Phân tích bài hồi trống cổ thành trích tam quốc diễn nghĩa của la quán trung

Phân tích bài H i tr ng c thành trích Tam qu c di n ngh a c a La Quán ồ ố ổ ố ễ ĩ ủ
Trung

H i tr ng C Thành là tên do ng i biên so n t cho o n trích ng n gi a h i 28, có hai câuồ ố ổ ườ ạ đặ đ ạ ắ ở ữ ồ
th làm tiêu :ơ đề

Chém Sái D ng anh em hòa gi i,ươ ả
H i C Thành tôi chúa oàn viên.ồ ổ đ

Ch h i trong câu th này có ngh a là tr v , ch không ph i là h i tr ng nh trông tên o n ữ ồ ơ ĩ ở ề ứ ả ồ ố ư đ ạ
trích.

Tam qu c di n ngh a c a La Quán Trung có nhi u nhân v t, nh ng sinh ng nh t, gây n ố ễ ĩ ủ ề ậ ư độ ấ ấ
t ng sâu s c nh t cho ng i c là Tào Tháo, Kh ng Minh, Quan Công và Tr ng Phi.ượ ắ ấ ườ đọ ổ ươ

Lúc m i d ng nghi p, nhà Th c còn y u, trong khi quân Tào r t m nh, vì th nên quân Th c ớ ự ệ ụ ế ấ ạ ế ụ
thua liên ti p. L u B cùng ng Th a, V ng T Ph c, Quan Công, Tr ng Phi bàn m u k ế ư ị Đổ ừ ươ ử ụ ươ ư ế
ch ng l i Tào Tháo. B b i l , Tào Tháo gi t b n ng Th a r i kéo hai m i v n quân ánh ố ạ ị ạ ộ ế ọ Đổ ừ ồ ươ ạ đ
L u B . Ba anh em L u, Quan, Tr ng thua tr n, m i ng i ch y m t ng . L u B ch y sang ư ị ư ươ ậ ỗ ườ ạ ộ ả ư ị ạ
Nh Nam nh Viên Thi u, Quan Công b kh n Th S n, Tr ng Phi tá túc C Thành. ữ ở ờ ệ ị ố ở ổ ơ ươ ở ổ
Trong lúc ho n n n, Quan Công theo l i Tr ng Liêu a hai ng i v c a L u B là Cam phu ạ ạ ờ ươ đư ườ ợ ủ ư ị
nhân và Mi phu nhân sang nh Tào Tháo. T m hàng Tào Tháo nh ng Quan Công ra i u ở ờ ạ ư đ ề
ki n r ng n u bi t L u B âu thì s i tìm ngay.ệ ằ ế ế ư ịở đ ẽđ

Bi t tin L u B ang trên t Viên Thi u, Quan Công a hai ch dâu i tìm. Tào Tháo vì ế ư ịđ ở đấ ệ đư ị đ
mu n l u gi Quan Công dùng nên không c p gi y qua i, nh ng c ng không sai t ng ố ư ữ để ấ ấ ả ư ũ ướ
u i b t. Các t ng c a Tào Tháo không cho Quan Công qua i nên ông ph i m n g máu đ ổ ắ ướ ủ ả ả ởđườ
mà i: Quan Công ã ph i chém sáu t ng Tào v t qua n m c a i: Qua i ô ng L nh đ đ ả ướ để ượ ă ử ả ả Đ ĩ
chém Kh ng Tú. n i L c D ng chém Hán Phúc và M nh Th n. Qua Nghi Th y gi t Bi n ổ Đế ả ạ ươ ạ ầ ủ ế ệ
H . V t i Hu nh D ng chém V ng Th c. n b Hoàng Hà gi t Tân K .ỷ ượ ả ỳ ươ ươ ự Đế ờ ế ỳ

o n trích k v cu c “ ng ” c bi t gi a hai anh em k t ngh a là Quan Công và Tr ng Đ ạ ể ề ộ đụ độ đặ ệ ữ ế ĩ ươ
Phi c Thành.ở ổ

Trên ng sang Nh Nam tìm L u B, n c Thành, Quan Công h i th m c bi t Tr ng đườ ữ ư ị đế ổ ỏ ă đượ ế ươ
Phi ang y nên xi t bao vui m ng. Tr ng Phi v n nghi ng Quan Công n hai lòng ã đ ở đấ ế ừ ươ ố ờ ă ở đ
l m t ng là Quan Công l a mình b t n p cho Tào Tháo nên gi n d không thèm ti p, ã ầ ưở ừ để ắ ộ ậ ữ ế đ
th còn s m ng và d a ánh. Ng u nhiên, lúc ó t ng Tào là Sái D ng d n quân m m ế ỉ ắ ọ đ ẫ đ ướ ươ ẫ ầ ầ
kéo n khi n Tr ng Phi càng kh ng nh thêm nghi ng c a mình là úng. Thanh minh đế ế ươ ẳ đị ờ ủ đ
không c, Quan Công h a s chém u t ng Tào t lòng thành. Tr ng Phi ra i u đượ ứ ẽ đầ ướ để ỏ ươ đ ề
ki n sau ba h i tr ng, Quan Công ph i chém r i u t ng Tào thì m i tin. Nh ng Tr ng Phi ệ ồ ố ả ơ đầ ướ ớ ư ươ
v a ánh d t m t h i tr ng thì u Sái D ng ã r i xu ng t. Tr ng Phi t m nguôi gi n ừ đ ứ ộ ồ ố đầ ươ đ ơ ố đấ ươ ạ ậ
nh ng ch sau khi nghe tên lính h u c a Sái D ng b Quan Công b t k u uôi m i chuy n ư ỉ ầ ủ ươ ị ắ ểđầ đ ọ ệ
thì chàng m i tin, r n c m t khóc, th p l y Vân Tr ng. Quan Công vào c C Thành, ớ ỏ ướ ắ ụ ạ ườ đượ ổ
“c a i th sáu” và c ng là c a i th thách ghê g m nh t i v i lòng trung ngh a.ử ả ứ ũ ử ả ử ớ ấ đố ớ ĩ

o n trích H i tr ng c Thành r t giàu k ch tính, m không khí chi n tr n và khí phách anh Đ ạ ồ ố ổ ấ ị đậ ế ậ
hùng. L i k chuy n c a tác gi gi n d, không tô v , không bình ph m. Linh h n o n trích k t ố ể ệ ủ ả ả ị ẽ ẩ ồ đ ạ ế
t trong h i tr ng c a Tr ng Phi. ó là h i tr ng ra quân, c ng là h i tr ng thu quân, h i tr ng ụ ồ ố ủ ươ Đ ồ ố ũ ồ ố ồ ố
thách th c, gi i oan và oàn t . Ch o n trích toát lên hai ý: Tính cách nóng n y nh ng ứ ả đ ụ ủđềđ ạ ả ư
tuy t v i trung ngh a c a Tr ng Phi và ý ngh a sâu xa c a h i tr ng c Thành.ệ ờ ĩ ủ ươ ĩ ủ ồ ố ổ

Tr ng Phi là con ng i th ng nh làn tên b n, sáng nh t m g ng soi. Ông không ch p ươ ườ ẳ ư ắ ư ấ ươ ấ
nh n s quanh co, l t léo. i v i Tr ng Phi, en tr ng ph i rõ ràng; v i k thù thì ch có th ậ ự ắ Đố ớ ươ đ ắ ả ớ ẻ ỉ ể
nói chuy n b ng g m giáo. Tính cách Tr ng Phi v n d là nóng n y, b c tr c và n gi n, ệ ằ ươ ươ ố ĩ ả ộ ự đơ ả
song xác nh Quan Công trung thành hay ph n b i, Tr ng Phi l i không n gi n chút để đị ả ộ ươ ạ đơ ả
nào. Khi nghe tin Quan Công n, Tr ng Phi gi n d m t tr n tròn xoe, râu hùm v nh ng c, đế ươ ậ ữ ắ ợ ể ượ
hò hét nh s m, múa xà mâu ch y l i m Quan Công.ư ấ ạ ạ đầ

Câu h i c a Quan Công: Hi n c sao nh th , há quên ngh a v n ào ? làm cho Tr ng ỏ ủ ề đệ ớ ư ế ĩ ườ đ ư ươ
Phi b ng b ng n i gi n. Ý c a Quan Công là mu n nh c l i vi c ba anh em k t ngh a v n ừ ừ ổ ậ ủ ố ắ ạ ệ ế ĩ ườ

ào u n n n thái quá khích c a Tr ng Phi, không ng l i nh thêm d u vào l a, đ để ố ắ độ ủ ươ ờ ạ ưđổ ầ ử
càng làm cho Tr ng Phi thêm ph n n . Theo Tr ng Phi, Quan Công chung v i Tào Tháo ươ ẫ ộ ươ ở ớ
m t th i gian, nh n t c v Tào Tháo phong cho ã là ph n b i; ã ph n b i mà còn dám ng ộ ờ ậ ướ ị đ ả ộ đ ả ộ độ
n chuy n k t ngh a v n ào thì l i càng áng c m thù và ph nh . Quan Công ph n b i thì đế ệ ế ĩ ườ đ ạ đ ă ỉ ổ ả ộ
ph i x úng nh l i th tr c ây: N u ai b i ngh a quên n thì tr i, ng i c ng gi t. Nh ng ả ửđ ư ờ ề ướ đ ế ộ ĩ ơ ờ ườ ũ ế ữ
l i thanh minh cho Quan Công c a hai ch dâu và Tôn Càn không làm d u b t c n thnh n c a ờ ủ ị ị ớ ơ ị ộ ủ
Tr ng Phi.ườ
- Khoan ã chú Ba, khoan ã! Ch h p t p mà làm càn bây gi . Chú Hai không bi t tin t c đ đ ớ ấ ấ ờ ế ứ
m i ng i nên ph i t m n ng mình bên Tào. Nay ã bi t anh nhà Nh Nam, không ng i ọ ườ ả ạ ươ đ ế ở ữ ạ
hi m tr , a b n ta n ây. Chú không c ngh l m nh th !ể ở đư ọ đế đ đượ ĩ ầ ư ế

Mi phu nhân c ng nói:ũ

– Chú Hai tr c H a ô, th c là b t c d .ướ ở ứ Đ ự ấ đắ ĩ

Phi nói:

– Hai ch b l a d i y. Trung th n thà ch u ch t không ch u nh c. Có l âu i tr ng phu ị ị ừ ố đấ ầ ị ế ị ụ ẽđ đạ ượ
l i th hai ch ?ạ ờ ủ

Quan Công nói:

– Hi n n g nói nh v y, oan u ng quá.ề đệđừ ư ậ ổ

Tôn Càn c ng nói:ũ

– Vân Tr ng n ây là c t tìm t ng quân.ườ đế đ ố để ướ

Tr ng Phi m ng:ươ ắ

– Mày c ng nói láo, nó âu có b ng t t, nó l i ây t t là b t ta ó!ũ đ ụ ố ạ đ ấ để ắ đ

Tôn Càn bênh v c Quan Công không c mà Cam phu nhân, Mi phu nhân thanh minh h ự đượ ộ
c ng vô hi u. V i Tr ng Phi, d u có “tr m nghe” c ng không b ng “m t th y”. Tr c v n ũ ệ ớ ươ ẫ ă ũ ằ ộ ấ ướ ấ đề
tr ng i, Tr ng Phi ã h t s c c n tr ng. Quan Công thanh minh: N u ta n b t em, t t ph iọ đạ ươ đ ế ứ ẩ ọ ế đế ắ ấ ả
em theo quân mã ch ! Tr ng Phi tr tay ng xa, nói: Không ph i quân mã là gì kia? S đ ứ ươ ỏ đằ ả ự
hi u l m ã lên t i i m nh vì m t chi ti t ng u nhiên : Lúc y, tình c t ng Tào là Sái ể ầ đ ớ để đỉ ộ ế ẫ ấ ờ ướ
D ng d n quân truy u i Quan Công ang t i g n. xoá b m i nghi ng c a Tr ng Phi, ươ ẫ đ ổ đ ớ ầ Để ỏ ố ờ ủ ươ
Quan Công ch có cách là chém u Sái D ng. Tr ng Phi ra i u ki n b t kh kháng là sau ỉ đầ ươ ươ đề ệ ấ ả
ba h i tr ng, Quan Công ph i chém r i u t ng c a Tào Tháo. D t l i, Tr ng Phi l p t c ồ ố ả ơ đầ ướ ủ ứ ờ ươ ậ ứ
ánh tr ng. Bao nhiêu u t c, c m gi n c a Tr ng Phi nh d n c vào cánh tay thúc tr ng. đ ố ấ ứ ă ậ ủ ươ ư ồ ả ố
Ch sau m t h i, u Sái D ng ã l n d i t.ỉ ộ ồ đầ ươ đ ă ướ đấ

T ng th là m i vi c ã rõ và câu chuy n nhanh chóng i n k t thúc, song th c t l i di n ưở ế ọ ệ đ ệ đ đế ế ự ế ạ ễ
ra không n gi n. Mãi n khi nghe m t tên lính b b t k v lí do Sái D ng n c Thành là đơ ả đế ộ ị ắ ể ề ươ đế ổ
truy u i và tr t i Quan Công vì ã gi t cháu ngo i h n ; r i Tr ng Phi còn h i k vi c để đ ổ ị ộ đ ế ạ ắ ồ ươ ỏ ĩ ệ ở
H a ô, b y gi Phi m i tin anh là th c. Tác gi v n ch a Tr ng Phi v i bi u l rõ thái ứ Đ ấ ờ ớ ự ả ẫ ư để ươ ộ ể ộ độ
ngay lúc y mà cho t i lúc ã vào c Thành, nghe hai ch dâu k l i nh ng vi c Quan Công ã ấ ớ đ ổ ị ể ạ ữ ệ đ
tr i qua thì Tr ng Phi nghe h t chuy n, r n c m t khóc, th p l y Vân Tr ng.ả ươ ế ệ ỏ ướ ắ ụ ạ ườ

Thô l và tinh t là hai nét tính cách i l p song trong o n trích này, chúng l i xu t hi n ỗ ế đố ậ ở đ ạ ạ ấ ệ
trong cùng m t nhân v t Tr ng Phi. Trong cu c i, Tr ng Phi ã t ng dùng m u m o tinh ộ ậ ươ ộ đờ ươ đ ừ ư ẹ
vi b t s ng L u i, t ng gi i c a Tào Tháo và b t s ng Nghiêm Nhan t Ba Th c mà để ắ ố ư Đạ ướ ỏ ủ ắ ố ở đấ ụ
không h làm hao t n m t binh s ! Thô trung h u t (trong cái thô có cái tinh t ) là bi n ch ng ề ổ ộ ĩ ữ ế ế ệ ứ
c a cu c s ng. Thô l và tinh t ây u là bi u hi n lòng trung thành tuy t i c a Tr ng ủ ộ ố ỗ ế ở đ đề ể ệ ệ đố ủ ươ
Phi. V i Tr ng Phi, trong tình hu ng c Thành, vi c h th Quan Công có l còn d h n, ớ ươ ố ở ổ ệ ạ ủ ẽ ễ ơ
n gi n h n là ki m nghi m lòng trung thành c a Quan Công. Cái khéo léo c a tác gi là ã đơ ả ơ ể ệ ủ ủ ả đ
t o ra nh ng tình hu ng cho c hai nét trái ng c trong tính cách Tr ng Phi cùng b c l ạ ữ ố để ả ượ ươ ộ ộ
v a t nhiên, v a sinh ng, h p d n.ừ ự ừ độ ấ ẫ

Trong o n trích H i trông c Thành, Quan Công t ra r t l ng và t t n, th hi n qua các đ ạ ồ ổ ỏ ấ độ ượ ừ ố ể ệ
chi ti t n i b t nh : s h t ho ng tr c cách x s c a Tr ng Phi, thái nhún mình thanh ế ổ ậ ư ự ố ả ướ ử ự ủ ươ độ
minh tr c ng i em nóng n y,ướ ườ ả c u c u hai ch dâu, ch p nh n i u ki n kh c nghi t minh ầ ứ ị ấ ậ đề ệ ắ ệ để
oan. N i oan c a Quan Công c ng là n i oan c bi t: làm công vi c vì ch t ng nh ng l i tráiỗ ủ ũ ỗ đặ ệ ệ ủ ướ ư ạ
v i khí phách c a k anh hùng, ph i t minh oan b ng tài ngh và lòng d ng c m, phi th ng.ớ ủ ẻ ả ự ằ ệ ũ ả ườ

n c C Thành, Quan Công ã ph i v t qua bao th thách (n m c a i). Nh ng k Để đế đượ ổ đ ả ượ ử ă ử ả ữ ẻ
c n ng trong hành trình gay go này là quân ch. Còn t i C Thành, k c n ng l i là anhả đườ đị ạ ổ ẻ ả đườ ạ
em k t ngh a. Chí v i chi n công xu t s c Ghém u Sái D ng trong nháy m t, v n trung ế ĩ ớ ế ấ ắ đầ ươ ắ ấ đề
thành hay ph n b i c a Quan Công ã c làm sáng t .ả ộ ủ đ đượ ỏ

i u thú v là tác gi ã t Quan Công trong quan h i sánh v i Tr ng Phi. Ng i i khenĐề ị ả đ đặ ệ đố ớ ươ ườ đờ
Quan Công “tuy t ngh a”. Nh ng ch “ngh a” c ng có hai m t: trung ngh a và tín ngh a. Trung ệ ĩ ư ữ ĩ ũ ặ ĩ ĩ
ngh a là lòng trung thành v i vua, v i lí t ng phò nhà Hán. V m t này, Quan Công t ra kiên ĩ ớ ớ ưở ề ặ ỏ
nh. Tín ngh a là lòng tin trong quan h gi a b n bè, anh em, Quan Công c ng r t coi tr ng. đị ĩ ệ ữ ạ ũ ấ ọ
o n trích có hai nhân v t, nh ng Quan Công ch là nhân v t làm n n tính cách c a Tr ngĐ ạ ậ ư ỉ ậ ề để ủ ươ
Phi n i b t.ổ ậ

Cái tên H i tr ng c Thành r t hay vì tr c h t, nó g i lên không khí chi n tr n. ây không ồ ố ổ ấ ướ ế ợ ế ậ Ở đ
ch có mâu thu n ch y u gi a Tr ng Phi và Quan Công mà còn là mâu thu n gi a Quan ỉ ẫ ủ ế ữ ươ ẫ ữ
Công và Sái D ng. Tuy ó ch là mâu thu n th y u song nó c ng không kém ph n c ng ươ đ ỉ ẫ ứ ế ũ ầ ă
th ng và i u áng nói h n là nó ã làm cho mâu thu n ch y u thêm quy t li t.ẳ đề đ ơ đ ẫ ủ ế ế ệ

Ba h i tr ng là i u ki n, h n th , là v quan tòa nghiêm kh c có quy n phán xét Quan Công ồ ố đề ệ ơ ế ị ắ ề
trung thành hay ph n b i. i u ki n ba h i tr ng Tr ng Phi t ra là vô cùng kh c nghi t: ả ộ Đề ệ ồ ố ươ đặ ắ ệ
Quan Công không nh ng chém c u Sái D ng mà còn ph i chém c trong th i gian ữ đượ đầ ươ ả đượ ờ
ng n nh t. M t khác, Sái D ng là t ng gi i c a Tào Tháo ã t ng công khai bi u th thái ắ ấ ặ ươ ướ ỏ ủ đ ừ ể ị độ
không ph c Quan Công, gi l i mang quy t tâm tr thù r t cao cho cháu, ó c ng là thách th c ụ ờ ạ ế ả ấ đ ũ ứ
to l n v i Quan Công. Nh ng lúc này, khát v ng minh oan ã làm t ng s c m nh và tài ngh ớ ớ ư ọ đ ă ứ ạ ệ
siêu qu n c a Quan Công, cho nên Quan Công ã làm c m t vi c ngoài s c t ng t ng ầ ủ đ đượ ộ ệ ứ ưở ượ

c a Tr ng Phi là chém r i u Sái D ng trong giây lát.ủ ươ ơ đầ ươ

B i v y, H i tr ng c Thành dù mang m không khí tr n m c song r t khác ti ng tr ng tr n ở ậ ồ ố ổ đậ ậ ạ ấ ế ố ậ
thông th ng. Nó ã tr thành m t bi u t ng cho lòng trung ngh a, tinh th n d ng c m và tinhườ đ ở ộ ể ượ ĩ ầ ũ ả
th n công minh chính tr c.ầ ự

Có th coi C Thành là c a i th sáu nh ng ó là c a i tinh th n, c a i kh o nghi m lòng ể ổ ử ả ứ ư đ ử ả ầ ử ả ả ệ
trung ngh a. V i tài ngh c a Quan Công, v t qua n m c a i kia còn d h n nhi u. Trong ĩ ớ ệ ủ ượ ă ử ả ễ ơ ề
tình th “tình ngay lí gian” r t khó bi n b ch, gi i quy t thông su t m c m trong t t ng, tình ế ấ ệ ạ ả ế ố ắ ớ ư ưở
c m c a m t ng i nóng n y nh Tr ng Phi qu là c c khó.ả ủ ộ ườ ả ư ươ ả ự

S hi u l m c a Tr ng Phi i v i Quan Công là có lí do c th và cu i cùng ã c tháo ự ể ầ ủ ươ đố ớ ụ ể ố đ đượ
g , song i u áng quý là trên n n c a s c y, tác gi ã tri n khai m t xung t có tính ch t ỡ đề đ ề ủ ự ố ấ ả đ ể ộ độ ấ
nguyên t c, có ý ngh a sâu s c và ph bi n là tình tr ng không th dung hòa gi a ý chí b t ắ ĩ ắ ổ ế ạ ể ữ ấ
khu t và s u hàng, gi a lòng trung thành và s ph n b i.ấ ự đầ ữ ự ả ộ

o n trích H i tr ng c Thành có k t c u hoàn ch nh nh m t v k ch y k ch tính. ây là m t Đ ạ ồ ố ổ ế ấ ỉ ư ộ ở ị đầ ị Đ ộ
c i m trong ngh thu t k chuy n c a ti u thuy t c i n mà m i ch ng h i th ng là m t đặ để ệ ậ ể ệ ủ ể ế ổ để ỗ ươ ồ ườ ộ
câu chuy n có m u và k t thúc. Ph n trình bày gi i thi u nhân v t, s vi c, hoàn c nh. ệ ở đầ ế ầ ớ ệ ậ ự ệ ả
Ph n m m i ây là t s hi u l m d n n mâu thu n gi a Tr ng Phi và Quan Công. ầ ở ố ở đ ừ ự ể ầ ẫ đế ẫ ữ ươ
Ph n phát tri n là s xu t hi n t ng t c a Sái D ng, ánh d u nh i m mâu thu n. Vi c ầ ể ự ấ ệ độ ộ ủ ươ đ ấ đỉ để ẫ ệ
Quan Công chém r i u Sái D ng là i m m nút khi n cho mâu thu n c gi i quy t.ơ đầ ươ để ở ế ẫ đượ ả ế

Sau khi tác gi gi i thi u nhân v t và s vi c thì m ra mâu thu n, r i mâu thu n c y lên ả ớ ệ ậ ự ệ ở ẫ ồ ẫ đượ đẩ
nh i m và c gi i quy t b ng m t hành ng quy t li t.đỉ để đượ ả ế ằ ộ độ ế ệ

Ch qua m t o n trích ng n là H i tr ng c Thành nh ng hai nhân v t Quan Công và Tr ng ỉ ộ đ ạ ắ ồ ố ổ ư ậ ươ
Phi ã c tác gi kh c h a n i b t v p sáng ng i v lòng tín ngh a, s trung th c và chânđ đượ ả ắ ọ ổ ậ ẻ đẹ ờ ề ĩ ự ự
thành c a tình anh em. Là ti u thuy t khai thác tài tr n m c nh ng Tam qu c di n ngh a ã ủ ể ế đề ậ ạ ư ố ễ ĩ đ
l i r t nhi u nh ng câu chuy n giáo d c v o lí, v l i s ng, l i ng x c a ng i quân t để ạ ấ ề ữ ệ ụ ề đạ ề ố ố ố ứ ử ủ ườ ử

ph ng ông, l y quy chu n luân lí nhân, ngh a, l , trí; tín c a Nho giáo làm m c th c.ươ Đ ấ ẩ ĩ ễ ủ ự ướ