Đề cương ôn tập học kỳ 2 môn văn lớp 10

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HỌC KỲ 2 MÔN VĂN
(
I :phân tích đoạn 1 trong đại cáo bình ngô
 !"#$%&'()*+,-./+01&2("34(
05678'#9::9;<*-1=*88>+?@14A0
=B1C*>D/=EF%8(G36<A-(GHI
-(J-(8:BKD/=EF%8L*+MC9N?D+8.=O*+4
#,H01P*QR4AKD/=LA*A+'#'Q8B?)N(C
:$+K#9S0L=:,TR(*+,#=:U(SV011
:M*-0+02NW3M?D+8:Q0N0+8.8:X !(.M.
NH"3<Y3*Q:P*Q(>,88+:Q1:M*-(4R(Z,/?
0ND/=:F878[8\M[0BVH6)8\0N,]^)(
M[0S,A&*-(BMW=,8M&(M4.A5:F*#
":N"HW3M(=,H>8+W3?8:B(H*_*+X:XC0>*`$
3  a  :Q  [  A  _  +b

            
            

3a*+$R:F8RD/=:F8(*+c#N:T0=S80+
#  *#
RM.$a'd?e:X,+8T:Q*-:1&a:#?0-0A
3aR$:3*+K#W3L0+K6,F8L?f#W3&*+gW3BMHT
8(Fg(0-W3B#/>>9:2(>[:Q?:0+8K#W3L
:[.h:2:F8*`K*TW3*+HL*+"*-TN85:F\W3*+ZH(*++
(*+iF(.&RM"H?-+/.-0+.+
=0T:1H*_T?@A3aN78&*+K6,F8L(,F8&*+"3+<(,5
+#:+N3W3?D5h+F(>,B(0SW-W3804
hR4:.9?Kf#W3L(K6,F8L(0A+$.*FT*#"(0/
N.=#W3T6,F8.B#(g:QTF0+N+S*g(HT0>
?G3:N4#9(8T8W3j:Va0>0AN:T::9.kS

RW3(WA6^.k+,F8Q(c[*+,5KV<L+YU8*#MH3
W3(3,88F?GA3a$.=Z*+"A:F8:iFl
+*+M*`$YMb*883W3:QHMFg(#,/?E1"
5*+$:3(3*`$(m1T*#+M3*&?n.=B:N
3aM+O,]M3P5:0+8.h:2F3
,(H*_0+B2T?o=^N(3aZP*10>0A,80AR"1
:T>(.h:2R"1"H(X:M*-W3Mb

     !        
  "  #  $%    &  
'  ()  *  +  &  
,  -  ./  0  1  234
5  5  6  !6  786  59    *  "  #  :  ;
!<36!*65 0="0:>?
5  0      '  23  6
@  A  2  *  A  1  B?

o.h:23*&+(::M"A:Q:*+:X:RT
*g,T01NHF8+M"H:M*-?N >(8GHd
)+('`oAOY:2:QNH01*90+R"1#`i"HS:M
*-W3M/8D/=:F8(:,9#,H3H^(V0N(*2
p(8c-"0+3+?@+:#(m"H(W3M:1BU#,A(:;
R5?%j>(10N+*+8B[X*q:Q(9(g(
=(:VM(,[:1:Q_+?r8c-"j08m1DP(
j.?e:3(TFGH0+EF@A:1B^U#
.=[X*q(:9YB,s:Q?%S0>:B*+61:F#].h:2R
"1?G3(::;1:FKA(E('&(XLR+0>K
)(E(H(#LRGH(:1:B8T(N.=BM*Z4+8W3
M*A/.=[+8B484./0+N0-?%HS&*+3+(
8j*+NH"5:[.h:21:M*-R&/?NKF(N

6*g.L8+8.A/:+8jB(3*:7:H0>^(^.k
+8(>+8H&EF@A?6NH#(:."X8+WA
011:M*-RM"H?d80>KGHd)+LR'`oA(D/=:F8
-4(:X:R(8+WA01MWj$Y#H?8+(:[T
F:M*-R>(ZpWc0N:=>0+GHb01,
_(8c\>,](011:F\,H1:F2R80>,H1
:FRGHS3++8jB:is.=1.Ug?t#H
:8F(:pWc16^O&T[#0HB.#_4VFR
EF@AbK6>L(K:*3L(K:L(Kj.L:*+iNc*#T,M?A
-+=TR:8FM\j*+,+8\&*+[0,1q:Q+.
A:[?rXZ*FR:8F:X*+i>:[.h:21:M*-(01MN>
:3  0>    DP  8  *2  p  g  :1  T  ,F  *+  i  >  .h  :2  _  Tb

$;C
7  D  0  )    E  
5  5  8    F    $?
DG  <A05G  /  (  5  !)
@)  .  !H    >  I  J&
  "  "K0  "L
DM  M  N  ?

e:8F+(:8T^N=8*ARW3M8M
.NH"3Y3*Q(^/4W8R9"H?%#Wqi_+(c[,]
^**uPP(+8S([A14+8(4=W3M?@+j&F:3`iW3
MR:0>MX8>?#c[(_+6N=8*A
R"30+W3bK)+pL(KDFE]L(??#0+8:B*+4Y7(U:H0>4T
,FR^.kY3*Q.=,N4*QibK'%??=L(KANv&*>L(
8E=(n<(Tg:1N?E8F:M*X^.h:2]bEF@A*+
M"HB:M*-(4R(B3+(B>s(h.U/,TiM"H+8?
DTi.k+8B`H=&(Y3*Q:12.N",F?%MNH*F

"3;(,80AW3M*+MMN0/&a(*u(i.=1MN
a.(8#(WSN+8:^(&aT:2P+?T^
p+8S(0k0T(:1::QpC-*F(.=[H(0+.=B[
  :9?  E3  j  &  *+    (    8  8    $  R  +  ?
B*F(CD/=:F8+-Vi^/0+&T+8
SNB?8:B(X:XC(0>A-,1q(:#:QMW&
XN,+8*+3a0+1:M*-RW3MEF@A?%&0/0-(:8F&B2
T3P:H0>>(.h:23W3BX3a0+1:M*-#R
/?E8F:X*+M4+=R(*+$:X80#9KD/=EF
%8L?E8Fg[_R"1*9(:M*-W3Mj*2p:T+8S
R=+>(":B,VWw*Z#>(4+84=W3M("N3Y3W4(
,80A0+RH:M*-R"1>+?
Phân tích áng thiên cổ hùng văn Bình Ngô Đại Cáo của
Nguyễn Trãi
Nguyễn Trãi là một nhà văn chính luận lỗi lạc trong nền văn học trung đại Việt Nam, không những thế
ông còn là một nhà quân sự, chính trị tài ba kiệt xuất của cả dân tộc Việt Nam. Ông đã để lại cho nền
văn học nước nhà một khối lượng lớn các tác phẩm văn chính luận, trong số đó phải kể đến “Bình Ngô
đại cáo”, đây được coi là một áng “thiên cổ hùng văn” bậc nhất trong các tác phẩm chữ Hán cổ điển của
nước ta.
Đây là bài cáo mà Nguyễn Trãi viết thay vua Lê Thái Tổ để tuyên cáo rộng rãi trong nhân dân về qua
trình kháng chiến và thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Về mặt cấu trúc, tác phẩm có thể chia
thành bốn phần. Phần 1là nêu luận đề chính nghĩa (Từ đầu đến “chứng cớ còn ghi”), phần 2 là phần tố
cáo tội ác, vạch trần âm mưu xâm lược Đại Việt với cớ phù Trần diệt Hồ của giặc (Tiếp theo phần 1 đến
“Ai bảo thần dân chịu được”), phần 3 là quá trình kháng chiến và sự thắng lợi của khởi nghĩa Lam Sơn
(Tiếp theo phần 2 đến “cũng là chưa thấy xưa nay”), phần 4 là phần nêu ra bài học lịch sử và sự khẳng
định chính nghĩa sẽ thắng phi nghĩa (phần còn lại).
Ở phần mở đầu tác giả nêu lên triết lí về nhân nghĩa, một triết lí có giá trị lịch sử và tầm vóc của thời
đại. Trong thơ Nguyễn Trãi, vấn đề “nhân nghĩa” không đơn giản chỉ là sự yêu thương giúp đỡ lẫn nhau
mà nó đã được nâng lên và thể hiện trong hành động cụ thể:
“Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân

Quân điếu phạt trước lo trừ bạo”
Đối với Nguyễn Trãi, việc trước hết là “trừ bạo” để nhân dân có được một cuộc sống yên ổn, ấm no,
hạnh phúc. Ông cho rằng nếu muốn trị vì thiên hạ thì việc phải nghĩ đến đầu tiên chính là “nhân nghĩa”.
Những câu thơ tiếp theo tác giả muốn nói về nước Đại Việt của chúng ta:
“Như nước Đại Việt ta từ trước
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu
…
Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau
Song hào kiệt đời nào cũng có”
Trong những câu thơ trên Nguyễn Trãi cho rằng “nhân nghĩa” đã có từ lâu đời ở nước ta, đồng thời
khẳng định chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của dân tộc được thể hiện ở việc núi sông bờ cõi đã được
phân chia rõ ràng. Vì đã được phân chia nên việc hình thành những phong tục tập quán cũng có nhiều
khác biệt tuy nhiên vẫn có điểm chung là sự tồn tại song song của các triều đại lịch sử. Lời thơ như một
lần khẳng định lại nội dung của “Nam quốc sơn hà” – được coi như bản tuyên ngôn đầu tiên của dân
tộc:
“Sông núi nước Nam vua Nam ở
Rành rành định phận tại sách trời
Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm
Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời”
Chính vì đã có những hành động xâm chiếm nước ta nên họ phải chuốc lấy hậu quả:
“Lưu Công tham công nên thất bại
Triệu Tiết thích lớn phải tiêu vong
Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô
Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã”
Những kết cục như thế này đều tự do chính họ chuốc lấy vì thông qua bài tuyên ngôn đầu tiên đã như
một lời cảnh cáo nhưng họ vẫn cố tình thực hiện.
Ở phần thứ hai, tác giả đã nêu ra những tội ác của giặc và vạch rõ bộ mặt thật của giặc đằng sau lớp vỏ
ngụy tạo “phù Trần diệt Hồ”:
Từ việc:
“Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn

Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ”
Cho đến việc chúng bắt nhân dân phải xuống biển mò ngọc trai lên rừng sâu đãi cát tìm vàng, phải đối
mặt với “rừng thiêng nước độc” và muôn vàn khó khăn nguy hiểm , rồi đến sưu thuế chồng chất, phu
phen lao dịch nặng nề. Chúng hành hạ nhân dân ta đủ mọi đường “thằng há miệng, đứa nhe răng, máu
mỡ bấy no nê chưa chán”, sự độc ác và tàn nhẫn khiến tác giả phải thốt lên:
“Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội
Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi”
Giữa lúc ấy, nghĩa quân Lam Sơn đã dấy lên tinh thần yêu nước và tiến hành cuộc khởi nghĩa:
“Núi Lam Sơn dấy nghĩa
Chốn hoang dã nương mình
Ngẫm thù lớn há đội trời chung
Căm giặc nước thề không cùng sống”
Căm phẫn trước tội ác của giặc, bóc lột nhân dân đủ đường khiến nhân dân lầm than cực khổ khiến
người lãnh đạo là Lê Lợi và nghĩa quân mất ăn, mất ngủ, quyết tâm chiến đấu với tất cả tinh thần vì độc
lập nước nhà:
“Căm giặc nước thề không chung sống
Đau lòng nhức óc chốc đà mười mấy năm trời
Nếm mật nằm gai há phải một hai sớm tối
Quên ăn vì giận, sách lược thao suy xét đã tinh”
Tinh thần và lòng quyết tâm đã dâng cao như núi nhưng chỉ còn lo một nỗi về việc tìm kiếm “nhân tài”
và “hào kiệt”, đây là một việc khó vì theo tác giả:
“Hào kiệt như sao buổi sớm
Nhân tài như lá mùa thu”
Trong khi đó, nghĩa quân vừa dấy quân khởi nghĩa vẫn còn non nớt, thiếu thốn về mọi mặt như lương
thực “KhiLinh Sơn lương hết mấy tuần”, quân sĩ “Lúc Khôi Huyện quân không một đội”, còn quân thù thì
đang rất mạnh, đây chính là khó khăn của chúng ta và cách khắc phục duy nhất chính là sự đồng lòng
của toàn bộ nghĩa quân “Tướng sĩ một lòng phụ tử/ Hòa nước sông chén rượu ngọt ngào”. Dưới sự
lãnh đạo tài tình của Lê Lợi “lấy yếu chống mạnh, lấy ít địch nhiều” và triết lí “Lấy đại nghĩa để thắng
hung tàn/ Lấy chí nhân để thay cường bạo” cùng với sự dũng cảm, gan dạ của binh sĩ, nghĩa quân Lam
Sơn ngày một trưởng thành và lớn mạnh “sĩ khí đã hăng, quân thanh càng mạnh”, kết quả là nghĩa

quân giành được nhiều chiến thắng vang dội “Đánh một trận sạch không kinh ngạc/ Đánh hai trận tan
tác chim muông”, còn giặc Minh thì phải chấp nhận những thất bại liên tiếp và những tên tướng đều có
kết thúc thật bi thảm:
“Ngày mười tháng tám, trận Chi Lăng
Liễu Thăng thất thế
Ngày hai mươi, trận Mã Yên
Liễu Thăng cụt đầu
Ngày hăm lăm, bá tước Lương Minh đại bại tử vong
Ngày hăm tám, thượng thư Lý Khánh cùng kế tự vẫn”
Tác giả đã ghi lại chi tiết từng mốc thời gian như những mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộc nhưng lại
là vết nhơ, nỗi nhục nhã đối với giặc Minh.
Mặc dù tội ác của giặc mãi mãi không thể rửa sạch nhưng quân ta vẫn trợ cấp cho giặc để về nước khi
đã bại trận:
“Mã Kỳ, Phương Chính, cấp cho năm trăm chiếc thuyền
Ra đến biển mà vẫn hồn bay phách lạc
Vương Thông, Mã Anh phát cho vài nghìn cỗ ngựa
Về đến nước mà vẫn tim đập chân run”.
Hành động này thể hiện truyền thống nhân nghĩa từ lâu đời của dân tộc ta, một lần nữa khẳng định lời
của Nguyễn Trãi:
“Lấy đại nghĩa để thắng hung tàn
Lấy chí nhân để thay cường bạo”
Phần cuối của tác phẩm đã nêu ra bài học lịch sử quý báu về ý thức độc lập chủ quyền và vấn đề nhân
nghĩa, đồng thời khẳng định sự thắng lợi của cuộc chiến tranh chính nghĩa:
“Xã tắc từ đây vững bền
Giang sơn từ đây đổi mới
…
Âu cũng nhờ trời đất tổ tong
Linh thiêng đã lặng thầm phù trợ”
Đọc áng thiên cổ hùng văn “Bình Ngô đại cáo”, người đọc như cảm nhận được sức mạnh to lớn của
dân tộc ta qua mỗi trang thơ của Nguyễn Trãi, càng tự hào bao nhiêu về dân tộc mình bao nhiêu thì

càng căm ghét tội ác của quân giặc bấy nhiêu. Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi xứng đáng là một bản
tuyên ngôn độc lập của dân tộc ta.
Phân tích đoạn trích Trao duyên trong Truyện Kiều của
Nguyễn Du từ câu đầu …Vật này của chung
E8F&8W#[A,.2/#(3-,TF0+38:lR
go1(:V8T.#M330-+/R
8,N(M/o1:i:(YN50A?D.83P
^N0+/?o1T:1T;(V+"N:2,/M?
%0+7:Q01(0A+:F9(o1>a:NA/W#?>N(
+a:Nm.9R#?r-/:SN+8j:+(+.=:+
*Z0>/R+o?r*+N+88#:w.9?da(H
So1:+7*+g@3/a8o5?
E8F&8W#[A,.2/#(3-,TF0+38:lR
go1(:V8T.#M330-+/R?%B[
:8F&*+Xb
rXx63:N3 bgo1g@3/a8o5?
rX!x63y:NNb3F::>Ro1.8W#?
E8F&4*+M*8F.W+R30-go10+&T*8F:9
78W,NYg?eX(o1Y=2(7_+0>g@3?ENX!(
.:8W#(o1TFgR/:N:3*+3Wi#4Y/*+
A,F(80+o1"#]:B0>7(:M#[
B0>o5:0P;?EB*+*:H8F::>0>#83$?
>44j+*+++uM01.k.(o1T&
/:3m,TF8o5?+M#
#PT-H-:7,Fb-WX(WX0-jWX(:[a:Nm:
Ro5?8:#,Nb<M/M5:z.(8:X5*A(Bu
X(go1H0>3F:XBB?
+4/..&.NW$W?Eg*+R:M#0+4
AP,B0>?o1B;:B*+0/+*=a:N.(8
*g:M,-?EP:8(&>(+TOBMB[i0

X+88H*W#R/(:B*+8W#87?a*+*+(o1:8
W#8g@3.=70=T06QOTY3?
sA#0>.(8WS*+7//j.=*+:1WW+?
)^(:3.=*+/#8"+:[10+:(.N:V3?
B$+#*#(.BB[:9?@3N/o1QP
@3:-*?
o1*30+8/N.BYpb.=B.=:Q+B/7F?D$N#+:P
:8>(,.8(-6V>H:QM3.N8+M
7jR*Zb
%-7(7B2*
V*#82*FVu?
'/0-{EB*+*72HW#0>+o?E12T-,T(,T
:H0>go1,$>:B+1a:N?dH(M:#iP(+
:3Ba:1++O:.9(W+0Z?6*gg@3iT0+R2
/o10cTM*+>bKE3V|%=7+B[g/BQ
/L?E12Tj,T:H0>g@3,$B0=S"5(>:N
M:(-**TM*+V:3BWW+(:-MB"+{
@-W40+8:3+go1W:`.N:MMT0+XM4Ug@3
-*{%aB$WT*+/?%27(]7u7*?%2
j,N*+72(.=w`2?%Z7(h[:X:=3A
8*F-/2#2m8.9R:/(*F::
YB0/HW#:i?:8F#WS.27N,+(Pj:T[N*Z
2?
1PPF8go1.=WS6+*FWS6-{o=WS6
-+*FWS62{%&0/^6TBM4.,A.0?E;0+8
m-(.=^3:A3l:(.=:5$^iTR3^+
Z*+:"]"F.BBRo1(:`a4(pPRM
T*Z:8A05(`a$0+8/M2?}^20+-
/WZB0T:14A.=4A^?-*BMW4
A(Z2*//OBM4+U-0+.=-.=:Q?

8/NRg@3*g,T/OB2*i*+8-*:Q{
%3^W2+i:4T13RM/NiF(M3F
iF?E1:B+*+8BBWWTM*XA?
go1Og@3bV*#82*FVu(0/+842*Rg
@3*+M+:M?EH0>pOT/B:M.&c0+,N?
go1*F7*+*F48T?
8^3g::>MS(go10q"#/:[a:N#?m
,Vp+X:Qk80,>?dg,:X.BB(:3+,M
,F0>701=/:l:u+WW$R/?
o[6.;+o(
o+"F>(.:#U1?
3401m.Ba(.B*45^/0+N?
d4:3BB,T./(
)N/.=*u,10l?
'+8BN(o1:4A,/:[*T,*Fi0+7.s0Z
MS8A?%^N+:::1(Z^/0q,#*ZMB
Q;1.Bb
Q/8(
oH/YH1:+?
~a+8Tgo1:.9,N6+80+j8,N6+8{+
0*7tB/R*>8+,]*Z.NW#0>+o?
P>+(go1+X(+R83-/($6m:78
>P=b
%2WS2YZ(
-&HZ*3?
$QN#j*+,[AR438:M(o14
R]08V/&HZ*30>apRg@3?o1,+s
^*MN(sg@38wH6{
=^Ro1*g:X*+=^R*&&?o1T:0>A5
:FRM:/+.=[WS/:X+Nc:Q7?

r,/aWS*&*u3&A(:[7[+,]*Zg?
>*BB*&(B/NRo1?g@3OZ,N*;*P70+
NBa*+T-?EN:3(go1>l*Z?+*T.O0-/#^/
0+o5887?
%N0+0>,i3
#+/^(0-+R
N$:8F#(o1.[H/R/877,]5:AH*T0k,/
a/:N*g8*F.O0-87(+T/:TN#.=[./U
:Q/-^?,P:X*#N?+Bb%N0+0>,i30q
,]5:AH^0k,/(:N3b#+/^(0-+R/
7:BNTl+8?#+*+W#^g@30>o5(i
X+.[N?#2*+:8*F87(.O0-+Y78BM
XR2(B*+R?•_+*&&,M+Wi/0>+o/
R+/.=[?
%B:1:;,A]$T^^0+R?%^^.=Ba*+8h+O
:87^M€Z^R/"_(B[A3*&B&,*+o1
.=:+*Z8*F87?^^:B[A/#Ro10>o5*+
TV+(3P?#(o10q8W#87(is8/#0+0/
#(o1::;FgR/#*##N?
<H/:X8(5+8T(,mH,8"#("#*+8:Q{tp
P*Fg/8.O0-+0-|}^M:O:(o10qHR?d:B(o1
:[;8/=+?
Phân tích 'Nỗi thương mình' trích Truyện Kiều
Nỗi thương mình" (truyện Kiều)là một đoạn trích thể hiện khá rõ tài năng nghệ thuật độc đáo, cái nhìn vượt thời
đại và đặc biệt tinh thần nhân đạo mới mẻ của đại thi hào nguyễn Du. Đoạn trích chỉ vỏn vẹn hai mươi câu, từ câu
1229 đến câu 1248, cho thấy tâm trạng đau đớn, tủi nhục, nỗi cô đơn, thương thân trách phận và ý thức sâu sắc
về thân phận bất hạnh của Thúy Kiều ở chốn lầu xanh.
Từ lúc gia đình gặp biến cố, phải bán mình chuộc cha,
trao duyên lại cho em là Thúy Vân, Kiều đã trải qua 15
năm lưu lạc, trong 15 năm ấy, Kiều gặp phải bao sự

lọc lừa nhưng lần Thúy Kiều bị lừa đau đớn nhất có lẽ là
lần nàng bị Mã Giám Sinh lừa bán đến lầu xanh. Nó là
bước ngoặt bẻ ngang cuộc đời Thúy Kiều rẽ sang một
hướng khác. Rơi vào tay Tú Bà, Kiều rút dao định tự tử
nhưng không thành.
Ở lầu Ngưng Bích, Kiều lại mắc bẫy Sở Khanh, bị Tú Bà
đánh đập tơi bời. Tiếp đó là những tháng ngày ê chề
nhục nhã của nàng trong vai trò kĩ nữ - gái làng chơi,
đem tấm thân trong ngọc trắng ngà của mình mua vui
cho những kẻ lắm tiền háo sắc. Những ngày Thúy Kiều
ở chốn lầu xanh là những ngày nàng vô cùng buồn tủi,
tâm trạng rối bời như tơ vò nghĩ về thân phận, sự tủi
nhục của kiếp hồng nhan.Đoạn trích có một kết cấu khá
logic với diễn biến tâm trạng và trớ trêu của cuộc đòi
đầy bất hạnh khi nghe những lời độc thoại nội tâm dầy
đau đớn : “Khi tỉnh rượu …xuân là gì?” Đó cũng là thời
điểm mở đầu cho những chuỗi tâm sự nối kết, ngỗn
ngang. Kiều nghĩ đến thân phận mình để rồi “mình lại
thương mình xót xa” Kiều xót xa cho chính bản thân
mình. Với nàng, hiện tại như một giấc mơ cay đắng khi
nàng sánh với quá khứ.
Mở đầu đoạn trích Nỗi Thương Mình là tâm trạng đau
buồn, tủi hổ đến ê chề của Thúy Kiều phải nếm trải
trong chốn lầu xanh của mụ Tú Bà:
“Biết bao bướm lả ong lơi,
Cuộc say đầy tháng trận cười suốt đêm.
Dập dìu lá gió cành chim
Sớm đưa Tống Ngọc tối tìm Trường Khanh”
Bốn câu đầu của đoạn trích cho ta thấy rõ hình ảnh lối sống xô bồ, nhơ nhớp và thân phận bẽ bàng của người kĩ
nữ ở chốn lầu xanh. Nguyễn Du đã miêu tả thật sống động bức tranh sinh hoạt ở chốn lầu xanh bằng bút pháp

ước lệ tượng trưng. Trong chốn lầu xanh ấy Kiều phải tiếp khách mua vui cho “biết bao” người mà nàng không thể
nào nhớ đươc hay là đếm được, bởi lẻ một điều rằng hằng ngày Kiêu tiếp khách làng chơi triền miên “suốt đêm,
sớm đưa, tối tìm” những từ ngữ ấy đã cho ta thấy đươc sự nhộn nhịp của chốn lầu xanh , nơi mà Tú Bà ăn nên
làm ra.
Bằng những hình ảnh ẩn dụ : bướm lả ong lơi, cuộc say đầy tháng, trận cười suốt đêm” và các điển tích điển cố:
“lá gió cành chim”, “Tống Ngọc, Trường Khanh” – chỉ chung cho loại khách làng chơi phong lưu Nguyễn Du cho
thấy tình cảnh của Thúy Kiều tuy sống trong cảnh lầu xanh tưởng như thanh tao, phong nhã nhưng thực chất đó
chỉ là giả tạo, hằng ngày Kiều phải làm công việc nhơ nhuốc, tiếp đủ các loại khách đến mua vui.
Điều này cho ta thấy rõ hơn về nỗi bất hạnh và tình cảnh trớ trêu của Thúy Kiều. Bút pháp ước lệ giúp Nguyễn Du
không tránh né số phận thực tế của Kiều mà vẫn giữ được chân dung cao đẹp của nàng. Qua đó ta thấy được thái
độ trân trọng, cảm thông của tác giả đối với nhân vật.
Ông đã tái hiện cái hoàn cảnh của Thúy Kiều bằng những sự đối lập nghiệt ngã: một bên là nước mắt Thúy Kiều
– một bên là những cơn say, trận cười triền miên. Do vậy ở bốn câu thơ đầu, mặc dù chưa được miêu tả trực tiếp,
người đọc vẫn thấy Kiều đang bị cuốn đi trong một cơn lốc vô hình, bị buộc vào cảnh sống nhơ nhớp nơi nhà
chứa. Hiện thực nghiệt ngã mà nhân vật phải trải qua, hé mở thân phận bẽ bàng của người kỹ nữ. Nguyễn Du đã
mỹ lệ hóa cho cảnh sống ấy bằng một thứ ngôn ngữ ước lệ rất tài tình: ước lệ theo thành ngữ dân gian, ước lệ
theo điển tích làm cho sự hồi tưởng kiếp sống đớn đau của Kiều trở nên tao nhã hơn. Bởi vì chỉ có hồi tưởng mới
diễn tả hết sức sống chân thật của nội tâm nhân vật, mới thể hiện đúng nỗi đau, mới nổi bật được phẩm giá và sự
chịu đựng giày vò đáng thương của nhân vật. Đằng sau những câu thơ ấy là tấm lòng cảm thông, trân trọng mà
tác giả dành cho Thúy Kiều.
Bốn câu thơ đầu đã đặt ra một tình thế của tâm trạng. Ở lầu xanh có nhiều kĩ nữ, họ có thể bình thản coi việc làm
của mình rất đỗi bình thường , trớ trêu thay Kiều lại có một nhân phẩm quá đỗi cao đẹp, một tâm hồn trong trắng,
một bông hoa từ cảnh sống “êm đềm trướng rủ màn che” bỗng nhiên bị ném vào bùn nhơ, hai câu tiếp nói về tâm
trạng của Kiều trong những ngày tủi nhục , nỗi ê chề , sự ép buộc , đày đọa mà Kiều phải chịu đựng:
“Khi tỉnh rượu, lúc tàn canh
Giật mình mình lại thương mình xót xa”
Ở nơi lầu xanh đầy “cuộc say, trận cười” thì chỉ “khi tỉnh rượu lúc tàn canh” Kiều mới có một khoẳng khắc hiếm hoi
để sống thực với chính mình và cũng là hoàn cảnh Kiều tỉnh táo nhất đối diện với con người mình. Thời gian và
không gian thật vắng lặng như gợi lên nỗi niềm xót xa. Nhịp thơ có sự thay đổi giữa hai câu thơ trên từ nhịp 3/3
chuyển sang nhịp 2/4/2. Hai chữ “giật mình” kết hợp với cách ngắt nhịp ấy đã diễn tả sự biến đổi đột ngột trong

tâm hồn Kiều. Nàng bàng hoàng đau xót trước thực tại phủ phàng và trơ trọi chỉ có một mình nàng tự xót xa, đau
đớn cho chính số phận bi thương, đoạn trường của mình.
Giật mình ko chỉ là hành động bên ngoài của nhân vật khi có một sự tác động đột ngột nào đó của môi trường bên
ngoài. Đó là cái giật mình từ cảm xúc bên trong mà nếu ko có thì Kiều cũng giống như tất cả các kĩ nữ khác trong
thanh lâu của Tú bà. Kiều giật mình vì nhận ra sự tàn phá thảm hại về thể xác và phẩm cách của mình ở chốn lầu
xanh, sự cô đơn lẻ loi của mình và sự yếu đuối bất lực của mình trước bao nhiêu sự xấu xa, cạm bẫy đang bủa
vây mình mà ko thể chống đỡ. Điệp từ “mình’’ lặp lại ba lần trong một câu thơ như tiếng nấc nghẹn ngào, tha thiết
của Thúy Kiều ý thức được về phẩm giá, nhân cách, quyền sống bản thân đó cũng là ý thức cá nhân và quyền
sống của con người trong lịch sử phong kiến mà Nguyễn Du muốn truyền tải đến người đọc.
Đối với hai câu trên với nhịp thơ đầy nổi tủi nhục của Kiều thì những câu tiếp theo sau là những hồi ức dội về, hồi
ức tươi sáng va đập thực tại tăm tối đọa đày:
“Khi sao phong gấm rủ là
Giờ sao tan tác như hoa giữa đường
Mặt sao dày gió dạn sương
Thân sao bướm chán ong chương bấy thân”
Một cô gái khuê các, tài sắc vẹn toàn, hiền lành đoan trang hết mực. Một cô gái nho gia bây giờ trở thành một
cành hoa tan tác. Sự biến chuyển nhanh chóng đến mức chính Kiều cũng phải bàng hoàng, sửng sốt. Phép đối
lập như một biện pháp nghệ thuật chủ yếu toàn đoạn trích và nhất là trong hai câu này càng tăng thêm giá trị biểu
cảm. Nó tạo nên sự so sánh đối lập giữa hai quãng đời, hai thời gian, hai tình cảm. Cặp từ đối lập chỉ thời điểm:
“Khi sao / giờ sao” tạo nên cảm giác đột ngột của sự thay đổi trong một khoảng thời gian không mấy cách biệt.
Chính vì điều này đã làm vết thương của Kiều nhức nhối, đau đớn như đào sâu thêm vào nỗi xót xa, tê tái của
Kiều.
Quá khứ hiện về đối lập với thực tại một cách khốc liệt, Kiều hồi tưởng lại những tháng năm “êm đềm trướng rũ
màn che” thì lập tức thực tại phũ phàng lại hiện lên rõ nét hơn gấp bội, từ “phong gấm” diễn tả một sự bình yên,
êm đềm trong quá khứ đối lập gay gắt với từ “tan tác” trong câu thơ nói về hiện tại như cái thực trạng phũ phàng
bao trùm vùi chôn quá khứ êm đẹp. Phép so sánh “như hoa giữa đường” càng làm nổi bật sự đối lập tuyệt đối
giữa quá khứ và thực tại, giữa cá nhân và hoàn cảnh. Cụm từ “bướm chán ong chường” và “dày gió dạn sương”
là nét sáng tạo về cách dùng từ của Nguyễn Du, nhấn mạnh có ý so sánh theo mức độ tăng tiến cho ta thấy sự vùi
dập, chà đạp mà Kiều phải gánh chịu. Các câu hỏi tu từ ở đây đc ND sử dụng nhằm làm rõ hơn sự đau đớn, ê chề
của Kiều trước thực tại phủ phàng, tàn nhẫn.

Hai câu thơ day dứt một tiếng thở dài tuyệt vong của một cô gái vốn tài sắc hơn người, khát khao hạnh phúc
nhưng bậy giờ đã chán ngán tất cả:
“Mặc người mưa Sở mây Tần
Những mình nào biết có xuân là gì?”
Sống trong cảnh lầu xanh suốt ngày phải mua vui cho người khác hành hạ bản thân mình, lặp đi lặp lại hằng ngày
ai cũng sẽ thấy chán chường muốn bỏ bê tất cả và Kiều cũng vậy. Sự đối lập giữa người – khách làng chơi (số
nhiều) với chính mình – Kiều (số ít) như thể hiện tột cùng nỗi cô đơn của nàng. Từ ''xuân'' ở đây ý chỉ niềm vui
được hưởng hạnh phúc lứa đôi nhưng với Thúy Kiều sống làm vợ khắp người ta thì làm gì còn có mùa xuân, chỉ
thấy trong đó là sự nhục nhã, lẻ loi, trơ trọi và cô đơn của cuộc đời người kĩ nữ mua vui. Từ ''mặc'' ở đây lại chỉ sự
bất lực, mặc cho mọi thứ muốn tới đâu thì tới, dằn vặt nặng nề đay nghiến của Thúy Kiều nhưng không làm sao
khác được.
“Đòi phen gió tựa hoa kề
Nửa rèm tuyết ngậm bốn bề trăng thâu
Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ
Đòi phen nét vẽ câu thơ
Cung cầm trong nguyệt nước cờ dưới hoa
Vui là vui gượng kẻo là
Ai tri âm đó, mặn mà với ai.”
Bức tranh thiên nhiên tươi đẹp hiện lên, có đủ cả: phong – hoa – tuyết – nguyệt, cảnh đẹp bốn mùa hội tụ vào nơi
đây, gió xuân vi vu thổi, hoa hạ đua nhau khoe sắc ngát hương, trăng thu sáng vằng vặc, tuyết đông phủ kín cả lầu
tất cả đều rất thực, rất sinh động như vẽ nên bức tranh đầy màu sắc, âm thanh của lầu xanh và trong đó có đủ
những thú vui của con người: cầm – kì – thi – họa càng tô điểm cho bức tranh ấy thêm phần nhộn nhịp, sống động
hơn bao giờ hết. Nhưng nêu lên những cảnh thiên nhiên đẹp đẽ, tao nhã, nên thơ ấy lại như một sự giễu cợt, mỉa
mai, chua chát. Vì dù ngụy trang khéo đến mấy, cũng không thể che đậy nổi cái bản chất nhơ nhớp, bẩn thỉu bên
trong của chốn “buôn thịt bán người”. Đoạn thơ vì thế đồng thời hướng vào tâm trạng Kiều: Kiều luôn phải tách
mình thành hai nửa: một con người bề ngoài vui gượng, giả tạo và một con người thực, sống để xót xa mỗi lúc
canh tàn.
Cảnh không thể vui vì lòng người nặng trĩu nỗi tê tái Khi gió tựa hoa kề, khi cung cầm thi họa, lúc nào nỗi đau
cũng dâng đầy và nghẹn ứ trong lòng nàng. Ý thức về nhân phẩm một khi trỗi dậy là lại bị giày xéo, khiến nàng

không nguôi bẽ bàng, nhục nhã về thân phận. Hai từ “đòi phen” được lặp lại trong tám câu thơ càng thể hiện rõ
hơn đó là một nỗi đau thường trực, chưa lúc nào thôi dằn vặt Kiều. Nỗi sầu của Kiều lan tỏa sang cảnh vật :
“Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”
Bằng sự thông cảm lạ lùng, và bằng tài năng kì diệu, Nguyễn Du đã viết nên hai câu thơ hay nhất giữa ngoại cảnh
và tâm cảnh, giữa cảnh và tình. Từ một trường hợp cụ thể, thơ Nguyễn Du đã vươn tới tầm phổ quát, trở thành
chân lí của mọi thời. Có thể nói hai câu thơ là đỉnh điểm của đoạn trích vì nó gột tả được sâu sắc hơn bao giờ hết
nội tâm của nhân vật từ đó lan tỏa sang cảnh vật một cách thật tự nhiên và hợp lí. Nỗi buồn của Thúy Kiều cứ
dâng lên, như sóng cồn triền miên không bao giờ dứt, nó cứ khuấy động bên trong sâu thẳm con người Kiều để
rồi đến một lúc nào đó, tức nước vỡ bờ, nó dâng lên cuồn cuộn đánh động vào nỗi lòng, cảm xúc của Thúy Kiều,
khiến cho mọi vật qua cái nhìn của nàng đều trở nên u buồn, tăm tối, nhuộm màu tang thương.
“Vui là vui gượng kẻo là
Ai tri âm đó mặn mà với ai?”
Hai câu thơ cuối là nỗi lòng của Thúy Kiều được Nguyễn Du thể hiện một cách tinh tế, độc đáo mà tâm sự này,
tâm trạng này, Kiều của Thanh Tâm tài nhân không hề có được. Từ “vui gượng” nói lên tất cả sự lạc lõng, cô độc
cũng là sự mâu thuẫn, bế tắc không lối thoát của Kiều trước hoàn cảnh. Sống trong cảnh nhơ nhớp, phải tiếp
khách làng chơi, trải qua những cơn say, trận cười quanh năm suốt tháng, phải lả lơi… là điều bất đắc dĩ, Kiều
không bao giờ muốn thậm chí không bao giờ có thể tưởng tượng được cuộc đời mình lại bi kịch như thế. Giữa
chốn lầu xanh mà đồng tiền lên ngôi, có bao kẻ đến rồi đi, cái còn lại sau cùng với Kiều chỉ là sự rã rời, đau đớn
cả về thể xác và tâm hồn thì làm gì có ai là tri kỉ, có ai để “mặn mà” nhưng trong sâu thẳm cõi lòng, Kiều vẫn luôn
mong ngóng một tấm lòng, một người hiểu mình. Một lần nữa ngôn ngữ nửa trực tiếp lại khiến cho câu thơ có
những lớp nghĩa sâu sắc kết hợp câu hỏi tu từ đầy sót xa cay đắng cho thấy phẩm chất tốt đẹp của Thúy Kiều
giàu lòng tự trọng, coi trọng phẩm giá và muốn sống một cuộc sống bình yên, trong sạch.
E8F&[A.8+OH-(&Rgo1?[A-
$30Rb>,.2Ro1(.h:23
:l:uR+0+.h:24`i013C0+4`i3?[Am
/Rgo1(j[A:QA-#M3
30-0>=^p4N(*0+30-Z0+8F8#4
:V^\30-\:5?
Phân tích đoạn thơ Chí khí anh hùng trong Truyện Kiều của

Nguyễn Du
Nhắc đến đại thi hào dân tộc Nguyễn Du, ta không thể nào không nhắc đến “Truyện Kiều” – một tác
phẩm chứa đựng tinh thần nhân đạo sâu sắc, đề cao giá trị con người và lên tiếng tố cáo xã hội phong
kiến thối nát.
Đoạn trích “Chí khí anh hùng” trích trong “Truyện Kiều”, Nguyễn Du đã dành những lời thơ của mình để
nói về Từ Hải – người anh hùng lí tưởng có những phẩm chất cao đẹp, phi thường.
Có thể nói trong đoạn trích này, Nguyễn Du đã xây dựng một hình tượng nhân vật Từ Hải hoàn toàn
mới so với hình tượng nhân vật này trong “Kim Vân Kiều truyện” của Thanh Tâm Tài Nhân, ở “Truyện
Kiều” của Nguyễn Du, hình tượng Từ Hải giống như một tướng cướp đã bị lược bỏ, thay vào đó là một
hình tượng Từ Hải như một vị anh hùng tuyệt đẹp, phi thường. Hình tượng này là sự hợp nhất của hình
tượng nhân vật có tính ước lệ – là nghệ thuật miêu tả nhân vật đặc sắc của Nguyễn Du và hình tượng
con người vũ trụ với nét vĩ đại, lớn lao.
Sau khi bị mắc bẫy và rơi vào chốn lầu xanh lần thứ hai, Kiều luôn sống trong tâm trạng đau khổ, giày
vò. Giữa lúc ấy, Từ Hải xuất hiện như một vị cứu tinh giúp Kiều thoát khỏi chốn lầu xanh đầy nhơ nhớp
ấy. Nhưng tình yêu giữa Thúy Kiều và Từ Hải vẫn không thể nào che khuất đi ước mơ gây dựng một sự
nghiệp lớn lao ở con người này. Đó chính là lí do mà khi mối tình của họ vừa chớm nở được “nửa năm”
thì Từ Hải đã tiếp tục lên đường với khát khao cháy bỏng gây dựng sự nghiệp của mình:
Nửa năm hương lửa đương nồng
Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương
Trông vời trời bể mênh mang
Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong
Mặc dù trong thời gian sáu tháng, tình yêu của họ luôn nồng nàn, cháy bỏng nhưng với chí lớn và khát
khao công danh nghiệp lớn Từ Hải thoắt đã “động lòng bốn phương”. “Lòng bốn phương” ở đây là hình
ảnh tượng trưng, ước lệ cho chí nguyện lập công danh, sự nghiệp của Từ Hải. Hình ảnh “trời bể mênh
mang” cũng mang ý nghĩa tương tự như vậy. Chúng như một sự ước lệ tạo nên một tầm vóc lớn lao,
phi thường cho Từ Hải. Có thể nói tình yêu hay bất cứ một cái gì cũng không đủ sức để ngăn cản được
bước chân của chàng. Trong cả một tác phẩm dài, Nguyễn Du chỉ dành duy nhất một từ “trượng phu”
cho Từ Hải như thể khẳng định một chí khí lớn ở chàng. Hình ảnh “thanh gươm yên ngựa lên đường
thẳng rong” diễn tả một phong thái ung dung của người “trượng phu” trên con đường gây dựng sự
nghiệp ấy.

Đối với Thúy Kiều, Từ Hải không chỉ như một người chồng mà còn như một vị ân nhân có ơn vô cùng
lớn đã cứu Kiều thoát khỏi chốn lầu xanh ô nhục. Vì vậy, trước quyết tâm ra đi vì nghiệp lớn của chồng
mình, Thúy Kiều đã xin đi theo để là người chăm sóc, nâng khăn sửa túi cho chàng:
Nàng rằng: Phận gái chữ tòng
Chàng đi thiếp cũng quyết lòng xin đi
Nàng xin đi để được làm trọn chữ “tòng” vì theo nàng thì “xuất giá tòng phu” lấy chồng thì phải theo
chồng, nguyện cùng chồng gánh vác mọi chuyện.
Nhưng lời Từ Hải đã quyết, như để làm an lòng Thúy Kiều:
Từ rằng: Tâm phúc tương tri
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?
Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy đất, bóng tinh rợp đường
Làm cho rõ mặt phi thường
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia
Trước lời xin đi theo của Thúy Kiều, Từ Hải như trách Kiều: “Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình”’,
đó cũng như một lời khuyên Kiều đừng xem nặng quá vấn đề “lấy chồng là phải theo chồng”, hãy xem
nhẹ chuyện tình cảm vì sự nghiệp lớn lao của chồng. Với một quyết tâm, chí khí lớn lao, Từ Hải nói như
hứa hẹn sẽ gây dựng được một cơ đồ to lớn, nắm chắc trong tay “mười vạn tinh binh” và chàng sẽ trở
về để đón Kiều trong “tiếng chiêng dậy đất, bóng tinh rợp trời”. Lúc thành công quay trở lại cũng là lúc
Từ Hải sẽ “rước nàng nghi gia”, đem lại địa vị và danh phận cho người mà chàng xem là tri âm tri kỉ.
Những lời của Từ Hải vào khoảnh khắc tiễn biệt này càng làm rõ “chí khí anh hùng” của nhân vật này,
thay vì những lời nói thể hiện sự bịn rịn, quyến luyến khi chia tay thì là những ước mơ, sự khẳng định
nhất định sẽ thành công của chàng.
Từ Hải còn thể hiện chí khí của mình ở việc cho rằng Thúy Kiều đi theo sẽ “càng thêm bận” nhưng sâu
thẳm bên trong là sự lo lắng cho Kiều khi đi theo sẽ phải chịu cực khổ, nay đây mai đó “bốn bể không
nhà”:
Bằng ngay bốn bể không nhà
Theo càng thêm bận, biết là đi đâu
Chàng còn dám khẳng định chắc chắn thời gian mà mình sẽ quay về đó là khoảng thời gian một năm.
Từ Hải khuyên Kiều ở nhà đợi chàng trở về trong sự chiến thắng vẻ vang, hiển hách:

Đành lòng chờ đó ít lâu
Chầy chăng là một năm sau vội gì.
Cách chia tay của Từ Hải rất khác biệt ở chỗ những lời chia tay được thay bằng những lời hứa vào một
chiến thắng không xa, sự quyến luyến được thay bằng một quyết tâm vào tương lai.
Quyết lời dứt áo ra đi
Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi
Chàng dứt khoát ra đi với một quyết tâm sắt đá như cánh chim bằng khi đã cất cánh tung bay trên bầu
trời thì phải bay thật xa mới nghỉ cũng như Từ Hải khi đã chiến thắng, thành công thì mới quay trở về.
@>:8F&K%&.&SL(:Y3W4:QM/QS*&
$8+8+>?%B[B:44+=.Y3W4/Q30-
+&,]+A-[A$4F8:M:80+4:#0R/?
Phân tích Tình c nh l loi c a ng i chinh ph trong Chinh ph ngâm c a ng ả ẻ ủ ườ ụ ụ ủ Đặ
Tr n Cônầ
Chinh ph ngâm c vi t b ng ch Hán, do tác gi ng Tr n Côn sáng tác vào kho ng n a u th ụ đượ ế ằ ữ ả Đặ ầ ả ử đầ ế
k XVIII. ây là th i kì vô cùng r i ren c a xã h i phong ki n. Chi n tranh x y ra liên miên, h t Lê-M c ỉ Đ ờ ố ủ ộ ế ế ả ế ạ
ánh nhau n Tr nh-Nguy n phân tranh, t n c chia làm hai n a. Ngai vàng c a nhà Lê m c ru ng. đ đế ị ễ đấ ướ ử ủ ụ ỗ
Nông dân b t bình n i d y kh i ngh a kh p n i. Nhân dân s ng trong c nh lo n li n i da n u th t, cha ấ ổ ậ ở ĩ ở ắ ơ ố ả ạ ồ ấ ị
m xa con, v xa ch ng. V n h c th i kì này t p trung ph n ánh b n ch t tàn b o, ph n ng c a giai ẹ ợ ồ ă ọ ờ ậ ả ả ấ ạ ả độ ủ
c p th ng tr và n i au kh c a nh ng n n nhân trong ch th i nát y. Tác ph m Chinh ph ngâm ấ ố ị ỗ đ ổ ủ ữ ạ ế độ ố ấ ẩ ụ
c a ng Tr n Côn ra i ã nh n c s ng c m r ng rãi c a t ng l p Nho s . Nhi u b n d ch ủ Đặ ầ đờ đ ậ đượ ự đồ ả ộ ủ ầ ớ ĩ ề ả ị
xu t hi n, trong ó b n d ch sang ch Nôm c a bà oàn Th i m c coi là hoàn h o h n c , th ấ ệ đ ả ị ữ ủ Đ ị Đ ể đượ ả ơ ả ể
hi n thành công l n tr n i dung và ngh thu t c a nguyên tác.ệ ẫ ị ộ ệ ậ ủ

N i dung Chinh ph ngâm ph n ánh thái oán ghét chi n tranh phong ki n phi ngh a, c bi t là ộ ụ ả độ ế ế ĩ đặ ệ đề
cao quy n s ng cùng khao khát tình yêu và h nh phúc l a ôi c a con ng i. ó là i u ít c nh c ề ố ạ ứ đ ủ ườ Đ đ ề đượ ắ
n trong th v n tr c ây.đế ơ ă ướ đ

Ng i chinh ph v n dòng dõi trâm anh. Nàng ti n ch ng ra tr n v i mong mu n ng i ch ng s l p ườ ụ ố ễ ồ ậ ớ ố ườ ồ ẽ ậ
c công danh và tr v cùng v i vinh hoa, phú quý. Nh ng ngay sau bu i ti n a, nàng s ng trong đượ ở ề ớ ư ổ ễ đư ố
tình c nh l loi, ngày êm xót xa lo l ng cho ch ng. Th m thìa n i cô n, nàng nh n ra tu i xuân c a ả ẻ đ ắ ồ ấ ỗ đơ ậ ổ ủ

mình ang qua i và c nh l a ôi oàn t h nh phúc ngày càng xa v i. Ng i chinh ph r i vào tâm đ đ ả ứ đ đ ụ ạ ờ ườ ụ ơ
tr ng cô n n cùng c c. Khúc ngâm th hi n r t rõ tâm tr ng cô n y.ạ đơ đế ự ể ệ ấ ạ đơ ấ

o n trích tình c nh l loi c a ng i chinh ph (t câu 193 n câu 228) miêu t nh ng cung b c và Đ ạ ả ẻ ủ ườ ụ ừ đế ả ữ ậ
s c thái khác nhau c a n i cô n, bu n kh ng i chinh ph ang khao khát c s ng trong tình ắ ủ ỗ đơ ồ ộ ở ườ ụ đ đượ ố
yêu và h nh phúc l a ôi.ạ ứ đ

o n trích có th chia làm ba o n nh :Đ ạ ể đ ạ ỏ

– o n 1 : T D o hiên v ng th m gieo t ng b c… n Dây uyên kinh t, phím loan ng i chùng: Đ ạ ừ ạ ắ ầ ừ ướ đế đứ ạ
N i cô n c a ng i chinh ph trong c nh l loi; c m giác v th i gian ch i; c tìm cách gi i khuây ỗ đơ ủ ườ ụ ả ẻ ả ề ờ ờ đợ ố ả
nh ng không c.ư đượ

– o n 2: T Lòng này gùi gió ông có ti n… n Sâu t ng kêu v ng chuông chùa n n kh i: N i Đ ạ ừ đ ệ đố ườ ắ ệ ơ ỗ
nh th ng ng i ch ng ph ng xa; c nh v t khi n lòng nàng thêm s u th m.ớ ươ ườ ồ ở ươ ả ậ ế ầ ả

– o n 3: T Vài ti ng d nguy t soi tr c c… n Tr c hoa d i nguy t trong lòng xi t au!. Đ ạ ừ ế ế ệ ướ ố đế ướ ướ ệ ế đ
C nh v t xung quanh khi n lòng ng i chinh ph r o r c ni m khát khao h nh phúc.ả ậ ế ườ ụ ạ ự ề ạ

Sau bu i ti n a, ng i chinh ph tr v , t ng t ng ra c nh chi n tr ng y hi m nguy, ch t chócổ ễ đư ườ ụ ở ề ưở ượ ả ế ườ đầ ể ế
mà xót xa, lo l ng cho ch ng. M t l n n a nàng t h i vì sao ôi l a uyên ng l i ph i chia lìa? Vì sao ắ ồ ộ ầ ữ ự ỏ đ ứ ươ ạ ả
mình l i r i vào tình c nh l loi? B y nhiêu câu h i u không có câu tr l i. Tâm tr ng b n kho n, day ạ ơ ả ẻ ấ ỏ đề ả ờ ạ ă ă
d t y c tác gi th hi n sinh ng b ng ngh thu t miêu t tâm lí tinh t . Có th nói, s u và nh là ứ ấ đượ ả ể ệ độ ằ ệ ậ ả ế ể ầ ớ
c m xúc ch o trong o n th này.ả ủ đạ đ ạ ơ

Trong m i sáu câu th u, tác gi t p trung miêu t hành ng và tâm tr ng c a ng i chinh ph :ườ ơ đầ ả ậ ả độ ạ ủ ườ ụ

D o hiên v ng th m gieo t ng b cạ ắ ầ ừ ướ
Ng i rèm th a r thác òi phen.ồ ư ủ đ
Ngoài rèm th c ch ng mách tin,ướ ẳ

Trong rèm d ng ã có èn bi t ch ng ?ườ đ đ ế ă
èn có bi t d ng b ng ch ng bi t?Đ ế ườ ằ ẳ ế
Lòng thi p riêng bi thi t mà thôi.ế ế
Bu n r u nói ch ng nên l i,ồ ầ ẳ ờ
Hoa èn kia v i bóng ng i khá th ng!đ ớ ườ ươ

Nàng l ng l D o hiên v ng th m gieo t ng b c trong n i cô n ang tràn ng p tâm h n. Nh p th ặ ẽ ạ ắ ầ ừ ướ ỗ đơ đ ậ ồ ị ơ
ch m g i c m giác nh th i gian ng ng ng.ậ ợ ả ư ờ ư đọ

Gi a không gian t ch m ch, ti ng b c chân nh gieo vào lòng ng i âm thanh l loi, cô c. N i nh ữ ị ị ế ướ ư ườ ẻ độ ỗ ớ
nhung s u mu n và kh c kho i mong ch khi n b c chân ng i chinh ph tr nên n ng tr u. Nàng ầ ộ ắ ả ờ ế ướ ườ ụ ở ặ ĩ
b n ch n ng ng i không yên, h t buông rèm xu ng r i l i cu n rèm lên, s t ru t mong m t ti ng chim ồ ồ đứ ồ ế ố ồ ạ ố ố ộ ộ ế
th c báo tin vui mà ch ng th y.ướ ẳ ấ

Nàng khát khao có ng i ng c m và chia s tâm tình. Không gian im ng, ch có ng n èn i di n ườ đồ ả ẻ ắ ỉ ọ đ đố ệ
v i nàng. Lúc u, nàng t ng nh ng n èn bi t tâm s c a mình, nh ng r i l i ngh : èn có bi t ớ đầ ưở ư ọ đ ế ự ủ ư ồ ạ ĩ Đ ế
d ng b ng ch ng bi t, b i nó là v t vô tri vô giác. Nhìn ng n èn chong su t n m canh, d u ã c n, ườ ằ ẳ ế ở ậ ọ đ ố ă ầ đ ạ
b c ã tàn, nàng ch t liên t ng n tình c nh c a mình và trong lòng r ng r ng n i th ng thân t i ấ đ ợ ưở đế ả ủ ư ư ỗ ươ ủ
ph n: Hoa èn kia v i bóng ng i khá th ng!ậ đ ớ ườ ươ

Hình nh ng i chinh ph th m gieo t ng b c ngoài hiên v ng và su t n m canh ng i m t mình bên ả ườ ụ ầ ừ ướ ắ ố ă ồ ộ
ng n èn chong, không bi t san s n i ni m tâm s cùng ai ã miêu t c tâm tr ng cô n t t ọ đ ế ẻ ỗ ề ự đ ả đượ ạ đơ ộ độ
c a ng i chinh ph .ủ ườ ụ
Tác gi c t c m giác cô n c a ng i chinh ph trong tám câu th . ó là c m giác lúc nào và ả đặ ả ả đơ ủ ườ ụ ơ Đ ả ở
âu c ng th y l loi: ban ngày, ban êm, ngoài phòng, trong phòng. N i cô n tràn ng p không gian vàđ ũ ấ ẻ đ ỗ đơ ậ
kéo dài vô t n theo th i gian luôn deo ậ ờ đC nh v t xung quanh không th san s mà ng c l i nh c ng ả ậ ể ẻ ượ ạ ư ộ
h ng v i n i s u miên man c a ng i chinh ph , khi n nàng càng n au, s u t i:ưở ớ ỗ ầ ủ ườ ụ ế đớ đ ầ ủ

Gà eo óc gáy s ng n m tr ng,ươ ă ố
Hòe ph t ph r bóng b n bên.ấ ơ ũ ố

Kh c gi ng ng nh niên,ắ ờ đằ đẵ ư
M i s u d ng d c t a mi n bi n xa.ố ầ ằ ặ ự ề ể

Ti ng gà gáy báo canh n m làm t ng thêm v t nh m ch, v ng l ng. Cây hòe ph t ph r bóng trong ế ă ă ẻ ĩ ị ắ ặ ấ ơ ũ
ánh sáng l m c a ban mai g i c m giác bu n bã, hoang v ng. Gi a không gian y, ng i chinh ph ờ ờ ủ ợ ả ồ ắ ữ ấ ườ ụ
c m th y mình nh bé, cô c bi t ch ng nào!ả ấ ỏ độ ế ừ

các kh th ti p theo, n i ai oán hi n rõ trong t ng ch , t ng câu, dù tác gi không h nh c n hai Ở ổ ơ ế ỗ ệ ừ ữ ừ ả ề ắ đế
ch chi n tranh:ữ ế

H ng g ng t h n à mê m i,ươ ượ đố ồ đ ả
G ng g ng soi l l i châu chan.ươ ượ ệ ạ
S t c m g ng g y ngón àn,ắ ầ ượ ả đ
Dày uyên kinh t, phím loan ng i chùng.đứ ạ

Ng i chinh ph c g ng tìm m i cách v t ra kh i vòng vây c a c m giác cô n áng s nh ng ườ ụ ố ắ ọ để ượ ỏ ủ ả đơ đ ợ ư
v n không sao thoát n i. Nàng g ng g ng i m ph n tô son và d o àn cho khuây kh a nh ng càng ẫ ổ ắ ượ đ ể ấ ạ đ ỏ ư
lún sâu h n vào s tuy t v ng. Ch m n âu c ng là ch m vào n i au, ch m vào tình c nh l loi n ơ ự ệ ọ ạ đế đ ũ ạ ỗ đ ạ ả ẻ đơ
chi c, Khi H ng g ng t thì h n nàng l i chìm m vào n i th p th m lo âu. Lúc G ng g ng soi ế ươ ượ đố ồ ạ đắ ỗ ấ ỏ ươ ượ
thì nàng l i không c m c n c m t b i vì nh g ng này mình cùng ch ng ã t ng chung bóng, ạ ầ đượ ướ ắ ở ớ ươ ồ đ ừ
b i vì ph i i di n v i hình nh ang tàn phai xuân s c c a mình. Nàng c g y khúc àn loan ph ng ở ả đố ệ ớ ả đ ắ ủ ố ả đ ượ
sum v y thì l i ch nh lòng vì tình c nh v ch ng ang chia lìa ôi ng , y nh ng d c m ch ng lành: ầ ạ ạ ả ợ ồ đ đ ả đầ ữ ự ả ẳ
Dây uyên kinh t, phím loan ng i chùng. R t cu c, ng i chinh ph ành ng n ng tr v v i n i cô đứ ạ ố ộ ườ ụ đ ẩ ơ ở ề ớ ỗ
n ang ch t ng t trong lòng mình v y.đơ đ ấ ấ ậ

S t c m, uyên ng, loan ph ng là nh ng hình nh c l t ng tr ng cho tình yêu nam n , tình ắ ầ ươ ụ ữ ả ướ ệ ượ ư ữ
ngh a v ch ng. Nay v ch ng xa cách, t t c u tr nên vô ngh a. D ng nh ng i chinh ph ĩ ợ ồ ợ ồ ấ ả đề ở ĩ ườ ư ườ ụ
không dám ng t i b t c th gì vì chúng nh c nh t i nh ng ngày oàn t h nh phúc ã qua và linh đụ ớ ấ ứ ứ ắ ở ớ ữ đ ụ ạ đ
c m n s chia Ha ôi l a trong hi n t i. Tâm th c a nàng th t chông chênh, ch i v i khi n cho cu cả đế ự đ ứ ệ ạ ế ủ ậ ơ ơ ế ộ
s ng tr nên kh s , b t an. Mong ch trong n i s hãi và tuy t v ng, nàng chí còn bi t g i nh ố ở ổ ở ấ ờ ỗ ợ ệ ọ ế ử ớ

th ng theo c n gió:ươ ơ

Lòng này g i gió ông có ti n ?ử đ ệ
Nghìn vàng xin g i n non Yên.ử đế
Non Yên dù ch ng t i mi n,ẳ ớ ề
Nh chàng th m th m ng lên b ng tr i.ớ ă ẳ đườ ằ ờ

Sau nh ng day d t c a m t tr ng thái b t c cao , ng i chinh ph ch t có m t ý ngh r t nên th : ữ ứ ủ ộ ạ ế ắ độ ườ ụ ợ ộ ĩ ấ ơ
nh gió xuân g i lòng mình t i ng i ch ng chi n tr ng xa, ang i u v i cái ch t mong ki mờ ử ớ ườ ồ ở ế ườ đ đố đầ ớ ế để ế
chút t c h u. Ch c ch n, chàng c ng s ng trong tâm tr ng nh nhung mái m gia ình v i bóng dáng ướ ầ ắ ắ ũ ố ạ ớ ấ đ ớ
thân yêu c a m già, v tr , con th :ủ ẹ ợ ẻ ơ

Non Yên dù ch ng t i mi n,ẳ ớ ề
Nh chàng th m th m ng lên b ng tr i.ớ ă ẳ đườ ằ ờ

Không gian xa cách gi a hai u n i nh c tác gi so sánh v i hình nh v tr vô biên: Nh chàng ữ đầ ỗ ớ đượ ả ớ ả ũ ụ ớ
th m th m ng lên b ng tr i. Th m th m n i nh ng i yêu, th m th m con ng n ch ng i ă ẳ đườ ằ ờ ă ẳ ỗ ớ ườ ă ẳ đườ đế ỗ ườ
yêu, th m th m con ng lên tr i. Câu th hàm súc v m t ý ngh a và cô ng v m t hình th c. ă ẳ đườ ờ ơ ề ặ ĩ đọ ề ặ ứ
Cách b c l tâm tr ng cá nhân tr c ti p nh th này c ng là i u m i m , hi m th y trong v n ch ng ộ ộ ạ ự ế ư ế ũ đ ề ớ ẻ ế ấ ắ ươ
n c ta th i trung i:ướ ờ đạ

Tr i th m th m xa v i khôn th u,ờ ă ẳ ờ ấ
N i nh chàng au áu nào xong.ỗ ớ đ đ

Hai câu th t ngôn ch a ng s t ng ph n sâu s c t o nên c m giác xót xa, cay ng. t tr i thì ấ ứ đự ự ươ ả ắ ạ ả đắ Đấ ờ
bao la, bát ngát, không gi i h n, li u có th u n i sinh li au n ang giày vò ghê g m cõi lòng ng i ớ ạ ệ ấ ỗ đ đớ đ ớ ườ
chinh ph này ch ng? Nói nh ng i x a: tr i thì cao, t thì dày, n i ni m u t c bi t kêu ai? bi t ng ụ ă ư ườ ư ờ đấ ỗ ề ấ ứ ế ế ỏ
cùng ai? B i v y nên nó càng k t t , càng cu n xoáy, gây nên n i n au cho th xác:ở ậ ế ụ ộ ỗ đớ đ ể

C nh bu n ng i thi t tha lòng,ả ồ ườ ế

Cành cây s ng m ti ng trùng m a phun.ươ đượ ế ư

Gi a con ng i và c nh v t d ng nh có s t ng ng khi n cho n i s u th ng tr nên da di t, ữ ườ ả ậ ườ ư ự ươ đồ ế ỗ ầ ươ ở ế
b t t n. C nh v t xung quanh ng i chinh ph ã chuy n thành tâm c nh b i c nhìn qua ôi m t ấ ậ ả ậ ườ ụ đ ể ả ở đượ đ ắ
m l bu n th ng cho thân ph n b t h nh, cô n. S giá l nh c a tâm h n làm t ng thêm s giá đẫ ệ ồ ươ ậ ấ ạ đơ ự ạ ủ ồ ă ự
l nh c a c nh v t. C ng gi t s ng y ng trên cành cây, c ng ti ng trùng y r rích trong êm m a ạ ủ ả ậ ũ ọ ươ ấ đọ ũ ế ấ ả đ ư
gió, nh ng c nh y tình này l i g i nên bao sóng gió, bao n i o n tr ng trong lòng ng i chinh ph . ư ả ấ ạ ợ ỗ đ ạ ườ ườ ụ
Tình c nh y, tâm tr ng y t nó ã n i lên bi k ch c a ng i ph n trong xã h i c không c s ng ả ấ ạ ấ ự đ ố ị ủ ườ ụ ữ ộ ũ đượ ố
h nh phúc, ng th i c ng ph n ánh thái lên án chi n tranh c a tác gi .ạ đồ ờ ũ ả độ ế ủ ả

B u tr i bát ngát không cùng và n i nh c ng không cùng, nh ng suy t ng thì có h n; ng i chinh ầ ờ ỗ ớ ũ ư ưở ạ ườ
ph l i tr v v i th c t cu c s ng nghi t ngã c a mình. Ý th chuy n t tình sang c nh. Thiên nhiên ụ ạ ỏ ề ớ ự ế ộ ố ệ ủ ơ ể ừ ả
l nh l o nh truy n, nh ng m cái l nh áng s vào t n tâm h n ng i chinh ph cô n:ạ ẽ ư ề ư ấ ạ đ ợ ậ ồ ườ ụ đơ

S ng nh búa, b mòn g c li u,ươ ư ổ ố ễ
Tuy t d ng c a, x héo cành ngô.ế ườ ư ẻ

Hình nh ng i chinh ph ã th m thìa s c tàn phá ghê g m c a th i gian ch i. Tuy nhiên n câu:ư ườ ụ đ ấ ứ ớ ủ ờ ờ đợ đế
Sâu t ng kêu v ng chuông chùa n n kh i thì không khí ã d ch u h n, c ng b i ng i chinh ph chí ườ ắ ệ ơ đ ễ ị ơ ũ ở ườ ụ
m i th t v ng mà ch a tuy t v ng.ớ ấ ọ ư ệ ọ

Tám câu cu i là b c tranh t c nh ng tình c s c nh t trong Chinh ph ngâm:ố ứ ả ả ụ đặ ắ ấ ụ

Vài ti ng d nguy t soi tr c c,ế ế ệ ướ ố
M t hàng tiêu gió th c ngoài hiên.ộ ố
Lá màn lay ng n gió xuyên,ọ
Bóng hoa theo bóng nguy t lên tr c rèm.ệ ướ
Hoa dãi nguy t, nguy t in m t t m,ệ ệ ộ ấ
Nguy t l ng hoa, hoa th m t ng bông.ệ ồ ắ ừ
Nguy t hoa, hoa nguy t trùng trùng,ệ ệ

Tr c hoa d i nguy t trong lòng xi t au!ướ ướ ệ ế đ

Ý th i t tinh n c nh r i l i t c nh tr v tình, c d i qua d i l i nh v y nh m th hi n rõ tâm ơ đ ừ đế ả ồ ạ ừ ả ở ề ứ ộ ộ ạ ư ậ ằ ể ệ
tr ng âu, lúc nào, làm gi… ng i chinh ph c ng chí vò võ m t mình m t bóng mà thôi!ạ ở đ ườ ụ ũ ộ ộ

T th c r t m nh trong câu M t hàng tiêu gió th c ngoài hiên báo hi u s chuy n sang m t tâm tr ng ừ ố ấ ạ ộ ố ệ ự ể ộ ạ
m i ng i chinh ph . C nh hoa – nguy t giao hòa khi n lòng ng i r o r c, khao khát h nh phúc l aớ ở ườ ụ ả ệ ế ườ ạ ự ạ ứ
ôi. Nh ng ng t dãi, l ng toát lên cái ý l a dôi qu n quýt g n g i, âu y m n ng nàn mà v n t nh , đ ữ độ ừ ồ ứ ấ ầ ũ ế ồ ẫ ế ị
kín áo.đ

Tác gi l a ch n và dùng t r t k , r t t: D o hiên v ng th m gieo t ng b c, S ng nh búa, b ả ự ọ ừ ấ ĩ ấ đắ ạ ắ ầ ừ ướ ươ ư ổ
mòn g c li u, Tuy t d ng c a, x héo cành ngô, M t hàng tiêu gió th c ngoài hiên… c bi t, tác gi ố ễ ế ườ ư ẻ ộ ố Đặ ệ ả
ã s d ng thành công hàng lo t t láy: eo óc, ph t ph , ng ng, d ng d c, mê m i, châu chan, đ ử ụ ạ ừ ấ ơ đằ đẵ ằ ặ ả
th m th m, au áu… v nh c i u, tác gi ã phát huy m t cách tài tình nh c i u du d ng c a th ă ẳ đ đ ề ạ đ ệ ả đ ộ ạ đ ệ ươ ủ ể
th song th t l c bát, gi ng nh nh ng t sóng d t dào, di n t tâm tr ng ng i chinh ph h t nh l i ơ ấ ụ ố ư ữ đợ ạ ễ ả ạ ườ ụ ế ớ ạ
th ng, h t th ng l i nh trong tình c nh l loi n chi c.ươ ế ươ ạ ớ ả ẻ đơ ế

B ng bút pháp ngh thu t iêu luy n, tác gi ã di n t c nh ng di n bi n phong phú, tinh vi các ằ ệ ậ đ ệ ả đ ễ ả đượ ữ ễ ế
cung b c tình c m c a ng i chinh ph . C nh c ng nh tình c miêu t r t phù h p v i di n bi n ậ ả ủ ườ ụ ả ũ ư đượ ả ấ ợ ớ ễ ế
c a tâm tr ng nhân v t.ủ ạ ậ

Thông qua tâm tr ng au bu n c a ng i chinh ph ang s ng trong tình c nh l loi vì ch ng ph i thamạ đ ồ ủ ườ ụ đ ố ả ẻ ồ ả
gia vào nh ng cu c tranh giành quy n l c c a các vua chúa, tác gi ã cao h nh phúc l a ôi và thữ ộ ề ự ủ ả đ đề ạ ứ đ ể
hi n tinh th n ph n kháng i v i chi n tranh phi ngh a. Tác ph m Chinh ph ngâm ã toát lên t t ngệ ầ ả đố ớ ế ĩ ẩ ụ đ ư ưở
ch o trong v n ch ng;m t th i, ó là t t ng òi quy n s ng quy n c h ng h nh phúc r t ủ đạ ă ươ ộ ờ đ ư ưở đ ề ố ề đượ ưở ạ ấ
chính áng c a con ng i.đ ủ ườ
ng, ám nh nàng.ẳ ả
Phân tích bài thơ Bạch Đằng giang phú của Trương Hán Siêu
văn 10
Trương Hán Siêu là một vị quan thời trần tính tình cương trực,học vấn uyên thâm vừa có tài về chính trị

vừa có tài về văn chương. Ông đã để lại một khối lượng tác phẩm đồ sộ và có tầm ảnh hưởng sâu sắc
đến thời đại. “Bình ngô đại cáo” là một trong những tác phẩm suốt sắc của ông đồng thời đây cũng là
tác phẩm tiêu biểu của văn học yêu nước Lê-Trần và là một kiệt tác trong văn chương cổ Việt Nam. Tác
phẩm thể hiện lòng yêu nước và niềm tự hào về truyền thống anh hùng bất khuất và truyền thống đạo lý
nhân nghĩa sáng ngời của dân tộc Việt Nam.
Mở đầu bài phú ta bắt gặp ngay hình tượng khách nổi bật lên một cách rõ ràng:
“Khách có kẻ:
Gương buồm giong gió chơi vơi,
Lướt bể chơi trăng mải miết.
Sớm gõ thuyền chừ Nguyên Tương,
Chiều lần thăm chừ Vũ Huyệt
Cửu Giang ,Ngũ Hồ
Tam Ngô Bách Việt”
Đọc đến đây ta thấy nổi bật lên là hình tượng “khách”.Đây là nhân vật trữ tình không ai khác mà chính
là Trương Hán Siêu.Trong cuộc dạo chơi ngắm cảnh,nhân vật “khách”hiện lên với hình ảnh hào hùng bi
tráng và phong thái khoan thai ung dung tự hào.Thái độ nhìn ngắm thiên nhiên tạo vật của “khách” đã
để lai trong ta thật nhiều ấn tượng bởi ông không chỉ nhìn ngắm thiên nhiên một cách đơn thuần mà ẩn
sau đó dường như là một khát khao chiếm lĩnh thế giới thiên nhiên hùng vĩ.Cái tráng trí bốn phương
của khách được biểu hiện cụ thể qua những địa danh. Nào là “sớm gõ thuyền chừ Nguyên Tương”,
“chiều lần thăm chừ Vũ Huyệt”,nào là Cửu Giang ,Ngũ Hồ,nào là Tam Ngô, Bách Việt.Đây là các địa
danh tác giả chủ yếu đi qua bằng sách vở và bằng trí tưởng tượng.Đó là những hình ảnh rộng lớn lấy
trong điển cố Trung Quốc.Chín câu đầu cho ta thấy khách là một người có tâm hồn hào nhập với thiên
nhiên làm bạn với gió trăng sông nước.Sống hết mình với thiên nhiên du ngoan bốn phương với những
cảnh đẹp hùng vĩ phải chăng là mong muốn cả đời của tác giả. Đêm thì “chơi trăng mải miết”, “sớm gõ
thuyền chừ Nguyên Tương” chiều thì ghé thăm “Vũ Huyệt” cả ngày mải mê với thiên nhiên càng làm ta
hiểu thêm về cốt cách kẻ sĩ đơn giản chỉ là chan hòa với thiên nhiên lấy “nhàn”làm trọng coi thường
danh lợi phù du .
Năm câu tiếp theo sánh càng làm ta thêm khâm phục lối dùng văn của tác giả.Nếu như ở phần đầu
những đại danh Trung Quốc hiện ra thì đến đây sánh ngang vớ đó la những địa danh không kém phần
độc đáo của nước Đại Việt ta đó là cửa Đại La, bên Đông Triều,sông Bạch Đằng.Tất cả thể hiện tráng

trí bốn phương cảu “khách”
Đọc những câu thơ tiếp theo ta bất ngờ trước bút pháp tài tình của tác giả khi mà cảnh chiền trừng rùng
rợn một thời hiện ra mỗi luc một gần
“Bờ lau san sát
Bến lách đìu hiu
Sông chìm giáo gãy
Gò đầy xương khô”
Bờ lau,bến lách gợi tả không khí đìu hiu,hoang vu có phần ảm đạm của bãi chiến trường.Dòng sông kia
phải chăng đã chôn những giáo gươm vào trong lòng của nó,gò cao nhấp nhô còn rải đầy xương cốt
của lũ giặc phương Bắc.Đó là thảm cảnh của một trận chiến ác liệt đã diễn ra rất nhiều năm trước mà
sao hôm nay nhà thơ viết lên trận chiến diễn ra tại nơi này như mới hôm qua.Nhìn cảnh vật hiu hắt mà
buồn thay,tâm trạng của nhà thơ trào lên niềm xúc động
“Buồn vì thảm cảnh
Đứng lặng giờ lâu
Thương nỗi anh hùng đâu vắng tá
Tiếc thay dấu vết luống còn lưu”
Một tâm trạng buồn thương tiếc nuối “đứng lặng giờ lâu”,cảm giác buồn, thương tiếc các anh hùng liệt
sĩ đã hy sinh che phủ cả một không gian rộng lớn làm cảnh vật càng trở lên tĩnh lặng,bi thương.Đó là
lòng biêt ơn vô vạn của tác giả gửi đến các anh hùng đã chiến đấu hy sinh để bảo vệ độc lập tự do của
cả dân tộc
Giữa lúc khách đang hồi tưởng về quá khứ thì các bô lão xuất hiện kể cho khách nghe về những trận
đánh thủy chiến đã xảy ra ở nơi đây.Các bô lão đã nhắc lại hai chiến thắng lớn theo dòng hồi
tưởng,năm 1288 Trùng Hưng nhị thánh bắt Ô Mã,kể đến là chiến thắng của Ngô Quyền năm 938.Đọc
những câu tiếp theo ta như được trở về với trận chiến ,lúc đầu ta gia quân trong thế trận giằng
co,ngang tài ngang sức bất phân thắng bại báo hiệ một cuộc thủy chiến ác liệt
“Thuyền tàu muông đội…
Bầu trời chừ sắp đổi”
Kẻ thù xuất hiện với tư thế hung hăng kiêu ngạo cậy đông và mạnh có thể quét sạch cả nước ta
“Kìa…
Quét sạch Nam bang bốn cõi”

Cuối cùng dân ta với một lòng yêu nước,ý chí sắt son với dân tộc đã chiến thắng một cách oanh liêt
“Từ có vũ trụ….
Bởi đại vương coi thế giặc nhàn”
Ta đánh thắng giặc vì ta có thiên thời địa lợi, trời cho nơi hiểm trở nhưng điều quyết định là ta có nhân
tài.Mượn những danh nhân và điển tích của Trung Quốc,bài thơ phú nhằm ca ngợi con người đại việt
đặc biệ là Trần Hưng Đạo ,người có tài mưu lược phán đoán tình hình lãnh đạo thắng lợi cuộc kháng
chiến.Nếu lời nói của các bô lão khẳng định con người là yếu tố quyết định thì”khach” trong lời ca của
mình đã bổ sung thêm có người tài là cần thiết nhưng quan trọng hơn là đức cao,có tình nghĩa
“Anh minh hai vị thánh quân….
Bởi đâu đất hiểm,cốt mình đức cao"
Cuối cùng bài phú nêu lên chân lý về sự bất tử của những anh hùng
“Những người bất nghĩa tiêu vong
Nghìn thu chỉ có anh hùng lưu danh”
Phải chăng chỉ những anh hùng mới lưu danh còn người bất nghĩa thì không để lai dấu vết?Thực ra tất
cả họ đều lưu danh nhưng mà khác nhau ở chỗ lưu danh như thế nào.Nếu như chỉ có anh hùng lưu
danh thì nhưng tên bất nghĩa sẽ tha hồ mà làm bậy,bởi thế những kẻ như thế vẫn được lưu danh nhưng
mà là để lai tiếng xấu muôn đời
Bằng lối viết văn giàu cảm xúc,kết hợp những ẩn ngữ và những dẫn chứng sinh động ,âm điệu anh
hùng,không khí trang nghiêm làm bài phú như một bài ca yêu nước và tự hào dân tộc.
Qua bài phú này Trương Hán Siêu ca ngơị sông Bạch Đằng hùng vĩ,dòng sông lịch sử với bao chiến
công oanh liệt của nhân dân ta trong thời kỳ chống xâm lăng.Bài phú là áng văn tràn đầy lòng yêu nước
,ý chí bất khuất cùng lòng tự hào dân tộc và hàm chứa một triết lý lịch sử sâu sắc khi nhìn nhận nguyên
nhân thành công của dân tộc trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước.