NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN HÀNH VI NGHIỆN HÚT MA TUÝ Ở TRẺ EM HÀ NỘI

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Đề tài: Nguyên nhân dẫn đến hành vi nghiện hút ma tuý ở
trẻ em Hà Nội
1. Lí do chọn đề tài
Ma tuý đã tồn tại từ lâu trong lịch sử. Tệ nạn ma tuý hiện nay không còn bó
hẹp trong phạm vi một quốc gia hay một khu vực nữa mà thực sụ nó đang lan tràn
khắp nơi trên thế giới, biểu hiện qua sự gia tăng với tốc độ chóng mặt không chỉ ở
số ngời nghiện mà còn ở tính phức tạp và mức độ nguy hiểm của nó.
ở nớc ta trong những năm gần đây, nạn sử dụng và buôn bán ma tuý đã gia
tăng tới mức báo động. Đảng và Nhà nớc ta đã có nhiều chỉ thị, nghị quyết, Quốc
hội cũng đã sửa đổi các tội danh liên quan đến ma tuý theo chiều hớng tăng nặng
hơn nhng tình hình tệ nạn ma tuý vẫn cha thuyên giảm.
Hà Nội là trung tâm kinh tế - văn hoá - xã hội - chính trị của cả nớc, có
nhiều tiềm năng và cơ hội phát triển về mọi mặt nhng cũng gặp không ít khó khăn
về giải quyết các vấn đề xã hội trong đó có khó khăn về tệ nạn nghiện hút. Vài
năm gần đây, tệ nạn nghiện hút ở Hà Nội ngày càng có xu hớng gia tăng và gây ra
nhiều hậu quả xấu đến đời sống xã hội. Đối tợng nghiện hút ma tuý không phân
biệt tuổi tác, giàu - nghèo...Số lợng trẻ em Hà Nội nghiện hút ma tuý cũng khá
nhiều gây nhiều hậu quả tiêu cực đến bản thân ngời nghiện, đến gia đình và xã
hội.
Dới góc độ xã hội học nhằm tìm hiểu những nguyên nhân dẫn đến nghiện
hút ma tuý của trẻ em Hà Nội, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:
Nguyên nhân dẫn đến hành vi nghiện hút ma tuý của trẻ em Hà Nội .
2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
2.1.Trên thế giới
Trong điều kiện hiện nay, với xu thế toàn cầu hoá, xu thế quốc tế hoá nền
kinh tế thế giới làm cho cac quốc gia gắn bó chặt chẽ, ràng buộc với nhau nhiều
hơn. Song, đó cũng là điều kiện để bọn buôn lậu ma tuý quốc tế hoành hành.
Không một quốc gia nào tránh khỏi hiểm hoạ ma tuý, ma tuý có mặt khắp mọi
nơi, từ thành thị đến nông thôn, từ đồng bằng lên miền núi.
1

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Đứng trớc thực trạng trên, vấn đề phòng chống và kiểm soát ma tuý đã trở
thành vấn đề chung của toàn nhân loại, là mối quan tâm hàng đầu của các quốc
gia. Thế giới đã vạch ra chơng trình hành động cho các năm từ 1991-2000 là thập
kỉ chống ma tuý. Liên hợp quốc đã thành lập Uỷ ban phòng chống tệ nạn ma tuý
để tiến hành hoạt động phòng chống và kiểm soát ma tuý trên toàn thế giới.
2.2. ở nớc ta
ở nớc ta, ma tuý tồn tại từ rất lâu đời. Sau Đại hội Đảng lần VI(1986) với đ-
ờng lối đổi mới của Đảng, nền kinh tế xã hội nớc ta có nhiều chuyển biến quan
trọng nhng bên cạnh đó cũng nảy sinh hàng loạt các vấn đề cần giải quyết. Nạn
thất nghiệp, tệ nạn xã hội... trong đó nổi cộm lên là các tệ nạn nghiện hút tiêm
chích ma tuý.
Từ thực trạng cấp bách trên, Chính phủ đã đề ra một loạt các biện pháp cụ
thể phòng chống và kiểm soát ma tuý, xây dựng dự thảo pháp luật về phòng chống
và kiểm soát ma tuý...đồng thời đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu khoa học.
Chẳng hạn nh các đề tài cấp bộ :
- Đề tài Thực trạng vấn đề nghiện hút ma tuý ở thành phố Hà Nội
của Bộ lao động thơng binh và xã hội, đợc tiến hành năm 1996.
- Đề tài Đánh giá tình hình lạm dụng ma tuý trong học sinh, sinh
viên Hà Nội. Một số đề xuất, biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn của thành đoàn
Hà Nội, đợc tiến hành vào năm 1997.
- Đề tàiCác giải pháp phòng chống và kiểm soát việc sản xuất, buôn
bán, vận chuyển, sử dụng các chất ma tuý, tiêm chích các chất hoá học có liên
quan đến việc tổng hợp các chất ma tuý trên địa bàn Hà Nội của Công an thành
phố Hà Nội, đợc tiến hành vào năm 1997.
- Báo cáoKết quả điều tra về các yếu tố nguy cơ lạm dụng ma tuý
trong nhóm gái mại dâm ở Việt Nam của Bộ lao động thơng binh và xã hội.
- Đề tài Sử dụng các chất hớng thần và phục hồi chức năng tâm lí xã
hội trong việc phòng tái nghiện ma tuý của Sở y tế Hà Nội, tiến hành năm 1997.
- Hiện nay trong các trờng Đại học các hoạt động nghiên cứu khoa

hoc cũng đang đợc đẩy mạnh, và cũng có nhiều đề tài tập trung vào tệ nạn ma tuý.
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Một cái nhìn sơ bộ về các công trình nghiên cứu này cho nhận xét rằng
những đề tài này thờng tập trung vào các thành phố lớn: Hà Nội, Thành phố Hồ
Chí Minh... và chủ yếu làm rõ về thực trạng tình hình ma tuý, các nguyên nhân xã
hội dẫn đến hành vi vi phạm chuẩn mực và các giải pháp phòng chống tệ nạn này.
3. Những khái niệm công cụ
3.1. Khái niệm tệ nạn xã hội
- Tệ nạn xã hội là những hành vi vi phạm pháp luật nhng cha phải là tội
phạm, là những thói h tật xấu, trái với thuần phong mĩ tục, đạo đức dân tộc do
nhiều ngời mắc phải, gây tác hại đến đời sống tinh thần của nhân dân.
( Nguyễn Mạnh Tế Đổi mới các chính sách xã hội nhằm khôi phục tệ nạn
xã hội trong điều kiện kinh tế thị trờng - Nxb CAND.1992).
- Tệ nạn xã hội là những hành vi sai lệch với chuẩn mực xã hội, sai lệch
với quy tắc đạo đức truyền thống xã hội do cá nhân hoặc những nhóm ngời, do
những nguyên nhân chủ quan hoặc khách quan nào đó tác động tới
( Tệ nạn xã hội và các cách tiếp cận đề ra chính sách xã hội)
Nh vậy, tệ nạn xã hội đợc hiểu theo các đặc trng sau:
Là những sai lệch chuẩn mực xã hội
Xảy ra trong một đơn vị thời gian và không gian nhất định
Về tính chất xã hội: Dễ lây lan phổ biến
Về hậu quả: Có hại cho bản thân và cộng đồng
3.2. KháI niệm về ma tuý
- Theo tổ chức y tế thế giới định nghĩa(1982): Ma tuý theo nghĩa rộng nhất
là một thực thể hoá học, hoặc là những thực thể hoá học, hoặc là những thực thể
hỗn hợp, khác với tất cả những cáI đợc đòi hỏi để duy trì một sức khoẻ bình thờng,
việc sử dụng những phẩm chất đó sẽ làm biến đổi chức năng sinh học và tinh thần
của con ngời.
- Theo tổ chức y tế thế giới định nghĩa(1982): Ma tuý theo nghĩa rộng nhất

là một thực thể hoá học, hoặc là những thực thể hoá học, hoặc là những thực thể
hỗn hợp, khác với tất cả những cáI đợc đòi hỏi để duy trì một sức khoẻ bình thờng,
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
việc sử dụng những phẩm chất đó sẽ làm biến đổi chức năng sinh học và tinh thần
của con ngời.
-Ma tuý là tên gọi chung của các chất có tác dụng gây trạng tháI ngây
ngất, đờ đẫn, dùng quen thành nghiện
(từ đIển Tiếng Việt - Nxb KHXH - 1994)
3.3. KháI niệm nghiện ma tuý
- Nghiện ma tuý là trạng tháI nhiễm độc chu kì hay mãn tính do các chất
ma tuý gây nên cho ngời sử dụng chúng, có nghĩa là lệ thuộc về mặt thể chất và
tâm thần(tức là phảI tăng liều)
(Phan Quốc Kinh-Các chất ma tuý ở Việt Nam- Nxb CAND. 1995)
Nh vậy có thể hiểu: nghiện ma tuý là thói quen sử dụng ma tuý dẫn tới tình trạng
lệ thuộc vào chúng, hậu quả của sự lệ thuộc đó là sự biến đổi về thể chất và tinh
thần theo hớng tiêu cực do sự nhiễm độc từ các chất ma tuý, có hại cho cá nhân và
cộng đồng.
3.4. KháI niệm trẻ em
- ĐIều 1- chơng I, Luật bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em :trẻ em là
công dân Việt Nam dới 16 tuổi
- Từ đIển xã hội học:trẻ em là các lứa tuổi đang trởng thành còn gọi là
thiếu nhi. Về dân số học, khi nghiên cứu về táI sản xuất dân c thờng lấy tuổi 15
làm ranh giới phân biệt trẻ em với trởng thành. Tuy ranh giới ấy quá thấp nhng
tiện lợi cho việc tính các độ tuổi cách nhau 5 năm, trong nhóm này còn phân biệt
các nhóm nhỏ hơn. Về xã hội học, đó là nhóm ở trong quá trình xã hội hoá, nói
đúng hơn đó là nhóm ở trong giai đoạn đầu tiên của xã hội hoá.Về luật pháp ngời
ta thờng coi đó là vị thành niên.
4. nguyên nhân dẫn đến hành vi nghiện hút ma tuý của trẻ em Hà Nội
Tệ nghiện hút là một hiện tợng tiêu cực của xã hội,cho nên nguyên nhân

dẫn đến hành vi nghiện hút ở trẻ em Hà Nội cũng xuất phát từ sự ảnh hởng của
những hiện tợng xã hội tiêu cực. Nhìn chung, vấn đề xác định yếu tố nào là nguồn
gốc phát sinh ra tệ hút hít ma tuý là một vấn đề không đơn giản. Song mỗi ngành
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
khoa học đều có những cách tiếp cận riêng của mình về đối tợng mà chúng ta đI
sâu nghiên cứu. ở đề tàI này, với đối tợng nghiên cứu là tầng lớp trẻ em (nhóm tuổi
vị thành niên), nên nguyên nhân đa trẻ vào nghiện hút đợc chúng tôI giảI thích
bằng các nguyên nhân : từ bản thân trẻ em ,từ gia đình - nhà trờng - xã hội .
4.1. nguyên nhân từ bản thân trẻ em
- Kết quả nghiên cứu định tính thu đợc cho thấy: trẻ em đến với ma tuý do
không nhận thức đợc tác hại của việc sử dụng ma tuý, do tò mò muốn thử cho biết,
do đua đòi bạn bè. Muốn tìm kiếm kích thích, tìm cảm giác mới lạ, tìm kiếm cảm
giác mạnh mẽ vẫn là những giá trị đặc trng của nhóm này. Do cha có kinh nghiệm,
hiểu biết còn hạn chế đặc biệt là hạn chế về đặc tính, về tính chất và cả hậu quả
của ma tuý để lại cũng là những nguyên nhân đa trẻ vào con đờng nghiện hút ma
tuý.
4.2.nguyên nhân từ phía gia đình
- ở tuổi ấu thơ, gia đình là môi trờng xã hội hoá đầu tiên của trẻ em . gia
đình là tế bào của xã hội, gia đình là cái nôi đào tạo, giáo dục ra những công dân
phát triển toàn diện trên các phơng diện sức khoẻ, tình cảm, đạo đức và trí tuê.
Những chuẩn mực giá trị của nền văn hoá xã hội đợc đứa trẻ tiếp nhận trực tiếp
thông qua gia đình mà trớc hết là qua bố mẹ.
- Nhìn nhận tầm quan trọng của gia đình, chuyên ngành xã hội học xem
xét:gia đình là nhóm xã hội gồm hai hay nhiều ngời gắn bó với nhau bằng quan
hệ hôn nhân, quan hệ huyết thống hoặc quan hệ nhận con nuôI; vừa nhằm đáp ứng
những nhu cầu riêng t của họ, vừa thoả mãn nhu cầu của xã hội về táI sản xuất c
dân theo nghĩa thể xác và tinh thần.
- Qua nghiên cứu các trẻ em nghiện hút đang đợc cai nghiện và giáo dục ở
trờng nội trú số I - Thanh Trì - Hà Nội chúng tôi nhận thấy:

Về hoàn cảnh sống của gia đình :
- Một số trẻ bị rơi vào hoàn cảnh éo le, lớn lên trong gia đình không có sự
hoàn thiện (gia đình khuyết), nó đợc thể hiện dới nhiều dạng khác nhau nh trong
gia đình không có cha (mẹ) hoặc không có cả cha và mẹ, các em phải sống với họ
5