SKKN Giáo dục đức cho học sinh lớp 5 thông qua bài đạo đức “Tình bạn”

Sáng kiến kinh nghiệm: "Giáo dục đức cho học sinh lớp 5 thông qua bài đạo
đức “Tình bạn”
PHẦN THỨ NHẤT: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
1. Lí do chọn đề tài:
- Đạo đức là một mặt quan trọng của nhân cách, là “cái gốc” của con người,
là nền tảng cơ bản để mỗi người có được mối quan hệ đúng mực với mọi người
xung quanh, với thiên nhiên, với môi trường…Bác Hồ đã dạy “ Có tài mà không
có đức thì thành người vô dụng”. Việc giáo dục đạo đức phải được thực hiện
ngay từ khi còn bé thơ để làm hành trang để mọi người bước vào cuộc sống. Bác
hồ còn dạy “Hiền dữ phải đâu là tính sẵn, phần nhiều do giáo dục mà nên”. Vì
vậy, giáo dục đạo đức cho học sinh là vấn đề vô cùng quan trọng trong nhà
trường, nhất là trường Tiểu học.
- Trong chương trình tiểu học, Đạo đức là một môn học chính thức cũng như
môn học khác: Toán, Tiếng Việt, TNXH, ….Môn đạo đức có nhiệm vụ tạo dựng
cơ sở ban đầu, giúp hs xây dựng ý thức đạo đức, bồi dưỡng tình cảm, hình thành
những chuẩn mực hành vi phù hợp với các quan hệ: bản thân, gia đình, nhà
trường, cộng đồng xã hội và môi trường tự nhiên.
- Trong xu thế toàn cầu hoá hiện nay, các luồng văn hoá cả tốt và xấu đan xen,
lẫn lộn làm cho một bộ phận học sinh của chúng ta đã nhiễm phải một số lối
sống sai trái nhất là trong cách đối xử với bạn bè. Chúng ta thật đau lòng khi
xem những cảnh một số vụ học sinh trung học cơ sở và học sinh trung học phổ
thông đánh nhau đã được một số học sinh đưa lên mạng và thật đau lòng hơn
còn có nhiều vụ đánh hội đồng, rồi đánh nhau, bạn bè vây quanh xem nhưng
không một em nào vào can bạn ra. Như vậy, tình trạng học sinh đối xử bạo lực
với nhau đã đến lúc báo động, cả xã hội cần phải quan tâm, nhất là các nhà
trường. Mặc dù tình trạng này chưa xuất hiện ở học sinh Tiểu học song chúng ta
1
cũng cần nhìn nhận được nguy cơ để có biện pháp giáo dục học sinh có được
một tình bạn trong sáng ngay từ khi còn nhỏ.
- Trong vài năm nay, Bộ giáo dục và đào tạo đã phát động phong trào “Xây
dựng trường học thân thiện học sinh tích cực” và đưa giáo dục kỹ năng sống

lồng vào một số môn học trong chương trình Tiểu học nhằm giáo dục học sinh
một cách toàn diện, trong đó môn học đạo đức là môn học có vai trò vô cùng
quan trọng trong giáo dục đạo đức cho học sinh. Nhận thức được tầm quan trọng
của môn học, tôi đã nghiên cứu kĩ chương trình đạo đức lớp 5- lớp tôi đang
trược tiếp giảng dạy- đây là lớp cuối cấp, chuẩn bị cho học sinh bước vào cấp
học trung học cơ sở và đưa ra mục tiêu giáo dục học sinh thông qua từng bài
đạo đức cụ thể với cách làm như vậy, tôi thấy rằng chất lượng đạo đức của học
sinh trong lớp được nâng lên.
Với những lí do như trên mà tôi đã chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm: "Giáo
dục đức cho học sinh lớp 5 thông qua bài đạo đức “Tình bạn”
2- Mục tiêu của đề tài
- Với đề tài này, mục tiêu cơ bản là góp phần giáo dục đạo đức, nhân cách của
học sinh thông qua một bài học cụ thể, đó là bài “Tình bạn”.
- Thông qua bài đạo đức này, giúp học sinh nhận thấy được ai cũng cần có bè
bạn và em có quyền được tự do kết giao bạn bè, biết nhận xét, đánh giá các ý
kiến, quan niệm, hành vi, việc làm có liên quan đến chuẩn mực tình bạn.
- Thông qua bài đạo đức “ Tình bạn”,giáo dục cho học sinh để học sinh biết
lựa chọn cách ứng xử phù hợp trong các tình huống liên quan đến bạn bè, tình
bạn, để từ đó, học sinh thực hiện đối xử tốt với bạn bè xung quanh trong cuộc
sống hằng ngày, từ đó lên các cấp học trên học sinh sẽ có thói quen đối xử tốt
với bạn bè, góp phần khắc phục tình trạng nạn bạo lực trong học sinh.
- Thông qua bài đạo đức tình bạn, giúp học sinh thấy được để có được một
tình bạn trong sáng, chân thành thì cần phải vun đắp thường xuyên hằng ngày
bằng những hành vi, hành động cụ thể như: giúp đỡ khi bạn gặp khó khăn, can
ngăn bạn khi bạn có những hành động, việc làm sai trái, biết bảo vệ bạn khi bạn
bị bắt nạt…Đó cũng là bước đầu hình thành lòng yêu thương con người cho
những chủ nhân tương lai của đất nước.
2
- Với thực trạng của lớp mình đang dạy, thì mục tiêu trước mắt là làm cho học
sinh trong lớp biết yêu thương nhau, đoàn kết với nhau hơn, biết gíup đỡ nhau

trong học tập, trong vui chơi và trong các hoạt động khác của nhà trường, liên
đội đề ra.
Tóm lại, mục tiêu của đề tài là sau bài học về tình bạn giúp cho học sinh lớp
5 hiểu ý nghĩa của tình bạn trong cuộc sống, sự cần thiết phải có tình bạn và
quan trọng là mỗi học sinh tự nhận ra, đánh giá được các hành vi đúng sai liên
quan đến tình bạn. Từ đó sẽ hình thành được thói quen đối xử tốt, đoàn kết với
bạn bè, góp phần hình thành nhân cách tốt cho học sinh trước khi các em bước
vào cấp học trung học cơ sở.
PHẦN THỨ HAI: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

1- Thực trạng việc giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua các bài học đạo
đức.
1.1- Cơ sở lí luận của đề tài:
- Cơ sở tâm lí lứa tuổi: HS Tiểu học có những hành vi và thói quen hành vi
được hình thành chủ yếu dựa trên sự bắt chước, vốn sống còn nghèo nàn, khả
năng thích ứng với các hoạt động giáo dục được tổ chức một cách chặt chẽ còn
rất hạn chế, năng lực nhận thức còn thấp. Vì vậy trong quá trình giáo dục Tiểu
học đặc biệt là giáo dục đạo đức, cần tăng cường thực hành, vận dụng để học
sinh tự mình giải quyết các tình huống, hành vi đạo đức, từ đó tăng vốn sống,
tăng khả năng nhận thức cho học sinh.
- Cơ sở khoa học: Giáo dục đạo đức cho HS là một nhiệm vụ quan trọng của
nhà trường nói chung và của nhà trường Tiểu học nói riêng nhằm xây dựng ý
thức đạo đức ( tri thức đạo đức và niềm tin đạo đức), bồi dưỡng tình cảm đạo
đức và hình thành những hành vi thói quen đạo đức cho học sinh. Trên cơ đó
hình thành cho các em những phẩm chất đạo đức nhằm giáo dục toàn diện học
sinh. Việc giáo dục đạo đức cho HS được tiến bằng nhiều con đường:
+ Con đường dạy học các môn học như : Tiếng Việt, Khoa học, Lịch sử- địa
lí, Âm nhạc, Trong đó đặc biệt là môn Đạo đức vì nó có khả năng giáo dục đạo
đức cho học sinh một cách trực tiếp và có hệ thống( Ví dụ : môn Đạo đức lớp 5
- bài 5: “ Tình bạn” qua bài này học sinh sẽ hiểu ý nghĩa của tình bạn đối với

3
mỗi con người trong cuộc sống, cần làm gì để giữ gìn cho tình bạn luôn đẹp đẽ
và trong sáng, học sinh sẽ được thực hành giải quyết các tình huống liên quan
đến tình bạn. Từ đó, mỗi học sinh tự soi lại mình và dần có thái độ thương yêu,
đoàn kết với bạn bè, có những hành động, đối xử phù hợp với bạn bè.
+ Con đường hoạt động : các hoạt động ngoài giờ lên lớp như các tiết hoạt
động tập thể,chào cờ, buổi sinh hoạt….là điều kiện, là cơ hội để học sinh thực
hành các chuẩn mực hành vi đạo đức đã học.
Như vậy, dạy học môn Đạo đức không phải toàn bộ công tác giáo dục đạo
đức ở Tiểu học mà chỉ là một con đường, nhưng là một con đường quan trọng để
giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu học.
Với mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện,
có đạo đức, tri thức,sức khoẻ, thẩm mĩ về nghề nghiệp, trưởng thành với lí tưởng
độc lập dân tộc và xã hội chủ nghĩa; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm
chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu và bảo vệ tổ quốc. Để góp phần
đào tạo con người có đạo đức, hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất
của người công dân thì dạy- học môn Đạo đức trong nhà trường Tiểu học nói
chung và cho lớp 5 nói riêng lại càng quan trọng. Vậy đòi hỏi người giáo viên
phải năng động, sáng tạo ,tìm tòi những biện pháp tốt nhất để đạt được hiệu quả
giáo dục đạo đức cao thông qua từng bài học môn đạo đức.
- Cơ sở thực tiễn: Trọng tâm của chương trình Đạo đức lớp 5 là dạy cho Học
sinh cách ứng xử phù hợp với các quyền trẻ em và các chuẩn mực xã hội trong
các quan hệ của các em với bản thân, gia đình, nhà trường, cộng đồng và môi
trường tự nhiên. Các chuẩn mực hành vi đạo đức thể hiện sự thống nhất giữa
tính dân tộc và tính nhân loại, tính truyền thống với tính hiện đại, có tác dụng
giáo dục học sinh có ý thức tự trọng, tự tin, có ý chí vươn lên, yêu thương, tôn
trọng con người cùng chung sống đoàn kết, hoà bình.
Dạy học Đạo đức sẽ chỉ đạt được hiệu quả khi học sinh hứng thú và tích
cực tham gia vào quá trình dạy học. Dạy học Đạo đức phải là quá trình giáo viên
tổ chức, hướng dẫn cho học sinh học tập, phát huy với kinh nghiệm và thói quen

Đạo đức, tự khám phá,chiếm lĩnh tri thức mới ,kĩ năng mới.
- Với học sinh Tiểu học nói chung và học sinh lớp 5 nói riêng việc hiểu và
quan niệm về tình bạn của học sinh còn khá giản đơn, các em chưa hiểu được
tình bạn có ý nghĩa gì với cuộc sống con người, việc thể hiện tình cảm với bạn
4
bè cũng rất đơn giản. VD: cho bạn nhìn bài, làm bài thay cho bạn trong khi bạn
ngồi chơi cũng nhầm tưởng là giúp đỡ bạn. Bên cạnh đó vẫn còn một số học
sinh hay bắt nạt bạn, phá trò chơi của bạn, trêu bạn khi bạn gặp những chuyện
không may…. Với đặc điểm học sinh Tiểu học như vậy, người giáo viên phải
nắm bắt được tình hình thực trạng của học sinh lớp mình, nghiên cứu, tìm tòi
những biện pháp tốt nhất trong quá trình dạy -học Đạo đức để giáo dục tình bạn
cho học sinh . Nhưng trên thực tế dự giờ thao giảng, tôi thấy một số giáo viên
lên lớp còn phụ thuộc vào sách giáo viên, chưa linh hoạt sáng tạo trong việc sử
dụng phương pháp và hình thức dạy học cho từng bài. Dạy học đạo đức đạt
được kết quả khi học sinh hứng thú, tích cực tham gia vào quá trình dạy học. Do
đó giáo viên cần căn cứ vào từng bài cụ thể và đặc biệt là căn cứ vào tình hình
cụ thể của lớp và tình hình địa phương mà thiết kế thành các hoạt động dạy học
cho phù hợp và phải đề ra được mục tiêu giáo dục đạo đức cho học sinh thông
qua từng bài đạo đức cụ thể, như vậy, việc giáo dục đạo đức cho học sinh mới
đạt hiệu quả cao
1.2 Tình hình thực trạng đạo đức học sinh và giáo dục đạo đức học sinh
trong trường Tiểu học QL:
- Học sinh Tiểu học nói chung và học sinh lớp 5A tôi chủ nhiệm năm học
2011-2012 nói riêng quan niệm về tình bạn rất đơn giản, đa số học sinh ngoan,
biết thương yêu bạn bè, không ghét bạn, không trêu chọc bạn, không bắt nạt bạn.
Bên cạnh đó vẫn còn một số học sinh chưa biết thương yêu, đoàn kết với bạn bè,
chưa giúp đỡ bạn, hay trêu chọc bạn, hay phá các trò chơi của bạn, hay cậy mình
khoẻ hơn để bắt nạt bạn, có một số học sinh nam còn hay giật tóc, ném đồ đạc,
sách vở, lấy sách vở, bút của bạn và còn doạ bạn không cho bạn được mách thầy
cô. Đặc biệt đầu năm học còn có học sinh Lê Đình Suốt còn kết giao với một vài

học sinh trung học cơ sở hư hoặc đã bỏ học để bắt nạt, doạ bạn cùng lớp và đã
cùng bạn xấu làm một số việc như bắt trộm gà, chơi điện tử… Tuy nhiên, các
bạn cùng lớp lại không dám thưa với cô giáo, chưa tích cực giúp đỡ bạn khi bạn
bị rủ rê làm việc xấu.
Kết quả thăm dò ý kiến của học sinh trong lớp đầu năm học như sau:
* 20HS/30HS cho rằng chúng em có quyền chọn cho mình một số bạn để chơi
cùng.
5
* 15HS/ 30HS biết thể hiện tình đoàn kết, vui chơi hoà thuận cùng bạn.
*10HS/30HS có quan tâm đến bạn xem bạn có nỗi buồn gì thì chia sẻ, động
viên bạn.
*5HS/30HS dám can ngăn bạn khi thấy bạn làm điều sai trái.
* 10HS/30HS dám báo cáo cô giáo về việc làm sai tráicủa bạn trong lớp.
Do một số lí do trên đã ảnh hưởng đến nề nếp và chất lượng học tập của
lớp. Kết quả xếp loại hạnh kiểm hai tháng đầu năm của lớp tôi như sau.
+ Tháng 9: lớp xếp loại B (vì có em phá trò chơi của bạn lớp khác).
+ Tháng 10 : lớp xếp loại B (lí do có học sinh bắt nạt bạn, trêu bạn khuyết
tật ở lớp bên cạnh).
- Về việc giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua môn đạo đức của một số
giáo viên chưa được quan tâm đúng mức, đặc biệt là dạy học sinh theo các tình
huống trong bài mà chưa quan tâm đến phần thực hành, vận dụng của học sinh
trên thực tế.
*Nguyên nhân thực trạng:
- Về học sinh: Số học sinh này, nhận thức về ý nghĩa của tình bạn còn hạn
chế, chưa biết thương yêu bạn bè, còn có tính ích kỉ, học tập theo một số thói
xấu, theo các băng đĩa có tính bạo lực nên hay thực hành theo.
- Về phụ huynh: Đa số phụ huynh đi làm ăn xa, gửi con cho ông bà hay bà
con họ hàng, nên sự quan tâm đến việc học hành của con em mình còn nhiều
hạn chế, chỉ quan tâm đến việc gửi tiền về cho con mà không có thời gian bên
cạnh để quan sát và giáo dục con em mình, thậm chí không biết con mình đi học

hay đi chơi, kết giao cùng bạn xấu.
- Về tài liệu dạy học: Đối với tài liệu giúp cho việc giảng dạy, giáo dục đạo
đức cho học sinh chỉ có sách giao khoa và sách giáo viên với một số gợi ý thực
hiện các hoạt động dạy học, chưa có phòng chức năng để dạy học sinh thông qua
các băng đĩa, thể hiện tình huống bài học cho sinh động, dễ đi vào tâm thức học
sinh, giúp cho học sinh nhớ lâu và dễ dàng học tập theo
- Về giáo viên: Do nhận thức của một số giáo viên còn hạn chế trong quá
trình thiết kế và giảng dạy nặng vào lí thuyết và các tình huống đã có sẵn trong
bài mà chưa sáng tạo trong việc đưa ra các tình huống học tập gần gũi với học
sinh, để học sinh tự thực hành, vận dụng, từ đó thì việc hình thành chuẩn mực
đạo đức mới bền vững
6
Nắm bắt được thực trạng và nguyên nhân như trên tôi đã thực hiện một số
biện pháp nhằm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 5 thông qua bài đạo đức Tình
bạn
2- Các giải pháp thực hiện giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua bài
đạo đức “Tình bạn”

2.1-Kết hợp giữa gia đình, nhà trường và cộng đồng:
Có sự kết hợp chặt chẽ giữa phụ huynh học sinh, cô giáo chủ nhiệm và
các bạn học cùng lớp tạo ra một môi trường giáo dục khép kín, tạo ra bầu không
khí đạo đức gần gũi, thương yêu bè bạn xung quanh các em, để hình thành và
phát triển tư tưởng, tình cảm, hành vi, thói quen đạo đức tốt về tình bạn. Luôn
tạo ra không khí lớp như gia đình, học sinh có thể chia sẻ những băn khoăn, suy
nghĩ với cô giáo và các bạn. Đồng thời,giáo viên chủ nhiệm chọn và phân công
học sinh thành nhóm “Đôi bạn cùng tiến” để những học sinh ngoan kèm cặp học
sinh chưa ngoan. Hằng ngày giáo viên quan sát học sinh xem có em nào có biểu
hiện gì khác, không gần gũi và chơi cùng bạn, từ đó giáo viên có biện pháp giáo
dục kịp thời. Cùng với đó là phat huy tối đa tác dụng của sổ liên lạc giữa gia
đình và giáo viên chủ nhiệm, những em nào có biểu hiện ích kỉ, không thương

yêu bạn bè, trêu bạn, đánh bạn, doạ nạt bạn, chơi với bạn xấu ngoài trường thì
giáo viên thông tin cho gia đình biết để gia đình kết hợp cùng giáo viên chủ
nhiệm nhắc nhở, giáo dục học sinh kịp thời, không để học sinh hư quá đà.

2.2- Lập thiết kế bài dạy, kết hợp các phương pháp và hình thức dạy học,
một cách hợp lí, đúng mức trong giờ dạy đạo đức: Bài 5: Tình bạn
Thiết kế bài dạy là kế hoạch tổ chức việc dạy và học của giáo viên và học
sinh. Đây là chỗ dựa quan trọng để giáo viên tiến hành việc dạy. Cho nên, trước
khi lên lớp, giáo viên cần tự soạn bài. Khi thiết kế bài dạy Đạo đức,cần căn cứ
vào :Các mục tiêu dạy - học môn Đạo đức; tính chất của chuẩn mực hành vi đạo
đức; trình độ khả năng, nhu cầu cuộc sống của học sinh; các yếu tố môi trường
học tập xung quanh. Từ đó, lựa chọn kết hợp các phương pháp và hình thức tổ
chức dạy - học phù hợp, góp phần giáo dục đạo đức cho học sinh.
Với bài dạy Đạo đức lớp 5 :Bài 5: Tình bạn.
7
Cần thực hiện các bước sau:
*Bước 1: Xác định mục tiêu bài dạy.
Kiến thức : Giúp HS biết:
- Ai cũng cần có bạn bè và trẻ em có quyền được tự do kết giao bạn bè.
- Bạn bè cần phải đoàn kết, thân ái, giúp đỡ lẫn nhau, nhất là những khi khó
khăn, hoạn nạn.
- ý nghĩa của tình bạn.
Thái độ : HS có thái độ cư xử tốt với bạn bè trong cuộc sống hằng ngày
Hành vi : HS có hành vi cư xử phù hợp với bạn bè trong học tập cũng như
trong vui chơi và khi tham gia các hoạt động khác.
*Bước 2 : Chuẩn bị tài liệu, phương tiện cho bài dạy.
Với bài đạo đức này giáo viên cần chuẩn bị như sau:
-Tranh phóng to cho truyện “Đôi bạn”
- Bài hát “Lớp chúng ta đoàn kết” của nhạc sĩ Mộng Lân.
- Một số đồ vật chuẩn bị cho đóng vai theo truyện “Đôi bạn”, đóng vai tình

huống bài tập 1 và micrô…
*Bước 3: Chọn mô hình phù hợp với bài dạy, với thực tế của lớp học gồm
những hoạt động sau:
Tiết 1:
- Hoạt động 1: Thảo luận cả lớp dể giúp HS hiểu được ý nghĩa của tình bạn và
quyền được kết giao bạn bè của trẻ em.
- Hoạt động 2: Đóng vai theo truyện “Đôi bạn”. Tìm hiểu truyện “Đôi bạn”.
- Hoạt động 3: Làm bài tập 2(SGK), giúp HS biết cách ứng xử phù hợp trong
các tình huống có liên quan đến bạn bè.
- Hoạt động 4: Củng cố: giúp HS biết được các biểu hiện của tình bạn đẹp.
- Hoạt động nối tiếp: Dặn HS chuẩn bị cho tiết 2.
Tiết 2:
- Hoạt động1: Đóng vai(bài tập 1,SGK), giúp HS biết ứng xử phù hợp trong
những tình huống bạn mình làm điều sai.
- Hoạt động 2: Tự liên hệ, giúp HS thực hành tự liên hệ về cách đối xử với bạn
bè.
- Hoạt động 3: Hát, kể chuyện, đọc thơ, đọc ca dao, tục ngữ về chủ đề Tình
bạn.
8
- Hoạt động kết thúc: Nhắc HS thực hành đối xử tốt với bạn bè xung quanh để
báo các kết quả vào tuần sau.
Mỗi hoạt động đều có mục tiêu (mục tiêu này phải cụ thể hoá mục tiêu
chung của bài). Cách tiến hành (nêu các bước thực hiện và nội dung mà học sinh
cần thực hiện). Kết luận (nêu kết quả đạt được qua hoạt động).
*Bước 4: Thiết kế bài dạy.
Bài 5: Tình bạn (tiết 1và tiết 2).
*Bước 5: (Thực hành dạy theo thiết kế - đối với đối tượng học sinh trường tôi).
Tiết 1 ( Các hoạt động dạy học bài mới )
Hoạt động 1 (6 phút): Thảo luận cả lớp
Mục tiêu: HS biết được ý nghĩa của tình bạn và quyền được kết giao bạn bè của

trẻ em.
Cách tiến hành:
1. Cả lớp hát bài “Lớp chúng ta đoàn kết”.
2. Cả lớp thảo luận theo các câu hói gợi ý sau:
+ Bài hát nói lên điều gì?
+ Lớp chúng ta có vui như vậy không?
+ Điều gì sẽ xảy ra nếu xung quanh ta không có bạn bè?
+ Trẻ em có quyền được tự do kết bạn không? Em biết điều đó từ đâu?
3. Sau đó GV kết luận: Ai cũng cần có bạn bè. Trẻ em cũng cần có bạn bè và
có quyền tự do kết giao bạn bè.
* Hoạt động 2: Tìm hiểu nội dung truyện “Đôi bạn”(10 phút).
Mục tiêu: HS hiểu được bạn bè cần phải đoàn kết, giúp đỡ nhau những lúc khó
khăn, hoạn nạn.
Cách tiến hành:
1. GV treo tranh và kể 1 lần chuyện “Đôi bạn”.
2. GV tổ chức cho HS đóng vai theo nội dung truyện.
3. GV cho HS thảo luận cặp đôi theo bàn 2 câu hỏi trong SGK tr17. Sau đó gọi
HS trình bày, bổ sung.
4. GV kết luận: Bạn bè cần phải biết thương yêu, đoàn kết, giúp đỡ nhau, nhất
là những lúc khó khăn, hoạn nạn.
Hoạt động 3: Làm bài tập 2-SGK(12 phút)
9
Mục tiêu: HS biết cách ứng xử phù hợp trong các tình huống có liên quan đến
bạn bè.
Cách tiến hành:
1. GV gọi HS đọc yêu cầu của bài tập
2. GV yêu cầu HS thảo luận cặp đôi với bạn cùng bàn để làm bài.
3. GV gọi HS trình bày cách ứng xử trong mỗi tình huống và giải thích lí do.
Cả lớp nhận xét, bổ sung.
( Sau từng tình huống, GV cho HS tự liên hệ VD: Em đã làm được như vậy đối

với bạn bè trong các tình huống tương tự chưa? Hãy kể một trường hợp cụ thể?
GV cho HS liên hệ: Khi em nhìn thấy một bạn đang bị các bạn khác đánh thì em
sẽ làm gì?)
4. GV nhận xét và kết luận về cách ứng xử phù hợp trong mỗi tình huống:
Tình huống (a): Chúc mừng bạn.
Tình huống (b): An ủi, động viên, giúp đỡ bạn.
Tình huống (c): Bênh vực bạn hoặc nhờ người lớn bênh vực bạn.
Tình huống (d): Khuyên ngăn bạn và nhờ bạn bè, thầy cô khuyên bạn không
nên sa vào những việc làm không tốt.
Tình huống (đ): Hiểu ý tốt của bạn, không tự ái, nhận khuyết điểm và sửa
chữa khuyết điểm.
Tình huống (e): Nhờ bạn bè, thầy cô giáo khuyên ngăn bạn để giúp bạn tỉnh
ngộ.
Hoạt động 4: Củng cố (5 phút).
Mục tiêu: Giúp HS hiểu được các biểu hiện của tình bạn đẹp.
Cách tiến hành:
1. GV nêu yêu cầu, gọi mỗi HS nêu một biểu hiện của tình bạn đẹp.
2. GV ghi nhanh các ý kiến lên bảng.
Hoạt động tiếp nối (3 phút)
Trong phần này GV phải chỉ ra các hoạt động HS cần phải tiếp tục thực hiện
để học bài, vận dụng bài học trong thực tiễn và chuẩn bị cho giờ đạo đức sau.
- GV gọi HS nêu hành vi đạo đức chúng ta vừa học.
- GV: Cô mong rằng, sau khi học giờ học này, trong lớp ta sẽ đoàn kết,
thương yêu nhau như anh em trong một nhà.
Vậy là các em vừa được học Bài 5: “ Tình bạn”- Tiết 1.
10
Để tiết 2 các em học được tốt hơn, cô yêu cầu về nhà các em đọc ngiên cứu bài
tập 1, 3 và chuẩn bị tự liên hệ Sau đó các em tập đóng vai theo các tình huống
đó để tuần sau chúng ta học tiếp.
Tiết 2( Các hoạt động dạy học bài mới).

Hoạt động 1: Đóng vai và thực hành ứng xử như nội dung bài tập 1(15phút)
Mục tiêu: HS biết ứng xử phù hợp trong tình huóng bạn mình làm điều sai trái.
Cách tiến hành:
1. GV chia lớp theo 5 nhóm mỗi nhóm 6 HS, giao nhiệm vụ cho các nhóm thảo
luận và đóng vai các tình huống của bài tập. Đó là:
Nhóm 1: Em nhìn thấy một bạn trong lớp đang bị mấy bạn khác đánh ngay ở
cổng trường.
Nhóm 2: Em nhìn thấy bạn đang quay cóp trong giờ kiểm tra.
Nhóm 3: Em nhìn thấy bạn vứt rác không đúng nơi quy định.
Nhóm 4: Em nghe tin mẹ bạn bị ốm rất nặng, bố bạn đi làm xa chưa về, bạn
phải nghỉ học.
Nhóm 5: Em biết một bạn trong lớp thường xuyên chơi với mấy bạn xấu, lấy
cắp đồ của bạn, em khuyên ngăn nhưng bạn không nghe.
2. Các nhóm thảo luận và đóng vai.
3. GV gọi các nhóm lên đóng vai để giải quyết các tình huống.
4. Thảo luận cả lớp:
- Vì sao em lại bênh vực bạn khi bạn bị các bạn khác đánh? Em có sợ bị các
bạn kia đáng không?
- Vì sao em lại ứng xử như vậy khi thấy bạn làm điều sai? Em có sợ bạn giận
khi em khuyên ngăn bạn không?
- Em nghĩ gì khi bạn khuyên ngăn em làm điều sai trái? Em có giận, có trách
bạn không?
- Tại sao khi khuyên bạn không được em lại đi mách thầy cô giáo? Làm như
vậy em có sợ bạn giận và trả thù không?
- Em có nhận xét gì vè cách ứng xử trong khi đóng vai của các nhóm? Cách
ứng xử nào là phù hợp( hoặc chưa phù hợp)? Vì sao?
5. GV kết luận: Cần bảo vệ, giúp đỡ bạn khi bạn gặp khó khăn, khuyên ngăn,
góp ý khi thấy bạn làm điều sai trái để giúp bạn tiến bộ. Như thế mới là người
bạn tốt.
11

Hoạt động 2: Tự liên hệ.(10phút)
Mục tiêu: HS biết thực hành tự liên hệ về cách đối xử với bạn bè.
Cách tiến hành:
1. GV yêu cầu HS tự liên hệ.
2. HS làm việc cá nhân.
3. HS trao đổi với bạn ngồi cùng bàn.
4. GV yêu cầu một số HS trình bày trước lớp.
5 : GV khen và kết luận: Tình bạn đẹp không phải tự nhiên mà có mà mỗi
người chúng ta cần phải cố gắng vun đắp, giữ gìn.
Hoạt động 3: Hát, kể chuyện, đọc thơ, đọc ca dao, tục ngữ về chủ đề Tình
bạn( bài tập 3-sgk) (6 phút)
Mục tiêu: Củng cố bài.
Cách tiến hành:
GV tổ chức cho HS tự xung phong trình bày theo sự chuẩn bị trước của các
em
GV giới thiệu thêm một số bài thơ, bài hát, câu chuyện…về chủ đề Tình bạn
để giới thiệu thêm cho HS.
Hoạt động kết thúc: Dặn HS thực hành sau bài học (3phút)
Mục tiêu: HS biết mình phải làm gì sau bài học này để xây dựng tình bạn đẹp.
Cách tiến hành:
- GV chốt nội dung bài học, gọi HS đọc lại ghi nhớ ở tiết 1
- Gọi HS đọc phần Thực hành
- GV dặn HS làm tốt phần thực hành, cuối hành tuần sẽ báo cáo kết quả trong
tiết sinh hoạt lớp.
2.3- Quan sát hành vi của HS, động viên, khuyến khích kịp thời:
Có thể nói rằng kết quả quan trọng nhất của quá trình dạy học môn Đạo đức
là hành vi, việc làm được HS thực hiện sau khi học bài đạo đức tương ứng. Và
làm sao để những hành vi việc làm đó được HS thực hiện một cách “bình
thường” trong cuộc sống hàng ngày của các em.
Đối với các hành vi khác trong chương trình Đạo đức, việc kiểm tra đánh giá

hành vi của các em cũng là việc làm khó khăn đối với GV, bởi GV không thể
theo sát HS ở mọi lúc, mọi nơi, hành vi của các em lại chưa bền vững… Nhưng
12
đối với hành vi “Tình bạn” thì việc kiểm tra hành vi của các em sau bài học là
việc làm không phải là khó, bởi đây là hành vi HS phải thực hiện hàng ngày khi
đi học, được GV chủ nhiệm và đặc biệt là tất cả bạn bè trong lớp đều có thể trực
tiếp chứng kiến.
Đặc điểm chung của HS Tiểu học thích được khen hơn chê. Tuy nhiên, khen
hay chê cũng phải kịp thời, đúng lúc, đúng chỗ sẽ có tác dụng tốt trong quá trình
giáo dục nói chung và giáo dục đạo đức nói riêng. Trong khi tôi và một số Gv
cùng khối thực hiện 2 biện pháp nói trên, còn thường xuyên theo dõi sự tiến bộ
hay không tiến bộ của các HS chưa thực hiện tốt việc vun đắp nên tình bạn đẹp.
Nếu thấy HS có sự tiến bộ nên cho lớp tuyên dương ngay và tiếp tục động viên
em đó phát huy. Đồng thời, trong các buổi sinh hoạt lớp vào cuối tuần, trong
phần nhận xét việc thực hiện nề nếp của lớp, tôi đưa ra một số gương các em
biết yêu thương, chia sẻ, đoàn kết, giúp đỡ bạn bè( trong lớp hoặc trong cùng
khối), cho cả lớp noi theo. Công nhận sự tiến bộ của một số em, động viên các
em đó thực hiện tốt trong cách ứng xử với bạn bè chắc chắn kết quả giáo dục
đạo đức của lớp sẽ cao hơn.
Từ đó, HS trong lớp tôi đã đoàn kết, yêu thương, giúp đỡ nhau hơn, có niềm
vui, nỗi buồn gì cũng chia sẻ cùng nhau, tổ chức sinh nhật cho bạn bè trong lớp
rất vui vẻ.
PHẦN THỨ BA: KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC VÀ ĐỀ XUẤT KIẾN NGHỊ

1- Kết quả:
Sau khi dạy Bài 5 “ Tình bạn” và kiểm tra thường xuyên phần thực hành
của học sinh trong tiết sinh hoạt lớp cuối tuần, kết quả:
- Lớp thường xuyên được xếp loại A
- Không còn tình trạng HS trêu bạn, bắt nạt bạn, doạ đánh bạn, trêu bạn bị
khuyết tật nữa.

- Đặc biệt HS Lê Đình Suốt đầu năm học theo mấy bạn xấu ngoài trườngchơi
bời lêu lổng, chuyên doạ nạt, đánh bạn trong lớp và các lớp khác, thậm chí còn
ăn cắp vặt, nhưng sau bài học đã hiểu ra một phần cùng với việc kiểm tra thực
hành thường xuyên của cô giáo và các bạn nên đến cuối học kì 1 đã tiến bộ rõ
rệt, không còn doạ nạt, đánh bạn nữa, đi học cũng đều hơn và học tập có tiến bộ,
không còn chơi với các bạn xấu ngoài trường.
13
Kết quả thăm dò thực hành về hành vi Tình bạn như sau:
* 30/30HS cho rằng chúng em có quyền chọn cho mình một số bạn để chơi
cùng.
* 30/ 30HS đã biết thể hiện tình đoàn kết, vui chơi hoà thuận cùng bạn, quan
tâm, chúc mừng sinh nhật bạn.
*20HS/30HS đã có quan tâm đến bạn xem bạn có nỗi buồn gì thì chia sẻ, động
viên bạn.
* 20HS/30HS đã dám can ngăn bạn khi thấy bạn làm điều sai trái.
* 25 HS/30HS đã dám báo cáo cô giáo về việc làm sai tráicủa bạn trong lớp.
Về chất lượng HS ( cuối năm) như sau:
- Môn Đạo đức:
A+ : 10 em = 33,3 %
A : 20 em = 66,7%
B : Không có.
- Hạnh kiểm: Thực hiện đầy đủ: 30 em = 100 %
Chưa thực hiện đầy đủ: 0 em
Có kết quả này cũng do sự quan tâm giúp đỡ của BGH nhà trường ,các đồng
nghiệp và sự quan tâm của phụ huynh học sinh. Do GV kết hợp hài hoà với phụ
huynh HS, động viên, nhắc nhở phụ huynh HS động viên quan tâm đến con em
mình thường xuyên, liên tục.
2- Bài học kinh nghiệm:
Qua việc giáo dục hành vi đạo đức, và chất lượng tiết dạy Đạo đức lớp 5
chương trình mới đạt hiệu quả ở trường tôi, tôi rút ra được bài học kinh nghịêm

sau:
+ GV phải nắm chắc mục tiêu chung của tiết dạy.
+ Lựa chọn tài liệu, phương tiện phục vụ cho tiết dạy.
+ GV phải nắm được đặc điểm tâm sinh lý của HS, hoàn cảnh gia đình các
em, chú ý đến những em cá biệt.
+ Trong giờ học HS phải được tích cực chủ động tự khám phá, chiếm lĩnh
nội dung bài học thông qua các hoạt động: Quan sát tranh, đóng vai, trò chơi, kể
chuyện….kết hợp sự hướng dẫn, giúp đỡ của GV, tránh lối dạy thiên về lý
thuyết, trừu tượng, khô khan, áp đặt.
14
+ Trong dạy học môn Đạo dức, mỗi phương pháp và hình thức dạy học đều
có mặt mạnh và hạn chế riêng, phù hợp với từng loại bài riêng, từng khâu riêng
của tiết dạy. Vì vậy không nên quá lạm dụng hoặc phủ định hoàn toàn một
phương pháp và hình thức dạy học nào. Điều quan trọng là phải căn cứ vào nội
dung, tính chất từng bài, căn cứ vào trình độ HS, điều kiện của trường, lớp
mà lựa chọn và sử dụng kết hợp các phương pháp và hình thức dạy – học một
cách hợp lý đúng mức.
+ Đối với HS Tiểu học cần sử dụng và phát huy hết mặt của phương tiện trực
quan, tránh tình trạng dạy chay.
+ GV biết kết hợp giữa gia đình, nhà trường và cộng đồng nhằm tạo ra một
môi trường giáo dục khép kín, tạo ra bầu không khí đạo đức xung quanh trẻ để
hình thành và phát triển tư tưởng tình cảm, hành vi, thói quen đạo đức cho HS.
+ GV cần có đánh giá hợp lý, khách quan, phải động viên khích lệ kịp thời
có hiệu quả.
+ GV phải nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, luôn là tấm gương sáng cho HS noi
theo.
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi qua thực tế giảng dạy, giáo dục học
sinh. Mặc dù đã có cố gắng rất nhiều nhưng chắc chắn không tránh khỏi có
những thiếu sót. Rất mong được hội đồng xét duyệt các cấp và các bạn đồng
nghiệp góp ý kiến bổ sung thêm.

3- Đề xuất, kiến nghị:
- Đề nghị chuyên môn Phòng Giáo dục và Đào tạo tổ chức các chuyên đề về
đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học môn Đạo đức, đặc biệt là
chuyên đề để tổ chức giáo dục học sinh thông qua từng hành vi đạo đức của
từng bài học để giáo viên được tiếp cận, giúp cho việc dạy học môn đạo đức và
đặc biệt là giáo dục đạo đức đạt kết quả cao hơn trong trường Tiểu học, góp
phần giáo dục toàn diện( cả trí và đức) cho những công dân tương lai của đất
nước Việt Nam.
Tôi xin chân thành cám ơn!
Người thực hiện
15
Phạm Thị Mai
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG
Thanh Hoá, ngày 10 tháng 4 năm 2013
Tôi xin cam đoan SKKN này là do
tôi tự viết, không sao chép của ai. Tôi
xin chịu trách nhiệm về lời cam đoan
này.

Người viết

Phạm Thị Mai
16