sáng kiến kinh nghiệm một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học cho trẻ 4-5 tuổi

Phần thứ nhất: Mở đầu
*************
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục mầm non là ngành học mở đầu trong hệ thống giáo dục quốc dân
,chiếm vị trí rất quan trọng . Giáo dục mầm non có nhiệm vụ xây dựng những
cơ sở ban đầu ,đặt nền móng cho việc hình thành nhân cách con ngời Đây là
thời điểm mấu chốt và quan trọng nhất , ở cái thời điểm ấy tất cả mọi việc đều
bắt đầu : Bắt đầu ăn , bắt đầu nói , bắt đầu nghe ,nhìn và vận động bằng đôi
chân , đôi tay của mình .Tất cả những cử chỉ đó dều làm nên những thói
quen , kể cả thói quen xấu .Cho nên giáo dục mầm non đã góp phần không nhỏ
vào việc giáo dục thế hệ trẻ . Trách nhiệm nặng nề và cao cả ấy tất cả thuộc về
cô giáo mầm non , tạo nên nền tảng vững chắc chặng khôn lớn của trẻ. ở lứa
tuổi này Cái sảy nảy cái ung chính vì vậy nhạy cảm và có trách nhiệm cao
là một yêu cầu không thể thiếu trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ , cô giáo
phải rất linh hoạt nhạy bén kịp thời ,có năng lực và có tính chủ động ,sáng tạo
cao .
Giáo dục có tầm quan trọng rất lớn đối với đời sống con ngời nhất là tuổi
mầm non . Ca dao xa có câu Dạy con từ thủơ còn thơ câu ca dao ấy đã đi
vào lòng ngời và không thể nào quên . Mỗi chúng ta đều đợc lớn lên từ những
tiếng ru dịu ngọt của ông bà cha mẹ , ngay từ lúc chào đời những tiếng ru êm
dịu của bà của mẹ lại cất lên Cháu ơi cháu ở với bà Hoặc Con cò lặn lội
bờ sông Đã tan biến vào hồn ta và cùng ta lớn dậy .
Lớn lên chút nữa ta lại đợc bay bổng trong thế giới cổ tích nh đợc vui chơi
những trò chơi gắn với những câu ca dao , đồng dao Chi chi chành chành
hay Nu na nu nống .
Chúng ta lớn lên bằng những tiếng ru ấy và cũng lớn lên bằng những câu
chuyện thần tiên . Ta lớn lên về thể xác và cũng mở rộng dần đôi cánh của tâm
hồn và tình cảm . Chính vì lẽ đó việc cho trẻ mầm non - Đặc biệt là trẻ ở độ
tuổi 4- 5 tuổi làm quen với các tác phẩm văn học là hết sức quan trọng và cần
thiết bởi vì : Thông qua văn học giúp cho trẻ nhận biết đợc thế giới xung
quanh , mở rộng vốn hiểu biết của trẻ đối với thiên nhiên và cuộc sống xung

quanh thông qua đó trẻ biết tích luỹ đợc những kinh nghiệm sống .
Đặc biệt thông qua việc làm quen với văn học giúp cho ngôn ngữ của trẻ phát
triển ,làm phong phú thêm vốn từ của trẻ , trẻ biết dùng từ chính xác biểu cảm.
Văn học còn giúp cho trẻ nhận biết đợc cái hạy, cái đẹp , cái thiện ,cái ác
Xuất phát từ vấn đề trên hơn nữa bản thân tôi là một giáo viên trực tiếp đứng lớp
chăm sóc giáo dục các cháu 4 - 5 tuổi nên tôi mạnh dạn chọn đề tài "một số
biện pháp nâng cao chất lợng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học cho trẻ
4-5 tuổi" này với mục đích giúp trẻ dễ dàng hơn trong việc cảm nhận ngôn ngữ
nghệ thuật của thơ chuyện và biết thể hiện nó bằng chính ngôn ngữ hành động
của trẻ.
2. Mục đích nghiên cứu :
Trong công tác giáo dục trẻ mầm non thì việc cho trẻ làm quen với văn học
là việc làm thờng xuyên không thể thiếu . Văn học còn có tác dụng giáo dục về
mọi mặt đối với trẻ nh : Ngôn ngữ , đạo đức ,trí tuệ , thẩm mỹ , thể lực và đạc
biệt là ngôn ngữ . Ngôn ngữ là phơng tiện để giao tiếp và dùng ngôn ngữ để
bày tỏ nguyện vọng của mình đồng thời ngôn ngữ là công cụ của t duy vì vậy
các nhà giáo dục sử dụng nhiều phơng pháp văn học khác nhau nên có nội
dung khác nhau
3. Đối tợng nghiên cứu .
Căn cứ vào yêu cầu của đề tài tôi chọn đối tợng nghiên cứu là trẻ mầm non 4-
5 tuổi trờng mầm non Sao Mai huyện Trạm Tấu.
4.Giới hạn phạm vi nội dung nghiên cứu :
Trong phạm vi khả năng và trách nhiệm của mình ,tôi vận dụng vấn đề mà bài
viết này đề cập đến là chơng trình chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non từ 4-5
tuổi ở chính đơn vị trờng tôi đã và đang công tác .
5.Nhiệm vụ nghiên cứu :
Qua đề tài nghiên cứu ,giúp giáo viên có những định hớng phù hợp trong công
tác chăm sóc trẻ mầm non độ tuổi 4 5 tuổi
Sau khi vận dụng đề tài sẽ góp phần đắc lực cho quá trình hình thành nhân
cách cho trẻ .

6. Phơng pháp nghiên cứu :
Trớc hết phải nhận định tình hình chung của đối tợng nghiên cứu , sau đó dọc
Phân tích Tổng hợp tài liệu tham khảo . Xây dựng đề cơng sáng kiến , áp
dụng sáng kiến và hoàn thành sáng kiến
7. Thời gian nghiên cứu :
Tháng 9: Đăng ký đề tài
Tháng 10 : Khảo sát đối tợng , tham khảo tài liệu .
Tháng 11/08 3/09 : Viết đề cơng sáng kiến , áp dụng sáng kiến .
Tháng 4/ 09 : Viết sáng kiến
Phần thứ hai : Nội dung
Chơng I : Cơ sở lý luận của đề tài
Mục tiêu chiến lợc phát triển của giáo dục mầm non từ nay đến 2020 đã đa ra
quan điểm xác định vị trí của giáo duckj mầm non đặt nền móng cho sự phát
triển nhân cách thông qua hệ thống giáo dục quốc dân tạo tiền đề để phổ cập
giáo dục tiểu học
Mục tiêu chung của phát triển giáo dục mầm non đến 2010 là nhanh chóng mở
rộng phạm vi phạm vi chất lợng chăm sóc giáo dục trẻ 0-6 tuổi trên cơ sở xây
dựng một đội ngũ giáo viên hiểu biết nghiệp vụ , tâm huyết với nghề .
Giáo dục có tầm quan trọng rất lớn đối với con ngời nhất là tuổi mầm non khi
mới đến trờng , đòi hỏi những nhà giáo dục trẻ phải là ngời có đạo đức , mẫu
mực,có trình độ, yêu nghề ,mến trẻ .
Giáo dục môn văn học cho trẻ mầm non là môn học vô cùng quan trọng.
Tình yêu thiên nhiên là điểm khởi đầu của tình yêu quê hơng đất nớc, yêu con
ngời , giáo dục lòng nhân ái cho trẻ .Việc cho trẻ làm quen với các tác phẩm
văn học giúp cho trẻ thêm yêu quê hơng đất nớc , yêu lãnh tụ , yêu ông bà cha
mẹ ,anh chị em và bạn bè của mình hơn.
Qua các tác phẩm văn học còn giúp cho trẻ phát triển về mặt thẩm mỹ ,thông
qua những từ ngữ ,hình ảnh đẹp trong tác phẩm văn học giúp cho trẻ cảm nhận
đợc cái hay ,cái đẹp trong cuộc sống xung quanh mình .
*/ Kết luận :

Đối với trẻ thơ một trong những nhiệm vụ cơ bản của việc giáo dục nhân cách
cho trẻ là hình thành ở trẻ tình yêu thiên nhiên yên cuộc sống con ngời qua đó
trẻ biết kính yêu ông bà, cha mẹ, anh chị tình cảm thơng yêu quan tâm tới bạn
bè em nhỏ, luôn có thái độ chăm sóc và bảo vệ vật nuôi cây trồng
Bộ môn văn học nói chung và văn học trẻ thơ nói riêng là kho tàng quý
báu đợc khai thác không ngừng phục vụ cho việc bồi dỡng tâm hồn trẻ. Đặc biệt
là các tác phẩm thơ chuyện dành cho trẻ Mầm non với hình tợng nghệ thuật gần
gủi phù hợp với nhận thức của trẻ đợc áp dụng theo từng lứa tuổi. Đã từng bớc
chắp cánh cho trẻ vơn tới bao ớc mơ, bao điều tốt đẹp.
Trẻ Mầm non không thể cảm nhận đợc nội dung nghệ thuật của bài thơ
câu chuyện, khi thiếu sự tác động của cô giáo và ngời lớn xung quanh. Bởi trẻ
cha biết đọc mà phải nhờ vào sự tổ chức, hớng dẫn của cô giáo qua giọng đọc kể
của cô giáo làm cho tác phẩm văn học đến với các cháu trở thành nhân tố giúp
trẻ phát triển t duy, trí tởng trợng, ngôn ngữ, thẩm mỹ, hình thành nhận cách và
giáo dục đạo đức cho trẻ.
Chơng II: Thực trạng của đề tài
1. Lịch sử của đề tài
-Qua thực hiện chuyên đề làm quen văn học chữ viết đã đợc tập huấn chuyên đề,
giáo viên đã đợc nắm đợc phơng pháp hình thức tổ chức hoạt động làm quen với
văn học, nhiều cô giáo có khả năng cảm nhận cái hay, cái đẹp trong bài thơ câu
chuyện và biết thể hiện nó bằng chí năng lực s phạm của mình với giọng đọc thơ
truyền cảm đầy sáng tạo, đã tạo ra những cảm xúc cho trẻ hứng thú khi tiếp xúc
với các tác phẩm thơ chuyện mẫu giáo.
Bên cạnh đó vẫn còn một số giáo viên khả năng cảm nhận các tác phẩm thơ
chuyện còn hạn chế giọng đọc và cách phối hợp ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ, minh
hoạ cha bộc lộ cảm xúc hấp dẫn cuốn hút trẻ, phơng pháp lồng ghép tích hợp ch-
a linh hoạt sáng tạo kết quả trẻ cha cao, trẻ cha thực sự say mê, hào hứng, sử
dụng đồ dùng dạy học cha có khoa học, dẫn đến giờ học trẻ ít tập trung chú ý
hiệu quả trên tiết học cha cao.
Qua thực tấe giảng dạy ở trờng mầm non Sao Mai tôi nhận thấy bộ môn làm

quen văn học có tầm quan trọng trong việc phát triển nhận thức, giáo dục đạo
đức, giáo dục thẩm mỹ và thông qua đọc thơ kể chuyện làm giàu vốn từ cho trẻ,
rèn luyện khả năng phát âm và cách diễn đạt mạch lạc. Các tác phẩm thơ chuyện
chỉ có thể phát huy tác dụng của nó khi cô biết chuyển tải đợc t tởng cảm xúc
của tác giả và nội dung tác phẩm thông qua các hình thức nghệ thuật hấp dẫn,
phong phú, đa dạng.
a/ Đối với truyện :
Thông qua câu chuyện ,cô giáo nhằm truyền tải cho trẻ nội dung của câu
chuyện , thông qua câu chuyện giáo dục trẻ những bài học mà nội dung câu
chuyện giáo dục trẻ những bài học mà nội dung câu chuyện phản ánh .
Giúp trẻ hiểu đợc những từ khó hiểu có trong câu chuyện . Dạy trẻ tập trả lời
câu hỏi theo hệ thống câu hỏi ngắn gọn ,dễ hiểu giúp trẻ phát triển ngôn ngữ ,
làm phong phú vốn từ và mở rộng tầm hiểu biết của trẻ. Dạy trẻ biết cảm thụ
cái hay ,cái đẹp trong câu chuyện cũng nh cái hay ,cái đẹp trong cuộc sống hàng
ngày ,vẻ đẹp của tâm hồn , vẻ đẹp trong giao tiếp ứng xử .
Dạy trẻ biết tái tạo lại lại nội dung câu chuyện , giúp trẻ hình thành kỹ năng
ghi nhớ có chủ định mặt khác còn giúp trẻ phát âm chuẩn xác ,rõ ràng , mạch lạc
khi giao tiếp . Dạy trẻ biết tái tạo lại nội dung câu chuyện bằng hình thức đóng
kịch , hình thức này giúp trẻ đợc nhập vai , đợc hoà mình vào trong thế giới cổ
tích .
b/ Đối với thơ:
Tiếp tục cung cấp cho trẻ những kinh nghiệm sống , những qui luật của vạn vật
xung quanh , thông qua các bài thơ ,bài vè ,ca dao ,đồng daotrẻ đợc khám phá
những cái hay , cái đẹp , hình tợng và biểu tợng đẹp đẽ trong bài thơ.câu thơ Cho
trẻ xem tranh ảnh phản ánh nội dung bài thơ nhằm làm giàu thêm vốn hiểu biết cho
trẻ từ đó trẻ biết hình dung tởng tợng khi đọc câu thơ mang một hình ảnh nào đó ,
dạy trẻ biét trả lời câu hỏi đơn giản theo nội dung bài .
Cung cấp cho trẻ những kiến thức , những khái niệm trừu tợng trong cuộc sống mà
câu thơ phản ánh thông qua các giải pháp và giảng giải làm rõ ý từ khó .
Dạy trẻ đọc thuộc bài thơ với nhịp điệu vừa phải , biết ngắt giọng và nhấn giọng ,

đọc với aam điệu vui tơi , diễn cảm nhằm giúp trẻ đợc nội dung bài thơ .
2. Khảo sát tình hình thực tế
a. Thuận lợi và khó khăn :
*/ Thuận lợi:
Trong năm học 2008 2009 đợc sự phân công của nhà trờng , lớp mẫu giáo 4 -5
tuổi của tôi có 2 cô/ lớp . Nhìn chung giáo viên đều nhiệt tình , có tinh thần trách
nhiệm , yêu nghề ,mến trẻ quan tâm chăm sóc và giáo dục trẻ
Nhà trờng và phòng giáo dục luôn quan tâm tới mọi hoạt động của giáo viên nhất
là việc nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
Các bậc phụ huynh đã có sự quan tâm đến việc chăm sóc và giáo dục trẻ vì vậy
hầu hết trẻ trong lớp đều nhanh nhẹn ,tích cực .
*/ Khó khăn :
Bên cạnh những thuận lợi trên chúng tôi cũng còn gặo không ít khó khăn đó là :
Lớp học còn chật chội gây khó khăn cho việc tổ chức các hoạt động.
Khả năng nhận thức của học sinh không đồng đều
Đồ dùng , đồ chơi cha đáp ứng đợc nhu cầu vui chơi của trẻ .
Một số bậc phụ huynh cha thực sự hiểu về trách nhiệm của gia đình trong việc
chăm sóc , giáo dục trẻ cũng nh chơng trình chăm sóc trẻ ở lứa tuổi mầm non do
vậy cha có có biện pháp phối , kết hợp giữa cha mẹ và cô giáo để đạt hiệu quả giáo
dục tốt nhất.
Từ thực trạng trên tôi đã mạnh dạn áp dụng những giải pháp sau
Chơng III: Giải quyết vấn đề
Muốn đạt đợc kết quả cao trong vấn đề này thì trớc hết cô giáo cần phải yêu văn
học, say mê văn học, thích học hỏi tìm tòi khám phá những cái hay cái đẹp trong
từng tác phẩm văn học, tích luỹ kiến thức, hiểu biết về văn học nói chung và cụ thể
là các bài thơ câu chuyện, đặc biệt là thơ chuyện Mầm non.
1. Quá trình cho trẻ làm quen với văn học :
Dựa vào 2 hình thức chính đó là:
- Trong tiết học
- Ngoài tiết học

a. Trong tiết học
Khi đọc một thơ, kể câu chuyện để chuẩn bị dạy cho trẻ giáo viên phải hiểu đợc nội
dung, xác định đợc thể loại thơ chuyện xác định đợc nhịp đọc, phải hiểu đợc tác giả
sử dụng nghệ thuật gì ? (so sánh, nhân cách hoá ) biết đợc nội dung bài thơ câu
chuyện nhắn gửi điều gì?
Ví dụ 1: Bài thơ: Em vẽ.
Em vẽ
Con gà trống
Mào đỏ tơi


Em vẽ
Nhiều mái trờng
Tơi mái đỏ.
Với nghệ thuật so sánh tác giả đã vẽ lên trớc mắt ta con gà trống, con mèo l-
ời, thật sống động một con gà mới chỉ nghe thôi cha đợc nhìn, đợc ngắm mà đã cảm
nhận đợc vẽ đẹp rực rỡ của con gà.
Ví dụ 2: Với nghệ thuật nhân cách hoá nhà thơ "Đàm Thị Lam Luyến" đã viết
lên bài thơ "em yêu nhà em"
Chẳng đăng bằng chính nhà em
Có đàn chim sẻ bên thểm líu lo
Có nàng gà mái hoa mơ
Cục ta, cục tác, khi vừa đẻ xong
Có bà chuối mật l ng ong
Có ông ngô bắt râu hồng nh tơ
Có ao muống với cá cờ
Em là chị tấm đợi chờ bống lên
Có đầm ngào ngạt hoa sen
ế ch con học nhạc dế mèn ngâm thơ
Dù đi xa thật là xa

Chẳng đâu vui đợc nhà nhà của em.
Bài thơ đã nói lên một vẻ đẹp thật sinh động, ngộ nghĩnh đáng yêu vây quanh
ngôi nhà em bé, làm cho ngời nghe bài thơ cảm thấy nh mình đợc xích gần đến với
những gì viết trong thơ.
- Thông qua việc tự học tự bồi dỡng kiến thức văn học, giúp giáo viên hiểu rõ
và truyền thụ tác phẩm văn học đến với trẻ có hiệu quả hơn.
Cuối tiết học có bài thơ nào đã phổ nhạc giáo viên sẽ hát cho cho trẻ nghe còn cha
đợc phổ nhạc sẽ ngâm thơ cho trẻ nghe để trẻ dễ cảm nhận đợc cái hay
,cái đẹp trong bài thơ đó.
b. Ngoài tiết học :
Việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học có thể tiến hành ở mọi lúc mọi nơi
khi đi dạo , khi thăm quan
*Vào những giờ hoạt động ngoài trời tôi cho trẻ quan sát hoa hồng lồng vào
cho trẻ đọc bài thơ "cây hồng". Vào mùa hè cho trẻ quan sát bầu trời. Cô có thể
vào cho trẻ đọc bài thơ "ông mặt trời", " nắng mùa hè" qua đó cho trẻ biết về
nắng nóng của mùa hè, giáo dục trẻ đi học đội mũ, nón.
* Vào giờ vệ sinh rửa tay, lau mặt của trẻ, trớc giờ vào vệ sinh tôi lồng vào
đọc bài thơ "rửa tay sạch sẽ" giúp trẻ chú ý hơn trong việc thực hiện vệ sinh rửa
tay, lau mặt tốt có hiệu quả.
* Giờ hoạt động vui chơi cô cho một số trẻ về góc xem truyện tranh, tập kể
chuyện sáng tạo, cho trẻ đọc thơ kết hợp từ và hình ảnh
* Trong giờ ngủ tra, trớc giờ đi ngủ cô cho trẻ đọc bài thơ "ngủ" hoặc bài thơ
"giờ đi ngủ" qua đó trẻ hiểu và có ý thức trong giờ ngủ tra.
* Trong lúc chờ bàn ăn cô có thể cho trẻ ôn lại hoặc làm quen một số bài thơ
đã học, cô su tầm một số bài thơ ngoài chơng trình đa vào cho trẻ đọc nhằm
giáo dục về ăn uống để lồng vào cho trẻ.
Ngoài ra co còn tận dụng các cơ hội để trẻ đợc làm quen với văn học nh tạo môi
trờng trong lớp theo tranh ảnh khổ to thể hiện các câu chuyện , bài thơ theo chủ
điểm mà trẻ đã đợc nghe su tầm qua sách báo , tranh ảnh , truyện , thơ để xây
dựng góc th viện .

Nh vậy , bằng cách tổ chức các hoạt động một cách linh hoạt khéo léo cô đã giúp
cho trẻ đợc sống trong môi trờng văn học .
c. Cho trẻ làm quen văn học thông qua các môn học khác :
Ví dụ: Môn MTXQ: Tìm hiểu về "một số loại sau" tôi lồng vào cho trẻ đọc
bài thơ "họ nhà rau", "cây cải nhỏ".
Tìm hiểu về một số con vật sống trong gia đình có hai chân có mỏ, lồng vào
trẻ đọc bài thơ "con gà".
Tìm hiểu về Bác Hồ, cô lồng vào bài thơ "Bác Hồ của em".
Ví dụ: Môn toán, dạy số lợng 5, lồng vào trẻ đọc bài thơ "Họ nhà rau" hỏi
trẻ trong bài thơ kể về mấy loại rau.
Trẻ đến và nói kết quả 5 loại rau
Hoặc cho trẻ chuyển tiếp vừa đi vừa đọc bài thơ "đi cầu đi quán", vừa cất
đồ dùng, quay sang hỏi trẻ trong bài thơ "đi cầu đi quán, đi bán lợn con", mua về
đợc những gì? cho trẻ kể xem đợc bao nhiêu thứ (trẻ nói kết quả).
Ví dụ: Môn âm nhạc: Dạy hát bài "cháu yêu bà"
Cô có thể lồng vào cho trẻ đọc bài thơ "giúp bà" nhằm giáo dục trẻ yêu bà
và giúp đỡ bà.
Ví dụ: Môn tạo hình đề tài "Vẽ hoa" cô có thể lồng vào giáo dục trẻ biết yêu
chăm sóc vờn hoa kết hợp đọc bài thơ "chăm vờn hoa"
Hoặc "vẽ con cá" cô lồng vào cho trẻ đọc bài thơ "con cá vàng"
* Trong những giờ đón trả trẻ tôi thờng đa thơ chuyện vào đọc cho trẻ nghe,
dạy trẻ đọc, tôi chú ý tìm những bài thơ câu chuyện phù hợp theo từng chủ điểm.
Ví dụ: Vào đầu năm học tôi thờng tìm những bài thơ nh "Bạn mới đến tr-
ờng", vào giờ đón trẻ cho trẻ đọc thơ "lời chào buổi sáng" nhằm giúp trẻ hiểu và
lễ phép chào hỏi, biết thơng yêu quan tâm giúp đỡ bạn.
Hay nhân dịp 8/3 tôi đa vào cho trẻ đọc một số bài thơ, câu chuyện có ý
nghĩa về bà, mẹ, cô giáo, chị nh bài thơ "quà 8/3", "giúp bà", "cô và mẹ"
Quá đó giúp trẻ hiểu về ý nghĩa của ngày 8/3 ngày của bà, mẹ, cô giáo từ
đó trẻ biết quan tâm đến bà, mẹ, cô giáo, bạn gái
Việc kết môn học trong các môn học khác là vô cùng quan trọng , điều đó giúp

trẻ đợc tiếp xúc với văn học bằng nhiều hình thức và nhiều phơng diện
VD: Môn thể dục : Khi chơi trò chơi cô cho trẻ đọc bài đồng dao hoặc ca dao sao
cho có nhịp điệu nhanh , dí dỏm giúp trẻ thực hiện tốt các động tác của bài thể
dục. Nh vậy , việc cho trẻ làm quen với văn học thông qua các môn học khác giúp
trẻ cảm nhận đợc tác phẩm văn học một cách sâu sắc hơn.
d. Phối kết hợp phụ huynh:
Công tác phối kết hợp phụ huynh và nhà trờng là một vấn đề rất quan trọng,
nó góp phần nâng cao chất lợng chăm sóc giáo dục trẻ.
Vì thế tôi đa vào trong các buổi họp phụ huynh đầu năm , giúp phụ huynh
hiểu đợc tầm quan trọng của bộ môn làm quen văn học từ đó để đa ra biện pháp cụ
thể.
Bằng cách cô ghi các nội dung bài thơ câu chuyện ở góc tuyên truyền, nhắc
nhở phụ huynh theo dõi và về nhà kiểm tra trẻ qua các nội dung trẻ đã học. Động
viên phụ huynh cung cấp sách chuyện tranh ảnh cho trẻ.
Hàng ngày giờ đón trả trẻ cô gặp gỡ trao đổi với phụ huynh về việc tiếp thu trên
lớp của trẻ để kết hợp phụ huynh có biện pháp giúp đỡ trẻ, bồi dỡng cho trẻ.
Thực tế cho thấy , sau khi nhận thức rõ tầm quan trọng đó các bậc phụ huynh đã
nhiệt tình ủng hộ đồng thời tạo môi trờng văn học cho con tại gia đình , mua sách
báo phù hợp với từng độ tuổi , kể chuyện cho con nghe , dạy con đọc những bài ca
dao, đồng dao thậm chí con hát cho con nghe , dạy con hátChính vì vậy ,khi đến
lớp trẻ đã có nhièu tiến bộ rõ rệt và hứng thú hơn khi nghe cô giáo kể chuyện ,đọc
thơ.
Trên các tiết học tôi đều theo dõi để tìm ra những cái sai của trẻ rồi tìm cách
gặp phụ huynh trao đổi, động viên phụ huynh giúp đỡ thêm cho trẻ ở nhà.
- Đối với trẻ tiếp thu bài tốt, đọc thơ kể chuyện hay, diễn cảm tôi cũng gặp và
trao đổi phụ huynh để về nhà bố mẹ động viên khen ngợi trẻ kịp thời.
2. Bồi dỡng phơng pháp để tổ chức hớng dẫn cho trẻ làm quen văn học:
* Nghiên cứu đối tợng:
Bằng phơng pháp trực quan cô phải nắm đợc đặc điểm tâm sinh lý của từng
trẻ. Vì trẻ cùng độ tuổi (4 - 5 tuổi) cùng một năm nhng có sự chênh lệch về tháng

tuổi. Nên sự phát triển t duy ngôn ngữ của trẻ không đồng đều.
Nhiều trẻ đọc kể trọn câu đầy đủ rõ ràng mạch lạc, nhng cũng có những trẻ
đọc kể ngắt nghỉ, thay đổi ngữ điệu cha đúng trên cơ sở đó giáo viên cần phải chú ý
tới việc đề ra yêu cầu bài dạy phù hợp với từng đối tợng trẻ.
- Đối với những trẻ về t duy ngôn ngữ tốt khi không chỉ dạy trẻ đọc kể thuộc
mà còn tập cho trẻ cách thể hiện giọng đọc kể, kết hợp điệu bộ minh hoạ động tác
mạnh dạn và tự tin hơn.
Đối với trẻ t duy ngôn ngữ còn hạn chế cô giáo cần có biện pháp tập cho trẻ,
động viên khuyến khích trẻ hứng thú tham gia luyện tập, chú ý theo dõi để sửa sai
cho trẻ.
Qua tiếp xúc với trẻ tôi nhận thấy về mặt tâm lý nhiều trẻ trong lớp rất mạnh
dạn tự tin trong trờng hợp này tôi thờng sử dụng phơng pháp nêu gơng để phát huy
tính tích cực chủ động sáng tạo của trẻ, còn đặc biệt những trẻ nhút nhát tôi thờng
sử dụng phơng pháp động viên khích lệ trẻ để tạo cho trẻ sự tin tởng và mạnh dạn
tham gia vào các hoạt động trên tiết học tốt hơn.
* Phơng pháp trực quan:
Nh chúng ta đã biết trẻ Mầm non nói chung và trẻ 4 - 5 tuổi nói riêng t duy
của trẻ trực quan hành động trẻ chỉ tập trung chú ý và ghi nhớ nhừng gì mà trẻ cảm
thấy thích thú, trẻ Mầm non thờng "thích lạ mau chán, chóng nhớ dễ quên" vì thế
giáo viên nên chuẩn bị đồ dùng học tập gồm các loại tranh ảnh mô hình, vật thật
đầy đủ, đa dạng, phong phú, sinh động phù hợp với nội dung của từng bài dạy.
Nhng cũng có một thể loại không kém phần quan trọng thu hút sự chú ý của
trẻ đó là đa vào sử dụng rối trong các tiết học.
Ví dụ: Bài thơ " em vẽ", sử dụng tranh ảnh kết hợp mô hình
Chuyện: "Cáo thỏ gà trống", sử dụng tranh ảnh kết hợp rối
Thơ: "Cây thợc dợc" sử dụng vật thật ( hoa thợc dợc)
Ngoài ra cô giáo cần chú ý tạo môi trờng học tập cho trẻ hàng ngày đợc trực
tiếp quan sát không chỉ trong tiết học mà còn mọi lúc mọi nơi.
* Phơng pháp đọc kể:
Đối với phơng pháp đọc kể trớc hết cô giáo phảo xác định đợc giọng đọc kể

của từng tác phẩm thơ chuyện, đọc kể phải bộ lộ đợc cảm xúc qua ánh mắt, cử chỉ
điệu bộ minh hoạ phù hợp với nội dung câu chuyện. Bởi trong các tác phẩm đều có
một nội dung riêng, một t tởng, một chủ đề riêng , không phải bài thơ nào cũng có
giọng đọc kể hay điệu bộ minh hoạ giống nhau.
Ví dụ: Khi đọc bài "em yêu nhà em"
Cô đọc nhẹ nhàng êm dịu thể hiện tình cảm trìu mến, chú ý ngắt giọng trong
các câu thơ:
Cục ta/ cục tác/ khi vừa đẻ xong
Có ông ngô bắp/ râu hồng nh tơ
Có ao muống/ với cá cờ
ếch con học nhạc/ dế mèn ngâm thỏ
Ví dụ: Câu chuyện "Tích Chu" đoạn đầu kể chậm rãi chú ý nhấn vào chi tiết
"có thứ gì ngon bà cũng nhờng Tích Chu, ban đêm Tích Chu ngủ, bà thức để
quạt cho Tích Chu" và câu so sánh "Lòng bà thờng Tích Chu cao hơn trời, rộng
hơn biển".
- Rồi giọng nói của bà chậm rãi, mệt mỏi hơn, nhỏ hơn bình thờng thể hiện ở
câu "Tích Chu ơi khô cả cổ rồi".
- Giọng của Tích Chu kêu lên hốt hoảng lo sợ, cờng độ giọng hơi to hơn và
nhịp độ giọng cũng nhanh hơn bình thờng ở câu Tích Chu gọi bà "Bà ơi bà trở lại
thành ngời với cháu đi bà uống" khi kể hơi kết hợp với ánh mắt cử chỉ hốt
hoảng lo sợ bộc lộ lên vẻ mắt của cô giáo.
- Giọng Tích Chu tha thiết
Giọng bà chậm rãi và hơi nhỏ hơn
Giọng bà tiên từ từ nhẹ nhàng
Kể chú ý vào chi tiết tích chu lặn lội lên đờng để lấy nớc suối tiên cho bà
uống và câu " từ đây Tích Chu hết lòng yêu thơng chăm sóc bà".
Qua thực hiện phơng pháp này tôi thấy đọc kể là một vấn đề rất quan trọng,
qua đọc kể giúp trẻ dễ dàng hiểu đợc nội dung tác phẩm, tập trung chú ý, xuất hiện
sự hồi hộp lo lắng chờ đợi đợc thể hiện trên trẻ.
Chính vì thế mà tôi thờng xuyên chú ý tới việc luyện tập giọng đọc kể cho

mình.
Trớc hết tôi xác định giọng đọc, phối hợp ánh mắt cử chỉ điệu bộ minh hoạ tự
nhiên thoải mái, đơn giản, hấp dẫn phù hợp với nội dung.
Tôi cho đây là một vấn đề quan trọng đòi hỏi giáo viên chú ý rèn luyện về
khả năng này bằng cách:
Nghe băng đĩa chuyện thơ dành cho trẻ Mầm non.
Học hỏi qua các giáo viên dạy giỏi môn làm quen văn học.
Dự giờ dạy mẫu các trờng Mầm non có chất lợng cao.
Chú ý lắng nghe ý kiến góp ý xây dựng, tiết dạy cần ghi chép những điều tâm
đắc để học hỏi đúc rút kinh nghiệm cho bản thân.
Kiên trì chịu khó tự học, tự bồi dỡng tập đọc, tập kể nhiều lần, để bộc lộ đợc
cảm xúc, phản ánh đúng nội dung tác phẩm.
*/ Tóm lại :
Việc cho trẻ làm quen văn học ngay từ lứa tuổi Mầm non là một cơ sở tốt để giúp
trẻ hình thành và phát triển nhân cách con ngời.
Đối với trẻ thơ một trong những nhiệm vụ cơ bản của việc giáo dục nhân
cách cho trẻ là hình thành ở trẻ tình yêu thiên nhiên yên cuộc sống con ngời qua đó
trẻ biết kính yêu ông bà, cha mẹ, anh chị tình cảm thơng yêu quan tâm tới bạn bè
em nhỏ, luôn có thái độ chăm sóc và bảo vệ vật nuôi cây trồng
Bộ môn văn học nói chung và văn học trẻ thơ nói riêng là kho tàng quý báu
đợc khai thác không ngừng phục vụ cho việc bồi dỡng tâm hồn trẻ. Đặc biệt là các
tác phẩm thơ chuyện dành cho trẻ Mầm non với hình tợng nghệ thuật gần gủi phù
hợp với nhận thức của trẻ đợc áp dụng theo từng lứa tuổi. Đã từng bớc chắp cánh
cho trẻ vơn tới bao ớc mơ, bao điều tốt đẹp.
Trẻ Mầm non không thể cảm nhận đợc nội dung nghệ thuật của bài thơ câu
chuyện, khi thiếu sự tác động của cô giáo và ngời lớn xung quanh. Bởi trẻ cha biết
đọc mà phải nhờ vào sự tổ chức, hớng dẫn của cô giáo qua giọng đọc kể của cô giáo
làm cho tác phẩm văn học đến với các cháu trở thành nhân tố giúp trẻ phát triển t
duy, trí tởng trợng, ngôn ngữ, thẩm mỹ, hình thành nhận cách và giáo dục đạo đức
cho trẻ.

Muốn đạt đợc kết quả cao trong vấn đề này thì trớc hết cô giáo cần phải yêu văn
học, say mê văn học, thích học hỏi tìm tòi khám phá những cái hay cái đẹp trong
từng tác phẩm văn học, tích luỹ kiến thức, hiểu biết về văn học nói chung và cụ thể
là các bài thơ câu chuyện, đặc biệt là thơ chuyện Mầm non.
Phần thứ ba: Kết luận Khuyến nghị
1. Kết luận :
- Trong quá trình áp dụng sáng kiến của mình với việc cho trẻ làm quen với tác
phẩm văn học . Sau một thời gian thực hiện tôi nhận thấy khả năng cảm thụ văn
học của trẻ có những chuyển biến rõ rệt : Số cháu nhận thức đợc môn học này đạt
90-95 % ; trẻ biết cảm thụ cái hay , cái đẹp trong cuộc sống có thái độ đúng mực
với cái thiện , cái ác , biết yêu quê hơng , đất nớc , yêu ông bà cha mẹ , yêu quí
thầy cô giáo ,bạn bèTừ đó tôi nhận thấy sáng kiến của mình đa phần nào góp
phần vào công việc đổi mới phơng pháp giáo dục . Đổi mới để phù hợp với tình
hình thực tế ở địa phơng với điều kiện lớp học và khả năng nhận thức của trẻ . Mặt
khác giúp trẻ phát triển một cáh toàn diện về đức , trí , thể ,mỹ thông qua các môn
học cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học.
Ngoài ra còn đợc sự chỉ đạo sát sao của chuyên môn nhà trờng tôi đã vững vàng hơn
trong việc tổ chức hoạt động cho trẻ 4 - 5 tuổi làm quen với văn học.
Qua các phơng pháp tôi áp dụng trên đã thu đợc hiệu quả, đặc biệt trẻ hứng
thú tham gia vào các hoạt động, ngôn ngữ của trẻ trở nên mạch lạc hơn so với
những năm trớc đây.
kết quả Số lợng trẻ
Cha áp dụng
chuyên để
Sau khi áp dụng
chuyên đề
- Đọc diễn cảm
- Thuộc nhiều, nhanh
- Phát triển ngôn ngữ, diễn đạt tốt
2. Bài học kinh nghiệm

Giáo viên Mầm non phải thờng xuyên học tập bằng nhiều hình thức, mở rộng
học đại học tại chức, bồi dỡng thờng xuyên, tập huấn tham khảo tài liệu chuyên
ngành, học hỏi đồng nghiệp để có kiến thức hiểu biết sâu rộng trong chuyên môn,
kịp thời cập nhật các thông tin làm phong phú tâm hồn và nâng cao về mọi mặt.
Là giáo viên Mầm non phải có tâm hồn cao đẹp trái tim nhân hậu, yêu nghề
mến trẻ, hiểu đợc tâm lý trẻ và khả năng nhận biết của trẻ từ đó để có biện pháp
giáo dục phù hợp với từng cá nhân trẻ.
Thông qua chuyên đề làm quen văn học này, trớc hết giáo viên phải yêu thích
văn học, có khả năng cảm thụ các tác phẩm văn học, có khả năng cảm nhận cái hay
cái đẹp trong các tác phẩm thơ chuyện, hiểu và biết thể hiện bằng chính cảm xúc
của mình, phải xác định đợc giọng đọc của từng bài thơ, từng câu chuyện.
- Phải luyện giọng đọc kể diễn cảm phối hợp với ánh mắt cử chỉ điệu bộ
minh hoạ phù hợp với nội dung tác phẩm. Nhằm thu hút sự chú ý tập trung của trẻ.
- Phải chú ý đầu t nghiên cứu tìm ra các phơng pháp hớng dẫn trẻ có sáng tạo
phù hợp mang lại hiệu quả cao.
- Biết lồng ghép các nội dung hợp lý trên các tiết học và hoạt động trong
ngày một cách nhẹ nhàng không áp đặt trẻ.
- Chú ý thờng xuyên rèn kỹ năng nghe, đọc cho trẻ.
- Phải biết xử lý các tốt các tình huống s phạm ,luôn tìm cách tạo tình huống
cho trẻ để trẻ có cơ hội bộc lộ năng khiếu, tạo cơ hội để trẻ đợc thực hiện sở thích
của mình.
- Tạo cơ hội để trẻ đợc sửa sai những điều trẻ cha thực hiện đợc.
- Chú ý tới việc phối hợp phụ huynh để thống nhất phơng pháp giáo dục trẻ
đợc làm quen với các tác phẩm thơ chuyện một cách đầy đủ.
Với những kinh nghiệm trên đa vào áp dụng dạy trẻ làm quen văn học cũng
cha đủ để mang lại hiệu quả cao cho trẻ khi còn thiếu sự chuẩn bị đồ dùng đồ chơi.
Vì thế việc chuẩn bị đồ dùng học tập cho trẻ làm quen văn học là một vấn
đề rất quan trọng. Cho nên muốn thành công cô giáo phảo chuẩn bị đồ dùng đồ
chơi đầy đủ, hấp dẫn phù hợp với nội dung của từng bài thơ câu chuyện. Cần chú ý
tới "màu sắc đẹp, phong phú" để thu hút sự chú ý tập trung của trẻ, sắp xếp môi tr-

ờng thuận lợi tạo cảm xúc kích thích trẻ đến với môi trờng văn học.
3. ý kiến Kiến nghị
Để thực hiện tốt công tác giảng dạy môn học : Cho trẻ làm quen với văn học
trong nhà trờng mầm non tôi xin có một số kiến nghị và đề xuất sau:
Tạo môi trờng văn học phong phú bằng nhiều hình thức nh: Lập th viện của
trờng với nhiều loại sách báo tranh ảnh phù hợp với độ tuổi của trẻ . Xây dựng
các khuôn viên nh vờn hoa hoặc các loại cây cảnh , cây xanh
Cung cấp thêm đồ dùng , đồ chơi phục vụ cho các môn học nói chung và
môn văn học nói riêng .
Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm về đề tài Một số biện pháp nâng cao
chất lợng cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học cho trẻ từ 4-5 tuổi
của cá nhân tôi đợc đúc kết từ những trải nghiệm trong công tác của mình hy
vọng sẽ là những đóng góp trong việc nâng cao chất lợng giảng dạy . Rất
mong đợc sự đóng góp ý kiến của các đồng nghiệp .
Xin chân thành cám ơn
Trạm Tấu, tháng 4 năm 2009
Ngời viết sáng kiến
Trần
Thị Nh