SKKN Một vài kinh nghiệm tổ chức hoạt động học tập theo nhóm trong giảng dạy lịch sử tại Trung tâm GDTX - DN Thành phố

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
TRUNG TÂM GDTX-DN THÀNH PHỐ
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT VÀI KINH NGHIỆM TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG
HỌC TẬP THEO NHÓM TRONG GIẢNG DẠY LỊCH SỬ
TẠI TRUNG TÂM GDTX-DN THÀNH PHÔ
Giáo viên : Hoàng Thị Oanh
Tổ : Văn Hóa
Đơn vị : Trung tâm GDTX-DN Thành phố
SKKN bộ môn: Lịch sử
1
Năm học : 2011-2012
PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong thời đại ngày nay, kỹ năng làm việc theo nhóm là một trong những tố chất
quyết định sự thành công của học sinh sau khi tốt nghiệp THPT và vào đại học. Do
vậy, việc trau dồi kỹ năng làm việc nhóm cho học sinh là một trong những yêu cầu
quan trọng của giáo dục ở tất cả các cấp học.
Dạy học theo nhóm là một phương pháp giảng dạy trong đó người dạy sẽ tổ
chức người học thành những nhóm nhỏ để thực hiện các hoạt động như thảo luận,
đóng vai, giải quyết vấn đề, Mỗi thành viên không chỉ có trách nhiệm thực hiện các
hoạt động của nhóm mà còn phải có trách nhiệm hợp tác, giúp đỡ các thành viên trong
nhóm hoàn thành các nhiệm vụ được giao. Đây là một phương pháp giảng dạy khá ưu
việt, cho phép rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm cho học sinh hiện đang được áp dụng
rộng rãi cho nhiều môn học và trong nhiều trường phổ thông, đại học trong nước và
trên thế giới.
Trong những năm qua, ngành giáo dục đã không ngừng đổi mới và nâng cao
chất lượng dạy học, tuy nhiên chất lượng của bộ môn lịch sử dường như chưa có biến
chuyển tích cực. Đặc biệt, trong các trung tâm GDTX-DN bộ môn này đang còn gặp
nhiều khó khăn , vướng mắc do nhiều yếu tố khách quan và chủ quan
Dạy học lịch sử từ xưa đến nay không ai phủ nhận vai trò của giáo viên trong
việc lĩnh hội và truyền thụ kiến thức đến với học sinh, thậm chí việc học sinh có yêu

thích bộ môn này hay không người thầy cũng có một vai trò vô cùng quan trọng. Tuy
nhiên trong thời đại bùng nổ trông tin và những thành quả quan trọng đạt được từ
những tiến bộ quan trọng của khoa học cộng nghệ, nhiều phương pháp dạy học truyền
thống đang dần mất đi vị thế và vai trò. Thay vào đó là những phương pháp mang
nhiều yếu tố tích cực khuyến khích người học tự nghiên cứu, chủ động và sáng tạo.
một trong những phương pháp đó là dạy học theo nhóm được áp dụng vào bộ môn
lịch sử.
Do hạn chế của nền giáo dục phổ thông ở nước ta, nhiều học sinh mới vào
trường THPT tỏ ra khá rụt rè, thụ động, thờ ơ với sinh hoạt nhóm, sinh hoạt tập thể
2
đặc biệt là học sinh tại các trung tâm GDTX. Do vậy, tôi chọn phương pháp dạy học
theo nhóm nhỏ áp dụng cho bộ môn lịch sử tại trung tâm GDTX thành phố trong năm
học 2011-2012.
PHẦN II : GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1.Cơ sở lí luận
Hoạt động theo nhóm là hình thức học tập mới mẻ, ưu điểm lớn nhất là giúp học sinh
có cơ hội học hỏi lẫn nhau, khuyến khích động viên chia sẻ ý kiến, ý tưởng của mình.
Từ đó tạo dựng cho học sinh lòng tin và các mối quan hệ bạn bè thầy trò gần gũi, thân
thiết. Khi học tập theo nhóm, học sinh cần chú ý ngồi đúng vị trí nhóm được phân
chia, lắng nghe ý kiến mọi người trong nhóm, đóng góp ý tưởng cho hoạt động của
nhóm, gánh vác chia sẻ các nhiệm vụ cần làm, tôn trọng ý kiến và sự góp ý của các
nhóm khác trong lớp. Hoạt động nhóm thường có các hình thức như: thảo luận, thuyết
trình, đóng vai…
Khái niệm dạy học theo nhóm
Trên cơ sở những quan niệm khác nhau, chúng tacó thể hiểu: ''Dạy học theo
nhóm nhỏ là phương pháp dạy học trong đó GV sắp xếp HS thành những nhóm nhỏ
theo hướng tạo ra sự tương tác trực tiếp giữa các thành viên, mà theo đó HS trong
nhóm trao đổi, giúp đỡ và cùng nhau phối hợp làm việc để hoàn thành nhiệm vụ chung
của nhóm''.
Định nghĩa này nhấn mạnh một số điểm sau:

- Dạy học theo nhóm ở đây được coi là một phương pháp dạy học.
- Những người tham gia trong nhóm phải có mối quan hệ tương hỗ, giúp đỡ và phối
hợp lẫn nhau. Nói cách khác là tồn tại tương tác "mặt đối mặt" trong nhóm HS.
- HS trong nhóm cùng thực hiện nhiệm vụ chung. Điều này đòi hỏi trước tiên là phải
có sự phụ thuộc tích cực giữa các thành viên trong nhóm. Mỗi thành viên trong nhóm
cần hiểu rằng họ không thể trốn tránh trách nhiệm, hay dựa vào công việc của những
người khác. Trách nhiệm cá nhân là then chốt đảm bảo cho tất cả các thành viên trong
nhóm thực sự mạnh lên trong học tập theo nhóm.
2. Thực trạng vấn đề
3
- Học sinh trung tâm GDTX thành phố đầu vào thấp sau khi đã sàng lọc
qua các trường phổ thông trên địa bàn thành phố, do nhiều nguồn tuyển chọn
khác nhau khác nhau…
- Đa số học sinh vào trung tâm đều tự ti vì cho rằng mình học ở trung
tâm GDTX bị xã hội xem thường nên chán nản, không say mê học tập.
- Phần lớn học sinh coi lịch sử là môn phụ, nên không đầu tư thời gian
cho môn này.
- Do chương trình sách giáo khoa hiện nay nặng, số tiết ít mà sự kiện
chuyển tải đến học sinh quá nhiều, nhiều sự kiện, nhiều ngày tháng khó
nhớ…
- Học sinh không tìm thấy niềm vui trong việc tiếp tục theo học tại
trung tâm, có tâm lí chán nản, ỷ lại, dựa dẫm…
Đối với giáo viên
- Do số lớp ở trung tâm ít , mỗi khối chỉ có một lớp nên giáo viên, giáo
viên không có điều kiện để rút kinh nghiêm trong tiết dạy mà phải đợi đến
năm sau.
- Do trình độ nhận thức của học sinh của trung tâm còn nhiều hạn chế,
nên việc đổi mới phương pháp giảng dạy nhiều khi còn gặp nhiều khó khăn-
thường không kịp thời gian trong trương trình.
- Thiết bị ứng dụng dạy công nghệ thông tin chưa đầy đủ, cơ sở vật

chất còn nghèo nàn, không có phòng chức năng.
- Đa số các giáo viên thường xuyên thấy mình bị phân biệt đối xử,
không được coi trọng như giáo viên phổ thông….
Nhằm nâng cao hiệu quả dạy học môn lịch sử tại trung tâm GDTX-DN thành
phố, năm học qua tôi đã áp dụng phương pháp học tập theo nhóm và bản thân tôi
cũng rút ra một số kinh nghiệm của bản thân trong quá trình dạy ở TTGDTX.
Đây cũng là quá trình học hỏi từ đồng nghiệp, tự mày mò nghiên cứu từ
phương pháp dạy cũ (GV làm trung tâm) sang phương pháp đổi mới (HS làm
trung tâm) đồng thời áp dụng từ lí luận dạy học theo nhóm nhỏ vào thực tiễn
3.Giải pháp và tổ chức hoạt động nhóm
a. Tổ chức, quản lý hoạt động nhóm
4
Do vậy, ngay từ giờ học đầu tiên của môn học, tôi đã động viên, khuyến khích
học sinh tự tin, mạnh dạn thể hiện mình. Bên cạnh đó, để học sinh thực sự tự giác, tích
cực tham gia hoạt động nhóm (HĐN), cần hình thành cho học sinh nhận thức đúng đắn
rằng mục tiêu của HĐN không phải chỉ để nâng cao điểm số mà là giúp học sinh nắm
vững kiến thức môn học, phát triển năng lực cá nhân, rèn luyện kỹ năng giao tiếp, kỹ
năng xã hội thông qua sự hợp tác, nhờ đó đáp ứng tốt hơn yêu cầu hiện nay của xã hội
về nguồn nhân lực. Trong tiết học đầu tiên của chương trình, tôi thông báo cho học
sinh kế hoạch, phương thức tổ chức và đánh giá HĐN.
- Phân nhóm: Việc phân nhóm cần thực hiện sao cho GV có thể theo dõi, đánh
giá HĐN nhưng đồng thời cũng đảm bảo phát huy tính tích cực của mỗi học sinh. Về
lý thuyết, một nhóm lý tưởng nhất gồm 4 - 6 thành viên. Trong thực tế, tùy theo quỹ
thời gian môn học và quy mô lớp học, GV có thể thay đổi linh hoạt. Với quy mô lớp
30 - 40 học sinh ở trung tâm, tôi có thể cho sử dụng hình thức thảo luận nhóm nhỏ
(trong cùng 1 bàn hay 2 bàn kề nhau). Với lớp đông, một nhóm có thể gồm 3- 4 bàn
gộp lại. Những tiết học đầu tiên, sự phân nhóm có thể mang tính ngẫu nhiên. Tuy
nhiên, sau đó tôi sẽ điều chỉnh sao cho có sự cân bằng trình độ, năng lực học tập giữa
học sinh các nhóm với nhau, nhằm thúc đẩy mối quan hệ hợp tác, giúp đỡ lẫn nhau
trong học tập giữa các thành viên trong nhóm.

- Quản lý: Tôi trực tiếp chỉ định nhóm trưởng điều hành và thư ký ghi chép nội
dung thảo luận, mức độ tham gia của các thành viên trong nhóm. Việc phân công này
cần thay đổi linh hoạt để mỗi học sinh đều có thể phát huy vai trò cá nhân. Đồng thời
giao nhiệm vụ cho các nhóm và theo dõi để có thể giúp đỡ, điều chỉnh kịp thời hoạt
động của mỗi nhóm đi đúng hướng và đánh giá chính xác về sự đóng góp của mỗi cá
nhân cũng như hoạt động chung của cả nhóm. Sau mỗi buổi học, tôi yêu cầu học sinh
đánh giá các hoạt động mà họ đã tham gia để có những điều chỉnh cần thiết cho các
hoạt động tiếp theo.
- Bố trí thời gian: HĐN cần diễn ra thường xuyên và xen kẽ với hoạt động thuyết
giảng của GV (chẳng hạn cuối một tiết giảng, sau khi kết thúc một chủ đề hay trước
khi chuyển sang một chủ đề mới). Điều này sẽ giúp học sinh đỡ nhàm chán và GV kịp
thời nắm bắt mức độ tiếp thu của học sinh, từ đó định hướng điều chỉnh, bổ sung kiến
thức, tài liệu tham khảo cho học sinh.
5
b. Thiết kế hoạt động nhóm
Cần thiết kế HĐN sao cho mọi thành viên trong nhóm đều phải nổ lực không chỉ
vì thành tích cá nhân mà còn vì thành công của cả nhóm. Một HĐN được xem là thiết
kế tốt nếu nhiệm vụ của nhóm sẽ không được hoàn tất khi thiếu sự đóng góp của bất
kỳ thành viên nào trong nhóm.
Sau đây là một số hình thức HĐN trên thực tế tôi đã và đang được áp dụng trong
giảng dạy môn lịch sử trong thời gian qua:
- Bài tập nhóm: Tùy theo mức độ dễ hay khó của bài tập mà GV có thể yêu cầu
các nhóm học sinh giải quyết ngay tại lớp (các câu hỏi, bài tập ứng dụng trực tiếp kiến
thức của một tiết giảng) hay sau khi đã nghiên cứu tài liệu, hệ thống hóa kiến thức ở
nhà (các câu hỏi, bài tập mang tính tổng hợp, hệ thống hóa kiến thức,…).
- Thảo luận nhóm: Để tạo hứng thú cho học sinh, vấn đề thảo luận nên gần với
thực tiễn cuộc sống và yêu cầu năng lực tư duy bậc cao hơn (phân tích, tổng hợp, đánh
giá). Do vậy, vấn đề thảo luận thường được đặt ra sau khi kết thúc một chương hay
một học phần.
- Seminar: Trong phương pháp này, GV yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức môn

học để giải quyết một vấn đề thực tiễn nào đó, qua đó giúp Học sinhphát triển năng lực
nhận thức bậc cao (tổng hợp, phân tích, phê phán, khám phá) đồng thời rèn luyện kỹ
năng giải quyết vấn đề, kỹ năng giao tiếp (biết diễn đạt, trình bày và bảo vệ quan điểm
của mình, biết kiềm chế và lắng nghe,…).
c. Đánh giá hoạt động nhóm
Để đánh giá hoạt động nhóm của học sinh đạt hiệu quả, bản thân tôi nhận thấy
cần phải tuân thủ một số nguyên tắc sau:
- Không nên tranh thủ làm việc riêng khi học sinh đang thảo luận, vì như vậy học
sinh sẽ không tập trung vào hoạt động.
- Di chuyển, quan sát toàn bộ lớp để giám sát được mọi hoạt động.
- Lắng nghe quá trình trao đổi của học sinh trong nhóm. Từ đó tôi có thể có
những phát hiện thú vị và khả năng đặc biệt của từng em, hướng thảo luận của từng
nhóm để điều chỉnh kịp thời.
- Quan sát để xem có học sinh nào “đứng bên lề” hoạt động không? Nếu có, tôi
tìm cách đưa các em vào không khí chung của nhóm.
6
- Nhận biết bầu không khí xem các nhóm hoạt động “thật” hay “giả”. Có khi vấn
đề tôi đặt ra là nguyên nhân gây nên sự thay đổi không khí hoạt động của nhóm.
Nếu vấn đề quá khó học sinh không đủ khả năng giải quyết, ngược lại vấn đề quá
dễ khiến học sinh không có gì phải làm. Cả hai trường hợp này đều có thể làm
giảm đi độ “nóng” của bầu không khí trong lớp. Lúc này tôi cần có sự điều chỉnh
kịp thời.
- Khen ngợi và khuyến khích, gợi ý nếu thật sự cần thiết. Nếu các nhóm hoạt
động tốt tôi nên bộc lộ sự hài lòng, đó là dấu hiệu cho học sinh thấy rằng các em
đang đi đúng hướng và cứ đi tiếp.
- Nhắc thời gian để các nhóm hoàn thành phần hoạt động của mình đúng thời gian
quy định.
Kết thúc hoạt động nhóm là phần quan trọng nhất cần tiến hành qua ba bước:
+ Một em thay mặt nhóm báo cáo lại kết quả thảo luận của nhóm. Có thể trình
bày dưới hình thức nói, viết hoặc kết hợp cả hai.

+Thảo luận và trao đổi ý kiến chung có liên quan tới những gì vừa trình bày. Sau
khi đại diện các nhóm trình bày, tôi cho cả lớp góp ý. Có thể xem đây là một “nhóm
đặc biệt”. Chính lúc này tôi có cơ hội xem xét đánh giá chính xác nhất khả năng của
từng nhóm. Từng cá nhân qua độ “sắc bén” của những góp ý và những lời phản biện.
+Tôi tóm tắt lại tất cả các điểm chính và làm rõ bất kì điểm nào còn khác nhau về ý
kiến. Tôi chốt lại các ý kiến đưa ra định hướng đúng những vấn đề học sinh cần nhớ
sau khi thảo luận. Có thể cho học sinh ghi chép vào tập.
Để tránh tình trạng ỷ lại, chây lười của một số học sinh trong HĐN, cần đánh giá
kết quả HĐN không chỉ dựa trên thành tích chung của cả nhóm mà còn dựa trên sự
đóng góp của từng thành viên trong nhóm. Điểm trung bình của cả nhóm dựa trên chất
lượng HĐN (mức độ am hiểu vấn đề, kỹ năng diễn đạt/trình bày, tinh thần hợp tác giữa
các thành viên trong nhóm). Điểm của từng học sinh được tính trên cơ sở điểm trung
bình của nhóm có tính đến mức độ đóng góp của từng cá nhân đóng góp vào HĐN
Bảng tóm tắt các hoạt động của GV-Học sinhtrong một số HĐN
Hình
thức
HĐN
Hoạt động của thầy và trò
GV Học sinh
7
Bài tập
nhóm
- Đưa ra câu hỏi, bài tập (chuẩn bị
tại lớp/về nhà)
- Hướng dẫn nội dung nghiên cứu,
giới thiệu tài liệu tham khảo (đối
với dạng bài tập làm ở nhà)
- Các thành viên trong nhóm tự nghiên
cứu tài liệu độc lập đưa ra đáp án
- Các thành viên trao đổi đáp án, phân

tích đúng/sai/thiếu sót hoàn chỉnh
đáp án
- Chỉ định 1 nhóm trình bày đáp
án (có thể chỉ định bất cứ thành
viên nào trong nhóm)
- Đại diện nhóm trình bày đáp án
- Yêu cầu các nhóm khác cho ý
kiến về đáp án
- Các nhóm khác phân tích
đúng/sai/thiếu sót  điều chỉnh đáp
án
- Phản hồi: Phân tích, đánh giá
kiến thức (đúng/sai/thiếu sót), kỹ
năng diễn đạt (viết/nói), thái độ
(tích cực/thờ ơ) của Học sinh
Đưa ra đáp án
- Rút kinh nghiệm (kiến thức, kỹ năng,
thái độ)  Điều chỉnh hoạt động cá
nhân và hoạt động nhóm
Thảo
luận
nhóm
- Nêu vấn đề thảo luận
- Hướng dẫn nội dung nghiên cứu,
giới thiệu tài liệu tham khảo (đối
với vấn đề cần chuẩn bị ở nhà)
- Theo dõi, quan sát, hướng dẫn
các nhóm thảo luận theo đúng
hướng
- Nhóm trưởng: điều khiển hoạt động

nhóm (yêu cầu mọi thành viên suy
nghĩ độc lập và nêu ý kiến)
- Thư ký nhóm: ghi chép trình tự HĐN
(họ tên thành viên, nội dung phát biểu)
 tổng hợp ý kiến, sắp xếp ý tưởng
 đọc để cả nhóm góp ý
- Các thành viên: nhận xét, góp ý bản
tổng kết
- Thư ký: hoàn chỉnh ý kiến
- Yêu cầu đại diện 1 nhóm trình
bày ý kiến (có thể chỉ định bất cứ
thành viên nào trong nhóm)
- Đại diện nhóm trình bày ý kiến/quan
điểm
- Yêu cầu các nhóm khác bổ sung
ý kiến
- Các nhóm khác phân tích
đúng/sai/thiếu sót  bổ sung ý kiến
- Phân tích: kiến thức
( đúng/sai/thiếu sót), kỹ năng diễn
- Rút kinh nghiệm (kiến thức, kỹ năng,
thái độ)  Điều chỉnh HĐCN và
8
đạt (trình bày ý kiến, tranh luận),
thái độ (tích cực/thờ ơ) của Học
sinh Nêu ý kiến kết luận
HĐN
Seminar - Nêu chủ đề seminar (ngay từ
những tuần đầu tiên của học phần)
- Giới thiệu, cung cấp, hướng dẫn

cách tìm tài liệu (thư viện,
internet)
- Hướng dẫn cách đọc tài liệu,
cách trình bày seminar (nội dung,
bố cục, hình thức)
- Nhóm trưởng: phân công
- Các thành viên: tìm tài liệu
- Đọc/dịch và tổng hợp tài liệu
- Soạn thảo nội dung báo cáo
- Nộp bản thảo báo cáo
- Góp ý chỉnh sửa bản thảo báo
cáo
- Gợi ý Học sinh tìm thông tin bổ
sung, giải đáp thắc mắc
- Nêu thắc mắc
- Hoàn chỉnh báo cáo
- Tổ chức seminar (ngày, giờ, dịa
điểm, phòng ốc, projector, )
- Đặt câu hỏi và yêu cầu các nhóm
khác đặt câu hỏi cho nhóm
seminar
- Tổng kết ; giải đáp câu hỏi
- Trình bày báo cáo
- Trả lời câu hỏi của GV và các nhóm
khác
d. Ứng dụng thảo luận nhóm trong giờ học cụ thể
Sau khi học xong B i 20 à CHIẾN SỰ LAN RỘNG RA CẢ NƯỚC. CUỘC KHÁNG
CHIẾN CỦA NHÁN DÁN TA TỪ NĂM 1873 ĐẾN NĂM 1884. NHÁ NGUYỄN ĐẦU HÁNG
trong chương trình lịch sử lớp 11, tôi nêu câu hỏi thảo luận tại lớp 11A- Trung tâm
GDTX-DN thành phố:

Hãy nêu thái độ và trách nhiệm của triều đình nhà Nguyễn khi để mất nước ta
vào tay pháp?
• Tôi phân lớp thành 3 nhóm
- Nhóm 1: Đứng trước nguy cơ bị xâm lược, nhà Nguyễn chỉ có thể có mấy con
đường để lựa chọn?
9
- Nhóm 2: Trình bày những sai lầm của triều đình nhà Nguyễn?
- Nhóm 3: Triều đình có tổ chức chống Pháp không? Nêu dẫn chứng?
* Đại diện từng nhóm trả lời, các nhóm còn lại bổ sung ý kiến.
Cả 3 nhóm đều hoàn thành công việc của mình và trả lời tương đối các câu hỏi,
tuy nhiên các em đều đưa đến kết luận trách nhiệm để mất nước vào tay thực dân Pháp
là của nhà Nguyễn. Nhìn chung, tôi nhận thấy không khí thảo luận sôi nổi, đa số học
sinh hiểu bài hơn so với việc tôi thuyết trình trên lớp.
Tuy nhiên do nhận thức và trình độ nên các em chưa có cái nhìn tổng thể về vấn
đề thảo luận, vì vậy tôi đã giúp cả lớp phân tích và kết luận:
1. Đứng trước nguy cơ bị xâm lược, nhà Nguyễn chỉ có thể có 2 con đường để lựa
chọn:
+ Tiến hành canh tân, cải cách
+ Bảo thủ, thi hành chính sách như cũ.
Con đường 1:
- Tác dụng của canh tân cải cách là làm cho đất nước ta lúc này có thể thoát khỏi
khủng hoảng, do đó sức mạnh phòng thủ của đất nước được tăng lên ( thực tế tấm
gương của Nhật Bản).Các nhà cải cách Việt Nam như Phan Thanh Giản, Nguyễn
Trường Tộ, Phạm Phú Thứ, cũng cho rẳng chỉ có cải cách thì mới có thể làm cho đất
nước thoát khỏi hoạ ngoại xâm.
- Tiếc thay, nhà Nguyễn đã thừ chối con đường này; đã bỏ lỡ thời cơ để có thể
cứu nguy đất nước thoát khỏi hoạ xâm lăng.
- Con đường 2:
- Nhà Nguyễn vẫn thi hành chính sách như cũ, vẫn tiến hành đối kháng với nhân
dân, thậm chí còn tăng các biện pháp áp bức bốc lột tàn bạo: các thứ thuế, kìm hãm các

nhân tố kinh tế tư bản chủ nghĩa
- Kể từ Gia Long đến Tự Đức đã có hơn 500 cuộc khởi nghĩa nổ ra.
Có thể thấy nhà Nguyễn chỉ vì quyền lợi ích kỉ của giai cấp mình mà hi sinh quyền lợi
của cả dân tộc nên đã tổ chức chống lại sự xâm lăng của Pháp nhưng không còn khả
năng tập hợp, lãnh đạo nhân dân kháng chiến như trước. Mặt khác, đất nước ta tuy có
nguy cơ bị xâm lăng, nhưng không tất yếu phải mất, nước nhà Nguyễn với những việc
10
làm kể trên đã biến cái không tất yếu thành cái tất yếu. Do vậy, nhà Nguyễn phải chịu
trách nhiệm trong việc nước ta rơi vào tay thực dân Pháp.
2. Trong quá trình đấu tranh chống lai sự xâm lược của Pháp triều đình nhà
Nguyễn đã mắc phải một sai lầm không thể tha thứ là: đã từ bỏ con đường đấu tranh vũ
trang truyền thống mà đi theo con đường thương lượng ( Dẫn chứng: Khi Pháp đánh
Đà Nẵng, chiếm 3 tỉnh miền Đông, miền Tây, đánh Hà Nội lần 1 và lần 2, đàn áp cuộc
khởi nghĩa của nhân dân ta ).
3. Tuy nhiên, cũng còn nhận thấy trong quá trình chống Pháp xâm lược, có
nhưng vị quan của triều đình, thận chí cả vua như: Nguyễn Tri Phương, Hoàng Diệu,
Hàm Nghi đã nêu những tấm gương cao cả, quyết tâm bảo vệ độc lập, chủ quyền của
đất nước mà nhân dân ta đời đời kính trọng.
Cuối cùng tôi kết luận việc để nước ta rơi vào tay thực dân Pháp hồi cuối thế kỉ
19 là trách nhiệm của một bộ phận vua quan nhà Nguyễn.
e. Kết quả và bài học kinh nghiệm
Từ việc đổi mới phương pháp trong quá trình giảng dạy bản thân tôi
nhận thấy kết quả học tập của HS có sự thay đổi ở các lớp: HS thấy chủ động
hơn trong học tập, kết quả điểm cuối năm có phần nhích hơn. Đặc biệt là tỉ
lệ tốt nghiệp của học sinh 12 trong 2 năm qua liên tục tăng (năm học 2009-
2010 là 74% ; năm học 2010-2011 là 92%)
- Bản thân tôi mặc dù dạy tại trung tâm GDTX cũng đã nhận thức được những
ích lợi của dạy học nhóm: thấy rõ tác dụng của dạy học theo nhóm trong việc phát huy
tính tích cực, chủ động, tăng cường sự tham gia của HS như: mọi HS đều được trình
bày ý kiến, HS tự tìm ra tri thức, nắm bài chắc hơn, hứng thú với học tập hơn.v.v và

phát triển những kĩ năng xã hội cho HS, như biết lắng nghe và tôn trọng ý kiến của
bạn, biết trình bày ý kiến của mình cho các bạn nghe và hiểu, biết thống nhất ý
kiến,v.v ; Còn đối với tôi thì dạy học nhóm giúp tôi không phải nói nhiều trên lớp,
nhưng chuẩn bị bài cần kỹ lưỡng hơn; hiểu khả năng của HS hơn.v.v
- Tôi đã có kiến thức và một số kỹ năng để tiến hành dạy học theo nhóm
- HS bước đầu đã có những kĩ năng làm việc theo nhóm: Các em đã biết nhanh
chóng gia nhập vào nhóm, bầu nhóm trưởng, thư kí; bước đầu biết bày tỏ quan điểm/ý
kiến và trình bày mạch lạc kết quả làm việc chung của cả nhóm.
11
Bên cạnh những kết quả tích cực như trên, vẫn còn những tồn tại nhất định, cụ
thể là:
- Bản thân tôi chưa hiểu đúng bản chất, tính đa mục đích của dạy học theo nhóm
nhỏ: Khi tiến hành tổ chức dạy học theo nhóm nhỏ, tôi chủ yếu hướng HS nhằm vào
mục tiêu hoàn thành nhiệm vụ học tập cụ thể mà nhóm HS cùng nhau thực hiện chứ
chưa chú trọng giáo dục cho HS những kĩ năng xã hội quan trọng mà làm việc nhóm
có ưu thế.
- Ngoài ra, cũng do không hiểu hết những ích lợi XH mà dạy học nhóm mang
lại, nên trong thực tiễn triển khai vô hình chung tôi đã "hành chính hóa" nhóm trưởng
và thư kí và thường là những em học khá, nhanh nhẹn hơn và như vậy cơ hội cho
những em khác được hưởng những lợi thế của làm việc nhóm sẽ ít có cơ hội.
- Dạy học nhóm chưa được sử dụng đồng đều ở tất cả các giờ học lịch sử.
- Còn đơn điệu trong việc sử dụng các hình thức tiến hành và nhiệm vụ giao cho
nhóm còn đơn giản, ít phương án trả lời, không cần huy động nhiều kinh nghiệm của
từng cá nhân và thiếu định hướng để HS buộc phải phân chia công việc hay phải trưng
cầu ý kiến riêng của từng người trong nhóm.
Tuy nhiên, những kết quả trên vẫn chưa thật sự đồng đều ở tất cả học sinh do một
số nguyên nhân sau đây:
- Đòi hỏi nhiều thời gian: Một lớp học đông với thời gian giảng dạy là 45 phút
học một tiết là một trở ngại rất lớn cho dạy học nhóm thành công.
- Nếu như GV không kiểm soát cẩn thận tương tác giữa HS trong nhóm, thì một

vài HS có thể lãng phí thời gian vào việc thảo luận những vấn đề không có liên quan
hoặc có thể xảy ra trường học là một HS phụ trách nhóm theo kiểu độc đoán, đa số các
thành viên trong nhóm không tham gia thảo luận mà lại quan tâm đến vấn đề khác…
trong nhóm và giữa các nhóm có thể phát sinh tình trạng đối địch, ganh đua qua mức.
- Thường khó để đánh giá từng HS một cách công bằng và một vài em có thể
cảm thấy không thỏai mái với việc đánh giá dựa trên sự nỗ lực của nhóm;
- HS phải học cách học trong môi trường nhóm, nhưng đôi khi không dễ cho các
em khi mà chúng đã quen với các phương pháp giảng dạy lấy GV làm trung tâm. -
Năng lực và ý thức học tập của học sinh đầu vào khá thấp nên chậm thích nghi với
phương pháp học tập tích cực.
12
- Do trình độ nhận thức của học sinh không đồng đều nên khó bố trí, và sắp xếp
các nhóm cho phù hợp.
- Nhiều học sinh ngại học, chây lười, ỷ lại trông chờ vào các bạn, chỉ thích điểm
số, ít chịu đào sâu suy nghĩ hoặc tham gia vào quá trình học tập.
- Nhiều em hoạt động cá nhân tốt song trong quá trình phối hợp còn nhiều hạn
chế nên hiệu quả hoạt động của nhóm chưa cao.
III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Phương pháp dạy học theo nhóm có nhiều hiệu quả tích cực trong việc nâng cao
chất lượng giảng dạy, đào tạo ở nhiều bậc học, cấp học. Tuy nhiên, việc áp dụng
phương pháp này trong giảng dạy lịch sử ở Trung tâm GDTX-DN Thành phố còn hạn
chế do nhiều yếu tố chủ quan và khách quan như: Bản thân tôi còn ảnh hưởng nhiều
bởi phương pháp dạy học truyền trống, cơ sở vất chất và phương tiện dạy học còn
thiếu, chưa đồng bộ, năng lực nhận thức của học sinh không cao
Để nâng cao chất lượng bộ môn lịch sử không chỉ có một mà cần nhiều giải
pháp đồng bộ, trong đó việc ứng dụng những phương pháp dạy học mới tôi đã và đang
quan tâm, áp dụng. Dạy học nhóm phần nào đã giúp tạo nên một giờ học lịch sử có
hiệu quả, có tác động tốt đến quá trình học hỏi, trao đổi và làm việc theo ekip, tập thể
Một vài kiến nghị nhỏ:
- Trong chương trình học môn lịch sử cấp THPT và GDTX nên có thêm những

tiết học giành cho thảo luận nhóm, semina
- Một trong những đặc trưng của lịch sử là tái hiện lại quá khứ thông qua nhiều
hình thức hoạt động, vì vậy có thể qui định trong chương trình một số hình thức tham
quan, học tập lịch sử bằng thực địa tại địa phương hoặc các di tích lịch sử trong nước.
Trên đây là một vài kinh nghiệm nhỏ, mong được đồng nghiệp đóng góp ý kiến
và bổ sung. Xin trân trọng cảm ơn!
Thanh Hóa ngày 9/5/2012.
Người viết
13
Hoàng Thị Oanh
14