Giá trị chức năng của một số nhóm thực phẩm quan trọng

GVHD:
PGS. TS. Lâm Xuân Thanh
PGS. TS. Nguyễn Thị Minh Tú
TS. Hồ Phú Hà
Tiểu luận
Giá trị “chức năng” của một số nhóm thực
phẩm quan trọng
Nhóm thực hiện:
1. Hoàng Thị Hạnh
2. Phan Thúy Hằng
3. Trần Văn Tăng
4. Đỗ Thị Thanh Thương
5. Trần Thị Thu Trang

Khái niệm thực phẩm chức năng

Giá trị “chức năng” chính với sức khỏe

Giá trị “chức năng” của một số nhóm
thực phẩm quan trọng
Nội dung tiểu luận
Khái niệm

Có rất nhiều các định nghĩa về TPCN. Nhưng tất cả đều thống
nhất cho rằng:
TPCN là thực phẩm hoặc sản phẩm dùng để hỗ trợ, hục hồi, duy
trì hoặc tăng cường chức năng của các bộ phận trong cơ thể con
người, có tác dụng dinh dưỡng, tạo cho cơ thể tình trạng thoải
mái, tăng cường sức đề kháng và giảm bớt nguy cơ bệnh tật.
•

Bộ Y tế Việt Nam: Thông thư số 08/TT-BYT ngày 23/8/2004 về
việc “Hướng dẫn việc quản lý các sản phẩm thực phẩm chức
năng” đã đưa ra định nghĩa: “Thực phẩm chức năng là thực
phẩm dùng để hỗ trợ chức năng của các bộ phận trong cơ thể
người, có tác dụng dinh dưỡng, tạo cho cơ thể tình trạng thoải
mái, tăng sức đề kháng và giảm bớt nguy cơ gây bệnh”.
Khái niệm

TPCN là loại thực phẩm nằm giới hạn giữa thực
phẩm (truyền thống – Food) và thuốc (Drug). Thực
phẩm chức năng thuộc khoảng giao thoa (còn gọi là
vùng xám) giữa thực phẩm và thuốc. Vì thế người ta
còn gọi thực phẩm chức năng là thực phẩm – thuốc
(Food-Drug).
Drug
No claim Health
claim
Drug
claim
Functional Food
Dietary suplement Nutraceutical
Food
1. Tác dụng hỗ trợ chống oxy hóa, chống lão hóa.
Tác dụng khử các gốc tự do sinh ra trong quá trình chuyển hóa
chất trong cơ thể, kích hoạt các enzyme kháng oxy hóa trong cơ thể,
hỗ trợ chống oxy hóa, kéo dài tuổi thọ.
2. Tác dụng tăng cường đáp ứng miễn dịch, tăng sức đề kháng, làm giảm
nguy cơ bệnh tật.
3. Tác dụng hỗ trợ, phòng và điều trị bệnh.
Tác dụng điều khiển được chức năng của từng bộ phận trong cơ thể,

phòng chống một số bệnh kể cả bệnh hiểm nghèo. Các công trình
nghiên cứu khoa học đã chứng minh tác dụng tăng tạo máu, tăng trí
nhớ, tăng hoạt động cơ bắp, tăng đáp ứng miễn dịch, chống lão hóa,
chống bất lực, chống thụ thai, cắt cơn nghiện, hạn chế phát triển tế
bào ung thư…vv
4. Tác dụng thẩm mỹ - làm đẹp.
Một số giá trị “chức năng” chính với sức khỏe

Lượng protein trong cá tương đối ổn định 16-17% tùy loại
cá. Protein chủ yếu là albumin, globulin, nucleoprotein.
Protein của cá dễ đồng hóa và hấp thu hơn thịt.

Nguồn thực phẩm tốt cho tim: Nhiều loài cá có chứa
nhiều cholesterol thân thiện với tim. A-xít béo Omega 3, đặc
biệt là DHA có vai trò quan trọng trong việc làm ổn định
hàm lượng mỡ máu, giảm LDL (cholesterol xấu) và tăng
cường HDL (cholesterol tốt). Chúng giữ các tiểu huyết cầu,
chất béo bão hòa và cholesterol không liên kết được với
nhau để gây cản trở lưu thông máu, nhờ đó giảm nguy cơ bị
đột quỵ.
GIÁ TRỊ “CHỨC NĂNG” CỦA MỘT SỐ NHÓM
THỰC PHẨM QUAN TRỌNG
1. Cá

Nguồn thực phẩm tốt cho não: A-xít béo trong dầu
cá, DHA là dưỡng chất tuyệt vời cho não bộ, hệ thần
kinh, mắt, tuyến thượng thận. A-xít béo Omega 3 có
trong nhiều loài thực vật khác nhưng cá là nguồn
cung cấp tự nhiên dồi dào nhất.


Nâng cao khả năng chống viêm nhiễm của cơ thể:
Cá biển chứa một lượng lớn axit béo omega 3 và
taurine, hàm lượng cao hơn nhiều so với cá nước
ngọt. Nghiên cứu cho thấy axit béo omega 3 có tác
dụng làm giảm những cơn co thắt mạch máu não và
bệnh đau nửa đầu ác tính, nâng cao khả năng chống
viêm nhiễm của cơ thể, tăng cường sức miễn dịch,
phòng chống bệnh tật.
GIÁ TRỊ “CHỨC NĂNG” CỦA MỘT SỐ NHÓM
THỰC PHẨM QUAN TRỌNG
1. Cá

Trứng là loại thức ăn có giá trị dinh dưỡng đặc biệt
cao. Trong trứng có đủ chất đạm, chất béo, vitamin,
chất khoáng, các men và hormone.

Tỷ lệ các chất dinh dưỡng trong trứng tương quan
với nhau rất thích hợp và cân đối.
GIÁ TRỊ “CHỨC NĂNG” CỦA MỘT SỐ NHÓM
THỰC PHẨM QUAN TRỌNG
2. Trứng

Giá trị “chức năng”:
- Không làm tăng mỡ máu: Lecithin có tác dụng điều hòa lượng
cholesterol, ngăn ngừa tích lũy cholesterol, thúc đẩy quá trình
phân tách cholesterol và bài xuất các thành phần thu được ra
khỏi cơ thể. Tương quan thuận lợi giữa Lecithin và cholesterol
do vậy Lecithin sẽ phát huy vai trò điều hòa cholesterol, ngăn
ngừa quá trình xơ vữa động mạch và đào thải cholesterol ra khỏi
cơ thể.

- Tăng cường sức khỏe não bộ: Choline là vi chất rất cần cho sự
phát triển của não ngay từ khi là bào thai và giai đoạn mới chào
đời. Nó cũng đặc biệt hữu ích đối với trí nhớ khi trẻ bước vào
tuổi lên 2.
=> Trứng là một nguồn choline tuyệt hảo và mỗi quả trứng sẽ
giúp cung cấp tới 28% nhu cầu choline của bà bầu.
GIÁ TRỊ “CHỨC NĂNG” CỦA MỘT SỐ NHÓM
THỰC PHẨM QUAN TRỌNG
2. Trứng
- Bảo vệ xương:
Trứng là một trong những nguồn thực phẩm tự nhiên giàu
vitamin D – là vi chất thiết yếu để cơ thể hấp thụ can-xi và
duy trì sức khỏe hệ xương => ngăn ngừa loãng xương.
- Cải thiện sức khỏe tóc và móng:
Do giàu chất sulphur và các amino axit, các vitamin và
khoáng chất
- Ngăn ngừa bệnh đục nhân mắt và bảo vệ thị lực:
Trứng rất giàu chất chống ôxy hóa lutein và zeaxanthine =>
giúp bảo vệ mắt chống lại các bước sóng ánh sáng gây hại
cho mắt.
GIÁ TRỊ “CHỨC NĂNG” CỦA MỘT SỐ NHÓM
THỰC PHẨM QUAN TRỌNG
2. Trứng

Sữa là thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, chứa đầy đủ
các nhóm chất cần thiết cho cơ thể như protein, lipit,
đường, vitamin và các khoáng chất

Giá trị chức năng:
- Bảo vệ sức khoẻ răng miệng, chống loãng xương, chống

gù lưng: Trong sữa có nhiều canxi giúp răng và xương chắc
khỏe.
- Phòng ngừa bệnh lý có liên quan đến tim mạch: Canxi
và magie giúp giảm lượng cholesterol trong máu đồng thời
giảm thiểu nguy cơ tăng huyết áp
GIÁ TRỊ “CHỨC NĂNG” CỦA MỘT SỐ NHÓM
THỰC PHẨM QUAN TRỌNG
3. Sữa
- Kháng ung thư: Do sữa có thể dung nạp được nhiều
lactose, đồng thời trong thành phần của nó cũng chứa
khá nhiều các hoạt chất có công dụng kháng ung thư
nên việc uống sữa sẽ giúp ngừa một số bệnh về ung
thư đường ruột. Đặc biệt, sữa có thể giúp ngăn ngừa
ung thư buồng trứng đang có khuynh hướng gia tăng
ở nữ giới.
- Giảm nguy cơ mắc tiểu đường: trong sữa có axit
trans-palmitoleic, có tác dụng giúp ngăn ngừa tiểu
đường tuýp 2 rất hiệu quả (theo nghiên cứu mới được
công bố của các nhà khoa học thuộc trường Y tế cộng
đồng Harvard).
GIÁ TRỊ “CHỨC NĂNG” CỦA MỘT SỐ NHÓM
THỰC PHẨM QUAN TRỌNG
3. Sữa

Đậu nành:
Isoflavones (gồm genistein, daidzein,
và glucitein) => Giảm cholesterol, hạ
thấp nguy cơ các bệnh tim mạch như
xơ vữa động mạch, ngăn ngừa và hạn
chế sự phát triển tế bào gây ung thư,

ngăn ngừa các triệu chứng bất lợi của
thời kỳ mãn kinh.
GIÁ TRỊ “CHỨC NĂNG” CỦA MỘT SỐ NHÓM
THỰC PHẨM QUAN TRỌNG
4. Các loại đậu

Đậu xanh:
- Chứa hầu như đầy đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu cho khẩu phần hàng
ngày, như tinh bột, chất đạm, chất béo, chất xơ, các vitamin và chất khoáng
vi lượng như kẽm, đồng, mange Các thành phần dưỡng chất trong đậu
xanh có khuynh hướng làm giảm tốc độ chuyển hóa trong cơ thể.
- Chất đạm trong đậu xanh là chất đạm thực vật, dễ tiêu hóa và hấp thu.
- Chất béo trong đậu xanh tuy không nhiều, nhưng là chất béo thực vật cung
cấp các loại axit béo không no rất tốt cho sức khỏe
tim mạch.
- Vitamin nhóm B cao trong đậu xanh cũng là một
yếu tố quan trọng giúp chuyển hóa chất đường nhanh
hơn, qua đó giúp mức đường huyết ít dao động hơn
sau ăn.
GIÁ TRỊ “CHỨC NĂNG” CỦA MỘT SỐ NHÓM
THỰC PHẨM QUAN TRỌNG
4. Các loại đậu

Đậu đen:
- Đông y cho rằng, đậu đen có tác dụng
bổ thận, mạnh khỏe, giải độc, trơn da,
có công hiệu rất tốt đối với bệnh thận
hư, phù thũng…
- Ngoài ra, còn một nhóm chất rất quan
trọng tạo màu sắc đỏ tím cho lớp vỏ

ngoài của đậu đen (anthocyanidin) là
nhóm chất có tác dụng kháng oxy hóa
tế bào, giúp tăng cường sức đề kháng
cho cơ thể, chống ung thư, kéo dài tuổi
thọ, chống lão hóa tế bào .
GIÁ TRỊ “CHỨC NĂNG” CỦA MỘT SỐ NHÓM
THỰC PHẨM QUAN TRỌNG
4. Các loại đậu

Đậu Hà Lan
- Có ít calo, đậu Hà Lan tốt cho những trẻ thừa
cân cố gắng giảm cân, đồng thời giàu chất xơ,
tốt cho những trẻ bị táo bón.
- Giàu sắt và vitamin C giúp tăng cường hệ miễn
dịch, các axit folic và vitamin B6 tốt cho sức
khỏe tim mạch.
- Cung cấp cho cơ thể những chất dinh dưỡng
quan trọng cho việc duy trì xương chắc khỏe.
- Đậu Hà Lan còn có tác dụng giảm lượng
đường trong máu, hỗ trợ sản xuất năng lượng,
chức năng thần kinh và chuyển hóa
carbohydrate.
GIÁ TRỊ “CHỨC NĂNG” CỦA MỘT SỐ NHÓM
THỰC PHẨM QUAN TRỌNG
4. Các loại đậu

Cà chua:
- Hỗ trợ tiêu hóa, nhuận da: Do giàu rutin, beta-carotene, vitamin
B và C; đặc biệt hàm lượng vitamin P nhiều nhất trong các loại
rau củ… có tác dụng nhuận da, bảo vệ huyết quản, giảm huyết

áp, hỗ trợ tiêu hoá.
- Bảo vệ tim mạch: Chất lycopene trong cà chua hàm chứa các
vitamin và khoáng chất có tác dụng bảo vệ tim mạch, có khả
năng làm giảm tác hại của các bệnh tim mạch.
- Phòng ung thư: Chất lycopene còn có khả năng oxy hoá đặc
biệt, có thể tiêu trừ các phân tử tự do, bảo vệ tế bào, ngăn chặn
quá trình biến đổi của các bệnh ung thư. Cà chua không chỉ có
tác dụng phòng tránh bệnh ung thư tiền liệt tuyến, mà còn có thể
làm giảm nguy cơ mắc các chứng ung thư như ung thư tuyến
tuỵ, ung thư trực tràng, ung thư vòm họng, ung thư vú…
GIÁ TRỊ “CHỨC NĂNG” CỦA MỘT SỐ NHÓM
THỰC PHẨM QUAN TRỌNG
5. Trái cây, rau quả

Cà chua:
- Chống lão hóa, làm đẹp, tốt cho
người viêm thận: Vitamin C trong cà
chua có tác dụng giải khát, hỗ trợ tiêu
hoá, làm mát máu, điều hoà gan, thanh
nhiệt giải độc, giảm huyết áp => hỗ trợ trị
liệu rất tốt cho những người bị huyết áp
cao, hay bệnh thận. Ăn nhiều cà chua có
tác dụng chống lão hoá, giúp làn da trắng
tự nhiên.
GIÁ TRỊ “CHỨC NĂNG” CỦA MỘT SỐ NHÓM
THỰC PHẨM QUAN TRỌNG
5. Trái cây, rau quả

Bí đỏ:
- Các chất beta-carotene có trong bí sẽ chuyển thành vitamin

A trong cơ thể, cần thiết cho đôi mắt khỏe mạnh và phát
triển xương. Các loại bí về mùa đông cũng rất giàu kali, có
thể giúp giảm nguy cơ phát triển huyết áp cao.
- Bí đỏ có chứa chất cần thiết cho hoạt động của não bộ, là
acid glutamic. Chất này đóng vai trò quan trọng trong bồi
dưỡng thần kinh, trợ giúp các phản ứng chuyển hóa ở các
tế bào thần kinh và não.
- Hạt bí đỏ rang là chất tẩy giun sán hiệu quả. Trong hạt có
chưa nhiều vitamin, chất khoáng cùng những amino acid
cần thiết như alanin, glycin, glutamin giúp giảm bớt phần
nào các triệu chứng của bệnh phì đại tuyến tiền liệt.
GIÁ TRỊ “CHỨC NĂNG” CỦA MỘT SỐ NHÓM
THỰC PHẨM QUAN TRỌNG
5. Trái cây, rau quả

Rau họ cải:
- AITC là sản phẩm của quá trình phá vỡ hợp chất sinigrin
trong các loại rau họ cải, nó xuất hiện băm nhuyễn, nhai,
nấu chín, chế biến và tiêu hóa rau cải. Ngoài ra khả năng
tiêu diệt các tế bào ung thư ruột kết, AITC còn có thể ngăn
chặn sự phát triển của các khối u.
- Ăn nhiều rau cải sẽ giúp giữ bộ não trẻ trung
và đôi khi làm chậm các chứng suy giảm tinh
thần có liên quan đến lão hóa.
GIÁ TRỊ “CHỨC NĂNG” CỦA MỘT SỐ NHÓM
THỰC PHẨM QUAN TRỌNG
5. Trái cây, rau quả

Họ citrus: cam, quýt, chanh, bưởi…
- Nhiều nghiên cứu cho thấy các bioflavonoids có

trong chanh, cam, quýt, bưởi… có tác dụng ổn
định và củng cố độ bền của thành mạch cũng như
ổn định lưu lượng máu nhờ vào khả năng kháng
viêm.
- Hesperidin là một loại flavonoids được tìm thấy
nhiều nhất ở phần vỏ và màng trắng bám ở các
múi của các trái cây thuộc chi Citrus. Hesperidin
thường được dùng để điều trị các trường hợp
suy giãn tĩnh mạch, bệnh trĩ Nếu chế độ dinh
dưỡng thiếu hesperidin sẽ làm giảm chức năng
của các mao mạch gây ra các chứng đau chân.
GIÁ TRỊ “CHỨC NĂNG” CỦA MỘT SỐ NHÓM
THỰC PHẨM QUAN TRỌNG
5. Trái cây, rau quả

Họ citrus
- Rutin và quercetin là 2 loại flavonoids có tính
kháng oxy hóa mạnh nhất có trong trái cây
thuộc chi Citrus, nhiều nhất là cam, quýt,
chanh, bưởi 2 chất này cũng là 2 chất có
tính kháng viêm mạnh, giúp làm khỏe các
mao mạch. Có tác dụng ngăn ngừa các bệnh
suy tĩnh mạch.
- Nhóm hợp chất flavanone có trong các loại
hoa quả họ cam quýt giúp cải thiện chức
năng mạch máu hoặc giảm viêm, qua đó giúp
giảm nguy cơ đột quỵ
GIÁ TRỊ “CHỨC NĂNG” CỦA MỘT SỐ NHÓM
THỰC PHẨM QUAN TRỌNG
5. Trái cây, rau quả


Trà xanh
- Thành phần catechin có trong trà xanh có tác
dụng giảm nguy cơ gây ung thư, giảm kích
thước khối u, tác dụng chống phóng xạ,
giảm lượng đường trong máu, giảm
cholesterol, diệt khuẩn, diệt virut cúm,
chống hôi miệng…
- Chất cafein có tác dụng chống buồn ngủ,
giảm mệt mỏi và lợi tiểu. Vitamin C làm tăng
sức đề kháng, chống cúm.
- Vitamin nhóm B trợ giúp cho quá trình trao
đổi cacbon hydrat.
GIÁ TRỊ “CHỨC NĂNG” CỦA MỘT SỐ NHÓM
THỰC PHẨM QUAN TRỌNG
6. Trà xanh

Trà xanh
- Flavonoid có tác dụng giảm huyết áp, tăng độ
bền vững thành mạch.
- Polysaccarides làm giảm đường máu, flouride
chống sâu răng, vitamin E tác dụng chống
ôxy hóa và hạn chế lão hóa.
- Theanine là hợp chất đóng vai trò xúc tác
trong quá trình trao đổi chất, đồng thời là tác
nhân giúp các hoạt động của não được cải
thiện một cách đáng kể và nâng cao khả năng
tập trung.
GIÁ TRỊ “CHỨC NĂNG” CỦA MỘT SỐ NHÓM
THỰC PHẨM QUAN TRỌNG

6. Trà xanh