Câu chủ động thành bị động

KIỂM TRA BÀI CŨ
Em hãy nêu giá trị cơ bản về nội dung và đặc sắc của
văn bản nghị luận “Đức tính giản dị của bác hồ ”?

Bài 23
CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ
ĐỘNG
THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG

Bài 23
CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
I. Câu chủ động và câu bị động.
•
Ví dụ :
a. Mọi người / yêu mến em.
C V
Chỉ chủ thể của hoạt động
=> Câu chủ động.
b. Em / được mọi người yêu mến.
C V
Chỉ đối tượng của hoạt động
=> Câu bị động.
Em hãy xác định
chủ ngữ và vị ngữ
trong hai câu
trên ?
Về nội dung và
hình thức của 2 câu
trên giống nhau hay

khác nhau ?
Về nội dung cả 2 câu giống nhau
đều nói về việc “yêu mến.”
Về hình thức hai câu khác nhau về
chủ ngữ. Câu a nói về “mọi người”
Câu b nói về “em .”
Chủ ngữ của hai câu
trên biểu thị ý nghĩa
gì ?
Câu a: Chủ ngữ biểu thị người thực
hiện
một hoạt động, hướng
đến người khác
(chỉ chủ thể của hoạt động).
Câu b :Chủ ngữ biểu thị người được
hoạt động của người khác
hướng vào.
(chỉ đối tượng của hoạt
động).
*Ví dụ :
a. Mọi người yêu mến em.

b. Em được mọi người yêu mến.

V
C
V
C

Bài 23

CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
I.Câu chủ động và câu bị động
●Ví dụ :
a. Mọi người / yêu mến em.
C V
Chỉ chủ thể của hoạt động
=> Câu chủ động
b.Em /được mọi ngườiyêu mến.
C V
Chỉ đối tượng của hoạt động
=> Câu bị động
● Ghi nhớ : SGK/57

*Những câu có chủ ngữ chỉ người,
vật thực hiện một hoạt động hướng
vào người,vật khác được
gọi là câu chủ động.
*Những câu có chủ ngữ chỉ người,
vật được hoạt động của người,
vật khác hướng vào được
gọi là câu bị động.
Vậy thế nào là câu chủ
động và câu bị động ?

Bài tập nhanh:
•
Xác định câu chủ động và câu bị động dưới đây:
a. Thầy giáo khen Nam.

b. Nam được thầy giáo khen.

c. Cậu tôi cho chị tôi cây bút máy màu xanh.


d. Cơm bị thiu.

e. Lan được tập thể góp ý.


Câu chủ động.
Câu bị động
Câu chủ động.
Chị tôi được cậu tôi cho cây bút máy màu xanh.
 Không phải là câu bị động.
Câu bị động
Lan bị tập thể góp ý.

Bài 23
CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
Lưu ý
- Để phân biệt với câu bình thường câu chủ động phải có câu bị
động tương ứng và ngược lại,còn câu bị động phải chịu sự tác
động của đối tượng khác hướng đến.
- Trường hợp câu chủ động có 2 câu bị động tương ứng. trường
hợp động từ vị ngữ của câu chủ động là động từ thuộc nhóm
cho,biếu,tặng…
- Trường hợp câu bị động dùng từ “bị”và từ “được” có hàm ý
đánh giá tiêu cực,tích cực ;đáng mong muốn và không đáng
mong muốn … đối với sự việc được nói đến trong câu.

I.Câu chủ động và câu bị động.
●Ví dụ :
a. Mọi người / yêu mến em.
C V
Chỉ chủ thể của hoạt động
=>Câu chủ động
b.Em /được mọi ngườiyêu mến.
C V
Chỉ đối tượng của hoạt động
=>Câu bị động
● Ghi nhớ : SGK/57
II.Mục đích của việc chuyển đổi câu
chủ động thành câu bị động
Ví dụ
Chọn câu b)Em được mọi người yêu
mến.

là câu bị động.
=> Liên kết câu trong đoạn liền mạch
thống nhất.
Ví dụ:
-
Thủy phải xa lớp ta, theo mẹ về quê
ngoại.
Một tiếng “ồ” nổi lên kinh ngạc. Cả lớp
sững sờ. Em tôi là chi đội trưởng, là
“vua toán” của lớp từ mấy năm nay …
,tin này chắc làm cho bạn bè xao xuyến.
( theo Khánh Hoài )
a) Mọi người yêu mến em.

b) Em được mọi người yêu mến.
Em sẽ chọn câu a) hay câu b) để điền vào
chỗ có dấu ba chấm trong đoạn trích
trên ? Vì sao em chọn câu đó ?
 Chọn câu b)Em được mọi người yêu
mến.

là câu bị động.
=> Liên kết câu trong đoạn liền mạch
thống nhất. Câu trước đã nói về Thủy
thông qua chủ ngữ Em tôi. Vì vậy sẽ
lôgic và dễ hiểu hơn nếu câu sau cũng
tiếp tục nói về Thủy thông qua chủ
ngữ Em tôi.
Bài 23
CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG

Bài tập
So sánh hai cách viết sau :
-
Nhà máy đã sản xuất được một số sản phẩm có giá trị. Khách
hàng ở châu Âu rất ưa chuộng các sản phẩm này.
-
Nhà máy đã sản xuất được một số sản phẩm có giá trị. Các sản
phẩm này được khách hàng ở châu Âu rất ưa chuộng.
cách viết thứ 2 tốt hơn. Vì tạo nên liên kết chủ đề theo kiểu móc
xích: một số sản phẩm có giá trị - các sản phẩm này.

Nhấn mạnh, nhằm liên kết các câu thành một mạch văn thống
nhất,hoàn chỉnh.

Trong hai cách viết trên cách
viết nào tốt hơn ? Vì sao ?

Bài 23
CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
I.Câu chủ động và câu bị động
●Ví dụ :
a. Mọi người / yêu mến em.
CN VN
Chỉ chủ thể của hoạt động
=> Câu chủ động.
b.Em /được mọi ngườiyêu mến.
CN VN
Chỉ đối tượng của hoạt động
=> Câu bị động.
● Ghi nhớ : SGK/57
II.Mục đích của việc chuyển đổi
câu chủ động thành câu bị
động
Ví dụ:
Chọn câu b)Em được mọi người
yêu mến.

là câu bị động.
=> Liên kết câu trong đoạn liền
mạch, thống nhất.
● Ghi nhớ:SGK/58
III. LUYỆN TẬP
Bài tập :
Việc chuyển đổi câu chủ động

thành câu bị động ( và ngược lại,
chuyển đổi câu bị động thành
câu chủ động ) ở mỗiđoạn văn đều
nhằm liên kết các câu trong đoạn
thành một mạch văn thống nhất.

III.Tìm câu bị động trong cácđoạn trích dưới đây. Giải thích vì sao tác giả lại chọn
cách viết như vậy.
-Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý.

Nhưng cũng có khi cất giấu kính đáo
trong rươn, trong hòm.
( Hồ Chí Minh)

Trường hợp rút gọn câu,thành phần chủ ngữ “các thứ của quý” bị lược bỏ.

Nhằm tránh lặp lại các kiểu câu đã dùng trước đó.

-Người đầu tiên chịu ảnh hưởng thơ Pháp rất đậm là Thế Lữ. Những bài thơ có
tiếng của Thế Lữ ra đời từ đầu năm 1934. Giữa lúc người thanh niên Việt Nam
bấy giờ ngập trong quá khứ đến tận cổ thì Thế Lữ đưa về cho họ cái hương vị
phương xa.
(Theo Hoài Thanh )

Thành phần chủ ngữ “tác giả Thế Lữ” được thay thế bằng chủ ngữ “tác giả
“mấy vần thơ”.

Liên kết câu trước với câu sau thành một mạch văn thống nhất
=> Nhằm tránh lặp lại các kiểu câu đã dùng trước đó và liên kết câu thành một
mạch văn thống nhất.

Có khi được trưng bày trong
tủ kính, trong bình pha lê rõ ràng dễ thấy.
Tác giả “Mấy vần thơ” liền được tôn làm đương
thời đệ nhất thi sĩ.

Bài 23
CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
I.Câu chủ động và câu bị động.
●Ví dụ :
a. Mọi người / yêu mến em.
CN VN
Chỉ chủ thể của hoạt động
=>Câu chủ động
b.Em /được mọi người yêu mến.
CN VN
Chỉ đối tượng của hoạt
động
=>Câu bị động
● Ghi nhớ : SGK/57
II.Mục đích chuyển đổi câu chủ
động thành cau bị động
Ví dụ: Chọn câu b)Em được mọi
người yêu mến.

là câu bị động.
=> Liên kết câu trong đoạn liền
mạch, thống nhất.
● Ghi nhớ:SGK/58
III. LUYỆN TẬP
Bài tập :

-
Các câu bị động
+ Có khi được trưng bày trong
tủ kính,trong bình pha lê […]
+ Tác giả “ mấy vần thơ ” liền
dược tôn làm đương thời đệ
nhất thi sĩ.
=> Nhằm tránh lặp lại các kiểu
câu đã dùng trước đó,đồng
thời tạo liên kết tốt hơn giữa
các câu trong đoạn

*Dựa vào hình ảnh dưới đây đặt các câu chủ
động và câu bị động tương ứng.
CỦNG CỐ
-Hai anh em chia đồ chơi
ra.
=>CÂU CHỦ ĐỘNG
-Đồ chơi được hai anh em chia ra.
=>CÂU BỊ ĐỘNG
-Ông lão đang bắt cá
vàng.
=>CÂU CHỦ ĐỘNG
-Cá vàng bị ông lão bắt.
=>CÂU BỊ ĐỘNG

*Dựa vào hình ảnh dưới đây đạt các câu chủ
động và câu bị động tương ứng.
-Bà đang soi trứng
rất kỹ.

=>CÂU CHỦ ĐỘNG
-Qủa trứng được bà soi rất
kỹ.
=>CÂU BỊ ĐỘNG
-Bác nông dân dẫn trâu đi cày.
=> CÂU CHỦ ĐỘNG
-
Con trâu được bác nông dân
dẫn đi cày.
=> CÂU BỊ ĐỘNG

KIẾN THỨC CẦN NHỚ
*Những câu có chủ ngữ chỉ người,vật thực hiện một
hoạt động hướng vào người,vật khác được gọi là
câu chủ động.
*Những câu có chủ ngữ chỉ người,vật được hoạt động
của người,vật khác hướng vào được gọi là câu bị
động.
* Việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động
( và ngược lại, chuyển đổi câu bị động thành câu
chủ động ) ở mỗi đoạn văn đều nhằm liên kết các
câu trong đoạn thành một mạch văn thống nhất.
Thế nào là câu
chủ động và câu
bị động ?
Việc chuyển đổi
câu chủ động
thành câu bị động
nhằm mục đích
gì?

- Học thuộc ghi nhớ.
-
Chuẩn bị viết bài tập làm văn số 5 (văn lập
luận chứng minh ).
DẶN DÒ