PHÒNG GD-ĐT GÒ VẤP
TRƯỜNG MẦM NON SƠN CA
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ TÍCH CỰC GIỜ HOẠT ĐỘNG
VUI CHƠI TRONG LỚP
I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
1/ Lý do chọn đề tài:
Hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mầm non nhằm giúp trẻ thỏa mãn
các nhu cầu vui chơi và nhận thức đồng thời giáo dục và phát triển toàn diện cho trẻ ở lứa
tuổi này. Hoạt động vui chơi là phương tiện giúp trẻ hoàn thành nhân cách đồng thời là
phương tiện phát triển nhân cách, hướng trẻ phát triển theo chuẩn mực xã hội quy định.
Vì vậy góc chơi càng phong phú bao nhiêu thì càng kích thích trẻ chơi bấy nhiêu và
tạo sự ham muốn được khám phá mở mang kiến thức về thế giới xung quanh trẻ bấy nhiêu.
Từ những thực tế mà tôi đã thể hiện ở lớp, và đã nhận thấy được rằng việc thực hiện hoạt
động vui chơi không phải để cho trẻ chơi không mà còn giúp trẻ phát triển toàn diện trong
các lĩnh vực ngôn ngữ, thẩm mỹ, thể chất, nhận thức và tình cảm xã hội. Giúp trẻ thiết lập
các mối quan hệ rộng rãi và phong phú với các bạn cùng chơi và khả năng lựa chọn giải
quyết hành động chơi được tăng lên rõ rệt. Giúp trẻ chủ động tham gia các hoạt động để
phát triển khả năng, năng lực của mình được hoạt động thoải mái để thỏa mãn nhu cầu vui
chơi của trẻ. Giúp trẻ phát huy tính tích cực khi tham gia hoạt động. Kích thích trẻ suy nghĩ
nhiều hơn và kích thích tính sáng tạo của trẻ thong qua hoạt động vui chơi. Biết sử dụng các
loại đồ dùng đồ chơi, có sáng tạo khi tạo ra sản phẩm. Thông qua trò chơi trẻ rèn luyện và
phát triển trí tưởng tượng, ý thức, tình cảm, tính tò mò, tính ham hiểu biết.
Chính vì tầm quan trọng muốn giúp cho sự hứng thú chơi trong trẻ ngày càng nhiều
hơn, mở mang kiến thức sâu rộng hơn nên tôi lựa chọn “Một số biện pháp giúp trẻ tích cực
giờ họat động vui chơi trong lớp”.
2/ Cơ sở lý luận:
Trong chương trình giáo dục mầm non: Hoạt động vui chơi, hoạt động học là hai
hoạt động cơ bản trong trường, lớp mẫu giáo đều nhằm phát triển toàn diện trẻ trên các mặt:
Nhận thức, thể chất, ngôn ngữ, tình cảm - xã hội và thẩm mỹ.
Xuất phát từ đặc điểm nhận thức và hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo là hoạt động
chơi, nên việc học của trẻ ở lứa tuổi này được tổ chức dưới những hình thức như:
- Học tự nhiên qua chơi, qua thực hiện hoạt động sinh hoạt hằng ngày.
- Học có chủ đích dưới sự định hướng và hướng dẫn trực tiếp của giáo viên.
Với hình thức học có chủ đích dưới sự định hướng và hướng dẫn trực tiếp của giáo
viên: Trẻ học, tiếp thu nội dung kiến thức, kỹ năng, những hiểu biết dưới sự hướng dẫn trực
tiếp của giáo viên. Nội dung cung cấp đến trẻ một cách có mục đích, có hệ thống và được tổ
chức theo hướng tích hợp với trình tự đã được dự kiến trong kế hoạch giáo dục, nhằm:
+ Cung cấp đến trẻ những nội dung mang tính toàn diện và những kiến thức, kỷ năng
mới.
+ Chuẩn bị cho trẻ những yếu tố cần thiết để tham gia vào hoạt động học tập giai
đoạn sau này.
Song với hình thức học tự nhiên qua chơi, qua thực hiện hoạt động sinh hoạt hằng
ngày được thể hiện thông qua việc trẻ tham gia vào chơi; hoạt động ở các khu vực hoạt
động; tham gia vào các hoạt động sinh hoạt hằng ngày.
Những điều trẻ tiếp thu ở hình thức này còn rời rạc, chưa hệ thống và có chỗ chưa
chính xác.
Vậy giáo viên là người tạo cơ hội, tổ chức môi trường, tạo điều kiện phù hợp và
thuận lợi, khuyến khích trẻ tích cực tham gia vào hoạt động mà ở đây ta đang nói đến “Hoạt
động vui chơi” nhằm giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, ý thức tình cảm, tính tò mò, tính
ham hiểu biết và đó chính là những yếu tố cần thiết của con người trong thời đại phát triển,
đặc biệt là tính tích cực của trẻ.
II. THỰC TRẠNG:
Tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo 5 tuổi, theo chương trình đổi mới
hiện hành tôi đã nhận thấy có những tồn tại và hạn chế cần khắc phục khi tổ chức hoạt động
vui chơi cho trẻ :
- Một số trẻ chưa tự xung phong nhận vai chơi của mình mà còn chờ đợi bạn chỉ
định, trẻ còn nhút nhát khi tự chọn góc chơi cho chính trẻ.
- Khi vào góc chơi trẻ chơi với nội dung chơi còn đơn điệu chưa phong phú và đa
dạng.
- Trẻ chơi mau chán không tập trung vào góc mình đang chơi mà hay đi qua góc
khác
- Trẻ còn rụt rè, chưa mạnh dạn giao tiếp trong khi chơi.
- Đồ dùng đồ chơi còn hạn chế, không đa dạng phong phú để hấp dẫn thu hút trẻ
chơi.
- Trẻ không hứng thú, chưa biết sử dụng đồ chơi đúng mục đích dẫn đến giờ hoạt
động góc đạt tỷ lệ thấp.
1. Thuận lợi:
- Được Ban giám hiệu giám sát kịp thời nhằm bồi dưỡng nâng cao chất lượng các giờ
hoạt động vui chơi.
- Được hỗ trợ mua sắm trang thiết bị, đồ dùng phục vụ cho hoạt động đầy đủ, phòng
học có diện tích tương đối rộng rãi, thoải mái phục vụ cho giờ chơi,.
- Đa số phụ huynh nhiệt tình sẵn sàng hỗ trợ và tìm kiếm nguyên vật liệu cho việc
làm đồ dùng càng thêm phong phú và đa dạng.
- Bản thân tôi cũng có nhiều cố gắng sưu tầm những trò chơi mới lạ, cách làm một số
đồ chơi từ nguyên vật liệu mở phục vụ cho các góc.
2. Khó khăn:
- Đa số trẻ chưa có nhiều vốn sống nên cũng hạn chế nhiều trong các trò chơi
- Phương pháp tổ chức vui chơi cho trẻ chưa linh hoạt, còn mang tính áp đặt
- Sự giao lưu của của trẻ ở các góc chơi còn hạn chế chưa phát huy hết khả năng của
trẻ
Từ những thực trạng trên, ngay từ đầu năm học tôi đã thường xuyên tổ chức hoạt
động vui chơi để theo dõi trẻ và nắm bắt được những tâm tư suy nghĩ của trẻ. Gợi hỏi trẻ để
trẻ nêu lên ý nghĩ của trẻ, như ở góc tạo hình tôi hỏi: Vì sao con không thích chơi ở góc
này?, thì trẻ trả lời: Con tô màu xấu lắm nên con không thích chơi. Việc phân bố góc chơi,
đồ dùng, đồ chơi ở các góc chưa rõ ràng, chưa trang trí làm bắt mắt trẻ, nội dung chơi còn
chung chung nên dẫn đến vai chơi không thể hiện mối quan hệ với nhau.
Tôi tiếp tục theo dõi vào các giờ hoạt động sau để ghi lại thật cụ thể những trẻ nào
thích chơi ở những góc nào, với đồ chơi gì, trẻ nào không thích chơi, nguyên nhân vì sao.
Từ những tình trạng thực tế mà tôi đã nêu trên. Là một giáo viên đứng lớp bản thân
tôi luôn suy nghĩ làm thế nào để lôi cuốn trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động trong suốt
quá trình vui chơi.
III. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
* Các biện pháp thực hiện:
1/ Tạo môi trường hoạt động hấp dẫn và bố trí các góc chơi
- Môi trường xung quanh lớp cũng như đồ dung, đồ chơi giúp trẻ mở rộng hiểu biết
về thế giới xung quanh, tạo cơ hội cho trẻ hoạt động. Góc chơi được trang trí hấp dẫn đẹp
mắt, đồ dung đồ chơi đa dạng phong phú sẽ khơi gợi niềm say mê hoạt động và giúp trẻ tiếp
thu kiến thức một cách nhẹ nhàng có hiệu quả, phát huy trí tưởng tượng sáng tạo của trẻ.
Thường tuỳ thuộc vào mỗi chủ đề tôi dựa vào những kinh nghiệm trải nghiệm trên trẻ mà
tôi và trẻ cùng trò chuyện về chủ đề và về các góc, qua đó tôi gợi ý để trẽ nêu lên ý tưởng,
sau đó cùng trẻ trang trí góc chơi cho phù hợp với mỗi chủ đề giúp tăng sự hứng thú để
khám phá thế giới xung quanh và sáng tạo khi hoạt động.
Ví dụ: Chủ đề: Tết và mùa xuân, góc phân vai cô cùng trẻ trang trí cành đào, cành
mai, các khu vực bán hàng như có quầy bán mứt tết, quầy bán các loại bánh. Có thể đặt một
số câu hỏi kích thích trẻ:
+ Theo con mình sẽ đặt tên cho cửa hàng này là gì?
+ Bạn Ngọc đặt tên là quầy bánh, còn ý kiến của con như thế nào?
- Bố trí các góc chơi phải phù hợp với nguyên tắc, vị trí các góc trong lớp học, phải
thuận tiện cho trẻ hoạt động. Các góc phải có không gian phù hợp để đảm bảo an toàn và
vận động của trẻ, tạo ranh giới giữa các góc để trẻ nhận biết từng góc một cách rõ ràng. Cô
và trẻ có thể thay đổi vị trí các góc chơi để tạo sự mới mẽ hấp dẫn cho trẻ nhưng vẫn đảm
bảo nguyên tắc bố trí xây dựng hoạt động góc.
Ví dụ: Ở chủ đề Trường Mầm Non góc xây dựng đoực bố trí ngay cửa lớp, nhưng
sang chủ đề Gia đình của bé góc xây dựng được chuyển đến góc làm quyen chử viết, góc
chữ viết chuyển sang góc đọc sách và góc đọc sách chuyển đến góc khác nhưng vẫn đảm
bảo góc đọc sách có nhiều ánh sáng và yên tĩnh, góc xây dựng đủ không gian để trẽ chơi.
2/ Lập kế hoạch tổ chức hoạt động cho trẻ
- Muốn thực hiện các hoạt động góc một cách có khoa học và có hiệu quả. Trước hết
lập ra kế hoạch cho mình gồm : kế hoạch năm, kế hoạch tháng, kế hoạch tuần, kế hoạch
ngày những công việc nào chưa thực hiện kỹ năng nào cần rèn thêm cũng như những cá
nhân nào cần lưu ý để đưa ra trong kế hoạch, tổ chức cho trẻ chơi đạt hiệu quả hơn.
- Cùng trẻ thảo luận phải xây dựng những góc chơi nào ở mỗi chủ điểm. Trong mỗi
góc cần những thứ gì ? Và làm thế nào để tạo ra những góc đó ? Việc này cần huy động
kinh nghiệm sáng tạo ở mỗi trẻ, điều đó rất phù hợp với quan điểm quan trọng trong giáo
dục mầm non mới lấy trẻ làm trung tâm
3/ Sử dụng linh hoạt, sáng tạo các biện pháp:
- Gây hứng thú, tạo tâm thế cho trẻ bắt đầu vào chơi có ý nghĩa vô cùng to lớn, kích
thích sự tò mò của trẻ, thúc đẩy sự chú ý của trẻ. Vì vậy trong quá trình tổ chúc cho trẻ chơi
tôi luôn chú trọng với sự gợi ý ban đầu của mình để tạo hứng thú cho trẻ và thay đổi hình
thức theo từng chủ đề phù hợp với trẻ của lớp mình và tùy vào từng giai đoạn.
- Trẻ mẫu giáo có khả năng tự tổ chức trò chơi, nên cô không tham gia trực tiếp vào
quá trình chơi của trẻ mà cô là người tổ chức, gợi ý, tạo điều kiện dẫn dắt trẻ tích cực tự
giác, chủ động tích cực trong khi hoạt động. Cô quan sát cả lớp và quan sát từng góc chơi để
nắm được sự hứng thú của trẻ trong từng góc chơi nhất là góc có bổ sung đồ chơi mới. Nếu
góc nào có trẻ chơi còn lung túng, hay có đồ chơi mới mà trẻ chưa biết cách chơi cô phải có
mặt kịp thời để hỗ trợ, tạo tình huống giúp trẻ chơi.
Ví dụ: Với góc xây dựng, nếu cô thấy trẻ xây chuồng thú và bỏ chung thú hiền với
thú dữ cô phải gợi ý trẻ:
+ Nếu con bỏ con con sư tử với con thỏ thì sẽ ra sao?
+ Muốn thỏ an toàn thì mình phải làm thế nào?
với sự gợi ý của cô trẻ sẽ xây riêng chuồng cho thỏ và sư tử.
- Trong quá trình chơi cô phải gợi ý trẻ liên kết với các góc khác nhằm tạo giờ chơi
luôn luôn sinh động, giúp trẻ hứng thú khi sử dụng chính sản phẩm của mình tự làm ra vào
trò chơi và phát huy tính tích cực sáng tạo chủ động ở trẻ.
Ví dụ: Ở góc xây dựng khi trẻ xây dựng đường phố cô gợi ý trẻ qua góc tạo hình để
đặt hàng làm một số loại xe, cây xanh, hay cột đèn giao thông bằng nguyên vật liệu mở.
- Để phát huy tính tích cực, sáng tạo, tạo hứng thú cho trẻ ở những lần chơi sau, cô
phải quan sát kỹ quá trình chơi của từng trẻ, gợi ý trẻ nhận xét về mình và về nhóm bạn chơi
cùng. Ngoài ra cô cũng phải khen thưởng, động viên, khích lệ trẻ hay nhóm chơi của trẻ khi
có một điểm mới nào đó trong quá trình chơi
4/ Tăng cường sáng tạo làm giàu các đồ dùng đồ chơi cho các góc
- Ngoài đồ dùng đồ chơi nhà trường và phụ huynh trang bị, tôi đã sưu tầm và sáng
tạo cho trẻ một số đồ dùng đồ chơi: với những nguyên vật liệu thải bỏ tôi đã gợi ý cho trẻ để
trẻ nêu ý tưởng của trẻ, sau đó tôi hỏi trẻ cách làm đồ chơi đó, tôi cùng trẻ tạo ra nhiều đồ
chơi mới lạ cho hoạt động chơi của trẻ. Biện pháp này ngoài việc tạo thêm nhiều đồ dùng đồ
chơi trong lớp còn giúp trẻ phát triển tính sáng tạo, sự khéo léo của đôi bàn tay và giúp cho
trẻ hứng thú hơn khi cùng nhau sử dụng đồ dùng đồ chơi của mình và bạn làm ra chơi ở các
nhóm chơi và từ đó trẻ chơi một cách hứng thú hơn, tức là trẻ tích cực hơn trong lúc chơi trẻ
vẫn tự giải quyết các vấn đề chơi của nhóm mình như: biết tạo ra các loại bánh kẹo từ phấn
vụn, xốp màu, kết các loại hoa mà trẻ đã trải nghiệm…
IV. KẾT QUẢ THỰC HIỆN:
Qua một thời gian thực hiện những biện pháp trên, cùng với sự chỉ đạo của Ban giám
hiệu nhà trường, sự hổ trợ của đồng nghiệp trong lớp. Lớp học của tôi đã được những kết
quả như sau:
Đối với giáo viên:
- Nắm chắc nội dung, phương pháp tổ chức một giờ hoạt động góc cho trẻ.
- Thấy rõ được vai trò của mình : không can thiệpvào trò chơi của trẻ, luôn là người
giám sát, phát triển tính tự lực, tích cực của trẻ.
- Linh hoạt hơn trong việc xử lý các tình huống xảy ra trong khi chơi.
Đối với trẻ:
- Qua một thời gian áp dụng những biện pháp trên tôi nhận thấy trẻ hứng thú khi
tham gia hoạt động vui chơi, biết tổ chức các trò chơi theo nhóm và hoạt động trong các
nhóm chơi tích cực.
- Trẻ mạnh dạn giao tiếp hơn, mạnh dạn hơn khi được chọn góc chơi và đảm nhận
vai chơi,sử dụng đồ dùng đồ chơi linh hoạt và khéo léo hơn, có nhều sáng tạo khi chơi.
- Hình thành tinh thần tập thể, đoàn kết cho trẻ ( cùng nhau làm, cùng nhau xây
dựng )
- Biết thể hiện tình cảm giao lưu giữa bạn bè, giữa trẻ và cô, thích chơi cùng bạn và
biết được nhiệm vụ của mình và bạn trong khi chơi, có thái độ tự giác cùng bạn đến góc
chơi, hứng thú trong khi chơi.
- Phát huy tính tự chủ và tích cực hoạt động của trẻ ( từ việc lựa chọn góc chơi, đồ
chơi, nội sung, ý tưởng chơi hoạt động theo khả năng và ý thích và có thể chuyển sang góc
chơi khác mà trẻ thích )
Đối với phụ huynh:
- Phụ huynh đã hỗ trợ về những nguyên vật liệu sẵn có để cô cùng trẻ làm ra nhiều
ĐDĐC mới như : Các lõi chỉ, các hộp thuốc, đồ dùng ăn uống trong gia đình, một số trang
phục, các loại giấy, xe đủ loại và kích cỡ, đôminô….
V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Qua việc lập kế hoạch thực hiện một số biện pháp cho việc hoạt động vui chơi trong
năm học, tôi đã rút ra một số kinh nghiệm sau:
- Xây dựng kế hoạch thực hiện hoạt động vui chơi phù hợp với độ tuổi của nhóm lớp,
phù hợp theo từng chủ đề.
- Áp dụng tốt phương pháp dạy học tích cực vào lớp học.
- Tạo môi trường hoạt động hấp dẫn và bố trí các góc chơi hợp lý.
- Tìm tòi sáng tạo ra nhiều đồ dùng, đồ chơi lạ, đẹp, hấp dẫn tạo sự thu hút đối với
trẻ.
- Biết kích thích động cơ bên trong của trẻ, gây hứng thú cho trẻ; Khen chê đúng
mức, động viên khích lệ kịp thời.
- Luôn giữ mối quan hệ chặt chẽ với phụ huynh, nhờ phụ huynh hỗ trợ đồ dùng, đồ
chơi.
Ý kiến đề xuất:
+ Đối với nhà trường: Tăng cường đầu tư thêm nhiều đồ chơi phong phú đa dạng,
nhiều đồ chơi theo kiểu sáng tạo để trẻ cùng tham gia các trò chơi sáng tạo.
KẾT LUẬN:
Hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo cho trẻ mẫu giáo, giúp phát triển toàn diện
nhân cách trẻ. Thông qua hoạt động vui chơi trẻ có nhiều cơ hội học hỏi, tìm tòi, khám phá
điều mới lạ. Trẻ trở nên mạnh dạn, tự tin, trẻ được kích thích sáng tạo và qua đó trẻ tích lũy
được nhiều kinh nghiệm thực tế từ đó trẻ có nhiều cơ hội để suy nghĩ và hành động sáng
tạo Qua việc thực hiện áp dụng biện pháp mới tôi thấy trẻ thích chơi hơn, sáng tạo hơn,
linh động hơn, nhanh nhẹn hơn, thay vào sự nhàm chán của trẻ ở những năm học trước bằng
những sự hứng thú, tập trung, giúp trẻ thể hiện được sự khéo léo, óc tưởng tượng, sự giao
lưu giữa bạn bè.
Tạo cho giáo viên thêm phần khéo léo, sáng tạo trong việc làm đồ dùng, đồ chơi cho
trẻ. Biết tìm ra các giải pháp để thực hiện tốt chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ.
Gò Vấp, ngày 02 tháng 01 năm 2013
Người thực hiện
Phạm Thị Ngọc Thùy