SKKN về quản lý thiết bị dạy học

Phần I:
Đặt vấn đề
1. Cơ sở lý luận:
Cấp trung học cơ sở là cơ sở giáo dục của bậc trung học, là
cầu nối giữa bậc tiểu học và bậc trung học của hệ thống giáo
dục quốc dân. Giáo dục trung học cơ sở nhằm giúp học sinh
củng cố và phát triển những kết quả của giáo dục tiểu học, có
trình độ học vấn phổ thông cơ sở và những hiểu biết ban đầu về
kỹ thuật và hớng nghiệp để tiếp tục học trung học phổ thông,
trung học chuyên nghiệp, học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao
động. Hiện nay chúng ta đang tiến hành đổi mới nội dung ch-
ơng trình sách giáo khoa, do đó ta phải đổi mới phơng pháp
dạy học để phù hợp với nội dung chơng trình mới đó. Phơng
pháp dạy học mới phải phát huy tính tích cực tự giác, chủ động
sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học,
môn học, bồi dỡng phơng pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận
dụng kiến thức vào thực tiễn tác động đến tình cảm, đem lại
niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh. Thiết bị dạy học là
tiền đề quan trọng của việc thực hiện phơng pháp dạy học.
Thiết bị dạy học ở các trờng rất phong phú, đa dạng và phức
tạp. Muốn sử dụng thiết bị dạy học có hiệu quả vào mục tiêu
dạy học cần phải tăng cờng công tác quản lý thiết bị dạy học.
Nó là thành tố quan trọng đảm bảo phơng pháp, chất lợng dạy
học. Trong cơ cấu của quá trình dạy học thì nội dung, phơng
pháp và phơng tiện dạy học gắn bó chặt chẽ với nhau. Nó là
cầu nối giữa lý thuyết và thực tiễn, giữa học và hành. Cao hơn
của việc Học đi đôi với hành là Học bằng hành, là một
nguyên tắc của một nền giáo dục hiện đại. Đây là một biện
pháp quan trọng nhằm trực tiếp tác động tích cực đến chất lợng
dạy và học.
2. Cơ sở thực tiễn:

Qua thực tế công tác ở trờng tôi, việc thực hiện đổi mới
phơng pháp dạy học và sử dụng thiết bị dạy học bớc đầu đã có
sự thành công nhng còn nhiều bất cập, còn nhiều giáo viên
chậm đổi mới, ít sử dụng thiết bị dạy học. Để đáp ứng đợc mục
tiêu giáo dục trong giai đoạn mới và trớc sự phát triển nh vũ
bão của khoa học công nghệ hiện nay, đòi hỏi toàn ngành giáo
dục chúng ta phải nâng cao chất lợng giáo dục hơn nữa, phải
đổi mới triệt để phơng pháp dạy học, nhất thiết phải sử dụng
các thiết bị dạy học trong các giờ dạy. Việc quản lý và sử dụng
thiết bị dạy học đặt ra cho các trờng phải có biện pháp quản lý,
sử dụng, bảo quản hiệu quả và chất lợng. Bản thân tôi là ngời
làm công tác quản lý giáo dục tôi mạnh dạn nên nên Một số
biện pháp chỉ đạo quản lý và sử dụng thiết bị dạy học .
Phần II:
Giải quyết vấn đề
I/ Cơ sở lý luận của quá trình nghiên cứu
1. Một số vấn đề lý luận về cơ sở vật chất - thiết bị dạy
học
- Cơ sở vật chất - thiết bị dạy học là tất cả các phơng tiện
vật chất cần thiết để giáo viên và học sinh tiến hành và tổ chức
hợp lý có hiệu quả chơng trình giáo dục nhằm đạt đợc mục tiêu
giáo dục.
- Cơ sở vật chất thiết bị dạy học có tính phong phú, đa
dạng, phức tạp cả về loại hình, cấu trúc, đòi hỏi cao về điều
kiện bảo quản và sử dụng.
- Cơ sở vật chất của nhà trờng là một bộ phận cấu thành về
phơng diện tổ chức của giáo dục. Sự phát triển giáo dục có thể
đánh giá thông qua trình độ trang thiết bị và việc sử dụng
chúng trong quá trình học tập giảng dạy nh thế nào.
- Cơ sở vật chất - thiết bị dạy học là thành tố quan trọng

đảm bảo phơng pháp, chất lợng dạy và học. Trong cơ cấu của
quá trình dạy học thì nội dung, phơng pháp và phơng diện dạy
học gắn bó chặt chẽ với nhau. Nó là phơng tiện, là đối tợng, là
tiền đề của nhận thức.
- Cơ sở vật chất - thiết bị dạy học là tiền đề quan trọng cho
việc đổi mới và cải tiến phơng pháp dạy học.
- Cơ sở vật chất - thiết bị dạy học cho phép giáo viên tăng
khối lợng kiến thức giảm thời gian đáng kể cho những đơn vị
kiến thức, tạo ra sự lôi cuốn và hứng thú trong việc học tập của
học sinh đồng thời rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo cho cả ngời học
lẫn ngời dạy.
2. Một số nội dung quản lý cơ sở vật chất - thiết bị dạy
học
2.1. Xây dựng kế hoạch dài hạn, trung hạn và ngắn hạn
cho công tác xây dựng cơ sở vật chất - thiết bị dạy học.
- Nâng cao trình độ lý luận nhận thức và hiểu biết về công
tác cơ sở vật chất - thiết bị dạy học cho cán bộ giáo viên.
- Tăng cờng công tác tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra việc xây
dựng, bảo quản và sử dụng cơ sở vật chất - thiết bị dạy học.
- Có quy định về việc đa trang thiết bị vào sử dụng trong
các giờ học. Xây dựng nề nếp dạy và học theo hớng kết hợp
học thông qua thực nghiệm.
2.2. Tăng cờng sử dụng thiết bị dạy học.
2.3. Quản lý về mặt hành chính thiết bị dạy học chặt chẽ ,
hợp lý và khoa học.
Thiết bị dạy học một mặt là phơng tiện, là đối tợng của
giảng dạy và học tập, mặt khác đó là những đối tợng vật chất
cụ thể cho nên có thể tốt, xấu, h hỏng, mất mát hoặc giảm chất
lợng. Do vậy việc bảo quản chặt chẽ, hợp lý và khoa học là rất
cần thiết.

2.4. Coi trọng việc tự làm đồ dùng dạy học và động viên
mọi thành viên của tập thể s phạm tham gia xây dựng, quản lý,
sử dụng thiết bị dạy học.
II/ Thực trạng quản lý và sử dụng thiết bị dạy
học tại đơn vị công tác từ năm học 2003 - 2004
trở về trớc.
1. Giai đoạn trớc năm học 2002 - 2003:
Trong giai đoạn này ngành giáo dục đào tạo cha thực hiện
đổi mới chơng trình sách giáo khoa, cha đổi mới phơng pháp
dạy học theo hớng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo
của học sinh. Giáo viên chủ yếu dạy theo lối thầy chủ động
truyền thụ kiến thức, trò bị động nắm bắt kiến thức, nên việc sử
dụng thiết bị dạy học trên lớp là việc làm hiếm thấy, nếu có chỉ
xảy ra ở các môn Hóa, Sinh với các dụng cụ thí nghiệm hoặc ở
các môn Sử, Địa với các bản đồ, lợc đồ hoặc chỉ có bảng phụ
mà thôi. Cá biệt còn có những giáo viên không biết tên thiết bị
dạy học là gì, không biết cách sử dụng.
Các trờng không phải là trờng chuẩn quốc gia thì không có
phòng thiết bị thí nghiệm, nhân viên văn phòng làm công tác
kiêm nhiệm quản luôn phòng thiết bị thí nghiệm. Công tác bảo
quản thiết bị dạy học bị lơ là, buông lỏng dẫn tới tình trạng
thiết bị h hỏng xuống cấp nếu còn thì cũng không sử dụng đợc.
Cán bộ quản lý thực sự không coi trọng việc quản lý và sử dụng
thiết bị dạy học.
2. Giai đoạn từ năm học 2002 - 2003 đến năm học 2008
- 2009
Bắt đầu từ năm học 2002 - 2003 ngành giáo dục - đào tạo
tiến hành đổi mới nội dung và phơng pháp dạy học bắt buộc
mọi giáo viên lên lớp phải sử dụng thiết bị dạy học, bắt buộc
các trờng phải xây dựng phòng thiết bị thí nghiệm, phòng bộ

môn. Điều đó đã làm cho cán bộ quản lý các trờng gặp nhiều
lúng túng, cha có biện pháp chỉ đạo, quản lý và sử dụng thiết bị
dạy học.
Khi thiết bị đợc cấp trên đa về là chuyển vào phòng không
sắp xếp theo thứ tự, không chia theo môn. Khi giáo viên sử
dụng là phải tìm rất tốn thời gian , có khi tìm cả ngày mới thấy
thiết bị mình cần. Các thiết bị dạy học không đợc bảo quản tốt
dẫn tới tình trạng bị hỏng, giảm chất lợng. Điều đó đã khiến
cho nhiều giáo viên chỉ ghi đăng kí sử dụng thiết bị dạy học
trong sổ mà không sử dụng khi giảng dạy. Việc quản lý, sử
dụng thiết bị dạy học của cán bộ quản lý gặp rất nhiều khó
khăn vì chỉ đợc làm trên lý thuyết. Các tổ trởng khi ký duyệt
giáo án của giáo viên lơ là trong việc kiểm tra sử dụng thiết bị
dạy học chỉ đến khi BGH kiểm tra việc sử dụng thiết bị dạy học
của giáo viên thì mới kí.
Cán bộ quản lý cha có kinh nghiệm trong vấn đề chỉ đạo
quản lý sử dụng thiết bị dạy học chính vì thế việc sử dụng của
giáo viên còn gặp chăng hay chớ, sử dụng thì sử dụng còn
không sử dụng thì thôi. Phòng thiết bị thí nghiệm không khác
gì một kho chứa, ở trờng nhỏ các môn chỉ có một bộ thiết bị đã
thế, các trờng lớn có 2 bộ thì quả là vấn đề đáng bàn!
III/ Đề xuất một số biện pháp
1. Những căn cứ đề xuất các biện pháp
Đảng ta đã xác định Giáo dục là quốc sách hàng đầu.
Ngay từ Đại hội IX Đảng ta đã đề ra nhiệm vụ cho ngành giáo
dục Tạo sự chuyển biến cơ bản toàn diện trong phát triển giáo
dục, thực hiện chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa; tiếp tục
nâng cao chất lợng giáo dục toàn diện, đổi mới nội dung và ph-
ơng pháp dạy học, hệ thống trờng lớp và hệ thống quản lý giáo
dục. Thực hiện nghị quyết Trung ơng 2 khóa VIII và nghị

quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X, trong mục tiêu phát
triển giáo dục giai đoạn 2000 - 2010, Bộ Giáo dục - Đào tạo đã
đề ra 7 nhóm giải pháp lớn trong đó Đổi mới chơng trình giáo
dục phát triển đội ngũ giáo viên là các giải pháp trọng tâm, đổi
mới quản lý giáo dục là khâu đột phá.
Qua thực tiễn công tác ở cơ sở chúng tôi thấy rằng ngoại
trừ các trờng chuẩn quốc gia thì vấn đề quản lý sử dụng thiết bị
dạy học ở các trờng còn lại là vấn đề nan giải. Đặc biệt là với
những trờng lớn thì vấn đề này càng nan giải hơn vì số lợng
giáo viên đông, số thiết bị dạy học nhiều gấp 2 lần các trờng
nhỏ. Từ bức xúc đó chúng tôi đã đề ra các biện pháp quản lý sử
dụng thiết bị dạy học một cách thiết thực để đạt hiệu quả cao
nhất.
2. Các biện pháp
2.1. Xây dựng kế hoạch sử dụng thiết bị dạy học:
- BGH chúng tôi bắt buộc tất cả các giáo viên dạy phải biết
sử dụng thiết bị dạy học phải ghi rõ tên thiết bị dạy học vào
giáo án ở phần chuẩn bị. Việc sử dụng thiết bị dạy học là thực
hiện quy chế chuyên môn, nếu giáo viên nào cố tình vi phạm sẽ
bị xử lý kỷ luật. Các đồng chí tổ trởng khi ký duyệt giáo án
phải kiểm tra khâu chuẩn bị của giáo viên đồng thời phải ký
duyệt vào sổ đăng ký mợn đồ dùng dạy học trong tuần.
- Chúng tôi cũng lên lịch cho tất cả các giáo viên mợn thiết
bị dạy học vào chiều ngày thứ 5 hàng tuần. Gắn việc sinh hoạt
chuyên môn với việc sử dụng thiết bị dạy học.
- BGH chúng tôi cũng đề ra kế hoạch thi làm đồ dùng dạy
học ở các tổ chuyên môn và thi sử dụng thiết bị dạy học, phát
động sâu rộng trong giáo viên việc sử dụng thờng xuyên thiết
bị dạy học. Chúng tôi đề ra các mức thởng thích đáng để kịp
thời động viên khen thởng các giáo viên có sáng kiến hay và có

thành tích trong việc làm đồ dùng dạy học và thi sử dụng thiết
bị dạy học.
- BGH chúng tôi tăng cờng công tác dự giờ, thăm lớp để
kiểm tra việc sử dụng thiết bị dạy học của giáo viên.
2.2 Phân loại thiết bị dạy học theo môn:
- Sắp xếp các loại thiết bị dạy học, tranh ảnh, bản đồ theo
khối, theo môn.
- Phân công các giáo viên trực tiếp dạy môn sắp xếp theo
thứ tự các tiết dạy.
- Đánh số ở ngoài hộp và đánh số lên vị trí để các thiết bị
đó.
- Dùng các ký tự chữ cái để đánh lên các giá để thiết bị
hoặc tủ đựng thiết bị.
Khi phân loại các thiết bị và đánh số vị trí giúp giáo viên
dễ tìm khi sử dụng. Và công tác kiểm tra việc sử dụng thiết bị
dạy học của giáo viên rất dễ dàng vì nó bị khuyết ở vị trí của nó
trên giá mà ta không cần theo dõi sổ mợn của phòng thiết bị thí
nghiệm.
2.3. Lập sổ ghi tên các thiết bị theo môn và khối lớp
Ghi rõ vị trí của thiết bị đó ở giá (hoặc tủ) nào, ở vị trí số
mấy, đồng thời ghi tên các tiết dạy (theo phân phối chơng
trình) sử dụng thiết bị đó theo mẫu.
Sổ ghi tên thiết bị dạy học
Môn:
STT Tên TBDH
Vị trí
Dạy tiết
Giá/tủ Số
1
2

3
4
Ví dụ: Muốn tìm kính hiển vi giáo viên dạy môn Sinh 6
chỉ cần mở sổ ghi thiết bị môn Sinh 6, tra ở cột tên thiết bị
kính hiển vi giáo viên sẽ tìm ra tủ đựng và cột ghi vị trí để
kính
Sổ ghi tên thiết bị dạy học
Môn: Sinh 6
STT Tên TBDH
Vị trí
Dạy tiết
Giá/tủ Số
1 Kính hiển vi A 7 6
2
3
4
5
Nh vậy giáo viên chỉ cần đến giá (tủ) A và đến vị trí số 7
lấy kính.
Sổ ghi tên thiết bị dạy học cũng giúp cho cán bộ quản lý dễ
dàng hơn trong khâu kiểm tra sự sử dụng thiết bị dạy học của
giáo viên.
2.4. Lập sổ nhật ký sử dụng đồ dùng dạy học để giúp nhân
viên thiết bị thí nghiệm theo dõi, bảo quản thiết bị dạy học tốt
hơn theo mẫu sau:
Sổ nhật ký sử dụng thiết bị dạy học
Thứ - ngày
Họ và tên
CBGV
Môn Lớp

Tên thiết
bị
Dạy
tiết
Ký
mợn
Ngày
trả
Ký
trả
Ví dụ:
Sổ nhật ký sử dụng thiết bị dạy học
Thứ - ngày
Họ và tên
CBGV
Môn Lớp
Tên thiết
bị
Dạy
tiết
Ký
mợn
Ngày
trả
Ký
trả
3
26-10-
2006
Trần Văn A Lý 6 Xe lăn 7 26-10

Ngô Thị B Sinh 6 Kính hiển
vi
6 27-10
Sổ nhật ký sử dụng thiết bị dạy học giúp cho nhân viên
thiết bị thí nghiệm dễ dàng hơn trong khâu quản lý và bảo quản
các thiết bị đó. Nó còn giúp cho cán bộ quản lý biết giáo viên
của mình có sử dụng thiết bị dạy học đó hay không.
Sổ ghi tên các thiết bị dạy học và sổ nhật ký sử dụng thiết
bị dạy học có mối quan hệ hữu cơ với nhau mang tính thống
nhất, đảm bảo độ khớp với sổ đăng ký mợn sử dụng đồ dùng
dạy học của giáo viên, độ khớp với sổ đầu bài ở số tiết theo
phân phối chơng trình, độ khớp với giáo án của giáo viên (ở
phần chuẩn bị).
2.5 Cán bộ quản lý thờng xuyên kiểm tra việc ghi sổ nhật
ký của nhân viên thiết bị thí nghiệm, sổ đăng ký mợn sử dụng
đồ dùng dạy học của giáo viên để có biện pháp điều chỉnh, sử
lý kịp thời các giáo viên vi phạm qui chế không sử dụng thiết bị
dạy học trên lớp để góp phần tích cực vào việc đổi mới phơng
pháp dạy học và để nâng cao chất lợng giáo dục.
Sau mỗi năm học phải có kế hoạch kiểm kê toàn bộ số
thiết bị dạy học hiện có, đánh giá chất lợng của các thiết bị dạy
học để có phơng án bổ sung, thay thế cho các năm học tiếp
theo.
* Qua gần 1 năm thực hiện các biện pháp trên trong việc
chỉ đạo quản lý và sử dụng thiết bị dạy học trong nhà trờng tôi,
kết quả cho thấy:
- 100% giáo viên dạy sử dụng thờng xuyên thiết bị dạy học
trong các giờ dạy, không có giáo viên nào vi phạm quy chế
trên.
- Việc sử dụng thờng xuyên các thiết bị dạy học của giáo

viên đã tạo nên những giờ học hay, phát huy đợc tính tích cực
chủ động sáng tạo học tập của học sinh, rèn cho học sinh ý
thức mạnh dạn và kết quả học tập của học sinh đợc nâng lên.
Các giờ học trong năm nay của trờng tôi nh các giờ hội giảng,
thao giảng.
Phần III:
Kết thúc vấn đề
1. Kết luận:
Từ việc nghiên cứu lý luận và thực tiễn quá trình chỉ đạo,
quản lý và sử dụng thiết bị dạy học ở trờng tôi có thể rút ra một
số kết luận cơ bản sau:
- Quản lý trờng học là một khoa học nghệ thuật đòi hỏi ng-
ời cán bộ quản lý không ngừng tự nâng cao trình độ lao động
của mình, từng bớc cải tiến lao động một cách khoa học, từ đó
có khả năng tiếp cận và vận dụng những kỹ năng quản lý vào
thực tiễn để nâng cao chất lợng dạy và học.
- Ngời cán bộ quản lý phải gần gũi mọi ngời để nắm bắt đ-
ợc những thông tin chính xác, để rút ra đợc các quyết định kịp
thời, đúng đắn trong việc sử lý các công việc.
- Bên cạnh việc quản lý quá trình dạy và học, để nâng cao
chất lợng thì ngời cán bộ quản lý phải biết huy động tối đa
cộng đồng tham gia đóng góp vào sự nghiệp giáo dục, làm tốt
công tác xã hội hóa giáo dục, xây dựng cơ sở vật chất trang
thiết bị dạy học để đáp ứng đợc mục tiêu đổi mới giáo dục hiện
nay.
Việc chỉ đạo quản lý và sử dụng thiết bị dạy học tuy bớc
đầu đã có kết quả khả quan song không tránh khỏi những thiếu
sót, chúng tôi rất mong đợc các đồng nghiệp đóng góp ý kiến
bổ sung để nội dung chuyên đề này ngày càng hoàn thiện, từ
đó có thể góp phần nâng cao chất lợng giảng dạy trong trờng

học.
2. Những đề xuất:
2.1 Đối với Phòng GD&ĐT huyện Lý Nhân:
- Hàng năm Phòng cần mở các lớp bồi dỡng chuyên sâu về
công tác quản lý trờng học để đội ngũ cán bộ quản lý các trờng
đợc học hỏi, trao đổi kinh nghiệm.
- Phòng cần quy định mẫu hồ sơ quản lý thống nhất để cán
bộ quản lý các trờng dễ trong công việc ghi chép, quản lý.
2.2 Đối với UBND xã, thị trấn:
Cần làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục, liên kết đợc các
lực lợng giáo dục ở địa phơng hỗ trợ nhà trờng xây dựng cơ sở
vật chất trang thiết bị dạy học tiến tới đạt trờng chuẩn quốc
gia./.
Lý Nhân, ngày 21 tháng 3 năm 2010
Ngời viết
Đào Trọng Vơng