Quyền xét xử công bằng và vấn đề bảo đảm quyền xét xử công bằng ở Việt Nam

I HC QUI
KHOA LUẬT




ĐỖ THỊ KIỀU




QUYỀN XÉT XỬ CÔNG BẰNG VÀ VẤN ĐỀ BẢO ĐẢM
QUYỀN XÉT XỬ CÔNG BẰNG Ở VIỆT NAM

Chuyên ngành : Pháp luật về quyền con người
Mã số : Chuyên ngành đào tạo thí điểm



LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC



Cán bộ hướng dẫn khoa học: GS.TS Nguyễn Đăng Dung


HÀ NỘI - 2013


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình
nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính
chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và
đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật
Đại học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể
bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
NGƯỜI CAM ĐOAN


Đỗ Thị Kiều
MỤC LỤC
Trang ph 
L
Mc lc
Danh mc ch vit tt
M U 1
Chương 1: SỰ CẦN THIẾT PHẢI ĐẢM BẢO QUYỀN ĐƯỢC XÉT XỬ
CÔNG BẰNG 6
1.1.  Quy ng 6
1.1.1. m ca quy ng 6
1.1.2. Ni dung c bn ca quy ng 11
1.2.  m quan trng ca quy ng 22
1.2.1.  , phng tin hu hi bo v quyn
con ngi 22
1.2.2.   quan trng cn 24
1.2.3.   s ca an ninh con ngn kinh t -
i. 26

1.3. Hu qu ca vic vi phm quy ng 28
1.3.1. Hu qu do vi phm quy i vi quyn sng 28
1.3.2. Hu qu do vi phm quy i vn t do 30
1.3.3. Hu qu do vi phm quy  ng v    
  31
1.3.4. Hu qu do vi phm quy  i vn v s
hu, quyt s quyn kinh t-  32
1.4. Bo v quy u 32
Chương 2: THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ ĐẢM BẢO QUYỀN ĐƯỢC XÉT XỬ
CÔNG BẰNG Ở VIỆT NAM 34
2.1.  nh c  t Vit Nam v quy     ng:
Nhng vi lut quc t ng hn ch, bt cp 34
2.1.1. Quy ng tr   bc l 
  34
2.1.2. Quyi 36
2.1.3. Quya 40
2.1.4. Quy theo th ta ngi ch 42
2.1.5. Quy 44
2.1.6. Quyc bi thng trong trng h oan sai 44
2.1.7. Quy  hiu lc hi t  hai
ln v t ti phm 48
2.2. Thc tin v m bo quy ng  Vit Nam 49
2.2.1.    v  m bo quy    ng 
Vit Nam 49
2.2.2 Nhng quy ng thng b vi phm trong thc t 
Vi 56
Chương 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO QUYỀN ĐƯỢC XÉT XỬ CÔNG
BẰNG Ở VIỆT NAM 68
3.1. Gi bc l
 68

3.1.1.  c l 68
3.1.2.  c lp ca th 73
3.1.3. Chuyn t t ti sang t tng tranh tng 74
3.2. Gii 75
3.3. Gi nga 78
3.4. Gic bi thng do b  oan sai 80
KẾT LUẬN 81
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 84
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

UDHR  gii v quyi
ICCPR c v 
BLTTHS : B lut t t
BLHS : B lu
BLTTDS : B lut t t
TANDTC i cao
TAND 
 u tra
VKSND : Vin ki
 : H
VKS : Vin ki
 

1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Quy t trong nhng quyn ci
c ghi nhn trong B lun quc t  gii v 
quyn cp quc c v 
(ICCPR). Quyt tp hm bo t tng nhm b

x c ng, bao gc
suy  ng hi t b  
 theo hnh trong nhi
c quc t  quyi, quy ch 
s quc t, Trong pht Vit Nam quy c
ghi nhu 52 Hi
lu i ch
bt ti cu li b bt, b giam gi, b truy
t c bng thit hi v vt chc hi
danh d. t trong vic bt, giam gi, truy t t
hi b x Quy ng gi v
c bit quan trng trong mn-  quan trng ca
n hu hi bo v quyi.
 cn kinh t -i. M
i nh m bo quy 
b ng, hn ch a hc li, mt
m bo quy ng, s m hn ch, ng
a h. Khi quy ng b vi phm s  li
nhiu hu qu  n vic th     n
sng, quyn t do, quyn, quy
Vn chung ca th gi
 c
mun. Quy 

2
Vit Nam hii ch
   c mc
i ch c phu bi m bo
vii. Vim bo quy ng
t trong nhng bim

  ng
 u bi 
Thc v t ra nhing l
 c quya B  v
chic c quyt 08-NQ-
ca B   v mt s nhim v tr    i gian ti.
i hng, v ct trong nhng vn
 tro lun, nhm ci thin tt ho
u qu t tm bc quy
x ng.
c t, quy ng vn b vi phm khp
  li nhiu hu qu  ng trong vic th  n con
i. Vi ng  c trong khu v  th gi 
 m bo quy 
b p thiu.
 ch Quy ng
 m bo quy ng  Vi 
cu c m quan trng ca quyc
 ng thc trng quy ng 
Viu   vi phm trong thc
t   xut giy quy
x ng  Vic thc thi ty, bo v
quyc t.

3
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
V quy c mt s , hc gi  
vi ng   u khoa hc: Lut t tng
 Vii vi vic bo v quy Nguyn Ngc
i trong t t Vit Nam c  Th ng,

t Nam trong bi cn - t
bn khoa hvim quan
trng ca quy iu thc trng v m bo quyn
   ng  Vi  
ct.
3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn
Mục đích: m bo quy ng.
ng thi c trng v m bo quy
 ng  Vi    ng b vi phm trong thc ti 
 t  xut mt s bim quyc
 lut Vic thc thi t
Nhiệm vụ:
- i dung ca quy ng
-  m quan trng ca quy ng
- nh ct Vit Nam v quy 
bng. Nhng vi lut quc t ng hn ch bt cp c
- c tin vim bo quy ng 
Vit Nam
- u nhng vi phm quy ng  Ving
xc t 
-  xut kin ngh nhm quy 
bc thc thi tc t.
4. Phương pháp nghiên cứu
Lu dng h
  nhng v uan. Lu

4
liu c  chm.
5. Những nét mới của luận văn
 nh c, Lu 

sao phm bo quy x ng thu thc trng vn
 m bo quy ng  Vit Nam. Lung
kin ngh xut nhn  quy ng  Vit
Nam trong thi gian ti.
6. Kết quả nghiên cứu và ý nghĩa của luận văn
Kết quả nghiên cứu của luận văn:i nh n v quyn
  m quan trng cc trng
v m bo quy ng  Viu nhng vi phm
quyn  ng gp trong thc t 
 xut mt s bi quy c thc thi
tc t.
Ý nghĩa: Lu  n v  ngng thi
i  thc trng v m bo quy 
bng  Vit Nam hin nay. i mt s  xut nquy
ng  Vit Nam
7. Dự kiến kết cấu của Luận văn
n m t lun, mc lc, danh mliu tham kho, Lun
t cu g
Chương 1.S cn thit phm bo quy ng
 ng n quy
 m quan trng ca quyt x ng.
Nu quy vi ph  li hu qu ra sao. T c v m
bo quy u, ci.
Chương 2. Thc trng v m bo quy ng  Vit Nam
Tro nh ct Vit Nam v
quy     ng, nh   ng v  t quc t 

5
nhng hn ch, bt cp cng thnh thc trng v bo
m quy  bng  Vit Nam, nhng quy vi phm

c t .
Chương 3. Giquy ng  Vit Nam
 kin ngh mt s gim quyn
 ng  Vit Nc thc thi t

















6
Chương 1
SỰ CẦN THIẾT PHẢI ĐẢM BẢO QUYỀN
ĐƯỢC XÉT XỬ CÔNG BẰNG

1.1. Khái quát về Quyền được xét xử công bằng
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của quyền được xét xử công bằng
Quy c dch ra t cm t 
Nu di vi (quy

x ng. Quy cp tu th
gii v quyi cHp Quc, 1948 (UDHR). T


, 











 , 

















 , 














 (1) , 








,  ,



























 ,























 . (2) 

















































. 

 [17]
  cp tu 14 c
v  -  1966 (ICCPR) cp Quc: i
c
 i mm quyc l
v c l  quynh v li buc t
 , ho nh quy c
ki.  c tham d mt ph
th c, trt t ng hoc an ninh quc gia trong m
h bo v i s tranh tng, hay trong

7
nhng hp tht cn thinh r  
thit hi quyn li ca mt trong v  hoc
v ki phkhai, tr ng h bo v quyn li
ca    n li ca v vi n nhng tranh
chc quy tr ei b m t
s       i cho t    m ti c  c
ch           v mt t  , mi
ng m n bm nh
ng ti thi: m tr t bng m
u v bn chc t thu kin
thun l chun b  va

ch  
x c t a ho tr  la chn ca
 quy tr c nhn
s tr  ng hp l
i tr tin cho s tr  u kin trc thm
vn hou thm vn nhng buc tc mi
ng g ti chm vn h ti nhu kin
 i vi nhng buc tch
miu ho s d
 buc phi khai chng lc buc phi nh
i; 4) t ti v
tui ca h y s phc ha h; 5)bt c 
b ki b
i vt; 6) khi mi b k mt
t bi mt quyt nh chung th hy b, hoi
 t mi hon mi cho th 
x i cht theo b
cc bng, tr ng h tng chng minh rng

8
vic s th ti thhoc mt ph
do li ci b k  hoc b trng pht ln
th hai v t ti ph k
p v tc t t ca m[18].
Thu v quyi  ng dn v
c v quyt bdch ra tu ca mng
i dn ca B Ngoi : Quyc
  .
Ngay t u cn phi hiu rng vip gnh:
 ch (chng h c l c

 tc (chng h  
bt lom bo cho vi
hp t  
n ti thiu ca b :
1. Tt c mi s  quym
bo ti thii vi vi ng vi s ng thc s;
2. Mn t do tip c 
hiu qu;
m quyc lc thit lp bt;
4. Mi n        
 chng kin vi;
5. Mi b kt ti phm ti s n khi
chc s phm ti theo lu;
6. M kp thi;
7. M. B n t 
cha ho            quy 
trong bt k ng hi phn li v   c
tr  kh ;
8. B n thm vng chng ln tham

9
    m v    n li c     n
 c nhn ti;
9. B   n nhn s   mi    ch nu anh ta
u ho  dng;
10. Theo luc gia hoc quc t s  buc phm t
s do bt k  ti thm s
vic xng ti
thm ti phm xy ra. [11,179-180]
  m v quy     ng trong Quy  i

trong qu c : Quyn  ng
n ci b buc ti trong v  
vi n kic
t quc t ghi nho v, bao gm nhiu quyn c th 
c bm quy c
l ) nhm bm cho vi 
quya m5]
n t v quyi ca
t bi hc Qu ng thc cht tp
hm t tng nhm b 
bao gity before a court),
           ng hi t
 b  
v theo hng (prohibition of imprisonment for debt). Trong mt s u, mi
bt quyi c th [10, 168].
 thy rng, quy t quy
ng trong h thng bo v n quc t. Quyn ti trong c 
v  . Lut quc t bo v nhi b bt gi 
rng khi b c t   phi mt vi c mt gung
 ng ca b can, b 

10
b a bi s lm dng quyn hn c
lu  ng v 
n v i
x ngang nhau khi tham d        ng nhau,
n h trong nhu kin m bo cho vic
 n ca b c bo v  khi b
bm (hoc thm).
th t m m quy

:Quyền được xét xử công bằng là một quyền con người cơ bản, tồn tại trong
tất cả các vụ án hình sự và phi hình sự, là một tập hợp các bảo đảm tố tụng nhằm
bảo đảm quá trình xét xử được công bằng, trong đó bao gồm các khía cạnh như:
Quyền được bình đẳng trước tòa án và được xét xử bởi tòa án độc lập, không thiên
vị và công khai; quyền được suy đoán vô tội, Quyền bào chữa, không bị áp dụng hồi
tố, quyền được xét xử theo thủ tục riêng của người chưa thành niên phạm tội, quyền
kháng cáo, được bồi thường khi bị kết án oan
Quy t quy
m chung ca quy bi c
b   thuc ln nhau.
 bin ca quy ng th hin  ch n
 bin ci, khi m khi t v 
s                 ng,
 i x t c  chng h chng t
tc, gi tun xu
 c b ca quy ng th hin  ch bt
c  ng hp          
 b t hay hn ch mn bi bt c ch th  c
c.
  thuc lt ca
quyn   hin  ch vic m bo quyc

11
 ng s  ph thu
quy ng b vi phc m bo s trc tip hoc
p  ng hn mi b vi phm
quy ng dn b x oan sai v ti ph  b
n quyn t i, quyn s 
bm bng m bo c
lc m bo n t i, quyn t do

tip cm b n quy
x ng.
1.1.2. Nội dung cơ bản của quyền được xét xử công bằng
a. Quyền bình đẳng trước tòa án, được xét xử bởi tòa án độc lập, không
thiên vị và công khai
Quyc ghi nhn t     
 t bo v  
ii x i bt c u
       [17]   
t v ging tc,
ngun gnh kinh t. C th
i x c  tng lt vi
hng th nghi vm ti nh hay nng, nhng quyn
m bng vi m  t
c c hit c mu
c tip cng vn chung s 32 v Quyn
         ng-  un ca y ban
p th u 14 bao
gm quyn tip cng hnh t 
 p vt. Tip cm bu qu
trong mng h bo m rng theo th t c quyn
tip cn tip c, 

12
ch gii ht c t k 
quc tc c tch, hot c v th 
i t ni xin t n 
n di quc ni quyn
a quc gia . Nng mp cc v
m bc m

c nh c[28].
Quym bo s ng v quyn
ln t tng s t c  khi
 nh b gi
n s bt li hoc b td,
s  ng v quyn lc nu ch  
gm b t cng gia
ng trong t tu m
c trac v bng chn dn. ng
hc bit, b  u s  mia m
d tham gia t t ng hoc cn kim tra
ving[28]
ng ng h c x i
th tc t t, n t c bit hoc
thit lp mc bi x t s dng v vi h
 gii th [28]
Quy bi mc l c ghi nhn
tm i
mm quyc l c thit lp bt khi
quy c c
u 40 Quy ch  Quc t c lp
trong khi thc hin nhim v c]
Mt trong nhng yu t n v quy tc cha h thng lu

13
c l trong h thc lp ca
tht trong nhng yu t n ca mt b c lp.
 c l   t ni dung quan tr m b 
bm quyt v vic mt
 u. T

n v c lp c
of the Judiciary) do hi ngh  p quc v ng ti ph   
i phm ti Hp quc chp thu
c lp cc c th  nhi n
 m bo cc, m bo ca Hi ng
bi d d, s1nh s c lp c
th c lp ca c ng  n
c lp ca h thng dn v  c Hi
ngh p qum cc
trong m bo  c him v 
an, can thip (kho i tri 
khi ch (kho4, 118] .
c l c l
b c bn ca bt c  chi phi bm ci
 chc can thi
hoc bia thi thc lp trong
 t, ph nh ct
 n, quynh cn, qua loa hay bng cm
c bii thi thc xa
ri kht k mt s li v
tha th cho bt k  
chp nhi vi tt c m41, 168].
S c l ca thi th
c lc lc l c lp vi

14
t c  ch, c li
b c lp gia ci, ging nghip v
gia nhi . R c lp vi
t luu tra cu tra, vi bng ca Vin ki

i thit yu c
 u 14 ICCPt trong v
 hoc v ki ph ng h
c vin nhng tranh ch
hoc quy tr   b hn ch 
c gia ho gi n chung s
u 14 cc, n nhn m t
s m bo quan tri tr nhng
hc binh tu 14(1), m 
chung, k c  hn ch  mi c
th29, 123-124].
Nhim v t ch n phn
c thut c c li. Lut
t phnh v kh a
.
u v thm quyn, tc l c
t quyn tuy thut
k ng hp ngoi l [28]
b. Quyền được suy đoán vô tội:        
i sm trong nhiu n gin
n cnh mi cho
n khi b  phm tu 9).
Quyc quyi x
vi b can, b . Quynh
ti b bum t i

15
cho ti khi ti cc chu 7 (1)(b) ca
Hi quyn cu 8(2)
c v quyu 6 (2) c

quynh v quyu 11
i, nu b c v i cho
c chm tt ti m 
khai vi mi m bo bin h cn thii
u 20 (3) Quy ch  Quc t  Ru-an-u
21 (3) quy ch  quc t  u 66 (1) quy
ch  Quc t.
n quyi, tn chung s 13 ca y
ng c phm ti thuc v ,
 c nghi ngt tc quy kn khi
li buc tng c  ph nha, quy
tm khnh quyi x  t
y, mm hn ch vic kt tt
lun c26].
nh v     cht ch vnh v  
 tt 
v nh kic v kt qu ca vi 
nh b . K
xic nht b  hoi chthc
coi h ng k phm t nguy hia, thi gian tm gi
 hit phm t phm ti.Vic b 
tin b hay phi chm trong t t, ng ti
c gi i.
c. Quyền bào chữa: Quy t quyn, quan tr
bo v       nh ti kho u 14 ICCPR ,
 , mi phc m bo ti thin

16
quya, bao gm: Quyc bic ti, quyc
tr      i cht vng,

ch mi
c h    thc hin vi  i b buc ti phc
 c tc v
bo v tt c nhi b giam gi i b
nhn mnh quyi b bt gi [2,nh quyn
 th chun b cho viu 14/3b)b c
 u 14/3c).
Quya ci b buc ti bao gm quyn t n
nh Lunh tu 7(1)(c) Hin
 v quyn cu 8(2)(d) ca
 v quy quyn
a quy ch  Quc t 
    gii, Lu
c bit quan trng trong vic m bo quya ci b buc
tc v bo v tt c nhi b giam gi
i bt k 2nh quyn ca b can, b 
c, tham khn vi luc tivi Lum
nghe ca quan chn v a lu
c bia lu 
      m bo  i b b  g, trong mi
ng h tii Lu3, 105]
n quyn chung s 13 v u 14, y
n nhn m c Lua b 
ng mnh dn trong ving bin h hi
quyn phi vic ti u cho rng v  ng.
Tr ng h vng mn ph
29, 125].

17
 ra, trong mt s ng hp b c tr 

u 6(3)(c) cnh v u
ki c tr   
tr cho luu ph tr  
Quyn triu tp, thm vn hoc thm vt
trong nhng quy m bo quya ca b can, b nh ti
c thm vn hou thm vn nhng
ng buc tc mng g t
m vn h ti nhu ki i vi nhi
 ng buc t  u 6 (3)(d) c     v quyn con
.
Quych mi m bo cho quyn
nh tu 14 (3)(f) cu 6(4)(e) cc
 tr n dch n
hiu ho c s dng t
 m ca    n, s tr    
dt quym quan trc bi t
 c s dng ti c hi 
t tr ngi vi quyt quyc
lp vi kt qu c ti vi nh
26, 125]
 m bo quynh v quyn
 bui khai chng lc buc phi nh
ti. Tnh mt ti vi b 
b  buc phng ln t
u 8(2)(g) C  , m     buc
phng chng ln tu 8 (3) tip tc
c khai nhn ti ca b  iu lc nu l
t c s i vi b 

18

d. Quyền được xét xử theo thủ tục riêng của người chưa thành niên:
m cu hn ch v th ch
ng quc t  bo v 
v mnh th ti v
 tu phc hi ca trc
v quyn tr em (1989), tn ca tr em
c m bo khi b truy cn ti thiu ca
p quc v c B
rt nhic bi
u 14 khong h tc
c tui ca h y s p ca h i
     ng m bo  o v ti thiu gi i
 u 14 cn
c bo v c bit trong t t, c th c tip v ti
c vi hp, vi cha m ho h
ca hc cung cp nhng h tr  chun b  a;
 t trong m hin din ca lut
 ng h tr   n cha m hoc
 h khi nhn
tt nht ca tr. Cn m vic t[27]
Bt c  
cho t t  gii quy vit c
 i gii vi phi b hi, ha
i vi phn hoc cung cp nhng dch v cng ho
i vi phm mii u ca
n quc t  quyi [33]
e. Quyền kháng cáo
Quynh ti b k mi ti
u m ci bnh

19
ph i v    nh c   u 7(1)(a) ca Hi 
 quyn c
quy v v kin ct quy c
khiu n n m  an qu   m quy  chng l   
phm bo bo lut, quy
u lu 8(2)(h) c v quyn con
nh trong t t  n, vi s y

Quym hn ch nhng sai lm c
tng c t hn quyn lng
thm bc quyn li ha b can, b   
 trong v  t mi
cho h  t c       i nhng v   i
y n
i quyt li nhng v i sai lm
hoi nht mi ca v 
n quynh ti khou 14 ICCPR,
ti  n chung s  p th   a   n
:
- n 5 cnh rng bt c ai b km
tt bi m
m bo ng trong mng hp ch  trong
nhng hp phm ti nng. Cm t u kho
t quc gia. Luc gia
   
m tin nh l
ng mi khiu n
lut quu ni, b n phc tip cn hiu qu v
. [28]

20
-   ng h
quyt c khi bm
c m t cu 
bi mp cao nh t l
 
c, tr u khon b. [28]
- Quy  c thc hiu qu nu
i b kn tip cn vi b  
 n thi chun b cho viu
qu.Quy    b vi phm n p cao chm tr trong vic tin
ng hp vnh  n
3 (c) cu 14. [28]
- Quyc bit quan trng h 
N chi tr i b a mt b 
kh  cho viphnh cu 14 kho
ng th   nh  u 14 khon 5. Quy      vi
phm nu b  a h c
tranh t i di a ti cp
m. [28]
f. Quyền được bồi thường trong trường hợp xét xử oan sai
T knh
cu mt tc k hy hoi
s t mi hon mi cho th  
  ch  t theo vic k   c b    t, tr
ng hp chc rng vi
hoc mt phn do ci b k
Khi m kt tm danh d
ca h b ng, thng hc quyn t do, quyn

sng ca h. Hu qu ca vic phi cht khi b kg to ln.