Vận dụng một số phương pháp thống kê phân tích lượng khách quốc tế đến Việt Nam giai đoạn 1995-2005

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

L im
ih i

Sau

u

ng VI (1986), n n kinh t nư c ta chuy n t n n kinh t

t p trung bao c p sang n n kinh t th trư ng theo
s

nh hư ng XHCN. Cùng v i

i m i ó cơ c u n n kinh t nư c ta cũng ã có s chuy n mình m nh m ,

chuy n

i

phù h p v i yêu c u c a th c ti n. T n n kinh t ch y u là nông

nghi p l c h u chuy n sang n n kinh t có t tr ng cơng nghi p và d ch v tăng
lên,còn t tr ng c a nông nghi p gi m xu ng.S chuy n
phát tri n m i cho

i ó ã t o ra cơ h i

t nư c nói chung và cho t ng ngành nói riêng.

Ngành du l ch là m t ngành kinh t xã h i d ch v có nhi m v ph c v
nhu c u tham quan, gi i trí, ngh ngơi có ho c khơng k t h p v i các ho t

ng

khác như: Công v , ch a b nh, th thao, nghiên c u khoa h c...Trong nh ng
năm g n ây th c hi n ch trương c a

ng và nhà nư c, ngành du l ch ã ư c

u tư phát tri n r t m nh và có nh ng bư c ti n áng k , th hi n qua: S
lư ng khách du l ch qu c t và trong nư c tăng nhanh qua t ng năm, óng góp
c a ngành du l ch vào ngân sách nhà nư c ngày càng tăng,

c bi t là chúng ta

ã thu ư c m t ngu n ngo i t l n thông qua vi c xu t kh u t i ch các s n
ph m hang hoá và d ch v , thu hút ư c r t nhi u lao

ng

các trình

khác

nhau, t o i u ki n cho nhi u ngành kinh t khác phát tri n...Có ư c nh ng
thành cơng ó ph i k
l ch r t l n,

n vi c chúng ta ã thu hút ư c m t s lư ng khách du

c bi t là khách du l ch qu c t b i có ư c nhi u khách du l ch thì

m i kéo theo s phát tri n c a các d ch v du l ch khác như: L hành, cơ s lưu
trú, hàng hoá lưu ni m…
Do ó vi c phân tích th ng kê lư ng khách du l ch qu c t
là r t c n thi t

có th

cũng như có cơ s

ánh giá ư c quy mô, hi u qu ho t

n Vi t Nam
ng c a ngành

l p k ho ch cho s phát tri n c a ngành du l ch trong

nh ng năm ti p theo
Ngoài ph n m c ích và k t lu n, n i dung lu n văn g m:
Chương I Khách du l ch và các ch tiêu th ng kê khách du l ch

1


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Chương II Các phương pháp th ng kê nghiên c u lư ng khách du l ch
Chương III V n d ng m t s phương pháp th ng kê phân tích lư ng

khách qu c t

n Vi t Nam giai o n 1995-2005

2


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

Chương I : Khách du l ch và các ch tiêu th ng kê khách du l ch.
I. Khái ni m v khách du l ch và nghiên c u th ng kê khách du l ch
1. Khái ni m v khách du l ch
ã có r t nhi u các khái ni m khác nhau v khách du l ch,

nh nghĩa

u

tiên xu t hi n vào cu i th k XVIII t i Pháp, theo ó khách du l ch là ngư i
th c hi n m t cu c hành trình l n “Faire le grand tour”. Cu c hành trình l n là
cu c hành trình t Paris

n ơng nam nư c Pháp

Năm 1800 t i Anh, khách du l ch cũng ư c
cu c hành trình l n trên

nh nghĩa là ngư i th c hi n

t li n xuyên nư c Anh.

u th k XX, Iozef Stander- nhà kinh t h c ngư i Áo cho r ng: Khách
du l ch là khách xa hoa

l i theo ý thích, ngồi nơi cư trú thư ng xuyên

tho

mãn nh ng nhu c u sinh ho t cao c p mà không theo u i các m c ích kinh t .
Giáo sư Khadginicolov c a Bungari ã ưa ra khái ni m v khách du l ch:
Là ngư i hành trình t nguy n v i nh ng m c ích hồ bình, trong cu c hành
trình c a mình h

i qua nh ng ch ng ư ng khác nhau và thay

i m t ho c

nhi u l n nơi cư trú c a mình.
M t ngư i Anh khác là Morval l i cho r ng: Khách du l ch là ngư i

n

t nư c khác theo nhi u nguyên nhân khác nhau, nh ng nguyên nhân ó khác
bi t v i nh ng nguyên nhân phát sinh
nghi p,

ó h ph i tiêu ti n ki m ra

cư trú thư ng xuyên và

làm thương

nơi khác.

Nhà kinh t h c ngư i Anh Odgilvi kh ng

nh: M t ngư i ư c coi là

khách du l ch ph i tho mãn hai i u ki n: Ph i xa nhà v i kho ng th i gian
dư i m t năm và

nơi ó ph i tiêu nh ng kho n ti n ã ti t ki m

Tuy nhiên t t c các

nh nghĩa trên

u chưa

y

nơi khác.

, mang tính phi n

di n, cịn mang n ng tính ch t ph n ánh s phát tri n c a du l ch ương th i,
h n ch n i dung th c c a khái ni m “khách du l ch”.

có th tìm hi u úng

và

nh nghĩa v khách du

y

hơn chúng ta c n tìm hi u và phân tích m t s

3


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
l ch ư c ưa ra t các H i ngh qu c t v du l ch ho c c a các t ch c qu c t
có quan tâm
1.1.

n các v n

v du l ch.

nh nghĩa c a các t ch c qu c t v khách du l ch

a. Khách du l ch qu c t :
*

nh nghĩa c a Liên hi p các qu c gia- league of nations

Năm 1937, Liên hi p các qu c gia ã ưa ra khái ni m v khách du l ch
nư c ngoài- Foreign tourist là:B t c ai

n thăm m t

t nư c khác v i nơi cư

trú thư ng xuyên c a mình trong kho ng th i gian ít nh t là 24 gi .
Theo

nh nghĩa này ta th y:

- Nh ng ngư i ư c coi là khách du l ch là:
Nh ng ngư i kh i hành

gi i trí và vì nh ng nguyên nhân gia ình, s c

Nh ng ngư i kh i hành

g p g , trao

kho .
i các m i quan h v khoa h c,

ngo i giao, tôn giáo, th thao…
Nh ng ngư i kh i hành vì m c ích kinh doanh
Nh ng ngư i c p b n t các chuy n hành trình du ngo n trên bi n, th m
chí c khi h d ng l i trong kho ng th i gian dư i 24 gi .
- Nh ng ngư i không ư c coi là khách du l ch:
Nh ng ngư i

n lao

ng, kinh doanh có ho c khơng có h p

Nh ng ngư i

n v i m c ích

Sinh viên hay nh ng ngư i
Nh ng ngư i

ng

nh cư

nh c

các trư ng

biên gi i sang làm vi c

Nh ng ngư i i qua m t nư c mà không d ng l i m c dù cu c hành trình
i qua nư c ó có th hơn 24 gi .
*

nh nghĩa c a Liên hi p qu c t c a các t ch c chính th c v du l ch-

IUOTO (international union of official travel organizations- sau này là WTO)
Năm 1950 IUOTO ưa ra
khác v i

nh nghĩa v khách du l ch qu c t có hai i m

nh nghĩa trên,th hi n :

Sinh viên và nh ng ngư i

nh c

du l ch.
4

các trư ng cũng ư c coi là khách


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Và nh ng ngư i quá c nh không ư c coi là khách du l ch trong c hai
trư ng h p: Ho c là h hành trình qua m t nư c khơng d ng l i trong th i gian
vư t qua 24 gi , ho c là h hành trình trong kho ng th i gian dư i 24 gi và có
d ng l i nhưng khơng v i m c ích du l ch.
*

nh nghĩa v khách du l ch ư c ch p nh n t i H i ngh

(Italia) do LHQ t ch c v các v n

Roma

du l ch qu c t và i l i qu c t (1963).

Khách du l ch qu c t (international tourist) là ngư i lưu l i t m th i
nư c ngoài và s ng ngoài nơi cư trú thư ng xuyên c a h trong th i gian ít nh t

là 24 gi (ho c s d ng ít nh t m t bu i t i tr ).
ng cơ kh i hành c a h là:
Kh i hành

gi i trí, ch a b nh, h c t p, v i m c ích th thao ho c tôn

giáo.
i du l ch lien quan
gia các H i ngh ,

n làm ăn, thăm gia ình, b n bè, i du l ch

tham

i h i.

V i khái ni m trên, khách du l ch qu c t g m nh ng ngư i sau:
Ngư i nư c ngồi, khơng s ng

nư c

n thăm và i theo các

ng cơ

ã nêu trên.
Công dân c a m t nư c s ng cư trú thư ng xuyên

nư c ngoài v thăm

quê hương
Nhân viên c a các t lái (máy bay, tàu ho , ôtô, tàu thu )
nư c khác và s d ng phương ti n cư trú.

n thăm, ngh

ây k c nh ng ngư i không

ph i là nhân viên c a các hang giao thông v n t i mà là nh ng lái xe t i, xe ca tư
nhân.
Nh ng ngư i sau không ư c coi là khách du l ch qu c t :
Nh ng ngư i ra nư c ngồi
khơng theo h p

tìm ki m vi c làm ho c làm ăn theo ho c

ng

Nh ng cư dân

vùng giáp biên gi i s ng

nư c bên này nhưng làm vi c

nư c bên c nh
Nh ng ngư i dân di cư t m th i ho c c
Nh ng ngư i t n n
5

nh

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Nh ng ngư i tha phương c u th c
Các nhà ngo i giao
Nhân viên các

i s quán, lãnh s quán và các l c lư ng b o an.

Năm 1968 U

ban th ng kê c a LHQ-United nation statistical

commission ã công nh n

nh nghĩa ó.

* Năm 1989 t i h i ngh qu c t v du l ch

Hà Lan ã ưa ra khái ni m

v khách du l ch qu c t như sau:
Khách du l ch qu c t là nh ng ngư i i thăm m t

t nư c khác v i m c

ích tham quan, ngh ngơi, gi i trí, thăm h i trong kho ng th i gian ít hơn 3
tháng, nh ng ngư i khách này không ư c làm gì
gian lưu trú

ó du khách tr v nơi

i m

c bi t nh t c a

chuy n i du l ch

ư c tr thù lao và sau th i

thư ng xuyên c a mình.

nh nghĩa này là quy

nh v th i gian c a

i v i khách du l ch qu c t (<3 tháng).

b. Khách du l ch trong nư c:
Ti u ban v các v n
Khách du l ch n i
k qu c t ch) hành trình

kinh t xã h i tr c thu c Liên hi p qu c cho r ng:
a-Domestic tourist là công dân c a m t nư c (không
n m t nơi trong

t nư c ó, khác nơi cư trú thư ng

xuyên c a mình trong kho ng th i gian ít nh t là 24 gi , hay m t êm v i m i

m c ích tr m c ích ho t
Sau khi nghiên c u các

ng

ư c tr thù lao t i nơi

n.

nh nghĩa trên ta th y r ng chúng

u có m t s

i m chung sau:
- Khi
+
doanh tr

c p

n khách du l ch ln có 3 y u t :

ng cơ kh i hành: Tham quan, ngh dư ng, thăm thân k t h p kinh
ng cơ ki m ti n.

+Y u t th i gian
+Nh ng

i tư ng ư c li t kê là khách du l ch và không là khách du

l ch.
- Khách du l ch ph i là ngư i kh i hành r i kh i nơi cư trú thư ng xuyên
c a mình,

ây tiêu chí qu c t ch khơng quan tr ng mà tiêu chí quan tr ng là

nơi cư trú thư ng xuyên).
6


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
- Khách du l ch có th kh i hành m i m c ích khác nhau, lo i tr m c
ích lao

ng

Nh ng

ki m ti n

nơi

n.

i tư ng sau không ư c coi là khách du l ch:

+Nh ng ngư i

n

làm vi c có ho c khơng có h p

ng lao

ng

+Nh ng ngư i i h c
+Nh ng ngư i di cư t n n
+Nh ng ngươi làm vi c t i

i s quán, lãnh s quán

+Nh ng ngư i làm vi c thu c l c lư ng b o an cu LHQ và m t s

i

tư ng khác.
- Th i gian lưu l i nơi

n ít nh t la 24 gi (ho c có s d ng ít nh t m t

t i tr ) nhưng không ư c quá 1 năm.
1.2.

nh nghĩa v khách du l ch c a Vi t Nam
ư c quy nh t i i u 20, chương IV c a pháp l nh du l ch Vi t Nam 1999.

a. Khách du l ch qu c t :
Là ngư i nư c ngoài, ngư i Vi t Nam

nh cư

nư c ngoài vào Vi t

Nam du l ch và công dân Vi t Nam, ngư i nư c ngoài cư trú t i Vi t Nam ra
nư c ngoài du l ch.
Trên giác

th ng kê, th ng kê du l ch

nh nghĩa r ng:

Khách du l ch qu c t là m t khách i du l ch t i m t
là

t nư c không ph i

t nư c mà cư trú thư ng xuyên trong kho ng th i gian ít nh t là m t ngày

êm nhưng không vư t quá m t năm và m c ích chính c a chuy n i khơng
ph i là

ho t

ng m c ích ki m ti n trong ph m vi

t nư c t i thăm.

b. Khách du l ch trong nư c:
Khách du l ch n i

a là công dân Vi t Nam và ngư i nư c ngoài cư trú

t i Vi t Nam i du l ch trong ph m vi lãnh th Vi t Nam.
Cịn th ng kê du l ch thì cho r ng:
Khách du l ch trong nư c là m t khách cư trú
t im t

m t

t nư c i du l ch

a phương trong nư c ó nhưng ngồi mơi trư ng thư ng xuyên c a h

trong th i gian ít nh t là m t ngày êm nhưng không vư t quá 6 tháng và m c

7


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
ích chính c a chuy n i không ph i là
ph m vi

ho t

ng th c hi n ki m ti n trong

a phương t i thăm.

Trư c tình hình có nhi u khái ni m c a các nư c và các t ch c v du

l ch trên th gi i, t ch c du l ch th gi i ã ưa ra nh ng thu t ng mang tính
ch t chung

t o i u ki n thu n l i cho vi c t ch c th ng kê du l ch qu c t ,

giúp các nư c có th d dàng trao

i thông tin và kinh nghi m v i nhau trong

lĩnh v c du l ch.
ph c v m c ích th ng kê du l ch, ngh quy t c a H i ngh qu c t
v th ng kê du l ch h p

Ottawa- Canada t 24-28/6/1991 ã ư c

ih i

ng

c a t ch c du l ch th gi i WTO thông qua kỳ h p th 9 t i Buenos AiresAchentina t 30/9

n 4/10/1991 ã ưa ra

nh nghĩa v khách du l ch qu c t

như sau:
Khách du l ch qu c t
không ph i là

là m t ngư i khách i du l ch t i m t

t nư c

t nư c mà h cư trú thư ng xuyên trong kho ng th i gian ít

nh t là m t ngày êm nhưng khơng vư t quá m t năm và m c ích chính c a
chuy n i khơng ph i

th c hi n ho t

ng ki m ti n trong ph m vi

t nư c

t i thăm
ngh c a t ch c du l ch th gi i (WTO), H i

Ngày 4/3/1993, theo

ng th ng kê Liên hi p qu c (United nations statistical commission) ã công
nh n nh ng thu t ng sau

th ng nh t vi c so n th o th ng kê du l ch:

- Khách du l ch qu c t (international tourist) g m:
+ Khách du l ch qu c t
nư c ngoài

n (inbound tourist): Bao g m nh ng ngư i t

n du l ch m t qu c gia.

+ Khách du l ch qu c t ra nư c ngoài (outbound tourist): G m nh ng
ngư i ang s ng trong m t qu c gia i du l ch nư c ngoài.
- Khách du l ch trong nư c (internal tourist): G m nh ng ngư i là công
dân c a m t qu c gia và nh ng ngư i nư c ngoài ang s ng trên lãnh th c a
qu c gia ó i du l ch trong nư c.
- Khách du l ch n i
nư c và khách du l ch qu c t

a (Domestic tourist): Bao g m khách du l ch trong
n.
8


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
- Khách du l ch qu c gia (National tourist): G m khách du l ch trong nư c
và khách du l ch qu c t ra nư c ngoài.
2. Nghiên c u th ng kê khách du l ch
2.1. Ý nghĩa c a vi c th ng kê khách du l ch
Vi c nghiên c u th ng kê khách du l ch có m t ý nghĩa vô cùng quan
tr ng b i:
Các ch tiêu th ng kê khách du l ch là nh ng ch tiêu cơ b n
k t qu ho t

ánh giá

ng c a t ng ơn v kinh doanh du l ch cũng như c a toàn ngành

du l ch.Thông qua các ch tiêu th ng kê khách du l ch cịn có th nghiên c u quy

mơ c a th trư ng du l ch.
Các ch tiêu th ng kê khách du l ch là cơ s
khác, ph n ánh

c trưng v ho t

tính các ch tiêu phân tích

ng du l ch; ví d như: các ch tiêu

c trưng

v lưu trú, ch tiêu s n ph m d ch v …
Các thơng tin phân tích d báo
cơ s

i v i ch tiêu th ng kê khách du l ch là

l p k ho ch cho nh ng ch tiêu quan tr ng khác trong lĩnh v c d ch

v ; ví d : L p k ho ch v nhu c u lưu trú, k ho ch

u tư cho các phương ti n

giao thông v n t i du l ch, h th ng các cơng trình ph c v các ho t

ng gi i

tri, b tr …

2.2. Nhi m v nghiên c u th ng kê khách du l ch
C n xác

nh úng,

k t qu ho t

ng c a ơn v kinh doanh du l ch và

c a toàn ngành v s lư ng và k t c u khách du l ch, v doanh thu c a ho t
ng du l ch trong t ng th i kỳ nh t
Phân tích

nh.

c i m xu hư ng và quy lu t bi n

du l ch, căn c vào ó

xác

nh mơ hình thích h p d

ng c a s lư ng khách
ốn quy mơ và k t c u

khách du l ch trong tương lai nh m cung c p thông tin cho công tác l p k ho ch
kinh doanh du l ch.
9

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
II. Các ch tiêu th ng kê khách du l ch
1. M t vài nét v vi c xây d ng h th ng ch tiêu th ng kê
1.1. Ch tiêu th ng kê
Ch tiêu th ng kê ph n ánh lư ng g n v i ch t c a các m t, các tính ch t
cơ b n c a hi n tư ng s l n trong i u ki n

a i m và th i gian c th . Tính

ch t c a các hi n tư ng cá bi t ư c khái quát hoá trong ch tiêu th ng kê.
Vì v y ch tiêu th ng kê ph n ánh nh ng m i quan h chung c a t t c các
ơn v ho c nhóm ơn v t ng th .
M i m t ch tiêu th ng kê
- Khái ni m: Nói v

u g m có 2 ph n: Khái ni m và m c

.

nh nghĩa và gi i h n v thu c tính, s lư ng, th i

gian c a hi n tư ng.
-M c

: Có th

ư c bi u hi n b ng các lo i thang o khác nhau, ph n

ánh quy mơ ho c cư ng

c a hi n tư ng.

Có 2 lo i ch tiêu th ng kê: Ch tiêu ch t lư ng và ch tiêu kh i lư ng.
-

Ch tiêu ch t lư ng: Bi u hi n các tính ch t, trình

ph bi n, các

m i quan h c a t ng th .Tuy nhiên có m t s ch tiêu ch t lư ng không th
bi u hi n ư c b ng các con s tr c ti p, ch d ng l i

các khái ni m và ph i

bi u hi n m t cách gián ti p thông qua các ch tiêu khác.
-

Ch tiêu kh i lư ng: Bi u hi n quy mô c a t ng th .

1.2. Xây d ng h th ng ch tiêu th ng kê
Xây d ng h th ng ch tiêu th ng kê là m t khâu r t quan tr ng trong mơ
hình nghiên c u th ng kê.

i v i nh ng tiêu th c s lư ng và ch t lư ng ơn

gi n c a hi n tư ng ta có th có ư c ngay các ch tiêu th ng kê và có s mơ t
tr c ti p hi n tư ng nghiên c u.Còn v i nh ng tiêu th c thu c tính ph c t p
ho c tr u tư ng c n ph i tr i qua các bư c c th hoá d n d n m i i
ch tiêu th ng kê; ví d : S t tin c a con ngư i, trình

n các

thành th o c a lao

ng…Nh ng tiêu th c thu c tính ph c t p ho c tr u tư ng trư c h t ư c
ph n ánh b ng các khái ni m cơ b n, sau ó khái ni m cơ b n này ư c chia
10


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
nh thành các khái ni m thành ph n, m i khái ni m thành ph n l i ư c chia
nh thành nh ng khái ni m nh hơn cho

n khi chúng tr thành các ch tiêu

ơn gi n. Q trình ó g i là thao tác hoá khái ni m ho c th c hành hố khái
ni m.
ph n ánh chính xác các hi n tư ng mà th ng kê nghiên c u c n ph i
xây d ng m t h th ng ch tiêu v i các nguyên t c sau:
-H th ng ch tiêu th ng kê ph i ph c v cho m c ích nghiên c u.
- Hi n tư ng càng ph c t p, nh tlà các hi n tư ng tr u tư ng, s lư ng
ch tiêu c n nhi u hơn so v i các hi n tư ng ơn gi n
-

thu th p thông tin, ch c n i u tra các ch tiêu s n có

cơ s , nhưng

c n hình dung trư c s ch tiêu s ph i có nh m ph c v cho vi c áp d ng các

phương pháp phân tích, d

ốn s dung

- Xây d ng h th ng ch tiêu úng,

giai o n sau.
nhưng ph i h t s c ti t ki m chi phí.

2. Các ch tiêu th ng kê khách du l ch
2.1. S lư ng khách du l ch: (K)
-N i dung c a ch tiêu:
S lư ng khách du l ch là t ng s lư t khách

n và tiêu dung các s n

ph m d ch v du l ch trong kỳ nghiên c u.
- ây là ch tiêu tuy t

i, th i kỳ.

ơn v tính: Lư t khách.
- Cách tính: Tính riêng cho khách du l ch qu c t và khách du l ch trong
nư c.
* S lư ng khách du l ch qu c t :
+Ph m vi tồn ngành:
Chúng ta khơng t ng h p d li u t báo cáo khách du l ch qu c t c a các
doanh nghi p vì n u như v y s x y ra tính trùng.
trùng, ch tiêu này ư c xác

kh c ph c v n

tình

nh theo ph m vi lãnh th d a trên cơ s d li u

th ng kê t i c a kh u. Theo phương pháp ó, s khách du l ch qu c t là t ng s
lư t khách

n t i các c a kh u hang không, ư ng b , ư ng bi n theo m c

ích du l ch. Ngu n d li u ư c t ng h p t c c qu n lí xu t nh p c nh).
11


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
+Ph m vi t ng ơn v kinh doanh du l ch:
S khách du l ch qu c t là t ng s khách

n t các qu c gia khác mà

doanh nghi p ph c v trong kỳ. Ngu n d li u ư c thu th p t báo các ăng ký
khách (xác

nh theo t ng ngành và t ng h p theo tháng, quý, năm).

* S lư ng khách du l ch trong nư c:
+Ph m vi toàn ngành:
S khách du l ch trong nư c ư c xác
doanh nghi p, k t h p v i k t qu

nh theo d li u t ng h p t các

i u tra ch n m u

xác

nh h s tính

trùng.
S khách du l ch trong nư c= T ng s khách du l ch trong nư c c a các
doanh nghi p du l ch x h s tính trùng.
+Ph m vi t ng ơn v kinh doanh du l ch:
S khách du l ch trong nư c là t ng s lư t khách cư trú trong nư c

n

và tiêu dung các s n ph m d ch v du l ch c a doanh nghi p trong kỳ.
Ngu n s li u ư c t ng h p t báo cáo c a doanh nghi p.
- Ý nghĩa:
Th ng kê lư ng khách du l ch qu c t cho ta bi t ư c tình hình ho t
ng c a ngành du l ch, bi t ư c kh năng thu hút c a t ng i m du l ch nói
riêng và tồn ngành du l ch nói chung. K t qu thu th p ư c có t m quan tr ng
trong vi c v ch ra k ho ch ho t

ng c th cho ngành.

2.2. S ngày khách du l ch: (N).
- N i dung c a ch tiêu:
Là s c ng d n toàn b ngày du l ch c a toàn b khách du l ch trong kỳ

nghiên c u.
- Cách tính:
S ngày khách du l ch =

n

∑

quy mơ ồn khách th i x

dài lưu trú

i =1

c a ồn khách th i
Khi tính ch tiêu này ít x y ra v n
hư ng l n

n vi c ánh giá k t qu ho t
12

tính trùng, ch tiêu này khơng có nh
ng du l ch c a toàn ngành.


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
+Ph m vi t ng doanh nghi p:
S ngày khách du l ch là t ng s ngày khách c ng d n mà doanh nghi p
ph c v trong kỳ.Ngu n d li u ư c t ng h p t báo cáo ăng ký khách theo 2
ch tiêu: Quy mơ ồn khách (K) và

dài lưu trú (N).

+Ph m vi toàn ngành:
S ngày khách du l ch là t ng c ng s ngày khách c a các ơn v kinh
doanh du l ch qua các báo cáo th ng kê

nh kỳ.

- Ý nghĩa:
Ch tiêu s ngày khách du l ch ngoài vi c ph n ánh k t qu ho t

ng c a

ơn v kinh doanh du l ch cịn có tác d ng trong vi c l p k ho ch và ti p th vì
nó ch rõ c n nhi u hay ít các phương ti n ph c v cho công c ng, ch

u xe,

nhu c u v sân chơi, bãi t m, các khu vui chơi gi i trí…Hơn n a, có s li u v
ngày khách

ho ch

nh t m c c a khách s n ho c m mang xây d ng và s a

ch a các cơ s v t ch t.
- ây là ch tiêu tuy t

i, th i kỳ.

ơn v tính là ngày- khách.
2.3.

dài lưu trú:(n).

- N i dung c a ch tiêu:
dài lưu trú là s ngày lưu trú bình quân m t khách.
- Cách tính:
n=

N
K

Trong ó:
n: s ngày lưu trú bình qn m t khách.
N: t ng s ngày khách
K: t ng s khách.
Trong trư ng h p t ng th khách ư c chia theo các b ph n khách, có
th căn c vào ngu n khách, m c ích chuy n i…
qn chung:
13

tính

dài lưu trú bình


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
n=

∑N
∑K

i

=

i

∑ nk = nd
∑
∑k

k

Trong ó:
N i : S ngày khách c a b ph n th i
K i : S khách c a b ph n th i.

- ơn v tính: S ngày khách du l ch/ lư t khách.
- Ý nghĩa:
Là ch tiêu ph n ánh
s d ng

c trưng v lưu trú c a khách du l ch, có th

so sánh v k t qu ho t

ư c

ng du l ch gi a các doanh nghi p du l ch,

a phương và vùng du l ch.
2.4. Nhóm ch tiêu th ng kê k t c u khách du l ch:
T ng s lư ng khách du l ch là m t t ng th ph c t p và a d ng vì m i
ngư i khách du lich có s thích, nhu c u và thói quen tiêu dùng s n ph m hàng
hố, d ch v khác nhau. Do ó c n ph i phân chia s lư ng khách du l ch thành
t ng nhóm khác nhau
l p k ho ch

có th th c hi n t t công vi c nghiên c u th trư ng,

c c p t ng c c và các công ty du l ch.

Thông thư ng ngư i ta chia khách du l ch theo các d ng sau:
* Cơ c u khách du l ch theo ngu n khách:
K = ∑ K i hay d ki =

Ki
K

Trong ó: K i : s lư t khách theo t ng khu v c
K : T ng s lư t khách.

Phương pháp này chia t ng s khách du l ch theo:
Khách du l ch qu c t chia theo qu c t ch và chia theo khu v c
Khách du l ch trong nư c ư c chia theo khu v c ( nư c ta có 7 khu
v c).
Ý nghĩa:

Phân chia s lư ng khách du l ch theo phương pháp này giúp t o cơ s
cho vi c l p k ho ch ph c v , áp ng nhu c u c a các nhóm

14

i tư ng khách


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
có

c trưng tâm lí, thói quen tiêu dùng các s n ph m d ch v hàng hoá khác

nhau.
* Cơ c u khách du l ch theo m c ích chuy n i:
K = ∑ K i hay d ki =

Ki
K

Trong ó: K i : s lư t khách theo m c ích
K : t ng s lư t khách.

M c ích chuy n i và nhu câu du l ch có m i quan h h t s c ch t ch
v i nhau, do ó nghiên c u cơ c u khách du l ch theo m c ích chuy n i là m t
vi c h t s c quan tr ng.
Trên th gi i, khách du l ch theo m c ích chuy n i thư ng g m:Khách
i du l ch v i m c ích vui chơi gi i trí, i cơng vi c, i thăm b n bè và i v i
m c ích khác. Cịn

Vi t Nam thì thư ng phân chia khách du l ch theo m c

ích chuy n i thành 3 nhóm: Du l ch thu n tuý (vui chơi, gi i trí, thăm thân…),
du l ch k t h p v i ngh nghi p (h i h p, kinh doanh…), du l ch v i m c ích
khác ( i du l ch k t h p v i ch a b nh, quá c nh…).
Ý nghĩa:
Phân lo i khách du l ch theo phương pháp này là cơ s
s n ph m du l ch phù h p v i nhu c u c a các nhóm

cung c p các

i tư ng khách g n v i

nh ng m c ích du l ch khác nhau.
* Cơ c u khách du l ch theo ngh nghi p:
Nhóm khách cao c p c a Chính ph : Nhóm này có nhu c u cao v s n
ph m d ch v , lưu trú, ăn u ng.
Nhóm các nhà qu n lí: Có nhu c u cao v d ch v b sung,

c bi t là h

th ng thơng tin.
Nhóm khách du l ch là các thương gia, các nhà nghiên c u khoa h c, nhà
báo, ki n trúc sư: Thư ng khai thác tr c ti p các y u t tài nguyên thiên nhiên.
Các ngh nghi p khác như nhân viên, ngư i lao
là áp ng các yêu c u cơ b n.

15

ng tr c ti p thì ch y u

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Ngh nghi p có liên quan m t thi t v i trình

và thu nh p, do ó nh ng

ngư i có ngh nghi p khác nhau thư ng có xu hư ng v nhu c u du l ch khác
nhau.
* Cơ c u khách du l ch theo

dài th i gian du l ch:

Tuỳ theo s thích, i u ki n c a m i ngư i mà th i gian du l ch c a m i
lo i khách là khác nhau, ngư i ta thư ng chia th i gian du l ch thành các nhóm
sau:
- i du l ch trong vịng 1 tháng.
T 1-3 ngày
T 4-6 ngày
T 7-15 ngày
T 16-30 ngày
- T 31-90 ngày
- T 91-180 ngày
- T 181-365 ngày (

i v i khách du l ch qu c t ).

Ch tiêu này ch tính cho lư t khách, khơng tính cho ngày khách.Thơng
qua ch tiêu này chúng ta có th bi t ư c các i u ki n cơ s v t ch t có th
ng ư c yêu c u c a khách du l ch,

áp

ng th i nó cịn th hi n k t qu ho t

ng kinh doanh c a doanh nghi p du l ch. K t h p
m c ích chuy n i, v i ngu n khách có th

dài th i gian du l ch v i

ánh giá

c trưng c a t ng b

ph n khách khác nhau.
* Cơ c u khách du l ch theo
m i

tu i:

tu i khác nhau s hình thành nhu c u, s thích du l ch khác

nhau.
Nhóm dư i 17 tu i thì
Nhóm tu i t 18-25 có

c trưng cơ b n là du l ch ph thu c gia inh.
c trưng là m c thu nh p chưa cao nhưng ch

ng trong du l ch và thư ng du l ch theo oàn, d b qua khi m khuy t v

i u

ki n lưu trú, di chuy n, nhưng có nhu c u cao v i các d ch v gi i trí.
Nhóm t 26-45 tu i có thu nh p n

nh hơn, thư ng du l ch theo gia

ình, có ịi h i u c u ăn, , phương ti n i l i v i ch t lư ng cao.
16


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Nhóm tu i t 46-60 và trên 60 tu i có m c thu nh p cao, có nhu c u cao
v s n ph m du l ch ngh dư ng, ch a b nh, khơng khí trong lành, n tĩnh.
Khi nghiên c u cơ c u c a khách du l ch ngư i ta thư ng k t h p tiêu
th c tu i và ngh nghi p v i tiêu th c gi i tính

có th nghiên c u sâu hơn vì

gi a nam và n có nh ng nhu c u khác nhau v du l ch.
* Cơ c u khách du l ch theo phương ti n i l i:
xác

nh ư c lư ng khách du l ch qu c t hay trong nư c chúng ta

c n tìm hi u phương ti n c a h

i

n là gì.Hi n nay phương ti n i l i thư ng

ư c phân thành: ư ng không, ư ng b , ư ng thu .
Khách qu c t

n ch y u i b ng ư ng hàng khơng, cịn khách du l ch

trong nư c ch y u i b ng các phương ti n ư ng b như ô tô.
*Cơ c u khách du l ch theo hành vi hi n th c:
(chính là thói quen tiêu dùng).
Thơng qua hành vi hi n th c ta có th bi t ư c nhu c u c a khách du
l ch theo 4 tiêu th c sau:
-Cơ c u khách

nl n

u ho c

n l i: Nghiên c u cơ câú khách này

bi t xem s c h p d n c a i m du l ch

i v i khách du l ch.

-Cơ c u khách theo các ki u lưu trú: Qua cơ c u khách theo các ki u lưu
trú có th bi t ư c bao nhiêu khách
t

khách s n, bao nhiêu khách

ó có nh ng phương án thích h p

nhà ngh ...

xây d ng cơ s v t ch t cho ngành

du l ch, áp ng ngày càng t t hơn nhu c u c a khách.
-Cơ c u khách theo phương ti n v n chuy n
-Cơ c u khách bi t

n s n ph m du l ch theo các phương ti n qu ng cáo

khác nhau.
* Cơ c u khách theo

c tính tinh th n:

-Cơ c u khách du l ch cá nhân hay t p th : Khách i du l ch cá nhân hay
t p th có nh ng nhu c u khác nhau.
-Cơ c u khách du l ch theo quy t

nh c a b n thân hay ph thu c vào

ngư i khác: Khách i du l ch theo quy t

nh c a b n thân có th t ch n cho

17

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
mình nh ng lo i hình d ch v cho phù h p, cịn khách i du l ch t p th thì ph i
theo quy t

nh c a t p th , không th tuỳ ý mình ư c.

Trên ây là m t s tiêu th c cơ b n

nghiên c u cơ c u khách du l ch,

trong ó khi nghiên c u theo hai tiêu th c hành vi hi n th c và

c tính tinh

th n là khó thu th p thông tin, t n kém, khi t ng k t thơng tin ịi h i ngư i t ng
h p ph i là ngư i có trình

cao t m hi u bi t l n nhưng l i thư ng ch là theo

kinh nghi m hay ý ki n ch quan c a ngư i t ng h p.Còn l i các tiêu th c khác
khi nghiên c u thì d dàng thu th p ư c thông tin và các thơng tin này tương
i chính xác vì nó tn theo m t logic riêng nên có th ki m tra ư c, do ó
các tiêu th c này ư c s d ng m t cách thư ng xuyên trong th ng kê du l ch.

Chương II Các phương pháp th ng kê nghiên c u lư ng khách
du l ch
Trong ngành du l ch s lư ng khách du l ch có m t vai trị
tr ng b i nó có nh hư ng l n

n quy mơ, k t qu ho t

c bi t quan

ng c a ngành.Do ó

vi c ti n hành th ng kê nghiên c u lư ng khách du l ch có ý nghĩa r t l n.
Thơng qua ó chúng ta có th th y ư c tình hình ho t

ng và d

ốn

tình hình phát tri n c a các doanh nghi p du l ch nói riêng và c ngành du l ch
trong tương lai.
Sau ây là m t s phương pháp th ng kê thư ng ư c s d ng trong
nghiên c u th ng kê lư ng khách du l ch:
I. Phương pháp s tương
1. S tuy t

i và s tuy t

i

* Khái ni m s tuy t
S tuy t

i

i trong th ng kê bi u hi n quy mô, kh i lư ng c a hi n tư ng

nghiên c u trong th i gian và
hi n s

i

a i m c th . S tuy t

i trong th ng kê bi u

ơn v trong m t t ng th ho c tr s c a m t ch tiêu kh i lư ng nào ó.

18


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Trong th ng kê lư ng khách du l ch, s tuy t

i thư ng dùng

bi u

hi n s lư ng khách, s ngày khách.
* S tuy t

i có nh ng

c i m sau:

Th nh t: S tuy t

i trong th ng kê thư ng bao hàm n i dung kinh t -

xã h i trong i u ki n th i gian và
Th hai: S tuy t

a i m c th .

i trong th ng kê không ph i tuỳ ý l a ch n mà ph i

qua i u tra và t ng h p chính xác m i có ư c. Ví d : Mu n có ư c s lư ng
khách du l ch qu c t c a toàn ngành thì ph i t ng h p

y

và chính xác qua

các c a kh u h i quan, nhưng n u t ng h p s ngày khách c a toàn ngành thì
ph i c ng d n các s ngày khách có trư c ó v i nhau.

* Tác d ng c a s tuy t
Thông qua s tuy t

i:

i ta có th

ánh giá ư c tình hình th c t m t cách

chính xác nh t.
S tuy t

i cịn là căn c

tính tốn các ch tiêu th ng kê và là cơ s

ti n hành các phương pháp phân tích th ng kê trong giai o n sau.
Các lo i s tuy t
- S tuy t

i th i kỳ: Ph n ánh quy mô, kh i lư ng c a hi n tư ng trong

dài th i gian nh t
S tuy t

nh.

i th i kỳ có s tích lu v lư ng qua th i gian vì v y có th

c ng các s tuy t
có s tuy t

i trong th ng kê:

i th i kỳ thu c cùng m t ch tiêu

các th i gian khác nhau

i c a th i kỳ dài hơn.

- S tuy t

i th i i m: Ph n ánh quy mô, kh i lư ng c a hi n tư ng

nh ng th i i m nh t
Do s tuy t

nh.

i th i i m khơng có s tích lu v lư ng qua th i gian nên

không th c ng các s tuy t

i th i i m

các th i i m v i nhau ư c.

Trong nghiên c u lư ng khách du l ch ngư i ta thư ng dùng s tuy t
th i kỳ

có th nghiên c u trong th i kỳ dài hơn.
19

i


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
2. S tương

i trong th ng kê

2.1. Khái ni m chung v s tương
* Khái ni m v s tương
S tương

i

i:

i trong th ng kê bi u hi n quan h so sánh gi a 2 m c

c a

hi n tư ng nghiên c u.
- So sánh 2 m c

cùng lo i nhưng khác nhau v th i gian

- So sánh 2 m c

cùng lo i nhưng khác nhau v không gian

- So sánh 2 m c

khác nhau nhưng có m i liên h v i nhau

S tương

i trong th ng kê là m t trong nh ng ch tiêu phân tích th ng

kê,qua s tương

m t s tuy t
*

i

bi u hi n tình hình th c t trong trư ng h p c n gi bí

i.

c i m c a s tương

S tương

i:

i khơng tr c ti p thu th p ư c qua i u tra mà là k t qu có

ư c d a trên s tuy t

i ã có.Các lo i s tương

i thư ng s d ng trong

phân tích th ng kê lư ng khách du l ch:
Trong th ng kê nói chung thư ng s d ng m t sô lo i s tương
S tương

i

S tương

i k ho ch

S tương

i th c hi n k ho ch

S tương

ik tc u

S tương

i cư ng

S tương

i sau:

i không gian

ng thái

2.2. Các lo i s tương
- S tương

i

i thư ng dùng trong th ng kê khách du l ch

ng thái:

ư c dùng

tính ch s phát tri n v bi n

ng c a khách du l ch theo các tiêu th c khác nhau: theo qu c t ch, theo m c
ích chuy n i, theo phương ti n i
- S tương

n… theo th i gian.

i k t c u: Dùng

xác

nh và phân tích bi n

ng cơ c u

khách du l ch theo các tiêu th c khác nhau: theo qu c t ch, theo m c ích
chuy n i, theo phương ti n i

n…trong m t t ng th .

20


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
d=

yi
100
y

Trong ó: y i :S lư ng khách du l ch, s ngày khách du l ch theo qu c
t ch, theo m c ích chuy n i, theo phương ti n i

n…

y : T ng s lư ng khách du l ch, t ng s ngày khách du l ch.

- S tương

i cư ng

bi u hi n trình

: Trong nghiên c u khách du l ch ư c dùng

ph bi n c a các ch tiêu như:

dài du l ch bình quân m t

khách, s ngày lưu trú bình quân m t khách…
Khi phân tích chúng ta nên s d ng k t h p gi a s tuy t
i vì s tương

i ư c tính ra t s tuy t

thu c vào g c so sánh tuy t
thu c vào tr s tuy t
i ph i xét

n

i, các s tương

i và s tương
i khác nhau tuỳ

i khác nhau và ý nghĩa c a s tương

i mà nó ph n ánh. Khi v n d ng s tương

c i m c a hi n tư ng

i còn ph
i và s tuy t

ưa ra k t lu n cho chính xác.

II. Dãy s th i gian
Mu n nghiên c u ư c s lư ng khách du l ch
s d ng các công c th ng kê là h t s c c n thi t,

t hi u qu cao thì vi c

c bi t là phương pháp dãy

s th i gian. T s li u th c tê, qua vi c s d ng dãy s th i gian cho phép
chúng ta ti n hành tính tốn các ch tiêu, phân tích, tìm ra các quy lu t, k t lu n
v s lư ng khách du l ch

hi n t i và d

oán cho tương lai.

1. Khái ni m chung v dãy s th i gian
1.1. Khái ni m và tác d ng c a dãy s th i gian:
- Khái ni m:
Dãy s th i gian là m t dãy các tr s c a ch tiêu th ng kê ư c s p x p
theo th t th i gian.
- K t c u c a dãy s th i gian: G m 2 thành ph n:
+ Th i gian: Có th là ngày, tu n, tháng, quý, năm;

dài gi a 2 kho ng

th i gian li n nhau ư c g i là kho ng cách th i gian.
+ Ch tiêu v hi n tư ng nghiên c u: G m tên ch tiêu và tr s c a ch
tiêu.Các tr s
th là s tuy t

ư c g i là các m c
i, s tương

c a dãy s th i gian; các m c

i và s bình qn.
21

này có


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
- Tác d ng c a dãy s th i gian:
Cho phép th ng kê nghiên c u các

c i m c a s bi n

ng c a hi n

tư ng qua th i gian và v ch rõ xu hư ng và tính quy lu t c a s phát tri n c a
hi n tư ng.
- Phân lo i dãy s th i gian:
+ Căn c vào

c i m c a hi n tư ng qua th i gian:

* Dãy s th i kỳ: Bi u hi n quy mô, kh i lư ng c a hi n tư ng trong t ng
kho ng th i gian nh t

nh (v i dãy s tuy t

i). Ví d : Dãy s v s lư ng

khách du l ch, dãy s v s ngày khách du l ch...
* Dãy s th i i m: Bi u hi n quy mô, kh i lư ng c a hi n tư ng nghiên
c u t i m i th i i m nh t

nh.

+ Căn c vào các lo i ch tiêu:
* Dãy s ch tiêu tuy t

i: Là dãy s mà các m c

c a nó là s tuy t

i. ). Ví d : Dãy s v s lư ng khách du l ch, dãy s v s ngày khách du
l ch...
* Dãy s tương

i: Là dãy s mà các m c

c a nó là s tương

i như

dãy s v t tr ng khách du l ch c a t ng nư c trong t ng s khách du l ch qu c
t

n Vi t Nam.
* Dãy s bình quân: Là dãy s mà các m c

c a nó là s bình qn.

1.2. u c u khi xây d ng m t dãy s th i gian
Khi xây d ng m t dãy s th i gian c n ph i
sánh ư c gi a các m c

m b o tính ch t có th so

trong dãy s :

Ph i th ng nh t v m t n i dung và phương pháp tính ch tiêu qua th i
gian
Th ng nh t v ph m vi t ng th nghiên c u
Các kho ng cách th i gian trong dãy s nên b ng nhau, nh t là
dãy s th i kỳ thì ph i b ng nhau.
2.Các ch tiêu phân tích dãy s th i gian

22

iv i


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
nêu lên

c i m bi n

ng c a s lư ng khách du l ch theo th i gian

ta c n tính các ch tiêu sau ây:
2.1. M c

trung bình theo th i gian

Ch tiêu này ph n ánh m c

ho c ph n ánh m c

i bi u c a t t c các m c

trong dãy s

i n hình trong c m t th i kỳ.

Cách tính:
-

i v i dãy s th i kỳ:

+ V i dãy s tuy t

i:
n

y + y 2 + ... + y n
=
y= 1
n

∑y

i

i =1

n

Trong ó:
y i :S lư ng khách du l ch trong t ng năm (i= 1, n ).

y : S lư ng khách du l ch trung bình trong n năm.

n: S năm.
+V i dãy s tương
Ph i căn c

i:

vào t ng ch tiêu c th

có cách tính thích h p theo

phương pháp s bình quân; Ch ng h n như v i ch tiêu t c

phát tri n ph i

tính theo trung bình nhân.
-

i v i dãy s th i i m: Thư ng ch có dãy s tuy t

i.

+ V i dãy s có kho ng cách th i gian b ng nhau
y1
y=

+ y 2 + ... + y n−1 +

2

yn

2

n −1

+ V i dãy s có kho ng cách th i gian khơng b ng nhau:
n

∑yt

i i

y=

i =1
n

∑t

i

i =1

Trong ó :

t i : Là

dài th i gian có s lư ng khách du l ch là y i tương ng.

23


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Tuy nhiên trong th ng kê khách du l ch thư ng khơng có dãy s th i i m
nên không s d ng nh ng công th c này.
2.2. Lư ng tăng (gi m) tuy t
Ph n ánh s thay

i

i v quy mô c a s lư ng khách du l ch qua th i gian.

Vì s lư ng khách du l ch thư ng xuyên thay

i có th trong m t kho ng

th i gian r t ng n,do ó trong du l ch thư ng nghiên c u s thay
khách du l ch theo t ng th i kỳ, ta có lư ng tăng (gi m) tuy t
- Lư ng tăng (gi m) tuy t

i c as

i liên hoàn

i liên hoàn: δ i Thư ng dùng v i nh ng ch

tiêu như s khách, s ngày khách. Ch tiêu này ph n ánh s thay

i v quy mô

c a s lư ng khách du l ch gi a 2 th i gian li n nhau.
δ i = y i − y i −1 v i i= 2, n

Trong ó:
y i : S lư ng khách du l ch

kỳ nghiên c u.

y i −1 : S lư ng khách du l ch

kỳ li n trư c ó.

δ i : Lư ng tăng (gi m) tuy t

i liên hoàn.

- Lư ng tăng (gi m) tuy t
ư c dùng

i

nh g c: ∆ i

ph n ánh s thay

i v quy mô c a s lư ng khách du l ch

trong m t th i gian dài.Thư ng l y m c
∆ i = y i − y1

u tiên làm g c c

nh.

v i i= 2, n

Trong ó:
y i : S lư ng khách du l ch c a năm i
y1 : S lư ng khách du l ch c a năm

u tiên.

Ta nh n th y δ 2 + δ 3 + ... + δ n = ∆ n
Mu n bi t trong m t kho ng th i gian nh t

nh, s lư ng khách du l ch

trung bình theo th i gian tăng ho c gi m bao nhiêu ngư i ta tính lư ng tăng
(gi m) tuy t

i bình quân:

- Lư ng tăng (gi m) tuy t
δ =

δ 2 + δ 3 + ... + δ n
n −1

=

i bình quân: δ

∆n
y −y
= n 1
n −1
n −1
24


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Chú ý: Lư ng tăng (gi m) tuy t

i trung bình ch nên tính khi dãy s có

cùng xu hư ng.N u dãy s khơng có cùng xu hư ng thì ph i phân tích k t h p
v i lư ng tăng (gi m) tuy t
2.3.T c

i liên hoàn.

phát tri n

T c

phát tri n là m t s tương

%.Ch tiêu này cho bi t t c

i, thư ng bi u hi n b ng s l n ho c

và xu hư ng bi n

ng c a s lư ng khách du

l ch theo th i gian là bao nhiêu. Ngư i ta còn s d ng ch tiêu này
qu ho t

so sánh k t

ng gi a các ơn v kinh doanh du l ch v i nhau.

-T c

phát tri n liên hoàn: t i

Ph n ánh s phát tri n c a s lư ng khách du l ch gi a hai th i gian li n
nhau.
ti =

yi
yi −1

v i i = 2, n

-T c

phát tri n

Ti =

yi
v i i = 2, n
y1

T c

phát tri n

nh g c: Ti

nh g c ph n ánh s thay

l ch trong kho ng th i gian dài, thư ng l y m c
Gi a t c

phát tri n

nh g c và t c

h v i nhau:
+ Quan h tích s :
t 2 t 3 ...t n =

yn

= Tn
y1

+ Quan h thương s :
ti =

Ti
Ti −1

-T c

phát tri n bình quân: t

25

i c a s lư ng khách du
u tiên làm g c c

nh.

phát tri n liên hoàn có m i quan