Báo cáo lí thuyết chuyên đề rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 5

TỔ KHỐI 5 TRÂN TRỌNG KÍNH
TỔ KHỐI 5 TRÂN TRỌNG KÍNH
CHÀO QUÝ THẦY, CÔ
CHÀO QUÝ THẦY, CÔ
ĐẾN THAM DỰ BUỔI CHUYÊN ĐỀ
ĐẾN THAM DỰ BUỔI CHUYÊN ĐỀ
Người Thực Hiện:
Người Thực Hiện:
Phạm Đức Chi
Phạm Đức Chi

NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ:
NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ:
RÈN LUYỆN KĨ NĂNG ĐỌC CHO
RÈN LUYỆN KĨ NĂNG ĐỌC CHO
HỌC SINH LỚP 5
HỌC SINH LỚP 5

PHẦN A: MỤC TIÊU
PHẦN A: MỤC TIÊU

PHẦN B: NỘI DUNG
PHẦN B: NỘI DUNG

1.
1.
Những vấn đề chung về dạy đọc ở Tiểu học
Những vấn đề chung về dạy đọc ở Tiểu học
a
a

.
.
Khái niệm đọc
Khái niệm đọc


b
b
.
.
Ý nghĩa dạy đọc ở Tiểu học
Ý nghĩa dạy đọc ở Tiểu học
c. Cơ chế của đọc.
c. Cơ chế của đọc.
d. Các hình thức đọc
d. Các hình thức đọc

2.
2.
Biện pháp rèn kĩ năng đọc cho HS lớp 5
Biện pháp rèn kĩ năng đọc cho HS lớp 5

I. HƯỚNG DẪN HỌC SINH LUYỆN ĐỌC
I. HƯỚNG DẪN HỌC SINH LUYỆN ĐỌC

1. ĐỌC THÀNH TIẾNG
1. ĐỌC THÀNH TIẾNG
a)
a)
Luyện đọc đúng

Luyện đọc đúng
-
-
GV chú ý lắng nghe HS để nhận xét, gợi ý, hướng dẫn về cách phát âm, ngắt nghỉ hơi hay tốc độ đọc.
GV chú ý lắng nghe HS để nhận xét, gợi ý, hướng dẫn về cách phát âm, ngắt nghỉ hơi hay tốc độ đọc.
b)
b)
Luyện đọc hay (đọc diễn cảm)
Luyện đọc hay (đọc diễn cảm)
-
-
Với văn bản nghệ thuật. GV hướng dẫn HS biết thể hiện tình cảm , thái độ, qua giọng đọc thông qua làm chủ
Với văn bản nghệ thuật. GV hướng dẫn HS biết thể hiện tình cảm , thái độ, qua giọng đọc thông qua làm chủ
tốc độ, ngữ điệu cao độ, trường độ.
tốc độ, ngữ điệu cao độ, trường độ.
-
-
Với văn bản nghệ thuật ngữ điệu phù hợp với mục đích thông qua làm rõ những thông tin cơ bản.
Với văn bản nghệ thuật ngữ điệu phù hợp với mục đích thông qua làm rõ những thông tin cơ bản.

2. ĐỌC THẦM
2. ĐỌC THẦM
a)
a)
Đọc thầm để hiểu bài:
Đọc thầm để hiểu bài:
-
-
Đọc thầm để tìm hiểu bài hoặc để thực hiện bài tập ngắn trong sách giáo khoa: GV
Đọc thầm để tìm hiểu bài hoặc để thực hiện bài tập ngắn trong sách giáo khoa: GV

cần giao nhiệm vụ cụ thể cho HS nhằm định hướng rõ việc đọc –hiểu (đọc câu,
cần giao nhiệm vụ cụ thể cho HS nhằm định hướng rõ việc đọc –hiểu (đọc câu,
đoạn, khổ thơ để biết, hiểu nhớ, trao đổi …).
đoạn, khổ thơ để biết, hiểu nhớ, trao đổi …).

b)
b)
Đọc lướt để nắm ý hoặc chọn ý
Đọc lướt để nắm ý hoặc chọn ý
- VD: Đọc thầm thật nhanh để phát hiện từ ngữ nhắc lại
- VD: Đọc thầm thật nhanh để phát hiện từ ngữ nhắc lại
nhiều lần trong bài; để cho biết tình cảm của tác giả
nhiều lần trong bài; để cho biết tình cảm của tác giả
qua bài thơ; những hành động thể hiện tính cách nhân
qua bài thơ; những hành động thể hiện tính cách nhân
vật…
vật…

A. Kiểm tra bài cũ:
A. Kiểm tra bài cũ:
II. QUY TRÌNH GIẢNG DẠY BÀI TẬP ĐỌC VÀ
II. QUY TRÌNH GIẢNG DẠY BÀI TẬP ĐỌC VÀ
SỰ VẬN DỤNG LINH HOẠT QUI TRÌNH DẠY HỌC.
SỰ VẬN DỤNG LINH HOẠT QUI TRÌNH DẠY HỌC.
B. Dạy bài mới:
B. Dạy bài mới:
1.
1.
Giới thiệu bài:
Giới thiệu bài:

2.
2.
HD luyện đọc-tìm hiểu bài
HD luyện đọc-tìm hiểu bài
a.
a.
Luyện đọc
Luyện đọc
-
-
Một, hai học sinh đọc toàn bài
Một, hai học sinh đọc toàn bài
-
-
Đọc thành tiếng nối tiếp từng đoạn hay khổ thơ (tùy trình độ HS mà cho
Đọc thành tiếng nối tiếp từng đoạn hay khổ thơ (tùy trình độ HS mà cho
đọc nối tiếp số vòng nhiều hay ít), kết hợp sửa lỗi phát âm, ngắt nghỉ hơi,
đọc nối tiếp số vòng nhiều hay ít), kết hợp sửa lỗi phát âm, ngắt nghỉ hơi,
và giúp HS hiểu những từ ngữ được chú giải trong bài.
và giúp HS hiểu những từ ngữ được chú giải trong bài.
- Đọc trong cặp (nhóm)
- Đọc trong cặp (nhóm)
c) Luyện đọc diễn cảm (đối với văn bản nghệ thuật) hoặc luyện đọc lại (đối với văn
c) Luyện đọc diễn cảm (đối với văn bản nghệ thuật) hoặc luyện đọc lại (đối với văn
bản phi nghệ thuật)
bản phi nghệ thuật)
b) Tìm hiểu bài
b) Tìm hiểu bài
Lưu ý: Tùy trình độ học sinh mà cân đối giữa luyện đọc và HD đọc diễn cảm
Lưu ý: Tùy trình độ học sinh mà cân đối giữa luyện đọc và HD đọc diễn cảm

3.
3.
Củng cố, dặn dò
Củng cố, dặn dò
:
:

* Đối với lớp khá, giỏi và với những văn bản có bố
* Đối với lớp khá, giỏi và với những văn bản có bố
cục rõ ràng, GV có thể thực hiện qui trình cắt ngang
cục rõ ràng, GV có thể thực hiện qui trình cắt ngang
Đoạn 1:
Đoạn 1:
+ Luyện đọc
+ Luyện đọc
+ Tìm hiểu nội dung
+ Tìm hiểu nội dung
+ Hướng dẫn HS đọc diễn cảm
+ Hướng dẫn HS đọc diễn cảm
Đoạn 2:
Đoạn 2:
+ Luyện đọc
+ Luyện đọc
+ Tìm hiểu nội dung
+ Tìm hiểu nội dung
+ Hướng dẫn HS đọc diễn cảm
+ Hướng dẫn HS đọc diễn cảm
Đoạn 3:
Đoạn 3:
+ Luyện đọc

+ Luyện đọc
+ Tìm hiểu nội dung
+ Tìm hiểu nội dung
+ Hướng dẫn HS đọc diễn cảm
+ Hướng dẫn HS đọc diễn cảm

* Tổ chức hướng dẫn luyện đọc đoạn như thế nào ?
* Tổ chức hướng dẫn luyện đọc đoạn như thế nào ?
- Giáo viên dựa vào số đoạn trong bài để phân nhóm đọc.
- Giáo viên dựa vào số đoạn trong bài để phân nhóm đọc.
- Đọc vòng 1:
- Đọc vòng 1:


Giáo viên lắng nghe phát hiện những
Giáo viên lắng nghe phát hiện những
hạn chế và cách phát âm, ngắt nghỉ, ngữ điệu câu, từ
hạn chế và cách phát âm, ngắt nghỉ, ngữ điệu câu, từ
đó có biện pháp giúp đỡ đối với cá nhân hoặc nhắc
đó có biện pháp giúp đỡ đối với cá nhân hoặc nhắc
nhở chung đối với lớp để đạt yêu cầu đọc đúng và đọc
nhở chung đối với lớp để đạt yêu cầu đọc đúng và đọc
rành mạch.
rành mạch.
- Đọc vòng 2:
- Đọc vòng 2:
HS đọc nối tiếp kết hợp nắm nghĩa của
HS đọc nối tiếp kết hợp nắm nghĩa của
từ ngữ được chú giải trong SGK (việc tìm hiểu nghĩa
từ ngữ được chú giải trong SGK (việc tìm hiểu nghĩa

của từ có thể xen kẽ trong khi đọc hoặc sau khi đọc
của từ có thể xen kẽ trong khi đọc hoặc sau khi đọc
hết bài). Ở vòng hai này, nếu HS còn đọc sai thì GV
hết bài). Ở vòng hai này, nếu HS còn đọc sai thì GV
vẫn tiếp tục hướng dẫn hoặc nhắc nhở.
vẫn tiếp tục hướng dẫn hoặc nhắc nhở.
- Đọc vòng 3:
- Đọc vòng 3:
HS đọc nối tiếp để đánh giá sự tiến bộ
HS đọc nối tiếp để đánh giá sự tiến bộ
của học sinh.
của học sinh.

III. BIỆN PHÁP HƯỚNG DẪN HỌC SINH TÌM HIỂU BÀI
III. BIỆN PHÁP HƯỚNG DẪN HỌC SINH TÌM HIỂU BÀI
- GV định hướng cho HS đọc thầm hoặc đọc cá nhân thành tiếng
- GV định hướng cho HS đọc thầm hoặc đọc cá nhân thành tiếng
(đoạn, bài) và trả lời đúng nội dung câu hỏi hoặc bài tập.
(đoạn, bài) và trả lời đúng nội dung câu hỏi hoặc bài tập.
VD: GV yêu cầu học sinh cả lớp đọc thầm khổ thơ thứ nhất và trả
VD: GV yêu cầu học sinh cả lớp đọc thầm khổ thơ thứ nhất và trả
lời câu hỏi: Hạt gạo được làm nên từ những gì ? (bài Hạt gạo
lời câu hỏi: Hạt gạo được làm nên từ những gì ? (bài Hạt gạo
làng ta-TV5-tuần 14)
làng ta-TV5-tuần 14)
- Tùy theo trình độ HS, GV có thể dùng nguyên văn câu hỏi, bài tập
- Tùy theo trình độ HS, GV có thể dùng nguyên văn câu hỏi, bài tập
SGK hoặc chia tách câu hỏi thành các ý nhỏ để học sinh dễ thực
SGK hoặc chia tách câu hỏi thành các ý nhỏ để học sinh dễ thực
hiện.

hiện.
VD: Câu hỏi 1 trong bài Tre Việt Nam nên tách thành 3 ý nhỏ:
VD: Câu hỏi 1 trong bài Tre Việt Nam nên tách thành 3 ý nhỏ:
Những hình ảnh nào
Những hình ảnh nào
của tre gợi lên phẩm chất
của tre gợi lên phẩm chất
cần cù
cần cù
của người Việt Nam ?
của người Việt Nam ?


Những hình ảnh nào
Những hình ảnh nào
của tre gợi lên phẩm chất
của tre gợi lên phẩm chất
đoàn kết
đoàn kết
của người Việt Nam ?
của người Việt Nam ?


Những hình ảnh nào
Những hình ảnh nào
của tre gợi lên phẩm chất
của tre gợi lên phẩm chất
ngay thẳng
ngay thẳng
của người Việt Nam ?

của người Việt Nam ?
- Biện pháp hướng dẫn HS tìm hiểu bài bằng nhiều hình thức (cá
- Biện pháp hướng dẫn HS tìm hiểu bài bằng nhiều hình thức (cá
nhân, cặp, nhóm) qua các loại hình bài tập phong phú (trả lời
nhân, cặp, nhóm) qua các loại hình bài tập phong phú (trả lời
câu hỏi, bài tập trắc nghiệm, điền từ vào chỗ chấm, trò chơi…)
câu hỏi, bài tập trắc nghiệm, điền từ vào chỗ chấm, trò chơi…)
-Trong quá trình tìm hiểu bài GV kết hợp rèn kĩ năng diễn đạt câu, từ.
-Trong quá trình tìm hiểu bài GV kết hợp rèn kĩ năng diễn đạt câu, từ.
-Sau khi HS nêu ý kiến, GV sơ kết ngắn gọn, nhấn mạnh ý chính và ghi bảng kết hợp cho ghi vở.
-Sau khi HS nêu ý kiến, GV sơ kết ngắn gọn, nhấn mạnh ý chính và ghi bảng kết hợp cho ghi vở.

IV. BIỆN PHÁP HƯỚNG DẪN HỌC SINH LUYỆN ĐỌC DIỄN CẢM.
IV. BIỆN PHÁP HƯỚNG DẪN HỌC SINH LUYỆN ĐỌC DIỄN CẢM.
-
-
Cho HS đọc thật tốt một đoạn để thăm dò sự sáng tạo hay
Cho HS đọc thật tốt một đoạn để thăm dò sự sáng tạo hay
cảm nhận của HS.
cảm nhận của HS.
- Từ kết quả đó, gợi ý để học sinh nhận xét, phát huy ưu điểm,
- Từ kết quả đó, gợi ý để học sinh nhận xét, phát huy ưu điểm,
khắc phục hạn chế và tìm cách đọc hợp lí.
khắc phục hạn chế và tìm cách đọc hợp lí.
- GV đọc mẫu để minh họa, gợi ý hoặc tạo tình huống.
- GV đọc mẫu để minh họa, gợi ý hoặc tạo tình huống.
- VD: Vì sao cô (thầy) đọc hai câu hỏi của bé Ê-mi-li (bài
- VD: Vì sao cô (thầy) đọc hai câu hỏi của bé Ê-mi-li (bài
Ê-mi-li con) với giọng nhẹ nhàng, tình cảm, không cao
Ê-mi-li con) với giọng nhẹ nhàng, tình cảm, không cao

giọng ở cuối câu hoặc đọc câu thơ có dấu chấm hỏi:
giọng ở cuối câu hoặc đọc câu thơ có dấu chấm hỏi:
thân gầy guộc, lá mong manh/Mà sao nên lũy
thân gầy guộc, lá mong manh/Mà sao nên lũy
nên thành tre ơi ?
nên thành tre ơi ?
Chỉ cần nhấn giọng ở từ
Chỉ cần nhấn giọng ở từ
lũy,
lũy,
thành
thành
mà không cao giọng ở cuối câu hỏi ?
mà không cao giọng ở cuối câu hỏi ?

V. VIỆC GIẢI NGHĨA TỪ TRONG QUÁ TRÌNH LUYỆN
V. VIỆC GIẢI NGHĨA TỪ TRONG QUÁ TRÌNH LUYỆN
ĐỌC VÀ QUÁ TRÌNH TÌM HIỂU BÀI
ĐỌC VÀ QUÁ TRÌNH TÌM HIỂU BÀI
*
*
Khi tiếp xúc với văn bản, HS đã được tìm hiểu nghĩa của một
Khi tiếp xúc với văn bản, HS đã được tìm hiểu nghĩa của một
số từ khó, từ phổ thông mà HS chưa quen ngay trong bước
số từ khó, từ phổ thông mà HS chưa quen ngay trong bước
luyện đọc giúp cho HS đọc tốt hơn và chuẩn bị cho bước tìm
luyện đọc giúp cho HS đọc tốt hơn và chuẩn bị cho bước tìm
hiểu bài. Do vậy ở bước tìm bài không giải nghĩa từ để trách
hiểu bài. Do vậy ở bước tìm bài không giải nghĩa từ để trách
làm cho giờ tập đọc thiên về dạy từ ngữ một cách nặng nề.

làm cho giờ tập đọc thiên về dạy từ ngữ một cách nặng nề.
- Tuy vậy, trước những từ ngữ sử dụng đúng lúc chỗ
- Tuy vậy, trước những từ ngữ sử dụng đúng lúc chỗ
có tính nghệ thuật cao, vẫn cần giúp HS hiểu sâu
có tính nghệ thuật cao, vẫn cần giúp HS hiểu sâu
hơn giá trị của các từ ngữ đó.
hơn giá trị của các từ ngữ đó.
VD: Khi hướng dẫn tìm hiểu bài Tiếng đàn Ba-la-lai-ca trên
VD: Khi hướng dẫn tìm hiểu bài Tiếng đàn Ba-la-lai-ca trên
sông Đà. Sau khi trả lời câu hỏi 3: nêu những câu thơ có sử
sông Đà. Sau khi trả lời câu hỏi 3: nêu những câu thơ có sử
dụng phép nhân hóa (…Biển sẽ nằm bỡ ngỡ giữa cao
dụng phép nhân hóa (…Biển sẽ nằm bỡ ngỡ giữa cao
nguyên), GV cần yêu cầu HS nêu cách hiểu từ
nguyên), GV cần yêu cầu HS nêu cách hiểu từ
bỡ ngỡ
bỡ ngỡ
(Có
(Có
tâm trạng như con người:
tâm trạng như con người:
ngơ ngác, lúng túng
ngơ ngác, lúng túng
).
).

VI. GHI VÀ TRÌNH BÀY BẢNG TRONG GIỜ TẬP ĐỌC
VI. GHI VÀ TRÌNH BÀY BẢNG TRONG GIỜ TẬP ĐỌC
- Nội dung ghi bảng phải ngắn gọn, chính xác.
- Nội dung ghi bảng phải ngắn gọn, chính xác.

- Hình thức ghi bảng đẹp, cân đối.
- Hình thức ghi bảng đẹp, cân đối.
- Tiến trình ghi bảng phải kết hợp nhịp nhàng với tiến trình dạy học góp phần
- Tiến trình ghi bảng phải kết hợp nhịp nhàng với tiến trình dạy học góp phần
tác động trực quan đến HS.
tác động trực quan đến HS.
- Có thể ghi căn cứ vào qui trình giảng dạy mà lựa chọn mô hình ghi bảng.
- Có thể ghi căn cứ vào qui trình giảng dạy mà lựa chọn mô hình ghi bảng.

VD: Bài Đất Cà Mau
VD: Bài Đất Cà Mau
-
-
Đoạn 1
Đoạn 1
: Mưa ở Cà Mau
: Mưa ở Cà Mau
Mô hình 1:
Mô hình 1:
- Mưa hối hả, rất phũ, một hồi rồi tạnh hẳn, trong
- Mưa hối hả, rất phũ, một hồi rồi tạnh hẳn, trong
mưa có dông…
mưa có dông…
- Đọc hơi nhanh, mạnh.
- Đọc hơi nhanh, mạnh.
-
-
Đoạn 2
Đoạn 2
: Cây cối và nhà cửa ở Cà Mau

: Cây cối và nhà cửa ở Cà Mau
+ Cây: mọc thành chòm, thành rặng, rễ dài…
+ Cây: mọc thành chòm, thành rặng, rễ dài…
+ Nhà cửa: dọc hành kênh, dưới hàng đước.
+ Nhà cửa: dọc hành kênh, dưới hàng đước.
- Nhấn giọng : nẻ chân chim, rạn nứt, phập
- Nhấn giọng : nẻ chân chim, rạn nứt, phập
phều, lắm gió…
phều, lắm gió…
-
-
Đoạn 3:
Đoạn 3:
Tính cách người Cà Mau
Tính cách người Cà Mau
- Thông minh, giàu nghị lực, thượng võ…
- Thông minh, giàu nghị lực, thượng võ…
- Giọng đọc : tự hào
- Giọng đọc : tự hào

Luyện đọc
Luyện đọc
Mô hình 2:
Mô hình 2:
Tìm hiểu bài
Tìm hiểu bài
GV tự xác
GV tự xác
định nội
định nội

dung ghi
dung ghi
bảng dựa
bảng dựa
vào thực
vào thực
tế luyện
tế luyện
đọc của
đọc của
HS
HS
+ Mưa:
+ Mưa:
Mưa hối hả, rất phũ, một hồi rồi
Mưa hối hả, rất phũ, một hồi rồi
tạnh hẳn, trong mưa có dông…
tạnh hẳn, trong mưa có dông…
+ Cây: Mọc thành chòm, thành rặng, rễ
+ Cây: Mọc thành chòm, thành rặng, rễ
dài…
dài…
+ Nhà cửa: dọc hành kênh, dưới hàng
+ Nhà cửa: dọc hành kênh, dưới hàng
đước.
đước.
+ Con người thông minh, giàu nghị lực,
+ Con người thông minh, giàu nghị lực,
thượng võ.
thượng võ.

Nội dung
Nội dung
:………………………………………………………
:………………………………………………………
(GV có thể ghi ý nghĩa của bài ở giữa bảng hoặc
(GV có thể ghi ý nghĩa của bài ở giữa bảng hoặc
đọc cho HS ghi vở).
đọc cho HS ghi vở).

V. SỬ DỤNG SGK TRONG GIỜ TẬP ĐỌC
V. SỬ DỤNG SGK TRONG GIỜ TẬP ĐỌC
- GV cần tạo mọi cơ hội cho HS làm việc với SGK, phát
- GV cần tạo mọi cơ hội cho HS làm việc với SGK, phát
huy vai trò, tác dụng cả kênh hình lẫn kênh chữ
huy vai trò, tác dụng cả kênh hình lẫn kênh chữ
- HD HS quan sát tranh minh họa (để hình dung cụ
- HD HS quan sát tranh minh họa (để hình dung cụ
thể sự vật, hiện tượng được nói đến trong bài, cảm
thể sự vật, hiện tượng được nói đến trong bài, cảm
nhận nghĩa của từ, rung động trước vẻ đẹp về màu
nhận nghĩa của từ, rung động trước vẻ đẹp về màu
sắc, hình khối, bố cục…). Tuy nhiên cần tránh
sắc, hình khối, bố cục…). Tuy nhiên cần tránh
khuynh hướng khai thác quá kĩ đồng nhất với yêu
khuynh hướng khai thác quá kĩ đồng nhất với yêu
cầu quan sát tranh và trả lời câu hỏi.
cầu quan sát tranh và trả lời câu hỏi.
- Làm việc SGK đồng thời cả lớp trong quá trình luyện
- Làm việc SGK đồng thời cả lớp trong quá trình luyện
đọc và thực hiện các yêu cầu trả lời câu hỏi, thảo

đọc và thực hiện các yêu cầu trả lời câu hỏi, thảo
luận, làm bài tập…
luận, làm bài tập…
- Ngoài ra cần sử dụng SGK trong các trò chơi hay
- Ngoài ra cần sử dụng SGK trong các trò chơi hay
cuộc thi có yêu cầu luyện đọc.
cuộc thi có yêu cầu luyện đọc.