Bài giảng tâm lý học 2 chương 5 GV nguyễn xuân long

Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN1
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN2
Giới thiệu một số thuyết về tâm lý học dạy học
I
Khái niệm hoạt động dạy
II
Sự hình thành khái niệm, kỹ năng, kỹ xảo
III
Dạy học và sự phát triển trí tuệ
IV
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN3
Thuyết
hoạt động
Giới thiệu về một số thuyết về TLH dạy học
I
Thuyết
liên tưởng
Thuyết
hành vi
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN4
1. Khái niệm
Hoạt động dạy
II
HOẠT
ĐỘNG
DẠY
Là hoạt động chuyên biệt của người lớn

Giúp trẻ lĩnh hội nền VHXH
Phát triển tâm lý trẻ
Hình thành nhân cách trẻ
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN5
2. Đặc điểm
Đặc điểm Nội dung
Chủ thể GV (giữ vai trò tổ chức, điều khiển HS)
Khách thể HS (đồng thời- chủ thể hoạt động học)chủ động,
tích cực sáng tạo
Đối tượng Sự phát triển trí tuệ và nhân cách của HS
Mục đích Giúp trẻ lĩnh hội nền VHXH, phát triển tâm lý, hình
thành nhân cách HS
Phương tiện Dạng công cụ để thực hiện quá trình dạy
Cơ chế Di sản XH- Thế hệ trước truyền lại cho thế hệ sau
những tri thức, kinh nghiệm lịch sử XH
Sản phẩm Nhân cách HS
Chức năng Tổ chức, điều khiển, điều chỉnh
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN6
Hoạt động học
III
Hoạt động đặc thù của con người
Được điều khiển bởi mục đích tự giác
(lĩnh hội những tri thức, KN, KX)
Những hình thức hành vi
Những dạng hoạt động nhất định
HOẠT
HOẠT
ĐỘNG

ĐỘNG
HỌC
HỌC
1. Khái niệm
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN7
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN8
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN9
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN10
2. Đặc điểm
Đặc điểm Nội dung
Đối tượng Hệ thống tri thức khoa học, kĩ năng, kĩ xảo
Mục đích Nhằm lĩnh hội hệ thống tri thức, kĩ năng, kĩ xảo
Sản phẩm Làm thay đổi chính chủ thể của hoạt động
Chức năng Tích cực, chủ động lĩnh hội tri thức, kĩ năng, kĩ xảo
Cơ chế Lĩnh hội
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN11
3. Hình thành hoạt động học
3.1. Hình thành động cơ học tập
Động cơ bên trong Động cơ bên ngoài
Khái
niệm
Động cơ hoàn thiện tri
thức
Động cơ quan hệ xã hội
Tác

động
hoạt
động
học
tập
Hoạt động học tập
không chứa đựng xung
đột bên trong
Hoạt động học tập có phần mang
tính bắt buộc
Nỗ lực khắc phục khó
khăn, những trở ngại
bên ngoài để đạt
nguyện vọng nảy sinh,
chứ không phải hướng
vào đấu tranh với chính
bản thân không căng
thẳng tâm lý
Thưởng và phạt, đe doạ và yêu cầu,
thi đua và áp lực, khêu gợi lòng hiếu
học, mong đợi hạnh phúc và lợi ích
tương lai, hài lòng cha mẹ, khâm
phục bạn bè (đối tượng đích thực
HĐH chỉ là phương tiện mục đích)
căng thẳng tâm lý, đấu tranh bản
thân
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN12
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN13

Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN14
3.2. Hình thành mục đích học tập
•
Mục đích HT là những tri thức, kĩ năng, kĩ xảo tồn
tại trong từng tiết học, từng bài, từng phần, từng
môn học
•
Hình thành mục đích HT
–
Mục đích HT không có sẵn, được hình thành dần
trong quá trình HT
–
Mục đích HT thực sự chỉ có được khi con người
bắt đầu hoạt động. Mỗi hoạt động tương ứng 1
mục đích
–
Để đạt mục đích tổng thể, trước hết phải đặt ra
từng mục đích bộ phận riêng lẻ
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN15
Hình thức
hành động
học tập
Hành động
học tập
3.3.
3.3.
Hình thức
tồn tại

khái niệm
3.3. Hình thành các hành động học tập
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN16
Hình thức tồn tại
khái niệm
Hình thức hành
động học tập
HT vật chất
HT mã hoá
HT tinh thần
HTHĐ vật chất trên vật
thật hoặc vật thay thế
HTHĐ tinh thần
HTHĐ với lời nói và các
HT mã hoá khác
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN17
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN18
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN19
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN20
HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
Hoạt động cụ
thể hoá
Hoạt động mã
hoá
Hoạt động

phân tích
Mô hình mã hoá hoàn
toàn có tính quy ước
Mô hình
tương ứng
Mô hình gần
giống vật thật
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN21
1. Sự hình thành khái niệm
1.1. Khái niệm về khái niệm
Khái niệm là bản chất của sự vật, hiện tượng. Bản
chất đó nằm trong chính sự vật, hiện tượng, con
người phát hiện, nắm bắt được bản chất đó và gói
gọn lại thành 1 từ, 1 cụm từ
Sự hình thành khái niệm, kĩ năng, kĩ xảo
IV
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN22
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN23
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN24
1.2. Vai trò của khái niệm
“Thức ăn” của tư duy
Sản phẩm và phương tiện của HĐ
“Vườn ươm” của tư tưởng, tư duy
Chương II. Tâm lý học dạy học
Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN25
•

Thông qua hành động, hoạt động chủ thể
chuyển chỗ ở của khái niệm từ ngoài vào
trong, biến cái vật chất thành cái tinh thần
•
Chuyển logic khái niệm vào trong đầu của
chủ thể hoạt động qua hoạt động chủ thể
lĩnh hội kinh nghiệm xã hội lịch sử
Biến chúng thành tri thức, kinh nghiệm của cá nhân
1.3. Bản chất tâm lý của sự hình thành khái niệm