SKKN Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động nhóm cho học sinh

GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
PHỊNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO TP.PLEIKU
TÊN ĐỀ TÀI:
MỘT SỐ KINH NGHIỆM
TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHĨM CHO HỌC SINH
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
GV: Bùi Thị Lệ Huyền
Trường THCS Trần Phú
NĂM HỌC: 2008 - 2009
PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong đường lối phát triển kinh tế của Đảng ta đã nêu rõ: giáo dục là sự
nghiệp đào tạo và xây dựng con người vừa phục vụ xây dựng kinh tế – xã hơi
trước mắt; vừa chuẩn bị cho đất nước bước vào giai đoạn phát triển lâu dài”.
Quan điểm của Đảng ta giáo dục là quốc sách hàng đầu, coi đầu tư cho giáo dục
là đầu tư cho sự phát triển, giáo dục là động lực chủ yếu làm tăng phát triển chỉ
số con người; là sự nghiệp của tồn Đảng, tồn dân, là hạnh phúc của mỗi thành
viên trong tồn xã hội ,là nhiệm vụ của Nhà nước , các tổ chức , mọi ngành ,
mọi cấp quản lý . Phát triển giáo dục đào tạo phải gắn với nhu cầu phát triển xã
hội , tiến bộ khoa học cơng nghệ và củng cố an ninh quốc phòng . Đó là quan
điểm xun suốt trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội của nước ta .
Những năm gần đây ,cùng với sự phát triển của xã hội Bộ Giáo dục –Đào
tạo có những nghiên cứu đổi mới về Giáo dục, đặc biệt là đổi mới hình thức và
phương pháp giảng dạy “Lấy học sinh làm trung tâm ”,dạy học theo hướng tích
cực và tích hợp . Nhằm đào tạo những con người chủ động và sáng tạo ,thích
nghi với mơi trường ln biến động , đáp ứng được sự phát triển về kinh tế xã
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
hội , đặc biệt là sự nghiệp cơng nghiệp hố- hiện đại hố đất nước . Để đáp ứng
được u cầu trên đòi hỏi người giáo viên khơng những phải có kiến thức vững
vàng ,mà cần phải có những phương pháp giảng dạy và hình thức dạy học phù
hợp với trình độ nhận thức của học sinh .Theo định hướng đó một trong những
hình thức và phương pháp mà chúng ta vận dụng nhiều đó là hình thức dạy học

theo nhóm và phương pháp thảo luận nhóm .
Học tập theo nhóm là một phương pháp học tập mà theo đó học sinh trong
nhóm trao đổi giúp đỡ, hợp tác với nhau trong học tập .Học sinh trao đổi những
ý tưởng và kiến thức với các thành viên trong nhóm ,những học sinh có khả
năng giúp đỡ những học sinh yếu hơn .Các thành viên của nhóm tham gia tích
cực và hợp tác với nhau để lĩnh hội kiến thức và kỷ năng mới .
Trong khơng khí học tập, người học khơng chỉ có trách nhiệm với việc học
của mình mà còn có trách nhịêm với việc học của các bạn khác trong
nhóm.Hình thức học tập nhóm khơng còn là việc lĩnh hội tri thức xuất phát từ
hứng thú cá nhân hoặc do sợ kiểm tra, mà lĩnh hội tri thức có tính tập thể .Hoạt
động học tập theo nhóm ni dưỡng một mơi trường học tập có lợi , đã khơi dậy
và phát huy năng lực tìm tòi , độc lập sáng tạo cho học sinh ,tạo điều kiện cho
học sinh phát hiện và giải quyết những vấn đề mới trong nội dung bài học .
Tuy nhiên để tổ chức cho học sinh hoạt động học tập theo nhóm có hiệu quả
thì người thầy cần phải nắm được những yếu tố cơ bản về cách thức xây dựng
và tổ chức cho học sinh hoạt động học tập theo nhóm ra sao ? Khi tổ chức cho
học sinh hoạt động nhóm cần đảm bảo những u cầu gì ? Quy trình tổ chức
hoạt động nhóm như thế nào ?
Qua nhiều năm giảng dạy thực hiện theo phương pháp đổi mới, qua việc dự
giờ ở trường mình cũng như ở các trường bạn trong những đợt thao giảng
cụm .Qua việc trao đổi với đồng nghiệp cũng như qua tham khảo các tài liệu có
liên quan, bản thân xin mạnh dạn đưa ra : “Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt
động nhóm cho học sinh” để thực hiện u cầu của việc đổi mới phương pháp
dạy học nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục .

GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
PHẦN THỨ HAI : NHỮNG BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
A/ Thực trạng :
Phải nói rằng thảo luận học tập theo nhóm là một phương pháp mới có nhiều
ưu thế .Tổ chức cho học sinh hoạt động học tập theo nhóm ni dưỡng một mơi

trường học tập có lợi . Tuy nhiên qua thực tế dạy học ở trường phổ thơng tơi
thấy rằng vấn đề hoạt động nhóm còn nhiều điểm bất cập , nhiều lúc hoạt động
nhóm còn mang tính hình thức .Biểu hiện ở chỗ học sinh chạy đi chạy lại lộn
xộn ,mất thời gian dẫn đến tiết dạy khơng đảm bảo đúng thời gian. Hoạt động
của nhóm thường tập trung vào một số đối tượng học sinh khá giỏi ,trong khi
các em yếu kém ngồi xem lấy vì hoặc tụt hậu khơng theo kịp các bạn , đành phải
về chỗ khi chưa kịp hiểu ra vấn đề cần thảo luận .Dẫn đến hoạt động học tập
theo nhóm chưa đạt hiệu quả cao .
Thơng qua một số tiết học đầu năm tơi xét thấy về ý thức tổ chức , về kỷõ
năng cũng như kết quả đạt được của học sinh trong hoạt động học tập theo nhóm
còn thấp , cụ thể :

Lớp Sĩ số Tốt Khá Trung bình Yếu
8
4
38 10,5%
(4em)
29%
(11em )
42,1%
(16 em )
18,4%
(7 em )
8
9
41 17,1 %
( 7em )
31,5 %
( 13 em )
36,6 %

(15 em )
14,6 %
(6em )
B/ Những ngun nhân
* Đối với giáo viên :
- Chưa xây dựng tổ chức tốt cho các nhóm hoạt động .
- Giáo viên chưa áp dụng quy trình của phương pháp thảo luận nhóm một cách
tốt nhất.Nên trong khi áp dụng dạy học vẫn còn lúng túng ,chưa phát huy hết tác
dụng .
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
- Giáo viên sợ hết giờ khơng dám cho học sinh thảo luận lâu, có gì thắc mắc
giáo viên giải quyết ngay, chưa để cho học sinh tự tháo gỡ thắc mắc, giáo viên
còn nói nhiều.
-Nội dung vấn đề thảo luận mà giáo viên đưa ra cho học sinh chưa phù hợp với
khả năng ,chưa kích thích được hứng thú học tập của học sinh .Nếu vấn đề thảo
luận nhóm q dễ ,q thấp sẽ làm cho học sinh chủ quan khơng làm việc
.Ngược lại vấn đề đưa ra q khó ,q cao học sinh khơng thể tranh luận để giải
quyết được .
* Đối với học sinh
- Trong thực tế các em học sinh quen với cách học truyền thống thầy đọc -
trò ghi với thực tế này học sinh vơ tình trở nên bị động trong q trình tiếp thu
kiến thức .
- Học sinh còn lúng túng, trong nhóm chưa thật sự biết giúp đỡ nhau.
- Học sinh còn thụ động trong q trình tiếp thu bài giảng ,ngun nhân chính
là các em khơng chịu ơn lại bài cũ và chuẩn bị bài mới chu đáo .
- Khả năng nhận thức của học sinh chưa thật đồng đều đặc bịêt là hạn chế
trong việc tiếp thu của một số em là học sinh dân tộc ít người.
- Một số học sinh có ý thức học tập chưa tốt mang tính ỉ lại ,nghĩ rằng phần
việc thảo luận nhóm đó chỉ là của các bạn khá giỏi và dựa cơ hội hoạt động
nhóm để làm việc riêng .

Từ những thực trạng nêu trên tơi thấy rằng cần phải xem xét nhìn nhận lại
để phương pháp thảo luận nhóm phát huy hết vai trò đem lại hiệu quả cao trong
q trình dạy học hiện nay .
C/ Một số biện pháp thực hiện :
Để giúp cho việc tổ chức hoạt động nhóm cho học sinh được thành cơng và
đạt kết quả cao hơn tơi đã thực hiện một số biện pháp sau :
1/ Xây dựng tổ chức : Xây dựng tổ chức là một khâu khơng kém phần
quan trọng nó góp phần quyết định sự thành cơng và hiệu quả đạt được khi hoạt
động nhóm .Vì vậy ,muốn xây dựng được tổ chức thành cơng và duy trì tốt hoạt
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
động của các nhóm học tập giáo viên cần thực hiện một số nhiệm vụ và biện
pháp sau :
- Ngay từ đầu năm tơi đã xây dưng (hình thành ) các nhóm học tập .Một số
kiểu nhóm phù hợp với điều kiện thực tế ở địa phương như điều kiện về cơ sở
vật chất (bàn ghế ,phòng học thiết bị nghe nhìn …) đó là :
+ Nhóm đơi - hay nhóm 3-4 học sinh (nhóm 2 học sinh ngồi gần nhau hay
nhóm theo bàn)
+ Nhóm 6-8 học sinh (2 bàn học sinh ngồi gần nhau )
+ Nhóm 9-12 học sinh (3 bàn học sinh ngồi gần nhau : bàn trên ,bàn dưới
,bàn giữa )
Trong đó các kiểu nhóm 1bàn và 2 bàn học sinh ngồi gần nhau được sử dụng
nhiều nhất vì nó có nhiều lợi thế ,khi hoạt động nhóm học sinh ít di chuyển chỗ
ngồi đỡ tốn thời gian và phù hợp với điều kiện bàn ghế ở địa phương .Với cách
phân nhóm như trên thì số bàn ở mỗi dãy phải là số chẵn .
Khi hình thành nhóm tơi đã lưu ý về vấn đề xếp chỗ ngồi cho học sinh :
+ Xen kẽ đối tượng học sinh khá giỏi – trung bình -yếu đặc biệt lưu ý đến đối
tượng học sinh là con em dân tộc ít người .
+ Xen kẽ giữa học sinh nam và học sinh nữ ,học sinh mạnh dạn tự tin và học
sinh nhút nhát tự ti .
+ Xen kẽ giữa học sinh có khả năng diễn đạt tốt với học sinh có khả năng diến

đạt yếu .
Việc xếp chỗ ngồi như vậy giúp cho các nhóm có năng lực đồng đều nhau
,khơng nhóm nào bị áp lực tâm lý là nhóm mình kém hơn , vì thế ít nhiều cũng
làm ảnh hưởng đến chất lượng học tập của các em . Đồng thời trong mỗi nhóm
nên có đủ các đối tương học sinh ,các đối tượng khác nhau này sẽ bổ sung cho
nhau (khắc phục những hạn chế phát huy những thế mạnh )và giúp đỡ nhau
cùng hồn thành nhiệm vụ học tập .
Trong giai đoạn đầu tơi dành thời gian thích hợp để xây dựng và rèn kỹ năng
tự điều hành hoạt động trong nhóm (nhất là nhóm 2 bàn ,3 bàn học sinh ngồi
gần nhau ) cho học sinh ; đặc biệt là các nhóm trưởng và thư ký .Các kỹõ năng
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
đó là : Cách giao việc cho từng thành viên trong nhóm ,cách thảo luận ,cách ghi
kết quả thảo luận ,cách trình bày báo cáo kết quả thảo luận .Trong giai đoạn này
tơi chỉ định và phân cơng cố định nhóm trường và thư ký nhóm cho một số học
sinh (khá ,giỏi .bạo dạn ,tự tin )đảm nhiệm , để nhóm trưởng và thư ký có đủ
thời gian cần thiết rèn các kỹ năng nói trên .
Khi các nhóm đã xây dựng được nề nếp hoạt động học tập và tự quản tốt (tự
điều hành tốt )nghĩa là các nhóm trưởng và thư ký điều hành tốt các thành viên
trong nhóm biết phối hợp tự giác ,nhịp nhàng , ăn ý và có chất lượng trong việc
hồn thành nhiệm vụ học tập .Thì giáo viên nên tạo cơ hội cho những thành viên
còn lại trong các nhóm tập làm tổ trưởng và thư ký . Điều đó sẽ giúp cho hầu hết
học sinh trong nhóm đều có cơ hội rèn luyện các kỹ năng : Điều hành hợp tác và
kỹ năng tự hoạt động .

2/ Khi tổ chức hoạt động nhóm cần thực hiện những u cầu sau :
Thứ nhất :Xác định nội dung hoạt động nhóm một cách thích đáng ,khơng
phải bất cứ nội dung nào cũng cần đem ra thảo luận ,những ý đơn giản cá nhân
học sinh có thể giải quyết được thì khơng nên đặt ra hoạt động nhóm ,mà phải là
những vấn đề tương đối khó và lớn cần có sự hợp tác của tập thể thì mới dùng
tới hình thức này .

Ví dụ :
Ví dụ1/ Khi dạy bài : Tính chất chia hết của một tổng - (Tốn số học-lớp 6 tập
1).
Các tính chất 1 và 2 được rút ra dưới hình thức tổng qt hố từ việc tổng hợp
những nhận xét qua nhiều ví dụ cụ thể ,vì thế để rút ra 2 nội dung tính chất ở
trong bài này tơi đã cho học sinh hoạt động nhóm với nội dung sau :
1/ a/Viết 2 số chia hết cho 6. Xét xem tổng của chúng có chia hết
cho 6 khơng ?-Rút ra nhận xét .
b/Viết 2 số chia hết cho 7 .Xét xem tổng của chúng có chia hết cho 7
khơng ? –Rút ra nhận xét .
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
2/ a/Viết 2 số trong đó có một số khơng chia hết cho 4 ,số còn lại chia hết
cho 4 .Xét xem tổng của chúng có chia hết cho 4 khơng ? – Rút ra nhận xét .
b/Viết 2 số trong đó có một số khơng chia hết cho 7,số còn lại chia hết cho
7 –Xét xem tổng của chúng có chia hết cho 7 khơng ? –Rút ra nhận xét .
Trong tập hợp các số tự nhiên có nhiều cặp số thoả mãn các điều kiện trên
vì thế khi cho các em hoạt động nhóm ,mỗi thành viên sẽ có một cặp số khác
nhau nhưng cuối cùng các em nhận thấy rằng với những cặp số khác nhau nếu
các số trong cặp số nào đó lần lượt chia hết cho 6 thì tổng của chúng chia hết
cho 6 ; lần lượt chia hết cho 7 thì tổng của chúng chia hết cho 7 và trong mỗi
cặp số đó nếu có một số hạng nào khơng chia hết cho 4 số còn laị chia hết cho 4
hay một số nào đó khơng chia hết cho 7 số còn lại chia hết cho 7 thì tổng của
chúng khơng chia hết cho 4 ,hay khơng chia hết cho 7 .Từ đó các em rút ra các
tính chất chia hết của một tổng mang tính thuyết phục hơn .Hơn nữa với hai bài
tốn trên đòi hỏi phải có sự chung sức của mọi thành viên cùng tham gia giải thì
các em mới được một nhận xét hồn hảo .
Ví dụ 2 : Khi dạy bài : Tính chất cơ bản của phân số. ( Số học - lớp 6 )
Phần luyện tập củng cố tơi cho các em hoạt động nhóm để giải quyết bài tốn
sau : Ơng đang khun cháu điều gì? Điền số thích hợp vào ơ trống để có hai
phân số bằng nhau, sau đó viết các chữ tương ứng với các số tìm được vào ơ ở

hai dòng cuối cùng em sẽ trả lời được câu hỏi nêu trên :
A .
15
5
3
=
; E.
44
25
11
=
; K.
16
4
1
=
; S.
21
15
7
=

T.
28
8
7 −
=
−
; M.
3913

8
=
; G.
3612
9
=
−
; C.
84
363
=


Y.
639
5
=
−
; I.
121
22
11
−
=
; O.
287
5
=
; N.
54

186
=

7 20 7 20 18 -27 24 25 -2 45 25 32
C
B
A
1
O
D
1
2
2
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
7 20 18 -27 25 -35 18 100 18 64 -2 24
Bài tốn là kết quả để kiểm tra khả năng tiếp thu bài của các em về tính chất cơ
bản của phân số .Hơn thế nữa kết quả bài tốn là lời khun bảo các em cố gắng
chăm chỉ học tập thì sẽ thành cơng . Với bài tốn này rõ ràng cần phải có sự
chung sức của nhiều người thì cơng việc sẽ hồn thành sớm hơn .
Ví dụ 3 : Khi dạy bài : Tính chất cơ bản của phép cộng phân số .
Để rút ra các tính chất cơ bản của phép cộng các phân số tơi đã cho học sinh
hoạt động nhóm thảo luận các câu hỏi sau :
1/Tính và so sánh :
5
3
3
2 −
+
và
3

2
5
3
+
−
. Từ đó rút ra phép cộng phân số có tính
chất gì ?
2/Tính và so sánh :






−
+
2
1
3
1
+
3
4
và







+
−
+
3
4
2
1
3
1
. Từ đó rút ra phép cộng phân
số có tính chất gì ?
3/Tính và so sánh :
0
3
2
+
và 0 +
3
2
.Từ đó rút ra phép cơng phân số có tính
chất gì ?
Từ việc hoạt động nhóm học sinh phải rút ra được các tính chất cơ bản của phép
cộng phân số : Tính chất giao hốn ,tính chất kết hợp ,tính chất cộng với số 0 .
Ví dụ 4 : Khi dạy bài hình thoi (hình học lớp 8), phần chứng minh định lý về
tính chất hình thoi:
Trong hình thoi :
a) Hai đường chéo vng góc với nhau
b) Hai đường chéo là các đường phân giác của các góc của hình thoi
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
có thể chứng minh đinh lý trên theo nhiều cách khác nhau, để phát huy được

tính tích cực sáng tạo của học sinh tơi cho các em thảo luận nhóm để tìm cách
chứng minh sau đó trình bày hướng chứng minh của nhóm mình .
Có thể :
Cách 1 : Chứng minh theo hướng như sách giáo khoa
Cách 2 : Chứng minh theo hướng sau
BD là phân giác của
µ
B
AC
⊥
BD

⇑

⇑

µ
¶
1 2
B B=

µ
¶
1 2
O O=
(do
µ
¶
0
1 2

180O O+ =
)

⇑

⇑

⇑

AOB COB
∆ = ∆

Cách 3 : Sử dụng tính chất đường trung trực của đoạn thẳng .
Những vấn đề trên tơi nghĩ cần phải có sự hợp tác trao đổi thảo luận thì các em
mới tìm được nhiều hướng chứng minh khác nhau và thơng qua việc thảo luận
giúp các em khắc sâu kiến thức hơn và phát huy tính sáng tạo trong học tập.
Ví dụ 5 : Khi dạy bài Ước và Bội (Số học 6) .
Phần tìm Ước và Bội của một số : Trên cơ sở các em đã hểu khái niệm : Thế
nào là Ước ,là Bội của một số .Tơi cho các em thảo luận nhóm theo u cầu :
-Tìm các ước của 8 . Từ đó rút ra cách tìm ước của một số ?.
-Tìm các bội của 7 . Từ đó rút ra cách tìm bội của một số ?
Với vấn đề trên cũng cần có sự hợp tác trao đổi giữa các thành viên,
có thể em A tìm bội của 7 là 0 ; em B: 14 ;em C: 7 ; em D: 21…. Từ đó các em
rút ra được tổng qt về cách tìm bội .Tương tự như với việc tìm ước .
Ví dụ 6 : Bài tập 155 /trong tiết luyện tập (Trang 59/ Số Học 6- tập 1)
Cho bảng
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
a 6 150 28 50
b 4 20 15 50
ƯCLN (a;b) 2

BCNN (a;b) 12
ƯCLN (a;b) .BCNN (a;b) 24
a.b 24
a/ Điền vào các ơ trống của bảng .
b/ So sánh tích ƯCLN (a;b). BCNN(a,b) với tích a.b .
Đối với bài tập này tơi cũng cho các em hoạt động nhóm để việc phối hợp của
các thành viên trong nhóm vấn đề giải quyết bài tốn được nhanh hơn .Tuy
nhiên với dạng bài tập thế này giáo viên cần chuẩn bị phiếu học tập sẵn cho các
nhóm .Với loại hoạt động nhóm này tạo cho các em tính nhanh nhẹn hợp tác
trong cơng việc .
Thứ hai : Để thực hiện hoạt động nhóm cho thành cơng giáo viên phải nắm
được được các dạng hình thức học tập theo nhóm có hai dạng đó là :
+ Dạng hình thức học tập theo nhóm thống nhất :Với dạng hình thức này tất cả
học sinh đều thực hiện những nhiệm vụ như nhau ,có nghĩa là giáo viên nêu câu
hỏi ,hay đưa ra một số vấn đề tất cả các nhóm cùng thảo luận .
+ Dạng hình thức học tập theo nhóm phân hố : Với dạng này học sinh ở mỗi
nhóm khác nhau thực hiện những nhiệm vụ khác nhau trong nội dung một bài
học .
Giáo viên cần xác định với nội dung nào cần tổ chức hoạt động nhóm với dạng
hình thức nào .
Ví dụ : -Ở ví dụ 1(nêu ở trên ) chọn hình thức học tập theo nhóm thống nhất.
-Ở ví dụ 2, 6 ( nêu trên) , kiến thức để vận dụng vào việc tìm các số điền
vào ơ trống trong các câu trên là như nhau , nhưng chỉ khác nhau về con số . Vì
thế nên chọn hình thức học tập theo nhóm phân hố để bài tốn được giải quyết
nhanh hơn. Chẳng hạn ở ví dụ 2 tơi chia thành 6 nhóm , mỗi nhóm 2 bàn học
sinh ngồi gần nhau và thực hiện hai câu
* Một dạng ơ trống cần điền ở mẫu
* Một dạng ơ trống cần điền ở tử.
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
Cụ thể :

Nhóm 1 : A.
15
5
3
=
; M.
3913
8
=
;
Nhóm 2 : S.
21
15
7
=
; C.
84
363
=
Nhóm 3 : E.
44
25
11
=
; G.
3612
9
=
−
;

Nhóm 4 : T.
28
8
7 −
=
−
; Y.
639
5
=
−
Nhóm 5 : K.
16
4
1
=
; O.
287
5
=
;
Nhóm 6 : I
121
22
11
−
=
; N .
54
186

=
Sau đó gọi đại diện các nhóm lên điền vào phần bài của mình .Khi đã đầy đủ các
kết quả giáo viên sửa bài hồn chỉnh .
- Ở ví dụ 3 ( nêu trên ) : Trường hợp này giáo viên tung ra nhiều nội dung
cần thảo luận vì thế tơi chọn hình thức hoạt động theo nhóm phân hố .
Cụ thể : (Chia thành 6 nhóm, mỗi nhóm 2 bàn học sinh ngồi gần nhau )
Nhóm 1và 2 : Tính và so sánh câu 1 .Từ đó rút ra nhận xét phép cộng phân số
có tính chất gì ?
Nhóm 3 và 4 : Tính và so sánh câu 2 .Từ đó rút ra nhận xét phép cộng phân số
có tính chất gì ?
Nhóm 5 và 6 : Tính và so sánh câu 3 .Từ đó rút ra nhận xét phép cộng phân số
có tính chất gì ?
Tổng hợp các nhận xét rút ra từ các nhóm ta có tính chất cơ bản của phân số
- Các ví dụ 4,5 (nêu trên ) chọn hình thức học tập theo nhóm thống nhất
Thứ ba : Khi tổ chức hoạt động nhóm cần quy định và dành một lượng thời
gian thích hợp đủ để thảo luận .Tuỳ vào mức độ câu hỏi hay u cầu bài tập dài
hay ngắn . Đồng thời phải hạn định thời gian cho một hoạt động nhóm là bao
nhiêu phút để các em tập trung tư duy vào việc giải quyết u cầu của giáo
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
viên .Còn thời điểm u cầu hoạt động nhóm là phù hợp với tiến trình bài
giảng .
Thứ tư : Tạo sự gắn kết thật sự trong nhóm .
Vai trò nhóm trưởng điều hành như tơi đã đề cập ở trên là có thể thay đổi ln
phiên để các thành viên đều được tham gia .Nhưng thực sự ra khơng phải em
nào cũng đảm nhiệm được nhất là với những học sinh nhút nhát ,thiếu tự
tin,trong khi đó vai trò này lại rất quan trọng .Vậy thì khơng nhất thiết tất cả
đều phải làm nhóm trưởng .Tơi xác định mấu chốt là ở chỗ khi lên bảng trình
bày kết quả, ưu tiên nhiều hơn và chỉ định bất kỳ vào những đối tượng yếu kém,
cũng nên u cầu các em tự trình bày kết quả hoặc ý tưởng của nhóm mình qua
thu nhận của cá nhân chứ khơng phải chỉ có việc cầm mảnh giấy ghi sẵn kết quả

chung rồi “đọc hộ ”.Kết quả của cá nhân này dùng làm thành tích cho tập thể
bằng điểm số thi đua giữa các nhóm .Như vậy sẽ làm cho đối tượng hay lười
hoạt động phải lưu ý ,hơn nữa những em tích cực trong nhóm cũng phải chủ
động u cầu các bạn cùng làm việc nếu khơng muốn liên đới bị kết quả xấu.
Thứ năm : Vai trò của giáo viên
Giáo viên phải thấy được vai trò của mình trong q trình tổ chức cho học
sinh thảo luận nhóm .Có thể coi đây là một yếu tố quyết dịnh sự thành cơng của
tiết dạy ,người giáo viên khơng chỉ là người truyền đạt ,thơng báo những tri thức
,mà là người lãnh đạo ,tổ chức , điều khiển hoạt động nhận thức ,học tập của học
sinh , đồng thời là người hướng dẫn ,người cố vấn mẫu mực của các em .Trong
việc tổ chức học sinh hoạt động nhóm giáo viên là người nhạc trưởng ,là người
thắp lên ngọn lửa ham học hỏi ,thảo luận sơi nổi ở học sinh .Vì vậy hoạt động
của giáo viên phải nhanh nhạy ,tinh ý ,thân tình ,cởi mở để tạo cho học sinh có
những cơ hội lĩnh hội tài liệu học tập ,mở mang trí tuệ cho nhau . Để chuẩn bị
cho một hoạt động nhóm có hiệu quả và có chất lượng thật sự thì người giáo
viên phải thực hiện những vấn đề sau :
+ Nắm vững được kiến thức trong từng tiết dạy và cần phải giải quyết
được các vấn đề trọng tâm cơ bản xem xét lựa chọn kiến thức mà mình giao cho
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
học sinh thảo luận phải phù hợp với nội dung bài học, đi từ dễ đến khó, làm thế
nào mà học sinh trong nhóm tích cực hoạt động.
+ Giáo viên nêu một vấn đề cần cho nhóm thảo luận đòi hỏi phải thiết
thực, rõ ràng, ngắn gọn mang tính thách thức, kích thích tư duy của học sinh.
Ngồi ra giáo viên phải phân tích cho các em thấy được vai trò ý nghĩa tích
cực của hoạt động học tập nhóm .Giúp cho các em có tinh thần đồn kết hỗ trợ
lẫn nhau trong việc lĩnh hội tri thức ,giúp các em mạnh dạn tự tin hơn trong q
trình học tập ,giao tiếp . Đồng thời việc học tập theo nhóm còn làm cho khơng
khí của tiết học sơi nổi hơn ,tạo mối quan hệ gần gủi thân tình giữa giáo viên với
học sinh và giữa học sinh với nhau .Trong thời gian các nhóm làm việc giáo
viên đi khắp các nhóm theo dõi cơng việc của các nhóm nhìn xem các em có

hoạt động tích cực theo đúng nghĩa của việc học nhóm khơng . Đồng thời để
xem các nhóm có tìm ra cách giải quyết hợp lý hay khơng .Nếu nhóm nào gặp
khó khăn giáo viên tham gia vào với tư cách chỉ đạo thảo luận ,nhằm giải quyết
khó khăn đó . Đặc biệt quan tâm nhiều hơn đến đối tượng học sinh yếu ,sự hồ
đồng giữa học sinh kinh với học sinh dân tộc ít người .giúp các em khắc phục
những khó khăn và ngày càng tiến bộ ,tự tin vào bản thân mình
Thứ sáu : Bất kỳ một hoạt động nào dù nhỏ hay lớn cũng phải có sự thống
nhất đi đến cuối cùng ,có nhận xét đúng sai khen chê kịp thời ,
được thể hiện trong phần đánh gía kết quả .
Trước hết, làm thế nào để có thể bao qt hết được tình hình của các nhóm một
cách khá chính xác khi mà có nhiều nhóm cùng hoạt động trong một thời gian
ngắn nhất ?
Kinh nghiệm của tơi là : Nếu như tung ra nhiều nội dung thảo luận thì cứ hai
nhóm giao một nhiệm vụ và hoạt động độc lập ,giáo viên quan sát u cầu
những nhóm hoạt động kém tích cực trình bày kết quả ,sau đó nhóm tương ứng
cùng vấn đề nhận xét .Hoặc nếu làm trên phiếu có thể cho hai nhóm cùng làm
một nhiệm vụ chấm chéo kết quả cho nhau ,giáo viên nhận xét chung .còn nếu
với nhóm thống nhất các nhóm thảo luận chung một vấn đề : Giáo viên cho đại
diện các nhóm lần lượt trình bày kết quả thảo luận của nhóm mình và cho đại
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
diện các nhóm khác nhận xét xem nhóm bạn đã giải qêt vấn đề đó đã hợp lý
chưa .Hoặc có thể gọi đại diện nhóm trình bày kết quả , đại diện các nhóm khác
nhận xét bổ sung , có thể đưa ra hướng giải hoặc câu trả lời khác .Sau khi đại
diện các nhóm đã trình bày -nhận xét các kết quả ,giáo viên sẽ tổng hợp chung
xem xét nhóm nào đúng, nhóm nào sai .Có sự động viên khen chê kịp thời để
kích thích hứng thú học tập của học sinh .
Thứ bảy : Việc phát huy tính tích cực ,tự lực giải quyết vấn đề của học sinh
trong q trình dạy học gắn bó hữu cơ với việc hướng dẫn học tập ở nhà .
Để việc tổ chức hoạt động nhóm cho học sinh đạt kết quả cao , trước hết các
em phải có một số kiến thức nhất định để tham gia thảo luận nhóm một cách

hăng hái , sơi nổi , có hiệu quả . Muốn vậy thì tất cả các thành viên trong nhóm
phải có sự chuẩn bị chu đáo . Vì thế sau mỗi tiết học giáo viên cần dành một
thời gian hợp lý để dặn dò , hướng dẫn các em trong việc học ở nhà cũng như
cần chuẩn bị những gì cho tiết học hơm sau . Đồng thời phải có sự kiểm tra
những vấn đề đó trước khi sang tiết học mới , từ đó có biện pháp kịp thời với
những đối tượng học sinh lười học .

3 / Quy trình tổ chức thảo luận nhóm :
Bước 1 : Giáo viên chia nhóm :Tuỳ thuộc vào mức độ nội dung cần thảo luận
mà giáo viên chia nhóm một cách hợp lý .
* Những nội dung cần thảo luận ,nhưng đơn giản hoặc những dạng bài tập
nhằm rèn kỹ năng hay cần có sự bổ sung kiểm tra kiến thức cho nhau có thể cho
học sinh hoạt động nhóm nhỏ theo cặp ( 2 học sinh ngồi gần nhau ) hoặc theo
bàn ( 3 -4 học sinh ngồi chung một bàn ).
Ví dụ 1 : Trong tiết luyện tập (Tiết 8 –mơn đại số lớp 8- tập I ) khi cho học sinh
giải bài tập 37 trang 17 /sgk .
Dùng bút chì nối các biểu thức sao cho chúng tạo thành hai vế của một hằng
đẳng thức :
( x – y) (x
2
+ xy + y
2
) x
3
+ y
3
( x+y ) ( x-y) x
3
– y
3

GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
x
2
– 2 xy + y
2
x
2
+ 2 xy + y
2
( x+y )
2
x
2
- y
2
( x + y ) ( x
2
– xy + y
2
) ( y - x )
2
y
3
+ 3 xy
2
+ 3 x
2
y + x
3
x

3
- 3x
2
y + 3 x y
2
– y
3
( x – y )
3
( x + y )
3
Bảy hằng đẳng thức đáng nhớ các em đã được học ở những tiết trước ,bài tập
trên có dạng giúp học sinh ơn tập ,củng cố lại các hằng đẳng thức đã học vì thế
giáo viên có thể cho các em thảo luận theo nhóm 2 học sinh nhằm mục đích hỗ
trợ bổ sung ,kiểm tra kiến thức cho nhau giúp học sinh nhanh chóng hồn thành
bài tập và hơn nữa trong qúa trình thảo luận cùng nhau, giúp các em khắc sâu
,ghi nhớ được những hằng đẳng thức đã học .
Ví dụ 2 : Trong bài cơng cơ học ( Mơn vật lý lớp 8 ) . Ở phần I : Khi nào có
cơng cơ học ?
Để trả lời được vấn đề nêu trên học sinh cần nghiên cứu hai trường hợp đưa ra ở
phần nhận xét (sgk ) và phân tích đặc điểm giống nhau , khác nhau trong hai
trường hợp :
- Con bò đang kéo một chiếc xe đi trên đường
→
Lực kéo của con bò đã thực
hiện một cơng cơ học .
-Người lực sĩ cử tạ đỡ quả tạ ở tư thế đứng thẳng
→
Lực sĩ khơng thực hiện
được một cơng cơ học nào .

Trả lời :
Giống nhau : Con bò và người lực sĩ đều có tác dụng lực lên vật khác .
Khác nhau : . Lực con bò tác dụng lên xe làm xe dịch chuyển
Người lực sĩ có tác dụng lực lên quả tạ nhưng quả tạ khơng
dịch chuyển .
Muốn giải quyết vấn đề trên cũng cần có sự phối hợp trao đổi giữa các thành
viên với nhau .Tuy nhiên tình huống trên cũng gần gủi với các em hơn nữa bằng
những hình ảnh quan sát được qua tranh ở (sgk) học sinh sẽ tìm ra được đặc
điểm giống và khác nêu trên .Trong trường hợp này tơi cho học sinh thảo luận
theo nhóm nhỏ :2 học sinh ngồi gần nhau , cũng có thể 3-4 học sinh ngồi cùng
bàn .
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
* Những nội dung cần thảo luận để rút ra một kết luận một nhận xét hoặc một
tính chất nào đó mang tính phức tạp ,hay những dạng bài tập khó ,bài tập cần
chung sức để giải quyết trong một khoảng thời gian ngắn hoặc thực hành thí
nghiệm ,thì cần chia nhóm hai bàn hoặc ba bàn học sinh ngồi gần nhau .
Ví dụ : (Những dạng ví dụ hoạt động nhóm đã nêu ở trước . )
Bước 2 : Giao nhiệm vụ thảo luận và quy đinh thời gian thảo luận
Việc giao nhiệm vụ có thể bằng nhiều hình thức khác nhau .
- Giáo viên nêu miệng câu hỏi ,nếu câu hỏi ngắn dễ nhớ .Làm như vậy vừa tiết
kiệm được thời gian vừa tránh lộn xộn khi giáo viên phát phiếu (nếu giao nhiệm
vụ bằng phiếu ).
- Có thể giao nhiệm vụ thơng qua phiếu : Đối với những câu hỏi với u cầu
dài ,hoặc các bảng biểu u cầu điền số , chữ . Đặc biệt nếu nội dung thảo luận
là các kiến thức chốt của bài thì nên dùng phiếu ,vì các kiến thức chốt là các
kiến thức u cầu ghi nhớ , nên nếu dùng phiếu ,khi ghi kết quả thảo luận vào
phiếu các em sẽ ghi nhớ lâu hơn
Bước 3 : Các nhóm thảo luận
Bước 4 : Đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận .Nếu hình thức giao
nhiệm vụ thơng qua phiếu, giáo viên khơng nên thu chấm phiếu. Làm như vậy

chẳng khác nào làm một bài kiểm tra nhanh, nên để các nhóm tự chữa bài và lưu
giữ phiếu làm tài liệu học tập.
Bước 5 : Các nhóm khác nhận xét bổ sung .
Bước 6 : Giáo viên tổng hợp đi đến thống nhất .

PHẦN THỨ BA : KẾT QUẢ VÀ VIỆC PHỔ BIẾN ỨNG DỤNG
NỘI DUNG VÀO THỰC TIỄN
1/ Những kết quả đạt đ ư ợc :
Sau một thời gian ngắn (ở năm học 2007 – 2008) bản thân đã sử dụng
phương pháp dạy học theo nhóm nhỏ bước đầu đã thấy đạt kết quả khả quan.
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
- Giáo viên đã biết cách hướng dẫn học sinh trao đổi thảo luận, kết quả của
hoạt động học tập hướng tới việc tìm ra và hồn thiện kiến thức.
- Học sinh biết phối hợp cả nhóm thảo luận đểđđtìm ra câu trả lời cho các câu
hỏi thảo luận, từ việc trả lời các câu hỏi thảo luận cả nhóm đưa ra kết luận về
kiến thức cần đạt được.
+ Học sinh đã khơng còn thụ động thu nhỏ mình như trước mà phần nào đã có
những chyển biến trong học tập, bị lơi cuốn theo đà học tập của học sinh khá
giỏi trong nhóm, học sinh khá giỏi có ý thức giúp đỡ các bạn học yếu trong
nhóm thơng qua sự hợp tác tìm tòi nghiên cứu, thảo luận trong nhóm qua đó học
sinh đã tiến bợ nhiều hơn trong học tập.
+ Phát triển tình bạn, tình đồn kết, ý thức tổ chức, tinh thần tương thân, tương
trợ lẫn nhau trong học tập.
Ngồi ra thơng qua việc hoạt động nhóm đã hình thành cho các em
tinh thần trách nhiệm đối với tập thể , tránh được tính lười biếng , sao nhãng
nhiệm vụ được giao , tránh được sự ghen tị . Hình thành cho các em thói quen
làm việc tự giác , khơng cần sự kiểm sốt , các em có kỹ năng tổ chức, giao tiếp,
có thói quen tự đánh giá vì có điều kiện để so sánh thường xun những kết quả
của cá nhân , giúp các em nhận thức giá trị chân thực của mình
Kết quả sau khi áp dụng đề tài

Lớp Sĩ số Tốt Khá Trung bình Yếu
8
4
38 17,1 %
( 7 em )
48,8 %
( 20 em )
24,4 %
( 10 em )
9,7 %
( 4 em )
8
9
41 22 %
( 9 em )
51,2 %
( 21 em )
26, 8 %
( 11 em )
0

2/ Bài học kinh nghiệm :
Trong những năm gần đây cùng với sự đổi mới về nội dung dạy học , vấn đề
đổi mới phương pháp dạy học theo hướng lấy học sinh làm tung tâm đang được
đặt ra cấp thiết. Để thực hiện được điều đó , mỗi giáo viên cần phải biết phối
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
hợp các xu hướng tích cực , phân hố hoạt động nhận thức , học tập của học sinh
và cơng nghệ hố q trình dạy học ,vận dụng các thiết bị nghe nhìn hiện đại ,
các mẫu vật trong q trình giảng dạy , trong điều kiện có thể phù hợp với nội

dung bài dạy .
Để tăng hiệu quả tiếp thu tri thức của học sinh thì giáo viên cần sử dụng tốt
phương pháp dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ.
+ Giáo viên phải u nghề, u học sinh của mình, gần gũi với học sinh sẵn
sàng giúp đỡ khi học sinh cần đến mình.
+ Giáo viên cần chuẩn bị kĩ lưỡng cho bài sau ( soạn bài, chuẩn bị mẫu vật, thí
ngiệm thực hành trước các nội dung thực hành thí nghiệm có trong bài).
+ Phần hướng dẫn tự học phải cụ thể, cho từng nội dung bài, từng nhóm học
sinh
+ Giáo dục tinh thần đồn kết tương trợ của học sinh.
Tuy nhiên giáo viên cần đặc biệt lưu ý là mỗi tiết học gồm nhiều đơn vị
kiến thức khác nhau. Vì thế giờ học chỉ thành cơng khi giáo viên biết kết hợp
nhiều phương pháp dạy học một cách khéo léo và hợp lí nhất, khơng nên nghĩ
rằng mỗi tiết học chỉ cần sử dụng một phương pháp duy nhất cho dù phương
pháp có hay đến mấy. Nhưng nếu đổi mới phương pháp dạy học mà khơng
thường xun sử dụng phương pháp dạy học trong nhóm nhỏ thì sẽ khơng đạt
được các mục tiêu của chương trình.
3/ Kết luận
Với bản thân tơi qua thực tế giảng dạy ,cũng như qua việc dự giờ trao đổi
kinh nghiệm với các anh chị em đồng nghiệp tơi thấy hình thức tổ chức học sinh
hoạt động theo nhóm trong mỗi tiết dạy là hình thức học tập tích cực phát huy
được vai trò trung tâm của học sinh . Góp phần nâng cao chất lượng giáo dục
nhằm đào tạo những con người mới phù hợp với cơng cuộc xây dựng đất nước
hiện nay. Với những kinh nghiệm nhỏ của mình góp phần giúp cho việc tổ chức
hoạt động nhóm đạt hiệu quả ,có thể còn nhiều thiếu sót .Rất mong sự góp ý
của q thầy cơ và các bạn đồng nghiệp .
Tơi xin chân thành cảm ơn !
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
* Tài liệu tham khảo :
- Hoạt động dạy học ở trường THCS – NXB giáo dục

- Tạp chí giáo dục
- Sách giáo khoa tốn 6– NXB giáo dục
- Sách giáo khoa tốn 8 – NXB giáo dục
- Sách giáo khoa vật lý 8 – NXB giáo dục
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú

MỤC LỤC
Trang 1 Tên đề tài
2 Phần thứ nhất : Đặt vấn đề
3 Phần thứ hai : Những biện pháp giải quyết vấn đề
A. Thực trạng
B. Ngun nhân
4 C. Một số biện pháp thực hiện
14 Phần thứ ba : Kết quả và việc phổ biến ứng dụng nội dung
vào thực tiễn
1. Kết quả đạt được
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
15 2. Bài học kinh nghiệm
3. Kết luận
16 Tài liệu tham khảo
17 Mục lục
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú