Nghiên cứu sự vận dụng phép biện chứng vào cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa của nước ta

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Lời nói đầu
Hiện nay Đảng và Nhà nớc ta vẫn đang tiếp tục tiến hành công cuộc đổi
mới để từng bớc tiến tới một chế độ tơi đẹp và xã hội chủ nghĩa. Trong thời kỳ
quá độ nên xã hội chủ nghĩa, rất nhiều khó khăn trớc mắt cần giải quyết. Nhng
với sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và Nhà nớc chúng ta đã gặt hái đợc những
thành công bớc đầu.
Những kết quả đó là dấu hiệu tốt đẹp đối với con đờng tiếp bớc tới chủ
nghĩa xã hội. Có đợc điều đó nhờ Đảng và Nhà nớc đã vận dụng linh hoạt sáng
tạo phép biện chứng duy vật của chủ nghĩa Mác - Lênin vào thực tiễn của nớc
ta.
Việc nghiên cứu sự vận dụng phép biện chứng vào cuộc cách mạng xã
hội chủ nghĩa của nớc ta là điều bổ ích cho mọi sinh viên, đó là những con ng-
ời là chủ đất nớc trong tơng lai.
Đây là một đề tài rộng, vì vậy trong bài viết của mình em chỉ trình bày sự
phân tích sơ lợc theo những hiểu biết ít ỏi của mình về công cuộc đổi mới của
đất nớc. Từ việc nghiên cứu tìm hiểu của mình và em sẽ vững tin hơn vào công
cuộc đổi mới, vào con đờng tiến tới xã hội chủ nghĩa.
Có gì sai sót trong qúa trình trình bày và nhận thức vấn đề, em xin các
thầy thông cảm và sửa chữa giúp.
Em xin chân thành cảm ơn.
1
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Phần A: Giới thiệu đề tài
Với thắng lợi to lớn của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử ngày 30-4 - 1975,
miền Nam đợc hoàn toàn giải phóng. Đất nớc ta đợc thống nhất, cả ba miền
cùng tiến lên chủ nghĩa xã hội. Nhà nớc cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam
đã và đang từng bớc tiến hành đổi mới, xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
Sau chiến tranh tình hình Chính trị kinh tế văn hoá xã hội... Của nớc ta
không đợc ổn định. Nhà nớc mới, non trẻ đang đứng trớc thực cảnh đất nớc bị
chiến tranh tàn phá. Nền kinh tế nghèo nàn lạc hậu với nền nông nghiệp lạc hậu

thô sơ, nền công nghiệp kém phát triển, cơ sở hạ tầng (Nhà xởng, máy móc thiết
bị...) bị tàn phá nặng nề. Xã hội bất ổn định, thù trong giặc ngoài quấy phá.
Trong niềm hứng khởi đất nớc mới dành đợc độc lập Nhà nớc và toàn dân
cùng nhau tiến hành khôi phục kinh tế. Song, bớc đầu khôi phục kinh tế của nớc
ta tỏ ra không mấy hiệu quả. Các Nghị quyết Đại hội Đảng IV,V cha rạch rõ đ-
ợc con đờng đi nên chủ nghĩa xã hội cho đất nớc.
Do đó đòi hỏi chúng ta phải nhìn nhận lại vấn đề phải xác định đợc sự
nghiệp đổi mới của nớc ta phải toàn diện về mọi mặt, phải dựa trên t duy, lý
luận vững chắc của chủ nghĩa Mác - Lênin.
Đảng và Nhà nớc ta đã vạch ra con đờng mới để đi lên xã hội chủ nghĩa
thông qua Đại hội Đảng VI (1986) và tiếp tục công cuộc đổi mới qua Đại hội
Đảng VII (1991) và Đại hội Đảng VIII (1996). Nhờ vận dụng sáng tạo lý luận
cách mạng Mác - Lênin và phép biện chứng duy vật, Đảng và Nhà nớc ta đã gặt
hái đợc những thành công bớc đầu trong việc tiến hành công cuộc đôỉ mới toàn
diện của đất nớc.
Việc nghiên cứu quá trình vận dụng phép biện duy vật của triết học Mác -
Lênin vào đờng lối chính sách chủ chơng lãnh đạo cảu Đảng cộng sản Việt
Nam sẽ cho chúng ta thấy sự linh hoạt, linh động, sáng tạo trong sự vận dụng lý
luận Mác - Lênin cùng với sự vất vả trong tìm tòi đổi mới, bám sát thực tiễn của
2
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Đảng và Nhà nớc ta. Trong bài viết này, chúng ta chỉ phân tích sơ bộ và rút ra
một vài đánh giá và nhận xét sự sâu sắc đúng đắn trong quá trình vận dụng phép
biện chứng duy vật của Đảng trong chiến lợc, sách lợc chỉ đạo toàn dân tiến bớc
đờng đổi mới trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay.
3
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Phần B: Nội dung nghiên cứu
I. Cơ sở của đề tài:
1. Cơ sở lý luận

Công cuộc đổi mới của đất nớc ta hiện nay là một quá trình cải tạo thực
tiễn, mà muốn cải tạo thực tiễn nhất thiết không thể thiếu lý luận để vạch đờng
lối cải tạo.
Cơ sở lý luận chủ chốt của cuộc đổi mới, của con đờng đi lên XHCN của
nớc ta là phép biện chứng duy vật của triết học Mác - Lênin.
Phép biện chứng duy vật Mác - Lênin là sự thống nhất hữu cơ giữa thế giới
quan duy vật và phơng pháp luận biện chứng; Trong phép biện chứng duy vật có
hai nguyên lý rất cơ bản là nguyên lý về mối liên hệ phổ biến và sự phát triển.
Theo nguyên lý về mối liên hệ phổ biến của các sự vật hiện tợng thì các sự
vật, hiện tợng muôn hình muôn vẻ trong thế giới không cái nào tồn tại một cách
cô lập, biệt lập mà chúng là một thể thống nhất tác động qua lại, ảnh hởng lẫn
nhau; tạo điều kiện tiền đề cho nhau; giả định và chế ớc lẫn nhau.
Vì vậy khi nhận thức nhằm tác động vào các sự vật hiện tợng trong thế
giới thì chúng ta phải có cái nhìn trên quan điểm toàn diện, phải đặt sự vật, hiện
tợng đó vào các mối liên hệ đồng thời phân loại, đánh giá vị trí và vai trò của
từng mối liên hệ để rồi từ đó tìm biện pháp tác động vào từng mối liên hệ cho
phù hợp. Tránh cái nhìn phiến diện một chiều, hay sau bằng vai trò các mối liên
hệ hoặc kết hợp gợng ép các mối liên hệ, các bộ phận của một quá trình nào
đó.
Các sự vật hiện tợng khi tác động qua lại lẫn nhau, nó tạo cho mình một sự
vận động đi lên theo hớng từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém
hoàn thiện đến hoàn thiện hơn. Đó chính là sự phát triển của sự vật hiện tợng.
Nó là khuynh hớng chung của mọi sự vật hiện tợng.
4
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Do đó nhờ việc nghiên cứu nguyên lý về sự phát triển giúp cho chúng ta
nhận thức đợc rằng: Muốn nắm bắt đợc khuynh hớng vận động phát triển của sự
vật hiện tợng phải đặt nó trong sự vận động, phải phát hiện đợc các xu hớng
biến đổi, chuyển hoá của chúng. Khắc phục t tởng bảo thủ, trì trệ trong cái nhìn
quan điểm về sự vận động của sự vật hiện tợng. Sự phân tích một cách đúng đắn

khoa học những điều kiện thực tế của sự vật hiện tợng sẽ tìm ra hớng phát triển
của sự vật hiện tợng đó đồng thời có những tác động hợp lý sẽ thúc đẩy sự phát
triển đi theo hớng đã định.
Trong quá trình nghiên cứu sự vận động phát triển của một sự vật hiện t-
ợng, không thể tách rời chúng với các sự vật, hiện tợng khác bởi vì giữa chúng
có mối liên hệ chặt chẽ. Có thể nói mối liên hệ phổ biến và sự vận động phát
triển là hai mặt của quá trình tồn tại của sự vật. Tính hai mặt đó thể hiện ở chỗ
các sự vật hiện tợng liên hệ, tác động qua lại lẫn nhau dẫn đến sự vận động, sự
vận động lại tạo ra sự liên hệ trong suốt quá trình của nó, chính vì vậy trong khi
vận dụng phép duy vật biện chứng không thể tách rời hai nguyên tắc này.
Trong quá trình nghiên cứu sự vận động phát triển của một sự vật hiện t-
ợng, không chỉ xem xét, đề cập tới những sự vật hiện tợng khác có liên quan mà
còn phải xem xét toàn bộ những mối liên hệ giữa các bộ phận, yếu tố của sự vật
hiện tợng đó, có vậy mới nắm đợc bản chất của vấn đề.
Trong phép biện chứng duy vật, các nguyên lý mối liên hệ phổ biến và sự
phát triển đợc chi phối, biểu hiện thành các qui luật. Quy luật thống nhất và đấu
tranh của các mặt đối lập chỉ ra nguồn gốc, động lực của sự phát triển là các
mặt đối lập. Liên hệ chặt chẽ với nhau tạo thành mâu thuẫn, quy luật lợng chất
chỉ ra cách thức của sự phát triển, đó là lợng đổi dần đến chất đổi và ngợc lại.
Còn quy luật phủ định của phủ định, chỉ ra con đờng và xu hớng của sự phát
triển là tiến lên.
5
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Quá trình vận dụng lý luận trong công cuộc đổi mới của nớc ta nhất định
phải nắm rõ, bám chặt lấy các nguyên lý cơ bản các quy luật, các phạm trù cơ
bản của phép duy vật biện chứng.
Công cuộc đổi mới của nớc ta phải đợc dẫn dắt, soi đờng bởi các học
thuyết thì mới đạt đợc mục đích rõ ràng, không bị mò mẫm, lệch lạc. Lý luận
cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin nếu đợc vận dụng sáng tạo, linh hoạt vào
thực tiễn của nớc ta sẽ đa con thuyền cách mạng Việt Nam vợt sóng cả tiến tới

bến bờ thành công.
2. Cơ sở thực tế
Lý luận bao giờ cũng phải gắn liền với thực tiễn thì mỗi tránh đợc sự giáo
điều, lý luận xuông. Và thực tiễn vừa là cơ sở của lý luận, vừa là thớc đo lý
luận, là mục đích của lý luận, nhận thức. Quá trình vận dụng phép biện chứng
duy vật của chủ nghĩa Mác - Lênin phải luôn luôn bám sát với thực tiễn cách
mạng Việt Nam. Lê nin đã nói:"Tất cả các dân tộc đều sẽ đi lên chủ nghĩa xã
hội, đó là điều không thể tránh khỏi, nhng các dân tộc tiến tới chủ nghĩa xã hội
không phải bằng một cách hoàn toàn giống nhau, mỗi dân tộc sẽ đa đặc điểm
của mình vào hình thức này, hay hình thức khác của chế độ dân chủ vào loại
này, hay hình thức khác của chuyên chính vô sản vào nhịp độ này hay nhịp độ
khác của việc cải tạo chủ nghĩa xã hội đối với các mặt khác nhau của đời sống
xã hội"
(1)
.
Thực tiễn cách mạng của nớc ta khác các nớc khác do đó sự vận dụng lý
luận cách mạng Mác Lênin đòi hỏi phải có sự sáng tạo, linh động. Cơ sở thực
tiễn của quá trình vận dụng lý luận cách mạng sẽ là động cơ thúc đẩy đất nớc,
xã hội phát triển.
Sau ngày 30/4/1975 nớc ta đợc hoàn toàn giải phóng, đặt nớc cộng hoà xã
hội chủ nghĩa Việt Nam vừa mới thống nhất đã đứng trớc bộn bề công việc và
khó khăn chồng chất.. Từ một nớc phong kiến nửa đế quốc lạc hậu, một thời
(1)
V. Lênin : Toàn tập, tập 30, tv trang 60
6
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
gian dài bị chiến tranh chia cắt, tàn phá nặng nề. Hậu quả để lại cho nhà nớc
non trẻ của chúng ta là một nền kinh tế nghèo nàn lạc hậu bậc nhất trên thế giới.
Công, nông nghiệp đình đốn, lạc hậu, thô sơ. Bên cạnh đó, bạn đế quốc vẫn còn
nhăm nhe, rình rập nớc ta, bao vây kinh tế, xúi giục phản động quấy phá, nổi

loạn hòng lật đổ chính quyền mới. Hơn thế nữa các khoản việc trợ giúp đỡ
không hoàn lại của các nớc XHCN anh em (nh Liên Xô, Trung Quốc, Đông
Âu...) không còn nữa.
Vì vậy, việc tiến hành khôi phục đất nớc sau chiến tranh, tiến hành cuộc
cách mạng đi làm xã hội chủ nghĩa là điều tất yếu phải xảy ra.
Tại Đại hội Đảng IV và V trong Nghị quyết Đại hội đã đa ra hàng loạt
chính sách khôi phục kinh tế nhng lại rập khuôn y hệt Liên Xô ngày trớc thành
ra kết quả đem lại không nh ý muốn, thậm chí có một số mặt lại tồi tệ hơn trớc
kia. Những kết quả ban đầu đó cha đủ để đa nớc ta thẳng tiến lên chủ nghĩa xã
hội nh kế hoạch ban đầu.
Trong khi đó, trên thế giới, hàng loạt các biến cố thất thờng xảy ra. Hệ
thống các nớc xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu và Liên Xô bị khủng hoảng trầm
trọng, dẫn đến sự sụp đổ hàng loạt Liên Xô tan vỡ. Âm mu diễn biến hoà bình
của chủ nghĩa đế quốc đã thu đợc kết quả. Nhng nguyên nhân chủ yếu của sự
sụp đổ của các nớc xã hội chủ nghĩa Đông Âu là do nguyên nhân chủ quan
trong nớc. Các nớc xã hội chủ nghĩa ở Trung á, Mông cổ, Cu Ba, Trung Quốc...
Vẫn đang vững bớc trên con đờng xã hội chủ nghĩa, đặc biệt là Trung Quốc,
công cuộc đổi mới của họ đã gặt hái thành công bớc đầu.
Tất cả các thực tế trên dẫn đến tất yếu chúng ta phải tiến hành công cuộc
đổi mới, xây dựng và bảo vệ tổ quốc trên con đờng cách mạng mà Đảng và nhà
nớc đã chọn từ thủa khai sơ, tỏng cơng lĩnh đầu tiên của Đảng (1930).
Thực tế khách quan riêng có của nớc ta cần những chính sách mang tính
sáng tạo trong sự vận dụng lý luận cách mạng để có thể tiến hành công cuộc đổi
mới toàn diện đất nớc, đa đất nớc đi đúng quỹ đạo tiến tới chế độ XHCN.
7
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
II. Thực trạng của vấn đề.
1. Qúa trình vận dụng biện chứng duy vật vào công cuộc đổi mới của
Đảng và Nhà nớc ta.
Đất nớc ta muốn đi lên chủ nghĩa xã hội tơi đẹp thì trớc hết phải tiến hành

một công cuộc đổi mới toàn diện, trên mọi lĩnh vự của đời sống xã hội. Mục
tiêu tổng quát nhất cần đạt tới là "Xây dựng xong về cơ bản những cơ sở kinh tế
của chủ nghĩa xã hội với kiến trúc thợng tầng về chính trị và t tởng văn hoá phù
hợp, làm cho đất nớc ta trở thành nớc XHCN phồn vinh"
(1)
. Trong tất cả các mặt
lĩnh vực của đời sống xã hội, mối liên hệ chặt chẽ giữa các mặt, các lĩnh vực
này khiến chúng ta khi nghiên cứu, cải tạo phải đặt chúng vào một cách nhìn,
quan điểm toàn diện. Tuy nhiên trong tất cả các mối liên hệ đó, thì mối liên hệ
giữa kinh tế và chính trị là quan trọng nhất. Hạ tầng cơ sở kinh tế quyết định
chính trị, đồng thời chính trị cũng tác động trở lại kinh tế. Đó là mối liên hệ
giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thợng tầng.
Nhng trên hết, công cuộc đổi mới của nớc ta phải đặt đổi mới kinh tế lên
hàng đầu. Kinh tế là cơ sở, là nền tảng của cả xã hội, quyết định tính chất của
cả toàn xã hội.
Vì vậy đổi mới đất nớc, đổi mới xã hội đa đất nớc đi lên XHCN trớc tiên là
đổi mới nền kinh tế, tạo lực lợng cơ sở để phát triển xã hội.
Trong những khó khăn chồng chất của đất nớc sau chiến tranh Đảng ta đã
tiến hành công cuộc xây dựng, khôi phục, phát triển nền kinh tế. Tại đại hội
Đảng IV (tháng 12 - 1976), Đảng đã nêu nên đờng lối chung và đờng lối xây
dựng nền kinh tế xã hội chủ nghĩa. Đờng lối xây dựng nền kinh tế xã hội chủ
nghĩa do Đại hội đề ra nhằm u tiên phát triển công nghiệp nặng một cách hợp
lý đồng thời kết hợp công - nông nghiệp thành một cơ cấu hoàn thiện.
Tại Đại hội Đảng IV, những sai lầm trong sự vận dụng lý luận vào thực
tiễn nớc ta đã bộc lộ rõ. Trong sự nhận thức lý luận, Đảng đã ngộ nhận con đ-
(1)
Cơng lĩnh xây dựng đất nớc trong thời kỳ quá độ lên CNXH
8
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
ờng tiến lên xã hội chủ nghĩa, chủ trơng đa nớc ta tiến thẳng từ một nớc phong

kiến lạc hậu tiến thẳng lên chủ nghĩa xã hội, bỏ qua chủ nghĩa t bản đồng thời
cũng bỏ qua luôn thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa t bản. Trong lý luận Mác -
Lênin cũng đã nêu rõ. Muốn đi lên chủ nghĩa xã hội từ t bản chủ nghĩa phải trải
qua một thời kỳ quá độ. Vì vậy chúng ta cũng không thể bỏ qua thời kỳ đó đợc.
Trong kinh tế cũng vậy, từ một hạ tầng cơ sở nghèo nàn lạc hậu của cả công
nghiệp và nông nghiệp mà chủ trơng của Đảng và Nhà nớc lại u tiên phát triển
công nghiệp nặng, phát triển nông nghiệp để tạo bớc nhảy vọt, thúc đẩy các
ngành nghề khác xuất hiện: Việc cha tích luỹ đủ về lợng đã thực hiện bớc nhảy
vọt để thực hiện sự thay đổi về chất tất yếu sẽ dẫn đến thất bại. trong quy luật l-
ợng - chất của phép biện chứng duy vật đã chỉ rõ bớc nhảy (sự thay đổi về chất)
xảy ra trong sự biến đổi dần dần tích luỹ số lợng. Nền kinh tế nghèo nàn của n-
ớc ta cần có sự tích luỹ về lợng sử dụng phơng thức sản xuất t bản của các nhà t
bản trong nớc,từ đó tạo cơ sở vật chất cho sự biến đổi về chất, đó là nền kinh tế
xã hội chủ nghĩa. Tại đại hội Đảng V, Đảng ta vẫn cha nhận thức đợc điều này
mà tiếp tục sai lầm từ kỳ đại hội trớc. Kết quả thu đợc là nền kinh tế có sự tăng
trởng nhng không đáng kể, thu nhập quốc dân có tăng nhng nền kinh tế sản
xuất nhỏ vẫn hoàn nhỏ. Nền kinh tế bị mất cân đối một cách nghiêm trọng
không tơng xứng với sức lao động và vốn đầu t bỏ ra. Thị trờng tài chính tiền tệ
không ổn định, đồng tiền mất giá nghiêm trọng mức độ lạm phát lên đến trên
700% giá cả tăng kéo theo đời sống nhân dân khó khăn gay gắt. T tởng chủ
quan nóng vội muốn bỏ qua các bớc đi cần thiết khiến trong chủ trơng chính
sách có nhiều sai lầm. Lực lợng sản xuất không phát triển đợc, quan hệ sản xuất
cũng không đợc phát triển. Một loạt những nguyên liệu dẫn đến những hậu quả
trên là sai lầm về đánh giá tình hình xác định mục tiêu và bớc đi, về bố trí cơ
cấu kinh tế, về cải tạo xã hội chủ nghĩa, về cơ chế quản lý kinh tế (cơ chế tập
trung quan liêu bao cấp) về phân phối lu thông, về thực hiện chuyển dịch vô
sản. Nhng nguyên nhân chủ yếu là sai lầm trong sự vận dụng lý luận vào thực
tiễn. Tại Đại hội Đảng VI, Đảng đã nhìn nhận lại tình hình kinh tế - chính trị -
xã hội xác định lại chặng đờng tiến lên xã hội chủ nghĩa.
9