SKKN Công tác chủ nhiệm ở trường THPT

CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1-Lí do
Trong thời kỳ đất nước đang tiến lên “công nghiệp hoá, hiện đại hoá”. Ngành
giáo dục là ngành quan trọng nhất, người thầy đóng vai trò chủ đạo. Ở họ không
chỉ có lòng “yêu nghề mến trẻ” đem hết nhiệt tình để truyền đạt kiến thức cho
học sinh mà còn phải có những biện pháp quản lí học sinh, làm thế nào để đạt
hiệu quả cao.
Muốn học sinh tiếp cận được mọi trí thức, người giáo viên chủ nhiệm phải có
biện pháp giúp các em có ý thức học tập chủ động tiếp thu kiến thức, hăng say và
thi đua trong học tập, nếu công tác chủ nhiệm tốt, nề nếp lớp học tốt thì chất
lượng các tiết học sẽ tốt, giáo viên bộ môn có hứng khởi trong các tiết dạy.
Thực tế nhiều năm, trong lý thuyết cũng như trong thực tiễn đã có quan điểm cho
rằng hiệu quả giáo dục phụ thuộc vào việc xác định và lựa chọn mục tiêu,chương
trình nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục cùng với những điều kiện,
phương tiện giáo dục.Như chúng ta đã biết, việc giáo dục phát triển nhân cách
học sinh là một nhu cầu cần thiết, bản chất của quá trình giáo dục là tổ chức toàn
bộ cuộc sống, học tập, hoạt động của học sinh, tạo điều kiện thuận lợi tối ưu để
tiềm năng của học sinh được phát triển dưới sự giáo dục của giáo viên chủ
nhiệm. Cho nên, bản thân tôi là một giáo viên chủ nhiệm, tôi luôn tâm niệm dạy
dỗ giáo dục cho các em trở thành những con người hữu ích cho xã hội để xứng
đáng với những hình ảnh đẹp mà xã hội ban tặng, như đồng chí Phạm Văn Đồng
đã nói: “Nghề dạy học là nghề cao quí nhất trong tất cả các nghề cao quí vì nó
sáng tạo ra những con người sáng tạo”.Trong thời đại mở cửa của nền kinh tế
hiện nay, học sinh luôn có xu hướng đua đòi chưng diện luôn bị những cám bẫy
trong xã hội lôi cuốn. Nó ảnh hưỡng không ít đến việc học tập của học sinh. Vì
vậy, xuất phát từ tình hình thực tế ấy tôi quyết tâm thực hiện tốt “Công tác chủ
nhiệm lớp ở trường THPT ”. Cố gắng giáo dục tốt những học sinh trong lớp tôi
1
chủ nhiệm góp phần đưa phong trào nhà trường vững mạnh và xã hội có những

công dân tốt, là những đứa con ngoan trong gia đình.
2-Thực trạng
Trường THPT Đinh Chương Dương xuất thân từ trường bán công, nằm tại thị
trấn, là một trường học có số học sinh đủ 27 xã thị trấn, học sinh các huyện lân
cận như: Hà trung, Nga sơn, Hoằng hoá và học sinh các nơi khác chuyển về.
Là một trường có số học lực yếu, hạnh kiểm không tốt tham dự thi vào trường .
Vì vậy, bản thân tôi luôn trao dồi kiến thức học hỏi kinh nghiệm và phải có biện
pháp thiết thực trong việc quản lí học sinh.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Nhà trường là một môi trường đào tạo những con người vừa “hồng” vừa
“chuyên” – có đủ tài năng trí tuệ và những phẩm chất đạo đức cách mạng, để sau
này thực sự là người của dân, vì nhân dân mà cống hiến. Người trực tiếp đào tạo
những con người như thế không ai khác là giáo viên, giáo viên giảng dạy bộ
môn, giáo viên chủ nhiệm lớp.
Giáo viên là những người thầy được đào tạo về kiến thức, về nghiệp vụ chuyên
môn, người thầy còn được trang bị những kiến thức về công tác chủ nhiệm nhằm
giáo dục học sinh phát triển toàn diện, trở thành công dân tốt cho xã hội. Đây là
công tác mà bất kì người giáo viên nào có tâm huyết cũng không thể xem nhẹ
được. Tuy nhiên công tác chủ nhiệm trong nhà trường hiện nay gặp phải không ít
khó khăn trong việc quản lý, giáo dục học sinh sa sút về đạo đức, thiếu ý thức
trong việc học tập, đặc biệt là những học sinh cá biệt, chậm tiến.
Đã là một giáo viên chủ nhiệm, việc đưa lớp tiến lên vừa là trách nhiệm vừa là
bổn phận đối với học sinh, với nhà trường, đồng thời cũng là khẳng định mình về
năng lực và nhất là có lương tâm. Giáo viên chủ nhiệm nhận thấy rõ mỗi tập thể
lớp là nền tảng vững chắc để xây dựng nhà trường vững mạnh, một tập thể tốt
chắc chắn sẽ có những học sinh tốt, những con người vừa có đủ cả “ đức” lẫn “
2
tài”. Như vậy nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm có vai trò quan trọng, ảnh
hưởng nhất định đến việc học tập cũng như rèn luyện nhân cách của học sinh.
Là giáo viên chủ nhiệm ai cũng biết rằng phải nắm rõ thuận lợi, khó khăn của

lớp mình.
a/. Thuận lợi.
Được sự chỉ đạo sâu sắc của ban giám hiệu nhà trường đề ra kế hoạch cụ thể
của từng tuần, từng tháng, thường xuyên theo dõi kiểm tra đôn đốc.
Sự kết hợp hỗ trợ kịp thời của đoàn thanh niên của ban thi đua trong nhà
trường.
Sự cộng tác chặt chẽ từ phía giáo viên bộ môn cùng tôi quản lí.
Sự quan tâm từ phía gia đình và địa phương.
b/. Khó khăn.
Thứ nhất là các em có học lực yếu nên các em lười học nên càng học kém
Thứ hai là trong thời đại bùng nổ thông tin các em thường lơ là việc học chú
trọng vào các trò chơi điện tử trên máy tính, mạng hoặc trên điện thoại di động
Thứ ba là các em phát triển giới tính sớm có nhiều dấu hiệu yêu đương thẩn thờ
trong buổi học, tiết học
Thứ tư là Trường THPT Đinh Chương Dương xuất thân từ trường bán công, nằm
tại thị trấn, là một trường học có số học sinh đủ 27 xã thị trấn, học sinh các
huyện lân cận như: Hà trung, Nga sơn, Hoằng hoá và học sinh các nơi khác
chuyển về nên mang nhiều phong tuc tập quán khác nhau, liên hệ phụ huynh
cũng khó khăn, là một trường có số học lực yếu, hạnh kiểm không tốt tham dự
thi vào trường. Hơn thế nữa năm học này tôi chủ nhiệm lớp kế thừa của 2 giáo
viên trước nên để hiểu học sinh nhiều là chưa có,trong tình hình hiện nay, vấn đề
phổ cập giáo dục dẫn đến việc học tập, ý thức học tập của các em phần nào bị
giảm sút. Để xác định động cơ học tập người giáo viên chủ nhiệm phải mất thời
gian dài.
Không thể phủ nhận vai trò của giáo viên chủ nhiệm ở trường Trung Học Phổ
Thông nếu như xác định đúng vị trí, nhiệm vụ, biết tổ chức giáo dục. Những đặc
3
điểm tâm lý, trình độ hiểu biết, vốn sống của học sinh phổ thông còn nhiều hạn
chế, vì vậy không thể không cần có một người thường xuyên hướng dẫn giúp đỡ,
chỉ bảo cho các em. Để làm tốt điều này, giáo viên chủ nhiệm phải thực hiện tốt

những nhiệm vụ của một thầy cô giáo phải nắm được đường lối, quan điểm, lí
luận giáo dục đồng thời giáo dục những phẩm chất đạo đức, rèn luyện năng lực
để trở thành công dân tốt mai sau. Người giáo viên chủ nhiệm phải tham gia các
hoạt động chính trị xã hội tốt hơn, phải rèn luyện ở mức cao hơn. Đó là trách
nhiệm nghĩa vụ và cũng là vinh dự vì học sinh.Vâng, khi tôi được phân công chủ
nhiệm lớp, trong tôi vừa mừng vừa lo, mừng vì mình được cống hiến một phần
công sức phục vụ cho mái trường thân yêu của mình. Tôi lo vì đối tượng học
sinh học yếu là nhiều, học lực yếu, hạnh kiểm kém là chủ yếu, kém.Trong một
khoá học 3 năm cấp ba thì đã thay đổi 3 giáo viên chủ nhiệm ( Tôi là giáo viên
chủ nhiệm lớp 12) Tôi được lãnh đạo nhà trường phân công chủ nhiệm lớp
12A9, sau đó tôi tìm hiểu lớp khoảng hai tuần thì thực trạng của lớp cũng dần
dần hiện ra.
1. Đánh giá thực trạng
Ngày đầu tiên tôi nhận lớp và sau một tiết làm quen tôi nắm được sĩ số trong lớp
là 41 em. Tôi đã bao quát lớp một lượt, gặp mặt học sinh, ban cán sự lớp, hỏi qua
tình hình lớp học, kết quả học lực và hạnh kiểm năm 11
Tôi mượn sổ điểm cái nhà trường và thống kê theo dõi như sau:
+ Học lực:
Giỏi:0 Khá: 1 - 1.96% TB: 29 - 56 % Yếu: 11- 21% Kém: 5- 21%
+ Hạnh kiểm:
Tốt: 12- 23 % Khá: 21- 41 % TB: 9 -17.6% Yếu: 9 – 17.6 %
Trước những khó khăn ấy tôi tự hứa với lòng mình cố gắng thực hiện thật tốt
“Công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT Đinh chương Dương”.
2. Kế hoạch thực hiện
Giáo viên chủ nhiệm là người thay thế Hiệu trưởng quản lý toàn diện tập thể học
sinh một lớp học. Người hiệu trưởng không thể quản lý, nắm chắc diễn biến của
quá trình phát triển nhân cách từng học sinh trong một trường, đó là lẽ đương
4
nhiên. Nếu không hiểu được đặc điểm, trình độ, diễn biến trong quá trình giáo
dục, tự rèn luyện của học sinh thì không thể giáo dục được các em,không thể có

sự định hướng kịp thời quá trình tự rèn luyện của học sinh. Vì lẽ đó, một trường
học bao giờ học sinh cũng được chia thành các khối nhỏ (lớp học) căn cứ vào
trình độ, đặc điểm nhận thức ở mỗi lớp phải có một giáo viên phụ trách chung-
giáo viên chủ nhiệm lớp. Nhà trường phân bố lại sĩ số lớp học lớp biên chế 41
Tiến hành bầu cán sự lớp lấy ý kiến biểu quyết của tập thể.
Lớp trưởng: Có nhiệm vụ điều hành mọi cộng việc chung của lớp, hoạt động
hằng ngày về việc thực hiện nội quy học tập.
Lớp phó học tập: Học giỏi, nhanh nhẹn, quản lí theo dõi kiểm tra việc học
tập và hướng dẫn học sinh yếu (có sự hỗ trợ của lớp trưởng).
Lớp phó văn - thể - vệ: Kiểm tra đôn đốc vệ sinh thân thể, vệ sinh lớp, vệ
sinh trường (khi lớp trực tuần),cho hát đầu giờ và cuối giờ học. Nhắc nhở các
bạn có ý thức tập thể dục giữa giờ (kiểm tra sĩ số, theo dõi ý thức khi tập thể dục,
xếp hàng).
Lớp phó lao động: Quản lý việc lao động chung
-Chia tổ: Tổng số là 41 học sinh, tôi chia làm 4 tổ
Mỗi tổ phải đảm bảo nhiều đối tượng: có học sinh yếu, học sinh giỏi, học sinh ở
trên địa bàn thị trấn, có học sinh ngoan, có học sinh cá biệt.
Bầu tổ trưởng tổ phó:
- Lấy ý kiến biểu quyết của tổ, trên cơ sở gợi ý của giáo viên chủ nhiệm.
- Giao nhiệm vụ cho tổ trưởng, tổ phó.
+ Tổ trưởng: Điều hành công việc chung, theo dõi, đôn đốc các hoạt hàng ngày
của tổ về việc thực hiện nội quy, học tập. . .
+ Tổ phó: Theo dõi, điều hành công việc thuộc về lao động, vệ sinh, cây xanh.
+ Thống kê học sinh các xã, số lượng đơn vị, nam/ nữ
STT Tªn x· Tæng sè HS Sè HS nam Sè HS n÷
+ Thống kê môn học và tên giáo viên
STT M«n Tªn gi¸o viªn S§T liªn l¹c Nh÷ng thay ®æi
+ Thống kê chung
- Tổng số học sinh 41 : Nữ 21; Nam 20 ; Con thương binh 0; con BB : 01; Hộ
nghèo 05; cận nghèo 08; bãi ngang: 10

+ Kế hoạch cụ thể
Tuần
Nội dung triển
khai
Biện pháp thực hiện
Đánh giá, kinh nghiệm
điều chỉnh
5
Đứng trước một tình trạng tập thể lớp có số lượng học sinh yếu nhiều, đạo đức
không tốt thì chúng ta sẽ làm gì, tôi suy nghĩ và đề ra một số biện pháp.
3. Biện pháp
a. Chức năng, nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp
- Giáo viên chủ nhiệm lớp, trước hết phải quản lý toàn diện lớp học, quản lý học
sinh lớp học và cần nắm nắm vững:
+ Hoàn cảnh và những thay đổi, những tác động của gia đình đến học sinhcủa
lớp chủ nhiệm. Nhiều gia đình học sinh trường tôi bố mẹ làm ăn xa đi biển nhiều
ngày nên các em học sinh bỏ nhà đi chơi, qua đêm với bạn, tiêu tiền không đúng
mục đích
+ Hiểu biết những đặc điểm của từng em học sinh (về sức khỏe, sinh lý, trìnhđộ
nhận thức, năng lực hoạt động, năng khiếu, sở thích, nguyện vọng, quan hệ xã
hội, bạn bè….)
+ Nắm vững mục tiêu, chương trình, nội dung giáo dục cấp học, lớp học và khả
năng thực hiện, kết quả của lớp phụ trách so với mục tiêu giáo dục về mọi mặt
(học tập, rèn luyện đạo đức, thể dục thể thao, văn nghệ và các hoạt động
khác…).Tôi đã gần các em trong các em trong các buổi ngoại khoá: Văn
học dân gian ( Môn văn) Theo dòng lịch sử - Dân ta phải biết sử ta ( Môn Sử),
Chìa khoá vàng ( Môn Hoá). Văn nghệ chào mừng 26/3 đạt giải nhì toàn trường/
28 chi đoàn
+ Quản lý toàn diện đặc điểm học sinh của lớp, nắm vững mục tiêu đào tạo,giáo
dục cả về mặt nhân cách và kết quả học tập của học sinh, đồng thời nắm vững

hoàn cảnh của từng em để kết hợp giáo dục Giáo viên chủ nhiệm là cầu nối
giữa hiệu trưởng (lãnh đạo), giữa các tổ chức trong trường, giữa các giáo viên bộ
môn với tập thể học sinh lớp chủ nhiệm.Nói một cách khác, giáo viên chủ nhiệm
là người đại diện hai phía, một mặt đại diện cho các lực lượng giáo dục của nhà
trường, mặt khác đại diện cho tập thể học sinh. Với tư cách là sư phạm (đại diện
cho tập thể các nhà sư phạm),giáo viên chủ nhiệm có trách nhiệm truyền đạt tới
học sinh của lớp chủ nhiệm tất cả yêu cầu, kế hoạch giáo dục của nhà trường tới
tập thể và từng học sinhcủa lớp chủ nhiệm không phải bằng mệnh lệnh mà bằng
6
sự thuyết phục, cảm hóa, bằng sự gương mẫu của người giáo viên chủ nhiệm, để
mục tiêu giáo dục được học sinh chấp nhận một cách tự giác, tự nguyện. Với
kinh nghiệm sư phạm và uy tín của mình, giáo viên chủ nhiệm có khả năng biến
những chủ trương, kế hoạch đào tạo của nhà trường thành chương trình hành
động của tập thể lớp và của mỗi học sinh.Mặt khác, giáo viên chủ nhiệm lớp là
người tập hợp ý kiến, nguyện vọng của từng học sinh của lớp phản ánh với hiệu
trưởng, với các tổ chức trong nhà trường và với các giáo viên bộ môn. Có ý kiến
cho rằng: để làm điều đó thì đội ngũ tự quản của học sinh có thể làm được không
cần đến giáo viên chủ nhiệm. Tất nhiên ý kiến đó có phần đúng, song chưa đủ.
Phải thấy được quan hệ, vị trí của giáo viên chủ nhiệm là người thường xuyên
tiếp nhận được thông tin từ học sinh để đảm bảo tính khách quan, tính trung thực
của dư luận, ý kiến của một tập thể học sinh. Khi tiếp nhận thông tin, người giáo
viên chủ nhiệm lớp xử lí kịp thời ngay thông tin với tư cách là nhà sư phạm, điều
đó có tác dụng rất lớn. Có không ít thông tin, suy nghĩ của học sinh chỉ có thể
tâm sự với giáo viên chủ nhiệm, đó là một thực tế.
Ví dụ
Những oan ức, sự hiểu lầm của thầy, cô giáo vì một lẽ nào đó. Ai là người giúp
các em giải tỏa những băn khoăn vướng mắc trong những quan hệ như vậy,
không ai tốt hơn là giáo viên chủ nhiệm.Giáo viên chủ nhiệm với tư cách là đại
diện cho lớp còn có trách nhiệm bảo vệ,bênh vực quyền lợi mọi mặt học sinh của
lớp Giáo viên chủ nhiệm là cố vấn tổ chức hoạt động tự quản của tập thể học

sinh, bởi vì:
+ Học sinh trung học phổ thông là những em ở lứa tuổi cuối thiếu niên và đầu
thanh niên. Lứa tuổi đang khẳng định mình, giàu ước mơ, bước đầu có kinh
nghiệm sống, có khả năng tự quản, tổ chức hoạt động tập thể… Tuy nhiên,vẫn là
lứa tuổi mong muốn lớn hơn khả năng, muốn khẳng định nhưng chưa đủ về mọi
mặt kinh nghiệm, tri thức. Khi có thành công thì dễ tự tin quá mức, ngược lại
gặp những thất bại đầu tiên dễ dao động, lòng tự tin bị giảm sút…Xuất phát từ
những đặc điểm đó về tâm lý lứa tuổi, việc định hướng giáo dục đối với học sinh
trung học là rất cần thiết.
7
+ Chức năng cố vấn có ý nghĩa giáo dục quan trọng nhất đối với giáo viên chủ
nhiệm vì chức năng cố vấn về bản chất là sự điều chỉnh, vai trò định
hướng,điều khiển quá trình tự giáo dục của từng học sinh và tập thể học sinh,
phát huy vai trò chủ thể tích cực của học sinh trong giáo dục.
+ Cố vấn còn là quá trình điều khiển, định hướng của giáo viên chủ nhiệm đối
với hoạt động tự quản của tập thể học sinh lớp chủ nhiệm, giáo viên chủ nhiệm
không trực tiếp tham gia điều khiển công việc của lớp, không làm thay các em
trong mọi hoạt động.
+ Chức năng cố vấn thể hiện trước hết ở chỗ giáo viên chủ nhiệm bằng nghệ
thuật sư phạm kích thích tư duy sáng tạo ở học sinh, phát triển tiềm năng trí tuệ
vốn có của từng em trong học tập, đề xuất các nội dung, các giải pháp,cách thức
tổ chức hoạt động thực hiện các mục tiêu giáo dục của nhà trường.
+ Cố vấn là sự điều chỉnh, điều khiển tư duy thái độ, tình cảm, hành vi, hoạtđộng
của học sinh.
Ví dụ: Góp ý kiến một chương trình hoạt động của lớp, hay của một học sinh thì
đã diễn ra quá trình vừa điều chỉnh vừa điều khiển.
+ Vai trò cố vấn đối với học sinh phải quán triệt được toàn diện nội dung giáo
dục, kế hoạch hoạt động của cá nhân và tập thể lớp chủ nhiệm bao gồm từ việc
học tập, rèn luyện đạo đức, văn hóa, thể dục thể thao, sinh hoạt tập thể, hoạt
động chính trị xã hội, quan hệ giao tiếp…diễn ra trong nhà trường và ngoài xã

hội. Giáo viên chủ nhiệm cần tư vấn trong quan hệ ứng xử xã hội,gia đình, cộng
đồng và trong tình bạn, tình yêu, định hướng nghề nghiệp, việc làm của học sinh,
đặc biệt đối với các lớp cuối cấp. Tôi đã tìm hiểu rất kỹ các trường chuyên
nghiệp để tư vấn cho học sinh lớp tôi đăng kí dự thi phù hợp với lực học các
trường như: Sao đỏ, Việt hung, Việt trì, Quảng ninh, Hải phòng, Hoa Lư Ninh
bình, Tây Bắc
+ Giáo viên chủ nhiệm phối hợp các lực lượng xã hội nhằm thực hiện mục tiêu
giáo dục của lớp chủ nhiệm- Giáo viên chủ nhiệm lớp phối hợp với các lực
lượng xã hội nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục của lớp chủ nhiệm
+ Hiệu quả của tổ chức giáo dục học sinh lớp chủ nhiệm phụ thuộc không nhỏ
8
vào khả năng liên kết các lực lượng xã hội, phát huy tiềm năng của xã hội về mọi
mặt đối với công tác giáo dục.
+ Căn cứ vào đặc điểm, điều kiện của lớp, của nhà trường, cộng đồng, gia đình
học sinh… giáo viên chủ nhiệm tổ chức phối hợp với các lực lượng xã hội nhằm
tạo ra sự thống nhất, có tác dụng đặc biệt quan trọng.
+ Liên kết các lực lượng xã hội trong giáo dục thế hệ trẻ là một nguyên tắc nhằm
nâng cao hiệu quả giáo dục, để thực hiện tốt chức năng phối hợp lực lượng xã
hội, không ai thực hiện tốt bằng giáo viên chủ nhiệm. Phối hợp các lực lượng xã
hội không chỉ dừng ở nhận thức, mà quan trọng hơn cả là xây dựng được chương
trình kế hoạch hoạt động nhằm thống nhất, khép kín quá trình hoạt động, không
gian, thời gian tác động đến học sinh của lớp chủ nhiệm.
b. Nhiệm vụ, nội dung công tác chủ nhiệm
- Nhiệm vụ chủ yếu của người giáo viên chủ nhiệm bao gồm:
+ Người giáo viên chủ nhiệm, trước hết phải thực hiện tốt những nhiệm vụ của
một thầy cô giáo, nói chung đó là mẫu mực về đạo đức, gương mẫu trong việc
chấp hành luật pháp và những qui định của nhà nước, nắm vững đường lối, quan
điểm, lý luận giáo dục, biết vận dụng sáng tạo vào thực tiễn giáo dục thế hệ
trẻ, làm tốt công tác giáo dục, vũ trang tri thức khoa học, phát triển trí tuệ của
học sinh. Đồng thời, giáo viên chủ nhiệm giáo dục những phẩm chất đạo đức,

rèn luyện năng lực để học sinh trở thành những công dân tốt mai sau. Người giáo
viên chủ nhiệm phải tham gia các hoạt động chính trị xã hội với tư cách là lực
lượng tri thức trong công cuộc đổi mới, giác ngộ học sinh từ bỏ những thói hư tật
xấu, phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc, nâng cao nhận thức, tình
cảm, tham gia có hiệu quả vào công cuộc xây dựng đất nước văn minh hiện
đại…
+ Sự khác nhau trong việc thực hiện những nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm
lớp với thầy cô giáo bình thường khác ở chỗ: người giáo viên chủ nhiệm phải
thực hiện tốt hơn, tự đòi hỏi rèn luyện ở mức cao hơn, thường xuyên hơn, đó là
trách nhiệm, là nghĩa vụ và cũng là vinh dự vì học sinh, được phụ huynh tin yêu,
gửi gắm trách nhiệm giáo dục con em vào tay mình.
9
+ Giáo viên chủ nhiệm còn có trách nhiệm nắm vững tình hình học sinh của lớp
về mọi mặt, báo cáo cho hiệu trưởng và lãnh đạo nhà trường biết theo định kỳ
hoặc đột xuất nếu có vấn đề cần giải quyết. Được sự ủy quyền của hiệu trưởng
trực tiếp, kịp thời chỉ đạo, giải quyết kiểm tra, đánh giá công bằng, khách quan
quá trình rèn luyện, phấn đấu tu dưỡng, rèn luyện của từng học sinh trong lớp.
+ Thường xuyên liên hệ với gia đình, cộng đồng các tổ chức trong và ngoài nhà
trường để cùng phối hợp giáo dục, động viên giúp đỡ từng học sinh nâng cao
chất lượng học tập, rèn luyện phát triển trí tuệ, năng lực.Trong năm học nhà
trường tổ chức họp phụ huynh 2 lần tôi đều lên kế hoạch cụ thể đối với đa số học
sinh, lưu và cho số điện thoại liên lạc với phụ huynh
+ Có kế hoạch tổ chức hoạt động của tập thể học sinh thực hiện nhiệm vụ chung
của nhà trường cùng với các tập thể lớp học khác làm cho lớp chủ nhiệm trở
thành thành viên tích cực của cộng đồng nhà trường. Thông qua tổ chức tự quản
hoạt động của tập thể mà rèn luyện nhân cách, khả năng ứng xử, năng lực tổ
chức sáng tạo, khả năng vận dụng tri thức lý luận vào thực tiễn cuộc sống.
+ Cùng với các giáo viên bộ môn, phối hợp với các lực lượng xã hội khác tổ
chức cho học sinh có điều kiện tham gia vào các hoạt động của cộng đồng địa
phương và hoạt động xã hội. Thông qua đó mà phát huy tác dụng của nhà trường

trong xã hội, góp phần vào sự nghiệp đổi mới, xây dựng quê hương đất nước
theo mục tiêu của Đảng và nhà nước trong từng giai đoạn.
- Nội dung công tác của người giáo viên chủ nhiệm lớp
+ Nghiên cứu nắm vững đường lối quan điểm, lí luận giáo dục để vận dụng vào
công tác chủ nhiệm lớp. Đặc biệt cần nắm vững phương pháp, nghệ thuật sư
phạm. Ví dụ: các yếu tố ảnh hưởng tới sự hình thành nhân cách, vai trò của giáo
dục, hoạt động. Mối quan hệ giữa thầy giáo và học sinh, các phương pháp tác
động song song, tác động tay đôi, bùng nổ sư phạm… Đó là những lí luận giáo
viên chủ nhiệm cần phải hiểu.
+ Nắm vững mục tiêu giáo dục nói chung, mục tiêu lớp học, kế hoạch, nhiệm vụ,
giáo dục, dạy học của năm học. Đòi hỏi giáo viên phải nghiên cứu hiểu những
yêu cầu giáo dục của nhà trường, trên cơ sở ấy mới biết vận dụng cụ thể hóa vào
10
tình hình của lớp chủ nhiệm. Việc hiểu toàn bộ kế hoạch của nhà trường
trong từng năm học có ý nghĩa rất lớn đối với người giáo viên chủ nhiệm thì giáo
viên chủ nhiệm mới chủ động định hướng cho học sinh lớp chủ nhiệm thực hiện
chủ động, sáng tạo nhiệm vụ của lớp vào phong trào chung của nhà trường.
+ Hiểu sâu sắc chức năng nhiệm vụ của các tổ chức trong nhà trường, hiểu cán
bộ phụ trách các mặt hoạt động và đội ngũ giáo viên giảng dạy các môn học ở
lớp chủ nhiệm. Đồng thời cần tìm hiểu tiềm năng cơ sở vật chất, trang thiết bị
sẵn có của nhà trường, tìm hiểu cơ cấu tổ chức, phân công phụ trách của các tổ
chức trong nhà trường (Ban lãnh đạo; Đoàn thanh niên…). Hiểu biết đội ngũ
giáo viên giảng dạy các môn học để thường xuyên liên hệ n¾m t×nh hình học tập,
rèn luyện của học sinh, tổ chức việc học tập của tập thể lớp để có phương pháp
ứng xử phù hợp, tận dụng, lôi cuốn mọi người vào hoạt động giáo dục của lớp
chủ nhiệm.
+ Có kế hoạch nghiên cứu đặc điểm gia đình và đặc điểm của từng học sinh của
lớp chủ nhiệm, biết phân loại học sinh theo các đặc điểm để có giải pháp tác
động phù hợp. Nghiên cứu đặc điểm gia đình học sinh và đặc điểm tâm sinh lý
của học sinh lớp học có ý nghĩa, đặc biệt quan trọng đối với công tác của người

chủ nhiệm lớp. Nghiên cứu để hiểu gia đình là tìm hiểu về đặc điểm trình độ,
tâm lý của cha mẹ học sinh, sự quan tâm của cha mẹ đối với con cái, phương
pháp giáo dục của cha mẹ đối với con của họ trong gia đình.Tất cả việc nghiên
cứu gia cảnh của học sinh nhằm hai mục đích, trước hết để kết hợp trong giáo
dục học sinh của lớp, mặt khác hiểu thêm nguyên nhân,những yếu tố tích cực
hoặc tiêu cực, những thuận lợi hoặc khó khăn tác động đến học sinh để có giải
pháp giáo dục. Song, quan trọng hơn cả là hiểu được đặc điểm của mỗi học sinh
về các mặt tâm sinh lý, tính cách năng lực…Nội dung nghiên cứu về học sinh
bao gồm: sức khỏe, năng lực phát triển trí tuệ,cần nghiên cứu để hiểu từng học
sinh về sự tập trung chú ý, nhận thức, nắm vững sở thích, nguyện vọng, động cơ
học tập, hoạt động. Lưu ý tới tính cách, phẩm chất đạo đức, quan hệ, cách ứng
xử của học sinh trong gia đình, ở trường, ở cộng đồng với bạn bè của các em.
11
Tôi xin lấy một số ví dụ của sự thành công của tôi trong các năm làm công tác
chủ nhiệm
- Khoá học 2004 -2007 Tôi chủ nhiệm 10 -11-12 A3 ( 3 năm )có rất nhiều học
sinh cá biệt ngổ ngáo mà tôi còn nhớ mãi như: Tống Dũng, Phạm Dũng, Lê Hậu
và em Nguyễn Định, các em liên tục vi phạm sổ đầu bài, vô lễ với thầy cô giáo,
doạ bạn ở các lớp, hay nghĩ học, nếu tôi mà đuổi học các em thì dễ ràng mà các
em lại mong được tôi đuổi nhưng nếu tôi đuổi học thì sau này khi hiểu ra các em
ân hận và ra xã hội các em dễ vi phạm pháp luật và là gánh nặng cho gia đình và
xã hội, tôi đã nhẹ nhàng khéo léo, nhiệt tình vì các em khiến các em phải cảm
động và đến nhà xin lỗi tôi vì lâu nay các em đã làm thầy buồn thầy không chửi
mà còn giúp đở các em, các em đã hứa với tôi và các em đã tiến bộ, năm đó các
em đậu tốt nghiệp cao nhất toàn trường và những học sinh trên đều đậu tốt
nghiệp, từ đó mỗi lần gặp lại tôi các em đều nói là ” may nhờ thầy mà em mới có
bằng tốt nghiệp 12”.Chia tay với 12 A3 thì tôi lại chủ nhiệm 1 khoá học mới
- Khoá học 2007 -2009 Tôi chủ nhiệm 11-12 A3 ( 2 năm ) lớp kế thừa cũng có
nhiều học sinh hư như: Nguyễn văn An, Nguyễn Văn Chung, Đỗ Trọng Dũng,
Lê Duy Thành nhưng bằng sự khéo léo, nhiệt tình với tập thể lớp, với riêng các

em hay vi phạm, tôi dần dần chinh phục. Cho đến khi trong lớp có bạn Nguyễn
Thị Khuyên trong 2 năm mất bố rồi lại mất mẹ, tôi đã cùng các em trong lớp ( và
các em vi phạm trên ) đến thăm viếng, tưởng em không qua khỏi năm học 12 vì
gia đình quá khó khăn, tôi đã đến bên em động viên giúp đở tinh thần và vật
chất, kêu gọi các đoàn thể quyên góp giúp đở làm cho em và các bạn trong lớp
ứa nước mắt cảm động, biết ơn tấm lòng cao cả của thầy chủ nhiệm thế là cả lớp
tự hứa với nhau, với lòng mình không được để thầy buồn và khoá học đó tôi lại
thành công lớp đậu tốt nghiệp 12 cao nhất toàn trường ( Những năm học đó
trường tôi là bán công nên việc đậu tốt nghiệp là niềm vui của nhà trường và các
thầy cô dạy)
+ Ở tuổi học sinh phổ thông, nhiều năng lực chưa được bộc lộ, nhất là năng lực
hoạt động xã hội, xu hướng nghề nghiệp. Do đó, giáo viên chủ nhiệm phải biết tổ
chức hoạt động cho học sinh lớp chủ nhiệm có mục đích giáo dục.
12
+ Muốn hiểu biết tâm lí học sinh lớp chủ nhiệm, giáo viên cần quan sát vào hoạt
động thực tế của học sinh ở lớp học, cộng đồng, gia đình… Cần trao đổi với gia
đình, bạn bè và những người có quan hệ với các em, hiểu biết các em ở cộng
đồng, đoàn thể trong và ngoài nhà trường. Nghiên cứu đặc điểm học sinh là một
trong những nội dung quan trọng đầu tiên của giáo viên chủ nhiệm lớp vì chỉ trên
cơ sở hiểu biết từng em mới có khả năng phân loại nhóm học sinh theo các đặc
điểm học lực, tính cách, năng lưc, hoàn cảnh….
+ Điều đặc biệt quan trọng đối với giáo viên chủ nhiệm là bằng các phương pháp
nghiên cứu phân tích được nguyên nhân của các hiện trạng, đặc điểm của từng
học sinh. Ví dụ: đều là hiện tượng học kém nhưng có em do trí tuệ chậm
phát triển, có em do hoàn cảnh, điều kiện, có em do chi phối bởi các yếu tố khác,
phân tán tư tưởng. Cùng một hiện tượng học sinh hư (như ăn cắp) có thể do hàng
loạt nguyên nhân khác nhau. Chỉ trên cơ sở hiểu đặc điểm và nguyên nhân dẫn
tới các đặc điểm thì giáo viên chủ nhiệm mới có giải pháp tác động giáo dục phù
hợp hiệu quả.
+ Để nghiên cứu hiểu học sinh, giáo viên chủ nhiệm nhất thiết phải có “nhật kí

giáo viên chủ nhiệm”. Nhật kí giáo viên chủ nhiệm khác với “sổ công tác chủ
nhiệm”. Nhật kí chủ nhiệm để ghi về từng học sinh, ưu nhược điểm, tính cách,
sự tiến bộ, suy nghĩ, tình cảm của giáo viên chủ nhiệm đối với các em,những kỉ
niệm, những hiện tượng của học sinh. Nhật kí chủ nhiệm giúp giáo viên có tư
liệu về từng em một cách hệ thống. Nếu làm chủ nhiệm của lớp học, nhật kí giáo
viên chủ nhiệm là nguồn tư liệu đánh giá khoa học về học sinh, là tư liệu nghiên
cứu về tâm lí học… Còn sổ công tác chủ nhiệm chỉ có tính chất kế hoạch công
việc của giáo viên chủ nhiệm. Người giáo viên chủ nhiệm phải có tâm huyết với
sự nghiệp giáo dục thì việc ghi nhật kí chủ nhiệm và sổ chủ nhiệm được coi là
một nội dung, một nhu cầu của người giáo viên chủ nhiệm.
+ Lập kế hoạch chủ nhiệm cho từng tháng, cho năm học của lớp chủ nhiệm để
đảm bảo tính hệ thống, phát triển giáo dục nhân cách học sinh. Kế hoạch chủ
nhiệm lớp cần thể hiện một số nội dung sau:
13
Khái quát chung về đặc điểm học sinh lớp chủ nhiệm.

Có kế hoạch bồi dưỡng học sinh khá, giỏi.

Có kế hoạch phụ đạo học sinh học kém các môn.

Xây dựng chương trình hoạt động toàn diện của lớp chủ nhiệm theo từng tháng,
học kì, năm học, đây là nội dung chủ yếu được giáo viên chủ nhiệm quan tâm.
+ Giáo viên chủ nhiệm phải dạy tốt môn học được phân công dạy ở lớp chủ
nhiệm và các lớp khác.
+ Giáo viên chủ nhiệm lớp phải củng cố bằng cả cuộc sống của bản thân,trong
đó có trình độ chuyên môn, tri thức, phương pháp giảng dạy, sự mẫu mực, tâm
huyết trong khi giảng dạy. Muốn giảng dạy tốt, không chỉ có tri thức, phương
pháp mà phải truyền đạt bằng cả nhiệt huyết của người giáoviên chủ nhiệm với
khẩu hiệu “tất cả vì học sinh thân yêu”, “vì các em hôm nay là vì tương lai của
dân tộc, đất nước”.

+ Để làm tốt công tác chủ nhiệm, giáo viên chủ nhiệm phải đặt kế hoạch tự hoàn
thiện bản thân về mọi mặt.

Nâng cao không ngừng trình độ học vấn, văn hóa chung

Trình độ chuyên môn phương pháp.

Rèn luyện đạo đức tác phong.

Trao đổi kinh nghiệm, lý luận sư phạm.

Mẫu mực trong giao tiếp xã hội, đồng nghiệp, thầy trò.

Xây dựng gia đình hạnh phúc, văn minh.
14
c. Phương pháp tác động cá biệt và giáo dục tập thể
- Người giáo viên chủ nhiệm nắm vững vận dụng mọi phương pháp giáo dục
cá biệt, phương pháp giáo dục tập thể và biết kết hợp chúng trong hoàn
cảnh cụ thể. Phương pháp giáo dục cá biệt ở đây không nên hiểu là giáo dục học
sinh đặc biệt (hư, ngoan) như quan niệm thường thấy ở một số người Cần hiểu
phương pháp giáo dục cá biệt là sự tác động tới từng cá nhân một cách chuyên
biệt để đảm bảo tính phù hợp với đối tượng. Ví dụ: cùng một biểu hiện hư như
nhau, nhưng có em phải phê bình nghiêm khắc, có em thì nhắc nhẹ, có khi chỉ
nhắc chung hoặc có khi phải trực tiếp, có khi thông qua bạn bè, gia đình tập
thể…- Bằng uy tín và vị thế của giáo viên chủ nhiệm, phương pháp tác động trực
tiếp đem lại hiệu quả giáo dục tức thời, ví dụ: học sinh nói chuyện trong giờ học,
không làm bài đầy đủ hoặc có nhiều biểu hiện hành vi tốt như làm bài hay, sáng
tạo thì giáo viên chủ nhiệm có thể nhắc nhở, tuyên dương, động viên, khen
thưởng bằng lời, cho điểm tốt…
- Nếu giáo viên chủ nhiệm không đo được mức độ của hành vi, sử dụng không

tương ứng, dẫn tới phản tác dụng giáo dục, không đáng khen mà khen quá lời
cũng không tốt, chỉ đáng nhắc nhở mà vì lẽ gì giáo viên chủ nhiệm cảnh cáo phê
bình sẽ dễ làm cho học sinh hậm hực, mất lòng tin, bi quan.
- Muốn phát huy hiệu qủa của phương pháp giáo dục trong tập thể, giáo viên chủ
nhiệm trước hết phải là người có uy tín, có trách nhiệm, nắm vững đối tượng,
xây dựng được tập thể học sinh thành một tập thể vững mạnh:
+ Đảm bảo quyền lợi, nghĩa vụ chung của từng thành viên của lớp.
+ Tổ chức những hoạt động chung để thực hiện mục tiêu.
+ Lớp có đội ngũ tự quản có uy tín, có trách nhiệm, có năng lực, bản lĩnh.
+ Có kỉ luật chặt chẽ, có qui định, nội qui phải rõ ràng, được mọi người tôn trọng
và tự giác chấp hành.
+ Có dư luận tập thể lành mạnh, dư luận của tập thể là phản ánh sức mạnh,là bản
lĩnh của mỗi thành viên.
15
B. KẾT LUẬN
III. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
1. Kết quả
Phương pháp tiến hành công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT, ở nội dung này
nhằm trang bị cho học sinh về vị trí, vai trò, nhiệm vụ, nội dung cách thức tổ
chức lớp học của giáo viên chủ nhiệm, công tác chủ nhiệm coi cá thể học sinh là
đối tượng đầu tiên của giáo viên chủ nhiệm. Giáo viên chủ nhiệm phải nhiệt tình,
hăng say với nghề nghiệp, yêu thích học sinh và phải có những biện pháp tối ưu
nhất thì kết qủa bao giờ cũng mỹ mãn. Tôi đã áp dụng đúng các biện pháp mà
mình đề ra thì kết quả của năm học 2011-2012 học lực và hạnh kiểm của các em
học sinh lớp 12 A9 có sự tiến bộ rất rõ, cụ thể học lực và hạnh kiểm đạt được
như sau:
Học kì I :Học lực:
Giỏi: 0 ; Khá: 2 TB: 30 Yếu: 7 Kém: 2
Hạnh kiểm:
Tốt: 25 Khá: 8 TB: 5 yếu: 3

Học kì II
Giỏi: 0 ; Khá: 4 TB: 35 Yếu: 2 Kém: 0
Hạnh kiểm:
Tốt: 35 Khá: 6 TB: 0 yếu: 0
Kết quả thi tốt nghiệp : chưa có
Riêng tôi là giáo viên chủ nhiệm lớp, tôi luôn luôn thực hiện đúng “Công tác chủ
nhiệm ở trường THPT Đinh Chương Dương”. Sau thời gian chuyên cần, chăm
chỉ tận tụy hướng dẫn học sinh và đề ra nhiều biện pháp giáo dục kịp thời phù
hợp với tập thể lớp chủ nhiệm nên khi chủ nhiệm lớp tôi luôn đạt những thành
tích cao nhất. Cụ thể:
Khoá học: 2004 – 2007 Tốt nghiệp đậu cao nhất toàn trường
Khoá học: 2007 – 2009 Tốt nghiệp đậu cao nhất toàn trường
Khoá học: 2010: Lớp có số học sinh giỏi cao nhất toàn trường
16
Khoá học: 2011- 2012 : Chưa có kết quả Tốt nghiệp
Qua đó, tôi cũng mong rằng tất cả những thầy cô giáo chủ nhiệm cũng phát huy
hết chức năng, nhiệm vụ của mình cùng nhau đưa tập thể lớp mình quản lý ngày
càng vững mạnh
2 Đề xuất:
Qua nhiều năm công tác chủ nhiệm và làm sáng kiến kinh nghiệm tôi xin có một
vài đề xuất thiết thực:
Thứ nhất là nhà trường cần cân nhắc kỹ công việc, điều kiện công tác để phân
công công tác chủ nhiệm theo các em cả 3 năm học là tốt nhất để giáo viên tiện
theo dõi tình hình nắm bắt uốn nắn học sinh, không nên thay đổi nhiều người
trong 1 khoá
Thứ hai là cần cho giáo viên có quyền cao hơn trong việc xếp loại hạnh kiểm học
sinh của lớp mình chủ nhiệm vì chỉ có giáo viên chủ nhiệm mới hiểu rỏ hết từng
học sinh
Thứ ba là cần có một cách xếp loại thi đua các lớp cho công bằng hợp lí hơn,
không làm việc theo ngẫu hứng

3. Kết luận
Trên đây là những kinh nghiệm của riêng tôi và những thành tích tôi đã đạt được
song còn nhiều hạn chế mà tôi chưa nghiệm ra, tôi rất mong hội đồng, các đồng
chí có nhiều kinh nghiệm hơn. Có tấm lòng cao cả yêu thương học sinh hơn và
đạt kết quả cao hơn góp ý để mỗi ngày tôi một hoàn thiện hơn. Và nhà trường
cũng quan tâm đến đề xuất chưa tế nhị của riêng tôi .
Tôi xin cảm ơn!
Hậu lộc: Tháng 5/2012
17