Công tác xây dựng và bảo quản thư viện ...

công tác xây dựng bảo quản và
phát huy tác dụng th viện trờng học
A. đặt vấn đề:
Th viện trờng học là một bộ phận cơ sở vật chất trọng yếu là trung tâm
sinh hoạt văn hoá và khoa học không thể thiếu đợc trong nhà trờng phổ thông.
Th viện góp phần nâng cao chất lợng giảng dạy của giáo viên, bồi dỡng kiến
thức cơ bản về khoa học th viện và các mặt cuộc sống, đồng thời góp phần tạo
nên thói quen tự học tự nghiên cứu cho cả thầy và trò từ đó tạo cơ sở từng bớc
thay đổi phơng pháp giảng dạy và học tập, th viện tham gia tích cực vào việc
bồi dỡng t tởng chính trị và xây dựng nếp sống mới cho mọi thành viên trong
nhà trờng.
Hơn thế nữa th viện trờng học đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc
hớng dẫn giáo viên và học sinh đã đợc thể hiện rõ ở quyết định số 61 ngày 06/
11/ 1988 của Bộ GD- ĐT về vị trí, vai trò th viện trờng phổ thông.
Thực trạng chung hiện nay: ở hầu hết các trờng học trong Huyện nhà
do điều kiện cơ sở vật chất trờng học còn gặp nhiều khó khăn ( đặc biệt là hệ
thống phòng đọc phòng chức năng ) nhiều trờng th viện nhà trờng thực chất
chỉ là một phòng kho không hơn không kém. Số lợng đầu sách phục vụ cho
công tác chuyên môn nghiệp vụ còn quá khiêm tốn, sách tham khảo còn quá ít
so với yêu cầu giảng dạy và học tập . Bên cạnh đó cán bộ làm công tác th viện
hầu hết còn kiêm nhiệm cha qua đào tạo, năng lực thấp, ý thức công việc cha
cao, sự quan tâm của ban lãnh đạo nhà trờng cha đúng mức nên hoạt động th
viện các trờng còn hạn chế cha có hiệu quả cao, nhiều học sinh cha biết sử
dụng th viện, thậm chí cha biết th viện nhà trờng đợc đặt ở đâu!
Thực tế ở đơn vị: Xuất phát từ nhận thức về vị trí vai trò th viện trờng
học và yêu cầu thực tế của đơn vị Ban giám hiệu trờng chúng tôi đã quyết tâm
xây dựng th viện nhà trờng ngày càng hoàn thiện tiến tới đạt chuẩn( theo quyết
định số 01 của Bộ GD- ĐT ban hành ngày 02/11/2003). Trong những năm
qua trờng chúng tôi đã đợc sự đầu t của cấp trên, sự quan tâm giúp đỡ của
chính quyền địa phơng và sự chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu nhà trờng, kho
sách th viện ngày càng đợc bổ sung phong phú hơn cả về số lợng và chất lợng.

Nhu cầu sử dụng sách báo của giáo viên và học sinh ngày càng cao. Xây dựng
bảo quản sách báo nh thế nào ? Phục vụ bạn đọc nh thế nào? để đa lại hiệu
quả cao, khai thác triệt để tính tích cực của sách báo, đó là trách nhiệm và
cũng là một yêu cầu khách quan không thể thiếu đợc của ngời làm công tác
th viện.
B. Giải quyết vấn đề:
Hoạt động chủ yếu của giáo viên và học sinh là giảng dạy và học tập mà
công cụ chủ yếu là sách báo. Sách báo là kho tàng tri thức của loài ngời, bởi
vậy xây dựng bảo quản sách báo là nhiệm vụ của th viện.
Ngày nay trong điều kiện kinh tế của chúng ta còn gặp nhiều khó khăn
tổ chức tốt th viện trong trờng học cũng có ý nghĩa kinh tế rất lớn bởi vì th
viện chính là nơi bảo đảm việc sử dụng sách báo một cách hợp lý và tiết kiệm
nhất. Từ những nhận thức trên về vai trò chức năng của th viện trong nhà trờng
và thực tiễn công tác th viện trong những năm qua tôi đã có những biện pháp
bảo quản tốt sách báo tránh đợc những h hỏng mất mát các loại sách báo đáp
ứng, thoả mãn nhu cầu sách báo của giáo viên và học sinh nhất là sách giáo
khoa, sách giáo viên các tài liệu tham khảo và các loại từ điển để tra cứu.
Muốn xây dựng bảo quản sách báo đợc tốt, ngoài trình độ nghiệp vụ chuyên
môn của cán bộ th viện và những kinh nghiệm tích luỹ đợc trên thực tế theo
tôi mấu chốt vẫn là:
- Thờng xuyên tuyên truyền vận động bạn đọc giữ gìn sách báo.
- Thực hiện tốt xã hội hoá giáo dục góp phần tăng cờng cơ sở vật chất
cho th viện nhà trờng
- Lập kế hoạch hàng tháng, hàng kỳ, tham mu với Ban giám hiệu nhà tr-
ờng bổ sung sách báo mới phù hợp với nhu cầu của chơng trình dạy học.
- Bảo quản sách báo theo quy định của hệ thống th viện nhà trờng và áp
dụng vào thực tiễn của đơn vị mình.
1, Tuyên truyền vận động bạn đọc giữ gìn sách báo:
Đây là yếu tố chủ đạo nhằm giữ gìn sách báo đợc lâu dài, đặc điểm của
sách báo thờng xuyên bị h hỏng, mất mát là do bạn đọc bảo quản không tốt, ý

thức tự giác cha cao. Xuất phát từ đó ngời cán bộ quản lý th viện phải thờng
xuyên tuyên truyền động viên, đặc biệt có những bạn đọc cần đợc góp ý, nhắc
nhở, trong quá trình mợn sách báo cán bộ th viện phải tuân thủ đầy đủ các thủ
tục và nội quy th viện đề ra. Để sách báo luân chuyển đợc thờng xuyên, không
để mợn quá 20 ngày, báo và tạp chí không đợc mợn quá 5 ngày. Với những
sách quý, hiếm yêu cầu đọc tại chỗ để ngời khác đợc cùng đọc. Tránh tình
trạng dùng sách của th viện trờng học thành kho sách riêng của cá nhân giáo
viên
2, Thực hiện tốt xã hội hoá giáo dục góp phần tăng cờng cơ sở vật
chất cho th viện nhà trờng
Để đạt đợc yêu cầu của giáo viên và học sinh thì trách nhiệm không chỉ
riêng nhà trờng mà cần có sự phối hợp tham gia của các cấp các ngành trong
địa phơng, hội cha mẹ học sinh của nhà trờng và các tổ chức đoàn thể cụ thể
hoá kế hoạch tổ chức thực hiện chặt chẽ, có biện pháp chỉ đạo và từng bớc
nâng cao chất lợng hoạt động th viện. Từ sức đóng góp của học sinh và nguồn
ngân sách xã cũng nh sự ủng hộ của các tổ chức khác trờng chúng tôi đã bổ
sung, tăng cờng cơ sở vật chất cho th viện lên đến hơn một chục triệu đồng.
Cụ thể: Mua sắm đợc 40 ghế Xuân Hoà, bàn đọc phục vụ cho phòng đọc, giá
tủ sách đầy đủ , bổ sung gần 4 triệu đồng cho mua sắm sách giáo khoa, tham
khảo. Nhờ vậy trong những năm qua th viện đã trở thành trung tâm văn hoá
của con em xã nhà. Đồng thời th viện đã huy động sự đóng góp của toàn dân
về kinh phí để trang bị đầy đủ giá, tủ sách.
3, Lập kế hoạch bổ sung mua sách:
Sách muốn bảo quản tốt đến đâu thì cũng có niên hạn sử dụng của nó.
Vì vậy hình thức gián tiếp để bảo quản là mua sách bổ sung định kỳ. Nhất là
hiện nay huyện ta đang đợc nằm trong chơng trình thí điểm sách giáo khoa,
việc thanh lọc những sách cũ có nội dung lạc hậu so với chơng trình, những
sách rách nát cần phải đợc ra khỏi th viện và bổ sung những sách cần thiết đáp
ứng với nhu cầu của việc dạy và học.
Đặc điểm hiện nay ở các trờng học nói chung, điều kiện kinh phí còn

hạn hẹp, nguồn vốn bổ sung cho kho sách vẫn còn có hạn chế nên việc bổ
sung kho sách phải nắm đợc nguyên tắc hình thức bổ sung, nắm đợc nhu cầu
của giáo viên và học sinh, nắm đợc nguồn kinh phí để tổ chức thu mua kịp
thời và có hệ thống các tài liệu cần thiết. Tránh tình trạng bổ sung những loại
sách không thiết thực với nhu cầu của giáo viên và học sinh hoặc cung ứng
chậm trễ đối với những loại cần thiết mang tính thời sự. Để giải quết vấn đề
này trờng chúng tôi từ đầu năm đã thành lập một tổ công tác th viện do đồng
chí hiệu phó trực tiếp làm tổ trởng cán bộ th viện làm tổ phó, 2 đồng chí tổ tr-
ởng chuyên môn và các đồng chí giáo viên chủ nhiệm làm tổ viên. Các đồng
chí thành viên trong tổ là mạng lới phát hiện, su tầm sách báo, t liệu mới, tổ
chức giới thiệu, hớng dẫn phục vụ nhu cầu dạy học theo mục tiêu đào tạo nâng
cao dân trí theo kế hoạch của tổ.
Tham mu với lãnh đạo địa phơng bổ sung thêm cơ sở vật chất, cùng bàn
bạc công khai sử dụng hợp lý nguồn thu ngoài ngân sách do th viện khai thác
đợc nh: Thu gom giấy loại bán lấy tiền, nguồn bán sách báo cũ thanh lý, tiền
đền bù sách giáo khoa của giáo viên và học sinh.
- Hai tổ trởng chuyên môn chỉ đạo tham gia công tác th viện có kế
hoạch về sách tổ chức su tầm các bài báo xây dựng kho t liệu, hớng dẫn học
sinh đọc sách. Bên cạnh đó đòi hỏi ngời cán bộ th viện phải thờng xuyên học
hỏi đồng nghiệp, tham khảo một số trờng điểm có th viện tiên tiến nhằm rút ra
kinh nghiệm để áp dụng vào th viện trờng mình, liên kết với th viện xã và các
th viện bạn để trao đổi sách báo nhằm làm giàu thêm cho kho sách.
4, Bảo quản sách báo theo quy định của th viện trờng học
Công tác bảo quản sách báo đợc tiến hành thờng xuyên theo các định kỳ
( Có lịch cụ thể) Đây là điều kiện bắt buộc mọi cán bộ th viện phải chấp hành.
Nhng thực tế ở hầu hết các trờng học trong Huyện cha làm đúng hoặc cha thực
hiện tốt các quy định đó nguyên nhân là do cán bộ th viện hiện nay còn kiêm
nhiệm hoặc cha qua đào tạo hoặc làm việc cha thực sự tâm huyết với nghề của
mình và một nguyên nhân không kém phần quan trọng nữa là cơ sở vật chất
của một số trờng còn hạn hẹp nh đơn vị tôi phòng đọc và kho sách còn chung

nên việc bảo quản cũng còn gặp nhiều khó khăn nhng với lòng nhiệt tình yêu
nghề và có trách nhiệm tôi luôn luôn suy nghĩ dù là làm với trách nhiệm kiêm
nhng cũng không vì thế mà không hoàn thành trách nhiệm, không đáp ứng với
vai trò của ngời làm th viện. Đây không phải là nghề nặng nhọc mà đòi hỏi là
tính cần cù chụi khó vàlàm việc phải khoa học.Trong năm qua tôi đã có những
phơng pháp chủ yếu.
- Mở sổ mợn sách: Trớc đây cho mợn, trả còn tuỳ tiện không ghi sổ nên
thất thoát sách là vấn đề không có gì lạ. Nay tôi đã cho mở sổ theo dõi cụ thể
tránh đợc tình trạng mất sách đồng thời cũng tiện cho việc kiểm tra của hiệu
trởng đối với những giáo viên, học sinh chấp hành nội quy th viện
Ngoài trách nhiệm của bạn đọc thì bản thân tôi luôn làm tốt khâu xử lý
kỷ thuật th viện. Trớc đây còn buông lỏng sách báo sau khi mua về không đợc
vào các sổ đăng ký nay tôi đã vào hết các sổ đăng ký, sách báo đợc đóng dấu.
dán nhãn ghi số đăng ký cá biệt (đối với sách Giáo viên, sách tham khảo và
sách truyện,) báo chí đợc đăng ký theo quý nên việc bảo quản đi vào hệ thống
hơn, đối với những loại sách quý hiếm đắt tiền đợc tôi bọc băng dán trong để
sử dụng đợc lâu dài tránh đợc rách nát, những loại sách đã bị rách .nhng xét về
nội dung vẫn còn giá trị và còn có thể khắc phục đợc thì cũng phục chế luôn.
Kho sách luôn đợc lau dọn sạch sẽ, thoáng mát đủ ánh sáng để hạn chế ẩm
thấp nhất là với điều kiện nớc ta mùa nắng thì rất nóng còn mùa ma thì độ ẩm
cao phải làm thế nào để ánh nắng không chiếu trực tiếp vào sách để tránh ngả
màu giấy, tham mu với ban giám hiệu trồng cây xanh để ngăn bớt bụi. Giá kệ
sách đợc kê cao và không để sát tờng,mái ngói không dột tránh ẩm làm nát
mục sách báo. Về mùa hè tôi luôn mở cửa sổ để sử dụng tối đa ánh sáng, mùa
đông thì chỉ mở cửa kính và dùng nguồn điện sáng thờng xuyên tránh ẩm.
Chống cháy cũng là một việc làm không kém phần quan trọng tôi đã tập
cho mình một thói quen tắt các thiết bị điện trớc khi ra khỏi phòng, hệ thống
điện dùng trong phòng th viện đợc làm cẩn thận và thờng xuyên đợc kiểm tra
tránh trình trạng chập cháy, dán nhãn nhắc nhở giáo viên không hút thuốc lá
khi vào th viện. Không dùng lửa hoặc để chất dễ cháy vào th viện. Có bình

chữa cháy đợc để đúng nơi quy định và hớng dẫn sử dụng khi cần thiết.
Chống mối mọt: Phòng th viện đã đợc lát gạch. Toàn bộ sách báo tôi
cho lên giá cách mặt đất 50cm, thờng xuyên kiểm tra và định kỳ có phun
thuốc chống mối mọt, phòng chống chuột gián phá hoại sách báo.
Tóm lại : Nhờ làm tốt công tác tổ chức bảo quản bổ sung kho sách với
những biện pháp và cách thức hoạt động của th viện trong những năm qua đã
đạt những kết quả đáng kể từ chỗ cha có phòng đọc nay đã có phòng đọc. cha
đủ giá tủ nay giá tủ đầy đủ. Sách báo từ chỗ nghèo nàn nay đã đợc bổ sung
phong phú cả về số lợng và chất lợng. Từ chỗ độc giả cha quan tâm đến th
viện nay đã đến với th viện đông hơn và nhiệt tình hơn. Chất lợng giảng dạy
của nhà trờng năm sau cao hơn năm trớc và đã đạt danh hiệu trờng tiên tiến
cấp Tỉnh đó cũng có một phần không nhỏ của công tác th viện trờng học.
Kết luận - đề xuất:
a, Kết luận :
Trong những năm qua th viện trờng học đã góp phần to lớn trong việc
xây dựng bảo quản và phát huy tác dụng tủ sách th viện trờng học góp phần
nâng cao chất lợng đào tạo. Tôi cảm thấy trách nhiệm của mình càng nặng nề
hơn. Càng phải cố gắng hơn nữa, phải học tập và bồi dỡng nhiều hơn nữa để
không ngừng nâng cao kiến thức chuyên môn nghiệp vụ. Để phục vụ cho công
tác th viện đợc tốt hơn. Qua thực tiễn công tác tôi có ý định trong những năm
tới phát huy những thành tích đạt đợc mở rộng và huy thành tích sáng tạo của
công tác bảo quản sách báo. Phối hợp với trờng bạn, các đoàn thể thanh thiếu
niên phát huy hơn nữa vai trò xây dựng và bảo quản tủ sách th viện.
Trên đây là những kinh nghiệm mà bản thân đã đúc rút trong quá trình
công tác tại đơn vị . Tôi muốn đa ra đây để các bạn đồng nghiệp cùng xem,
mong rằng nó cũng có những điều bổ ích trong công tác th viện đồng thời
cũng mong muốn các bạn đồng nghiệp bổ sung để kinh nghiệm đợc hoàn
chỉnh hơn đáp ứng đợc nhu cầu dạy và học trong giai đoạn hiện nay. Cùng một
mục đích chung là góp phần cùng giáo viên đào tạo giúp thế hệ trẻ trở thành
những ngời con có ích cho đất nớc, làm chủ tơng lai.

b, Đề xuất:
- Về cơ sở vật chất : Đã đợc lãnh đạo địa phơng, ban giám hiệu nhà tr-
ờng quan tâm chu đáo đầy đủ.
- Về chuyên môn nghiệp vụ: Bản thân là cán bộ kiêm nhiệm nên nghiệp
vụ có lúc còn hạn chế. Tôi rất mong đợc dự các lớp tập huấn về nghiệp vụ
trong dịp hè và điều mong muồn nhất của bản thân là lãnh đạo ngành giáo dục
sớm đa Thông t liên tịch của Bộ Giáo dục -Đào tạo và Bộ Nội vụ số 34/ 2004/
TTLT/ Bộ giáo dục - Đào tạo - Bộ Nội vụ sớm vào trờng học. Có nh vậy kết
quả đào tạo mới ngang tầm nhiệm vụ. / .
Tháng 4 năm 2005