Nâng cao chất lượng dạy trẻ 5-6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

Một số biện pháp nâng cao chất lợng dạy trẻ 5 - 6 tuổi
làm quen với tác phẩm văn học
1/ Đặt vấn đề:
Văn học là môn rất quan trọng đối với trẻ Mầm non, là phơng tiện phát triển
ngôn ngữ cho trẻ giúp trẻ có đủ vốn từ để nói năng lu loát, diễn đạt gãy gọn biêt sử
dụng từ đúng lúc, đúng chỗ. Không những thế mà việc dạy trẻ làm quen với những
từ ngữ nghệ thuật nh từ tợng hình, từ tợng thanh giúp trẻ phát triển trí tởng tợng, óc
quan sát, khả năng t duy độc lập trong suy nghĩ. Thông qua nội dung các tác phẩm
giáo dục trẻ biết yêu quý ngời hiền lành, biết ơn và kính yêu ông bà, bố mẹ, anh
chị, bạn bè, biết nhờng nhịn em nhỏ.
Xuất phát từ những vai trò cụ thể đó cho nên hoạt động dạy trẻ làm quen với
văn học là môn học không thể thiếu trong chơng trình chăm sóc giáo dục trẻ. Vì
vậy việc nâng cao chất lợng dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học là vấn đề quan
trọng trong đổi mới hình thức tổ chức giáo dục mầm non. Nhận thức đợc ý nghĩa
và tầm quan trọng của Bộ môn nên qua quá trình thực hiện tôi đã sử dụng một số
biện pháp sau:
2/ Biện pháp thực hiện:
2.1/ Làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho dạy và học của cô và trẻ:
Xác định mục đích và tầm quan trọng của môn học này, vào dịp hè 2004,
Phòng giáo dục mầm non, Sở GD&ĐT Nghệ An có mời các nghệ nhân làm rối về
hớng dẫn cách làm rối tay cho giáo viên Mầm non trong toàn tỉnh, ở đó tôi đợc
học cách làm đồ dùng, đồ chơi là những con rối với các nguyên vật liệu dễ tìm
kiếm, nguyên liệu rẻ tiền. Sản phẩm lại có giá trị sử dụng cao.
Là giáo viên trực tiếp chăm sóc giáo dục trẻ, tôi đã tìm hiểu và trực tiếp một
số phụ huynh làm nghề thợ may, tôi đa những con rối đã làm đợc cho phụ huynh
xem và trao đổi với phụ huynh về cách làm rối, xin phụ huynh góp ý, giúp đỡ thêm
các nguyên liệu để làm rối, nh những tấm vải để bọc đầu rối, quần áo rối tay, may
ủng hộ những bộ trang phục vừa với trẻ để trẻ sử dụng trong các tiết học và để tập
kịch nh: Quần áo mèo, thỏ, dê, sói. Để đủ bộ tôi tìm đến các tiệm may thú nhồi
bông, đặt may thêm các mũ con vật cho phù hợp với các nhân vật trong truyện.
Những trang phục đó có thể sử dụng đợc nhiều trong các thể loại truyện thơ.

1
Ví dụ:
Thơ Mèo đi câu cá
Truyện: Ai đáng khen nhiều hơn
Cáo và thỏ
Chú dê đen...
Còn những còn rối tay khi biểu diễn cho trẻ em xem yêu cầu phải có không
gian, mô hình để diễn tôi đã vận động phụ huynh là thợ mộc đóng giúp bộ khung
để treo phông màn khi diễn, bộ khung lắp ráp bằng các chốt gỗ nhỏ tháo lắp dễ
dàng, tiện vận sử dụng, khi không sử dụng đợc tháo xếp gọn gàng.
Một số câu chuyện bài thơ tôi đã tự làm nh: Cắt, dán, tô mày khuôn mặt của
nhân vật, phần thân tôi lấy giấy bìa từ hộp bánh, mứt cuộn tròn dùng dao khoét lỗ
vừa hai ngón tay, khi sử dụng luồn ngón tay giữa và ngón trỏ vào để di chuyển,
nhân vật đi lại trên sa bàn rất sống động và ngộ nghĩnh. Không dừng lại ở đó, tôi
còn tìm các tập báo hoạ mi, xem các chuyên mục: Chuyện kể của chim gõ kiến
những câu chuyện bài thơ với nhiều hình ảnh đẹp nội dung phù hợp với chủ điểm.
Ví dụ: Truyện Khỉ con đi xem phim - Chủ điểm thế giới động vật.
Thần sắt - Chủ điểm ngành nghề
Thơ: Hoa mào gà - Chủ điểm thế giới thực vật
Đa photo phóng hình to, rồi cùng trẻ tô màu tranh trong giờ hoạt động góc ở
góc nghệ thuật tạo cho trẻ niềm vui đợc giúp cô làm đồ dùng dạy học. Để có nhiều
trẻ tham gia tôi cho trẻ làm hai bộ để khi kể chuyện sáng tạo hai đội sẽ thi đua
ghép tranh kể chuyện.
Để củng cố nội dung tác phẩm, tôi treo những bức tranh đó lên yêu cầu trẻ,
mỗi lần sẽ có một bạn lên chọn bức tranh mình thích và đọc lời thơ ứng với nội
dung bức tranh và nói vì sao mình chọn bức tranh đó. Những trẻ khi giúp cô tô
màu đã rất vui vì trong khi đọc và xem các bức tranh minh họa trẻ tiếp nhận thế
giới hiện thực trong tác phẩm văn học.
2.2/ Hình htức phối kết hợp tuyên truyền với phụ huynh:
Vào đầu năm học, Ban giám hiệu nhà trờng đã chỉ đạo các lớp tiến hành họp

phụ huynh để phổ biến nhiệm vụ năm học và mục tiêu phấn đấu của lớp và nhà tr-
ờng. Qua cuộc họp tôi nói rõ hơn về ý nghĩa và tầm quan trọng của Bộ môn, thống
2
nhất về nội dung và cách dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học. Tôi cùng thảo
luận với các bậc phụ huynh về việc đóng góp xây dựng th viện của bé. Tôi nói rõ:
Thẻ nhỏ cần đợc tiếp xúc với truyện tranh vì ở độ tuổi này trẻ Học bằng chơi,
chơi mà học nhng lợng sách tranh phù hợp với trẻ hiện tại ở lớp có nhng cha
phong phú về chủng loại về hình thức, mong đợc sự quan đóng góp của phụ huynh.
Bố mẹ trẻ đã ủng hộ rất nhiệt tình, bàn bạc thống nhất từng nhóm phụ huynh đi
mua sách đến cho lớp: Nhóm thì mua sách dựng hình, nhóm thì mua sách tranh,
nhóm thì góp tiền đặt mua bán hoạ mi...
Giờ đón, trả trẻ một lần nữa tôi tiếp tục tuyên truyền với phụ huynh bằng
cách mời phụ huynh vào xem trẻ đang hoạt động ở góc sách, trao đổi với phụ
huynh về mặt mạnh, mặt yếu của từng trẻ qua các hoạt động trong ngày mà tôi đã
nắm bắt đợc ở trẻ để phụ huynh quan tâm giúp đỡ, hỗ trợ thêm bằng cách dạy trẻ
đọc kể, ngắt giọng, diễn cảm, dạy trẻ học cách lật trang sách, chỉ tay đa mắt từ trái
qua phải thêm ở nhà để mở rộng thêm vốn hiểu biết và ý thích ham muốn đọc sách
ở trẻ.
Động viên phụ huynh ngoài những giờ làm việc, vui chơi hàng ngày của gia
đình nên dành một số thời gian nhất định để đọc chuyện cho trẻ nghe để bố mẹ và
trẻ cùng đợc th giản bằng các câu chuyện có nội dung giáo dục nhẹ nhàng. Tôi h-
ớng dẫn cho các bậc phụ huynh chọn các câu chuyện trong và ngoài chơng trình
để đọc và kể cho trẻ nghe nhằm mở rộng kiến thức cho trẻ đồng thời cùng phối
hợp với giáo viên trong việc thực hiện chơng trình dạy trẻ.
Vào những ngày có tiết văn học có phụ huynh là ông bà đa cháu đi học hay
bố mẹ trẻ rỗi việc, tôi mời phụ huynh ở lại dự giờ để phần nào nắm bắt đợc cách
dạy trẻ đọc, kể diễn cảm hay biết thêm hoạt động học tập của trẻ.
Để nâng cao hơn nữa chất lợng bộ môn Sở GD & ĐT, Phòng giáo dục
Thành phố chỉ đạo các trờng mở hội thi Tuổi thơ với văn học mỗi lớp đa đến hội
thi một vở kịch hay tiểu phẩm mà thành phần tham gia phải là 3: Phụ huynh - cô

giáo - trẻ. Đây là cơ hội lớn để thu hút sự chú ý, quan tâm đóng góp công sức, kinh
phí của toàn thể phụ huynh. Tôi lựa chọn tác phẩm chuyển thể thành kịch lựa chọn
nhân vật phù hợp từng vai diễn tiến hành tập kịch. Vào buổi chiều tôi mời bố mẹ
trẻ, hội trởng hội phụ huynh em kịch và đóng góp ý kiến để vở kịch thành công và
phụ huynh quan tâm hơn nữa tới môn học nói riêng và chơng trình dạy trẻ nói
chung.
2.3/ Xây dựng góc văn học và tạo môi trờng:
3
Bên cạnh việc đầu t làm mới phong phú hơn các loại đồ dùng dạy học cùng
với việc đổi mới, nâng cao chất lợng dạy trẻ làm quen với văn học. Hoạt động
chung là hoạt động tổng hợp kiến thức của trẻ mà cô là ngời tạo cơ họi, hớng dẫn
trẻ hoạt động, trẻ làm chủ thể tích cực để tiết học đạt kết quả nh mong muốn. Yêu
cầu đó đã thúc đẩy tôi phải suy nghĩ xây dựng góc văn học cho trẻ hoạt động là
việc cần thiết. Vì ở đó trẻ đợc hoạt động nhiều hơn nên cần tạo góc ở vị trí có diện
tích rộng có các giá làm vách ngăn. Góc không ở gần các góc hoạt động có tính
chất vận động nhiều vì yêu cầu của góc sách là góc tĩnh. Màu sắc hình dạng của
góc cũng phải xây dựng theo kiểu cổ tích, huyền ảo, thần bí để tạo hứng thú tìm
tòi, khám phá của trẻ. Khi trang trí làm mới ở góc tôi cho mọi trẻ cùng giúp cô
nh tô mày, giữ tranh cho ngay ngắn khi dán cũng trao đổi về nội dung bức tranh
rồi cô đọc thơ, kể tóm tắt nội dung bài thơ, câu truyện cho trẻ đợc làm quen với
nhịp điệu, hình ảnh của tác phẩm.
Sau giờ hoạt động chung trẻ đợc lại góc văn học xem tranh cùng nhau trao
đổi với nội dung bài thơ và gợi ý trẻ tự hoạ lại những gì đã đợc nghe đọc, kể. Khi
thẻ hiện lại ấn tợng của mình về tác phẩm qua tranh vẽ trẻ sẽ làm các nhân vật
sống lại đầy tình cảm của mình hay những điều chúng cảm nhận đợc. Qua đó ngôn
ngữ của trẻ ngày dần hoàn thiện, tôi đã khích lệ trẻ để trẻ trình bày những điều trẻ
muốn diễn tả bằng các câu hỏi:
+ Cháu vẽ gì đấy?
+ Vì sao cháu lại vẽ nh thế?
+ Cháu có ý kiến gì về bức tranh của bạn đã vẽ?

Không dừng lại ở trang trí cho bài sắp dạy mà tôi dành mảng lớn để trang trí
cho cả chủ điểm, nh trang trí các hình ảnh có liên quan đến chủ điểm mới và lu lại
những hình ảnh có liên quan đến chủ điểm mới và lu lại những hình ảnh của chủ
điểm đã qua vì nó còn có tác dụng củng cố những điều mà cháu đã đợc nghe, làm
rõ những chỗ mà trẻ cha hiểu rõ, mở rộng đầy đủ hơn các hình tợng nghệ thuật.
Từ các loại sách báo họa mi, gia đình và bé sắp xếp theo từng chủng loại một cách
dễ thấy, dễ lấy để thuận tiện cho việc sử dụng của trẻ mặt trên của giá là các loại
sách dựng hình có tủ treo các bộ quần áo, mũ để tập kịch có máng gỗ bỏ cát để trẻ
sử dụng điều khiển các loai rối quen, rối dẹt... Các loại này tôi thờng xuyên thay
đổi, hôm thì rối que, hôm thì rối tay hay trang phục để tập kịch có khi lại cho nghe
đài cát sét kể chuyện để trẻ không bị nhàm chán.
4
Trong giờ hoạt động góc một lần nữa trẻ đợc củng cố lại kiến thức đã học
bằng các hoạt động tự chọn của trẻ.
Ví dụ: ở hoạt động chung là thơ Mèo đi câu cá khi trẻ đã thuộc và hiểu đ-
ợc nội dung bài thơ thì đến giờ hoạt động góc gợi ý cho trẻ mặc trang phục để tập
kịch trên nên nhạc đệm của đàn Oóc . Khi lời thoại của nhân vật trong bài thơ yêu
cầu trẻ đọc ý thơ đó lên, nh vậy bài học càng khắc sâu vào tâm trí trẻ, vừa phát
triển ở trẻ khả năng biểu diễn nghệ thuật và nắm chắc trình tự nội dung bài thơ
một cách nhẹ nhàng.
Không chỉ dừng lại là trẻ kể lại trình tự nội dung truyện theo lời của cô
mà tôi đã cho trẻ chủ động đọc kể diễn cảm có sáng tạo theo trí tởng tợng chủ
quan của trẻ, khi nhập vai trong các trò chơi đóng kịch tập cho trẻ quan sát,
mô phỏng, tái tạo bằng cách nhắc lại có cải biến, làm mới một cách sáng tạo
theo ý trẻ.
Ví dụ: Truyện Gấu con biết nhận lỗi phần mở đầu và kết thúc của truyện
trẻ kể đúng với tác phẩm nhng phần giữa là sự xuất hiện của các nhân vật có thể
đảo nhân vật nào đến trớc, đến sau tuỳ theo ý thích của trẻ.
Khi trẻ kể trẻ có thể rủ bạn lại cùng nghe, khi kể xong tôi gợi hỏi:
- Sao con lại kể nh vậy?

- Bạn kể nh vậy con thấy có hay không?
- Nếu là con con sẽ sắp xếp và kể nh thế nào?
Để trẻ tự tin trớc ý kiến của mình, tôi đã động viên khen ngợi trẻ để phát
huy tính tích cực, sáng tạo trong hành động và suy nghĩ.
2.4/ Cho trẻ làm quen trong các giờ đón trẻ, hoạt động ngoài trời, trớc khi
trẻ ngủ, thời gian vui chơi tự do buổi chiều:
Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học không chỉ ở hoạt động chung, hoạt
động góc tôi còn tận dụng mọi thì giờ hoạt động đều có thể đa văn học đến với trẻ
bằng các trò chơi một cách nhẹ nhàng nh đọc các bài đồng dao, ca dao có tính chất
vận động nhẹ lại có khả năng rèn luyện phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ.
Ví dụ: Nu na nu cống
Ông sảo ông sao
5