Tiết 3, 4: Trong lòng mẹ

GIẢNG:26-8-08

K
i
ể
m

t
r
a

b
à
i

c
ũ


•
II. Kiểm tra bài cũ:
•
Những gì đã gợi lên trong lòng nhân vật
tôi kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên?
Những kỉ niệm này đã được diễn tả theo
trình tự nào?
•
Trình bày diễn biến tâm trạng của nhân
vật tôi trong ngày khai trường đầu tiên

•
Hoạt động1. Giới
thiệu chung.
•
+ Gọi HS đọc phần
chú thích dấu *.
•
+ giới thiệu về nhà
văn Nguyên Hồng,
cuốn Những ngày thơ
ấu và đoạn trích
Trong lòng mẹ, lưu ý
thể hồi kí (tự truyện).
•
I. Giới thiệu.
•
1. Tác giả
•
- Có một tuổi thơ cay
đắng.
•
- Sống gần gũi những
người nghèo khổ.


Mưu sinh bằng bán vé số dạo

Những mảnh đời bất hạnh

•
Hoạt động 2.
•
Hướng dẫn đọc văn
bản và tìm hiểu chú
thích, bố cục.
•
+ tóm tắt, đọc, hướng
dẫn HS đọc, tìm hiểu bố
cục.
•
- Theo em có thể chia
đoạn trích làm mấy
phần? Nội dung mỗi
phần?
•
2. Văn bản
•
- Trích hồi kí Những
ngày thơ ấu.

•
Hoạt động 3:
•
Hướng dẫn HS đọc- hiểu
văn bản.
•
1. Phân tích nhân vật bà cô.
•
+ GV giới thiệu hoàn cảnh

của Hồng qua đoạn văn đầu
tiên của văn bản
•
- Tìm các chi tiết miêu tả
người cô về : vẻ mặt, giọng
nói, ánh mắt, hành động, lời
nói
•
Mỗi nhóm tìm các chi tiết
miêu tả một phương diện:
•
- Vẻ mặt: khi cười rất “kịch”,
tươi cười, tỏ sự ngậm ngùi
thương xót.
•
- Giọng nói: vẫn ngọt, ngân
dài thật ngọt, thật rõ, đổi
giọng, chập chừng.
•
- Hành động: cười hỏi, vỗ
vai cười kể chuyện người
mẹ khốn khổ.
•
- Ánh mắt: long lanh, chằm
chặp.
•
- Lời nói (nêu các câu nói)

•
- Em hiểu rất kịch ở đây

có nghĩa là gì?
•
- Tại sao Hồng lại nhận
thấy nét mặt của người
cô khi cười rất kịch?
•
- Bà ta muốn gì khi nói
rằng mẹ chú đang “phát
tài” và nhất là khi nhấn
mạnh hai tiếng “em bé”?
•
- giả tạo/
•
- Vì Hồng biết nhắc đến
mẹ Hồng, người cô chỉ có
ý gieo rắc vào đầu óc
Hồng những hoài nghi để
Hồng khinh ghét và ruồng
rẫy mẹ.
•
- Người cô định khơi dậy
nỗi tủi hờn vì mẹ không
quan tâm đến, nỗi ghen
tức với đứa em cùng mẹ
khác cha, làm cho Hồng
ghét mẹ

•
- Khi Hồng khóc, thái độ
của người cô thế nào?

•
- Những gì bà ta kể là để
nhằm mục đích gì? Bà ta
kể với thái độ thế nào?
•
- Trong lời thoại cuối
cùng của người cô, em
thấy bà bày tỏ thái độ
như thế nào với Hồngvà
cha của nó?
•
- Vẫn tiếp tục tươi cười
kể chuyện mẹ của Hồng
khổ sở như thế nào cho
nó nghe (ăn vận rách
rưới, mặt mày xanh bủng,
người gầy rạc đi…)
•
- Kể để làm cho Hồng
càng đau đớn, để mỉa
mai, nhục mạ sự túng
quẫn, vất vả của mẹ
Hồng. Với thái độ thích
thú.
•
- sự giả bộ xót xa,
thương hại.

•
Tóm lại, mục đích của

người cô là gì khi gọi
Hồng đến để hỏi
chuyện?
•
- Qua cuộc đối thoại
này, em có nhận xét
gì về nhân vật người
cô?
•
- Nói xấu mẹ, làm cho
Hồng khổ sở.
Bà cô là hiện thân của
những cổ tục lạc hậu kìm
hãm hạnh phúc của người
phụ nữ trước kia.

•
1.Nhân vật người cô
•
- Lạnh lùng, nham hiểm, độc ác, giả dối.
•
- Hiện thân cho những tư tưởng lạc hậu
đã đày đoạ người phụ nữ trong xã hội cũ.

•
- Mới đầu, khi nghe cô hỏi
tâm trạng của Hồng
thế nào?
•
+ phản ứng thông minh

xuất phát từ lòng tin yêu
mẹ và sự nhạy cảm.
•
- Sau câu hỏi thứ hai của
cô, tâm trạng của Hồng
thế nào?
•
- Vì sao khi cô nói sẽ lo
cho tiền tàu để vào với
mẹ và thăm em bé mà
những lời lẽ đó lại khiến
chú bé nước mắt ròng
ròng?
•
Diễn biến tâm lí của H từ
chỗ toan trả lời có đến
chỗ đáp: Không, cháu
không muốn vào
•
- Im lặng, cúi đầu xuống
đất, lòng thắt lại, khoé
mắt đã cay cay (tìm cách
trả lời, thấy tủi thân)
•
- Vì nhận ra sự nham
hiểm, độc ác trong lời mỉa
mai ngân thật dài, thật
ngọt của cô, vì thương
mẹ tại sao phải trốn
tránh.

•
- Tâm trạng của Hồng
thế nào khi nghe kể về
tình cảnh của mẹ
•
- Đau đớn, phẫn uất
cực điểm.


+ HS quan sỏt on vn
th hai.

- Khi thoaùng trọng
thỏỳy boùng me ỷ v aỡ
õuọứi theo tỏm traỷng
cuớa Hng nhổ thóỳ
naỡo?

- Nóu caùi hay c uớa hỗnh
aớnh s o s aùnh khaùc gỗ
caùi aớo nh

va mng va lo s
y khụng phi l
m.

- Ni khao khỏt,
thiu thn tỡnh mu
t.

-Ngọửi trong loỡng
me ỷ Họửng oaỡ lón
khoùc , s o vồùi khi
õọỳi thoaỷi v ồùi baỡ
cọ nhổ ợng gioỹt
nổ ồùc m ừt luùc
naỡy coù gỗ khaùc?

Nc mt di hn m
hnh phỳc, tc ti
m món nguyn.

•
- Trước mắt Hồng,
hình ảnh người mẹ
hiện lên như thế nào?
•
Hình ảnh người mẹ:
gương mặt tươi sáng,
đôi mắt trong và nước
da mịn, màu hồng
của hai gò má, tươi
đẹp như thuở còn
sung túc, hơi thở
thơm tho lạ lùng

•
- Những câu văn nào

thể hiện tâm trạng
của Hồng khi ngồi
trong lòng mẹ?
•
- Hồng đã càm nhận
tình mẫu tử bằng
những giác quan
nào?
•
- Tôi thấy những cảm
giác ấm áp đã bao lâu
mất đi bỗng trở lại
mơn man khắp da
thịt.
•
- Bằng mọi giác quan
và bằng cả tâm hồn
thơ dại đang khao
khát tình mẫu tử

•
Tác giả đã diễn tả bằng một cảm
hứng đặc biệt sau mê cùng
những rung động vô cùng tinh
tế. Nó tạo ra một không gian của
ánh sáng, màu sắc, của hương
thơm vừa lạ lùng vừa gần gũi.
Nó là hình ảnh về một thế giới
đang bừng nở, hồi sinh, một thế
giới dịu dàng kỉ niệm và ăm ắp

tình mẫu tử…
•
Trước cảm giác đó, mọi tủi cực
đều trôi đi hết…
•
Đoạn văn là bài ca chân thành,
cảm động về tình mẫu tử thiêng
liêng bất diệt
•
2. Tình cảm của Hồng đối
với mẹ.
•
a. Trong cuộc đối thoại với
người cô
•
- Tỉnh táo nhận ra mục đích
thâm hiểm của người cô.
•
- Hiểu và thông cảm cho tình
cảnh của mẹ.
•
- Những hình ảnh so sánh
và động từ mạnh thể hiện sự
căm tức những định kiến đã
làm khổ mẹ
•
b. Khi gặp lại mẹ.
•
- Niềm sung sướng cực độ
của chú bé Hồng khi gặp lại

mẹ được diễn tả sinh động
bằng cảm hứng say mê
cùng những rung động tinh
tế.

•
Tổng kết.
•
- Qua đoạn trích, hãy chứng
minh văn Nguyên Hồng giàu
chất trữ tình?
•
- Tình huống và nội dung
câu chuyện:
•
Tình cảnh đáng thương của
Hồng, câu chuyện về người
mẹ, tình cảm của Hồng
•
- Dòng cảm xúc phong phú
của Hồng: tủi nhục, căm
hận, quyết liệt, yêu thương
•
III. Tổng kết
•
1.Chất trữ tình
•
- Tình huống và nội
dung câu chuyện.
•

- Dòng cảm xúc
phong phú của
Hồng
•
- Cách thể hiện của
tác giả ( kể+ biểu
cảm, lời văn, hình
ảnh so sánh )

HỌC BÀI CŨ ,CHUẨN BỊ BÀI MỚI

•
Câu 5.
•
Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng:
•
Viết nhiều về phụ nữ và nhi đồng.
•
Ông thấu hiểu nỗi cơ cực, tủi nhục đồng thời yêu
thương, nâng niu, trân trọng vẻ đẹp tâm hồn của họ.