ÔN TẬP PHẦN THƠ HỌC KÌ II LỚP 9

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HỌC KÌ II- PHẦN THƠ VNHĐ

HỌ TÊN : …………………………………
I CON CÒ
1, Tác giả: Chế Lan Viên. Thể thơ: Tự do. (Học thuộc bài thơ.)
2.Nội dung chính : 2 nội dung
a.Ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý
Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con
Điệp từ Vẫn cho thấy tình cảm của mẹ luôn theo con, bên con trong suốt cuộc đời. Từ khi con sinh ra đến
khi con trưởng thành thì mẹ luôn nâng đỡ, che chở cho con. Và ngược lại con cũng luôn cần có mẹ để là
chỗ dựa, là nơi chia sẻ những vui buồn trong cuộc sống.
b.Bài thơ còn khẳng định ý nghĩa to lớn của lời hát ru trong cuộc dời của mỗi con người :
Một con cò thôi
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc đời
Vỗ cánh qua nôi
-Một con cò nhỏ bé đi ra từ lời hát ru ngọt ngào của mẹ đến với con khi còn nằm trong nôi.Tuy chỉ là « Một
con cò thôi » nhưng nó lại là cả một cuộc đời của con . Chính lời hát ru ngọt ngào của mẹ đã nuôi dưỡng
tâm hồn con, cho con một nền tảng làm người để từ đó con mới có bàn đạp để vỗ cánh bước đi trên đường
đời một cách vững chắc.
3.Ý nghĩa của hình tượng con cò :
Ý nghĩa ẩn dụ con cò được nhấn mạnh ở ý nghĩa biểu tượng cho tấm lòng người mẹ luôn ở bên con đến hết
cuộc đời.
4. Nghệ thuật của bài thơ : Viết theo thể thơ tự do, tác giả thể hiện được cảm xúc một cách linh hoạt ở
nhiều biểu hiện, nhiều mức độ.
- Sáng tạo nên những câu thơ gợi âm hưởng lời hát ru nhưng vẫn làm nổi bật giọng suy nghẫm, triết lí của
nhà thơ.
- Xây dựng hình ảnh thơ dựa trên những liên tưởng, tưởng tượng độc đáo.
II.MÙA XUÂN NHO NHỎ
1.Tác giả: Thanh Hải. Thể thơ 5 chữ. (Học thuộc bài thơ.)

2.Hoàn cảnh sáng tác: “Mùa xuân nho nhỏ” viết 11 – 1980 không bao lâu nhà thơ qua đời. Bài thơ thể
hiện niềm yêu tha thiết cuộc sống, đất nước và ước nguyện cống hiến cho đời của nhà thơ.
3.Mạch cảm xúc chung của bài thơ: Từ cảm xúc trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, đất nước, tác giả
thể hiện khát vọng được hiến dâng một mùa xuân nho nhỏ của mình vào mùa xuân lớn của cuộc đời chung.
3.Nội dung:3 nội dung chính
a.Cảm xúc về mùa xuân của thiên nhiên, đất trời: đây là bức tranh thiên nhiên đất trời trong trẻo, tác giả
thể hiện cảm xúc say sưa ngây ngất: dòng sông xanh, hoa tím biếc, chim chiền chiện……………
b Cảm xúc về mùa xuân đất nước:Đây là vẻ đẹp và sức sồng của đất nước qua mấy nghìn năn lịch sử:
Mùa xuân người cần súng, mùa xuân người ra đồng, đất nước như vì sao, cứ đi lên phía trước…
c.Khát vọng, mong ước được sống có ý nghĩa, được cống hiến cho đất nước, cho cuộc đời của tác giả:
Một mùa xuôn nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời => Tác giả ví mình là mùa xùa xuân nho nhỏ , đó chính là :con chim
hót, cành hoa, nốt trầm ………….tuy nhỏ bé, bình thường nhưng rất có ý nghĩa đối với cuộc đời
4. Ý nghĩa của hình ảnh mùa xuân nho nhỏ :Đây chính là mùa xuân của tác giả, mùa xuân của từng
người, những đóng góp nhỏ bé của mỗi người vào mùa xuân lớn của đất nước.
5.Ý nghĩa của văn bản: Bài thơ thể hiện những rung cảm tinh tế của nhà thơ trước vẻ đẹp của mùa xuân
thiên nhiên, đất nước và khát vọng được cống hiến cho đất nước cho cuộc đời.
6. Nghệ thuật bài thơ: - Viết theo thể theo năm chữ nhẹ nhàng, thiết tha mang âm hưởng gần gũi với dân
ca.
- Kết hợp hài hòa giữa hình ảnh thơ tự nhiên giản dị, với những hình ảnh giàu ý ngĩa biểu trưng khái quát.
- Sử dụng ngôn ngữ thơ giản dị, trong sáng, giàu hình ảnh, giàu cảm xúc với các ẩn dụ, điệp từ, điệp ngữ,
sử dụng từ xưng hô
Trang - 1 -
- Có cấu tứ chặt chẽ, giọng điệu thơ ln có sự biến đổi phù hợp với nội dung từng đoạn.
III.VIẾNG LĂNG BÁC.
1.Tác giả: Viễn Phương. Thể thơ 8 chữ có đơi chỗ biến thể. (Học thuộc)
2.Hồn cảnh sáng tác: Sáng tác năm 1976 khi đất nước thống nhất, nhà thơ từ Miền Nam ra thăm lăng
Bác.
3.Mạch cảm xúc theo một cuộc vào lăng viếng Bác: trước khi vào lăng, khi vào lăng, trước khi ra về
4.Nội dung:

a. Khổ 1( dẫn đoạn thơ) Tâm trạng xúc động của người con từ Miền Nam ra thăm Bác. Hình ảnh ấn
tượng nhất là hình ảnh hàng tre – hình ảnh ẩn dụ về con người VN sau bao nhiêu khó khăn , trải qua chiến
tranh gian khổ -bão táp, mưa sa(ẩn dụ) vẫn khiên cường bất khuất. Giờ đây nhân dân VN lại ở quanh người,
chăm cho giấc ngủ của người.
b.Khổ 2 (dẫn khổ thơ) Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
-Câu thứ nhất tả thực, câu thơ thứ 2 mang hình ảnh ẩn dụ. Mặt trời ẩn dụ ở đây chỉ Bác . Bác chính là mặt
trời của dân tộc VN, Bác là người tìm ra con đường giải phóng dân tộc, đưa dân ta thốt khỏi cuộc đời nơ lệ
tăm tối. Câu thơ ca ngợi cơng lao to lớn vĩ đại của Bác
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng 79 mùa xn
-Câu thứ nhất tả thực, câu thơ thứ 2 mang hình ảnh ẩn dụ. Tràng hoa là hình ảnh ẩn dụ cho tấm lòng của
người dân biết ơn đối với Bác
c.Khổ 3: dẫn khổ thơ Vẫn biết trời xanh là là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim
-Trời xanh, mãi mãi đó chính là hình ảnh ẩn dụ về Bác, Bác giống như trời xanh vẫn còn sống mãi với non
sơng đất nước, còn mãi với mỗi con người Việt Nam. Tuy vậy nhà thơ nhìn lại thực tế và khơng khỏi đau
xót, tiếc thương khi Bác khơng còn nữa.
d.Khổ 4: (dẫn khổ thơ) => Điệp ngữ, liệt kê: Tâm trạng lưu luyến của tác giả khơng muốn rời xa Bác,
nhấn mạnh niềm mong muốn mảnh liệt của tác giả. Muốn mãi bên Bác, để bảo vệ, để tỏ lòng thành kính
lòng biết ơn đối với Bác.
5.Ý nghĩa, nghệ thuật:
a. Ngh thut:
- Bài thơ có giọng điệu vừa trang nghiêm, sâu lắng, vừa tha thiết, đau xót, tự hào, phù hợp vời nội dung
cảm xúc của bài thơ.
- Viết theo thể thơ tám chữ có đơi chỗ biến thể, cách gieo vần và nhịp điệu thơ linh hoạt.
- Sáng tạo trong việc xây dựng hình ảnh thơ, kết hợp cả hình ảnh thực, hình ảnh ẩn dụ, biểu tượng có ý
nghĩa khái qt và giá trị biểu cảm cao.
- Lựa chọn ngơn ngữ niểu cảm, sử dụng các ẩn dụ, điệp từ có hiệu quả nghệ thuật.
b.  ngha văn bản:

Bài thơ thể hiện tâm trạng xúc động, tấm lòng thành kính,biết ơn sâu sắc của tác giả khi vào lăng viếng
Bác.
IV.SANG THU
1. Hữu Thỉnh thể thơ 5 chữ. Sáng tác 1977.Những suy nghó của người lính từng trải qua một thời trận
mạc và cuộc sống khó khăn sau ngày đất nước thống nhất đọng lại trong những vần thơ sang thu sâu
lắng cảm xúc
2. Nội dung:
a. Những cảm nhận tinh tế và tâm trạng ngỡ ngàng,cảm xúc bâng khng của nhà thơ khi nhận ra
tín hiệu thu về:
hương ổi,gió seSương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
=> Từ láy gợi hình,từ ngữ chọn lọc,cảm nhận qua nhiều giác quan
=> Tâm trạng ngỡ ngàng,cảm xúc bâng khuâng khi nhận ra tín hiệu của sự chuyển mùa từ ngọn gió se
mang theo hương ổi
-Sông được lúc dềnh dàngChim bắt đầu vội vã Có đám mây mùa ha ïVắt nửa mình sang thu
=> Từ láy ,liên tưởng sáng tạo,thú vò
Trang - 2 -
=>Thời điểm chuyển giao mùa được quan sát và cảm nhận tinh tế.
. Khổ thơ 3 Vẫn còn bao nhiêu nắng/Đã vơi dần cơn mưa/Sấm cũng bớt bất ngờ/Trên hàng cây đứng
tuổi
=> Tả thực về thiên nhiên lúc sang thu vẫn còn nhiều nắng, bốt mưa,ít sấm
b.Những suy ngẫm sâu sắc mang tính triết lí về con người và cuộc đời của tác giả lúc sang thu:
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Sấm là hình ảnh ẩn dụ cho những khó khăn, chơng gai, thử thách trong cuộc đời, là những năm tháng gian
lao trong chiến tranh .
Hàng cây đứng tuổi là hình ảnh ẩn dụ cho những con người từng trải qua khó khăn trong cuộc sống,
những người từng trải qua chiến tranh…
Những người từng trải thì thi đối mặt, gặp khó khăn họ sẽ khơng còn bất ngờ.
3.Ý nghĩa, nghệ thuật: -

a.ngh thut :Khắc họa được hình ảnh thơ đẹp, gợi cảm, đặc sắc về thời điểm giao mùa hạ – thu ở nông
thôn vùng đồng bằng Bắc Bộ.
- Sáng tạo trong việc sử dụng từ ngữ (bỗng, phả, hình như, ), phép nhân hóa (sương, chình, sông được
lúc dềnh dàng, ), phép ẩn dụ (sấm, hàng cây đứng tuổi).
b. Ý nghóa văn bản:
Bài thơ thể hiện những cảm nhận tinh tế của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên trong khoảnh khắc
giao mùa.
V. NĨI VỚI CON
1.Tác giả: Y Phương (dân tộc Tày) Thể thơ tự do.
2.Nội dung:
a. Cội nguồn sinh dưỡng của mỗi con người.
*Con được lớn lên trong tình yêu thương của cha mẹ.
Chân phải bước tới cha
…………………………………
Hai bước chạm tiếng cười
=> Cách nói hình ảnh,cụ thể ,gần gũi . Sự chăm sóc, nâng đỡ của cha mẹ Gia đình là nền tảng đầu tiên của
con người
*Con lớn lên trong sự đùm bọc, yêu thương của quê hương.
Người đồng mình yêu lắm con ơi
………………………………………………….
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời
=> Miêu tả cụ thể (đan lờ cài …. ken câu hát) Con được trưởng thành trong cuộc sống lao động,trong
thiên nhiên thơ mộng và nghóa tình của quê hương
b. Những đức tính của người đồng mình và mơ ước của người cha với con mình
Người đồng mình thương lắm con ơi
……………………………………………………
Không lo cực nhọc
=> Sức sống mạnh mẽ, bền bỉ, khoáng đạt, mộc mạc, giàu ý chí, yêu và gắn bó với quê hương.
=> Mong con phải phát huy truyền thống ấy của cha và người đồng mình.
3. Ý ngh ĩa, nghệ thuật

a. Nghệ thuật:
- Có giọng điệu thủ thỉ, tâm tình tha thiết, trìu mến.
- Xây dựng những hình ảnh thơ vừa cụ thể, vừa mang tính khái quát, mộc mạc mà vẫn giàu chất thơ.
- Có bố cục chặt chẽ, dẫn dắt tự nhiên.
b. Ý nghóa văn bản:
Bài thơ thể hiện tình yêu thương thắm thiết của cha mẹ dành cho con cái;tình yêu, niềm tự hào về quê
hương, đất nước.
Trang - 3 -
==================================
Trang - 4 -