đồ án kiến trúc xây dựng Đánh giá hiệu quả khai thác của VTHKCC tại Hà Nội

Dng Tun Anh – K44 i

MC LC

LI M U 1
CHNG 1: TNG QUAN V VN TI HÀNH KHÁCH CÔNG CNG VÀ HIU
QU KHAI THÁC CA VN TI HÀNH KHÁCH CÔNG CNG
1.1 Tng quan v Vn ti hành khách công cng Hà Ni 2
1.1.1 Vn ti hành khách công cng 2
1.1.2 Vn ti hành khách công cng bng xe buýt 6
1.2 Tng quan v các ch tiêu khai thác VTHKCC 11
1.2.1 Mt s khái nim: 11
1.2.2. H thng ch tiêu v mng li tuyn xe buýt 12
1.2.3. H thng ch tiêu v qun lý hot ng ca phng tin. 13
1.2.4. H thng ch tiêu v tc  phng tin: 15
1.2.5. Nhóm nhng ch tiêu v khai thác k thut phng tin 16
1.2.6. H thng ch tiêu v tài chính 18
1.2.7. Nhóm nhng ch tiêu th hiên hiu qu kinh t - xã hi ca VTHKCC 19
1.2.8. Nhóm nhng ch tiêu biu hin hiu qu môi trng do VTHKCC gây ra. 20
1.2.9. Các phng thc tr giá cho VTHKCC bng xe buýt ang áp dng 21
CHNG 2: HIN TRNG KHAI THÁC TUYN XE BUÝT CA XÍ NGHIP XE
BUÝT THNG LONG
2.1 Hin trng ca Xí nghip xe buýt Thng Long 21
2.1.1 Quá trình hình thành, phát trin ca Xí nghip xe buýt Thng Long 21
2.1.2. Kt qu hot ng ca xí nghip trong nhng nm gn ây. 26
2.2 Phân tích ánh giá thc trng ca hiu qu khai thác trên tuyn 27
2.2.1 Phân tích ánh giá chung v hiu qu khai thác trên các tuyn ca xí nghip 27
2.2.2 Hiu qu khai thác trên tuyn 14: B H - C Nhu 29
2.2.3 Tính toán các ch tiêu cho tuyn trong 2 nm 2005 và 2006 35

Dng Tun Anh – K44 ii

CHNG 3: CÁC GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU KHAI THÁC TRÊN TUYN
VN TI HÀNH KHÁCH CÔNG CNG
3.1. Mc ích, ý ngh a ca vic !a ra các gii pháp nâng cao hiu qu khai thác trên
tuyn 39
3.1.1. Mc ích 39
3.1.2: Ý ngha ca gii pháp 39
3.2. Các cn c", c# s$ % !a ra các gii pháp nâng cao hiu qu khai thác trên tuyn. 40
3.2.1 Mc tiêu, nh hng phát trin ca vn ti hành khách công cng ca nhà nc 40
3.2.2. Chin lc ng li k hoch phát trin ca Tng công ty vn ti Hà Ni 41
3.2.3 Thc trng ca tuyn 14 42
3.3 Gii pháp nâng cao hiu qu khai thác tuyn VTHKCC 42
3.3.1 Tên gii pháp: 42
3.3.2. Tính toán c th các phng án 46
3.3.3 Tính kh thi và hiu qu ca phng án: 58
KT LUN VÀ KIN NGH& 60

Dng Tun Anh – K44 iii


DANH MC CÁC CH' VIT T(T

- VTHKCC: Vn ti hành khách công cng.
- GTVT: Giao thông vn ti.
- GTT: Giao thông ô th.
- UBND: y ban nhân dân.
- PTVT: Phng tin vn ti.
- BDSC: Bo d ng s!a cha.
- BHXH: Bo him xã hi.

- BHYT: Bo him y t.
- XDCB: Xây dng c bn.
- GTCC: Giao thông công chính.
- TCT: Tng công ty.

Dng Tun Anh – K44 iv

DANH MC CÁC BNG, BI)U, HÌNH V*

• Danh mc các bng

Bng 2.1.Kt qu hot ng ca xí nghip xe buýt Thng Long…………………………… …26
Bng 2.2.Bng tng hp vi phm ca ngi lao ng xí nghip xe buýt Thng Long……… 26
Bng 2.3. Bng tng hp hình thc x! lý vi phm ca xí nghip xe buýt Thng Long…… ….26
Bng 2.4. Lt xe vn chuyn trên t"ng tuyn ca xí nghip xe buýt Thng Long…….….… 27
Bng 2.5. Lng hành khách vn chuyn c trên t"ng tuyn ca xí nghip…………… 28
Bng 2.6. Thi gian xu#t phát ti các im u cui… ……………………………….….… 32
Bng 2.7. S lng hành khách lên xung xe ti các im d"ng $ theo chiu i……… … 33
Bng 2.8. S lng hành khách lên xung xe ti các im d"ng $ theo chiu v……… ……34
Bng 2.9. Bng tng hp các ch tiêu khai thác ca tuyn 14…………………………….….….37
Bng 3.1. Bng chi phí xây dng c s% h tng………………………………………… …… 53
Bng 3.2. Thi gian xu#t phát ti im u cui ca tuyn 14A………………………… …….54
Bng 3.3. Thi gian xu#t phát ti im u cui ca tuyn 14B………………………….….….55
Bng 3.4. Thi gian biu chy xe ca tuyn 14A…………………………………………….….56
Bng 3.5. Thi gian biu chy xe ca tuyn 14B………………………………………….…….57

• Danh mc hình v+

Hình 1. C c#u t chc ca xí nghip xe buýt Thng Long……………………………….…….25
Hình 2. Mng li tuyn 14 c&…………………………………………………………… ……43

Hình 3. S  mng li tuyn 14A……………………………………………………… ……48
Hình 4. S  mng li tuyn 14B……………………………………………………….….…51



Dng Tun Anh – K44 1

LI M U
Mt v#n  làm au u các nhà quy hoch giao thông trong thi im hin nay là vic
phng tin vn ti phát trin quá nhanh so vi s phát trin ca h thng ng giao thông. S
lng phng tin vn ti, 'c bit là xe máy tng lên vùn vt trong t"ng ngày, mà ch#t lng
ng xá, b rng ng giao thông, không thay i là bao nhiêu làm cho khin cho ng xá
luôn lâm vào tình trng quá ti (n n t)c ngh*n kéo dài. Càng ngày thì s gi t)c ng càng
tng lên gây hu qu nghiêm tr+ng n Môi trng và nn kinh t.
 kh)c phc c tình trng t)c ng kéo dài trong nhiu gi, cách tt nh#t mà Vit
Nam có th làm c hin nay chính là vic hn ch vn ti cá nhân, nh#t là bng xe máy,
hng d(n cho ngi dân s! dng xe buýt cho nhng nhu cu i li hàng ngày. Vic to cho
ngi dân trong ô th có thói quen s! dng VTHKCC là v#n  r#t quan tr+ng, có ý ngha cho
s phát trin ca Th ô.Tuy nhiên, chúng ta g'p phi mt s khó khn trong quá trình a xe
buýt n vi ngi dân ô th, ó là quãng ng i b quá xa, xe buýt r#t ông úc trong gi
cao im, mt s t nn tn ti nh móc túi, trm c)p v't, chen l#n xô ,y thô bo… . Nhng
v#n  trên tn ti làm cho xe buýt cha thc s là s la ch+n ca ngi dân th ô Hà Ni.
Trong thi im hin nay, khi #t nc ta cha  iu kin  xây dng nhng tuyn
Metro, trambay hay trôllay bus thì xe buýt v(n phi là phng tin ch o ca VTHKCC trong
th ô. Vì vy mun cho m+i ngi dân s! dng VTHKCC trong các chuyn i li hàng ngày
thì không gì khác chúng ta phi nâng cao ch#t lng dch v xe buýt, tng mng li ph sóng
ca xe buýt n t#t c nhng n-o ng ca Hà Ni.  phn nào áp ng c nhng nhu cu
i li ca ngi dân trong ô th.
 tài tt nghip này  cp n tuyn 14 trc thuc s qun lý ca xí nghip xe buýt
Thng Long Hà Ni, hot ng t" B H n C Nhu, hin ti tuyn này có hiu qu khai

thác r#t th#p, không c ngi dân trong khu vc khai thác ca tuyn s! dng làm phng
tin i li chính.  tài có a ra mt s thc trng ca tuyn khin cho hiu qu khai thác ca
tuyn th#p, và mt s phng án làm tng hiu qu khai thác ca tuyn.
 tài gm 3 phn chính:
- Chng 1: Tng quan v vn ti hành khách công cng và hiu qu khai thác ca vn ti
hành khách công cng.
- Chng 2: Hin trng khai thác tuyn ca xí nghip xe buýt Thng Long Hà Ni
- Chng 3: Các gii pháp nâng cao hiu qu khai thác trên tuyn vn ti hành khách công
cng.
Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC
Dng Tun Anh – K44 2

CHNG 1
TNG QUAN V VN TI HÀNH KHÁCH CÔNG CNG VÀ HIU QU KHAI
THÁC CA VN TI HÀNH KHÁCH CÔNG CNG
1.1 Tng quan v Vn ti hành khách công cng Hà Ni
1.1.1 Vn ti hành khách công cng
a, Khái nim
- Vn ti hành khách công cng: là loi hình vn chuyn hành khách trong ô th, có th
áp ng khi lng ln nhu cu ca m+i tng lp dân c mt cách thng xuyênm liên tc
trong thi gian xác nh theo hng tuyn n nh trong 1 thi k. nh#t nh.
- Tuyn VTHKCC: là ng i ca phng tin  thc hin chc nng vn chuyn xác
nh. Tuyn VTHKCC là mt phn ca mng li giao thông thành ph c trang b các c
s% vt ch#t chuyên dng nh: Nhà ch, bin báo  t chc các hành trình vn chuyn bng
phng tin VTHKCC, thc hin chc nng vn chuyn hành khách trong thành ph, n các
vùng ngoi vi và các ô th v tinh nm trong quy hoch tng th ca thành ph.
b, Vai trò ca vn ti hành khách công cng
Cùng vi ô th hoá, vai trò ca h thng VTHKCC ngày càng tr% nên quan tr+ng. Mt
h thng VTHKCC hot ng có hiu qu là ng lc thúc ,y quá trình ô th hoá. Ngc li
vi mt h thng VTHKCC yu kém s* là lc cn i vi s phát trin kinh t xã hi % các ô

th . Vai trò ca VTHKCC c th hin trên các phng din ch yu sau :
- VTHKCC to thun li cho vic phát trin chung ca ô th .
ô th hoá luôn g)n lin vi vic phát trin các khu dân c, khu công nghip thng
mi, vn hoá kèm theo s gia tng c v phm vi lãnh th và dân s ô th . T" ó d(n n
xu#t hin các quan h vn ti vi công su#t ln và khong cách xa. Khi ó ch có h thng
VTHKCC nhanh, sc cha ln mi có th áp ng c nhu cu ó .
Ngc li, nu không thit lp c mt mng li VTHKCC hp lý tng ng vi nhu
cu thì sc ép v gii quyt mi giao lu gia các khu chc nng ô th phân b cách xa trung
tâm vi công su#t lung hành khách ln s* là lc cn i vi quá trình ô th hoá. Gii hn
không gian ô th càng m% rng thì vai trò ca VTHKCC càng th hin rõ qua vic rút ng)n
thi gian i li và áp ng nhu cu ca dòng hành khách công su#t ln .
Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC
Dng Tun Anh – K44 3

- VTHKCC là nhân t ch yu  tit kim thi gian i li ca ngi dân ô th, góp phn
tng nng su#t lao ng xã hi.
Trong ô th tn su#t i li cao và c ly i li bình quân ln nên tng hao phí thi gian
i li ca mt ngi dân là áng k . Nu l#y mc i i li bình quân ca mt ngi trong
thành phn i li tích cc ca Hà Ni là 2,2 – 2,5 chuyn/ngi/ngày và thi gian mt chuyn
i là 40 phút thì hao phí thi gian i li chim 15 -20 % tng qu thi gian lao ng tích cc .
/nh h%ng rõ rt và trc tip ca VTHKCC là tác ng n vic tng nng su#t lao
ng xã hi. Theo tính toán ca các chuyên gia GTT : Nu m$i chuyn xe chm i mi phút
thì d(n n tng nng su#t lao ng xã hi gim i t" 2,5-4%, nng su#t lao ng ca công
nhân có c ly i làm 5km gim 12% và trên 5km gim t" 10-25% so vi nhng công nhân sng
gn ni làm vic ( Ch cn i b ) .
- VTHKCC m bo an toàn và gi gìn sc kho- cho ngi i li.
An toàn giao thông g)n lin vi h thng PTVT và c s% h tng k thut giao thông.
Hàng nm trên th gii có ch"ng 800.000 ngi thit mng do tai nn giao thông. Riêng Vit
Nam, m$i nm xy ra 8000-12.000 v tai nn giao thông làm thit mng t" 3000-8000 ngi,
trong ó t0 l áng k thuc h thng giao thông ô th . % các thành ph nc ta do s lng

xe p, xe máy tng quá nhanh, mt  i li dày 'c là nguyên nhân chính gây ra tai nn .
- VTHKCC góp phn bo v môi trng ô th
Không gian ô th thng cht h1p, mt  dân c cao, trong khi mt  xe có ng c
li dày 'c. B%i vy VTHKCC phi g)n lin vi các gii pháp bo v môi trng. Công cng
hoá phng tin i li là mt trong nhng gii pháp hu hiu mang tính kh thi nhm thiu hoá
tác ng tiêu cc ca GTT n môi trng. Trc ht vic thay th PTVT cá nhân bng
phng tin VTHKCC s* góp phn hn ch mt  ô tô, xe máy – nhng phng tin thng
xuyên thi ra mt lng ln khí x cha nhiu thành phn c hi nh: Cacbuahirô, ôxitnit,
chì
U0 ban môi trng th gii ã kh2ng nh tác ng áng k ( Gn 50%) trong vic hu0
hoi môi trng là do khí x các PTVT gây ra. Nh vy hiu qu sâu s)c ca VTHKCC phi k
n c kh nng gi gìn bu không khí trong sch cho các ô th, hn ch khí thi, gim mt 
bi và chng ùn t)c
- VTHKCC là nhân t m bo trt t an toàn và n nh
Mt ngi dân thành ph bình quân i li 2-3lt/ ngày, thm chí cao hn (C ly t"
1,5-2Km tr% lên ). Vì vy nu xy ra )c t)c thì ngoài tác hi v kinh t, còn nh h%ng tiêu cc
n tâm lý chính tr, trt t an toàn xã hi và n nh xã hi. Hiu qu ca h thng VTHKCC
trong lnh vc xã hi c&ng r#t quan tr+ng và nhiu khi không th tính ht c .
Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC
Dng Tun Anh – K44 4

c, Phân loi Vn ti hành khách công cng
- Vn ti hành khách công cng bng tàu in ngm
- Vn ti hành khách công cng bng tàu in bánh hi, bánh s)t
- Vn ti hành khách công cng bng xe buýt
d, S cn thit phi phát trin h thng Vn ti hành khách công cng
Nh ta ã phân tích % trên v hiu qu ca VTHKCC t" ó th#y rng VTHKCC có mt vai
trò r#t quan tr+ng vi thành ph Hà Ni nói riêng và nc ta nói chung.
Ngày nay xã hôi ngày càng phát trin vn minh hin i thì nhu cu ca con ngi ngày
càng cao, g)n lin vi nó là nhu cu i li vi nhiu mc ích khác nhau ngày mt tng. Hn

th na quá trình ô th hoá kèm theo s gia tng v quy mô lãnh th, dân c ô th và g)n lin
vi quá trình phát trin các khu chc nng khu công nghip thng mi, khu dân c vn
hoá…xu#t hin các quan h vn ti vi công su#t lung hành khách ln. Khi ó ch có h thng
VTHKCC mi áp ng c nhng nhu cu ó.
i kèm vi s phát trin ó là nhng hu qu  li nh: ách t)c giao thông, ô nhi3m môi
trng, tai nn giao thông ngày mt gia tng. Hu ht các v tai nn u xy ra % các ô th 'c
bit là nhng ô th ln và ch yu do phng tin cá nhân gây ra. Do ó vic tng cng hn
na hot ng xe buýt v : Thi gian phc v, ch#t lng phc v, mng li tuyn….
T" nhng phân tích trên nhn th#y không còn cách nào khác  gii quyt v#n  bc xúc
ca xã hi là h thng VTHKCC. Vic phát trin VTHKCC là r#t cn thit và c#p bách.
VTHKCC không ch kh)c phc nhng hu qu do quá trình ô th hoá mang li mà nó còn
có nhiu tác ng n lnh vc i sng ca mt ô th:
+ Tác ng ti nn kinh t ô th: Ngành công nghip xây dng, ngành dch v
+ Tit kim chi phí: Chi phí i li, chi phí do s! dng phng tên cá nhân, chi phí s!
dng #t …
+ Tác ng v m't xã hi: To nhiu vic làm gii quyt lao ng d th"a cho xã hi,
gim thiu tai nn to nim tin vng ch)c cho ngi lao ng, to thói quen s! dng phng
tin giao thông công cng cho ngi dân…gim ùn t)c hn ch ô nhi3m không khí, ô nhi3m
ting n góp phn bo v ô th trong sch vn minh.
Ngc li, nu ta không thit lp c mng li VTHKCC hp lý gii quyt nhu cu i
li và nhng hu qu  li thì sc ép v vic gii quyt mi giao lu gia các khu chc nng
ô th vi công su#t lung hành khách ln s* là lc cn i vi quá trình ô th hoá.
d,Các yu t nh h%ng n hot ng ca phng tin VTHKC:
- iu kin lung tuyn:
Khác vi các ngành khác, môi trng hot ng ca ngành vn ti là trên các con ng,
vi không gian hot ng rng. Do ó mà hot ng ca phng tin ph thuc r#t nhiu vào
iu kin ca lung tuyn: loi ng, s làn ng, mt  phng tin trên tuyn, lu lng
Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC
Dng Tun Anh – K44 5

hành khách trên tuyn, s lng im giao c)t …nh h%ng n thi gian mt chuyn, tc 
khai thác, h s s! dng quãng ng, …
M$i mt tuyn u có nhng 'c im riêng, do ó cn phi ch+n phng tin sao cho phù
hp  nâng cao hiu su#t s! dng phng tin.
Hin nay, Hà Ni có khong 326 km ng ni th (cha tính 2 qun mi). Mt  mng
li ng % Hà Ni là r#t th#p.
+ % ni thành ch t: 4,08 Km ng/Km2
+ % ngoi thành t: 0,88 Km ng/Km2
vi din tích m't ng khong hn 5,25km2 và din tích khu vc ni ô khong
84,4km2. T0 l din tích ng/din tích #t ô th th#p, mi ch t 6,1%.
ng có chiu rng 15m tr% lên không nhiu, trong khi ng ng)n hn 500m và có
chiu rng nh4 hn 10m chin ti 60%. Thành ph có khong 600 nút giao thông ng mc và
r#t ít các nút giao thông khác mc. Mt  mng li ng th#p, phân b không ng u:
mt  bình quân khu vc ni thành là 0,2km/1000dân, ch t 40-50% so vi mc  trung
bình ca th gii. Qun Hoàn Kim có mt  ng cao nh#t, ng a và Tây H là hai qun
có mt  ng th#p nh#t, ch bng 21% mt  mng li ca qun Hoàn kim.
Mng li ng có c#u trúc h$n hp và thiu s liên thông: % các khu vc mi hình thành
mt  ng th#p, m+i s giao lu u tp trung vào các trc ng hng tâm to ra s dn
ép và phc tp v giao thông % khu vc trung tâm thành ph. Nhng nm gn ây mt s trc
ng hng tâm ca thành ph ci to và hình thành rõ rt, h thng các ng vành ai ni
các trc hng tâm ang c hoàn chnh.
Tình hình xây dng trong nhng nm qua: Trong nhng nm gn ây c s% h tng
giao thông ca Hà Ni t"ng bc c xây dng ng b hoàn chnh, nhm ci thin tình hình
giao thông ca thành ph áp ng òi h4i ca s phát trin kinh t - xã hi và xây dng th ô.
Mt s tuyn ng và cu c kh%i công xây dng nh: ng Lc Long Quân, ng La
Thành - Thái hà - Láng, Láng H - Thanh Xuân, ng Nguy3n Tri Phng, Li3u Giai - Ng+c
Khánh….
- iu kin v phng tin:
Phng tin vn ti là công c lao ng chính trong ngành vn ti, vì vy mà s lng
phng tin và ch#t lng ca phng tin nh h%ng trc tip n hot ng ca doanh

nghip. Yu t này liên quan n các ch tiêu s lng và ch#t lng khai thác k thât sau: s
xe k hoch, s xe vn doanh, tc  k thut, sn lng, h s s! dng sc cha…
Qua iu tra và ánh giá ca hành khách i xe cho th#y. Trc ây, xe x#u b,n và ch#t
lng kém là nguyên nhân chính d(n n ngi dân không i xe buýt. Cho ti hin nay ngày
càng có nhiu ngi i xe buýt không phi do giá vé r- mà ch yu là do ch#t lng dch v
c nâng cao, 'c bit là do u t xe mi ch#t lng cao (và ây c&ng là nguyên nhân chính
d(n n thu hút c hành khách ngày càng s! dng phng tin công cng). Hàng nm s
Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC
Dng Tun Anh – K44 6

lng hành khách tng lên không ng"ng trong khi ó s xe u t mi li ít nh vy x,y ra tình
trng nng lc áp ng cha áp ng kp so vi nhu cu i li thc t.
- T chc iu hành:
ây là mt khâu quan tr+ng ca hot ng xe buýt hin nay nó th hin hiu qu hot ng
ca xe buýt thông qua  chính xác ca biu  vn hành, s thun tin ca hành khách khi tip
cn và s! dng dch v, s tin nghi và ch#t lng phc v ca dch v xe buýt công cng.
Trc nm 2001 công tác iu hành và qun lý hot ng ca xe trên tuyn c thc hin
là hình thc iu  phân tán theo kiu “khoán” hay “nh mc” doanh thu cho lái xe t"ng
chuyn trên t"ng tuyn. Kt qu là toàn b mng li xe buýt hot ng không hiu qu, thiu
s liên thông nên không thu hút c hành khách. T" nm 2001 hot ng xe buýt % Hà Ni
ã có s thay i v ch#t và em li hiu qu cao. “phng thc iu  tp trung” là vic lp
k hoch vn doanh, biu  vn hành và iu  tp trung.
V h thng hành trình chy xe thì hin nay Tng công ty ang áp dng loi hình hành
trình chy sut (T" bn u n bn cui) cha có xe buýt nhanh ho'c hành trình rút ng)n.
Vic áp dng hình thc chy xe nh vy có thun li vi công tác t chc và iu  xe hot
ng trên tuyn nhng vi 'c im lung hành khách i li % Hà Ni có s bin ng ln theo
gi trong ngày và theo ch'ng trên tuyn nên cn phi kt hp vi các loi hành trình chy
nhanh và rút ng)n, nâng cao c hiu qu s! dng phng tin c&ng nh ch#t lng phc v
hành khách, gim chi phí khai thác. Hin ti Tng công ty ch mi áp dng trong các trng
hp ùn t)c giao thông t xu#t và 'c bit là trong thi gian SEAGAMES 23 vào tháng12/2003

hình thc này c áp dng và ã mang li hiu qu cao.
1.1.2 Vn ti hành khách công cng bng xe buýt
a, Khái nim:
- Vn ti hành khách công cng bng xe buýt: là loi hình VTHKCC s! dng xe ô tô có
sc cha ln làm phng tin vn chuyn, hot ng theo biu  và hành trình ã c quy
nh s5n  phc v nhu cu i li ca ngi dân trong thành ph, thu tin cc theo giá quy
nh
- Thi gian biu và biu  chy xe: là mt công c qun lý thng c s! dng trong
Vn ti hành khách công cng bng xe buýt, c xây dng da trên các thông s hot ng
ca tuyn, nh là: thi gian, c ly hot ng, giãn cách chy xe, c ly ca các im d"ng $
trên tuyn. Giúp cho công tác qun lý lái, ph xe, và qun lý phng tin khi hot ng trên
hành trình ca tuyn.
Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC
Dng Tun Anh – K44 7

b, Các hình thc chy xe buýt trong thành ph
- Xe buýt thông thng: xe buýt s* ln lt d"ng li % t#t c các im d"ng trên hành trình,
giúp cho hành khác có th lên xung ti b#t c im nào ó trên tuyn.
- Xe buýt nhanh: xe ch d"ng li % mt s im d"ng ch yu trên tuyn, b4 qua mt s
im d"ng
- Xe buýt tc hành: S im d"ng trên tuyn ít, ch d"ng li % mt s im d"ng chính, ch
yu là nhng im trung chuyn.
- Xe buýt hot ông theo hành trình rút ng)n: theo không gian, theo thi gian, xe buýt
không chy ht hành trình quy nh, mà ch hot ng trên mt on ca hành trình.
c, c im ca Vn ti hành khách công cng bng xe buýt
- V phm vi hot ng (Theo không gian và thi gian).
+ Không gian hot ng: Các tuyn VTHKCC thng có c ly trung bình và ng)n trong
phm vi thành ph, phng tin phi thng xuyên d"ng $ d+c tuyn  phù hp vi nhu cu
ca hành khách.
+ Thi gian hot ng: Gii hn thi gian hot ng ca VTHKCC ch yu vào ban

ngày do phc v nhu cu i li thng xuyên nh i h+c, i làm
- V phng tin VTHKCC
+ Phng tin có kích thc thng nh4 hn so vi cùng loi dùng trong vn ti ng
dài nhng không òi h4i tính vit dã cao nh phng tin vn chuyn hành khách liên tnh .
+ Do phng tin chy trên tuyn ng ng)n, qua nhiu im giao c)t, d+c tuyn có
mt  phng tin cao, phng tin phi tng gim tc , d"ng $ nhiu ln nên òi h4i phi
có tính nng ng lc và gia tc cao.
+ Do lu lng hành khách lên xung nhiu, i trên khong cách ng)n cho nên phng
tin thng b trí c ch$ ngi và ch$ ng . Thông thng ch$ ngi không quá 40% sc cha
phng tin , ch$ ngi phi thun tin cho vic i li trên phng tin. C#u to c!a và s c!a,
bc lên xung và s bc lên xung cùng các thit b ph tr khác m bo cho hành khách lên
xung thng xuyên, nhanh chóng, an toàn và gim thi gian phng tin d"ng ti m$i trm $
.
+  m bo an toàn và phc v hành khách tt nh#t, trong phng tin thng b trí
các thit b kim tra vé t ng, bán t ng ho'c c gii, có h thng thông tin hai chiu
(Ngi lái- Hành khách) y .
+ Do hot ng trong ô th, thng xuyên phc v mt khi lng ln hành khách
cho nên phng tin thng òi h4i cao v vic m bo v sinh môi trng ( Thông gió, ting
n,  ô nhi3m ca khí x )
Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC
Dng Tun Anh – K44 8

+ Các phng tin VTHKCC trong ô th thng phi m bo nhng yêu cu th,m
m. Hình thc bên ngoài, màu s)c,cách b trí các thit b trong xe giúp hành khách d3 nhn bit
và gây tâm lý thin cm v tính hin i, chuyên nghip ca phng tin
- V t chc vn hành.
Yêu cu hot ng r#t cao, phng tin phi chy vi tn su#t ln, mt m't m bo 
chính xác v thi gian và không gian, m't khác phi m bo ch#t lng phc v hành khách,
gi gìn trt t an toàn GTT . B%i vy  qun lý và iu hành h thng VTHKCC òi h4i phi
có h thng trang thit b ng b và hin i

- V vn u t ban u và chi phí vn hành
Vn u t ban u ln b%i vì ngoài tin mua s)m phng tin òi h4i phi có chi phí u
t trang thit b phc v VTHKCC khá ln ( Nhà ch, im $ , h thng thông tin, bn
bãi ) .
Chi phí vn hành ln, 'c bit là chi phí nhiên liu và các chi phí c nh khác .
- V hiu qu tài chính
Nng su#t vn ti th#p , do c ly ng)n, phng tin d"ng ti nhiu im, tc  th#p ,
nên giá thành vn chuyn cao. Giá vé do nhà nc quy nh và giá vé này thng th#p hn giá
thành  có th cnh tranh vi các loi phng tin c gii cá nhân ng thi phù hp vi thu
nhp bình quân ca ngi dân. iu này d(n n hiu qu tài chính trc tip ca các nhà u t
vào VTHKCC th#p, vì vy không h#p d(n các nhà u t t nhân. B%i vy Nhà nc thng có
chính sách tr giá cho VTHKCC % các thành ph ln.
d, Nhng u nhc im ca Vn ti hành khách công cng bng xe buýt:
- 6u im
+ Có tính c ng cao, không ph thuc vào mng dây d(n ho'c ng ray, không
cn tr% và d3 nhp vào h thng giao thông ng b trong thành ph.
+ Khai thác, iu hành n gin, có th nhanh chóng iu chnh chuyn lt trong
thi gian ng)n mà không nh h%ng n hot ng ca tuyn .
+ Hot ng có hiu qu vi dòng hành khách có công su#t nh4 và trung bình. i
vi các lung hành khách có h s bin ng cao v thi gian và không gian vn ti có th gii
quyt thông qua viêc la ch+n xe thích hp và mt biu  vn hành hp lý.
+ Vn ti xe buýt cho phép phân chia nhu cu i li ra các tuyn (ng ph) khác
nhau trên c s% mng li ng thc t  iu tit mt  i li chung.
+ Chi phí u t tng i th#p so vi các phng tin VTHKCC hin i. Cho phép
tn dng mng li ng hin ti ca thành ph. Chi phí vn hành th#p nhanh chóng em li
hiu qu.
Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC
Dng Tun Anh – K44 9

- Nhc im:

+ Nng lc vn chuyn không cao, nng su#t vn chuyn th#p, tc  khai thác còn
th#p (15-16km/h) so vi xe in bánh s)t, xe in ngm Kh nng vn ti th#p trong gi cao
im vì dùng bánh hi.
+ Trong khai thác ôi khi không thun li do thiu thit b, do d"ng % bn, thiu h
thng thông tin nên không áp ng c nhu cu ca hành khách v tin nghi,  tin cy,
+ ng c t trong có cng  gây ô nhi3m cao do : Khí xã, bi, ho'c nhiên liu và
du nhn chy ra, ngoài ra còn gây ting n và ch#n ng .
e, Mng li hành trình ca vn ti hành khách công cng bng xe buýt:
- Mt s khái nim:
+ Hành trình: là ng i ca phng tin t" im u n im cui  hoàn thành
nhim v vn ti theo biu  ã quy nh, hành trình phi mang tính n nh lâu dài,  thun
tin cho quá trình s! dng ca ngi dân.
+ Mng li hành trình: là tp hp ca nhiu hành trình, phi m bo tính liên thông.
- Nhng yêu cu c bn ca mt tuyn xe buýt trong thành ph:
+ Chiu dài ca tuyn phi nm trong gii hn hp lý, thng g#p 2-3 ln chiu dài
trung bình mt chuyn i ca hành khách.
+ L trình ca tuyn thì phi c thit k i qua nhiu im thu hút hành khách trong
thành ph,  phc v, c nhiu hành khách hn.
+ Các tuyn xe buýt phi c thit k có kh nng ni dài trong tng lai.
+ C s% vt ch#t trên tuyn phi mang tính ng b, s! dng trong khong thi gian
dài.
- im d"ng trên tuyn:
Là nhng im d"ng ca xe buýt  hành khách lên xung trên tuyn. Ti im d"ng phi
có nhng thông tin y  và cn thit cho hành khách, giúp cho hành khách thun tin trong
vic s! dng xe buýt trong các chuyn i ca thành ph.
c, Vai trò ca xe buýt trong h thng vn ti hành khách công cng
Ôtô buýt là mt trong nhng lc lng chính  vn chuyn hành khách trong thành ph.
Nó có th phc v hành khách % nhiu im trong thành ph do tính linh ng và tính linh hot
cao hn các phng thc vn ti khác. §'c bit là i vi các thành ph có mt  dân c ln
ang phát trin kh nng u t cho giao thông ô th còn hn ch thì ôtô buýt thc s là i

tng  la ch+n. Vì có nhiu u im nh:
+ Có tính c ng cao không ph thuc vào mng dây d(n ho'c ng ray không cn
tr% và d3 hoà nhp vào h thng giao thông ng b trong thành ph.
Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC
Dng Tun Anh – K44 10

+ Khai thác iu hành n gin có th nhanh chóng iu chnh chuyn lt, thay xe
trong thi gian ng)n mà không nh h%ng n hot ng ca tuyn.
+ Hot ng có hiu qu vi dòng hành khách có công su#t nh4 và trung bình. §i vi
lung hành khách có h s bin ng cao v thi gian và không gian vn ti có th gii quyt
thông qua vic la ch+n thi gian thích hp và mt biu  vn hành hp lý.
+ Vn ti cho phép phân chia nhu cu i li ra các tuyn khác nhau trên c s% mng
li ng thc t  iu tit mt  i li chung.
+ Có chi phí u t tng i th#p so vi các phng tin VTHKCC hin i. Cho
phép tn dng mng li ng ca thành ph. Chi phí vn hành th#p nhanh chóng em li
hiu qu.
Ôtô buýt là phng thc to ra hiu qu kinh t cao nh#t, nh#t là trong iu kin cng
 dòng hành khách bin ng ln trong không gian và theo thi gian. B%i vì trong gi cao
im lung hành khách có công su#t ln nhng vi nng su#t vn chuyn ca xe buýt khá cao
(t" 4000-9000 hành khách /gi) thì c&ng áp ng c. Ngc li trong gi th#p im vi công
su#t lung hành khách trung bình và nh4 thì xe buýt c&ng có th thích ng mt cách tng i
bng cách rút ng)n tn su#t chy xe.
Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC
Dng Tun Anh – K44 11

1.2 Tng quan v các ch tiêu khai thác VTHKCC
1.2.1 Mt s khái nim:
a, Khái nim v ch tiêu:
- Ch tiêu: là công c phn ánh gián tip nhng thuc tính bn ch#t ca hin thc khách
quan mà ta cn nhn thc.

M$i mt ch tiêu thit lp ch có th phn ánh c mt phng din nào ó ca thc
t khách quan. B%i vy  nghiên cu mt cách toàn din và y  m+i m't, m+i khía cnh
ca hin tng hay quá trình ngi ta phi s! dng mt h thng ch tiêu.
- H thng ch tiêu: là mt tp hp các ch tiêu phn ánh các hiên tng hay quá trình kinh
t-xã hi c s)p xp theo mt nguyên t)c nh#t nh phù hp vi c#u trúc và các mi liên kt
gia các b phn c#u thành vi nhau ca hiên tng hay quá trình ó.
b, Khái nim v hiu qu khai thác:
- Hiu qu: là mt ch tiêu phn ánh mc  thu li c kt qu tng ng vi toàn b
ngun lc phi b4 ra trong quá trình thc hin mt hot ng nh#t nh (nhm t mt mc
ích nào ó).
Khi nói n hiu qu ca mt hot ng nào ó ta phi g)n nó vi mc ích nh#t nh.
Các hot ng không có mc tiêu trc ht không th a ra  tính hiu qu. Hiu qu luôn
g)n vi mc tiêu xác nh, không có hiu qu chung chung.
Hiu qu có th o bng tin hay bng n v khác.
Trong Vn ti hành khách công cng thì yu t hiu qu c hiu trên 2 phng din:
+ Hiu qu kinh t
+ Hiu qu xã hi
- Hiu qu kinh t: là kt qu hot ng ca quá trình vn chuyn, c o bng tin. Hiu
qu kinh t i vi doanh nghip: doanh thu thu c ca quá trình vn chuyn hành khách,
thông qua mt s ngun thu c th: bán vé, thu do qung cáo trên phng tin, qung cáo ti
các im d"ng $.
- Hiu qu xã hi: vic a xe buýt s* làm gim nhng chi phí dành cho vic m% rng
ng ph, xây dng các bãi $ xe, tn nhiu tin ca, gim nhng chi phí  kh)c phc nhng
hu qu do s quá ti ca vn ti cá nhân mang li, nh là: tai nn giao thông, ô nhi3m môi
trng, ùn t)c kéo dài.
c, Mt s ch tiêu nh hng n hiu qu khai thác ca Vn ti hành khách công
cng
Có th chia thành mt s nhóm ch tiêu sau ây:
- Nhóm ch tiêu nh h%ng n hot ng ca tuyn xe buýt.
Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC

Dng Tun Anh – K44 12

+ Nhóm ch tiêu v tuyn: chiu dài tuyn, s im d"ng $ d+c ng, h s trùng
tuyn.
+ Nhóm các ch tiêu v phng tin vn ti: sc cha ca phng tin, h s li dng
tr+ng ti tnh và ng, h s s! dng quãng ng
+ Nhóm các ch tiêu v tc : tc  k0 lc, tc  k thut, tc  kinh t
Mc ích: nghiên cu các ch tiêu này s* bit c tình trng hot ng hin ti ca nhng
chuyn xe trên tuyn 14, tuyn 14 ã áp ng c nhng nhu cu i li trong vùng khai thác
ca tuyn hay cha, kh nng cnh tranh vi nhng tuyn cùng hot ng trên on ng này.
Nghiên cu nhng ch tiêu này cho phép nhng nhà qun lý n)m b)t c nhng yu t tn ti
trên tuyn trong quá trình hot ng, làm cho hiu qu ca tuyn th#p. Qua ó a ra nhng
gii pháp  gii quyt nhng tn ti, nâng cao hiu qu vn chuyn trên tuyn.
- Nhóm các ch tiêu kinh t.
+ Nhng ch tiêu v chi phí hot ng cho 1 tuyn xe buýt: chi phí nhiên liu, chi phí
bn bãi, chi phí xm lp, chi phí bo d ng s!a cha, chi phí lng, bo him cho b phn lái
ph xe, iu hành phng tin….
+ Nhóm nhng ch tiêu v doanh thu trên tuyn: s lng vé tháng, vé lt, s lng
hành khách s! dng xe buýt.
Mc ích: nghiên cu nhng ch tiêu này cho bit thc ch#t hot ng ca tuyn mang li
hiu qu nh th nào, li nhun ca mt tuyn xe s 14.
- Nhóm các ch tiêu xã hi:
+ Nhng ch tiêu v môi trng: ô nhi3m môi trng.
+ Nhóm nhng ch tiêu v dòng giao thông: ùn t)c giao thông, tai nn giao thông
+ Nhóm nhng ch tiêu v lung hành khách: nh h%ng n nhu cu i li, tâm lý
ca hành khách s! dng xe buýt
Mc ích: Nghiên cu s nh h%ng ca tuyn xe buýt i vi xã hi.
1.2.2. H thng ch tiêu v mng li tuyn xe buýt
a, Chiu dài tuyn xe buýt (L
t

):
- Chiu dài tuyn xe buýt (C ly tuyn) là quãng ng di chuyn t" im u n im
cui, c ly tuyn s* nh h%ng n thi gian mt chuyn xe, mc tiêu hao nhiên liu, nh mc
bo d ng s!a cha.
- Chiu dài tuyn xe buýt c xác nh qua vic th4a mãn quãng ng i li ng)n nh#t
c&ng nh xa nh#t ca hành khách trên tuyn (L
hk
).
L
hk
< L
t
< (2-3)L
hk
- Chiu dài chuyn i ca hành khách có th c xác nh theo công thc thc nghim
sau:
L
hk
= 1,3 + 0,3 F

Trong ó:
F: là din tích thành ph
Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC
Dng Tun Anh – K44 13

b, S im  dc ng ca tuyn (n)
S im d"ng $ c tính theo công thc sau:
N =
Lo
Lt

– 1
Trong ó:
Lo: là khong cách bình quân gia các im $ (m)
c. Chiu dài huy ng ca tuyn xe buýt:
ây là quãng ng c tính t" v trí tp kt phng tin sau mt ngày hot ng ti
im u cui ca tuyn hot ng. Ch tiêu này cho th#y quãng ng hot ng ca tuyn xe
buýt

L
hot ng
= 2*L
huy ng
+ Lt* Z
c
Trong ó:
Zc: S lt xe vn chuyn trong ngày
L
huy ng
c tính 2 lt i và v
Quãng ng huy ng chính là quãng ng phng tin chy r$ng, vì vy nó s* liên
quan n h s li dng quãng ng.
d, H s i tuyn:
Là s ln i tuyn bình quân trong mt chuyn i ca hành khách, nó ánh giá mc 
phc v tt hay x#u ca h thng hành trình.  m bo thun tin cho hành khách khi thit k
mng li tuyn cn m bo: K
dc

≤
2,5.
e, H s trùng tuyn:

H s này cho bit s lng tuyn cùng chy qua mt on ng nh#t nh, nó ph thuc
vào kh nng thông qua ca tuyn ng. Thông thng h s trùng tuyn trong cùng mt
im $ không c vt quá 6 tuyn.
1.2.3. H thng ch tiêu v qun lý hot ng ca phng tin.
a, Sc cha ca phng tin
Th hin % s ch$ ng và s ch$ ngi trên xe, sc cha ti a ca phng tin vn ti.
b. H s ngày xe tt (
α
)
α
t
=


ADc
ADt

H s ngày xe tt biu th ch#t lng BDSC và tình trng k thut ca phng tin vn ti
c. H s ngày xe vn doanh (
α
vd
)
α
vd
=


ADc
ADvd

Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC
Dng Tun Anh – K44 14

d. H s s dng trng ti (
γ
)
Phân bit hai cách tính h s s! dng tr+ng ti:
+ H s s! dng tr+ng ti tnh phn ánh mc  phù hp ca phng tin vi lu lng
hành khách vn chuyn
H s s! dng tr+ng tnh c tính theo tr+ng ti tnh bình quân, c hiu là s lng
hành khách bình quân trên phng tin
γ = Tr+ng ti thc t/Tr+ng ti thit k
+ H s s! dng tr+ng ti ng: ph thuc vic b trí xe hot ng trên lung tuyn và
mc  phù hp lu lng hành khách vi phng tin. H s s! dng tr+ng ti ng c tính
theo tr+ng ti ng bình quân cho oàn phng tin, c hiu là s lng hành khách bình
quân c chuyên tr% trên mt phng tin vn ti trên toàn b quãng ng vn chuyn.
γ

=


lq
P
.


e. H s li dng quãng ng.
β
=




+
huydongM
M
LL
L

Trong ó:
Lck: quãng ng xe có vn chuyn hành khách
Lchung: Tính c quãng ng xe vn chuyn HK và quãng ng xe chy
r$ng
f. H s cht lng s dng phng tin:
Phn ánh ch#t lng s! dng phng tin c và m't không gian và tr+ng ti, là gp ca h
s s! dng tr+ng ti và h s s! dng quãng ng.
χ =
γ
t
*
β

g. Tng s lt xe bình quân trong mt ngày (Zc, ngày): s lt bình quân trong c ngày
tính c chiu i và chiu v, ch tiêu này thng c dùng  lp biu  chy xe. Ta có th
tính c s chuyn xe trong mt ngày ca tuyn bng cách tính s chuyn xe trong gi cao
im, gi th#p im và cng li.
Z
c,ngày
=




*(


 *


 +


 *


 )
Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC
Dng Tun Anh – K44 15

1.2.4. H thng ch tiêu v tc  phng tin:
a, Tc  k thut
V
t
=
Tlb
L
(km/h)
Trong ó:
T
lb
là thi gian xe chy trên ng
L: chiu dài hành trình xe chy

Vn tc k thut ch tính thi gian xe chy trên ng và thng s! dng  iu khin
giao thông và nh mc vn tc trong m bo an toàn giao thông. Các yu t ch yu nh
h%ng n vn tc ca phng tin: loi phng tin, ch#t lng k thut ca phng tiên, loi
ng, ch#t lng m't ng, mt  phng tin di chuyn trên ng & cách t chc giao
thông, chiu dài bình quân gia các nút giao thông, iu kin khí hu, trình  ca lái xe.
b. Vn tc giao thông:
V
gt
=
lxlb
TT
L
+
(km/h)
Trong ó:
T
lb
: là thi gian xe chy trên ng
T
lx
: là thi gian lên, xung xe ca hành khách
c. Vn tc khai thác (Vkt):
V
kt
=
dc
lxlb
TTT
L
++

(km/h)
Trong ó:
T
dc:
là thi gian tác nghip u cui ca mt tuyn xe buýt
Vn tc khai thác phn ánh tng hp mc  s! dng phng tin v m't tc . Vn tc
khai thác ph thuc vào các yu t: công tác t chc xp d , thi gian hành khách lên, xung
xe ch làm tác nghip u cui.
c, Tc  kinh t:
Là tc  di chuyn ca phng tin sao cho tit kim nhiên liu nh#t, mc  mài mòn
chi tit trong h thng máy móc ca phng tin là nh4 nh#t.
Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC
Dng Tun Anh – K44 16

1.2.5. Nhóm nhng ch tiêu v khai thác k thut phng tin.
a.Tng s ngày xe có

AD
C
=

A
C
*D
C
Trong ó:
A
C
: S xe có ca tuyn
D

C
:Thi gian hot ng theo k hoch
ây là ch tiêu phn ánh quy mô oàn xe ca xí nghip, s ngày xe có ph thuc vào quy
mô oàn xe và thi gian có m't ca xe trong danh sách ca xí nghip.
b. S xe có bình quân theo mt gian on
A
c
bq

=

D
ADc

Trong ó: D là  dài thi gian xem xét
c. Tng s ngày xe nm bo d!ng sa cha

A
BDSC
=

A
BDSC
*D
BDSC
Trong ó:
A
BDSC
:s ln xe vào bo d ng s!a cha
D

BDSC
:s nh mc ngày xe nm bo d ng s!a cha.
Ch tiêu này là cn c cho vic lp k hoch BDSC phng tin, các yu t nh h%ng n
ch tiêu nàygm ch  và iu kin khai thác phng tin, ch  BDSC quy nh vi t"ng
loi phng tin, tình trng k thut ca phng tin trong oàn xe.
d. Tng s ngày xe tt

AD
T
=

AD
C
-

A
BDSC
Tng s ngày xe tt ph thuc vào tình trng k thut và ch  s! dng phng tin, công
tác BDSC, ch tiêu này phn ánh kh nng s5n sàng hot ng ca oàn xe.
e. Tng s ngày xe vn doanh (AD
vd
):

AD
vd
=

AD
c
-


AD
BDSC
-

AD
≠

Trong ó:

AD
≠
: Tng s ngày xe không vn doanh nhng không do nguyên nhân
k thut mà do nguyên nhân khác (thiu lái xe, thiu nhiên liu, không có khách hàng…).
Ch tiêu này phn ánh mc  a xe vào thc t hot ng.
Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC
Dng Tun Anh – K44 17

f.Thi gian 1 chuyn xe (T) :
T = T
lb
+ T
lx
+ T
c
+ T
≠

Trong ó
+T

lb
:Thi gian xe ln bánh
T
lb
=
T
M
V
L

+T
lx
:Thi gian HK lên xung xe
T
lx
= N
d"ng
*thi gian d"ng ti mt im $
T
lx
= N
d"ng
*(T
gia tc
+ T
m ca
+ max(1,3A/DA;2,2B/DB))
N
d"ng
:S im d"ng  trên tuyn

T
gia tc
:Thi gian nh hng do gia gim tc ti mt im d"ng 
T
m ca
:Thi gian óng, m ca
A :S khách bq xung xe ti mt im d"ng 
B :S khách bq lên xe ti mt im d"ng 
D
A
: S ca n  hành khách xung xe
D
B
: S ca n  hành khách lên xe
+T
c
: Thi gian u cui: Thi gian u cui, ây là thi gian cho phng tin làm
các tác nghip u cui, thi gian này thng c quy nh trong biu  chy xe.
+T
≠
: Thi gian khác c xác nh là thi gian do xy ra s c trên ng nh: ch
èn tín hiu, do ách t)c giao thông. Thi gian này ph thuc vào tình hình thc t trên tuyn, s
lng các im giao c2t, mt  ngi i li trên ng.
ây là ch tiêu biu th  dài thi gian xe hot ng qua mt chu trình vn ti. Thi gian
xp d và ch i là thi gian phng tin hot ng không tích cc, vì vy  nâng cao hiu
qu công tác khai thác phng tin cn rút ngn thi gian này n mc ti thiu.
g. Quãng ng xe chy ngày êm (L
n
)
L

n
= L
huyng
+ L
hot ng trên tuyn (2)
Trong ó
L
h
: Quãng ng xe huy ng
L
(2)
: Quãng ng xe hot ng trên tuyn thng c xác nh bng s
chuyn mà xe ó hot ng trong mt ngày nhân vi chiu dài tuyn.
Quãng ng xe chy ngày êm càng cao thì nng su#t phng tin càng cao nhng cha
ch)c hiu qu vì còn ph thuc vào s lng hành khách thc t trên tuyn.
h. Quãng ng i li bình quân ca hành khách.
L
hk
=


Q
P

Trong ó:

P : Lng luân chuyn hành khách trên tuyn
Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC
Dng Tun Anh – K44 18


Q
: Lng hành khách vn chuyn c trên tuyn
i. H s thay i hành khách:
η
=
hk
M
L
L

1.2.6. H thng ch tiêu v tài chính.
-Tng s vé tháng và vé lt trong tháng:



,



:



 = S tem vé bán ra trong tháng



 = Qchuyn

-



- Doanh thu t" vé lt
DT
1chuyn xe
= Qchuyn x G vé lt
- Doanh thu t" vé tháng









 !
Trong ó :



: Giá vé tháng n tuyn 1 chuyn xe



= Giá vé tháng n tuyn/ s lt bq trong tháng



 : Giá vé tháng liên tuyn 1 chuyn xe


 = Giá vé tháng liên tuyn/ s lt bq trong tháng


 = k1*






= k2*




k1 : T0 l khách vé tháng n tuyn 1 chuyn xe 7 0,49
k2 : T0 l khách vé tháng liên tuyn 1 chuyn xe 7 0,51
-Tng chi phí ca tuyn trong n#m:
"#

$
Nhìn chung có nhiu phng pháp hch toán chi phí khác nhau, ngay trong cùng mt
phng pháp thì cách thc xác nh t"ng khon mc chi phí c&ng r#t khác nhau. Phng pháp
hch toán các khon mc chi phí có nh h%ng r#t ln n  chính xác ca kt qu tính toán
c&ng nh khi lng tính toán.
C th tính toán các khon mc chi phí cho mt tuyn:
"#


$ =

các khon mc chi phí cho tuyn trong nm
Các khon muc chi phí bao gm:
+ Chi phí tin lng, Chi phí ph c#p, Chi phí du nhn, Kh#u hao c bn, S!a cha
thng xuyên, S!a cha ln, Chi phí sm lp, Bo him trách nhim dân s.
- Tng chi phí cho mt chuyn ca tuyn :

Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC
Dng Tun Anh – K44 19


$
=

"#

%&'
$

Nhn xét:  tính chi phí cho mt chuyn xe buýt trong ngày không th tính trc tip
c, do là chi phí hot ng ca mt tuyn xe buýt không ch là nhng chi phí nhiên liu, vé
cu phà trên 1 chuyn mà còn cn phi tính nhng thêm chi phí hao mòn c nh chia trung
bình cho t"ng chuyn, vì vy, khi tính chi phí cho mt chuyn xe buýt ngi ta thng tính
trong mt nm rùi chia cho s chuyn trong nm.
1.2.7. Nhóm nhng ch tiêu th hiên hiu qu kinh t - xã hi ca VTHKCC
a. Nhóm nhng ch tiêu phn ánh hiu qu phát trin VTHKCC bng xe buýt s$
nâng cao an toàn giao thông ô th%:
- Gim s v tai nn giao thông:

Ch tiêu này phn ánh mc  gim s v tai nn ca xe buýt so vi s! dng phng tin
cá nhân. Nó còn dùng  so sánh s v tai nn xy ra khi thc hin cung mt lng chuyn i
gia xe buýt và xe máy.
- Gim chi phí cho vic s! lý các v tai nn giao thông:
Ch tiêu này cho th#y nu VTHKCC bng xe buýt bng xe buýt phát trin, s* gim phng
tin cá nhân tham gia giao thông và gim c phn ln s v tai nn do phng tin cá nhân
gây ra. Qua ó, tit kim c chi phí ca toàn xã hi danh cho gii quyt tai nn giao thông.
- Gim t)c ngh*n giao thông.
Ch tiêu này cho th#y nu VTHKKCC bng xe buýt phát trin thu hút dòng hành khách i
li thì s lng xe cá nhân lu thông s* gim và khi ó tc  dòng giao thông, s v ùn t)c s*
c ci thin. T" ó tit kim thi gian và chi phí i li ca ngi dân.
- Gim chi phí i li cho hành khách:
Khi s! dng phng tin cá nhân thì chúng ta phi b4 ra mt khon chi phí khá ln  vn
hành c th nh: chi phí nhiên liu, chi phí g!i xe, BDSC…. , chi phí kh#u hao phng tin.
Nu so sánh mt chuyn i ca hành khách bng phng tin cá nhân và phng tin xe buýt
thì th#y rng, vic s! dng thng xuyên VTHKCC bng xe buýt s* gim c r#t nhiu chi
phí cho hành khách. ó c&ng là ý ngha ca ch tiêu này phn ánh
- Gim chi phí y t cho mua s)m phng tin cá nhân:
Ch tiêu này cho th#y tng chi phí u t phng tin xe buýt vi tng chi phí u t cho
phng tin cá nhân vi cùng mt s lng chuyn i ca ngi dân s* kém hn va khác nhau
nh th nào? T" ó cho th#y nu ngi dân s! dng xe buýt thì s* tit kim c chi phí u t
mua phng tin cá nhân ra sao?
Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC
Dng Tun Anh – K44 20

b. Nhóm ch tiêu phn ánh tit kim qu t dành cho GTVT khi phát trin
VTHKCC bng xe buýt:
c xác nh bng 2 ch tiêu này:
- Tit kim din tích chim dng ng.
- Tit kim din tích chim dng tnh

Ý ngha: Ch tiêu này cho th#y chúng ta s* tit kim c qu #t dành cho giao thông,
nu ngi dân i li bng xe buýt, không s! dng phng tin cá nhân  i li. Vì nu so sánh
cùng mt chuyn i thì c din tích chim dng tnh và din tích chim dng ng ca phng
tin cá nhân ln hn xe buýt r#t nhiu.
c. Nhóm ch tiêu phn ánh tit kim vn u t dành cho GTVT
- Tit kim vn u t dành cho xây dng ng
- Tit kim vn u t cho vic xây dng giao thông tnh (bãi $ xe, d"ng xe)
- Tit kim vn u t trang thit b
1.2.8. Nhóm nhng ch tiêu biu hin hiu qu môi trng do VTHKCC gây ra.
a. Gim khí thi do phng tin vn ti gây ra.
Ch tiêu này dùng  so sánh lng khí x và các thành phn c hi ca chúng do phng
tin cá nhân và xe buýt thi ra khi thc hin cùng lng chuyn i nh nhau. Cho th#y s*
gim lng khí x ra môi trng nh th nào khi s! dng xe buýt mà không s! dng phng
tin cá nhân.
b. Gim ting n,  rung do phng tin vn ti gây ra.
Ch tiêu này dùng  so sánh mc  n và rung ca xe buýt và phng tin cá nhân khi
c&ng thc hin mt s lng chuyn i.
c. Tit kim nhiên liu
Ch tiêu này so sánh mc tiêu hao nhiên liu khi thc hin cùng mt chuyn i gia xe
buýt và phng tin cá nhân. Nó cho th#y nu ngi dân s! dng xe buýt thay vì s! dng
phng tin cá nhân thì s* tit kim c nhiên liu ra sao?
d. Gim chi phí x! lý ô nhi3m môi trng
Chi phí x! lý cho ô nhi3m môi trng gm:
+ Chi phí x! lý các loi khí x c nh: NO, PbO…. Chi phí cho các loi phng tin sch
hn
+ Chi phí cho vic khác phc hu qu ô nhi3m môi trng: sc kh4e ca con ngi, anh
h%ng n h sinh thái, và bu khí quyn….
Chng 1: Tng quan v VTHKCC và hiu qu khai thác tuyn ca VTHKCC
Dng Tun Anh – K44 21

1.2.9. Các phng thc tr giá cho VTHKCC bng xe buýt ang áp dng
- Nhà nc to môi trng thun li cho vn ti xe buýt hot ng ngày mt thu hút ông
o hành khách i xe.
+ M% rng mng li tuyn, nâng c#p các tuyn hot ng ca vn ti xe buýt.
6u im: Góp phn vào vic làm gim chi phí vn chuyn xe buýt t" ó gim giá vé
 thu hút c hành khách i xe.
Nhc im: Vic m% rng tuyn r#t tn kém và ôi khi có th không thc hin c
do nhiu yu t nh: Không gian ô th cht h1p, chi phí xây dng cao…
+ Áp dng chính sách ánh thu vào các phng tin vn ti cá nhân.Trên các tuyn
có  lng VTHKCC áp ng nhu cu i li thì có th c#m ho'c hn ch các loi phng tin
cá nhân khác bng các bin pháp mang tính c ng ch.
- Nhà nc to iu kin cho vn ti xe buýt c hot ng c bình thng không
ng"ng nâng cao ch#t lng phc v hành khách.
+ 6u ãi v tài chính i vi các yu t u vào và u ra ca sn xu#t. Dùng chính
sách giá u ãi các yu t u vào ca hot ng vn ti nh : Mi3n gim thu vn, lãi su#t tín
dng, thu nhp kh,u phng tin, thu #t, mi3n thu thu nhp, nhiên liu, ph tùng. Dùng
chính sách mi3n gim thu các yu t u ra ca các hot ng sn xu#t vn ti nh: Thu giá
tr gia tng, thu thu nhp doanh nghip.
+ Cho phép các n v vn ti kinh doanh các dch v h$ tr mà không phi np thu.
6u im: Góp phn h th#p chi phí cho vn ti xe buýt do có s u ãi các yu t u
vào và u ra.
Nhc im: n v hot ng vn ti có th tranh th da vào s u ãi ca Nhà nc
 thc hin các mc tiêu kinh doanh ca mình. Lúc ó mc tiêu ca Nhà nc có th s* không
c thc hin.