HỊCH TƯỚNG SĨ (2 Tiết)

Tun: 26
A. Vn
I. Tỡm hiu chung
1) c:
2) Tỏc gi:

Trần Quốc Tuấn t ớc H ng Đạo V ơng, con của An Sinh V
ơng Trần Liễu.

Ông là ng ời yêu n ớc, th ơng dân, khoan hoà, độ l ợng, công
minh liêm chính.

Có tài cao, trí dũng, văn võ song toàn: có chiến l ợc, chiến
thuật điều binh khiển t ớng, có lời di chúc khuyên vua

Ông đã có nhiều chiến tích lẫy lừng trong 3 cuộc kháng
chiến chống Mông - Nguyên.
+ Lần thứ nhất: năm 1257 ông trực tiếp cầm quân trấn
giữ biên thuỳ phía Bắc.
+ Hai lần sau: Năm 1285 và năm 1287, ông làm Tiết chế
Thống lĩnh các đạo quân , cả hai lần đều thắng lợi vẻ vang.

Đời Trần Anh Tông, ông về trí sĩ ở Vạn Kiếp ( H ng Đạo,
Chí Linh, Hải D ơng) rồi mất ở đấy. Nhân dân tôn thờ ông là
Đức thánh Trần, lập đền thờ ở nhiều nơi trên đất n ớc.
(Trn Quc Tun)

Tun: 26
A. Vn
I. Tỡm hiu chung

1) c:
2) Tỏc gi:
3) Tỏc phm

Th loi: Hịch là thể văn nghị luận thời x a:
- Do vua chúa, t ớng lĩnh hoặc thủ lĩnh một phong trào
dùng để cổ động, thuyết phục hoặc kêu gọi đấu tranh
chống thù trong, giặc ngoài.
- Kích động tình cảm, tinh thần ng ời nghe, có tính
chiến đấu cao.
-
Th ờng đ ợc viết theo thể văn biền ngẫu, có hai vế
song hành đối xứng, khi đọc nghe âm vang.

Thi gian ra i:
(Trn Quc Tun)

Tun: 26
A. Vn
I. Tỡm hiu chung
1) c:
2) Tỏc gi:
3) Tỏc phm
* Giống nhau:

Cùng là một loại văn ban bố công khai, thể văn nghị
luận, kết cấu chặt chẽ, lập luận sắc bén, th ờng đ ợc viết
bằng văn xuôi, văn vần hoặc văn biền ngẫu
* Khác nhau:

Thể văn chiếu: nhà vua dùng để ban bố mệnh lệnh
cho thần dân biết và tuân thủ.

Thể văn hịch: do vua, chúa, t ớng lĩnh hoặc thủ lĩnh
một phong trào dùng để cổ vũ, thuyết phục, kêu gọi đấu
tranh chống thù trong giặc ngoài.
Thảo luận
nhóm
Câu hỏi thảo luận
So sánh những
đặc điểm giống và
khác nhau cơ bản
giữa thể văn hịch và
thể văn chiếu?
(Trn Quc Tun)

Tun: 26
A. Vn
I. Tỡm hiu chung
1) c:
2) Tỏc gi:
3) Tỏc phm
Thông th ờng bài hịch kêu gọi đánh giặc có bốn phần
chính :

Phần mở đầu có tính chất nêu vấn đề

Phần thứ hai th ờng nêu truyền thống vẻ vang trong sử
sách để gây lòng tin t ởng.

Phần thứ ba th ờng nhận định tình hình để gây lòng
căm thù giặc, phân tích phải trái để làm rõ đúng sai .

Phần kết thúc th ờng đề ra chủ ch ơng cụ thể và kêu gọi
đấu tranh.
Hóy tỡm b cc
ca vn bn?
(Trn Quc Tun)

Tun: 26
A. Vn
I. Tỡm hiu chung
1) c:
2) Tỏc gi:
3) Tỏc phm



Phần 1
Phần 1
:Từ đầu đến l u tiếng tốt:Nêu g ơng trung thần nghĩa sĩ.
:Từ đầu đến l u tiếng tốt:Nêu g ơng trung thần nghĩa sĩ.



Phần 2
Phần 2
: Tiếp đó đến cũng vui lòng: Tội ác của kẻ thù và thái độ của
: Tiếp đó đến cũng vui lòng: Tội ác của kẻ thù và thái độ của
tác giả.

tác giả.



Phần 3
Phần 3
: Từ Các ng ơi đến không muốn vui vẻ phỏng có đ ợc
: Từ Các ng ơi đến không muốn vui vẻ phỏng có đ ợc
không?: Phân tích phải trái làm rõ đúng sai. Phần này có thể chia làm
không?: Phân tích phải trái làm rõ đúng sai. Phần này có thể chia làm
hai ý nhỏ :
hai ý nhỏ :



Từ Các ng ơi đến muốn vui vẻ phỏng có đ ợc không?: Nêu mối ân
Từ Các ng ơi đến muốn vui vẻ phỏng có đ ợc không?: Nêu mối ân
tình giữa chủ và t ớng, phê phán những biểu hiện sai trong hàng ngũ t ớng
tình giữa chủ và t ớng, phê phán những biểu hiện sai trong hàng ngũ t ớng
sĩ.
sĩ.



Từ Nay ta bảo đến không muốn vui vẻ phỏng có đ ợc
Từ Nay ta bảo đến không muốn vui vẻ phỏng có đ ợc
không?:Khẳng định những hành động đúng nên làm để t ớng sĩ thấy rõ
không?:Khẳng định những hành động đúng nên làm để t ớng sĩ thấy rõ
điều hay lẽ phải.
điều hay lẽ phải.

Phần 4
Phần 4
: Còn lại : Nêu nhiệm vụ cấp bách, khích lệ tinh thần chiến
: Còn lại : Nêu nhiệm vụ cấp bách, khích lệ tinh thần chiến
đấu.
đấu.
Thảo luận
nhóm
Câu hỏi thảo
luận
? Dựa vào
đặc điểm chính
của thể
hịch, em hãy
cho biết văn
bản Hịch t ớng
sĩ có thể chia
làm mấy phần?
Nêu nội dung
từng phần?
(Trn Quc Tun)

Tun: 26
A. Vn
I. Tỡm hiu chung
1) c:
2) Tỏc gi:

3) Tỏc phm
II. c hiu vn bn
1) Nờu gng trung thn ngha s
Lit kờ cỏc trung thn ngha s ca
xa v nay.




Có ng ời là t ớng nh : Do Vu, V ơng Công Kiên, Cốt
Có ng ời là t ớng nh : Do Vu, V ơng Công Kiên, Cốt
Đãi Ngột Lang, Xích Tu T .
Đãi Ngột Lang, Xích Tu T .



Có ng ời là gia thần nh : Dự Nh ợng, Kính Đức.
Có ng ời là gia thần nh : Dự Nh ợng, Kính Đức.



Có ng ời làm quan nhỏ coi giữ ao cá: nh Thân
Có ng ời làm quan nhỏ coi giữ ao cá: nh Thân
Khoái.
Khoái.
Hng o Vng ó
Hng o Vng ó
nờu gng ngi xa nh
nờu gng ngi xa nh
th no? Dn chng minh

th no? Dn chng minh
ho?
ho?
(Trn Quc Tun)

Tun: 26
A. Vn
I. Tỡm hiu chung
1) c:
2) Tỏc gi:
3) Tỏc phm
II. c hiu vn bn
1) Nờu gng trung thn ngha s
2) Ni lũng ca ch tng:
au xút, lo lng khụn nguụi trc cnh
nc mt nh tan, h thn khi tng gic i li
nghờnh ngang. . .
Huống chi ta cùng các ng ơi sinh phảI thời
loạn lạc, lớn gặp buổi gian nan.
Ngó thấy sứ giặc đi lại
Ngó thấy sứ giặc đi lại
nghênh ngang
nghênh ngang
ngoài đ
ngoài đ
ờng,
ờng,
uốn l ỡi cú diều
uốn l ỡi cú diều
mà

mà
sỉ mắng triều đình
sỉ mắng triều đình
,
,
đem thân
đem thân
dê chó
dê chó
mà
mà
bắt nạt tể phụ
bắt nạt tể phụ
,
,
thác mệnh
thác mệnh
Hốt Tất Liệt mà
Hốt Tất Liệt mà
đòi ngọc lụa
đòi ngọc lụa
, để thoả lòng tham không cùng,
, để thoả lòng tham không cùng,
giả hiệu
giả hiệu


Vân Nam V ơng mà
Vân Nam V ơng mà
thu bạc vàng

thu bạc vàng
, để
, để
vét của kho
vét của kho
có
có
hạn.
hạn.
Em cho bit ni lũng
Em cho bit ni lũng
ca ch tng trong lỳc
ca ch tng trong lỳc
t nc lõm nguy? Dn
t nc lõm nguy? Dn
chng minh ho?
chng minh ho?
(Trn Quc Tun)

Tun: 26
A. Vn
I. Tỡm hiu chung
1) c:
2) Tỏc gi:
3) Tỏc phm
II. c hiu vn bn
1) Nờu gng trung thn ngha s
2) Ni lũng ca ch tng:
au xút, lo lng khụn nguụi trc cnh
nc mt nh tan, h thn khi tng gic i li

nghờnh ngang. . .
Thật khác nào nh đem thịt mà nuôi hổ đói,
sao cho khỏi tai vạ về sau!
Ta th ờng tới bữa
Ta th ờng tới bữa
quên ăn
quên ăn
, nửa đêm
, nửa đêm
vỗ gối
vỗ gối
,
,
ruột đau nh cắt
ruột đau nh cắt
n ớc mắt đầm đìa
n ớc mắt đầm đìa
.
.
Chỉ căm tức ch a
Chỉ căm tức ch a
xả
xả
thịt
thịt
lột
lột
da,
da,
nuốt

nuốt
gan
gan
uống
uống
máu
máu
quân thù.
quân thù.
Dẫu cho
Dẫu cho
trăm thân
trăm thân
này phơi ngoài nội cỏ,
này phơi ngoài nội cỏ,
nghìn xác
nghìn xác
này gói trong da ngựa ta cũng vui lòng.
này gói trong da ngựa ta cũng vui lòng.
Em cho bit ni lũng
Em cho bit ni lũng
ca ch tng trong lỳc
ca ch tng trong lỳc
t nc lõm nguy? Dn
t nc lõm nguy? Dn
chng minh ho?
chng minh ho?
(Trn Quc Tun)

Tuần: 26

A. Văn
I. Tìm hiểu chung
1) Đọc:
2) Tác giả:
3) Tác phẩm
II. Đọc hiểu văn bản
1) Nêu gương trung thần nghĩa sĩ
2) Nỗi lòng của vị chủ tướng
3) Thái độ của Trần Quốc Tuấn đối với tướng sĩ
a. Mối quan hệ giữa chủ soái và tướng sĩ

Không có mặc thì ta cho áo, không có cơm thì ta cho n.ă

Quan nh th× ta th ng ch c, l ¬ng Ýt th× ta cÊp bæng.ỏ ă ứ
… lóc x«ng pha trận mạc thì cùng nhau sống chết, lúc nhàn hạ thì
cùng nhau vui cười.
 Câu văn biền ngẫu, hai vế đối xứng song hành nhau
Cách đối đãi hậu hĩnh chu đáo, có thuỷ chung tình nghĩa
Quan hệ chủ tướng, quan hệ cùng cảnh ngộ
 Để khích lệ tinh thần trung quân ái quốc và lòng ân nghĩa, thuỷ
chung của chủ và tướng.
Hãy cho
biết thái độ
của chủ
tướng đối với
tướng sĩ?
(Trần Quốc Tuấn)

Tuần: 26
A. Văn

I. Tìm hiểu chung
1) Đọc:
2) Tác giả:
3) Tác phẩm
II. Đọc hiểu văn bản
1) Nêu gương trung thần nghĩa sĩ
2) Nỗi lòng của vị chủ tướng
3) Thái độ của Trần Quốc Tuấn đối với tướng sĩ
a. Mối quan hệ giữa chủ soái và tướng sĩ

Không có mặc thì ta cho áo, không có cơm thì ta cho n.ă

Quan nh th× ta th ng ch c, l ¬ng Ýt th× ta cÊp bæng.ỏ ă ứ
… lóc x«ng pha trận mạc thì cùng nhau sống chết, lúc nhàn hạ thì
cùng nhau vui cười.
 Câu văn biền ngẫu, hai vế đối xứng song hành nhau
Cách đối đãi hậu hĩnh chu đáo, có thuỷ chung tình nghĩa
Quan hệ chủ tướng, quan hệ cùng cảnh ngộ
 Để khích lệ tinh thần trung quân ái quốc và lòng ân nghĩa, thuỷ
chung của chủ và tướng.
Hãy cho biết
thái độ của
chủ tướng
đối với tướng
sĩ?
(Trần Quốc Tuấn)

Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung

1) Đọc:
2) Tác giả:
3) Tác phẩm
II. Đọc hiểu văn bản
1) Nêu gương trung thần nghĩa sĩ
2) Nỗi lòng của vị chủ tướng
3) Thái độ của Trần Quốc Tuấn đối với các tướng sĩ
a. Mối quan hệ giữa chủ soái và tướng sĩ
b. Sự phê phán của chủ soái với những sai lầm của tướng sĩ

Thái dộ:

Hành động:
Chọi gà, đánh bạc, vui thú ruộng vườn, quyến luyến vợ con, thích
rượu ngon, mê tiếng hát

Lặp tăng cấp, điệp từ, điệp ngữ. Giọng điệu xỉ mắng, chì chiết
sâu cay.
=> Phê phán thái độ bàng quan, vô trách nhiệm, ham chơi hưởng
lạc, chỉ lo vun vén cho hạnh phúc cá nhân, khi vận mệnh đất nước
đang ngàn cân treo sợi tóc
Hãy cho biết
hành động
của chủ
tướng đối với
tướng sĩ?
(Trần Quốc Tuấn)

Tuần: 26
A. Văn

I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1) Nêu gương trung thần nghĩa sĩ
2) Nỗi lòng của vị chủ tướng
3) Thái độ của Trần Quốc Tuấn đối với các tướng sĩ
a. Mối quan hệ giữa chủ soái và tướng sĩ
b. Sự phê phán của chủ soái với những sai lầm của tướng sĩ

Thái dộ:

Hành động:

Hậu quả:

Cựa gà trống không đâm thủng áo giáp giặc

Mẹo cờ bạc không dùng làm mưu lược nhà binh

Tiền của không mua được đầu giặc

Tiếng hát hay không làm cho giặc điếc tai.
 Điệp từ , liệt kê. Giọng điệu mỉa mai châm biếm.
 Truy kích tư tưởng ham chơi hưởng lạc đến cùng, chỉ rõ cái vô lý và
cực kì nguy hiểm của những hành động sai trái
Hậu quả
của những
cuộc mê
chơi của
tướng sĩ?
(Trần Quốc Tuấn)

Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1) Nêu gương trung thần nghĩa sĩ
2) Nỗi lòng của vị chủ tướng
3) Thái độ của Trần Quốc Tuấn đối với các tướng sĩ
a. Mối quan hệ giữa chủ soái và tướng sĩ
b. Sự phê phán của chủ soái với những sai lầm của tướng sĩ

Thái dộ:

Hành động:

Hậu quả:

Ta cùng các ngươi sẽ bị bắt, ®au xãt ®Õn chõng nµo

Ch¼ng nh÷ng th¸i ấp không còn, mµ bổng lộc c¸c ng ¬i cũng mất

Ch¼ng nh÷ng gia quyến của ta bị tan, mµ vợ con các ngươi cũng khốn

Ch¼ng nh÷ng xã tắc tổ tông ta bị giầy xéo, mà phần mộ cha mẹ các
ngươi cũng bị quật lên…
 Hậu quả thê thảm nhục nhã, đau đớn về nhiều mặt.
 Khích lệ lòng tự trọng, liêm sỉ của các tướng sĩ
Hậu
quả của
những

cuộc mê
chơi của
tướng
sĩ?
(Trần Quốc Tuấn)

Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1) Nêu gương trung thần nghĩa sĩ
2) Nỗi lòng của vị chủ tướng
3) Thái độ của Trần Quốc Tuấn đối với các tướng sĩ
a. Mối quan hệ giữa chủ soái và tướng sĩ
b. Sự phê phán của chủ soái với những sai lầm của tướng sĩ
c. Nêu nhiệm vụ cấp bách
(Trần Quốc Tuấn)
•
Nhiêm vụ:
- Đặt mồi lửa vào dưới đống củi
-
Kiềng canh nóng thổi rau nguội
-
Người người giỏi như…Bàng Mông, Hậu Nghệ
 Sử dụng điển tích, điển cố
=> Nêu cao tinh thần cảnh giác,
biết lo xa, rèn luyện quân sĩ
* Viễn cảnh:
-
Chẳng những thái ấp của ta vững bền, mà

bổng lộc các ngươi cũng đời đời hưởng thụ
-
… Chẳng những danh hiệu của ta không bị mai
một, mà tên họ các ngươi cũng được sử sách
lưu thơm.
Kết cấu lặp lại , tăng tiến.
Một loạt từ khẳng định.
Câu hỏi tu từ.
Được tất cả chung và riêng.
Đó là viễn cảnh huy hoàn, vẻ vang
.

Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
1) Đọc:
2) Tác giả:
3) Tác phẩm
II. Đọc hiểu văn bản
1) Nêu gương trung thần nghĩa sĩ
2) Nỗi lòng của vị chủ tướng
3) Thái độ của Trần Quốc Tuấn đối với các tướng sĩ
4) Kêu gọi tướng sĩ:

Chuyên tập “ Binh thư yếu lược “ là đạo thần chủ

Khinh bỏ sách này, trái lời dạy bảo của ta, tức là kẻ nghịch
thù
=> Thái độ dứt khoát, cương quyết, rõ ràng đối với tướng sĩ.
=> Quyết tâm chiến đấu và chiến thắng kẻ thù xâm lược

Lời kêu gọi của
chủ tướng?
(Trần Quốc Tuấn)

Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
1) Đọc:
2) Tác giả:
3) Tác phẩm
II. Đọc hiểu văn bản
1) Nêu gương trung thần nghĩa sĩ
2) Nỗi lòng của vị chủ tướng
3) Thái độ của Trần Quốc Tuấn đối với các tướng sĩ
4) Kêu gọi tướng sĩ:

Chuyên tập “ Binh thư yếu lược “ là đạo thần chủ

Khinh bỏ sách này, trái lời dạy bảo của ta, tức là kẻ nghịch
thù
=> Thái độ dứt khoát, cương quyết, rõ ràng đối với tướng sĩ.
=> Quyết tâm chiến đấu và chiến thắng kẻ thù xâm lược
Lời kêu gọi của
chủ tướng?
(Trần Quốc Tuấn)

Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản

III. Tổng kết
(Trần Quốc Tuấn)
1.Nghệ thuật: Dòng nào nói đúng nét nghệ thuật đặc sắc của văn bản “ Hịch
tướng sĩ”?
A. Các hình thức nghệ thuật phong phú: lặp tăng tiến, điệp cấu trúc câu, hình
ảnh phóng đại, câu hỏi tu từ…
B. Lời văn giàu cảm xúc.
C. Lập luận chặt chẽ, kết hợp giữa lý và tình.
D. Cả A,B và C.
2. Nội dung:

“ Hịch tướng sĩ” đã phản ánh tinh thần yêu nước, căm thù giặc và ý chí
quyết chiến quyết thắng kẻ thù xâm lược của nhân dân ta.

Trần Quốc Tuấn không chỉ là một chủ soái giàu lòng yêu nước mà còn là
một nhà hùng biện.

Tuần: 26
A. Văn
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản

(Trần Quốc Tuấn)
Týợng Trần Quốc Tuấn
tại Thành phố Vũng Tàu
Đền thờ Trần Quốc Tuấn
tại Yên Hưng, Hà Nam

Tuần: 26
A. Văn

I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản

(Trần Quốc Tuấn)

Khích lệ lòng căm thù giặc, nỗi nhục
mất nước.

Khích lệ lòng trung quân ái quốc và lòng
ân nghĩa thủy chung của người cùng
cảnh ngộ.

Khích lệ ý chí lập công danh, xả thân
vì nườc.

Khích lệ lòng tự trọng, liêm sỉ ở mỗi người
khi nhận rõ cái sai, thấy rõ điều đúng.
Khích lệ lòng
yêu nước, bất
Khuất, quyết chiến,
quyết thắng kẻ thù
xâm lược.