tiết 25: Tác dụng từ, tác dụng hóa học và tác dụng sinh lí của dòng điện

Chµo mõng c¸c thÇy c« gi¸o
vÒ dù giê th¨m líp
Chóc c¸c em häc tèt

Kiểm tra bài cũ
Kiểm tra bài cũ

Tìm từ thích hợp điền vào chỗ trống để đợc
một kết luận đúng .
Khi dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn,
dòng điện đã gây ra làm dây
tóc nóng tới và
tác dụng nhiệt
phát sáng nhiệt độ cao




TiÕt 25: T¸c dông tõ, t¸c dông hãa
TiÕt 25: T¸c dông tõ, t¸c dông hãa
häc vµ t¸c dông sinh lÝ cña dßng
häc vµ t¸c dông sinh lÝ cña dßng
®iÖn
®iÖn

I. Tác dụng từ:
I. Tác dụng từ:
+Tính chất từ của nam châm:
- Nam châm có tính chất từ vì có khả năng hút
các vật bằng sắt hoặc thép.

- Mỗi nam châm có hai cực từ.
- Các nam châm đặt gần nhau thì hút nhau
hoặc đẩy nhau.

+ Nam châm điện:
+ Nam châm điện:
Dùng dây dẫn mảnh có vỏ cách điện quấn
nhiều vòng xung quanh lõi sắt non, ta có một
cuộn dây. Nối hai đầu cuộn dây và công tắc
với nguồn điện ta có nam châm điện (H 23.1)


C
C
1
1



a. Đa một đầu cuộn dây lại gần các đinh sắt
a. Đa một đầu cuộn dây lại gần các đinh sắt
nhỏ, các mẩu dây đồng hoặc nhôm có hiện t
nhỏ, các mẩu dây đồng hoặc nhôm có hiện t
ợng gì xảy ra khi công tắc đóng và công tắc
ợng gì xảy ra khi công tắc đóng và công tắc
ngắt ?
ngắt ?


Khi công tắc đóng, cuộn dây hút đinh sắt nhỏ,

Khi công tắc đóng, cuộn dây hút đinh sắt nhỏ,
khi công tắc ngắt đinh sắt rơi ra.
khi công tắc ngắt đinh sắt rơi ra.


b. Đa một kim nam châm lại gần một đầu
b. Đa một kim nam châm lại gần một đầu
cuộn dây và đóng công tắc. Hãy cho biết có gì
cuộn dây và đóng công tắc. Hãy cho biết có gì
khác nhau xảy ra với hai cực của kim nam
khác nhau xảy ra với hai cực của kim nam
châm
châm





Khi đóng công tắc thì một cực của kim nam
Khi đóng công tắc thì một cực của kim nam
châm hoặc bị hút hoặc bị đẩy.
châm hoặc bị hút hoặc bị đẩy.



Kết luận:
Kết luận:
1. Cuộn dây dẫn quấn quanh lõi sắt non có dòng
1. Cuộn dây dẫn quấn quanh lõi sắt non có dòng
điện chạy qua là

điện chạy qua là
2. Nam châm điện có . . vì nó có khả
2. Nam châm điện có . . vì nó có khả
năng làm quay kim nam châm và hút các vật
năng làm quay kim nam châm và hút các vật
bằng sắt hoặc thép
bằng sắt hoặc thép
nam châm điện
tính chất từ
+ -
Nguån ®iÖn
+ -
Cuén d©y
L¸ thÐp
®µn håi
MiÕng s¾t
TiÕp ®iÓm
§Çu gâ chu«ng
Chu«ng
Chuông điện
Chèt kÑp
+ -

C2 : Khi c«ng t¾c ®ãng cã hiÖn tîng g× x¶y ra víi
C2 : Khi c«ng t¾c ®ãng cã hiÖn tîng g× x¶y ra víi
cuén d©y, víi miÕng s¾t vµ ®Çu gâ chu«ng?
cuén d©y, víi miÕng s¾t vµ ®Çu gâ chu«ng?
+ -

•

Khi ®ãng c«ng t¾c, dßng ®iÖn ®i qua cuén d©y
vµ cuén d©y trë thµnh nam ch©m ®iÖn. Khi ®ã
cuén d©y hót miÕng s¾t lµm ®Çu gâ chu«ng ®Ëp
vµo chu«ng, chu«ng kªu,
+ -
C3. Ngay sau đó, mạch điện bị hở. Hãy chỉ ra chỗ
mạch hở này? Giải thích tại sao miếng sắt khi đó lại
trở về tì sát vào tiếp điểm
+ -


Chỗ hở của mạch điện ở chỗ miếng sắt bị
hút nên rời khỏi tiếp điểm. Khi đó mạch hở,
cuộn dây không có dòng điện đi qua, không có
tính chất từ nên không hút miếng sắt nữa. Do
tính chất đàn hồi của thanh kim loại nên miếng
sắt lại trở về tì sát vào tiếp điểm.


Khi miếng sắt trở lại tỳ sát vào tiếp điểm,
mạch kín và cuộn dây lại có dòng điện chạy
qua và lại có tính chất từ cuộn dây lại hút
miếng sắt và đầu gõ chuông lại đập vào làm
chuông kêu. Mạch lại bị hở. cứ nh vậy
chuông kêu liên tiếp chừng nào công tắc còn
đóng.
C4 : Tại sao chuông kêu liên tiếp chừng n o
công tắc còn đóng?
+ -
+ -

Đầu gõ chuông chuyển động làm chuông kêu
Đầu gõ chuông chuyển động làm chuông kêu
liên tiếp. Có thể nói đó là biểu hiện tác dụng cơ
liên tiếp. Có thể nói đó là biểu hiện tác dụng cơ
học của dòng điện. Các động cơ điện nh quạt
học của dòng điện. Các động cơ điện nh quạt
điện, máy bơm nớc hoạt động dựa trên tác
điện, máy bơm nớc hoạt động dựa trên tác
dụng này của dòng điện.
dụng này của dòng điện.

II. T¸c dông hãa häc
1. Quan s¸t thÝ nghiÖm:
•
C
5
: Quan s¸t ®Ìn khi ®ãng c«ng t¾c vµ cho biÕt
muèi ®ång sunphat( CuSO
4
) lµ chÊt dÉn ®iÖn
hay c¸ch ®iÖn?
•
Khi ®ãng c«ng t¾c ®Ìn s¸ng.Dung dich muèi
®ång sun ph¸t lµ chÊt dÉn ®iÖn .

- +
Acquy
- +
Ac quy
C
C
6
6
: Thái than nèi víi cùc ©m lóc tríc cã mµu
: Thái than nèi víi cùc ©m lóc tríc cã mµu
®en. Sau vµi phót thÝ nghiÖm nã ®îc phñ líp
®en. Sau vµi phót thÝ nghiÖm nã ®îc phñ líp
mµu g×?
mµu g×?


- +
Acquy
C
C
6
6
: Thái than nèi víi cùc ©m lóc tríc cã mµu ®en.
: Thái than nèi víi cùc ©m lóc tríc cã mµu ®en.
Sau vµi phót thÝ nghiÖm nã ®îc phñ líp mµu g×?
Sau vµi phót thÝ nghiÖm nã ®îc phñ líp mµu g×?

Sau thÝ nghiÖm ta thÊy thái than nèi víi cùc ©m
Sau thÝ nghiÖm ta thÊy thái than nèi víi cùc ©m
®îc phñ mét líp mµu
®îc phñ mét líp mµu
®á nh¹t
®á nh¹t
.
.



Kết luận
Dòng điện đi qua dung dịch muối đồng làm
cho thỏi than nối với cực âm đợc phủ một
lớp
đồng


Hiện tợng đồng tách khỏi dung dich muối
Hiện tợng đồng tách khỏi dung dich muối
đồng khi có dòng điện chạy qua chứng tỏ
đồng khi có dòng điện chạy qua chứng tỏ
dòng điện có
dòng điện có
tác dụng hóa học
tác dụng hóa học

III. Tác dụng sinh lí:
Nếu sơ ý để cho dòng điện di qua cơ thể ngời
thì dòng điện làm:

+ các cơ co giật;
+ Có thể tim ngừng đập, ngạt thở
+ Thần kinh bị tê liệt,
Có thể nguy hiểm đến
tính mạng.

III.
III.
Vận dụng
Vận dụng

C
7
: Vật nào dới đây có tác dụng từ?
A. Một pin còn mới trên bàn;
B. Một mảnh nilông đã đợc cọ xát mạnh;
C. Một cuộn dây dẫn có dòng điện chạy qua;
D. Một đoạn băng dính

•
C
8
: Dßng ®iÖn kh«ng cã t¸c dông nµo díi ®©y
A. Lµm tª liÖt thÇn kinh;
B. Lµm quay kim nam ch©m;
C. Lµm nãng d©y dÉn;
D. Hót c¸c giÊy vôn;

Ghi nhớ:
Ghi nhớ:

* Dòng điện có tác dụng từ vì nó có thể làm
quay kim nam châm.

* Dòng điện có tác dụng hóa học, chẳng hạn
khi cho dòng điện đi qua dung dich muối đồng
thì nó tách đồng ra khỏi dung dịch, tạo thành
lớp màu đồng bám trên thỏi than nối với cực
âm.

* Dòng điện có tác dụng sinh lý khi đi qua cơ
thể ngời và các động vật.

Bài tập: 23.4( SBT)
Bài tập: 23.4( SBT)

Hãy kẻ đoạn thẳng nối mỗi điểm ở cột bên trái với
mỗi điểm ở cột bên phải trong khung dới đây để
chỉ ra sự phù hợp về nội dung giữa chúng.
Tác dụng sinh lí . . Bóng đèn bút thử điện sáng
Tác dụng nhiệt . . Mạ điện
Tác dụng hóa học. . Chuông điện kêu
Tác dụng phát sáng. . Dây tóc bóng đèn phát sáng
Tác dụng từ. . Cơ co giật