng cho nguồn nhân lực tơng
lai của đất nớc. Giáo viên thông qua các hoạt động giảng dạy và giáo dục góp
phần cung cấp những kiến thức, kỹ năng cơ bản cần thiết cho HS, đồng thời
cũng chính giáo viên là ngời có ảnh hởng rất lớn đối với quá trình hình thành
nhân cách của các em. Phát huy những khả năng sáng tạo cũng nh giúp trẻ phát
triển t duy trong một môi trờng học tập đổi mới thực sự. Vậy làm thế nào để ng-
ời GV thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình ? Một trong những giải pháp
quan trọng mang tính quyết định là đổi mới phơng pháp dạy học.
Đổi mới phơng pháp dạy học ở cấp Tiểu học đang trở thành một phong trào
rộng lớn, góp phần quan trọng trong việc hình thành những cơ sở ban đầu về
nhân cách của lớp ngời lao động mới, chủ động sáng tạo, có nhu cầu phơng pháp
tự học để thích ứng những đổi mới đang diễn ra của đất nớc trong giai đoạn
CNH - HĐH. Chính vì vậy đòi hỏi mỗi một GV trong mỗi tiết dạy trên lớp, bằng

tài nghệ s phạm của mình để tổ chức, hớng dẫn, điều hành mọi hoạt động đối với
học sinh, làm cho tất cả các em đều đợc hoạt động, độc lập suy nghĩ, đợc tìm tòi
để chiếm lĩnh kiến thức và biết vận dụng, thực hành luyện tập có kết quả cao.
Với định hớng đổi mới phơng pháp dạy học là làm cho tiết học nhẹ nhàng
hơn, tự nhiên hơn và có chất lợng hơn. Dạy học hớng tập trung vào HS. Từ định
hớng đó, trong quá trình lên lớp ngời GV phải thể hiện rõ vai trò là ngòi tổ chức,
hớng dẫn và điều hành các hoạt động học tập của HS. Vấn đề đặt ra cho những
2
ngời làm công tác quản lý, chỉ đạo, nhất là Hiệu trởng trờng Tiểu học cần phải đi
sâu xây dựng, bồi dỡng các biện pháp kỹ thuật, giúp GV nắm đầy đủ và thể hiện
một cách vững vàng mang lại hiệu quả cao trong quá trình dạy học.
II / Thực trạng tình hình dạy học ở tr ờng TH Đại Phong .
Cùng với các trờng Tiểu học trong toàn huyện, những năm qua Phong trào
đổi mới phơng pháp dạy học ở trờng TH Đại Phong đợc đẩy mạnh và có những
kết quả đáng khích lệ. Nhiều GV đã mạnh dạn thực hiện các phơng pháp dạy
học hiện đại kết hợp với các phơng pháp dạy học truyền thống, đa các hình thức
dạy học theo nhóm, học cá nhân, học ở hiện trờng, tổ chức các trò chơi học
tập , bớc đầu đã tạo ra đợc Bộ mặt mới, sức sống mới, những kết quả nhất
định về chất lợng và hiệu quả giảng dạy trong trờng học.
Tuy nhiên, nhiều giáo viên vẫn có nhiều tiết dạy hiệu quả cha cao, cha định
hình rõ về những biện pháp kỹ thật trong việc thể hiện vai trò của thầy giáo là
ngời tổ chức, hớng dẫn, điều hành các hoạt động của HS. Những hạn chế của
giáo viên thờng biểu hiện ở các mặt sau:
- Kế hoạch lên lớp thiếu rõ ràng, cha hoạch định đợc hoạt động của thầy và
trò ở trên lớp theo từng phần nội dung của tiết học.
- Giao việc cho học sinh thiếu cụ thể, cha rõ ngời, rõ việc, không có mục
đích rõ ràng, thiếu chú ý đến một số học sinh yếu trong lớp. Hiện tợng sử dụng
học sinh khá giỏi làm thay công việc cả lớp là phổ biến.
- Giao việc thiếu sự hớng dẫn, tiếp sức của giáo viên nên dễ tạo ra sự ồn ào.
không có hiệu quả do học sinh bất cập trớc công việc đợc giao.

- Thiếu biện pháp quản lý, kiểm soát quá trình học tập của từng học sinh
hoặc tùng nhóm một cách chặt chẽ. Cha có hình thức phù hợp để đánh giá kết
quả học tập của học sinh.
- Sử dụng phơng tiện, đồ dùng thiết bị dạy học còn lúng túng cha đúng lúc,
đúng chỗ, hiệu quả cha cao.
3
Từ những yếu tố trên làm cho nhiều tiết học diễn ra còn nặng nề, thiếu tự
nhiên, hiệu quả tiết học bị hạn chế.
Qua 55 tiết dự giờ ở học kỳ I năm học 2007 2008 cho thấy:
* Số tiết dạy đạt yêu cầu từng mặt về vai trò của giáo viên nh sau.
* Số tiết đợc dự: 55 tiết
Trong đó: + Vai trò tổ chức: 30 tiết
+ Vai trò hớng dẫn: 32 tiết
+ Vai trò điều hành: 34 tiết
Từ kết quả đó, số tiết khá và tốt chỉ đạt 50% trong số các tiết đã dự.
III - Những biện pháp bồi d ỡng năng lực hoạt động
trên lớp cho giáo viên .
Để bồi dỡng năng lực tổ chức hoạt động trên lớp cho giáo viên, trong đó
xác lập đợc các kỹ thuật cơ bản về dạy học theo yêu cầu giáo viên là ngời tổ
chức, hớng dẫn và điều hành các hoạt động học tập của học sinh, đợc sự chỉ đạo
của Hội đồng chuyên môn và các đồng chí chuyên viên Phòng Giáo dục, tôi đi
sâu bồi dỡng những nội dung công việc của GV trong mỗi chức năng đó và tổ
chức các hình thức bồi dỡng nh sau:
1/ Xác định rõ những nội dung công việc hoạt động trên lớp.
1.1/ Nội dung công việc của Ngời tổ chức.
Trớc hết mỗi giáo viên phải hoạch định tổng thể mục đích bài học, những
vấn đề cần chuẩn bị cho bài học, phân chia tiết học thành các phần, các công
việc một cách cụ thể.
Về hoạt động của thầy và trò: Cần chuẩn bị đầy đủ nội dung công việc cần
giao cho học sinh theo nhóm hoặc cá nhân hoặc toàn lớp một cách cụ thể theo

từng phần của tiết học (rõ ngời, rõ việc).
Chẳng hạn, trong bớc kiểm tra bài cũ: gọi HS lên bảng (3 em) làm 3 bài tập.
4
Học sinh 3 dãy bàn theo dõi hoặc cùng làm bài tập bằng bảng con ứng với
bạn cùng dãy hoặc nghe giáo viên kiểm tra miệng trực tiếp hoặc tự kiểm tra vở
bài tập lẫn nhau theo từng nhóm một.
Bớc dạy bài mới: Có thể giáo viên cho học sinh học cá nhân, theo nhóm
hoặc toàn lớp tiếp cận SGK, tài liệu, tranh vẽ bằng hệ thống câu hỏi. Với sự phân
công rõ ràng phù hợp với năng lực, trình độ từng đối tợng HS, đảm bảo nguyên
tắc: Tất cả HS đều đợc làm việc, đều có nhiệm vụ cụ thể, biết độc lập suy nghĩ,
hợp tác cùng nhau tìm ra kiến thức mới theo yêu cầu bài học.
- Tổ chức cho HS trao đổi, thảo luận, và đánh giá kết quả, rút ra kết luận để
nắm chắc kiến thức trọng tâm từng phần bài học.
1.2/ Nội dung công việc của Ngời hớng dẫn.
Trên cơ sở phân công, giao việc ngời GV cần có sự hớng dẫn, gợi ý, tiếp sức
cần thiết phù hợp với trình độ năng lực từng đối tợng, từng cá nhân hoặc từng
nhóm. Việc hỡng dẫn có thể xuất phát từ bài mẫu hoặc có thể lựa chọn nội dung
phần bài học mà HS gặp khó khăn trong quá trình phát hiện, khám phá kiến thức
để HS khỏi vấp vào tình trạng bất cập. Trên cơ sở đó, gây đợc hứng thú cho HS
học tập.
Việc hớng dẫn tiếp sức cho HS có thể sử dụng các hình thức và mức độ
khác nhau. Có thể do GV đặt câu hỏi gợi ý. Có thể GV gợi ý hoặc sử dụng HS
khá, giỏi tiếp sức cho HS yếu (nhng không làm thay).
1.3/ Nội dung công việc của Ngời điều hành.
Để thực hiện nhiệm vụ của từng HS hoặc từng nhóm HS đợc diễn ra có nề
nếp, đảm bảo tiến độ hoàn thành trong một khoảng thời gian cho phép. Đồng
thời kết quả học tập của HS đợc đánh giá, động viên khích lệ kịp thời đồi hỏi ng-
ời thầy giáo phải thể hiện rõ Ngời điều hành các hoạt động của các em.
Với vai trò Ngời điều hành cần thể hiện rõ các việc làm sau:
5

- Định rõ quy trình thao tác, công việc các bớc một cách cụ thể, rõ ràng.
Kiểm soát đợc quá trình thao tác của từng HS và từng nhóm HS.
- Điều chỉnh sự lệch lạc, sai sót của HS một cách kịp thời, chủ động về thời
gian để đảm bảo thời lợng của bài học.
- Đánh giá kết quả học tập của học sinh theo hớng đổi mới với các hình
thức GV đánh giá, HS tự đánh giá hoặc HS tự đánh giá lẫn nhau.
Kết hợp với việc dạy cho cả lớp với dạy từng HS. Thông qua một số HS để
dạy cho cả lớp. Cá biệt hoá trong dạy học. Luôn tạo ra không khí thi đua trong
lớp học làm cho HS vui học, thích học.
Để thể hiện rõ vai trò của thầy giáo là ngời tổ chức, hớng dẫn và điều hành
các hoạt động học tập của HS, đòi hỏi GV cần phối hợp và vận dụng nhuần
nhuyễn, linh hoạt các phơng pháp dạy học.
2/ Tổ chức hình thức bồi dỡng.
2.1/ Thiết kế giờ dạy.
Mỗi tuần, mỗi khối lớp đợc giao soạn một bài. Bài soạn là bài điển hình
trong các môn học. Bài soạn đợc thể hiện đầy đủ các nội dung nh đã nêu trên có
nghĩa phải thể hiện rõ vai trò tổ chức, hớng dẫn, điều hành của GV khi lên lớp.
Trong các giờ sinh hoạt chuyên môn, ngời đợc phân công chuẩn bị bài soạn
trình bày, bảo vệ thiết kế của mình. Tổ góp ý, xây dựng để có một giáo án hoàn
chỉnh đạt yêu cầu đề ra.
2.2/ Tổ chức thao giảng.
Giáo viên đợc phân công bài soạn, sau khi đợc tổ góp ý, bổ sung, tu chỉnh
lại, thể hiện bằng một giờ lên lớp cụ thể.
Giáo viên trong tổ dự giờ, đối chiếu với thiết kế để đánh giá tiết dạy, rút
kinh nghiệm từ những u, khuyết điểm.
Hai khâu này đợc thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ trong quy trình bồi dỡng
giờ dạy.
6
2.3/ Tổ chức hội thảo chuyên đề.
Hội thảo chuyên đề về năng lực tổ chức hoạt động trên lớp có thể tổ chức

trong trờng hoặc liên trờng. Đây là dịp để tất cả GV cùng trao đổi, thảo luận về
các biện pháp kỹ thuật tổ chức hoạt động trên lớp mà GV cho là có hiệu quả
nhất. Thông qua đó GV có nhiều kinh nghiệm về:
- Năng lực tổ chức cho HS chiếm lĩnh tri thức.
- Năng lực tổ chức quan sát.
- Năng lực hớng dẫn HS thực hành.
- Năng lực đánh giá, nhận xét.
- Năng lực sử dụng các phơng tiện ĐDDH.
- Cách thức tổ chức các trò chơi, tiểu phẩm để củng cố kiến thức bài học
2.4/ Phát huy vai trò nòng cốt của GV dạy giỏi trong nhà trờng để dạy thể
nghiệm chuyên đề và giúp đỡ, kèm cặp GV có năng lực yếu. Đây là việc làm th-
ờng xuyên đợc tổ chuyên môn quan tâm và chỉ đạo một cách cụ thể. Gv yếu có
thể học hỏi nhiều ở GV có tay nghề vững hơn và họ tự tin hơn khi đợc đồng
nghiệp hớng dẫn giúp đỡ.
2.5/ Đẩy mạnh phong trào tự bồi dỡng của GV, coi đây là biện pháp chính
để nâng cao năng lực tổ chức hoạt động trên lớp bằng cách Gv yếu dự giờ GV
khá, giỏi, tự thiết kế bài dạy và lên lớp, mời bạn cùng đến dự Qua từng tiết dạy
GV có thể tự rút ra kinh nghiệm cho mình ở các khâu: Thiết kế bài học, định rõ
phơng pháp và hình thức dạy học cho từng phần nội dung của bài, cách hớng
dẫn, điều hành của GV giúp HS chiếm lĩnh kiến thức và cách thức tổ chức tiết
học nh thế nào để có hiệu quả cao.
III. Những kết quả.
Với những kỹ thuật đợc xác lập, đợc thể hiện trên nhiều tiết dạy với nhiều
bộ môn khác nhau, thông qua các hình thức bồi dỡng tại trờng TH Đại phong đã
giúp cho GV lên lớp có phong cách nhẹ nhàng hơn, tự nhiên hơn và ngày càng
7
có chất lợng hơn. Qua 72 tiết dự giờ ở học kỳ II Năm học 2007-2008 cho thấy
năng lực tổ chức hoạt động trên lớp của GV đã có những tiến bộ rõ rệt, cụ thể:
- Số tiết dự giờ: 72 tiết
Trong đó: + Vai trò tổ chức: 60 tiết

+ Vai trò hớng dẫn: 56 tiết
+ Vai trò điều hành: 62 tiết
Chính vì thế tỷ lệ các tiết khá giỏi qua dự giờ cũng đợc đánh giá cao hơn.
Trình độ tay nghề của GV đợc nâng cao hơn so với những năm học trớc.
Qua kết quả kiểm tra đánh giá giáo viên theo Chuẩn NNGVTH có 9/13 đ/c
xếp loại tốt, 4/12 xếp loại khá
Kết luận.
Có thể rút ra bài học kinh nghiệm từ công tác bồi dỡng đội ngũ nh sau:
- Muốn nâng cao năng lực tổ chức hoạt động trên lớp cho GV trớc hết phải
đi sâu thiết lập các kỹ thuật dạy học một cách cụ thể trên cơ sở đó mới giúp Gv
lĩnh hội, nắm bắt và vận dụng một cách có hiệu quả phơng pháp dạy học.
- Tổ chức nhiều hình thức bồi dỡng đội ngũ trong đó chú trọng khâu thiết
kế bài học đến việc thực thi giảng dạy trên lớp, rút kinh nghiệm một cách
nghiêm túc sau hai khâu quan trọng này ( chú ý các kỹ thuật dạy học ).
- Phát huy vai trò của GV giỏi, GV nồng cốt trong chuyên môn của nhà tr-
ờng nhằm giúp đỡ bồi dỡng GV yếu về năng lực tổ chức hoạt động trên lớp.
- Một trong những giải pháp quan trọng, thờng xuyên và có ý nghĩa thiết
thực, quyết định chất lợng dạy học mà mỗi cán bộ quản lý giáo dục phải coi
trọng đúng mức đó là: Không ngừng nâng cao ý thức tự bồi dỡng của mỗi một
GV trong nhà trờng. Công tác tự bồi dỡng, tự rèn luyện năng lực s phạm để có
tay nghề cao trở thành một yêu cầu không thể thiếu đợc của mỗi giáo viên và
ngời cán bộ quản lý giáo dục. Đồng thời, bồi dỡng năng lực dạy học trên lớp th-
8
ờng xuyên của mỗi nhà trờng là nhiệm vụ quan trọng, thiết thực để nâng cao kỹ
năng s phạm cho đội ngũ nhằm đáp ứng yêu cầu mới của Giáo dục phổ thông
hiện nay.
Phong Thuỷ, ngày 18 tháng 10 năm 2008
Ngời viết

Võ Thị Lý

9