Sáng kiến kinh nghiệm xây dựng nề nếp hoạt động Đội

A - Đặt vấn đề
I - Lý do chọn đề tài
Hơn nửa thế kỷ qua, dới sự lãnh đạo của Đảng, của Bác Hồ kính yêu và sự
quan tâm, dìu dắt của đội thiếu niên TPHCM. Phong trào thiếu nhi cả nớc ngày
càng phát triển mạnh mẽ . Đội thiếu niên TPHCM đã trở thành nơi hội tụ của
thiếu niên và không ngừng lớn mạnh xứng đáng là lực lợng giáo dục tích cực
trong và ngoài nhà trờng, góp phần quạn trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc. Ngày nay đất nớc ta đang bớc vào thời kỳ mới , thời kỳ đẩy mạnh
công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nớc , con ngời đợc đặt ở trung tâm chiến lợc
phát triển kinh tế, xã hội trong đó lớp thiếu niên , nhi đồng hôm nay sẽ là những
công dân, những chủ nhân tơng lai của đất nớc, đứng trớc những nhu cầu và phát
triển đa dạng phong phú của thiếu nhi cả nớc thì hoạt động đội đợc khẳng định là
tổ chức nòng cốt trong phong trào thiếu nhi và các hoạt động do đội tổ chức có ý
nghĩa giáo dục thực tế nhất. Đội thực sự là lực lợng giáo dục cùng với nhà trờng
thực hiện mục tiêu giáo dục đào tạo, bồi dỡng các em thành những con ngời phát
triển toàn diện . Công tác đội trong nhà trờng là công tác bổ trợ cho việc dạy và
học, nó là điểm xuất phát cho các hoạt động phong trào giúp cho việc dạy và học
ngày một tốt hơn. Trong những năm gần đây, đặc biệt là từ năm 2000 hoạt động
đội và phong trào thiếu nhi càng đợc coi trọng , luôn luôn đổi mới rất nhiều về
nội dung và hình thức nhằm phù hợp với tâm lý lứa tuổi của các em học sinh. Góp
phần đáp ứng tốt hơn nhu cầu học tập, vui chơi giải trí cho các em. Hè năm 2002
bộ giáo dục & đào tạo đã thay sách giáo khoa lớp 6, tôi đợc dự lớp tập huấn thay
sách do sở giáo dục & đào tạo Thanh Hoá tổ chức. Qua lớp học này tôi thấy nhiều
hình thức vui chơi, giải trí của học sinh đợc quan tâm hơn, nhiều hoạt động ngoài
giờ thiết thực hơn, bổ ích hơn cho việc giáo dục thể chất, tạo sự hng phấn cho các
em học sinh trong học tập. Các em học sinh đến trờng không những chỉ để học
tập và rèn luyện mà các em còn đợc chơi để mà học. Trách nhiệm này không chỉ
của riêng ai mà là trách nhiệm của toàn bộ cán bộ giáo viên, từ ban giám hiệu,
các tổ chức đoàn thể, giáo viên chủ nhiệm và tổng phụ trách đội. Làm thế nào để
đa những hoạt động thực tế nhất áp dụng vào các buổi học bình thờng để các em
thực sự có hứng thú khi học bài và thu đợc kết quả cao hơn ?

Đối với tổng phụ trách, ngoài việc chỉ đạo học sinh thực tốt mọi nội quy
mà nhà trờng và liên đội đề ra, tôi suy nghĩ mình phải làm một cái gì đó nhằm thu
hút sự tham gia của các đội viên và đoàn viên, thanh niên một cách nhiệt tình say
mê và có kết quả .
Từ những nhận thức trên tôi thấy cần tổ chức nhiều hình thức hoạt động
đoàn đội để gây đợc hứng thú học tập cho học sinh,vì vậy tôi đã chọn đề tài này
để nghiên cứu, để nhận thức sâu sắc hơn về vai trò nhiệm vụ, tác dụng của hoạt
động đoàn đội trong nhà trờng THCS và tìm ra những hình thức hoạt động đoàn
đội tích cực nhằm kích thích sự hứng thú học tập của học sinh.
II - Đối t ợng, phạm vi nghiên cứu, ph ơng
pháp, tài liệu và thời gian nghiên cứu.
1, Đối t ợng nghiên cứu : Liên đội trờng THCS Xi Măng
2, Ph ơng pháp nghiên cứu : Đề tài gồm những phơng pháp sau :
- Lập kế hoạch nghiên cứu
- Chia giai đoạn nghiên cứu
- Soạn thảo nội dung từng theo chủ đề trong từng tháng để
hoạt động, chuẩn bị các trò chơi phù hợp với các chủ đề đó.
- Kiểm tra kết quả đã làm đợc trên thực tế, từ đó rút ra bài
học kinh nghiệm cho từng đợt hoạt động.
3, Phạm vi nghiên cứu : Có nhiều hình thức tổ chức các hoạt động đoàn
đội, nhng ở đây tôi chỉ đi sâu vào nghiên cứu tổ chức một buổi lễ chào cờ đầu
tuần cho liên đội.
4,Thời gian nghiên cứu : Nghiên cứu trong năm học 2002-2003
5, Tài liệu nghiên cứu :
- Báo thiếu niên tiền phong, báo hoa học trò.
- Sách hoạt động ngoài giờ lên lớp khối 6.
- Sách tổng phụ trách đội TNTPHCM trờng THCS .
- Sổ tay đội TNTPHCM .
B - Nội dung nghiên cứu
Trong những năm qua đội TNTPHCM đã và đang đợc khẳng định vị trí

của mình, thể hiện rõ sự phát triển cả về số lợng và chất lợng. Trớc tình hình đó
đòi hỏi ngời phụ trách đội phải biết yêu trẻ có lòng nhiệt tình, có khả năng sáng
tạo, có trình độ chuyên môn tốt để làm nòng cốt tập hợp các lực lợng tham gia
phụ trách đội và thanh thiếu nhi. Nhằm giúp các em nâng cao nhận thức và lý t-
ởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội , sự hiểu biết về truyền thống dân tộc
,truyền thống cách mạng của Đảng của đoàn của đội, từ đó xây dựng tình cảm tốt
đẹp cho học sinh, tạo cho các em gần gũi, hiểu nhau hơn , giúp nhau trong học
tập và rèn luyện . Qua hoạt động tập thể giúp các em phát huy truyền thống
''Uống nớc nhớ nguồn,, tích cực hoạt động chính trị , xã hội , góp phần xây dựng
cộng đồng ,xây dựng tính đoàn kết cao . Để làm đợc điều này , ngay từ đầu năm
học việc triển khai công tác đội và phong trào thiếu nhi theo chủ đề là việc làm
hết sức quan trọng của giáo viên tổng phụ trách đội, đây là sự quyết định thành
công hay thất bại của một liên đội trong suốt năm học .
1, Khảo sát tình hình tổ chức giờ chào cờ các tr ờng THCS
Cũng nh các liên đội khác, từ trớc tới nay trong những buổi chào cờ đầu tuần,
sau khi tổ chức các nghi lễ chào cờ theo qui định thì chúng ta chỉ đánh giá những
việc đã làm và cha làm đợc trong tuần, rồi phổ biến công tác tuần tới cứ nh thế
tuần tiếp tuần, học sinh phải nghe theo nh một khuôn mẫu và không có hứng thú
chờ đợi buổi chào cờ đầu tuần.
Đối với trờng THCS Xi Măng năm học 2002 - 2003 trờng có nhiều thay đổi ,
trờng đợc chia thành hai trờng nên số học sinh nên số học sinh giảm chỉ còn 837
em đợc chia làm 22 lớp , với 47 cán bộ giáo viên, sau khi chia tách trờng có rất
nhiều sự sáo trộn về giáo viên và học sinh.Đòi hỏi ngời tổng phụ trách đội phải sự
đổi mới về hình thức hoạt động đội phù với đối tợng , lứa tuổi học sinh.
2, Xây dựng nội dung và hình thức hoạt động.
Sau khi suy nghĩ và tham khảo tài liệu, tôi đã xây dựng một chơng trình nội
dung cho một buổi chào cờ đầu tuần, ý tởng này tôi đợc cấp uỷ, ban giám hiệu
nhà trờng, và các cấp lãnh đạo trong nhà trờng ủng hộ nhiệt tình, nhất trí cao.
Tôi đã tiến hành công việc này nh sau :Cứ hai tuần một lần tôi tổ chức cho
học sinh vui chơi dới cờ với nhiều hình thức, nội dung phong phú. Tôi đã thu đợc

kết quả thật tốt đẹp, đợc các em nhiệt tình tham gia, cũng qua sân chơi này các
em thực sự hoà mình với tập thể, gần gũi nhau hơn, khơi dậy tinh thần làm chủ
tập thể, tính sáng tạo, các em đợc vui chơi, đợc tìm hiểu những kiến thức xung
quanh mình, đợc rèn luyện mình bằng nhiều hình thức.
Vào năm học mới với số lợng học sinh ít hơn , với đội ngũ cán bộ nhiệt tình
và đặc biệt sự quan tâm của ban giám hiệu, tôi mạnh dạn đa ra những qui định
nghiêm ngặt vào nội quy của đội , thực hiện trờng lớp sạch sẽ , áo quần đồng
phục sơ vin gọn gàng trong cả tuần, nền nếp sinh hoạt đầu giờ đợc theo dõi chặt
chẽ và tính điểm thi đua , kể cả công tác nghi thức đội nh hát quốc ca, đội ca, đội
hình đội ngũ. Hết tháng 9 hoạt động đội đã đi vào nền nếp, đặc biệt là buổi chào
cờ đầu tuần các em làm rất nghiêm túc, có chất lợng cao. Sau khi đa nền nếp vào
qui củ, tôi đã tìm hiểu tài liệu sách báo để xây dựng nội dung cho từng buổi sinh
hoạt dới cờ đầu tuần.
Tôi lên kế hoạch cụ thể và chi tiết trình ban giám hiệu mỗi tháng sinh hoạt
dới cờ theo phơng pháp đổi mới là hai lần (vào tuần thứ 2 và tuần thứ 4 của mỗi
tháng) với các nội dung nh sau :
+ Tổ chức nghi lễ chào cờ : Các lớp trởng tập trung lớp mình sau đó báo cáo
với khối trởng, khối trởng báo cáo với tổng phụ trách, TPT báo cáo với ban giám
hiệu duyệt đội hình sau đó tiến hành chào cờ.
+ Nhận xét đánh giá : TPTĐ và ban giám hiệu nhận xét , đánh giá tình
hình trong tuần biến phổ công tác tuần tới ( các vấn đề cụ thể của từng cá nhân và
tập thể lớp đã đợc truyền đạt kỹ trong cuộc họp giao ban tiết thứ hai ngày thứ bẩy,
giáo viên chủ nhiệm đã chuyển tải đến học sinh trong giờ sinh hoạt cuối tuần)
+ Nuôi lợn dới cờ : Các chi đội và cá nhân tham gia nuôi lợn dới cờ ( để
giúp những em học sinh có hoàn cảnh khó khăn, vơn lên trong học tập) tôi đã đề
nghị với nhà trờng và lấy ý kiến của phụ huynh học sinh cùng cán bộ giáo viên
trong trờng việc làm này đã đợc mọi ngời nhất trí tán thành. Sau đó tôi mua cho
mỗi lớp một con lợn nhựa, để các em tiết kiệm không tiêu pha lãng phí nh ăn quà,
hút thuốc, chơi điện tử đặc biệt là tạo cho các em thói quen tốt và tránh xa tệ
nạn xã hội.

+ Hái hoa dân chủ : TPTĐ soạn thảo các câu hỏi theo chủ đề của tháng về
các môn văn hoá, âm nhạc và hiểu biết xã hội để học sinh tham gia trả lời.
( Phần hái hoa dân chủ và trò chơi đều có quà cho học sinh trả lời đúng,
tuy quà chỉ là một quyển vở, xếp giấy, cái thớc, cái bút chì nhng đã động viên
đợc các em tham gia trò chơi.)
+ Nhận xét đánh giá giờ sinh hoạt : Sau khi tổ chức sân chơi cho các em
cần giành một thời gian ngắn để nhận xét đánh giá về giờ sinh hoạt, đồng thời h-
ớng các em nội dung của buổi sinh hoạt tới để các em có tinh thần chuẩn bị tốt
cho buổi sinh hoạt tuần sau
Với hình thức sinh hoạt nh thế, tôi nhận thấy đây là một sân chơi lý thú
đem lại nhiều bổ ích cho học sinh tạo cho các em một không khí vui tơi, thoải
mái và có hứng thú hơn trong học tập và rèn luyện .

Sau đây là một ví dụ minh hoạ cho hình thức hoạt động trên: Với chủ
hoạt động là '' mừng Đảng, mừng xuân,,
Các bớc tiến hành nh sau:
* Nghi lễ chào cờ theo qui định.
* BGH và tổng phụ trách đánh giá những việc đã làm đợc và cha
làm đợc .( Đánh giá ngắn gọn )
* Chơng trình sinh hoạt văn hoá văn nghệ : Đội văn nghệ trình
những bài hát về Đảng, về mùa xuân.
- Đảng cho ta mùa xuân
- Mùa xuân tình bạn
* Cá nhân và tập thể nuôi lợn dới cờ ( Phần này mỗi lớp cử một học
sinh có thành tích xuất sắc trong lớp đại diện cho lớp lên cho lợn ăn )
Cùng với cá nhân nuôi lợn tất cả học sinh trong toàn trờng cũng cho
lợn ăn bằng cách hát các bài hát nói về các con vật ( Tổng phụ trách là quản trò)
VD : Bài ''Một con vịt,, '' Rửa mặt nh mèo,, ''Gà gáy sáng,, ''Con cò bé
bé,, '' Con chim vành khuyên,,
Sau khi hát xong TPTĐ có thể cho học sinh phát hiện ra những con vật

đã đợc cho ăn qua các bài hát để đánh giá xem học sinh có tập trung, say sa với
trò chơi này không.( Học sinh trả lời đúng sẽ đợc nhận một quyển vở hoặc một
cái bút bi )
* Trò chơi hái hoa dân chủ: ở trò chơi này TPTĐ mời đại diện các lớp
có 2 mặt xếp thứ nhất ( học tập và nền nếp ) lên hái hoa và trả lời câu hỏi.
VD : - Em hãy một bài, một đoạn bài hát nói về mùa xuân ?
- Hoa gì đặc trng cho ngày tết ?
- Đảng CS Việt Nam thành lập ngày tháng năm nào ?
- Hãy kể một số trò chơi dân gian trong dịp tết ?
- Loại bánh gì đặc trng cho ngày tết ?
- Trong ngày tết điều gì khiến ta kiêng kị nhiều nhất ?
- Ông táo lên thiên đình vào ngày nào ?
- Năm 2003 là năm con gì ? Con vật đó có trong tác phẩm văn học
nào ?
Với trò chơi này liên đội cũng có quà cho những em trả lời đúng, nếu em
nào trả lời sai thì nhờng quyền trả lời cho em khác ở dới lớp.
* Trò chơi hát đối : Trò chơi này TPTĐ chọn hai tổ, mỗi tổ 5 - 7 em hát
đối theo chủ đề . Những bài hát này nói về Đảng, về mùa xuân. Trong thời gian 3
phút nếu đội nào hát đợc nhiều bài theo đúng chủ đề thì sẽ thắng và đợc nhận quà
còn nếu đội nào hát đợc ít hơn thì sẽ thua và phải lặc cò cò một vòng, nhận phần
thởng là một tràng pháo tay .
Kết thúc trò chơi TPTĐ dành 2 phút để nhận xét đánh giá về buổi sinh hoạt.
Để có đợc một giờ chào cờ đạt kết quả cao TPT phải tổ chức sao cho linh
hoạt, phân phối thời gian hợp lý phù hợp với nội dung chơng trình đã định.
Trên đây là hình thức tổ chức một giờ sinh hoạt đội ở dới cờ ( Trong buổi
chào cờ), mặc dù hình thức này cha phải là một hình thức tốt nhất, hữu hiệu nhất
nhng đã cho tôi một kết quả đáng khích lệ . Cụ thể là học sinh ham học hơn, có ý
thức rèn luyện tốt hơn bởi lớp nào cũng muốn thi đua học tốt để đợc xếp nhất cả
hai mặt và đợc tham gia trò chơi trong giờ chào cờ đầu tuần. Từ đó nền nếp đi học
đúng giờ, vệ sinh trờng lớp, học bài làm bài trớc khi đến lớp đã đợc thực hiện

khá nghiêm túc. Đặc biệt các em trở nên vui tơi , háo hức chờ đón giờ chào cờ
đầu tuần.
Tháng 9 : Trờng có 22 chi đội, chi đoàn trong đó có 5 chi đội, chi đoàn
có hai mặt ( nền nếp và học tập ) xếp thứ nhất.
Tháng10: Có 7/ 22 chi đội ,chi đoàn xếp thứ nhất cả hai mặt
Tháng 11: Có 10/ 22 chi đội ,chi đoàn xếp thứ nhất cả hai mặt
Tháng 12 : Có 12/ 22 chi đội ,chi đoàn xếp thứ nhất cả hai mặt
Tháng 1+2 : Có 14/ 22 chi đội ,chi đoàn xếp thứ nhất cả hai mặt
Tháng 3 : Có 15/ 22 chi đội ,chi đoàn xếp thứ nhất cả hai mặt
Tháng 4 : Có 17/ 22 chi đội ,chi đoàn xếp thứ nhất cả hai mặt
Hình thức nuôi lợn dới cờ cũng có kết quả cao, liên đội đã tổ chức cuộc thi
mổ lợn đợt 1 vào thời trớc tết nguyên đán số tiền tiết kiệm của tất cả các lớp là
532.500 đồng. Số tiền này liên đội dùng đã mua qùa tết, phần thởng cho 25 học
sinh nghèo vợt khó trong liên đội .Nh vậy hoạt động này đã giáo dục các em tinh
thần tơng thân, tơng ái trong mỗi học sinh . Mặt khác hiện tợng học sinh chơi
điện tử, ăn quà cũng đã giảm đi rõ rệt, các em có ý thức xây dựng phong trào
tập thể hơn.
Đợt mổ lần sẽ tiến hành vào ngày 15 - 5 - 2003 nhân dịp kỷ niệm ngày thành
lập đội .Nếu chi đội và cá nhân nuôi đợc ''lợn béo,, hơn thì sẽ đợc liên đội tặng
quà. Hiện nay liên đội đã nuôi đợc 22 con lợn mẹ ( lợn tập thể ) và 20 con lợn
con( lợn cá nhân). Số tiền tiết kiệm này liên đội sẽ mua phần cho các cá nhân và
tập thể có thành tích xuất sắc trong năm học.
IV - Kết luận
Hoạt động đoàn đội có một ví trí quan trọng trong nhà trờng THCS .Nó
góp phần tích cực trong việc giáo dục nhân cách, đạo đức cho học sinh. Nó kích
thích cổ vũ tinh thần , thái độ học tập cho học sinh, tạo hứng thú học tập cho các
em mỗi khi đến trờng, đến lớp . Song việc tổ chức hoạt động nh thế nào cho có
hiệu quả là nhiệm vụ của mỗi giáo viên TPTĐ. Vì vậy mỗi TPTĐ phải sáng tạo ra
những hình thức hoạt động tốt nhất để đa vào chơng trình hoạt động trong nhà tr-
ờng sao cho có hiệu quả.

Trên đây là một hình thức hoạt động tổ chức trò chơi dới cờ mà tôi đã tiến
hành trong năm học này. Tuy hình thức hoạt động cha phong phú nhng đây cũng
là những thành công bớc đầu trong quá trình nghiên cứu các hình thức hoạt động
®éi ë nhµ trêng THCS . Hi väng r»ng ®©y còng lµ kinh nghiÖm nhá mong ®îc sù
gãp ý cña anh chÞ em gi¸o viªn ®ång nghiÖp gióp t«i hoµn thµnh nhiÖm vô ®îc
giao.